Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia nowych karboksyalkilodwupeptydów i ich po¬ chodnych majacych cenne wlasciwosci farmakolo¬ giczne, zwlaszcza jako inhibitory w procesach enzy¬ matycznego przeksztalcenia i jako srodki przeciw nadmiernemu cisnieniu.Sposobem wedlug wynalazku wytwarza sie zwiaz¬ ki o ogólnym wzorze 1, w którym R i R6 sa jedna¬ kowe lub rózne i oznaczaja grupy hydroksylowe, nizsze grupy alkoksylowe, nizsze grupy alkenoksylo- we, nizsze grupy dwualkiloaminoalkilowe (dwume- tylo-aminoetoksylowe), grupy acyloaminoalkoksylo- we z nizszym rodnikiem alkoksylowym (acetyloami- noetoksylowe), grupy acyloksyalkoksylowe z niz¬ szym rodnikiem alkoksylowym (piwaloiloksymeto- ksylowe), grupy aryloksylowe, np. fenoksylowe, gru¬ py aryloalkoksylowe z nizszym rodnikiem alkoksy¬ lowym, podstawione grupy aryloksylowe lub arylo¬ alkoksylowe z nizszym rodnikiem alkoksylowym, w których podstawnikiem jest grupa metylowa, atom chlorowca lub grupa metoksylowa, albo R i R8 oz¬ naczaja grupy aminowe, nizsze grupy alkiloamino- we lub dwualkiloaminowe, grupy hydroksyamimowe albo grupy aryloalkiloaminowe z nizszym rodni¬ kiem alkilowym, np. takie jak grupa benzyloamino- wa, R1 oznacza atom wodoru, grupe alkilowa o 1— — 20 atomach wegla, taka jak rozgaleziona i cyklicz¬ na oraz nienasycona (np. allilowa) grupa alkilowa, podstawiona nizsza grupa alkilowa, w której pod¬ stawnikiem moze byc atom chlorowca, grupa hy- 10 15 20 25 30 droksylowa, nizsza grupa alkoksylowa, grupa ary- loksylowa, taka jak fenoksylowa, albo R1 oznacza grupe aminowa, nizsza grupe dwualkiloaminowa, grupe acyloaminowa, taka jak acetamidowa i benza- midowa, aryloaminowa, guanidynowa, imizazolilo- wa, merkapto nizsza grupa alkilotio, lub grupa ary- lotio taka jak fenylotio, albo R1 oznacza grupe kar¬ boksylowa lub karboksyamidowa, nizsza grupe kar- boalkoksylowa, grupe aryIowa taka jak fenyIowa lub naftyIowa, podstawiona grupa aryIowa, taka jak fenylowa, w której podstawnikiem jest nizsza gru¬ pa alkilowa lub alkoksylowa albo atom chlorowca, albo R1 oznacza grupe aryloalkilowa z nizszym rod¬ nikiem alkilowym, grupe aryloalkenylowa z nizszym rodnikiem alkenylowym, grupe heteroaryloalkilowa z nizszym rodnikiem alkilowym, grupe heteroarylo- alkenylowa z nizszym rodnikiem alkenylowym, taka jak grupa benzylowa, styrylowa lub indolilo- etylowa, podstawiona grupe aryloalkilowa z nizszym rodnikiem alkilowym, podstawiona grupe aryloalke¬ nylowa z nizszym rodnikiem alkenylowym, podsta¬ wiona grupe heteroaryloalkilowa z nizszym rodni¬ kiem alkilowym lub podstawiona grupe heteroary- loalkenylowa z nizszym rodnikiem alkenylowym, w których podstawnik lub podstawniki stanowia ato¬ my chlorowców, nizsze rodniki dwuchlorowcoalkir lowe, grupy hydroksylowe, nizsze grupy alkoksylo¬ we, grupy aminowe, aminometylowe, acyloaminowe (grupa acetyloaminowa lub benzoiloaminowa) niz¬ sze grupy, alkiloaminowe, grupy karboksylowe, niz- 126126126126 3 4 sze grupy chlorowcoalkilowe, grupy cyjanowe lub sulfonamidowe, albo R1 oznacza grupe aryloalkilowa lub heteroaryloalkilowa z nizszym rodnikiem alkilo¬ wym, podstawionym grupa aminowa lub acyloami- nowa (grupa acetyloaminowa lub benzoiloaminowa), R3 oznacza atom wodoru, nizsza grupe fenyloalkilo- wa, aminometylofenyloalkilowa, hydroksyfenyloal- kilowa lub hydroksyalkilowa, grupe acyloaminoal- kilowa z nizszym rodnikiem alkilowym, taka jak nizsza grupa benzoiloamitnoalkilowa lub nizsza gru¬ pa acetyloaminoalkilowa, albo R3 oznacza nizsza grupe aminoalkilowa, dwumetyloaminpalkilowa, chlorowcoalkilowa, guanidynoalkilowa, imidazolilo- alkilowa, indoliloalkilowa, merkaptoalkilowa lub al- kilotioalkjlowa, R4 oznacza atom wodoru lub nizsza grupe alkilowa, R5 oznacza atom wodoru, nizsza grupe alkilowa, grupe fenyIowa, nizsza grupe feny¬ loalkilowa, hydroksyfenyloalkilowa, hydroksyalkilo¬ wa, aminoalkilowa, guanidynoalkilowa, imidazolilo- alkilowa, indoliloalkilowa, merkaptoalkilowa lub alkilotioalkilowa, albo tez R4 i R5 razem moga two¬ rzyc mostek alkilenowy o 2 — 4 atomach wegla, mo¬ stek alkilenowy o- 2 — 3 atomach wegla i 1 atomie siarki, mostek alkilenowy o 3 — 4 atomach wegla zawierajacy podwójne wiazanie, albo jeden z wyzej opisanych mostków alkilenowych podstawiony gru¬ pa hydroksylowa, nizsza grupa alkoksylowa, nizsza grupa alkilowa lub nizsza grupa dwualkilowa, a R7 oznacza nizszy rodnik alkilowy.W zakres wynalazku wchodzi równiez wytwarza¬ nie farmakologicznie dopuszczalnych soli zwiazków o wzorze 1.Nizsze grupy alkilowe i nizsze grupy alkenylowe, z wyjatkiem przypadku gdy zaznaczono to inaczej, oznaczaja dowolne prostolancuchowe i rozgalezione grupy weglowodorowe zawierajace 1 — 6 atomów wegla, jak np. grupe metylowa, etylowa, propylowa, izopropylowa, butylowa, izobutylowa, III-rzed. bu- tylowa, pentylowa, izopentyolwa, heksylowa lub wi¬ nylowa, allilowa, butenylowa itp. Opisane powyzej grupy aryloalkilowe zawieraja 1 — 4 atomów weg¬ la w czesci alkilowej i oznaczaja np. grupe benzy¬ lowa, p-metoksyberizylowa itp. Atomy chlorowca oznaczaja atomy chloru, bromu, jodu lub fluoru.Grupa aryIowa wystepujaca w jakiejkolwiek z tych grup, o ile nie zaznaczono tego inaczej, oznacza grupe fenylowa lub naftyIowa. Wystepujace w tych zwiazkach grupy heteroarylowe oznaczaja np. gru¬ pe pirydylowa, tienylowa, furylowa, indolilowa, ben- zotienylowa, imidazolilowa i tiazolilowa.Nizsze grupy alkilowe podstawione grupami R1, R3 i R5 oznaczaja np. grupy o wzorach 4, 5, 6 albo grupy o wzorach HO—CH2—, HS—CH2—, H2N—/CH*/4—, CH^S—/CH^—, H2N—/CH^—, HtN—C/=NH/—NH/Ciy8 — itp.Jesli grupy R4 i R5 sa polaczone poprzez atomy wegla i azotu, do których sa przylaczone, to tworza 4 — 6 czlonowy pierscien, który zawiera jeden atom siarki lub wiazanie podwójne. Korzystne sa grupy pierscieniowe o wzorach 7 lub 8, w których Y ozna¬ cza CHa, S lub CHOCH,.Sposród zwiazków o wzorze ogólnym 1 korzystne sa te zwiazki, w których R oznacza nizsza grupe al¬ koksylowa, nizsza grupe alkenoksyIowa, grupe ary- loalkiloksylowa z nizszym rodnikiem alkilowym, niz¬ sza grupe dwualkiloaminoalkoksylowa, grupe acy- loaminoalkoksylowa z nizszym rodnikiem alkoksylo- wym, albo grupe acyloksyalkoksylowa, której pod¬ stawnikiem jest grupa metylowa, atom chlorowca 5 lub grupa metoksylowa, R2 na wyzej podane zna¬ czenie, R6 oznacza grupe hydroksylowa lub amino¬ wa, R7 oznacza atom wodoru, R3 oznacza nizsza gru¬ pe alkilowa lub nizsza grupe aminoalkilowa, R4 i RB sa polaczone i stanowia korzystne, zdefiniowane po¬ wyzej grupy pierscieniowe, w któryclr Y oznacza CH£, S lub CH—OCHs- Sposród zwiazków o ogólnym wzorze 1 szczegól¬ nie korzystnymi sa te, w których R1 oznacza grupe alkilowa o 1 — 8 atomach wegla, podstawiona niz¬ sza grupe alkilowa, w której grupa alkilowa ma 1 — — 4 atomów wegla i podstawnik stanowi grupa ami¬ nowa, arylotio, aryloksyIowa lub aryloaminowa, aryloalkilowa lub heteroaryloalkilowa, w której czesc alkilowa ma 1 — 3 atomów wegla, taka jak grupa fenylowa lub indoliloetylowa lub podstawio¬ na grupa aryloalkilowa z nizszym rodnikiem alkilo¬ wym, np. nizsza grupa fenyloalkilowa lub naftylo- alkilowa i podstawiona grupa heteroaryloalkilowa, w której rodniki alkilowe zawieraja 1 — 3 atomów wegla i podstawnik lub podstawniki stanowia atom chlorowca, dwa atomy chlorowca, grupa aminowa, aminoalkilowa, hydroksylowa, nizsza grupa alkoksy¬ lowa lub nizsza grupa alkilowa.Najkorzystniejsze sposród zwiazków o ogólnym wzorze 1 sa te, w których R oznacza nizsza grupe alkoksylowa, R6 oznacza grupe hydroksylowa, R7 oznacza atom wodoru, R3 oznacza grupe metylowa lub nizsza grupe aminoalkilowa, R4 i R5 polaczone sa poprzez atom wegla i azotu z utworzeniem grupy proliny, 4-tiaproliny lub 4-metoksyproliny i R1 oz¬ nacza grupe alkilowa ol — 8 atomach wegla, pod¬ stawiona nizsza grupe alkilowa, w której grupa al¬ kilowa zawiera 1 — 4 atomów wegla, a podstawnik stanowi grupa aminowa, arylotio lub aryloksyIowa, aryloalkilowa lub heteroaryloalkilowa, w której czesc alkilowa zawiera 1 — 3 atomów wegla, np. grupa taka jest fenylowa lub indoliloetylowa, albo R1 oznacza podstawiona grupe aryloalkilowa, taka jak nizsza grupa fenyloalkilowa lub naftyloalkilowa, lub R1 oznacza podstawiona grupe heteroaryloalkilo¬ wa, w której grupy alkilowe zawieraja 1 — 3 ato¬ mów wegla i podstawnik (podstawniki) stanowia atom chlorowca, dwa atomy chlorowca, grupa ami¬ nowa, aminoalkilowa, hydroksylowa, nizsza grupa alkoksylowa lub nizsza grupa alkilowa.Te korzystne, korzystniejsze i najkorzystniejsze zwiazki obejmuja równiez ich farmakologicznie do¬ puszczalne sole.Zwiazki o wzorze 1, w którym wszystkie symbole maja wyzej podane znaczenie, zgodnie z wynalaz¬ kiem wytwarza sie w ten sposób, ze hetoinoikwas, ester, amid lub kwas hydroksamowy o wzorze 2, w którym R i R1 maja wyzej podane znaczenie, pod¬ daje sie w obecnosci srodka redukujacego konden¬ sacji z dwupeptydem lub zabezpieczonym dwupep- tydem o wzorze 3, w którym R3, R4, R5, R£ i R7 maja wyzej podane znaczenie. Reakcje prowadzi sie w roztworze wodnym, korzystnie o odczynie zblizonym do obojetnego, albo w rozpuszczalniku organicznym, np. CHjCN, w obecnosci cyjanoborowodorku rodo- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60126126 5 6 wego., Powstajacy produkt posredni w postaci zasady Schiffa, enaminy lub aminolu mozna tez redukowac katalitycznie, np. za pomoca wodoru w obecnosci katalizatora, np. 10% palladu na weglu lub niklu Raneya. W zaleznosci od doboru katalizatora moz- na zmieniac stosunek otrzymywanych diastereoizo- merycznych produktów.Podstawniki we wzorach 2 i 3 moga zawierac gru¬ py zabezpieczajace ewentualnie obecne grupy zdol¬ ne do reakcji, ale nie biorace udzialu w reakcji kon¬ densacji. Takimi grupami reaktywnymi sa np. gru¬ py takie jak np. aminowa, karboksylowa lub mer- kaptanowa. Grupy te zabezpiecza sie metodami ty¬ powymi w chemii peptydów i po reakcji sprzeganie usuwa sie znanymi sposobami grupy zabezpieczaja¬ ce. Otrzymany zwiazek o wzorze 1 ewentualnie prze¬ prowadza sie w jego sól i/albo wyosobnia sie me¬ todami chromatograficznymi lub przez frakcjonowa¬ na krystalizacje izomer tego zwiazku o wiekszej aktywnosci biologicznej.Produkty wyjsciowe stosowane w reakcjach pro¬ wadzonych sposobem wedlug wynalazku sa zwiaz¬ kami znanymi z literatury lub moga byc wytwarza¬ ne znanymi sposobami ze znanych produktów wyj¬ sciowych.W zwiazkach o wzorze ogólnym 1 atomy wegla, do których przylaczone sa grupy R1, R3 i R5 moga byc niesymetryczne, totez zwiazki te moga wystepo¬ wac w postaci diastereoizomerów lub ich mieszanin.Jako substancje wyjsciowe w opisanych powyzej metodach syntezy mozna stosowac racematy, enan- cjomery lub diastereoizomery. Jesli w wyniku tych reakcji otrzymuje sie diastereoizomery, to mozna je rozdzielac typowymi metodami chromatografii lub krystalizacji frakcjonowanej. W zwiazkach o wzorze ogólnym 1 korzystne sa na ogól czesciowe struktury o wzorach 9, 10 i 11 w konfiguracji S. We wzorach tych R, R1, R3, R4, R5 i R7 maja wyzej, po¬ dane znaczenie.Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalaz¬ ku tworza sole z rozmaitymi kwasami i zasadami nieorganicznymi oraz organicznymi i wytwarzanie tych soli wchodzi równiez w zakres wynalazku. Do takich soli naleza sole amonowe, sole metali alka¬ licznych, takich jak sód i korzystnie potas, sole me¬ tali ziem alkalicznych, takich jak wapn i magnez, sole z organicznymi zasadami, takie jak sole dicy- kloheksyloaminy, N-metylo-D-glikaminy, sole z ami¬ nokwasami, takimi jak arginina, lizyna itp.Mozna wytwarzac równiez sole z organicznymi i nieorganicznymi kwasami, np. z HG1, HBr, H2SO4, HjP04, kwasem metanosulfonowym, toluenosulfono- wym, maleinowym, fumarowym, kamforosulfono¬ wym. Korzystne sa nietoksyczne i dopuszczalne fi¬ zjologicznie jfole, choc uzyteczne sa równiez inne sole, np. do celów wydzielania lub oczyszczania.Sole te mozna wytwarzac typowymi metodami, np. na drodze reakcji wolnego kwasu lub wolnej za¬ sady o wzorze 1 z jednym lub wiecej równowaznika¬ mi odpowiedniej zasady lub kwasu w rozpuszczal¬ niku lub w srodowisku, w którym sól jest nieroz¬ puszczalna albo w rozpuszczalniku, takim jak woda, która usuwa sie nastepnie pod zmniejszonym cis¬ nieniem lub przez wymrazanie. Stosujac odpowied¬ nia zywice jonowymienna mozna tez przeprowadzac wymiane kationów istniejacej soli na inny kation.Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalaz¬ ku hamuja dzialanie enzymu przetwarzajacego an- giotensyne i tym samym blokuja konwersje deka- peptydu angiotensyny I do angiotensyny II. Angio- tensyna II jest substancja silnie zwiekszajaca cis¬ nienie. Obnizenie cisnienia krwi mozna zatem uzy¬ skac przez zahamowanie jej biosyntezy, a zwlaszcza w organizmach zwierzecych i ludzkich, w których nadcisnienie zwiazane jest z angiotensyna II.Ponadto, enzym przetwarzajacy wywoluje degra¬ dacje substancji powodujacej obnizenie cisnienia krwi, bradykininy. Dlatego tez inhibitory enzymu przetwarzajacego angiotenisyne moga powodowac obnizenie cisnienia krwi równiez poprzez zwieksze¬ nie dzialania bradykininy. Choc wzgledne znaczenie tych i innych mozliwych mechanizmów nie jest jesz¬ cze ustalone, to na wielu organizmach zwierzecych stwierdzono, ze inhibitory enzymu przetwarzajacego angiotensyne sa aktywnymi srodkami obnizajacymi cisnienie krwi i znajduja one zastosowanie klinicz¬ ne u wielu pacjentów cierpiacych na nadcisnienie naczyn nerkowych, nadcisnienie nowotworowe i nad¬ cisnienie podstawowe. Patrz np. D. W. Cuahman i in., Biochemistry 16, 5484 (1977).Ocene inhibitorów enzymu przetwarzajacego pro¬ wadzono w próbach dzialania hamujacego enzymu in vitro. Uzyteczna do tego celu metode opisal Y.Piauilloud, A. Reinharz i M. Roth, Biochem. Bio- phys Acta, 206, 136 (1970). Zgodnie z ta metoda mie¬ rzy sie przebieg hydrolizy karbobenzyloksyfenyloala- nylohistydynyloleucyny. Ocene in vivo mozna prze¬ prowadzic poddajac np. szczury o normalnym cisnie¬ niu dzialaniu angiotensyny I i stosujac metode opi¬ sana przez J. R. Weeks i J. A. Jones, Proc. Soc. Exp.Biol. Med., 104, 646 (1960) lub próbke ze szczurami o znacznej zawartosci reniny, opisana przez S. Ko- letsky'ego i in., Proc. Soc. Exp. Biol. Med., 125, 96 (1967).Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku sa zatem uzyteczne jako srodki obnizajace cisnienie krwi, przy zwalczaniu nadcisnienia u ssaków, w tym u ludzi i mozna je wykorzystywac do osiagniecia obnizenia cisnienia krwi przez przygotowanie odpo<- wiednich mieszanek, takich jak tabletki, kapsulki lub eliksiry do podawania doustnego lub sterylne roztwory lub zawiesiny do podawania pozajelitowe¬ go. Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalaz¬ ku mozna podawac pacjentom (zwierzetom w tym i ludziom) potrzebujacym takiego leczenia w daw¬ kach 5 — 500 mg na pacjenta, na ogól kilka razy tak, aby uzyskac calkowita dzienna dawke 5 — 2000 mg. Dawka zalezy od ostrosci schorzenia, ciezaru pacjenta i innych czynników ustalanych przez leka¬ rza.Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku mozna równiez podawac lacznie z innymi lekami moczopednymi lub srodkami obnizajacymi cisnienie krwi. Sa to na ogól kombinacje, które w poszczegól¬ nych przypadkach daja dzienne dawki w zakresie od 1/5 minimalnej zalecanej dawki klinicznej do maksymalnej zalecanej dawki dla leków jednostko¬ wych, gdy podawane sa one pojedynczo. Dla ilustra¬ cji takich kombinacji, jeden ze zwiazków obnizaja¬ cy cisnienie krwi, wytwarzanych sposobem wedlug 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6012612*5 wynalazku, który dziala skutecznie klinicznie w dziennej dawce 15 — 200 mg, mozna skutecznie po¬ dawac w dziennych dawkach 3 — 200 mg lacznie z nastepujacymi srodkami obnizajacymi cisnienie krwi i srodkami moczopednymi, dla których wska¬ zano w nawiasach dzienne dawki: hydrochlorotiazyd (15 — 200mg), chlorotiazyd (125 — 2000 mg), kwas etakrynowy (15 — 200 mg), amiloryd (5 — 20 mg), fu- rosamid (5 — 80 mg), propanolol (20 — 480 mg), ti- molol (5 —50 mg) i metyldopa (65 — 2000 mg).Skutecznymi kombinacjami w zakresie regulacji cisnienia krwi u pacjentów cierpiacych na nadcis¬ nienie sa równiez potrójne kombinacje leków, tj. hydrochlortiazydu (15 — 200 mg) z amilorydem (5 — — 20 mg) oraz inhibitorem przetwarzajacego enzymu wytwarzanego sposobem wedlug wynalazku (3 — 200 mg) lub hydrochlortiazydu (15 — 20 mg) wraz z 15 — — 50 mg) timololu i inhibitorem przetwarzajacego enzymu bedacego zwiazkiem wytwarzanym sposo¬ bem wedlug wynalazku (3 — 200 mg). Powyzsze dawki mozna przygotowac na bazie jednostkowej jesli niezbedne jest podzielenie dawek dziennych.Dawka zmienia sie równiez w zaleznosci od ostrosci schorzenia, ciezaru pacjenta i innych czynników oce¬ nianych przez lekarza.Wskazane powyzej kombinacje leków przygoto¬ wuje sie zazwyczaj jako mieszanki farmaceutyczne w omówionej ponizej postaci.Okolo 10 — 500 mg zwiazku lub mieszaniny zwiaz¬ ków o ogólnym wzorze 1 albo jego farmakologicz¬ nie dopuszczalnej soli miesza sie z fizjologicznie do¬ puszczalna zaróbka, nosnikiem, rozczynnikiem, spoi¬ wem, srodkiem konserwujacym, srodkiem stabilizu¬ jacym, srodkiem zapachowym itp., uzyskujac dawke jednostkowa wymagana zgodnie z akceptowana praktyka farmaceutyczna. Ilosc aktywnej substan¬ cji w takich mieszankach lub preparatach jest taka, aby uzyskac odpowiednia dawke we wskazanym za¬ kresie.Jako dodatki wspomagajace, wprowadzane do tab¬ letek, kapsulek itp. srodków, stosuje sie nastepuja¬ ce substancje: spoiwo, takie jak guma tragantowa, guma akacji, skrobia kukurydziana lub zelatyna, rozczynniki takie jak mikrokrystaliczna celuloza, srodki rozpraszajace, takie jak skrobia kukurydzia¬ na, wstepnie zelatynowana skrobia, kwas alginowy itp., srodki smarujace, takie jak stearynian magne¬ zu, srodki slodzace, takie jak sacharoza, laktoza lub sacharyna, srodki zapachowe, takie jak olejek mie¬ towy, olejek pomocnika baldaszkowatego lub ole¬ jek wisniowy.Jesli dawka jednostkowa ma postac kapsulki, to moze ona oprócz -wymienionych powyzej substan¬ cji zawierac ciekly nosnik, taki jak olej tluszczowy.Moga wystepowac takze rózne inne substancje, ta¬ kie jak substancje powlekajace lub w inny sposób modyfikujace postac fizyczna dawki jednostkowej.Tabletki moga byc na przyklad pokryte szelakiem, cukrem lub obu tymi substancjami. Syrop lub elik¬ sir moze zawierac aktywny zwiazek, sacharoze jako srodek slodzacy, metyloparaben i propyloparaben jako srodki konserwujace, srodek barwiacy i zapa¬ chowy, taki jak olejek wisniowy lub pomaranczo¬ wy.Sterylne mieszanki do zastrzyków mozna przy¬ gotowywac zgodnie z typowa praktyka farmaceu¬ tyczna, a to poprzez rozpuszczanie lub zdyspergowa- nie aktywnej substancji w rozczynniku takim jak woda do zastrzyków, naturalny olej roslinny, taki 5 jak olej sezamowy, olej kokosowy, olej arachidowy, olej z nasion bawelny itp. lub syntetyczna zaróbka tluszczowa, taka jak oleinian etylu lub podobna substancja. W razie potrzeby srodki te moga zawie¬ rac substancje buforowe, srodki konserwujace, anty- 10 utleniacze itp. substancje.Nastepujace przyklady zilustruja wynalazek. Ko¬ rzystne diastereoizomery wskazane w tych przykla¬ dach wydziela sie metoda chromatografii kolumno¬ wej lub krystalizacji frakcjonowanej. 15 Przyklad I. N-/l-karboksy-2-fenyloetylo/ -L-alanylo-L-prolina.Mieszanine 753 mg kwasu fenylopirogronowego i 171 mg L-alanylo-L-proliny w mieszaninie, meta¬ nolu i wody doprowadza sie do wartosci pH 6,8 20 i poddaje reakcji z 173 mg cyjanoborowodorku so¬ dowego w temperaturze pokojowej. Po zakoncze¬ niu reakcji produkt absorbuje sie na mocnej zywi¬ cy kationowymiennej i eluujel sie 2% roztworem pi¬ rydyny w wodzie, uzyskujac 294 mg surowego dia- 25 steroizomeru N-/l-karboksy-2-fenyloetylo/-L-alany- lo-L-proliny. Czesc oczyszcza sie przez przepuszcza¬ nie przez zel (LH-20) do celów analizy spektogra- ficznej. Widmo NMR wykazuje szeroki singlet przy 7,2, absorbcja kompleksu 3,0 — 4,6, multiplet przy 30 2,1 i pare dubletów przy 1,5 ppm.Przyklad II. N-/l-karboksyetylo/-L-alanylo-L- -prolina.Roztwór 372 mg L-alanylo-L-proliny i 881 mg kwa¬ su pirogronowego w wodzie doprowadza sie do war- 35 tosci pH 7 i poddaje reakcji z 377 mg cyjanoborowo¬ dorku sodowego w temperaturze pokojowej. Po za¬ konczeniu reakcji produkt absorbuje sie na mocnej zywicy wymieniajacej jony kwasowe i eluuje sie 2% roztworem pirydyny w wodzie. Po odparowaniu 40 ze stanu zamrozenia otrzymuje sie 472 mg N-/l-kar- boksyetylo-L-alanylo-L-proliny. Widmo NMR i spektogram masowy potwierdzaja budowe zwiazku.W widmie NMR wystepuja multiplaty scentrbwane przy 4,5, 3,7 i 2,2 ppm oraz para dubletów przy 1,6 45 ppm.Przyklad III. N-/l-karboksy-2-cykloheksykH etylo/-L-alanylo-L-pirolina.Na 0,98 g kwasu 3-cykloheksylo-2-ketopropionowe- go (kwas cykloheksylopirogronowy) i 0,22 g L-ala- 50 nylo-L-proliny dziala sie 0,22 g cyjanoborowodorku sodowego, tak jak to opisano powyzej. Otrzymuje sie 0,31 g lekko zabarwionego osadu N-/l-karboksy-2- -cykloheksyloetylo-L-alanylo-L-proliny. Po chroma¬ tograficznym oczyszczaniu widmo masowe wskazu- 55 je piki przy 340 (jon czasteczkowy), 322, 227, 249 i 226. Widmo NMR wskazuje absorbcje kompleksu przy 4,8 do 3,6 ora$ piki przy 2,2, 1,7 i 1,2 ppm.Przyklad IV. N-/l-karboksy-5-metyioheksylo/- -L-alanylo-L-prolina. 6* Na 0,90 g kwasu 6Hmetylo-2-ketoheksano1carboksy- lowego i 0,21 g L-alanylo-L-proliny tlziala sie 0,21 g cyjanoborowodorku sodowego, tak jak to opisano powyzej. Otrzymuje sie 0,24 g puszystego Ó9adu N-/1- -karboksy-5-metylohelcsylo7-L-alanylo-L-proliny o 65 barwie bialej. Po chromatograficznym oczyszczaniu126126 9 10 widmo masowe wykazuje pik przy 472 (pochodna dwusililowa). Widmo NMR wykazuje absorbcje ze- srodkowana przy 4,5, 3,65. 2,0, 1,6, 1,3 i 0,85 ppm.Przyklad V. N-/l-karboksy-3-metylobutylo/-L- -alanylo-L-prolina« 5 Na 1,29 g kwasu 4-metylo-2-ketobutanokarboksylo- wego i 0,32 g L-alanylo-L-prbliny dziala sie 0,32 g cyjanobórowodorku sodowego, jak to opisano po¬ wyzej. Otrzymuje sie 0,40 g puszystego osadu N-/1- -karboksy-3-»metylobutylo/-L-alanylo-L-proliny o 10 barwie bialej. Czesc produktu oczyszcza sie chroma¬ tograficznie. Widmo masowe wykazuje pik przy 429 (jon czastkowy pochodnej dwusililowej minus gru¬ pa metylowa, 444—15). Widmo NMR wykazuje wia¬ zania rezonansowe scentrowane przy 4,4, 3,6, 2,1, 1,6 15 i 0,95 ppm.Przyklad VI. N-/l-karboksypropylo/-L-alanylo- -L-prolina.Na 1,02 g kwasu 2-ketomaslowego i 0,37 g L-alany- lo-L-proliny dziala sie 0,38 g cyjanoborowodorku so- 2° dowego, jak to opisano powyzej. Otrzymuje sie 0,42 g surowej N/l-karboksypropylo/-L-alanylo-L-proliny.Czesc produktu oczyszcza sie chromatograficznie dla celów analizy spektralnej. Widmo masowe wykazu¬ je glównie piki przy 254 (M-18) i 210 (M-62). Widmo 25 NMR wykazuje absorbcje kompleksu przy 4,5 do 3,4, multiplet scentrowany przy 2,0 oraz rezonansowe wiazania metylowe scentrowane przy 1,55 i 0,95 ppm.Przyklad VII. N-/l-karboksy-2-metylopropylo/ /-L-alanylo-L-prolina. 30 Opisanym powyzej sposobem na mieszanine 1,46 g soli sodowej kwasu 3-metylo-2-ketomaslowego i 0,40 g L-alanylo-L-proliny dziala sie 0,41 g cyjano- borowodorku sodowego. Eluujac z zywicy jonowy¬ miennej otrzymuje sie 0,45 g surowej N-/l-karboksy- 85 -2-metylopropylo/-L-alanylo-L-proliny. Temperatu¬ ra topnienia produktu wynosi 131 — 142°C. Widmo NMR wykazuje absorbcje kompleksu w zakresie 4,6 do 3,3, szeroki multiplet scentrowany przy 2,2 i du¬ blety przy 1,65 i 1,1 ppm.Przyklad VIII. N-/l,3-dikarboksypropylo/-L- -alanylo-L-prolina.Opisanym powyzej sposobem na 1,46 g kwasu 2- -ketogutarówego i 0,37 g L-alanylo-proliny dziala sie 0,38 g cyjanoborowodorku sodowego. Otrzymuje sie 45 0,47 g N-/l,3-dikarboksypropylo/-L-alanylo-L-proliny o temperaturze topnienia 140 — 160°C. Widmo ma¬ sowe pochodnej sililowej wykazuje jon przy 517 m/e, co jest równowazne jonowi czasteczkowemu dla pochodnej trójsililowej minus grupa metylowa 50 (532 — 15). Widmo NMR zgodne jest z budowa zwiazku. Wiazania rezonansowe grupy metylowej sa scentrowane przy 1,4 ppm.Przyklad IX. N-/l,4-dikarboksybutylo/-L-ala- nylo-L-prolina. 55 Opisanym powyzej sposobem na 1,74 g kwasu 2- -ketoadypionowego i 0,41 g L-alanylo-L-proliny dzia¬ la sie 0,42 g cyjanoborowodorku sodowego. Otrzy¬ muje sie 0,35 g N-/l,4-dikarboksybutylo/-L-alanylo- -L-proliny o temperaturze topnienia 106 — 132°C. 60 Najwyzszy pik w widmie masowym wynosi 312 i od¬ powiada jonowi czasteczkowemu minus czasteczka wody. Wiazania rezonansowe grupy metylowej w widmie NMR wskazuja pare dubletów scentrówa- nych przy 1,55ppm. 65 40 Przyklad X. N-/l-karboksy-3-metylobutylo/-L- -alanylo-L^izoleucyna.Roztwór 150 mg L-alanylo-L-izoleucyny i 564 mg soli sodowej kwasu 4-metylo-2nketobutanokarboksy- lowego doprowadza sie do wartosci pH 7 i dziala sie 140 mg cyjanoborowodorku sodowego w tempe¬ raturze pokojowej w ciagu kilku dni. Do mieszani¬ ny reakcyjnej wprowadza sie zywice wymieniajaca jony mocnego kwasu, mieszanine wprowadza sie do kolumny wypelnionej ta sama zywica i eluuje roz¬ tworem 2% pirydyny w wodzie. Po odparowaniu ze stanu zamrozenia otrzymuje sie 200 mg (84,9%) pu¬ szystego osadu N-/l-karboksy-3-metylobutylo/-L-ala- nylo-L-izoleucyny o barwie bialej. Widmo masowe wykazuje piki przy 460 dla pochodnej dwusililowej oraz 445 dla czasteczkowego jonu dwusililowego mi¬ nus grupa metylowa (460 — 15). Widmo NMR wska¬ zuje szeroki singlet scentrowany przy 0,95 ppm, ab-» sorbcje kompleksu w zakresie od 1,2 do 1,8 ppm i szeroki, slaby singlet przy 3,7 ppm.Przyklad XI. N-/l-karboksy-3-metylO'butylo/- -L-alanylo-L-fenyloalanina.Roztwór 150 mg L-alanylo-L-fenyloalaniiy i 483 mg soli sodowej kwasu 4-metylo-2-ketobutanokarbo- ksylowego w wodzie doprowadza sie do wartosci pH 7 i dziala sie 120 mg cyjanoborowodorku sodo¬ wego w temperaturze pokojowej w ciagu kilku dni.Do mieszaniny reakcyjnej dodaje sie zywicy Dowex 50 (H+), wprowadza sie ja do kolumny wypelnionej ta sama zywica i eluuje sie 2% roztworem pirydyny w wodzie. Po odparowaniu ze stanu zamrozenia ot¬ rzymuje sie 197 mg (88,7%) puszystego osadu N-/1- -karboksy-3-metylobutylo/-L-alanylo-L-fenyloala- niny o barwie bialej. Widmo masowe wykazuje piki przy 551 dla pochodnej trójsililowej minus grupa metylowa (556 — 15), 479 dla pochodnej dwusililo¬ wej minus grupa metylowa (494 — 15) i 449 dla po¬ chodnej trójsililowej minus COOTMS (556 —* 117).Widmo NMR wykazuje szerokie dublety przy 0,95 i 1,5 ppm, slaba absorbcje kompleksu w zakresie 2,8 do 3,4ppm i singlet przy 7,1 ppm. Wynik calkowa¬ nia widma potwierdza budowe dajac wlasciwy sto¬ sunek protonów aromatycznych do alifatycznych.Przyklad XII. Kwas N-/l-karboksy-3-fenylo- propylo/-L-alanylo-L-4-tiazolidynokarboksylowy. 1,8 g" t-Boc-alaniny i 2,6 g chlorowodorku estru benzylowego kwasu L-tiazolidynokarboksylowego-4 rozpuszcza sie w chlorku metylenu. W temperaturze 0 do 5°C dodaje sie 1,4 ml trójetyloaminy, nastepnie 2,3 g DCC w chlorku metylenu i mieszaninie pozo¬ stawia na noc. Mieszanine przesacza sie i prze¬ sacz plucze woda oraz roztworem kwasnego wegla¬ nu sodowego, po czym odparowuje rozpuszczalnik i produkt oczyszcza sie chromatograficznie na silika- zelu Silica G-60 (E. Merck) w mieszaninie octanu etylu i heksanu. Frakcje produktu laczy sie i roz¬ puszczalnik odpedza pod zmniejszonym cisnieniem.Ester benzylowy hydrolizuje sie w mieszaninie ace- tonitrylu i wody przy wartosci pH 13,5 (NaOH) w ciagu 1 godziny w temperaturze pokojowej. Dodajac kwasu solnego zobojetnia sie do wartosci pH 8, prze¬ mywa esterem, warstwe wodna zateza pod zmniej¬ szonym cisnieniem i odparowuje ze stanu zamroze¬ nia.Zabezpieczajaca grupe III-rzed. butyloksykarbony-¦* 11 Iowa, oznaczana dalej symbolem t-Boc, usuwa sie w 4m roztworze chlorowodoru w acetonie etylu, produkt wytraca sie eterem, odsacza sie i po wy¬ suszeniu otrzymuje sie kwas L-alanylo-L-tiazolidy- nokarboksylowy-4. 0,386 g tego produktu poddaje 5 sie kondensacji z 1,88 g kwasu 2-keto-4-fenylomaslo- wego w wodzie z zastosowaniem 0,354 g cyjanoboro¬ wodorku sodowego, stosujac metode opisana w przy¬ kladzie II. Otrzymuje sie; 0,53 g mieszaniny diastesre- oizomerów kwasu N-/l-karboksy-3-fenylopropylo/- 10 -L-alanylo-L-tiazoMynokairboksylowego-4.Widmo NMR (D£0+NaOD) wskazuje rozdzielony dublet przy 1,2 ppm (3H), singlet przy 7,1 (5H), sze¬ rokie pasmo absorbcji w obszarze 1,6 do 2,0 (2H) i szeroki multiplet w zakresie 2,2 do 4,1 oraz duzy 15 pik dla wody przy 4,6 ppm.Widmo masowe pochodnej sililowej wykazuje jon % czasteczkowy pochodnej dwusililowej przy m/e=556.Przyklad XIII. Kwas N-/l-karboksy-3-fenylo- propyloZ-L-alanylo-L-pipekolinowy. *° Wymieniony w tytule zwiazek otrzymuje sie spo¬ sobem opisanym w przykladzie XII zastepujac ester kwasu tiazolidynokarboksylowego przez 1,8 g chlo¬ rowodorku estru metylowego kwasu L-pipekolino- wego. 25 Widmo NMR (CD8OD) wykazuje szeroki multiplet przy 1,3—1,9 ppm (9H), singlet przy 7,22 (5H) i sze¬ reg multipletów przy 2,0 do 4,8 ppm. Widmo maso¬ we pochodnej sililowej wykazuje pik przy m/e=580 dla jonu czasteczkowego pochodnej dwusililowej. 30 Przyklad XIV. N-/l-karboksy-3-fenylopropylo/ /-L-alanylo-L-prolina.Mieszanine 1,49 g kwasu 4-fenylo-2-ketomaslo- wego i 0,31 g L-alanylo-L-proliny w wodzie zobojet¬ nia sie za pomoca NaOH do wartosci pH 7,5 i w cia- 35 gu nocy dziala sie 0,32 g cyjanoborowodorku sodo¬ wego. Produkt absorbuje sie na zywicy wymienia¬ jacej jon mocnego kwasu i eluuje 2% roztworem pi¬ rydyny w wodzie uzyskujac 0,36 g surowego, dia- stereoizomerycznego produktu, to jest N-/l-karbo- 40 ksy-3-fenyloprapylo/-L-alanylo-L-proliny. Czesc tego produktu oczyszcza sie metoda filtracji zelowej (LH-20) dla celów analizy spektralnej. Widmo NMR w DMSO wykazuje proton aromatyczny przy 7,20, szeroki singlet przy 4,30, szerokie multiplety przy 45 3,0 do 3,9, 2,67 i 1,94 oraz dublet przy 1,23 i 1,15.Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 492 m/e dla pochodnych dwutrójmetylosililowych.Przyklad XV. N-/l-/S/-etoksykarbonylo-3-feny- lopropylq/-L-alanylo-L-prolina. 50 1,03 g 2-keto-4-fenylomaslanu etylu i 0,19 g L-ala¬ nylo-L-proliny rozpuszcza sie w mieszaninie eta¬ nolu i wody w stosunku 1:1. Nastepnie, w ciagu 2 godzin, w temperaturze pokojowej wkrapla sie roz¬ twór 0,19 g cyjanoborowodorku sodowego w mie- 55 szaninie etanolu i wody. Po- zakonczeniu reakcji pro¬ dukt absorbuje sie na zywicy wymieniajacej jon mocnego kwasu i eluuje 2% roztworem pirydyny w wodzie. Frakcje zawierajace produkt odparowuje sie ze stanu zamrozenia, otrzymujac 0,25 g surowej 60 N-/l-etoksykarbonylo-3-fenylopropylo/-L-alanylo- -L-proliny. Widmo masowe wykazuje jon czastecz¬ kowy przy 448 m/e dla pochodnych monosililowych.W wyniku chromatograficznego rozdzielania otrzy¬ muje sie zadanyizomer. 65 12 Przyklad XVI. N-/l-karboksy-3-fenylopropylo/- -L-alanylo-L-4-hydroksyprolina.Sposobem opisanym w przykladzie XIV kondensu- je sie kwas 2-keto-4-fenylomaslowy i L-alanylo-L-4- -hydroksyproline w obecnosci cyjanoborowodorku sodowego, otrzymujac N-/l-karboksy-3-fenylopropy- lo/-L-alanylo-L-4-hydroksyproline.Widmo NMR w deuterometanolu wskazuje dublet scentrowany przy 1,53 ppm (3H), singlet przy 1,13 (5H) i szereg multipletów w zakresie 2,0 do 4,7 ppm.Widmo masowe pochodnej sililowej wykazuje jon czasteczkowy produktu trójsililowanego przy m/e= =580.Przyklad XVII. N-/l-karboksy-3-fenylopropy- lo/-L-serynylo-L-prolina.Sposobem opisanym w przykladzie XIV kondensu- je sie kwas 2-keto-4-fenylomaslowy i L-serynylo-L- -proline w obecnosci cyjanoborowodorku sodowego i otrzymuje sie N-/l^karboksy-3-fenylopropylo/-L- -serynylo-L-proline.Widmo masowe wskazuje jon czasteczkowy przy 580 m/e dla pochodnych trój sililowych. Widmo NMR w DgO potwierdza budowe zwiazku.Przyklad XVIII. N-/l-karboksy-3-fenyloipropy- lo/-L-fenylo-alanylo-L^prolina.Sposobem opisanym w przykladzie XIV kondensu- je sie kwas 2-keto-4-fenylomaslowy i L-fenyloalany- lo-L-proline w obecnosci cyjanoborowodorku sodo¬ wego, otrzymujac N-/l-karboksy-3-fenylopropylo/- -L-fenyloalanylo-L-proline.Widmo masowe wykazuje jon przy 406 m/e dla jonu czasteczkowego zmniejszonego o czasteczke wody (424—18). Widmo NMR w D20 potwierdza bu¬ dowe zwiazku.Przyklad XIX. N-[l-karboksy-3-/3-indolilo/- -propylo]-L-alanylo-L-prolina.Zwiazek ten wytwarza sie w sposób analogiczny do opisanego w przykladzie XIV, przez kondensacje kwasu 4-/3-indolilo/-2-ketomaslowego z L-alanylo- -L-prolina w obecnosci cyjanoborowodorku sodowe¬ go. Widmo masowe produktu trójsililowanego wy¬ kazuje jon czasteczkowy przy 603 m/e i pik M+ — 15 przy 588 m/e.Przyklad XX. N-/l-karboksy-3-fenylopropylo/- -L-alanylo-3,4-dehydroprolina.Mieszanine 2,3 g 3,4^dehydroproliny, 7,2 g estru t- -Boc-L-alaniny z N-hydroksysukcynimidem i 2,5 g weglanu sodowego w mieszaninie dioksanu i wody miesza sie w temperaturze 0°C w ciagu nocy, po czym zobojetnia chlorowodorem do wartosci pH 8 i zateza do malej obojetnosci pod zmniejszonym cis¬ nieniem, a nastepnie odparpwuje ze stanu zamroze¬ nia. Kwasem trójfluorooctowym, stosujac typowa metode, usuwa sie grupe zabezpieczajaca t-Boc i oczyszcza sie chromatograficznie na zywicy Dowex 50 (H+), eluujac 2% roztworem pirydyny w wodzie, jak to opisano w przykladzie II. Dwupeptyd wydzie¬ la sie przez odparowanie ze stanu zamrozenia. Pro¬ dukt ten sprzega sie z kwasem 2-keto-4-fenylomas- lowym, stosujac metode opisana w przykladzie XXIV i otrzymuje sie mieszanine diastereoizome- rów produktu. Widmo masowe wskazuje jon cza¬ steczkowy przy 490 m/e dla pochodnej disililowej. 140 mg mieszaniny diastereoizomerów uzyskanych powyzszym sposobem rozdziela sie na skladniki me-13^ toda chromatografii na zywicy XAD-2 jak to opisano w przykladzie XXV. 70 mg glównego sklad¬ nika otrzymuje sie z kolumny na poczatku, (c=l,3, metanol). Widmo masowe kazdego skladnika wykazuje jon czasteczkowy przy 490 m/e dla po¬ chodnej ditrimetyldsililowej.Przy klad XXI. N-/l-etoksyfearbonylo-3-fenylo- propylo/-L-alanylo-L-prolina.Roztwór 7,7 g L-aianylo-L-proliny i 42,6 g 2-keto- -4-fettylo-maslanu etylu w 140 ml etanolu miesza sie z 64 g sproszkowanych sit molekularnych w ciagu 0,5 godziny, w temperaturze pokojowej, po czym w ciagu 6 godzin dodaje sie powoli roztwór 2,6 g cyja- nobórowodorku sodowego w 40 ml etanolu. Po odsa¬ czeniu sit molekularnych przesacz zateza sie do ma¬ lej objetosci pod zmniejszonym cisnieniem i wy¬ trzasa z woda i z chloroformem. Roztwór chloro¬ formowy odrzuca sie, a roztwór wodny zakwasza do wartosci pH 2,7 i ekstrahuje chloroformem: Wy¬ ciag suszy sie nad NagSC^ i odparowuje pod zmniej¬ szonym cisnieniem, otrzymujac 10,4 g mieszaniny diastereoizomerów. Badanie metoda chromatografii wysokocisnieniowej wykazuje, ze glównym produk¬ tem jest zadan?"izomer N-[l-/S/-etoiksykarbonyIo-3- -fenylóprepylo] -L-alanylo-L-proliny.Widmo NMR produktu wykazuje absorbcje aro¬ matyczna przy 7,1 b i diastereoSzomeryczne metyle jako multiplet przy 1,3 8. Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 376 m/e i wyrazny pik przy 358 m/e (M+— H20).Przyklad XXII.A. N-/l-etoksykarbonylo-3-fenylopropylo/-L-ala- nylo-L-prolina Mieszanine 0,814 g L-alanylo-L-proliny, 0,206 g 2- -keto-4-fenylomaslanu etylu i 1,6 g sit molekularnych w 10 ml etanolu uwodornia sie w temperaturze po¬ kojowej pod cisnieniem 1900 hPa i przy uzyciu 0,1 g 10% Pd na weglu jako katalizatora. Po zakonczeniu pochlaniania wodoru surowy produkt odsacza sie i zateza, a nastepnie absorbuje go na zywicy jono¬ wymiennej Dowex 50 (H+) i eluuje 2% roztworem pirydyny w wodzie. Otrzymuje sie 0,224 g N-/l-etok- sykarbonylo-3-fenylopropylo/-L-alanylo-L-proliny.Badanie metoda HPIC wykazuje, ze stosunek izome¬ rów wynosi 55:45.B. Sól kwasu maleinowego N-/l-/S/-etoksykarbo- nylo-3-fenylopropylo/-L-alanylo-Ljproliny Mieszanine 3g L-alanylo-L-proliny, 5g 2-keto-4- -fenylomaslanu etylu, 13 g sit molekularnych 3A oraz 3,6 g niklu Raneya w 85 ml etanolu poddaje sie uwodornieniu w temperaturze 25°C pod cisnieniem wodoru wynoszacym 3770 hPa do chwili az zakonczy sie pochlanianie wodoru. Osad odsacza sie, przemy¬ wa 80 ml etanolu i przesacze laczy sie. Analiza HPIC wskazuje, ze stosunek diastereoizomerów wynosi 87:13 na korzysc zadanego produktu. Etanol usuwa sie pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac pro¬ dukt oleisty, który rozpuszcza sie w 60 ml wody i 20ml ócetanu etylu. Dodajac do tej dwufazowej mieszaniny 50% roztwór NaOH ustala sie wartosc pH 8,6, warstwy rozdziela sie i warstwe wodna ekstrahuje 2 porcjami po 20 ml octanu etylu. Do warstwy wodnej dodaje sie kwasu solnego az do wartosci pH 4,25, dodaje roztwór wodny 12 g NaCl i mieszanine ekstrahuje 5 porcjami po 20 ml octa- 14 nu etylu. Ekstrakty laczy sie i suszy nad Na^O^ Po dodaniu 1,86 g kwasu maleinowego zadany produkt, to jest N-/l-/S/-etoksykarbonylo-3-fenylop -alanylo-L-prolina, krystalizuje w postaci maleinia- 5 nu. Miesza sie w ciagu 4 godzin, odsacza sól, prze¬ mywa octanem etylu i po wysuszeniu otrzymuje sie 5,2 g surowego produktu o temperaturze topnie¬ nia 150—151°C.Przyklad XXIII. N-/l-benzyloksykarbonylo-3- 10 -fenylopropylo/-L-alanylo-L-proIina.Roztwór 167 mg L-alanylo-L^proliny i 1,20 g 2^keto- -4-fenylomaslanu benzylu w 5 ml etanolu miesza sie w temperaturze pokojowej z dodatkiem 3g sprosz¬ kowanych sit molekularnych typu 4A. Nastepnie W 15 ciagu 3 godzin porcjami dodaje sie 75 mg cyjanobo- rowodorku sodowego. Produkt oczyszcza sie przez absorbcje na zywicy wymieniajacej kation mocne¬ go kwasu i eluujac 2% roztworem pirydyny w wo¬ dzie. Po przepuszczeniu przez kolumne wypelniona 20 zelem (LH-20) otrzymuje sie 220 mg mieszaniny izomerów N-/1-benzyloksykaxbonylo-3-fenylopropio- nylo/-L-alanylo-L-proliny. Chromatogram cienko¬ warstwowy na plytkach silikazelu w ukladzie 1 EtOAc, 1- n-butanol, 1 H20 i 1 HOAc wykazuje jed- 25 na glówna plame o Rf 0,71. Izomery rozdziela sie metoda HPLC w fazie odwróconej i otrzymuje sie N-/l-/S/-benzyloksykarbonylo-3-fenylopropylo/-L- -alanylo-L-proline. Widmo masowe sdlilowanego pro¬ duktu wykazuje piki przy 510 (M+ bardzo slaby), 495 30 (M-15), 464, 420, 419, 385 i 296 m/e.Przyklad XXIV. N-/l-butoksykarbonylo-3-fe- nylopropylo/-L-alanylo-L-prolina.Roztwór 452 mg estru butylowego (3°) N-benzylo- ksykarbonylo-L-alanylo-L-proliny w 5 ml benzenu 35 uwodornia sie przy uzyciu 150 mg 10% palladu na weglu w celu usuniecia grupy zabezpieczajacej atom azotu. Po przesaczeniu i odparowaniu roizpuszczal- nika ester butylowy (3°) L-alanylo-L-proliny roz¬ puszcza sie w 8 ml tetrahydrofuranu i dziala sie 40 1,41 g 2-keto-4-fenylomaslanu butylu i 3g sproszko¬ wanych sit molekularnych. W ciagu kilku godzin dodaje sie porcjami 150 mg cyjanoborowodorku so¬ dowego i miesza w temperaturze pokojowej w ciagu nocy. 45 Po przesaczeniu i zatezeniu pod zmniejszonym cisnieniem do pozostalosci dodaje sie 25 ml kwasu trójfluoroocetowego i mieszanine pozostawia na ok¬ res 2 godzin w temperaturze pokojowej. Po usunie¬ ciu kwasu produkt oczyszcza sie przez absorbcje na 50 zywicy jonowymiennej i metoda filtracji zelowej (LH-20). Po zatezeniu i wysuszeniu produktu otrzy¬ muje sie 182 mg mieszaniny izomerów N-/l-butoksy- karbonylo-3-fenylopropylo/-L-alanylo-L-proliny. Ba¬ danie metoda chromatografii cienkowarstwowej (si- 55 likazel, 1 EtOAc, 1 butonal, 1 H20, 1 HOAc) wyka¬ zuje dwie plamy o Rf 0,67 i 0,72. Widmo masowe wykazuje piki przy 548 (jon czasteczkowy pochodnej dwusililowej) i 476 (jon czasteczkowy pochodnej mo- nosililowej). Izomery rozdziela sie metoda HPIC w 80 fazie odwróconej i otrzymuje N-/l-/S/-butoksykarbo- nylo-3-fenylopropylo/-L-alanylo-L-piroline.Przyklad XXV. N-/l-karboksy-3-fenylopropylo/ /-L-alanylo-L-4a-metoksyprolina.Chlorowodorek L-4a-metoksyprolinianu metylu 85 otrzymuje sie z L-hydroksyproliny sposobem opisa-12G126, 15 lt nym przez E. Adams i in., J. Biol. Chem., 208, 573 (1954), to jest na drodze estryfikacji za pomoca me¬ tanolowego roztworu chlorowodoru w zwyklych wa¬ runkach. Boc-L-alanine w chlorku metylenu sprze¬ ga sie z dwucykloheksylokarbodwuimidem opisanym uprzednio sposobem, a zwiazek posredni Roc-L-Ala- -L-metoksy-Pro-OMe oczyszcza sie metoda chroma¬ tografii na silikazelu, eluujac octanem etylu i hek¬ sanem w stosunku 1:1.Ester hydrolizuje sie za pomoca wodorotlenku so¬ dowego w mieszaninie acetonitrylu i wody, dopro¬ wadza do wartosci pH 7,5, wydziela produkt z mie¬ szaniny przez wymrazanie i typowym sposobem usuwa sie grupe zabezpieczajaca grupe aminowa w 4m roztworze chlorowodoru w octanie etylu. 0,54 g otrzymanej L-alanylo-L-4a-metoksyproliny konden- suje sie z 2,0 g kwasu 2-keto-4-fenylomaslowego w 6 ml wody, z dodatkiem 0,43 g cyjanoborowodorku sodowego, sposobem opisanym w przykladzie XIV i po rozdzieleniu, otrzymuje sie 0,92 g. mieszaniny diastereoizomerów N-/lHkarboksy-3-fenylopropylo/- -L-4a-metoksyproliny.Widmo NMR w DaO wykazuje rozdzielony dub¬ let scentrowany przy 1,58 ppm (3H), singlety przy^ 3,37 (3H) i 7,35 ppm (5H), absorbcje kompleksu w za¬ kresie 1,9 do 3,5 i szeroki multiplet przy 4,0 do 4,6 ppm.Widmo masowe wykazuje dominujace piki przy m/e=360 (M-18) i 256 (M-122).Przyklad XXVI. N-/l-benzyloaminokarbonylo- -3-fenylopropylo/-L-alanylo-L-prolina.Benzyloamid kwasu 2-ketq-4-fenylomaslowego otrzymuje sie przez rozpuszczanie 3,0 g tego kwasu, 2,4 ml benzyloaminy i 4,7 ml azydku dwufenylofosfo- rylu w 60 ml zimnego dwumetyloformamidu i wkroplenie 2,6 ml trójetyloaminy w DMF, przy czym mieszanine utrzymuje sie w ciagu 2,5 godzin w temperaturze — 10°C. Mieszanine zostawia sie na noc w temperaturze pokojowej, DMF odpedza sie pod zmniejszonym cisnieniem i pozostalosc ekstra¬ huje woda i octanem etylu. Warstwe organiczna oczyszcza sie chromatograficznie na silikazelu, elu¬ ujac octanem etylu i heksanem w stosunku 1:4. Z , frakcji produktu odparowuje sie rozpuszczalnik, otrzymujac 2,2 g krystalicznego amidu kwasu N-ben- zylo-2-keto-4-fenylomaslowego.Sposobem opisanym w przykladzie XXIII, 1,26 g tego zwiazku sprzega sie z 0,19 g L-Ala-L-Pro przy uzyciu 0,125 g cyjanoborowodorku sodowego w eta¬ nolu^ Surowy produkt oczyszcza sie metoda filtracji zelowej (LH-20) i otrzymuje mieszanine diastereoizo- merów N-/l-benzyloaminokarbonylo-3-fenylopropy- lo/-L-alanylo-L-proliny.Widmo NMR (CDCI3) wykazuje dublet przy .1,1 ppm (3H), bliska pare singletów przy 7,3 (10H) i absorbcje kompleksu przy 1,6 do 2,3 (6H), 2,3 do 2,9 (2H), 2,9 do 3,8 (4H), i 4,0 do 4,6 (3H).Widmo masowe pochodnej sililowej wykazuje do¬ minujace piki przy m/e=509 (pochodna monosililo- wa) i 581 (pochodna disililowa).Przyklad XXVII. N-/l-karboksy-3-fenylopro- pylo/-L-alanylo-L-N-metylofenyloalanina.Stosujac ester metylowy N-metylo-L-fenyloalani- ny zamiast estru kwasu tiazolidynokarboksylowego sposobem wedlug przykladu XII otrzymuje sie L- -alanylo-N-metylo-L-fenyloalanine. 0,85 g tego zwiazku poddaje sie kondensacji z 3,02 g kwasu 2- -keto-4-fenylomaslowego, przy uzyciu 0,64 g cyjano¬ borowodorku sodowego w wodzie. Mieszanina za- 5 kwasza sie do wartosci pH 1,5 i ekstrahuje eterem.Eter odpedza sie, pozostalosc rozpuszcza sie w 70% mieszaninie metanolu w wodzie i oczyszcza chroma¬ tograficznie w kolumnie wypelnionej Dowex 50 (H+), rozwijanej tym rozpuszczalnikiem i eluujac 3% roz- 10 tworem pirydyny w tej samej mieszaninie rozpusz¬ czalnikowej. Polaczone frakcje produktu zateza sie, wymraza i oczyszcza na zelu LH-20 w metanolu, otrzymujac 0,54 g mieszaniny izomerów N-/l-Harbo- ksy-3-fenylopropylo/-L-alanylo-L-N-metylofenylo- 15 alaniny.Widmo NMR (DtO, NaDO) wykazuje dublet scen¬ trowany przy 1,18 ppm (3H), dwa zachodzace single¬ ty przy 7,3 (JOH), singlet przy 2,95 (3H) i szerokie multiplety w zakresie 1,4 'do 2,1 i 2,3 do4,4* 20 Widmo masowe pochodnej sililowej wykazuje jon czasteczkowy przy m/e = 556.Pr zy kladXXVIII. Amid N-/l-etoksykarbonylo- -3Tfenylopropylo/TL-alanylo-L-prolmy.Amid I-^alanylOr-L-pr^liny otrzymuje sie przez 25 sprzegniecie znanymi metodami t-Boc^L-alaaainy , i L-proliny przy uzyciu dwucykloheksylokarbodfwui- midu w roztworze chlorku metylenu i DMF w sto¬ sunku 4:1. Posredni zwiazek t-Boc-L-Ala-L-Pro-NHt oczyszcza sie chromatograficznie na zelu IH-20 w 30 metanolu, po czym usuwa sie grupe zabezpieczajaca t-Boc przy uzyciu 4m roztworu chlorowodoru w oc¬ tanie etylu, 0,5 g tego L-Ala-L-Pro-NH, • HC1 w 10 ml etanolu absolutnego sprzega sie z równowazna ilos¬ cia trójetyloaminy, przy uzyciu 2,4 g 2-keto-4-fenylo- 35 maslanu etylu i sit molekularnych oraz 0,30 g cyja¬ noborowodorku sodowego, sposobem opisanym w przykladzie XXI. W syntezie tej produkt znajduje sie w ekstrakcie chloroformowym przy wartosci pH 8,5.Ekstrat ten zateza sie pod zmniejszonym cisnieniem, 40 rozpuszcza w 50% mieszaninie etanolu i wody, oczy¬ szcza chromatograficznie na zywicy Dowex 50 (H+), rozwijajac 50% roztworem etanolu i wody oraz elu- uje sie 2% roztworem pirydyny w tym rozpuszczal¬ niku. Polaczone frakcje produktu oczyszcza sie da- 45 lej chromatograficznie na zelu LH-20 w metanolu.Rozpuszczalnik odpedza sie pod zmniejszonym cis¬ nieniem i otrzymuje 0,40 g amidu N-/etoksykarbony- lo-3-fenylopropylo/-L-alanylo-L-proliny w postaci mieszaniny diastereoizomeirów. 50 Widmo NMR (CDC13) wykazuje triplet zachodza¬ cy,na dublet przy 1,1 do 1,5 ppm (6H), serie pieciu multipletów w zakresie 1,5 do 4,7 ppm (15H) oraz singlet przy 7,17 ppm (5H).Widmo masowe pochodnej sililowej wykazuje do- 55 minujac piki przy m/e=477 (pochodne monosililo- we) i 519 (pochodna dwusililowa).Przyklad XXIX. Amid N-/l-karboksy-3-fenylo- propylo/-L-alanylo-L-proliny.Amid L-alanylo-L-proliny otrzymany sposobem 60 opisanym w przykladzie XXVIII sprzega sie z kwa¬ sem 2-iketo-4-fenylomaslowym w 50% wodnym roz¬ tworze etanolu, w obecnosci cyjanoborowodorku so¬ dowego, sposobem opisanym w przykladzie IL Po wyeluowaniu produktu z zywicy jonowymiennej za- 65 teza sie roztwór do malej objetosci pod zmniei^ao-126126 17 18 nym cisnieniem, przemywa woda i po odparowaniu ze stany, zamrozenia otrzymuje sie mieszanine dia- stereoizomerów amidu podanego w tytule przykla¬ du.Widmo NMR produktu wykazuje aromatyczna ab¬ sorpcje przy 7,35 5 i pare dubletów odpowiadajacych diastereoizomerycznym rodnikom metylowym przy 1,55 6.Przyklad XXX. N-/l-karboksy-3-metylobuty- lo/-L-alanylo-L-tryptofan.Do roztworu 414 mg soli sodowej kwasu 4-metylo -2-ketobutanokarboksylowega i 150 mg L-alanylo-L- -tryptofanu w wodzie dodaje sie NaOH az do uzys¬ kania wartosci pH 7, po czym w ciagu kilku dni dziala sie 103 mg cyjanoborowodorku sodowego w temperaturze pokojowej. Produkt absorbuje sie na zywicy wymieniajacej jony mocnego kwasu i elu- uje 2% roztworem pirydyny w wodzie, frakcje wzbo¬ gacone w produkt odparowuje sie ze stanu zamro¬ zenia, otrzymujac 189 mg puszystego osadu o bar¬ wie bialej. Widmo masowe wykazuje jon czastecz¬ kowy przy 389 m/e i piki przy 187 m/e i 158 m/e dla grup opisanych odpowiednio wzorami 22 i 23. Wid¬ mo NMR w D20 potwierdza budowe zwiazku.Przyklad XXXI. N-/l-karboksy-3-metylobuty- ló/-L-histydylo-L-leucyna.Sposobem opisanym w przykladzie kondensuje sie kwas 4-metylo-2-ketobutanokarboksylowy i L-histy- dylo-L-leucyne w obecnosci cyjanoborowodorku so¬ dowego, otrzymujac N-/l-karboksy-3-metylobutylo|- -L-histydylo-L-leucyne. Produkt eluuje sie z zy¬ wicy jonowymiennej 10% roztworem amoniaku. Wid¬ mo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 408 m/e dla pochodnych dwusililowych minus 18. Wid¬ mo NMR potwierdza budowe zwiazku.Przyklad XXXII. N-/l-karboksy-3-metylobu- tylo/-L-fenylo-alanylo-L-arginina.Sposobem opisanym w przykladzie XXX przepro¬ wadza sie kondensacje kwasu 4-metylo-2-ketobuta- nokarboksylowego i L-fenyloalanylo-L-argininy w obecnosci cyjanoborowodorku sodowego, otrzymu¬ jac N-/l-karboksy-3-metylobutylo/-L-fenyloalanylo- -L-arginine. Produkt eluuje sie z zywicy jonowy¬ miennej 10% roztworem amoniaku. Widmo NMR w DfO daje singlet przy 7,2 5 (5H), szeroki tryplet zesrodkowany przy 3,0 8 (6H), szeroki multiplet przy 1,3 5 (6H) i szeroki dublet przy 0,9 8 (6H).Przyklad XXXIII.A. N-/lrkaj-boksy-3-fenylopropylo/-L-lizylo-L-pro- lina (chlorowodorek) Sposobem opisanym w przykladzie XXXII prze¬ prowadza sie kondensacje kwasu 2jketo-4-fenylo- maslowego i e-t-BOC-L-lizylo-L-proliny w obecnos¬ ci cyjanoborqwodorku sodowego. Grupa zabezpiecza¬ jaca e-t-BOG odrywa sie w trakcie absorpcji pro¬ duktu na zywicy wymieniajacej jony mocnego kwa¬ su, Surowa N-/l-karboksy-3-fenyK)propylo/-L-lizylo -L^proline eluuje sie z zywicy za pomoca 10% roz¬ tworu amoniaku, odparowuje sie ze stanu zamroze¬ nia i oczyszcza sie metoda chromatografii zelowej (LH-20). Przejsciowy pik dla protonów grupy t-BOC w widmie NMR znika, gdy na produkt dziala sie 4n roztworem chlorowodoru w octanie etylu. Wid¬ mo NMR uzyskanego chlorowodorku jest zgodne 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 z budowa zwiazku. Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 693 m/e dla pochodnych tetrasili- lowych. Po chromatograficznym oczyszczeniu na zy¬ wicy XAD-2 z zastosowaniem 3,5% acetonitrylu w 0,1 m roztworze wodorotlenku amonowego otrzymu¬ je sie N-a-/l-/S/-karboksy-3-fenylopropylo/-L-lizylo- -L-proline.B. N-a-/l-/S/-karboksy-3-fenylopropylo/-L-lizylo- -L-prolina Sposobem opisanym w przykladzie XXX przepro¬ wadza sie kondensacje kwasu 2-keto-4-fanylomaslo- wego i N-£-t-Boc-L-lizylo-L-proliny w obecnosci cy¬ janoborowodorku sodowego. Produkt absorbuje sie na zywicy wymieniajacej jony mocnego kwasu i elu¬ uje 2% roztworem pirydyny w wodzie. Frakcje wzbogacone w produkt umieszcza sie w naczyniu i dziala sie 4n roztworem chlorowodoru w octa¬ nie etylu, w celu usuniecia grupy zabezpieczajacej t-Boc. Uzyskany chlorowodorek przeprowadza sie w wolna zasade przez absorbcje na zywicy wymie¬ niajacej jony mocnego kwasu i eluuje 2% roztworem pirydyny w wodzie. Frakcje wzbogacone w produkt odparowuje sie ze stanu zamrozenia i otrzymuje N-a-/l-karboksy-3-fenylopropylo/-L-lizylo-L-proli- ne w postaci bialego, puszystego osadu.Widmo NMR potwierdza budowe zwiazku.Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 549 dla pochodnej dwusililowej. Zadany izomer otrzymuje sie chromatograficznie.Przyklad XXXIV. N-/l-karboksy-3-fenylopro- pylo/-L-3-fluoroalanylo-L^prolina.Do roztworu 420 mg L-3-fluoroalaniny w 4 ml mie¬ szaniny acetonu i wody (1:1) dodaje sie 590 mg trój- etyloalaniny i 1,060 g 2-III^rzed. butoksykarbonylo- ksyimino-2-fenyloacetonifcrylu. Miesza sie w ciagu 2,5 godziny, po czym dodaje sie zimnego, 5% wod¬ nego roztworu wodoroweglanu potasowego i mie¬ szanine ekstrahuje octanem etylu. Wodna warstwe zakwasza sie zimnym In kwasem solnym i ekstra¬ huje octanem etylu. Wyciag przemywa sie nasyco¬ nym wodnym roztworem chlorku sodowego, suszy nad siarczanem sodowym i po odparowaniu do su¬ cha otrzymuje sie 800 mg L-t-Boc-3-fluoroalaniny o temperaturze topnienia1 91—93°C Do roztworu 800 mg tego ostatniego zwiazku i 1,5 g estru benzylowego proliny w 8 ml chlorku mety¬ lenu w temperaturze 0°C dodaje sie mieszajac 845 mg dicykloheksylokarbodwuimidu w 6 ml chlorku metylenu i mieszanine utrzymuje sie w temperatu¬ rze 0°C w ciagu 2 godzin i w temperaturze 20°C w ciagu 18 godzin. Mieszanine odsacza sie, osad przemywa chlorkiem metylenu i polaczony prze¬ sacz i popluczony ekstrahuje zimnym In kwasem solnym, zimnym 5% wodnym roztworem wodoro¬ weglanu potasowego, nasyconym wodnym roztwo- rern chlorku sodowego, suszy nad siarczanem sodo¬ wym i odparowuje do sucha. Metoda chromatogra¬ fii w suchej kolumnie na siliikazelu H i eluujac 6% roztworem acetonu w chloroformie otrzymuje sie czysty, zabezpieczony dwupeptyd.Grupe t-Boc usuwa sie dzialajac 4n roztworem chlorowodoru w 8 ml octanu etylu w temperatu¬ rze 0°C w ciagu 1 godziny. Dodaje sie okolo 20 ml eteru i odsacza sie 450 mg chlorowodorku estru ben¬ zylowego L-3-fluoroalanylo-LHproliny w temperatu-126126 19 20 rze topnienia 158—161 °C. Nastepnie, w ciagu 90 minut w temperaturze 20°C prowadzi sie uwodor¬ nienie przy uzyciu 60 mg 10% palladu na weglu drzewnym w 6 ml wody i 2 ml etanolu. Produkt przesacza sie i odparowuje do sucha, uzyskujac 330 mg chlorowodorku L-3-fluoroalanylo-L-proliny.Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 348 m/e dla pochodnej dwutrójmetylosililowej.Do roztworu 375 mg kwasu 4-fenylo-2-ketomaslo- wego i 100 mg chlorowodorku L-fluoroalanylo-L- -proliny w 3 ml wody dodaje sie tyle wodorotlenku sodowego aby uzyskac wartosc pH 7, po czym do¬ daje sie 80 mg cyjanoborowodorku sodowego, mie¬ sza w ciagu 20 godzin i mieszanine poddaje sie ob¬ róbce opisanej w przykladzie XIV.Widmo masowe dla produktu oczyszczonego na zelu LH-20 wykazuje jon czasteczkowy przy 510 m/e dla pochodnej dwutrójmetylosililowej, na chromato- gramie cienkowarstwowym na plytce z silikazelu wystepuje pojedyncza plama o Rf=0,7 (uklad octan etylu:kwas octowy:n—butanol:woda = 1:1:1:1).Diastereoizomery rozdziela sie z zastosowaniem zywicy XAD-2, a N-/l-etoksykarbonylo-3-fenylopro- pylo/-L-3-fluoroalanylo-L-proline otrzymuje sie spo¬ sobem opisanym w przykladzie XV.Przyklad XXXV. N-/l-etoksykarbonylo-3-feny- lopropylo/-L-alanylo-L-3,4-dehydroprolina.Sposobem opisanym w przykladzie XV L-alanylo -L-3-,4-dehydroproline (otrzymana wedlug przykla¬ du XX) przeprowadza sie w N-/l-etoksykarbonylo- -3-fenylopropylo/-L-alanylo-L-3-,4-dehydroproline, która otrzymuje sie jako mieszanine dwóch diaste- reoizomerów. Na chromatogramie cienkowarstwo¬ wym na plytce z silikazelu wystepuja dwie plamy o Rf 0,82 (glówna) i R* 0,79 (mniejsza) w ukladzie rozwijajacym n-butanol:woda:kwas octowy=4:l:l.Widmo masowe, wykazuje jon czasteczkowy przy 518 m/e dla pochodnej dwutrójmetylosililowej.Przyklad XXXVI. N-/l-benzyloksykarbonylo-6- -aminoheksylo/-L-alanylo-L-prolina.Na N-/l-benzyloksykarbonylo-6-ftalimidoheksylo/- -L-alanylo-L-proline dziala sie hydrazyna i otrzy¬ muje mieszanine produktu, z której wydziela sie N-/l-benzyloksykarbonylo-6-aminoheksylo/-L-ala- nylo-L-proline. Z mieszaniny tej, metoda chroma¬ tografii cienkowarstwowej, eluujac 50BuOH:ll HoAl:30H2O otrzymuje sie produkt zadany, o war¬ tosci Rf 0,32.Przyklad XXXVII. N-/l-karboksy-2-fenoksy- etylo/-L-alanylo-L-prolina.Do mieszaniny 1,8 g kwasu fenoksypirogronowego (otrzymanego na drodze kondensacji fenoksyoctanu etylu i szczawianu dietylu, a nastepnie katalizowa¬ nej kwasem hydrolizy oraz dekarboksylacji) i 0,37 g L-alanylo-L-proliny w 10 ml wody dodaje sie roz¬ cienczonego NaOH az do uzyskania wartosci pH 7, po czym na mieszanine dziala sie 0,18 g NaBH,CN i miesza w temperaturze pokojowej w ciagu 5 dni.W ciagu drugiego i trzeciego dnia dodaje sie jeszcze 0,9 g ketonokwasu i 0,18 g cyjanoborowodorku so¬ dowego. Produkt absorbuje sie na zywicy wymie¬ niajacej jony mocnego kwasu i eluuje 2% roztwo¬ rem pirydyny w wodzie. Po odparowaniu ze stanu zamrozenia otrzymuje sie 0,5 g N-/l-karboksy-2-fe- noksyetylo/-L-alanylo-L-proliny. Widmo masowe produktu wykazuje pik przy 479 dla jonu czastecz¬ kowego pochodnej sililowej (minus grupa metylo¬ wa 494^15).Przyklad XXXVIII. N-/1-karboksy-2-fenylo- 5 tioetylo/-L-alanylo-L-prolina.Do mieszaniny 1,96 g kwasu fenylotiopirogronowe- go (otrzymanego na drodze kondensacji fenylotiooc-' tanu etylu ze szczawianem dietylu, a nastepnie ka¬ talizowanej kwasem hydrolizy i dekarboksylacji) 10 i 0,37 g L-alanylo-L-proliny w 10 ml wody dodaje sie rozcienczonego NaOH do wartosci pH 7, po czym dziala sie 0,18 g NaBHaCN w 2 ml wody. Miesza sie w ciagu nocy w temperaturze pokojowej i produkt absorbuje na zywicy wymieniajacej jony mocnego 15 kwasu oraz eluuje sie 2% roztworem pirydyny w wo¬ dzie. Otrzymuje sie 0,36 g N-/l-karboksy-2-fenylotio- etylo/-L-alanylo-L-proliny. Pik w widmie maso¬ wym produktu przy 348 wykazuje jon czasteczkowy (366) minus czasteczke wody (18). 20 Przyklad XXXIX. N-/l-karboetoksy-2-/3-indo- lilo/etylo/-L-alanylo-L-prolina.Sposobem opisanym w przykladzie XV ester ety¬ lowa kwasu indolo-3-pirogronowego poddaje sie kondensacji z L-alanylo-L-prolina w roztworze eta- 25 nolu i wody (1:1), w obecnosci cyjanoborowodorku sodowego. Po rozdzieleniu na zywicy Dowex 50 otrzymuje sie mieszanine izomerów N-/l-karboeto- ksy-2-/3-indolilo/etylo/-L-alanylo-L-proliny. Widmo NMR produktu wykazuje absorpcje przy wartosci 30 5: 7,0 (5H), 4,2 (5H), 3,4 (2H), 2,9 (2H), 1,9 (6H) i 1,2 (6H).Przyklad XL. N-a-/l-karboksy-3-fenylopropy- lo/-(3-amino-D,L-alanylo-L-prolina.Kwas DL-a,P-diaminopropionowy poddaje sie re- 35 akcji z nadmiarem chlorku benzyloksykarbonylo w warunkach zasadowych. Po zakwaszeniu otrzymuje sie kwas D,L-a,P-bis/benzyloksykarbonyloarriino/- -propionowy o temperaturze topnienia 123,5—124°C.Do chloroformowego roztworu zawierajacego ten 40 kwas dodaje sie pieciochlorku fosforu i po obrób¬ ce otrzymuje D,L-4-/benzylaksykarbonyloaminome- tylo/-oksazolidynodion-2,5. Roztwór estru III-rzed. butylowego L-proliny w chlorku metylenu dodaje sie do N-karboksybezwodnika w tetrahydrofuranie 45 w temperaturze —60°C. Mieszanine przetrzymuje sie w ciagu nocy w zamrazalniku, po czym odparowuje do sucha, uzyskujac surowy produkt. Na produkt ten dziala sie kwasem trójfluorooctowym w ciagu 2 godzin w temperaturze pokojowej, co powoduje 50 rozerwanie estru III-rzed. butylowego i powstanie w wiekszosci mieszaniny L-proliny i P-benzyloksy- karbonyloamino-D,L-alanylo-L-proliny. Metoda chromatografii zelowej (LH-20) otrzymuje sie czy¬ sty dwupeptyd. Kwas 2-keto-4-fenylomaslowy i ben- 55 zyloksykarbonyloamino-D,L-alanylo-L-proline pod¬ daje sie kondensacji w obecnosci cyjanoborowodor¬ ku sodowego. Po usunieciu grupy zabezpieczajacej otrzymuje sie N-/l-karboksy-3-fenylopropylo/-p- -amino-D,L-alanylo-L-proline. Widmo NMR (DJD) 60 wykazuje aromatyczne protony przy 7,4 5, protony metynowe przy 4,2 5 oraz multiplety przy 3,7, 3,2, 2,9 i 2,1 8.Przyklad XLI. N-a-/l-etoksykarbonylo-3-feriy- lopropylo/-N-£-acetylo-L-lizylo-L-prolina. 65 Sposobem opisanym w przykladzie XV 2-keto-4- i126126 21 22 -fenylomaslan etylu sprzega sie z N-E-acetylo-L-li- zylo-L-prolina w mieszaninie etanolu z woda i z do¬ datkiem cyjanoborowodorku sodowego. Po wydzie¬ leniu na zywicy Dowex 50 oraz odparowaniu ze sta¬ nu zamrozenia frakcji wzbogaconych w produkt 5 otrzymuje sie mieszanine izomerów N-/l-etoksykar- bonylo-3-fenylopropylo/-N-e-acetylo-L-lizylo-L-pro- line. Widmo masowe trójsililowanego produktu wy¬ kazuje piki przy 663 (M+), 648 (M+-15) i 546 m/e.Przyklad XLII. N-a-/l-/Sl-karboksy-3-p-chlo- 10 rofenylo-propylo/-L-lizylo-L-prolina.Do roztworu 0,36 g e-3-butoksykarbonylo-L-lizylo -L-proliny i 1,1 g kwasu 4-p-chlorofenylo-2-ketomas- lowego w 5 ml wody dodaje sie rozcienczonego NaOH az do uzyskania wartosci pH 7 i nastepnie 15 dziala sie 0,07 g NaBH8CN w 1 ml wody w ciagu kilku godzin. Miesza sie w ciagu nocy w temperatu¬ rze pokojowej i produkt absorbuje na zywicy wy¬ mieniajacej jony mocnego kwasu oraz eluuje sie 2% roztworem pirydyny w wodzie, uzyskujac 0,058 g 20 produktu.Widmo NMR wykazuje, ze grupa zabezpieczajaca t-Boc nie jest calkowicie oderwana. Na produkt dziala sie 4,5n roztworem chlorowodoru w octanie etylu i przeprowadza sie rozdzielanie na zywicy jo- 25 nowymiennej. Otrzymuje sie 0,048 g N-a-/l-karbo- ksy-3-p-chlQrofenylopropylo/-L-lizylo-L-proliny.Widmo NMR i widmo masowe potwierdzaja budo¬ we zwiazku. Pik przy 584 pochodzi z jonu czastecz¬ kowego pochodnej sililowej. W wyniki chromatogra- 30 fjcznego rozdzielania otrzymuje sie zadany izomer.Przyklad XLIII. N-a-/l-karboksy-3-/3,4-dichlo- rofenylo/-propylo/-L-lizylo-LHprolina.Roztwór kwasu 4-/3,4-dichlorofenylo/-2-ketomaslo- wego (otrzymanego z estru dichlorodihydrocynamo- 35 nowego na drodze kondensacji szczawianu etylu, a nastepnie hydrolizy w srodowisku kwasnym i przez czesciowa dekarboksylacje) w wodzie pod¬ daje sie obróbce opisanej w przykladzie XLII, otrzy¬ mujac N-a-/l-karboksy-3-/3,4-dichlorofenylo/-propy- 40 lo/-L-lizylo-L-proline. Widmo NMR produktu w D2Q wykazuje aroma¬ tyczny wodór przy 7,30 8, szeroki singlet przy 4,35 5 i szerokie multiplety przy 3,53, 3,00, 2,68, 1,98 i 1,65 8.Widmo masowe wykazuje pik macierzysty przy 455 45 m/e, odpowiadajacy stracie H20 ze struktury zwiaz¬ ku po wstrzyknieciu. Duzy udzial izotopu przy 457 m/e (M+2) potwierdza obecnosc 2 atomów chloru..,. P r z y k l a d XLIV. N-a-/l-/S/nkarboksy-3-/-indo- lilo/-parpylo/-L-lizylo-L-prolina. 50 Sposobem opisanym przez Weygand'a i in., Aram. 658, 128 (1962), kwas 2-keto-4-/3-indolilo/maslowy otrzymuje sie z homotryptofanu. Zwiazek ten kon- densuje sie z e-t-Boc-L-lizylo-L-prolina w obecnosci cyjanoborowodorku sodowego, tak jak to opisano 55 w przykladzie LIX. Otrzymuje sie surowa miesza¬ nine diastereo^izomerów N- lo/propylo/-N-£-t-Boc-L-lizylo-L^proliny. Lancuch lizyn odbezpiecza sie dzialajac 4n roztworem chlo¬ rowodoru w octanie etylu i produkt oczyszcza sie w na zywicy wymieniajacej! jony mocnego kwasu, tak jak to opisano w tym przykladzie. Otrzymuje sie zadany produkt, a chromatograficznie wydziela sie zadany izomer. Widmo masowe czterosililowanego produktu wykazuje piki przy 7,32 (M+), 7,17 65 (M+-15), 615, 660 i 645 m/e.Przyklad XLV.N-a-/l-(karbo!ksy-2-fenoksyetylo/-L-lizylo-L-pro- lina 0,9 g kwasu fenoksypirogronowego rozpuszcza sie w wodzie, dodajac rozcienczonego NaOH ustala sie wartosc pH 7 i roztwór odparowuje ze stanu zam¬ rozenia. Pozostalosc rozpuszcza sie w 10 ml etanolu i dziala sie £-30-butoksykarbonylo-L-lizylo-L-proli- na w ilosci 0,36 g z dodatkiem 3,0 g sit molekular¬ nych 4A. Porcjami dodaje sie 0,18 g cyjanoborowo- dorku sodowego w 3,5 ml etanolu i miesza w tem¬ peraturze pokojowej az do zakonczenia reakcji. Pro¬ dukt wydziela sie przez absorbcje na zywicy wy¬ mieniajacej jony mocnego kwasu, eluujac 2% roz¬ tworem wodnym pirydyny. Po odparowaniu ze sta¬ nu zamrozenia otrzymuje sie 0,25 g odbezpieczonego produktu, to jest N-a-/l-karboksy-2-fenoksyetylo/-L -lizylo-L^proliny. Widmo NMR produktu wykazuje absorpcje fenylowa przy 7,3 8 oraz szerokie piki przy ó: 4,6, 4,4, 4,2, 3,7, 3,26 i 1,9.Przyklad XLVI.A. N-a-/l-/S/-karboksy-2-fenylotioetylo/-L-lizylo- -L-prolina Sposobem opisanym w przykladzie C na kwas fe- nylotiopirogronowy dziala sie e-30-butoksykarbony- lo-L-lizylo-L-proline i otrzymuje N-a-/l-karboksy-2 -fenylotioetylo/-L-lizylo-L-proline. Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy pochodnej sililowej przy 567 m/e. Po chromatograficznym rozdzielaniu otrzymuje sie zadany izomer.Przyklad XLVII. N-/l-karboksy-4-metylopen- tylo/-L-alamylo-L-prolina.Roztwór 1,44 g kwasu 5-metylo-2-ketopentanokar- boksylowego i 0,37 g L-alanylo-L-proliny w 5 ml wody odprowadza sie do wartosci pH; 7 i dziala sie 0,31 g NaBHaCN. Miesza sie w ciagu 5 dni w tem¬ peraturze pokojowej i produkt reakcji absorbuje na zywicy wymieniajacej jony mocnego kwasu. oraz eluuje sie 2% roztworem pirydyny w wodzie uzy¬ skujac 0,6 g osadu (po odparowaniu ze stanu zam¬ rozenia). Próbke 0,2 g produktu oczyszcza sie chro¬ matograficznie w kolumnie LH-20 i otrzymuje sie 0,18 g N-/l^karboksy-4-metylopentylo/-L-alanylo-L- ^proliny. Widmo- masowe produktu dwusililowanego wykazuje; piki przy 458 (M+), 443 (M+-15), 341, 301 i 244 m/e.Przyklad XLVIII. N-/l-/S/-etoksykarbonylo/-4- -metylopentylo/-L-alanylo-L-prolina. 3,44 g estru etylowego kwasu 5-metylo-2-ketopen- tanokarboksylowego i 0,74 g L-alanylo-L-proliny miesza sie w 15 ml etanolu z dodatkiem^ 6 g sprosz¬ kowanych sit molekularnych 4A. W ciagu kilku go¬ dzin wkrapla sie 0,23 g cyjanoborowodorku sodo¬ wego w etanolu. Etanol usuwa sie pod zmniejszo¬ nym cisnieniem, produkt absorbuje na zywicy wy¬ mieniajacej jony mocnego kwasu i eluuje 2% roz¬ tworem pirydyny w wodzie, uzyskujac 1,08 g N-/1- -etoksykarbonylo-4-metylopentylo/-L-alanylo-L- -proliny. Czesc produktu oczyszcza sie chromato¬ graficznie w kolumnie LH-20 dla celów analizy spektralnej. Widmo masowe produktu wykazuje pik przy 414 m/e (jon czasteczkowy pochodnej sililowej -15). Chromatograficznie wydziela sie zadany izo¬ mer.23 12*126 24 Przyklad XLIX. N-/l-karboksy-3-p-fenoksyfe- nylopropylo/-L-alanylo-L-prolina.Do mieszaniny kwasu 2-keto-4-p-fenoksyfenylo- maslowego (otrzymanego na drodze reakcji p-feno- ksyfenylowego odczynnika Grignarda z tlenkiem etylenu, konwersji uzyskanego alkoholu do bromku i kondensacji z estrem etylowym kwasu 1,3-ditiano- karboksylowego-2, utleniajacego rozerwania ditianu oraz hydrolizy w srodowisku alkalicznym dti keto- kwasu) i L-alanylo^Liproliny w wodzie dodaje sie rozcienczonego roztworu NaOH az do wartosci pH 7 i na mieszanine dziala nadmiarrem NaBHjCN. Za¬ dany produkt, to jest N-/l-karboksy-3-p-fenoksyfe- nylopropyk)/-L-alanylo-L-proline wydziela sie chro¬ matograficznie. Widmo masowe dwusililowanego produktu wykazuje piki przy 584 (M+), 569 (M+—115), 468 i 370 m/e.Przyklad L. N^a-/l-karboksy-3-fenylopropylo/- -L-ornitylo-L-proiina.Sposobem opisanym w przykladzie XXX przepro¬ wadza sie kondensacje N-6-t-Boc-LKmitylo-L-pro- liny i kwasu 2-keto-4-fenylomaslowego w obecnosci cyjanoborowodorku sodowego/Grupe zabezpieczaja¬ ca usuwa sie przy uzyciu 4n roztworu chlorowo¬ doru w octanie etylu. Surowy, diastereoizomerycz- ny chlorowodorek absorbuje sie na zywicy wymie¬ niajacej jony mocnego kwasu i eluuje sie 2% roz¬ tworem pirydyny w wodzie. Widmo masowe wska¬ zuje jon czasteczkowy przy 355 m/e dla produktu minus 36.Przyklad LI. N-a-/l-/S/-karboetoksy-3-fenylo- propylo/-L-lizylo-L-prOlina. 2,58 g 2-keto-4-fenylomaslanu etylu i 859 mg N-e- -t-Boc-L-lizylo-L^proliny rozpuszcza sie w 50 ml etanolu i dodaje sie 2,0 g rozkruszónych sit moleku¬ larnych 5A. Po zakonczeniu reakcji-sita odsacza sie.Mieszanine odparowuje sie i pozostalosc rozpuszcza w wodzie, ekstrahuje esterem i absorbuje na zywicy wymieniajacej jony mocnego kwasu. Eluuje sie 2% roztworem pirydyny w wodzie i otrzymuje sie 639 mg surowego produktu, tj. N-a-/l«4tarboetoksy-3-fenylo- propylo/-N-e-t-Boc-L-lizylo-L-proliny. Grupe za¬ bezpieczajaca usuwa' sie przy uzyciu 4n roztworu chlorowodoru w octanie etylu. Uzyskany chloro¬ wodorek absorbuje* sie na zywicy wymieniajacej jonyj mocnego kwasu i eluuje sie 2% roztworem pi¬ rydyny, uzyskujac 270 mg produktu. Widmo maso¬ we wskazuje jon czasteczkowy przy 670 m/e dla po¬ chodnej dwusililowej plus 1. Zadany izomer od¬ dziela sie chromatograficznie.Przyklad LII. N^x-/l-karboksy-3-fenylopropy- lo/-N-e-N-£-dimetylo-L-lizylo-L-prolina.Ester benzylowy N-a-t-Boc-N-E-Cbz-L-lizylo-L- -protliny poddaje sie redukcyjnemu metylowaniu w formaldehydzie z zastosowaniem 10% palladu na weglu, pod cisnieniem wodoru 2,8 atm. Grupe za¬ bezpieczajaca a-t-Boc rozrywa sie dzialajac 4n roz¬ tworem Chlorowodoru w octanie etylu. Sposobem opisanym w przykladzie XXX chlorowodorek kwa¬ su 2-keto-4-fenylomaslowego i N-e^N-e-dimetylo-L- -lizyto-L-proline poddaje sie kondensacji w obec¬ nosci cyjanoborowodorku sodowego.Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 415 produktu (-18).Przyklad LIII. N-a-/l-karboksy-3-fenylopropy- lo/-N-£-acetylo-L-lizylo-L-prolina.Sposobem podanym w przykladzie. XXX przepro¬ wadza sie kondensacje kwasu 2-keto-4-fenylomaslo- wego i N-£-acetylo-L-lizylo-L-proliny w obecnosci cyjanoborowodorku sodowego, uzyskujac N-a-/l-kar- boksy-3-fenylopropylo/-N-£-acetylo-L-lizylo-L-pro- line. Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 663 dla pochodnych trójsililowych.Przyklad LIV. N- lo/-L-arginylo-L-prolina.Niezbedny dwupeptyd otrzymuje sie na drodze kondensacji DCC N-a-t-Boc*N^o)-nitro-L-argininy i chlorowodorku estru benzylowego L^proliny. Za¬ bezpieczajaca grupe a-t-Boc usuwa sie typowym sposobem, przy uzyciu 4n roztworu chlorowodorku w octanie etylu i uzyskany ester benzylowy N-w- -nitro-L-arginylo-L-proliny poddaje sie kondensacji z kwasem 2-keto-4-fenylomaslowym, sposobem opi¬ sanym w przykladzie XXX.W reakcji tej otrzymuje sie ester benzylowy N-a- -/l-karboksy-3-fenylopropylo/-N-o)-nitro-L-arginylo -L-proliny ze slaba wydajnoscia 25—33%. 159 mg tego zwiazku rozpuszcza sie w 2,5 ml roztworu kwa¬ su octowego, wody i metanolu (64%, 8%, 9%) i uwo¬ dornia pod cisnieniem 3770 hPa w temperaturze po¬ kojowej, przy uzyciu 130 mg 10% palleduJiia wefglu drzewnym i z jednoczesnym usunieciem zabezpiecza¬ jacej grupy co-nitrowej i benzylowej/Katalizator odsacza sie. i przesacz odparowuje, uzyskujac 94 mg szklistego produktu, którego rozpuszczalna w wo¬ dzie czesc odparowuje sie ze stanu zamrozenia uzy¬ skujac 90 mg puszystego, osadu o barwie bialej. Osa¬ dem tym jest octan zadanego produktu i przeprowa¬ dza sie go w wolna zasade na drodze absorbcji na zywicy wymieniajacej jony mocnego kwasu, przez przemycie woda i eluujac 2% roztworem pirydyny w wodzie. Frakcje wzbogacone w produkt suszy sie ze stanu zamrozenia i otrzymuje sie 60 mg N-a-/l- -karboksy-3-fenylopropylo/-L-arginylo-L-J)roliny.Widmo masowe produktu wykazuje jon czastecz¬ kowy przy 793 m/e dla pochodnych pentasiililowych.Przyklad LV. N-/l-karboksy-3-fenyloprop£lo/- • -L-histydylo-LHprólina.Sposobem opisanym w przykladzie XXX prowa¬ dzi sie kondensacje kwasu 2-keto-4-fenylomaslowe- go i L-histydylo-L-prolihy w obecnosci cyjanoboro- wodorku sodowego, otrzymujac N-/l-karboksy -3-fe- hylapropyW-L-histydylo-L-prolme. Produkt oczysz¬ cza sie chromatograficznie metoda filtracji zelowej w metanolu (LH-20). Widmo masowe produktu wy¬ kazuje jon czasteczkowy przy 657 dla pochodnych dwu&ililowych.Przyklad LVI. N-a-/l-karboksy-2-/3-indblilo /etyIo/-L-lizylo-L-prolina. ' Sposobem opisanym w przykladzie XXX prowa¬ dzi sie kondensacje kwasu indolopirogronowego-3 i N-£-t-Boc-L-lizylo-L-proliny w obecnóscf cyjano¬ borowodorku sodowego. Grupe zabezpieczajaca £-t- -Boc usuwa sie dzialajac 4n roztworem chlorowo¬ doru w octanie etylu. Uzyskany chlorowodorek absorbuje sie na zywicy Dowex 50 (H+) i eluuje 2% roztworem pirydyny w wodzie. Frakcje wzbogacone w produkt odparowuje sie ze stanu zamrozenia i otrzymuje wolna zasade w postaci puszystego osa¬ du o barwie jasnobrazowej. 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 601245126 25 26 Widmo masowe produktu wykazuje jon czastecz¬ kowy przy 718 m/e dla pochodnych tetrasililowych.Przyklad LVII. N-a-/l-karboetoksy-4-metylo- rjentylo/-L-lizylo-L-prolina. 2,75 g estru etylowego kwasu 2^keto-4-metylobuta- nokarboksylowego i 2,75 g N-e-t-Boc-L-lizylo-L-pro^ liny rozpuszcza sie w 150 ml etanolu zawierajacego 16 g sproszkowanych sit molekularnych 4A. Uwodor¬ nienie prowadzi sie pod cisnieniem 3770 hPa w tem¬ peraturze pokojowej i z zastosowaniem Ig 10% pal¬ ladu na weglu drzewnym. Po zuzyciu 1 mola wodo¬ ru mieszanine przesacza sie, katalizator na saczku przemywa starannie etanolem, odparowuje rozpusz¬ czalnik i otrzymuje 5,87 g oleistego produktu. Pro¬ dukt ten miesza sie z woda, doprowadza wartosc pH do 8,5 i ekstrahuje 3 porcjamij:po 60 nil octanu etylu w celu usuniecia obojetnych substancji.Wodna warstwe zobojetnia sie do wartosci pH 7, nasyca chlorkiem sodowym i ekstrahuje :? porcja¬ mi po 100 ml ocetanu etylu. Produkt susz^sie nad bezwodnym siarczanem magneziE-odparowuje ,oc-. tan etylu i otrzymuje 4,38 g surowej N^a-/l-karbo- etoksy-4-metylopentylo/-N-e-t-Boc-L-lizyl^i-proli- ( ny. Zabezpieczajaca grupe t-Boc usuwa sie typowym sposobem przy uzyciu 4 n roztworu chlorowodoru w octanie etylu. Uzyskany chlorowodorek przepro¬ wadza sie w wolna zasade przy uzyciu zywicy wy¬ mieniajacej jony mocnego kwasu i eluujac 2% roz¬ tworem pirydyny w wodzie. Frakcje zawierajace produkt odparowuje sie ze stanu zamrozenia i otrzy¬ muje sie 2,1 g higroskopijnego, kruchego osadu. Wid¬ mo masowe produktu wykazuje pik przy 472 m/e dla jonu czasteczkowego pochodnej monosililowej (plus 1).Przyklad LVIII. N- pylo/-L-leucylo-L-tryptofan.Sposobem opisanym w przykladzie XXX prowadzi sie kondensacje kwasu 2-keto-4-fenylomaslowego i L-leucylo-L-tryptofanu w obecnosci cyjonoboro- wodorku sodowego. Produkt odparowuje sie ze sta¬ nu zamrozenia z mieszaniny dioksanu i wody, gdyz jest on tylko nieznacznie rozpuszczalny w wodzie.Widmo masowe wykazuje jon czasteczkowy przy 695 m/e dla pochodnych trójsililowych.Zastrzezenie patentow-e Sposób wytwarzania nowych pochodnych dwu- peptydów a ogólnym wzorze 1, w którym R i R( sa jednakowe lub rózne i oznaczaja nizsze grufry al- koksylowe, nizsze grupy alkenyloksylowe, nizsze grupy dwualkiloaminoalkoksylowe, grupy acyloami- noalkoksylowe o nizszych rodnikach alkoksylowych, grupy acyloksyalkoksylowe o nizszych rodnikach al¬ koksylowych, grupy aryloksylowe, grupy aryloalko- ksylowe o nizszych rodnikach alkoksylowych, pod¬ stawione grupy aryloksylowe lub podstawione gru¬ py aryloalkoksylowe z nizszym rodnikiem alkoksy- lowym, w których podstawnikiem jest grupa me¬ tylowa, atom chlorowca lub grupa metoksylowa, przy czym R6 moze równiez oznaczac grupe hydro¬ ksylowa, albo R i R6 oznaczaja grupy aminowe, nizsze grupy alkiloaminowe, nizsze grupy dwualki- loaminowe, grupy aryloalkiloaminowe z nizszym rodnikiem alkilowym lub grupy hydrokiyaminowe, R1 oznacza atom wodoru, rodnik alkilowy o 1 — 20 atomach wegla, w tym równiez rodniki alkilowe rozgalezione, cykliczne i nienasycone, nizszy rodnik 5 alkilowy zawierajacy takie podstawniki jak atom chlorowca, grupa hydroksylowa, nizsza grupa alko- ksylowa, grupa aryloksylowa, aminowa, nizsza gru¬ pa alkiloaminowa lub dwualkiloaminowa, grupa acy- loaminowa, aryloaminowa, auanidynowa, imidazo- 10 lilowa, indolilowa, merkapto, nizsza grupa alkilo- tio, grupa arylotio, karboksylowa, karboksyamido- wa lub nizsza grupa karboalkoksylowa, albo R1 oz¬ nacza grupe fenylowa, podstawiona grupe fenylowa, w której podstawnikiem jest nizsza grupa alkilowa 15 lub alkoksylowa albo atom chlorowca, grupe ary- loalkilowa, heteroaryloalkilowa, aryloalkenylowa lub heteroaryloalkenylowa o nizszym rodniku alki¬ lowym albo alkenylowym, podstawiona grupe arylo- - alkilowa, heteroaryloalkilowa, aryloalkenylowa lub 20 heteroaryloalkenylowa o nizszym rodniku alkilowym lub alkfnylowy^i, cv których podstawnik stanowi atom chlorowca, 2'atomy chlorowca, nizszy rodnik alkilowy, grupa hydroksylowa, nizsza grupa alko¬ ksylowa, grufca aminowa, aminometylowa lub:acylo- 25 ^ aminowa, nizsza grupa dwualkiloaminowa lub alki- x -loaminowa, grupa karboksylowa, nizsza grupa chlo- rowcdalJrilóWa lub grupa cyjanowa, albo R1 ozna¬ cza grupe aryloalkilowa albo heteroaryloalkilowa o nizszym rodraiu alkilowym, zawierajaca w rodni- 30 ku alkilowym jako podstawnik grupe aminowa lub acyloaminowa, R7 oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alkilowy R* oznacza atom wodoru, nizszy rodnik alkilowy, fenyloalkilowy, aminometylofenylo- alkif ^ wy, acetyloaminoalkilowy, aminoalkilowy, dwume- tyloarninoalkiloWy, chlorowcoalkilowy, guanidyno- alkilowy, imidazoliloalkilowy, indoliloalkilowy, mer- kfuptoalkilowy lub aUdlotioalkilowy, R4 oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alkilowy, R5 ozna- 40 cza atom wodoru, nizszy rodnik alkilowy, rodnik fenylowy, nizszy rodnik fenyloalkilowy, hydroksyfe- nyloalkilowy, hydroksyalkilowy, aminoalkilowy, gu- anidynoalkilowy, imidazoliloalkilowy, indoliloalkilo¬ wy, merkaptoalkilD^y lub alkilotioalkilowy, albo R4 45 i R5 razem tworza mostek alkilenowy o 2—4 ato¬ mach wegla, mtótek alkilenowy-o 2—3 atomach we¬ gla i 1 atomie siarki, mostek alkilenowy o 3—4 ato¬ mach wegla zabierajacy podwójne wiazanie, albo mostek alkilenowy jak podano wyzej, zawierajacy 50 jako podstawnik grupe hydroksylowa, nizsza grupe alkoksylowa lub alkilowa, a RT oznacza atom wo¬ doru lub nizszy rodnik alkilowy, albo farmakolo¬ gicznie dopuszczalnych soli tych zwiazków, znamien¬ ny tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym 55 R i R1 maja wyzej podane znaczenie i R1 moze za¬ wierac grupy zabezpieczajace ewentualnie obecne grupy zdolne do reakcji, poddaje, sie w obecnosci srodka redukujacego reakcji z dwupeptydem lub za¬ bezpieczonym dwupeptydem o ogólnym wzorze 3, 60 w którym R8, R4, R5, R6 i R7 maja wyzej podane znaczenie, a podstawniki R* i R5 moga zawierac grupy zabezpieczajace ewentualnie obecne grupy zdolne do reakcji, po czym w razie potrzeby usuwa sie grupy zabezpieczajace i otrzymany zwiazek 85 o wzorze 1 ewentualnie przeprowadza znanymi spo-27 126126 28 sobami w sól i/albo wyosobnia sie metodami cbro- lizacje izomer tego zwiazku o wiekszej aktywnosci matograficznymi lub przez frakcjonowana krysta- biologicznej. 9 f?1 f?3 ?4fo R-C-C-NH-CH-C-N-C-C-R6 1 ii i H 0 R7 lVzcr f 0 R1 ii i R-C-C=0 Wzór Z F^O R4R50 I ii I i ii - H^CHC-N-C-C-R6 R7 wtór 3 N ^CHZ- fVTCHa- H Wzór4 Qq H Wzór 5126126 ^ ¦CHZ- mor 6 COOH Wzór 8 R3 NH-CHC0-- Wzór fO -lf -Y COOH Yizór7 O R1 li i R-C-C-NH- \\ Wzór 9 R4 R5 O I i ii -N-C-C- Wzór ff PL PL PL PL