PL111745B1 - Method of preparing of novel derivatives of amino acids - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych aminokwasów o wzorze ogól¬ nym 1, w którym A4 oznacza grupe hydroksylowa, aralkoksylowa o 7—9 atomach wegla ewentualnie podstawiona atomem chlorowca, grupa albo gru¬ pami nitrowymi albo alkoksylowymi o 1—4 ato¬ mach wegla lub grupe o wzorze ogólnym — (NH— —CH2—CO)r—Y, w którym Y oznacza grupe hy¬ droksylowa albo alkoksylowa o 1—4 atomach we¬ gla i r oznacza liczbe calkowita 1—10, R oznacza atom wodoru lub grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla, Ri oznacza grupe aryloalkilowa o 7—9 ato¬ mach wegla ewentualnie podstawiona atomem chlorowca, grupa albo grupami alkoksylowymi o 1—4 atomach wegla lub nitrowa w pierscieniu aryIowym, n oznacza liczbe 1, 2, lub 3, m oznacza liczbe 1, 2 lub 3 oraz ich soli lub optycznie czyn¬ nych izomerów.Czesc tych zwiazków ma wartosciowe wlasnosci farmakologiczne. Inne ze zwiazków o wzorze ogól¬ nym 1 stanowia substancje posrednie do wytwarza¬ nia srodków o wartosciowych dzialaniach biologi¬ cznych lub farmakologicznych. Wszystkie te zwiaz¬ ki sa nowe. Miedzy zwiazkami wytwarzanymi spo¬ sobem wedlug wynalazku szczególnie korzystnym zwiazkiem ze wzgledu na jego dzialanie biologiczne jest yL-glutamylotauryna, p-aspartylo-N-metylo- tauryna, P-aspartylohomotauryna, majace szerokie spektrum dzialania leczniczego i profilaktycznego w zmianach chorobowych spowodowanych bezpo¬ srednio lub posrednio uszkodzeniem „AGAS" 10 15 20 25 30 (aerobiosferyczny genetyczny uklad adaptacyjny).W celu wyjasnienia hasla „AGAS" ponizej wyli¬ czono wazniejsze tkanki i narzady tworzace uklad „AGAS": wszystkie biologiczne powierzchnie gra¬ niczne stykajace sie z powietrzem atmosferycznym jako biosfera (skórne i ukladu skóry, rogówke i spojówke, wnetrze jamy ustnej i gardzieli, drogi oddechowe i pluca), szkielet i konczyny (kosci ru¬ rowe i gabczaste, przeguby kuliste, membranyry- nowialne, miesnie szkieletowe), narzady biorace udzial w gospodarce jonami (transepiteliczny uklad transportu: kosmki jelitowe i kanaliki nerkowe), uzebienie do rozdrabniania pokarmów (mocowane w zebodolach korzeniami), narzady sluchu, wechu i glosu.Zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalaz¬ ku wywieraja wiec na wyliczone narzady ewentu¬ alnie tkanki ukladu „AGAS" korzystne dzialanie biologiczne, ewentualnie terapeutyczne.Zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalaz¬ ku oddzialywaja dalej na nastepujace funkcje zwiazane z ukladem „AGAS": ochrona przeciwpro- mienna, dzialanie aktywizujace ogólnie mezenchy- me, ochrona przed stale narastajacym niebezpie¬ czenstwem infekcji i zabrudzenia skóry i sluzówki (wytwarzanie lizozymerów wilgotnej sluzówki, ak¬ tywizacja nabloka blyszczacego w drogach odde¬ chowych itd.), wzmocnienie ochrony przeciw in¬ fekcjom wirusowym i grzybicom.Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalaz¬ ku dzialaja przeciwko stale i w wysokim stopniu ni 7453 111 745 4 narastajacym stresom zycia na ladzie (np. wplywy meteorologiczne, duze róznice temperatur miedzy noca i dniem, zwiekszone niebezpieczenstwo skale¬ czen), poniewaz stabilizuja zespól adaptacyjny i równoczesnie ochraniaja przed uszkodzeniami 5 tkanki glucocorticoidae) np. uszkodzeniami tkanki lacznej, uszkodzeniami podstawowej substancji ko¬ stnej itd), rozwojem homoestazy immunologicznej (wzmozone mozliwosci okreslenia w ciele, które ko¬ mórki sa wlasciwe, a którenie). 10 Zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalaz¬ ku wywieraja czesciowo bezposrednio, czesciowo przez odchylenie witaminy A wplyw na metabo¬ lizm przez wytwarzanie z witaminy A metabolitów o silnie polarnym charakterze. Dzialanie to jest po- 15 równywalne z dzialaniem parathormonu na enzym 25-hydroksy-cholekalcyferolo-l-a-hydroksylazy ka¬ nalików nerkowych. To wyjasnienie czyni zrozu¬ mialym szerokie farmakologiczne, biochemiczne i terpeutyczne dzialanie zwiazków wytwarzanych 20 sposobem wedlug wynalazku. Kierunki tego dzia¬ lania sa nastepujace: Dzialanie charakteru witaminy A: Dzialanie bez charakteru witaminy A.Dzialanie farmakologiczne i biochemiczne: dzia¬ lanie na poziom cukru we krwi w sensie przejscio¬ wego obnizenia, dzialanie wzmagajace fosfaturie, dzialanie obnizajace poziom fosforu w osoczu krwi, dzialanie ochronne przed promieniowaniem, dzia¬ lanie skrecajace czas osiagniecia celu w badaniach 5 labiryntowych ze zwierzetami, dzialanie zmniej¬ szajace w wywolanych doswiadczalnie zatruciach fluorem i kadmem, dzialanie wzmagajace cykliczne opróznianie nerek z fosforanu adenozyny, dziala¬ nie wzmagajace aktywnosc yglutamylótranspep- tydazy (CGPT), dzialanie wzmacniajace aktywnosc tyrozynoaminotranserazy enzymów watroby.Dzialanie lecznicze: slabe uszkodzenia popromie- niowe, Vitilgo, hipotonia miesni, dzialanie psycho- energetyzujace, korzystne dzialanie w stanach ozdrowieniowych i gerontologicznych oraz funkcje mnestyczne, sklonnosci cheloidalne Spondylosis ankylopoetica, choroby narzadów ruchu polegajace na oslabieniu zasilania, Fundus sklerotyczny, Amy- loidoza, Morphea, mastopathia fibrocystologiczna.Przy podawaniu zwiazku wytworzonego sposo¬ bem wedlug wynalazku czas traktowania jest nie¬ zwykle zróznicowany. Liczne choroby (np. Phio- -laryngo-pharyngitis sicca) staja sie bezobjawowe juz po dwóch tygodniach doustnego podawania 3 razy dziennie po 5 fig, do symptomatycznej po¬ prawy w innych chorobach) np. paradontoza, syn- chrom Sho (potrzeba jest do dwóch miesiecy, a przy jeszcze innych chorobach np. (np. Spondylosis an¬ kylopoetica) leczenie musi trwac od trzech do sze¬ sciu miesiecy. .Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia nowych pochodnych aminokwasów o wzorze ogólnym 1, ich soli i izomerów optycznych polega¬ jacy na tym, ze zwiazek o wzorze ogólnym 2, w którym Ai, R, Ri, n i m maja wyzej podane zna¬ czenie, a Bi oznacza grupe o wzorze — SH, lub —S—S—R4, w którym R4 oznacza reszte otrzymana po odlaczeniu grupy Bi z ogólnego wzoru 2, utlenia sie w reakcji z mieszanina lodowatego kwasu octo¬ wego i nadtlenku wodoru i ewentualnie otrzymany zwiazek o wzorze 1 przeksztalca sie w sól lub z soli uwalnia i/lub powyzsze zwiazki wytwarza sie w po¬ staci optycznie czynnej przez zastosowanie optycz¬ nie czynnych reagentów lub poddanie otrzymanego racemicznego produktu rozdzialowi.Sposobem wedlug wynalazku wytwarza sie ko¬ rzystne zwiazki o wzorze la, w którym Ai, nim maja wyzej podane znaczenie przez utlenienie zwiaz¬ ku o wzorze 2a, w którym Alf n i m maja wyzej podane znaczenie, a Bx oznacza grupe —SH lub SSR4, gdzie R4 oznacza reszte po odlaczeniu grupy Bi ze zwiazku o wzorze ogólnym 2a. Korzystnie jako zwiazek 2a stosuje sie pochodna kwasu L-gluta- minowego.Sposobem wedlug wynalazku utlenianie prowadzi sie mieszanina lodowatego kwasu octowego i nad¬ tlenku wodoru, przy czym odpowiedni zwiazek o wzorze 1 otrzymuje sie przez utleniajacy rozklad wiazania dwusiarczkowego.Wspólna wlasnoscia strukturalna wszystkich zwiazków o ogólnym wzorze 1 jest to, ze zawiera¬ ja kwas dwukarboksylowy podstawiony w pozycji a, lub równiez ten podstawnik podstawiony w in¬ nych miejscach o charakterze podstawionego ami¬ du kwasowego, które oprócz najróznorodniejszycia 15 20 25 30 35 40 50 60 Dzialanie farmakologiczne i biochemiczne: zna- 25 czone siarczany wbudowywuja sie w zwiekszonym rozmiarze do chrzastek szczurów, ewentualnie so¬ czewki ocznej, tkanki watroby i jezyka embrionów kurzych, znaczony radioaktywnie fosfor wbudowy- wuje sie w zwiekszonej skali w chrzastki szczu- 30 rów, wystepuje wzmozone dzialanie syntezy siar¬ czanów chondroityny, korzystne dzialanie na lecze¬ nie ran ewentualnie na pogorszone leczenie ran przez doswiadczalne podawnie kortyzonu u psów i szczurów, wzmozenie dzialania witaminy A w hi- 35 po- i hiperwitaminozach wywolanych doswiadczal¬ nie u szczurów i psów, dzialanie hamujace stres wy¬ wolany choroba wrzodowa, dzialanie ulatwiajace degranulacje nastocytów, dzialanie wzmagajace wy¬ twarzanie lizozymu, dzialanie na gospodarke pier- 1 40 wiastkami sladowymi (krzem, cynk, miedz, man¬ gan, fluor), dzialanie wzmagajace tworzenie na¬ blonka, wzmagajace aktywnosc fosfatazy zasado¬ wej, na wywolane lokalnie dzialaniem witaminy A granulowanie, powodowanie bardzo plaskiego prze- 45 biegu krzywej dawka-dzialanie, ewentualnie zmia¬ na przepisu przy duzych dawkach, dzialanie akty¬ wizujace na aparat Golgie'go, korzystne dzialanie na budowe komórek kielichowatych, dzialanie wzmacniajace stezenie witaminyA. 50 Dzialanie kliniczno-terapeutyczne: karatocunjun- ctivis sicca, synchrom Sjorgen'a, rhino-laryngo- -pharyngitis, sicca, ozaena, chroniczne bronchitis, sinobronchitis, mucoviscidose, konstytucjonalne choroby jezyka u malych dzieci, paradentoza, 55 sklonnosc do zakazen skóry i sluzówki wirusami i grzybami, antagonistyczne dzialanie do kortyzo¬ nu, korzystne dzialanie na przebieg leczenia ran pooperacyjnych i sluzówki, erosio colli, schorzenia rodzaju prurotius, obnizenie wrazliwosci ruchomej go i smakowej.111 745 5 6 podstawników zawieraja w swoim bocznym lancu¬ chu alkilowym w pozycji w grupe o silnie kwasnym charakterze.Ze zwiazków wytworzonych sposobem wedlug wynalazku mozna wytwarzac w prosty sposób do¬ wolne preparaty farmaceutyczne, ochronne, kosme¬ tyczne, ewentualnie weterynaryjne. Preparaty te moga zawierac jeden skladnik czynny lub kombi¬ nacje skladników czynnych. Dawka czystego sklad¬ nika czynnego wynosi 50—500 nanogramów na dzien i kilogram wagi ciala i podaje sie ja w trzech dawkach jednorazowych.Tabletka zawiera 2—20 ^g, korzystnie 10 jig skladnika czynnego i oprócz tego obojetne biologi¬ cznie nosniki, np. cukier mlekowy, skrobia oraz zwykle substancje pomocnicze przy tabletkowaniu takie jak srodki granulujace i poslizgowe, np. poli- winylopirolidon, zelatyna, talk, sterynian magnezu, aerosil itp. Przy bardzo malych dawkach, korzystne jest dodawanie substancji czynnej w postaci roz¬ tworu do masy tabletek jeszcze przed granulowa¬ niem i mieszanie gniotownikiem.W ten sposób substancje czynna rozdziela sie równomiernie. Substancja czynna jest stabilna, ta¬ bletki wiec moga byc rozprowadzane w handlu bez podawania terminu. Zawartosc substancji czynnej w tabletkach o przedluzonym dzialaniu, ewentual¬ nie kapsulek spensularnych moze wynosic 10—20 W preparatach do wstrzykiwan korzystna dawka wynosi 5—10 ^ig na ampulke. Mozna przy tym sto¬ sowac wstrzykiwanie domiesniowo i dozylnie.W podanym stezeniu srodek czynny nie uszkadza ani tkanki ani scian naczyn. Srodek czynny moze byc oprócz tego stosowany infuzyjnie. Czopki za¬ wieraja 2—30, korzystnie okolo 10 mikrogramów substancji czynnej i wytwarza sie je z masla ka¬ kaowego lub z odpowiedniego do tego celu synte¬ tycznego wosku lub tluszczu np. z wytwarzanej w Republice Federalnej Niemiec masy Imhausen.Zawartosc substancji czynnej w masciach kosme¬ tycznych lub sluzacych do leczenia skóry wynosi okolo 0,1—1 mikrogram na gram. Podstawa masci moze byc hydrofilowa lub hydrofobowa i zawierac zwykle skladniki, np. cholasteryne, parafine, glice¬ ryne, lanoline, maslo kakaowe, olej lniany itd.Substancje czynne moga byc prócz tego przetwa¬ rzane na preparaty aerozolowe, przy czym zawar¬ tosc substancji czynnej wynosi równiez 0,1^1 mi- krograma na gram. Przy preparowaniu tabletek podjezykowyeh jedna tabletka zawiera 10 mikro- gramów substancji czynnej a czas rozpadu tabletki wynosi okolo 1/2 —1 godziny.Polimery do przedluzonego wydzielania substan¬ cji czynnej moga byc przykladowo przygotowane jako zawiesina i zawierac 1—5 mikrogramów sub¬ stancji czynnej na gram polimeru. Preparaty do wstrzykiwan z przedluzonym dzialaniem mozna wytwarzac badz stosujac wysokoczasteczkowe po¬ limery, badz z soli utworzonych z wysokoczastecz- kowych zasad organicznych np. histerazy, prota¬ miny i zwiazków wytworzonych sposobem wedlug wynalazku, przy czym jedna ampulka zawiera 10—20 mikrogramów substancji czynnej. Puder do celów kosmetycznych lub leczenia skóry wy¬ konuje sie ze zwyklymi nosnikami np. talkiem i za¬ wiera on substancje czynna w stezeniu 0,1—1 \ng substancji czynnej na gram pudru.Dla leczenia oczu zwiazki przeksztalca sie w kro- 5 ple, ewentualnie w masci mieszajace sie lub nie mieszajace sie z plynem lez. Zawieraja one 0,1—1 mikrograma substancji czynnej na gram prepara¬ tu. Dzieciom nalezy podawac zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalazku o dawkach okolo 0,3 mikrograma na kilogram wagi ciala. Preparaty sterylne wytwarza sie korzystnie przez saczenie sterylne. Pozadane dzialanie zapobiegawcze, farma¬ kologiczne lub kosmetyczne wymienionych wyzej preparatów mozna wzmocnic i uzupelnic w licz¬ nych kombinacjach.Jako mozliwe dodatki czynne biologiczne stosuje sie witaminy A, C, E, K, pierwiastki sladowe, kor- tyzon i jego pochodne, progesteron, hormony gru¬ czolu tarczycy, substancje dzialajace radiomime- trycznie i immunosupresywnie, psychofarmaceu- tyki, przede wszystkim srodki uspakajajace, tymo- leptyki, organiczne zwiazki krzemu, preparaty ge- rontologiczne, srodki obnizajace poziom choleste¬ rolu we krwi, antyhistaminowe itd. Dozowanie tych czynnych dodatków jest takie jak przy samo¬ dzielnym, zwyklym, leczniczym ich dawkowaniu.Zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalaz¬ ku mozna stosowac równiez jako dodatek do mie¬ szanek zywieniowych i leczniczych. Oddzialywajac czesciowo na przyrost wagi, czesciowo zmniejszaja zapotrzebowanie na witamine A, ewentualnie po¬ prawiaja jej przemiane. Dalej zwiazki te popra¬ wiaja przyswajanie pierwiastków sladowych — ich poziom we krwi podnosi sie. Przy stosowaniu tych zwiazków jako dodatki do paszy dla zwierzat do¬ zowanie doustne wynosi korzystnie 200 nanogra¬ mów na kilogram i dzien. Stezenie w mieszankach paszowych odpowiada w przyblizeniu zawartosci — 2 mikrogramów/kilogram, ewentualnie 1—2 mg/ /tone paszy, czyli stezeniu 0,001—0,002 ppm. Z uwa¬ gi na tak male stezenie stosowanie tych zwiazków jako dodatków paszowych jest szczególnie oplacal¬ ne ekonomicznie.Zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalaz¬ ku korzystnie dodaje sie do mieszanek witamino¬ wych lub stosuje w mikrokapsulkach, które za¬ wieraja prócz tego inne potrzebne dodatki paszo¬ we. Zwiazki moga prócz tego byc stosowane w wo¬ dzie pitnej, soli lizawkowej lub niekiedy równiez jako aerozol.W leczeniu weterynaryjnym zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku maja takie same za¬ kresy zastosowan jak w medycynie, np. przy usz¬ kodzeniu skóry (ciecia), leczeniu ran, zlamaniach kosci itp.Dzialanie zwiazków wytwarzanych sposobem we¬ dlug wynalazku badano w nastepujacy sposób.W tablicach 1—6 podano wyniki badan w postaci srednich ± bledy standardowe z liczby pomiarów okreslonych w nawiasach. Istotnosc róznicy (P) miedzy próbami kontrolnymi i próbami ze zwierze¬ tami traktowanymi badanym zwiazkiem okreslo¬ no za pomoca testu Studenta „t".Dwudziestu szczurom Sprague Dawley (10 samców i 10 samic) o wadze 180—200 g podawano doustnie 15 20 25 30 35 40 45 50 55 , 607 111 745 8 Tablica 1 Wplyw litoralonu na stezenie witaminy A we krwi Grupa I kontrolna II III IV ' Litoralon [ig/dzien 0,1 0,3 1,0 Stezenie witaminy A we krwi |xg % 28,3±0,7 41,9±1,0X 32,9±l,lxx 27,4±0,6 liii *: P < 0,001 **: P < 0,01 Róznice miedzy grupami II i III sa istotne dla P<0,01. Badania przeprowadzono na szczurach Spragne — Dawley o wadze 140—150 g. Zwierzeta otrzymaly doustnie dawke dzienna odpowiednio 10 mg BAPN fumaran —aminoproprionitrylu, fir¬ my Sigm Chem. Co., (USA) oraz 10 mg BAPN +0,3 |xg syntetycznego litoralonu (LIT) o czystosci 98%, w ciagu 60 dni. litoralon, (y-L-glutamylotauryne w dawkach dzien¬ nych okreslonych w tablicy 1, w postaci wodnych roztworów w ciagu 8 dni, dziewiatego dnia zwie¬ rzeta usmiercono przez dekapitacje i skrwawiano. 5 Stezenie witaminy A we krwi okreslano metoda Nselda i Pearsona •.Róznice byly istotne miedzy grupami II i III dla P < 0,05, miedzy II i V dla P < 0,001 oraz miedzy V i VI dla P < 0,01. Tworzenie ziarniniaka okresla¬ no metoda Lee i innych na szczurach o wadze 110— —120 g. Tampony usuwano z boczno grzbietowych wszczepien po 10 dniach i wazono po wysuszeniu do stalej wagi w temperaturze 65°C.Ilosc Ca, P, siarczan chondroityczny (CSA) oraz chondroproteiny (CP) podano w postaci procento¬ wej zawartosci odpowiednio w nie suszonej kosci piszczelowej i chrzastce mieczykowatej. Zawartosc Ca okreslono metoda R.P. Pribila wedlug Bagin¬ skiego i innych, CSA i CP okreslono wedlug opisu G. Dittmanna i innych.Tablica 2 Wplyw litoralonu i witaminy A na tworzenie ziarniniaka wywolanego wszczepieniem tamponu z waty.Grupa I kontrolna II kontrolna+rozpu- 1 szczalnik III IV V VI Dawka Witamina Ax miejscowo mg 2 2 2 Litoralon miejscowo Hg/dzien 0,1 doustnie [Ag/dzien 0,1 0,1 Sucha masa ziarniniaka mg 52±1,0 (24) 54±3,1 (8) 64±2,5 (8) 65±2,7 (8) 73±2,9 (8) 90±4,1 (8) *: Hoffman La Roche Tablica 3 Wplyw litoralonu na rozwój doswiadczalnego zatrucia Grupa I kontrolna II BAPN 10 mg III BAPN 10mg + +LIT, 0,3 ug Kosc Ca 14,4 ±0,24 12,6 ±0,26 14,2 ±0,30 P 6,7 ±0,21 5,5 ±0,32 6,5 ±0,14 CSA 0,92 ±0,01 0,7 ±0,06 0,90 ±0,037 CP 0,37 ±0,023 0,26 ±0,02 0,35 ±0,022 Chrzastka Ca 1,52 ±0,047 1,33 ±0,062 1,50 ±0,036 P 0,84 ±0,026 0,62 ±0,051 0,81 ±0,049 CSA 2,18 ±0,088 1,47 ±0,20 2,17 ±0,19 CP 1,06 (12) ±0,032 0,84 ±0,047 0,99 (12) ±0,048 10 li ki ie k »,3 LO »,2 bO ,3 bO 659 111745 10 Tablica 4 Wplyw litoralonu na poziom krzemu we krwi Grupa I kontrolna 1 II Litoralon i 5ng III Litoralon 10 [Ag Zawartosc krzemu mg/g krwi 1 0 godzin 0,103 ±0,003 0,095 ±0,006 0,103 ±0,007 5 dni ililiS 7 dni 0,114 ±0,015 0,151 ±0,004 0,171 ±0,006 13 dni 0,117 ±0,011 0,182 ±0,006* 0,201 ±0,015* 20 dni llllll 40 dni | 0.149 ±0.011 w 1 0,331 ±0,013** 0,355 m ±0,014** istotnosc P < 0,01 i istotnosc P < 0,001 Wyniki z 13 dnia sa istotne dla wartosci P < 0,01, z dnia 20 dla P < 0,001.Badania przeprowadzono na samicach królika z chowu wsobnego o wadze 2,5—3 kg.Litoralon podawany w dawkach dziennych okre¬ slonych w tablicy 4.Poziom krzemu oznaczono metoda Gaubatza w 5 ml próbkach krwi pobranym zwierzetom z zy¬ ly usznej.Tablica 5 Wplyw litoralonu na przemiane Rana dalmatina Grupa Kontrolna Traktowana Dlugosc tulowia mm 45,9±2 40,2±0,2* Dlugosc ogona mm 31,4±0,2 (60) 26,7±0,2* (60) | •: istotnosc — P < 0,001 Do badania uzyto 30 dniowe kijanki zaby Rana dalmatina, o dlugosci tulowia 20—25 mm, z wido¬ cznymi juz uwypukleniami konczyn tylnych. Gru¬ pe eksperymentalna w okresie 30 dni umieszczono codziennie na 2 godziny w wodzie z kranu za¬ wierajacej 0,5 |xg/ml litoralonu. Grupe kontrolna trzymano w wodzie z kranu bez dodatku litoralo¬ nu. Kijanki mierzono 30 dnia.Tablica 6 Wplyw litoralonu na poziom cukru we krwi 1 Grupa Kontrolna Traktowana I próba mg % 94±3,6 (10) 82,4±3,8 (10) II próba mg % 94±4,09 (10) 81±1,32 (10) | 10 15 20 25 30 35 Do badania uzyto samice bialego szczura CGY o wadze 160—180 g. Zwierzeta trzymano na stan¬ dardowej diecie. Próbki krwi pobierano 5 dnia doswiadczenia po 18 godzinach glodzenia.Oznaczanie cukru we krwi przeprowadzano me¬ toda E. Hulmana ". Litoralon podawano doustnie w dawkach dziennych 1 ^ig/kg wagi ciala.Syntetyczna y-glutamylotauryna i jej pochodne: 1. p-aspartylo-N-metylotauryna a) Wplyw na poziom cukru we krwi: w grupie kontrolnej 107 mg % w grupie traktowanej 93 mg %.Istotnosc: P < 0,05 Do badania uzyto w obu grupach po 20 szczu¬ rów. Zwiazek badany podawano w ciagu 4 dni, w dawkach 1 \ngfkg wagi ciala, w postaci roztworu doustnie. Oznaczanie poziomu cukru przeprowadzo¬ no po 18 godzinnym glodzeniu zwierzat badanych. b) Wplyw zwiekszajacy poziom witaminy A we krwi: 1 Dawka [ig/200 g 1 wagi ciala, doustnie 0 5 1 0,3 0,1 0,05 0,01 | 0,005 Poziom witaminy A | HS% 8,5 n,o 11,5 12,5 16,1 14,8 12,5 10,5.Istotnosc w próbie I: P < 0,05, w próbie II P < 0,01 Istotnosc: P < 0,01 Do badania uzyto po 20 samców szczura Wistor o wadze 200—220 g. Badany okres: 6 dni. c) Wplyw na poziom krzemu we krwi.Grupa kontrolna Traktowana I 5 [ig/dzien Traktowana II 10 [ig/dzien Poziom krzemu we krwi mg/g 1 Czas 0 godzin 0,U0±0,004 0,100±0,005 0,107±0,09 20 dni 0,120±0,010 0,315±0,014** 0,370±0,119 40 dni [ 0,154±0,015 0,346+0,015** 0,360±0,017** **; istotnosc: P < 0,001111745 11 12 Wyniki sa istotne od 13 dni a na poziomie P < 0,01 i od 20 dnia na poziomie P < 0,001 Badania przeprowadzono na samcach królika z chowu wsobnego o wadze 2,5—3 kg.Zwiazek czynny podawano doustnie w dawkach dziennych okreslonych w powyzszzej tablicy. Oz¬ naczenia krzemu dokonano metoda Gaubatza. (E.Gaubatz, Kii. Wschrft. 14, 1753, 1935) w 5 ml prób¬ kach krwi pobieranych z zyly usznej badanych zwierzat. d) Wplyw (3-aspartylo-N-metylotauryny i wita¬ miny A na tworzenie sie ziarniniaka wywolanego wszczepnieciem tamponu bawelna-welna Istotnosc róznicy miedzy grupami jest nastepujaca: Grupa kontrolna I kontrolna 11 + rozpuszczalnik TraktowanaIII TraktowanaIV Traktowana V TraktowanaVI Dawka Witaminy Ax miejscowo mg 2 2 2 Zwiazek aktywny miejscowo Mg 0,1 0,1 doustnie [Ag/dzien 0,1 0,1 Waga suchego ziarniniaka mg 54±1,7 55±3,4 66+12,5 67±2,6 79±2,8 96±4,4 * Hoffman La Rcche miedzy grupami II i III na poziomie P 0,05, miedzy II i V na poziomie P 0,001, miedzy V i VI na po¬ ziomie 0,01.Badanie rozwoju ziarniniaka przeprowadzono na samcach szczura Sprague-Dawley o wadze 110— —120 g metoda Lee i wspólpracowników (K. H.Lee, Ch. Ch. Fu, M. R. Spencer, T. G. Tong i R. J.Poon, Pharma. Sci, 62, 895 (1973). Tampony z bo- czno-grzbietowych wszczepien usuwano po 10 dniach i wazono po wysuszeniu i temperaturze 65°C do stalej masy. 2) p-aspartylohomotauryna. a) Wplyw na poziom cukru we krwi: w grupie kontrolnej 105 mg% w grupie traktowanej 94 mg % Istotnosc, liczba zwierzat testowych oraz postepo¬ wanie, takie jak w przypadku p-aspartylo-N-mety- lotauryny (patrz p. 1) b) Wplyw zwiekszajacy poziom witaminy A we krwi 30 35 40 Dawka |xg/200 g wagi ciala 0 5 1 0,3 0,1 0,05 0,01 0,005 Poziom witaminy A Mg% 8,6 12,0 13,5 14,0 15,8 15,0 12,0 10,0 Istotnosc, liczba zwierzat testowych oraz postepo¬ wanie, takie jak w przypadku p-aspartylotauryny (punkt 1).Grupa kontrolna Traktowanie I 5 ^g/dzien.Traktowana II 10 |xg/dzien Poziom krzemu we krwi mg/g 1 Czas 1 0 godzin 0,104+0,09 0,094±0,007 0,109±0,010 20 dni 0,134+0,015 0,309±0,014xx 0,372±0,120 40 dni 1 0,157+0,020 0,340+0,014** 0,363±0,018** Grupa Kontrolna I Kontrolna II +rozpuszczalnik Traktowana III TraktowanaIV Traktowana V TraktowanaVJ Dawka Witaminy A* miejscowo mg — — 2 2 — 2 Zwiazku aktywnego miejscowo Hg — — — 0,1 — — doustnie ^g/dzien — — — — 0,1 0,1 Waga suchego ziarniniaka mg 52±1,5 53±3,2 64±12,3 65±2,4 77±2,6 94±4,2 1 * Hoffman la Roche111745 13 14 c) Wplyw na poziom krzemu we krwi Istotnosc, liczba zwierzat testowych oraz postepo¬ wanie, takie jak w przypadku P-aspartylotauryny (punkt 1). d) Wplyw P-aspartylohomotauryny i witaminy A na tworzenie sie ziarniniaka wywolanego wszcze¬ pieniem tamponu bawelna-welna.Istotnosc, liczba zwierzat testowych i postepowanie jak w przypadku P-aspartylotauryny (punkt 1).Nastepujace przyklady ilustruja wynalazek.Przyklad I. 25,77 g/0,03 mola/N, N'-dwu-/ /N-karbobenzyloksy-y-/a-benzylo/-L-glutamylo/- -cystarniny rozpuszcza sie w 75 ml lodowatego kwasu octowego. Do ochlodzonego lodem roztworu dodaje sie kroplami w ciagu 15 minut swiezo przy¬ gotowana mieszanine z 75 ml 30% nadtlenku wodoru i 225 ml lodowatego kwasu octowego. Po dodaniu przerywa sie chlodzenie i mieszanine reakcyjna miesza sie w ciagu 4 godzin, w tempera¬ turze pokojowej. Nastepnie odparowuje sie ja pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze 30°C.Oleisty produkt suszy sie w eksykatorze najpierw nad pieciotlenkiem fosforu, a nastepnie nad stalym wodorotlenkiem potasu. Otrzymuje sie 28,5 g kar- bobenzyloksy-Y-/a-benzylo/-L-glutamylotauryny, którego wzgledna predkosc jonów w odniesieniu do kwasu cysteinowego wynosi 0,5 przy wartosci pH od 6,5, Surowy produkt mozna bez oczyszczania stosowac do wytwarzania y-L-glutamylotauryny.Przyklad II. 100 mg estru etylowego karbo- benzyloksy-a-L-glutamylo/Y-cysteamino/glicyny rozpuszcza sie w 2 ml lodowatego kwasu octowego i do roztworu dodaje sie 0,5 ml nadtlenku wodoru.Mieszanine reakcyjna chlodzi sie woda z lodem w ciagu 4 godzin. Bieg reakcji sledzi sie za pomo¬ ca elektroforezy bibulowej. Po rozcienczeniu woda mieszanine reakcyjna liofilizuje sie. Otrzymuje sie 0,11 g produktu koncowego w postaci piany stano¬ wiacej ester etylowy karbobenzyloksy-a-L-gluta- mylo-/Y-tauryno/-glicyny, którego wzgledna pred¬ kosc jonów w odniesieniu do kwasu cysteinowego wynosi 0,5 przy wartosci pH od 6,5. Wydajnosc wy¬ nosi 95%.Przyklad III. a) 3,93 g (11 moli) estru a-ben- zylowego kwasu N-karbobenzyloksy-L-asparagino- wego — [Chem. Ber. 97 (1964)] rozpuszcza sie w 30 ml bezwodnego acetonitrylu. Roztwór schla¬ dza sie przy zabezpieczeniu przed wilgocia z po¬ wietrza, do temperatury —15°C, wkrapla sie do niego przy mieszaniu najpierw 1,54 ml (0,011 mmo- la) trójetyloarniny, potem 1,54 ml (11 mmoli) chlo- romrówczanu izobutylu. Mieszanine reakcyjna utrzymuje sie w temperaturze —15°C, w czasie 40 minut przy mieszaniu, po czym dodaje najpierw 2,8 ml (5 mmpli trójetyloarniny, potem 1,13 g (5 mmoli) chlorowodorku cystarniny i nastepnie 10 ml acetonitrylu. Mieszanine utrzymuje jeszcze w cza¬ sie 2 godzin, przy mieszaniu w temperaturze — 15°C, a potem jeszcze 4 godziny w temp. pokojowej.Po tym czasie mieszanine reakcyjna zateza sie pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze 30°C. Pozostalosc przenosi, przy mieszaniu i chlo¬ dzeniu do 20 ml wody z lodem i znów zateza pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze 35°C.Pozostalosc przenosi sie razem z 25 ml wody i 50 ml octanu etylu, do rozdzielacza i oddziela warstwe organiczna. Warstwe organiczna wytwarza sia ko¬ lejno najpierw z 25 ml wody, potem dwukrotnie kazdorazowo z 25 ml 5% roztworu weglanu sodo- 5 wego, potem dwukrotnie kazdorazowo z 25 ml ln-kwasu solnego i wreszcie z 25 ml wody. War¬ stwe organiczna suszy sie bezwodnym siarczanem sodowym i nastepnie zateza do sucha pod zmniej¬ szonym cisnieniem w temperaturze 30°C. Pozosta¬ lo losc przekrystalizowuje sie z mieszaniny octan etylu-eter. Otrzymuje sie 2,82 g, co stanowi 68% wydajnosci teoretycznej N, N-bis-[N-karbobenzy- loksy-2-/a-benzylo/-L-aspartylo]-cystaminy, o tem¬ peraturze topnienia 93—95°C. 15 Widmo w podczerwieni wykazuje nastepujace maksima: v NH/II-rzed/, 3315 cm-*, VCH/aromat./ /3088, 3062, 3033-1, v CH2 1741 cm-*, v CO/uretan/ 1688 cm-i, v VCO/amid/ 1644 cm"1, v NH 1549, 1534 cm-1, v VC-0-C/ester/ 1220, 1063 cm"1 /monopodst. 20 arom./ 755, 700 cm"1. b) 2,49 g 3 (mmole) wytworzonej N, N'-bis[N- -karbobenzyloksy-2-/a-benzylo/-L-aspartylo]-cysta- miny rozpuszcza sie w 7,5 ml lodowatego kwasu octowego. Do schlodzanego lodem roztworu wkrap- 25 la sie w czasie 15 minut swiezo przygotowana mie¬ szanine 8 ml 30% nadtlenku wodoru i 225 ml lodo¬ watego kwasu octowego. Po wkropleniu przerywa sie chlodzenie i mieszanine reakcyjna utrzymuje sie w temperaturze pokojowej w czasie 4 godzin 30 przy mieszaniu i nastepnie zateza pod zmniejszo¬ nym cisnieniem, w temperaturze 30°C. Oleista po¬ zostalosc suszy sie w eksykatorze najpierw nad pieciotlenkiem fosforu, potem nad stalym wodoro¬ tlenkiem potasu. Otrzymuje sie 2,7 g karbobenzy- 35 loksy-2-/a-benzylo]-l-aspartylotauryny. Surowy produkt moze byc stosowany bez oczyszczania do wytwarzania 2-L-asportylotauryny. Wzgledna pred¬ kosc jonów w odniesieniu do kwasu cysteinowego wynosi 0,51. 40 P r z y kl a d IV. a) 4,24 g 11 (moli) estru 1-ben- zylowego kwasu L-2-karbobenzyloksyaminoadypi- nowego (Buli. Soc. Chim. Belges. 77, 587 (1968) pod¬ daje sie reakcji z chlorowodorkiem cystaminy w sposób opisany w punkcie a) przykladu III. W ten 45 sposób otrzymuje sie 2,93 g, co stanowi 66% wy¬ dajnosci teoretycznej estru l,l'-dwubenzylowego kwasu N, N'-bis-6-/L-2-karbobenzyloksyaminoady- pilo/-cystaminowego. b) 2,66 g (3 mmole) wyzej wytworzonego produ- so ktu utlenia sie w sposób opisany w punkcie b) przykladu III. Otrzymuje sie przy tym, 2,9 g estru 1-benzylowego 6-/L-2-karbobenzyloksyamino/-ta- uryny-1. W odniesieniu do kwasu cysteinowego wzgledna szybkosc jonów wedlug elektroforezy bi- 55 bulowej przeprowadzonej przy wartosci pH 6,5, wynosi 0,48.Przyklad V. a) 2,23 g (5,5 mmoli) estru a-ben- zylowego kwasu N-/p-chlorokarbobenzyloksy/-L- -glutaminowego rozpuszcza sie w 25 ml bezwodne¬ go go acetonitrylu. Roztwór schladza sie, przy zabez¬ pieczeniu przed wilgocia powietrza do temperatu¬ ry — 15°C i wkrapla do niego kolejno przy miesza¬ niu najpierw 0,77 ml (5,5 mmola) trójetyloaminy potem roztwór 0,82 ml (6 mmoli) chloromrówczanu 65 izobutylu w 3 ml acetonitrylu. Mieszanine reakcyj-111 745 17 1$ Z obydwu brzegów bibuly nakroplono co 1 cm na linii startowej mieszanina roztworów tauryny i kwasu cysternowego, a mianowicie tak, ze na 1 cm przybywa kazdorazowo 0,02 mikromola kazdego aminokwasu. Elektroforeza prowadzono w aparacie 5 poziomym z chlodzona plyta (Labor MJM). Do tego celu nadaje sia kazde urzadzenie podobnego typu.Pracuje sia z dwoma buforami o róznej wartosci pH, przy czym jeden o skladzie kwas mrówkowy— kwas octowy—woda 1 : 4 :45 (wszystkie czasci ob- 10 jatosciowe) wykazujace wartosc pH 2,0, a drugi o skladzie pirydyna: kwas octowy—woda 100 :3 : :897 (wszystkie czasci objatosciowe), wykazujacy wartosc pH 6,5, przy napiaciu 1500 V i gradiencie napiacia 31 V/cm. Elektroforeza trwa na ogól 90 mi- 15 nut, jednak nalezy nadmienic, ze czas trwania mo¬ zna skrócic prowadzac doswiadczenia przy wiak- szym gradiencie napiacia.Bibula suszy sia w strumieniu powietrza i sub¬ stancje barwiace sia z minhydryna wywoluje sia 20 za pomoca kadmowoninhydrynowego odczynnika (Heilmann, J. Barrolier, J. und Watrke, E. (1957) Hoppe-Seyler's Z. Physiol. Chem. 309, 219). Potem w celu wykrycia N-zabezpieczonych pochodnych, bibula juz wywolana ninhydryna ewentualnie pod- 25 daje sia wywolaniu chlorem (Reindel, F., Hoppe, W. (1954) Chem. Ber. 87, 1103).Potem mierzy sia uwolnienie tauryny od kwasu cysteinowego i uwolnienie badanego zwiazku od tauryny i ostatnia wartosc dzieli sia przez pierwsza. 30 Otrzymana liczba oznacza szybkosc jonów badane¬ go zwiazku (mx/mCyS03H) w odniesieniu do kwasu cysteinowego mierzona za pomoca elektroforezy bibulowej. 35 Zastrzezenia patentowe Sposób wytwarzania nowych pochodnych amino¬ kwasów o ogólnym wzorze 1, w którym Ai oznacza grupa hydroksylowa, aralkoksylowa o 7—9 atomach *o wagla, ewentualnie podstawiona atomem chlorow¬ ca, grupa albo grupami nitrowymi albo alkoksylo- wymi o 1—4 atomach wagla lub grupa o wzorze ogólnym —/NH-CH£-CO/r-Y, w którym Y oznacza grupa hydroksylowa albo alkoksylowa o 1—4 ato- 45 mach wagla i r oznacza liczba calkowita 1—10, R Z-Glu/CySOaH/OBzl Z-GluINHCHjCHjOPO/OH/a] OBzl Z-Glu/NHCHfCH,OS02OH/ OBzl mx/mCyS03H) pH 2,0 pH 6,5 1,03 0,74 1,02 0,35 0,45 0,45 Rf++ 0,38 0,82 0,90 *) Szybkosc jonów liczona w odniesieniu do kwasu cy¬ steinowego mierzona za pomoca elektroforezy bibu¬ lowej.**) Mieszanina rozpuszczalników: BuOH: pirydyna — AcOH—HaO = 15 : 10 : 3 : 12 (wszystkie czesci objetoscio¬ we). oznacza atom wodoru lub grupa alkilowa o 1—4 atomach wagla, Ri oznacza grupa aryloalkilowa 7—9 atomach wagla ewentualnie podstawiona ato¬ mem chlorowca, grupa albo grupami alkoksylowy- mi o 1—4 atomach wegla albo nitrowa w pierscie¬ niu arylowym, n oznacza liczba 1, 2 lub 3, m ozna¬ cza liczbe 1, 2 lub 3 oraz ich soli lub optycznie czynnych izomerów, znamienny tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym Ai, R, Ri, n i m maja wyzej podane znaczenie, a Bi oznacza grupa o wzorze -SH lub -S-S-R4, w którym R4 oznacza reszta otrzymana po odlaczeniu grupy Bi ze zwiaz¬ ku o ogólnym wzorze 2, utlenia sie w reakcji z mie¬ szanina lodowatego kwasu octowego i nadtlenku wodoru i ewentualnie tak otrzymany zwiazek przeksztalca sia w sól lub z soli uwalnia i/lub po¬ wyzsze zwiazki wytwarza sia w postaci optycznie czynnej przez zastosowanie optycznie czynnych reagentów lub poddanie otrzymanego racemiczne- go produktu rozdzialowi. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dla wytwarzania zwiazków o ogólnym wzorze la, w którym Ai, n i m maja znaczenie podane w za¬ strz. 1, utlenia sia zwiazek o ogólnym wzorze 2a, w którym Ai, n i m maja wyzej podane znaczenie a Bi oznacza grupa -SH albo SSR4, gdzie R4 ozna¬ cza reszta otrzymana po odlaczeniu grupy Bi ze ze zwiazku o ogólnym wzorze 2a. 3. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze jako zwiazek 2a stosuje sia pochodna kwasu L-glu- taminowego.111 745 R.O-CO-NH-CH-COA. 1 I ' co-N-(ci-ym-so3H R WZÓR ^^-CI-^-O-CO-NH-CH-CO-^ (CH9) I 2n C0-NH-(CHJ-S0oH 2m 3 WZÓR 1a R,0-CO-NH-CH-CO-A (CHJ I 2n CO-N-(CH ) -B I 2m 1 WZÓR 2 <^V-CH -O-CO-NH CH-CO A, 'CH2V CO NH (CH i r ? rr ,;A/ZOR /* ZGK 0884/1110/81 — 105 egz.Cena zl 45,— PL PL PL PL PL PL

Claims (3)

1. Zastrzezenia patentowe Sposób wytwarzania nowych pochodnych amino¬ kwasów o ogólnym wzorze 1, w którym Ai oznacza grupa hydroksylowa, aralkoksylowa o 7—9 atomach *o wagla, ewentualnie podstawiona atomem chlorow¬ ca, grupa albo grupami nitrowymi albo alkoksylo- wymi o 1—4 atomach wagla lub grupa o wzorze ogólnym —/NH-CH£-CO/r-Y, w którym Y oznacza grupa hydroksylowa albo alkoksylowa o 1—4 ato- 45 mach wagla i r oznacza liczba calkowita 1—10, R Z-Glu/CySOaH/OBzl Z-GluINHCHjCHjOPO/OH/a] OBzl Z-Glu/NHCHfCH,OS02OH/ OBzl mx/mCyS03H) pH 2,0 pH 6,5 1,03 0,74 1. ,02 0,35 0,45 0,45 Rf++ 0,38 0,82 0,90 *) Szybkosc jonów liczona w odniesieniu do kwasu cy¬ steinowego mierzona za pomoca elektroforezy bibu¬ lowej. **) Mieszanina rozpuszczalników: BuOH: pirydyna — AcOH—HaO = 15 : 10 : 3 : 12 (wszystkie czesci objetoscio¬ we). oznacza atom wodoru lub grupa alkilowa o 1—4 atomach wagla, Ri oznacza grupa aryloalkilowa 7—9 atomach wagla ewentualnie podstawiona ato¬ mem chlorowca, grupa albo grupami alkoksylowy- mi o 1—4 atomach wegla albo nitrowa w pierscie¬ niu arylowym, n oznacza liczba 1, 2 lub 3, m ozna¬ cza liczbe 1, 2 lub 3 oraz ich soli lub optycznie czynnych izomerów, znamienny tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 2, w którym Ai, R, Ri, n i m maja wyzej podane znaczenie, a Bi oznacza grupa o wzorze -SH lub -S-S-R4, w którym R4 oznacza reszta otrzymana po odlaczeniu grupy Bi ze zwiaz¬ ku o ogólnym wzorze 2, utlenia sie w reakcji z mie¬ szanina lodowatego kwasu octowego i nadtlenku wodoru i ewentualnie tak otrzymany zwiazek przeksztalca sia w sól lub z soli uwalnia i/lub po¬ wyzsze zwiazki wytwarza sia w postaci optycznie czynnej przez zastosowanie optycznie czynnych reagentów lub poddanie otrzymanego racemiczne- go produktu rozdzialowi.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dla wytwarzania zwiazków o ogólnym wzorze la, w którym Ai, n i m maja znaczenie podane w za¬ strz. 1, utlenia sia zwiazek o ogólnym wzorze 2a, w którym Ai, n i m maja wyzej podane znaczenie a Bi oznacza grupa -SH albo SSR4, gdzie R4 ozna¬ cza reszta otrzymana po odlaczeniu grupy Bi ze ze zwiazku o ogólnym wzorze 2a.

3. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze jako zwiazek 2a stosuje sia pochodna kwasu L-glu- taminowego.111 745 R.O-CO-NH-CH-COA. 1 I ' co-N-(ci-ym-so3H R WZÓR ^^-CI-^-O-CO-NH-CH-CO-^ (CH9) I 2n C0-NH-(CHJ-S0oH 2m 3 WZÓR 1a R,0-CO-NH-CH-CO-A (CHJ I 2n CO-N-(CH ) -B I 2m 1 WZÓR 2 <^V-CH -O-CO-NH CH-CO A, 'CH2V CO NH (CH i r ? rr ,;A/ZOR /* ZGK 0884/1110/81 — 105 egz. Cena zl 45,— PL PL PL PL PL PL