PL104966B1 - Sposob wytwarzania ksztaltek rurowych z tworzywa sztucznego i forma do wtryskowego formowania ksztaltek rurowych z tworzywa sztucznego - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania ksztaltek rurowych z tworzywa sztucznego, które zawieraja przynajmniej jedna mufe z rowkiem pierscieniowym do zamocowania uszczelnienia oraz forma do wtryskowego formowania ksztaltek ru¬ rowych z tworzywa sztucznego, d/wu- lub jwielo- czesiciowa z rdzeniem tworzacym wspólnie z for¬ ma gniazdo odpowiadajace formowanej ksztaltce.

Ksztaltki rurowe z tworzywa .sztucznego z mufa, zawierajace rcwek pierscieniowy lub wpust do za¬ mocowania piersciienia uszczelniajacego, znane sa na przyklad w postaci odgalezników, kolanek, ksztaltek redukcyjnych i (temu podobnych. W pro¬ cesie ich wytwarzania wystepuja trudnosci pole¬ gajace na znieksztalceniu rowka pierscieniowego, którego wykonanie wymiaga poza tym wielu skom¬ plikowanych zabiegów technologicznych.

W iznanym .sposobie wytwarzania, przez formowa¬ nie wtryskowe, powstaje w mufie, obok wpustu duze zgrubienie, które musi byc usuwane w do- . daitkowym zabiegu toczenia lub frezowania.

Wedlug innego znanego sposobu mufe z cylin¬ dryczna, gladka koncówka w ksztalcie rurki wy¬ twarza sie w procesie formowania wtryskowego, po czym w koncówce tej ksztaltuje sie rowek pierscieniowy na przyklad w procesie wydmuchi¬ wania. Wydmuchiwanie prowadzi sie w specjalnej formie do ksztaltowania przez rozdmuchiwanie al¬ bo, przy odpowiednim dostosowaniu formy do wttry- skciwego formowania, w tym samym zabiegu te- chinologAczinytm.

Wreszcie znany jest takze sposób wtryskowego formowania osadzanej na koncu ksztaltki mufy z poszerzeniem dla rowka pierscieniowego w po¬ staci komory pierscieniowej lub pierscieniowego wpustu w pózniejiszyim zabiegu technologicznym.

Celem wynalazku jest usuniecie niedogodnosci wystepujacych przy w/w sposobach wytwarzania ksztaltek rurowych z tworzywa sztucznego. Cel tein zostal osiagniety w rozwiazaniu wedlug wy¬ nalazku w taki sposób, ze podciecie wytwarza sie bezposrednio w jednym cyklu formowania masy w odpowiednio uksztaltowanym gniezdzie formy, po czym temperature pólwyrobu wyrównuje -sie, z zachowaniem stanu termoplastycznego, tak dlu¬ go, dopóki nie uwolni sie konca pólwyrobu od strony zewnetrznej podciecia, jak równiez dopóki nie wyciagnie sie rdzenia z zeberkiem pierscie¬ niowym z tym, ze rdzen roziszerza czasowo koniec ksztaltki, kftóra na skutek odksztalcakiosci termo¬ plastycznej wraca do staniu piierwotnego, po Lzym pólwyrób rozformowuje sie.

Pólwyrób po wyciagnieciu czesci formujacych podciecie utrzymuje sie od strony wewnetrznej na rdzeniu formy az sie oziebi do temperatury twar¬ dnienia, po czym rozf-ormowuje sie. Po wyciagnie¬ ciu czesci rdzenia ksztultujajcych podciecie czesci sluzace do odksztalcenia konca ksztaltki utrzymuje sie w temperaturze wyzszej od temperatury .pozo- 104 966104 966 3 stalych czesci ksztaltujacych, odpowiadajacej za¬ kresowi stanu termoplastycznego. Co najmniej pod¬ czas wyciagania czesci rdzenia ksztaltujacej pod¬ ciecie, miedzy rdzen formy i pólwyrób wprowadza sie sprezone powietrze.

Celem wynalazku jest równiez wykonanie formy do wtryskowego formowania ksztaltek rurowych z tworzywa sztucznego, który zostal osiagniety w rozwiazaniu wedlug wynalazku dzieki temu, ze rdzen nadajacy ksiztalt wewnetrzny mufie ksztaltki rurowej ma zwezenie w pewnym obszarze, oraz prowadzona na nim tuleje rdzeniowa z zeberkiem pierscieniowym formujacym wpust pierscieniowy ksztaltki rurowej, samoczynnie przesuwana osiowo po zakonczeniu .wtrysku.

Forma wedlug wynalazku ma samoczynnie prze¬ stawiana tuleje do ksztaltowania zewnetrznego kon¬ ca ksztaltki rurowej. Czesci zewnetrzne formy w postaci tulei i wkladki pierscieniowej, formujace zewnetrzny kontur ksztaltki rurowej z podcieciem, polaczone z mechanizmem nastawczym, wyposazone sa w zabieraki tulei rdzeniowej, cofajace ja dopiero po uwolnieniu czesci zewnetrznej ksztaltki rurowej.

Tuleja rdzeniowa ma kolnierz oporowy przylega¬ jacy do zeberka pierscieniowego, podtrzymujacy wolny koniec mufy po wyciagnieciu zeberka piers¬ cieniowego z podciecia. Forma wedlug wynalazku ma regulowane urzadzenie ogrzewcze, ogrzewajace zeberko pierscieniowe lub wkladke pierscieniowa.

Ma ona takze co najmniej w tulei rdzeniowej prze¬ wody powietrza sprezanego, wyprowadzane na po¬ wierzchnie formy.

Przedmiot wynalazku jest blizej objasniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1—3 przedstawia forme do wtryskowego for¬ mowania w róznych polozeniach roboczych, fig. 4 — farme wedlug fig. 1—3 bez dodatkowego urza¬ dzenia ogrzewczego i fig. 5 — urzadzenie do wtry¬ skowego formowania z forma wedlug wynalazku, w widoku z boku, zas fig. 6 — urzadzenie wedlug fig. 5, w przekroju A-A.

Przadstawdone na figurach 1—3 glówne czesci fcirmy w trzech róznych polozeniach roboczych, w czesciowym przekroju podluznym, odnosza sie je¬ dynie do górnej polowy formy, przy czym wszyst¬ kie zespoly baczne zostaly pominiete.

Forma do wtryskowego formowania sklada sie z dwóch polówek 1, które moga zostac podzielone na przyklad plaszczyzna pokrywajaca sie z osia rdzenia 2. Hba tej formy zewnejtlrznej 1 przewi¬ dziany jesjt rdzen formy 3. Wieksza czesc wytwa¬ rzanej ksztaltki rurowej zostanie wyprodukowana w obszarze nie pokazanym, przylegajacym do for¬ my 1, 3 na lewo od czesci widocznych na rysunku, w którym to obszarze umieszczone sa równiez o- twory zesypowe urzadzenia.

Przedstawiono jedynie czesc formy do wtrysko¬ wego formowania sluzaca do modelowania kon¬ cówki 4 ksztaltki rurowej z rowkiem pierscienio¬ wym 5. Rowek pierscieniowy 5 ustala uszczelke.

Przy koncu uszczelki utworzony jest jeszcze krótki wystep ochraniajacy 6.

Na fig. 1 jest (przedstawiona forma w polozeniu formowania wtryskowego, przy czym czesci for¬ my 1, rdzen 3, tuleja 7 rdzenia i tuleja 8 formy stykaja sie ze soba i sa unieruchomione ws wza¬ jemnym, wzgledem siebie przeciwnym polozeniu, przez wspóldzialajace pcwierzchnie oporowe 9, 10 i pólpierscieniowy, polaczony z górna czescia for- 6 my 1, klin 12, wchodzacy w pierscieniowy rowek 11 znajdujacy sie w górnej czesci tulei 8. Zamiast klina 12 rdzen 8 moze byc utrzymany w polo¬ zeniu roboczym za pomoca odpofwiednio dobranej sily zastawki przy odpowiednifn rozmieszczeniu urzadzenia hydraulicznego z zastawka 24. W tym przypadku klin 12 jest zbedny.

Zeberko pierscieniowe 13 tulei rdzeniowej 7 okre¬ sla kontur wewnetrzny wpustu pierscieniowego 5.

Kontur zewnetrzny tego wpustu jest okreslony wkladka pierscienliiowa 14 tulei formy 8. W przy¬ kladzie wykonania, wedlug fig. 1—3 przewidziane jeist umieszczone w tulei 8, urzadzenie ogrzewcze 22 dla wkladki pierscieniowej, korzystnie elek¬ tryczny korpus nagrzewania oporowego. Wkladka piersdilenflowa 14 moze miec termoelementy lub po¬ dobne, umozliwiajace utrzymanie wstepnie okre¬ slonej temperatury. Mozliwe jest równiez zainsta¬ lowanie odpowiednich urzadzen ogrzewczych w ze¬ berku pierscieniowym 13. Przebieg formowania wtryskowego, uwidocznilony w polozeniu pokaza¬ nym na fig. 1(, jest nastepujacy.

Tuleja 8 za pomoca polaczonego z nia kolnierza i nie pokazanego mechanizmu napedowego zo¬ staje przesunieta w prawo, do zetkniecia sie opori nastawnego 16 czesci 14 i oporu wspólpracujacego 17 w tulei 7, tak ze uzyskuje sie polozenie wed¬ lug fig. 2, w którym uwolniony jest zewnetrzny koniec mufy. Uzyskanie tego polozenia mozliwe jest dopiero po odpowiedniim rozsunieciu polówek for- my 1 i wyjsciu klina 12 z rowka pierscieniLowego 11.

Jezeli zastosowane sa urzadzenia ogrzewcze 22, wtryskiwany surowiec oziebia sie nieznacznie, ale zaraz po oziebieniu zosibaje podwyzszona jego tem- 40 peratura przez urzadzenie ogrzewcze 22 w obszarze zeberka pierscieniowego lub wkrótce po wtrysku uniemozliwia mu sie stygniecie. Przykladowo dla PCV juz podczas wtryskiwania nastawia sie tem¬ perature czesci 14 rzedu okolo 80^120°C, totez 45 w tym obszarze dochodzi wprawdzie do malego oziebienia a przede wszystkim do orientowania molekul tworzywa odpowiadajacego uplastycznie¬ niu, ale nie nastepuje jeszcze tezenie lub uftwar^ dzenie. Jezeli z polozenia wedlug fig, 2 tuleja 8 50 zostanie przestawiona dalej w lewo, do polozenia wedlug fig. 3, zeberko pierscieniowe 13 wystapi z wpusftu pierscieniowego 5 przy elastycznym od- ksizftalioeniu konca mufy, ponllewaz opór nastawny 16 z oporem nastawnym 17 przesunie tuleje 7. 55 Wedlug fig. 3 kolnierz oporowy 18 tulei 7 wspiera czesc mufy 6. W polozeniu tym forma pozostaje w pozycji stojacej do chwili odpowiedniego wzmoc¬ nienia wtryskowo formowanych czesci. Kolnierz 18 uniemozliwia (kurczenie sile czesci 6 ponizej zadanej 60 srednicy.

Po stezeniu czesci 5 i 6 rdzen 3 zostaje wyciag¬ niety z formy 1 za pomoca czesci odsadzonej 20 z kolnaeirzem oporowym 20, która sluzy prowadze- miu tulei 7 i 8, przy czym kolnierz oporowy 19 w wspóldziala z oporem nastawnym 21 tulei 8. Przy-104 966 6 ponownym skladaniu farmy opory nastawne 9, 10 dcprowiaidzaja ponownie tuleje 7, 8 i rdzen 3 do polozenia przedstawionego na fig. 1, a tym samym proces formowania wtryskowego moze byc na no¬ wo rozpoczety.

Do szybkiego oziebienia czesci 5 i 6 mozna za¬ stosowac strumien powietrza sprezonego, doprowa¬ dzony do wnejtrza formy 1. Urzadzenie 23 do wtry¬ skowego formowania sklada sie w szczególnosci z zamykajacego eliementu 25 i zespolu wtryskujacego 26 oraz urzadzenia hydraulicznego z zastawka 24 do formy 1.

Wynalazek moze miec równiez zastosowanie wsze¬ dzie .tam, gdzie nalezy dokonac glebokich podciec w elementach drazonych, na przyklad w przewo¬ dach wentylacyjnych., pojemnikach i temu podob¬ nych.

Claims (10)

Zastrzezenia patentowe

1. Sposób wytwarzania ksztaltek rurowych z two¬ rzywa sztucznego z mufa i obwodowym podcieciem o glebokosci równej co najmniej glebokosci mufy ale wiekszej od grubosci scianki ksztaltki rurowej, w którym ksztaltuje sie ja zewnetrznie i wewne¬ trznie w formie z podcieciem i z rdizeniem, zna¬ mienny tym, ze podciecie wytwarza sie bezposred¬ nio w jednym cyklu formowania masy w odpo¬ wiednio uksztaltciwanym gniezdzie formy, po ozym temperature pólwyrobu wyrównuje sie, z zachowa¬ niem stano termoplastycznego, tak dlugo, dopóki nie uwolni sie konca pólwyrobu od strony zew¬ netrznej podciecia, jak równiez dopóki nie wyciag¬ nie sie rdzenia formy z zeberkiem pierscienio¬ wym z tym, ze rdzen rozszerza koniec ksztaltki, która na skutek odikszitalcalnosci termoplastycznej wraca do stanu pierwotnego, po czym pólwyrób rozformowujesie. 40

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze pólwyrób po wyciagnieciu czesci formujacych pod¬ ciecie utrzymuje sie od strony wewnetrznej na rdzeniu formy az sie oziebi do temperatury tward¬ nienia, po ozym rozformowujesie. * 30 35

3. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze przy wyciaganiu czesci rdzenia ksztaltujacych pod¬ ciecie czesci sluzace do odksiztalceniia konca ksztalt¬ ki utrzymuje sie w temperaturze wyzszej od tem¬ peratury pozostalych czesci ksztaltujacych, odpo¬ wiadajacej zakresowi stanu termoplastycznego.

4. Sposób wedlug zasitirz. 1, znamienny tym, ze co najmniej podczas wyciagania czesci rdzenia ksztaltujacej podciecie miedzy rdzen formy i pól¬ wyrób wprowadza sie sprezone powietirize.

5. Forma do wtryskowego formowania ksztaltek rurowych z tworzywa sztucznego, skladajaca sie z dwu lub wiecej czesci zewnetrznych i rdzenia, tworzacych gniazdo formujace ksztaltke rurowa, znamienna tym, ze ma rdzen (3) nadajacy ksztalt wewnetrzny mufie (4) ksztaltki rurowej, ze zwe¬ zeniem w obszarze (20) craz prowadzona na nim tuleje rdzeniowa (7) z zeberkiem pierscieniowym (13) formujacym wpust pierscieniowy (5) ksztaltki rurowej, samoczynnie przesuwana osiowo po za¬ konczeniu wtryskiu.

6. Forma wedlug zasttrz. 5, znamienna tym, ze ma samoczynnie przestawiana tuleje (8) do ksztal¬ towania zewnetrznego konca (6) ksztaltki rurowej.

7. Forma wedlug zastrz. 6, znamienna tym, ze czesci zeiwnejtazne formy w postaci tulei (8) i wkladki pierscieniowej (14) formujace zewnetrzny kontur ksztaltki rurowej z podcieciem, polaczone z mechanizmem nastawczym, wyposazone sa w za- bieraki (10), (16) tulei rdzeniowej (7) cofajace ja dopiero po uwolnieniu czesci zewnetrznej ksztaltki rurowej.

8. Forma wedlug zastrz. 7, znamienna tym, ze tuleja rdizeniciwia (7) ma kolnierz oporowy (18) przy¬ legajacy do zeberka pierscieniowego (13), podtrzy¬ mujacy wolny koniec mufy (4) po wyciagnieciu zeberka pierscieniowego (13) z podciecia.

9. Forma wedlug zastrz. 5, znamienna tym, ze ma regulowane urzadzenie ogrzewcze (22), ogrze¬ wajace zeberko pierscieniowe (13) lub wkladke pierscieniowa (14).

10. Forma wedlug zastrz. 5, znamienna tym, ze ma co najmniej w tulei (7) przewody powietrza sprezonego, wyprowadzanie na powieirzohoie for¬ my.104 966 4 1 5 22 U 6 17 12 11 l 21 8 t FIG.1 3 18 13 7 s2 f6 10 20 4 f 5 2Z 14 12 fi FIG. 2 1 8 3 tS 13 6 7 2 16,17 W 20 4 t S 6 fs U 22 12 U pifi 3 .u j i j i. / / i r/a o » 2 29 7 16,17 W f3 15 4 1 5 U 5 17 n ff 21 . 3 f/6.4 3 8 f3 7 2 f6 10 §0104 966 Fi6.5 F/6.6 m_l