PL179481B1 - Zawieszona konstrukcja okladzinowa PL - Google Patents

Abstract

1. Zawieszana konstrukcja okladzinowa, zlozona z ksztaltowników nosnych, zwlaszcza z poziomych ksztaltowników nosnych, które za pomoca czesci ksztaltowej, zwlaszcza czesci ksztaltowej o ksztalcie litery H i/lub czesci ksztaltowej o ksztalcie litery U, obejmuja z luzem czesci plyt okladzinowych, zwlaszcza zakladki plyt okladzinowych, przy czym pionowa szczelina pomiedzy korzystnie ceramicz- nymi plytami okladzinowymi, zwlaszcza zakladka- mi plyt okladzinowych, i srodnikiem czesci ksztal- towej, korzystnie czesci ksztaltowej o ksztalcie litery H, wzglednie korzystnie czesci ksztaltowej o ksztalcie litery U, jest wypelniona co najmniej cze- sciowo za pomoca wprowadzonych w te pionowa szczeline elementów konstrukcyjnych, znamienna tym, ze elementy konstrukcyjne wypelniajace co najmniej czesciowo pionowa szczeline (7) pomie- dzy plytami okladzinowymi (3) i srodnikiem (8) czesci ksztaltowej (2) ksztaltownika nosnego (1) stanowia kolki (9). Fig. 1 PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zawieszana konstrukcja okładzinowa, montowana korzystnie na aluminiowych kształtownikach nośnych.

Znane są z niemieckich opisów patentowych nr nr DE-A 3401271 i DE-A 3627583 konstrukcje okładzinowe, które składają się korzystnie z wytłaczanych ceramicznych płyt okładzinowych, z krótkich wytłaczanych aluminiowych uchwytów płytowych, z aluminiowych kształtowników nośnych oraz z kształtowników głównych i zakotwień. W konstrukcjach tych górne i dolne zakładki płyt okładzinowych są obejmowane w przybliżeniu punktowo przez części kształtowej o kształcie litery H uchwytów płytowych i w określonym odstępie, sprzyjającym wentylacji i oddzielaniu kapilarnemu, są ustalone na krawędzi przedniej kształtowników nośnych. W jednej z postaci wynalazku według opisu patentowego nr DE-A 3401271 pionowy luz pomiędzy poszczególnymi płytami okładzinowymi i kształtownikiem nośnym o kształcie litery H jest częściowo wypełniany przez wykonane z blachy kształtowniki o kształcie litery U, nasunięte na brzegi płyt okładzinowych.

W opisanych znanych konstrukcjach musi być przewidziany dostateczny luz z powodu nieuniknionych tolerancji ceramicznych między obejmującymi zakładki płytowe kołnierzami uchwytów płytowych i zakładkami górnymi lub dolnymi płyt okładzinowych. Aby uniemożliwić stukanie płyt okładzinowych pod działaniem wiatru, potrzebne są, celem skompensowania luzu, sprężynujące kształtowniki za płytami okładzinowymi, takie jakie są znane z niemieckiego opisu patentowego nr DE-OS 3627584.

W znanych konstrukcjach okładzinowych należy ponadto zachowywać stosunkowo małą głębokość zabudowy kształtowników nośnych, żeby zminimalizować głębokość całej konstrukcji okładzinowej.

179 481

Do rozwiązania pozostało zadanie polegające na tym, aby zespolone z elewacją elementy zacieniające z identycznego materiału okładzinowego mogły być mocowane na budynku ruchomo albo nastawnie, zamiast sztywno.

Znane jest także, z niemieckiego opisu patentowego nr DE 3702534, urządzenie dla płyt okładzinowych z poziomym, znajdującym się po stronie ściany wspornikiem nośnym, mającym otwartą ku górze część kształtową o kształcie litery U, w którą wchodzi skierowane do dołu ramię znajdującego się po stronie elewacji elementu mocującego, który to element mocujący łączony jest płytą okładzinową. Element mocujący ma pod otwartą ku górze częścią kształtową o kształcie litery U drugą część kształtową o kształcie litery U, którajest otwarta do dołu i w którą wchodzi inny element mocujący, skierowany ku górze i łączony z płytą okładzinową.

Z europejskiego opisu patentowego nr EP 0430224 znany jest układ do mocowania płyt okładzinowych na elementach budowli, zawierający uchwyt dla płyt okładzinowych, którego ramiona mocujące tworzą kształt otwartej na zewnątrz litery H bądź litery U. Ramiona mocujące wchodzą w podłużne szczeliny wykonane w częściach brzegowych płyt okładzinowych łub zachodzą na zakładki płyt okładzinowych. Twórcy tego wynalazku przewidują, że luz pionowy pomiędzy płytami okładzinowymi i częścią kształtową o kształcie litery H uchwytu mocującego może być co najmniej częściowo wypełniony za pomocą blach przekładkowych.

Znane są ponadto, z europejskiego opisu patentowego EP 0540036, płyty okładzinowe, składające się z dwóch płaskich części, przedniej i tylnej, które połączone są ze sobą wąskimi żeberkami. Płaskie części płyt okładzinowych tworzą na ich brzegach zakładki bądź rowki. Do łączenia takich płyt okładzinowych stosuje się uchwyt składający się z części kształtowej o kształcie litery H, w której otwarte przestrzenie wchodzą zakładki bądź brzegi rowków płyt okładzinowych, oraz z ramienia, wystającego ku tyłowi w kierunku ściany z części kształtowej o kształcie litery H i mocowanego do elementu budowli.

Poza tym w praktyce budowlanej znane są tzw. fasady kasetonowe, w których kształtowniki nośne i płyty okładzinowe montuje się wstępnie w ramie kasetonowej i następnie jako segmenty okładzinowe o dużej powierzchni mocuje się kotwami na budynkach za pomocą żurawia. W przypadku kasetonów o większej szerokości napór wiatru i ciężar własny wskutek dużej rozpiętości jest przenoszony z poziomych kształtowników nośnych najpierw na jeden lub więcej pionowych kształtowników głównych, a stąd na górne i dolne nośne kształtowniki ramowe kasetonu. Następnie obciążenie przekazywane jest na oba pionowe kształtowniki ramowe kasetonu, które zakotwione są na ścianie budynku. Z uwagi na przenoszenie obciążenia na długiej drodze i na duże naprężenia w kształtownikach ramowych, zwłaszcza poddawanych wyginaniu, kasetony muszą być bardzo stabilne i mieć odpowiednio duży ciężar.

Następny problem wymagający rozwiązania związany jest z rozszerzalnością cieplną korzystnie poziomych kształtowników nośnych, ponieważ brzegowe pionowe kształtowniki główne znajdująsię stosunkowo daleko od siebie i ponieważ aluminium jako preferowany materiał na konstrukcje wsporcze elewacji ma bardzo wysoki współczynnik rozszerzalności cieplnej. Podobnie jest z rozszerzalnością cieplną korzystnie pionowych kształtowników głównych.

Zawieszana konstrukcja okładzinowa, złożona z kształtowników nośnych, zwłaszcza z poziomych kształtowników nośnych, które za pomocą części kształtowej, zwłaszcza części kształtowej o kształcie litery H i/lub części kształtowej o kształcie litery U, obejmują z luzem części płyt okładzinowych, zwłaszcza zakładki płyt okładzinowych, przy czym pionowa szczelina pomiędzy korzystnie ceramicznymi płytami okładzinowymi, zwłaszcza zakładkami płyt okładzinowych, i środnikiem części kształtowej, korzystnie części kształtowej o kształcie litery H, względnie korzystnie części kształtowej o kształcie litery U, jest wypełniona co najmniej częściowo za pomocą wprowadzonych w tę pionową szczelinę elementów konstrukcyjnych, według wynalazku charakteryzuje się tym, że elementy konstrukcyjne wypełniające co najmniej częściowo pionową szczelinę pomiędzy płytami okładzinowymi i środnikiem części kształtowej kształtownika nośnego stanowią kołki.

179 481

Korzystnie, pionowa szczelina między górną częścią płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładką górną płyty okładzinowej, z jednej strony i środnikiem z drugiej strony jest wypełniona co najmniej częściowo wchodzącym w tę szczelinę poziomym kołkiem.

Korzystnie, pozioma szczelina między górną częścią płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładką górną płyty okładzinowej, z jednej strony i kształtownikiem nośnym z drugiej strony jest wypełniona co najmniej częściowo pionowym kołkiem.

Korzystnie, pionowa szczelina między górną częścią płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładką górną płyty okładzinowej, z jednej strony i środnikiem części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego z drugiej strony jest wypełniona co najmniej częściowo masą wypełniaj ącą.

Korzystnie, pozioma szczelina między górną częścią płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładką górną płyty okładzinowej, z jednej strony i pionowymi kołnierzami części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego z drugiej strony jest wypełniona co najmniej częściowo masą wypełniającą.

Korzystnie, w co najmniej jednym z obu dolnych kołnierzy kształtownika nośnego, obejmujących górną cześć płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładkę górną płyty okładzinowej, znajdują się otwory względnie szczeliny wentylacyjne.

Korzystnie, część kształtowa o kształcie litery H kształtownika nośnego jest połączona środnikiem z tylnym, znajdującym się od strony ściany, korzystnie pionowym, kołnierzem.

Korzystnie, środnik wznosi się skośnie ku tyłowi i zawiera otwory.

Korzystnie, poziomy środnik części kształtowej o kształcie litery H ma co najmniej dwustronnie wykrojone, połączone ze środnikiem języczki, które są wygięte w dół w stanie zamontowanym umieszczonych pod kształtownikiem nośnym płyt okładzinowych.

Korzystnie, na poziomym środniku umieszczone są, korzystnie naprzemiennie, krótsze języczki i dłuższe języczki.

Korzystnie, znajdujące się na poziomym środniku języczki są języczkami o tym samym kierunku.

Korzystnie, znajdujące się na poziomym środniku języczki są języczkami o przeciw nym kierunku.

Korzystnie, poziomy środnik części kształtowej języczki, których końce są z jednej strony skośne.

Korzystnie, poziomy środnik części kształtowej języczki, których końce sąz jednej strony zaostrzone.

Korzystnie, poziomy środnik części kształtowej języczki, które są umieszczone skośnie.

Korzystnie, poziomy środnik części kształtowej języczki, które są umieszczone mimoosiowo.

o kształcie litery o kształcie litery o kształcie litery o kształcie litery

H ma wykrojone

H ma wykrojone

H ma wykrojone

H ma wykrojone

Korzystnie, środnik części kształtowej o kształcie litery H ma wykrawane co najmniej dwustronnie języczki, które wygięte są w górę.

Korzystnie, środnik części kształtowej o kształcie litery H jest ukształtowany skośnie, korzystnie ze spadkiem ku przodowi. ,

Korzystnie, co najmniej jeden z kołnierzy części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego, zwłaszcza przedni dolny kołnierz, zaopatrzony jest W wykrawane co najmniej dwustronnie języczki, które w stanie zamontowanym płyt okładzinowych, są wygięte ku stronie wewnętrznej części kształtowej o kształcie litery H.

Korzystnie, co najmniej jeden z kołnierzy części kształtowej o kształcie litery H jest wyposażony na swoich końcach we wzmocnienia skierowane ku stronie wewnętrznej kształtu H.

Korzystnie, przedni, odwrócony od ściany górny kołnierz części kształtowej o kształcie litery H ma górną krawędź ściętą ze spadkiem ku przodowi.

Korzystnie, tylna, zwrócona ku ścianie krawędź dolna płyty okładzinowej jest zukosowana ze wzniosem ku tyłowi.

179 481

Korzystnie, tylna, zwrócona ku ścianie krawędź dolna zakładki dolnej płyty okładzinowej jest zukosowana ze wzniosem ku tyłowi.

Korzystnie, tylny, znajdujący się od strony ściany tylny kołnierz kształtownika nośnego umieszczony jest w przybliżeniu na tej samej wysokości co dolne kołnierze części kształtowej o kształcie litery H, a w kołnierzach znajdują się otwory leżące w przybliżeniu na jednej osi.

Korzystnie, strona wewnętrzna górnego przedniego kołnierza jest usytuowana skośnie.

Korzystnie, środnik między częścią kształtową o kształcie litery H i tylnym kołnierzem kształtownika nośnego rozciąga się w przybliżeniu od dolnego końca tylnego kołnierza części kształtowej o kształcie litery H, korzystnie wznosząco, do w przybliżeniu dolnego końca tylnego, znajdującego się po stronie budynku kołnierza.

Korzystnie, znajdująca się po stronie ściany część kształtownika nośnego składa się z pustego członu skrzynkowego i członu otwartego.

Korzystnie, kształtownik nośny ma poziomy kołnierz, w którym wykonane sąjęzyczki wchodzące z góry względnie z dołu w górne względnie dolne rowki ustalonych pod względnie nad poziomym kołnierzem płyt okładzinowych.

Korzystnie, dolna połowa części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego jest przestawiona względem jej drugiej, górnej połowy ku tyłowi w kierunku ściany budynku.

Korzystnie, górna połowa części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego jest przestawiona względem jej drugiej, dolnej połowy ku tyłowi w kierunku ściany budynku.

Korzystnie, w płytach okładzinowych znajdują się otwory, które są co najmniej częściowo wypełnione masą wypełniającą, zwłaszcza betonem, w której korzystnie osadzony jest co najmniej jeden pręt zbrojeniowy.

Korzystnie, kształtowniki nośne w miejscach odpowiadających 1/5 i 4/5 ich całkowitej długości ustalone są na dwóch poprzecznych do nich kształtownikach głównych.

Korzystnie, kształtowniki główne są zamocowane na przyściennych uchwytach kątownikowych, które są wygięte meandrowo z co najmniej jednym załamaniem.

Korzystnie, uchwyt kątownikowy składa się z części stałej i ze stopki ślizgowej, przy czym ramię co najmniej jednokrotnie wygiętej meandrowo stopki ślizgowej jest umieszczone przesuwnie w szczelinie załamanego w kształcie litery U ramienia stałej części uchwytu kątownikowego.

Korzystnie, kształtowniki nośne są uchwycone z dwóch stron przez brzegowe zakładki sąsiednich płyt okładzinowych.

Korzystnie, powierzchnia kształtownika nośnego zawiera języczki, zaś w pionowym środniku znajdują się okrągłe otwory, w których mieści się trzpień klucza bródkowego wyposażonego w bródkę, przy czym odległość osi otworów od powierzchni kształtownika nośnego jest mniejsza od odległości końca bródki od osi trzpienia klucza bródkowego.

Korzystnie, kształtowniki nośne mają kształt ceowy.

Korzystnie, kształtowniki nośne mają kształt dwuteowy.

Korzystnie, kształtowniki nośne mają kształt dwuceowy.

Korzystnie, podokienna płyta parapetowa oparta jest na, korzystnie dwóch, kształtownikach nośnych, które na określonych odcinkach usytuowane są w poziomych wgłębieniach, znajdujących się na spodniej stronie płyty parapetowej i utworzonych przez poziome występy w płycie parapetowej, przy czym z co najmniej jednego kształtownika nośnego wystaje, odgięty z niego, ku w przybliżeniu pionowej powierzchni oporowej w spodniej części płyty parapetowej co najmniej jeden języczek.

Korzystnie, nadproże jest zawieszone na, korzystnie dwóch, kształtownikach nośnych, które na określonych odcinkach są usytuowane w poziomych wgłębieniach, znajdujących się na górnej stronie nadproża i utworzonych przez poziome występy w nadprożu.

Korzystnie, z co najmniej jednego kształtownika nośnego wystaje, odgięty z niego, ku w przybliżeniu pionowej powierzchni oporowej w górnej części nadproża co najmniej jeden języczek.

179 481

Korzystnie, w kształtownik nośny wkręcone są, w pobliżu w przybliżeniu pionowej powierzchni oporowej w górnej części nadproża, śruby zabezpieczające o osiach wzdłużnych równoległych do tej pionowej powierzchni oporowej.

Korzystnie, kształtowniki nośne mają po co najmniej jednej stronie skośnie ustawione języczki i są umieszczone w co najmniej jednym otworze wzdłużnym w płytach okładzinowych.

Korzystnie, płyty okładzinowe są złączone na co najmniej jednym kształtowniku nośnym w ruchomy element zacieniający, który jest ułożyskowany z możliwością obrotu.

Korzystnie, w każdy z obu końców kształtownika nośnego elementu zacieniającego wkręcony jest czop osiowy o gwincie prawym względnie lewym.

Korzystnie, dwie części kształtowe o kształcie litery H są złączone środnikiem tworząc w zasadzie symetryczny profil podwójny.

Korzystnie, dwie części kształtowe o kształcie litery H są złączone środnikami, połączonymi środkowym kształtownikiem nośnym, tworząc w zasadzie symetryczny profil podwójny.

Korzystnie, w określonych odstępach nad sobą umieszczone są, wielokrotnie po dwa, symetryczne poziome kształtowniki nośne, które tworzą dźwigar kratownicowy z pionowymi i skośnymi kształtownikami umieszczonymi korzystnie w płaszczyźnie symetrii.

Korzystnie, jedno przednie ramię części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego jest zębate a drugie przednie ramię ma powierzchnię ciągłą.

Zaletę zawieszanej konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w której luz pionowy pomiędzy płytami okładzinowymi i częścią kształtową jest kasowany za pomocą części konstrukcyjnych, takich jak kołki, stanowi to, że kształtowniki nośne można montować z tak dużym luzem pionowym, że płyty okładzinowe z zakładką górną można wsuwać z dołu na górny kształtownik nośny i unieść tak wysoko, że także płyty o tolerancji dodatniej z ich zakładką dolną można jeszcze wsunąć na dolny kształtownik nośny i opuścić. Potrzebny luz zamontowanych płyt okładzinowych, względnie nad ich zakładką górną, powinien być równy co najmniej sumie, która składa się z wysokości przedniego górnego kołnierza kształtownika nośnego, dopuszczalnej tolerancji dodatniej wysokości płyty elewacyjnej i dopuszczalnej tolerancji ujemnej odstępów kształtowników. Dzięki temu nawet dopuszczalńie największa płyta okładzinowa przy dopuszczalnie najmniejszym odstępie kształtowników nośnych może być jeszcze wstawiona w kształtownik nośny jej dolnym końcem albo jej zakładką dolną. Kołnierz przedni i kołnierz tylny dolny muszą mieć przy tym taką długość, żeby pokrywały w dostatecznym zakresie górne obrzeże albo zakładkę górną dopuszczalnie najmniejszej płyty okładzinowej (maksymalna tolerancja ujemna wysokości płyty) przy jednocześnie dopuszczalnym maksymalnym odstępie kształtowników nośnych (maksymalna tolerancja dodatnia), tak żeby wyeliminować skutecznie wypadanie płyt okładzinowych.

Wielkość luzu pozostającego na górnej krawędzi płyty lub jej zakładki górnej zależy od wielkości poszczególnych tolerancji. Luz ten kompensuje się kołkami lub trzpieniami o różnej długości, które w jednej postaci wykonania, po zamontowaniu płyty okładzinowej wstawia się z góry w kształtownik nośny lub które według innej postaci wykonania, wkłada się na różnej wysokości w dolną połowę części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego. Po zamontowaniu umieszczonej wyżej płyty okładzinowej kołki te są zabezpieczone przed wypadnięciem lub wyciągnięciem.

W jednym przypadku górna płyta okładzinowa swoim dolnym obrzeżem albo swoją zakładką dolną stoi na pionowym kołku, w innym przypadku zakładka górna lub dolne obrzeże górnej płyty okładzinowej jest umieszczone przed górną częścią poziomego kołka. W przypadku pionowych kołków niekorzystne jest to, że pod działaniem większej siły następuje uniesienie górnej płyty, a więc i dolna płyta może unieść się i wyskoczyć.

W układzie z poziomymi kołkami płyta okładzinowa nie może już wypaść, gdy kołek lub kołki wstawi się w najniższe z możliwych otwory.

Szczególną zaletą obu postaci wynalazku jest to, że płyty okładzinowe po zamontowaniu kształtowników nośnych mogą być zamontowane, dzięki kompensacji luzu pionowe10

179 481 go między górną częścią płyty albo zakładką górną z jednej strony i kształtownikiem nośnym z drugiej strony, ale nie mogą być już wymontowane.

W znanych konstrukcjach według powyżej wymienionych opisów patentowych zabezpieczenie takie uzyskuje się poprzez zamontowanie dodatkowych uchwytów płytowych po założeniu umieszczonych pod nimi płyt okładzinowych, co eliminuje się tu poprzez wstawienie pionowych lub poziomych kołków. Oznacza to dużą oszczędność na materiale i robociźnie.

W dalszej, udoskonalonej postaci wynalazku szczelinę poziomą między górną częścią płyty lub zakładką górną płyty i kształtownikiem nośnym wypełnia się całkowicie lub częściowo pionowym trzpieniem lub kołkiem wchodzącym z góry w szczelinę, dzięki czemu unika się stukania płyty okładzinowej pod naporem wiatru, a między zakładką górną i wytłaczanym kształtownikiem pozostaje otwarta pionowa szczelina wentylacyjna.

W innej postaci wynalazku pionową i/lub poziomą szczelinę między górną częścią lub zakładką górną płyty okładzinowej i kształtownikiem nośnym wypełnia się i w ten sposób wyrównuje twardniejącą masą, np. kauczukiem silikonowym, którą można wprowadzić przez otwory w przednim dolnym kołnierzu lub w środniku po założeniu płyty okładzinowej.

Zaletę następnej korzystnej postaci wynalazku, w której w jednym lub w obu dolnych kołnierzach kształtownika nośnego znajdująsię otwory lub szczeliny wentylacyjne, stanowi to, że między stroną przednią i tylną płyt okładzinowych odbywa się potrzebne przewietrzanie także wtedy, gdy płyty okładzinowe na całej długości przylegają szczelnie do jednego albo obu kołnierzy wspornika.

Zaletę innej postaci wynalazku, w której cześć kształtowa o kształcie litery H kształtownika nośnego jest połączona środnikiem z tylnym (po stronie ściany) korzystnie pionowym kołnierzem, stanowi to, że przednie i tylne kołnierze części kształtowej o kształcie litery H z jednej strony poprzez środnik tworzą z tylnym kołnierzem poziomą belkę dwuteową, która jest szczególnie przydatna do odprowadzania dużego naporu wiatru w związku z dużym wskaźnikiem wytrzymałości na zginanie względem pionowej osi Y. Można go jeszcze zwiększyć przez dodatkowe wzmocnienie przednich kołnierzy i tylnego kołnierza. Taki układ pozwala znacznie zredukować całkowitą głębokość konstrukcji okładzinowej. Poza tym wiąże się z tym istotna korzyść polegająca na tym, że możliwa jest prosta i dokładna konstrukcja wszystkich elementów tworzących naroża zewnętrzne, a więc narożników budynku oraz ościeży okiennych i drzwiowych. W przypadku tych elementów trzeba w narożu naciąć kształtownik nośny jedynie w kierunku poziomym od przedniej strony okładziny do krawędzi przedniej kołnierza przyściennego, tak że można go wtedy odgiąć łatwo i dokładnie, bez dodatkowych zabiegów konstrukcyjnych.

Zaletę innej postaci wykonania konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w której między częścią kształtową o kształcie litery H i tylnym kołnierzem przyściennym znajduje się środnik z otworami, wznoszący się korzystnie skośnie ku tyłowi, stanowi to, że możliwa jest tylna wentylacja całej konstrukcji okładzinowej między płytami okładzinowymi z jednej strony i umieszczoną za przyściennym kołnierzem izolacją cieplną z drugiej strony. Poza tym środnik wznoszący się ku tyłowi i opadający ku przodowi odprowadza napędzaną wiatrem wodę do przodu, ku części kształtowej o kształcie litery H. Woda ta może odpływać przez otwory w mostku i może być odprowadzana z tyłu płyt okładzinowych aż do podstawy konstrukcji. Dzięki takiemu odprowadzaniu wody albo oddzielaniu kapilarnemu pionowa konstrukcja wsporcza z umieszczonymi na niej korzystnie poziomymi wspornikami oraz izolacja cieplna pozostają suche.

W szczególnie korzystnej postaci wykonania konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w której poziomy środnik części kształtowej o kształcie litery H wyposażono w liczne wykrawane dwu- lub wielostronnie ale jeszcze łączące się ze środnikiem języczki, które przy montażu, po zabudowie umieszczonych pod wspornikiem płyt okładzinowych, są wyginane w dół, korzystnie aż do zetknięcia się z płytą okładzinową lub jej zakładka górną, języczki te przejmują funkcję kompensacji luzu pionowego między górną krawędzią płyty okładzinowej lub jej zakładką górną z jednej strony i poziomym środnikiem części kształtowej o kształcie litery H wspornika z drugiej strony, co we wcześniej opisanych postaciach

179 481 wykonania realizuje się za pomocą wetkniętych tam kołków lub za pomocą masy wypełniającej. Języczki te wygina się celowo w takim stopniu, żeby ich górna część przebiegała stromo w dół, natomiast dolna część przebiegała płasko, gdyż dzięki temu skraca się ramię dźwigni odginania wstecznego języczka i zwiększa się siła trzymania. Szczególną zaletą tej postaci wykonania jest to, że redukuje się dodatkowe nakłady na materiały i robociznę, związane z wtykaniem kołków lub wprowadzaniem masy wypełniającej, a jednocześnie płyty okładzinowe na pierwszy rzut oka są zamocowane prawie bez luzów i pewnie na konstrukcji wsporczej.

Zaletę następnej postaci wynalazku, w której umieszczono naprzemiennie języczki o różnej długości, stanowi to, że dłuższe języczki, dzięki dłuższemu ramieniu dźwigni można wygiąć w dół za pomocą mniejszej siły. Zaletą krótszych języczków jest to, że można je wygiąć w dół pod większym kątem, co zwiększa siły zabezpieczające, gdyż zmniejsza się ramię dźwigni dla odginania wstecznego. Zaletą języczków wygiętych w przeciwnych kierunkach jest to, że stykając się sprężyście z płyta okładzinową wywołują efekt samohamowania i blokują przesuw tej płyty w obu kierunkach poziomych.

Zaletę dodatkowej korzystnej postaci wynalazku, w której koniec języczka z jednej strony jest skośny lub zaostrzony lub cały języczek jest umieszczony skośnie, stanowi to, że górna krawędź lub zakładka płyty okładzinowej styka się jednostronnie, a wiec jest odpychana jednostronnie. Dzięki temu następuje również kompensacja poziomego luzu górnej części płyty okładzinowej lub zakładki górnej części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego, co zapobiega stukaniu płyt okładzinowych. Poza tym dzięki umieszczeniu języczków w pobliżu przedniego kołnierza kształtownika nośnego uzyskuje się korzystny kapilarny spływ wody z tyłu fasady przez wykrawane otwory wzdłuż języczków na stronę przednią zakładki górnej lub górnej części płyty. Jednocześnie poprzez kompensację luzu powstaje jednostronna, np. przednia pionowa szczelina wentylacyjna między zakładką górną i przednim dolnym kołnierzem części kształtowej o kształcie litery H.

W innej postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku ze środnika części kształtowej o kształcie litery H kształtownika nośnego wykrojone są częściowo języczki wyginane nieco w górę, tak że ociera się o nie dolne obrzeże lub zakładka dolna górnej płyty okładzinowej, a więc powstaje pozioma szczelina między nimi i środnikiem, w wyniku czego woda spływająca z tyłu po płytach okładzinowych może swobodnie odpływać przez wykrawane otwory i nie jest zatrzymywana przez efekt kapilarny. Dlatego szybciej wysychają także zakładki dolne płyt okładzinowych, a więc w dolnej strefie płyt okładzinowych nie gromadzi się wilgoć i nie występują zabarwienia.

Zaletę innej postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w której zarówno środnik części kształtowej o kształcie litery H, jak też zakładka dolna płyty okładzinowej są ukształtowane skośnie, korzystnie ze spadkiem ku przodowi, stanowi to, że języczki na środniku wyginane są skośnie do tyłu i naciskają w tył górną część płyty okładzinowej lub zakładkę górną tak że uzyskuje się niezbędną kompensację luzu poziomego, poprawę odprowadzania wody ku przodowi i szczelinę napowietrzającą przed zakładką górną. W związku z tym i dzięki opisanej już zukosowanej tylnej krawędzi dolnej zakładki dolnej następnej płyty uzyskuje się dodatkową korzyść polegającą na tym, że zakładka dolna w kształtowniku nośnym ślizga się do przodu i przystaje bezluzowo do przedniego górnego kołnierza, co eliminuje stukanie płyt, a z tyłu kołnierza dolnego powstaje szczelina na odpływ wody i wentylację. Dzięki zróżnicowanemu kształtowi i różnej grubości zakładki górnej i dolnej można zapewnić zbieżność przednich powierzchni płyt okładzinowych.

W następnej korzystnej postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku umieszczone na przednim dolnym kołnierzu części kształtowej o kształcie litery H wyginane języczki umożliwiają kompensację poziomego luzu miedzy zakładką górną i kształtownikiem nośnym, tak że można wyeliminować kształtowniki sprężyste potrzebne zwykle za płytami okładzinowymi celem uniknięcia stukania wywoływanego naporem wiatru.

Zaletę inne postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w której końce kołnierzy części kształtowej o kształcie litery H zaopatrzono we wzmocnienia skierowane ku stronie wewnętrznej kształtu H, stanowi to, że następuje poziome przeniesienie obciążenia

179 481 przy przejmowaniu naporu wiatru a zwłaszcza obciążeń udarowych z górnej części zakładki górnej lub dolnej na jej stopkę lub wprost na korpus płyty okładzinowej, dzięki czemu wzrasta odporność zakładek w szczególności na obciążenia udarowe.

W następnej postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku przedni górny kołnierz części kształtowej o kształcie litery H ma górną krawędź ściętą ze spadkiem ku przodowi, co ułatwia umieszczenie płyty okładzinowej jej zakładką dolną na kształtowniku nośnym.

Następne odpowiednie udoskonalenie według wynalazku polegające na tym, że ścięta jest również odpowiednio tylna dolna krawędź płyty okładzinowej lub zakładki dolnej, zapewnia łatwiejszy montaż oraz lepsze odprowadzenie wody spływającej z tyłu płyty okładzinowej przez wycięte w kształtownikach nośnych języczki na stronę przednią płyty, a także poprawia wentylację.

Zaletę następnej postaci wykonania konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w której tylny, przyścienny kołnierz kształtownika nośnego umieszczono na takiej samej wysokości, co kołnierz części kształtowej o kształcie litery H, a kształtownik nośny z jego tylnym kołnierzem mocuje się na zakotwionych w ścianie budynku pionowych kształtownikach głównych od strony przedniej za pomocą dwóch leżących na jednej osi otworów w dolnych kołnierzach części kształtowej o kształcie litery H, stanowi to, że wypadkowa obciążenia ssania wiatru leży w przybliżeniu na wysokości osi śruby mocującej lub sita, którym mocuje się kształtownik nośny na kształtownikach głównych. Dzięki temu efektywne ramię dźwigni największego obciążenia działającego na płyty okładzinowe wysokich budynków, mianowicie od ssania brzegowego wiatru jest bardzo małe, a więc małe jest obciążenie slaęcające wspornika. Poza tym nie występuje w tym kształtowniku nośnym skierowana do góry część tylnego kołnierza, co zmniejsza koszt i ciężar konstrukcji.

Zaletę postaci wykonania konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w której górny przedni kołnierz części kształtowej o kształcie litery H jest nieco ścięty, tak że prześwit górnej połowy części kształtowej o kształcie litery H jest węższy ku dołowi i dlatego zakładka dolna pod obciążeniem od ssania wiatru przylega dolną krawędzią do kształtownika nośnego, stanowi to, że obciążenie od ssania wiatru na górną płytę okładzinową jest przenoszone w dół na kształtownik nośny. Gdy poza tym dolny przedni kołnierz ma wzmocnienie na swym dolnym końcu, to również ssanie wiatru działające na dolną płytę jest sprowadzane jak najgłębiej. Dzięki temu wypadkowa od ssania wiatru może znajdować się niżej niż pozioma oś zamocowania kształtownika nośnego na konstrukcji wsporczej. Wywoływany ssaniem wiatru moment skręcający w górę jest zwrócony przeciwnie do momentu od ciężaru własnego, a więc wypadkowy moment skręcający jest zredukowany do minimum, co jest korzystne z punktu widzenia ciężaru i kosztu kształtownika nośnego. Poza tym napór wiatru wywołuje moment, który kompensowany jest momentem od ciężaru własnego i z nim się sumuje. Ponieważ jednak obciążenie od ssania wiatru w obszarze brzegu budynku jest znacznie większe niż napór wiatru, nabiera większego znaczenia w przypadku tej optymalizacji wpływ ssania wiatru na położenie sił wypadkowych. Pod naporem wiatru płyty okładzinowe przylegają poza tym do obu tylnych kołnierzy, tak że wskutek przemieszczenia w górę punktu działania na górny wewnętrzny kołnierz (w przypadku dolnego kołnierza z powodu obciążeń udarowych punkt oddziaływania powinien znajdować się jak najniżej) również wypadkowa może przemieścić się w górę nad oś zamocowania, w związku z czym także napór wiatru wywołuje moment obrotowy przeciwny do ciężaru własnego, co pozwala zoptymalizować kształtownik nośny.

W innej korzystnej postaci wykonania konstrukcji okładzinowej według wynalazku środnik między częścią kształtową o kształcie litery H i tylnym kołnierzem kształtownika nośnego umieszczono w przybliżeniu przy obu jego dolnych końcach, dzięki czemu rynna wodna, która działa skutecznie wówczas, gdy przez otwarte szczeliny poziome fasady wiatr napędza chwilowo więcej wody niż może spłynąć jednocześnie przez otwory w tym mostku. Poza tym rynna taka ma tę zaletę, że przejmuje wodę skapującą z góry i nie dopuszcza do zawilgocenia izolacji cieplnej.

W innej szczególnie korzystnej postaci wykonania konstrukcji okładzinowej według wynalazku, przyścienną część kształtownika nośnego ukształtowano częściowo jako za179 481 mknięty przekrój skrzynkowy i częściowo jako otwarty przekrój ceowy. Dzięki przekrojowi skrzynkowemu kształtownik nośny jest bardziej sztywny i odporny na skręcanie albo przy identycznej sztywności i takiej samej dopuszczalnej rozpiętości uzyskuje się znaczącą oszczędność materiału. Część kształtownika nośnego o otwartym przekroju ceowym ułatwia przynitowanie lub przymocowanie wkrętami kształtownika do pionowych kształtowników głównych, gdyż zamocowanie przez przekrój skrzynkowy byłoby znacznie trudniejsze.

W dalszej korzystnej postaci wykonania konstrukcji okładzinowej według wynalazku rezygnuje się częściowo lub całkowicie z kołnierzy części kształtowej o kształcie litery H. W tym przypadku płyty okładzinowe mocuje się i zabezpiecza częściowo lub całkowicie za pomocą języczków, które są wygięte w dół i w górę z poziomego kołnierza wspierającego górną płytę okładzinową oraz wchodzą w górne albo dolne rowki płyt okładzinowych. Zaletą takiego wykonania jest to, że nadaje się ono dobrze do mocowania perforowanych płyt okładzinowych o strukturze plastra pszczelego, które pochłaniają dobrze hałas. W takich płytach okładzinowych kierunek wytłaczania jest prostopadły do powierzchni czołowej elewacji. Płyty te odcina się w stanie plastycznym z pasma ceramicznego albo w stanie wypalonym z dużych bloków pustaków i z powodu innego kierunku wytłaczania nie mogą być one wykonywane z zakładką górną i/lub dolna. Zamiast nich można jednak dość łatwo wyciąć lub wyfrezować rowki w ramach tych płyt, w które wchodzą kołnierze i/lub języczki wspornika.

Dalszą zaletą jest to, że rowki górne i dolne mogą mieć tę samą wielkość i mogą być wykonane dokładnie symetrycznie, co znacznie upraszcza technologie wytwarzania ceramicznych płyt okładzinowych o strukturze komórkowej. Dodatkowa korzyść polega na tym, że płyty takie nadają się dobrze jako podłoże dla roślin pnących. Oczywiście języczki mogą wchodzić z góry i/lub z dołu w pionowy otwór płyt okładzinowych, których kierunek wytłaczania jest pionowy.

Konstrukcje okładzinowe według wynalazku nie ograniczają się do poziomych kształtowników nośnych i płyt okładzinowych z poziomymi otworami. Wszystkie opisane wyżej i niżej warianty można także zastosować w powiązaniu z pionowymi kształtownikami i/lub z płytami o pionowych otworach.

W innej postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku dolna połowa części kształtownika nośnego o kształcie litery H jest przemieszczona w tył, czyli w kierunku ściany budynku w taki sposób, że przy usytuowaniu w jednej linii stron przednich górnej i dolnej płyty okładzinowej dolna płyta może być wykonana za znacznie większą głębokością. Zaletą takiego rozwiązania stanowi to, że w dolnej strefie elewacji można umieścić płyty odporniejsze na udary, bez potrzeby wykonywania całej takiej elewacji, co zwiększyłoby koszty. Nie ma tu większego znaczenia nieznaczne zmniejszenie wskaźnika wytrzymałości przy zginaniu kształtownika nośnego względem osi Y, ponieważ w dolnej strefie budynku napór wiatru jest mniejszy. Oczywiście również górna połowa części kształtowej o kształcie litery H może być przesunięta do tyłu względem dolnej połowy, gdy wyjątkowo dopiero od pewnej wysokości elewacji potrzebne byłoby wzmocnione wykonanie płyt.

W innej korzystnej postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku uzyskuje się znacznie większą wytrzymałość dynamiczną po wypełnieniu otworów płyt okładzinowych ciężką masą wypełniającą. Stwierdzono doświadczalnie, że wytrzymałość ta rośnie nadproporcjonalnie w stosunku do zwiększenia ciężaru własnego. Zalanie prętów zbrojeniowych, korzystnie ze stali szlachetnej, powoduje nie tylko dalsze zwiększenie ciężaru własnego, lecz daje także dodatkową korzyść, gdyż płyta okładzinowa pod gwałtownym obciążeniem wprawdzie pęka ale nie rozpada się.

W dalszej korzystnej postaci wykonania konstrukcji okładzinowej według wynalazku kształtowniki nośne montuje się wstępnie w bezramowe konstrukcje kasetonowe, w których kształtowniki nośne w punkcie odpowiadającym 1/5 i 4/5 ich całkowitej długości LI mocuje się na dwóch grzbietowych kształtownikach głównych, które zakotwione są bezpośrednio na ścianie budynku.

Konstrukcja taka ma kilka istotnych zalet. Polegają one z jednej strony na tym, że przy obciążeniu kształtowników nośnych jako dźwigarów wspornikowych o rozpiętości

179 481

3/5 χ LI i obustronnych występach 1/5 x LI momenty gnące, a więc i naprężenia materiałowe wynikające z naporu wiatru i ciężaru własnego, wynoszą tylko około 1/6 momentów gnących, które wystąpiłyby przy pełnej rozpiętości 1 x LI. Dlatego przy danych kształtownikach nośnych można zwiększyć prawie 2,5 raza całkowitą szerokość konstrukcji kasetonowej, albo przy danej szerokości całkowitej wykorzystuje się znacznie lżejsze kształtowniki nośne. Poza tym obciążenie może być przenoszone na znacznie krótszej drodze wprost na kształtowniki główne, które mocuje się na budynku kotwiami korzystnie w punktach odpowiadających 1/5 i 4/5 ich całkowitej długości pionowej L2, w związku z czym mogą one być szczególnie lekkie. Eliminuje się zatem ciężką i drogą ramową konstrukcję kasetonową. Gdy potrzebna jest dla dekoracji obwodowa rama kasetonowa, to można ją osadzić na konstrukcji kasetonowej i jest ona wtedy bardzo lekka, bo nie spełnia funkcji nośnej. Dalsza korzyść polega na tym, że kształtowniki nośne i kształtowniki główne nie stykają się czołowo, lecz we wszystkich punktach krzyżowania się stykają się płasko, tak że można stworzyć bardzo sztywną konstrukcje kasetonową wykorzystując tanią technikę łączenia, jak spawanie, złącza śrubowe lub nitowe. Podobne korzyści uzyskuje się przy stosowaniu pionowych kształtowników nośnych i poziomych kształtowników głównych.

Następna postać konstrukcji okładzinowej według wynalazku rozwiązuje problem rozszerzalności cieplnej kształtowników nośnych, który stał się bardziej znaczący niż dotychczas wskutek zwiększonej rozpiętości konstrukcji według poprzedniej postaci wynalazku. Problem polega na tym, że do zakotwienia kształtowników głównych na ścianie budynku wykorzystuje się zwykle ścianowe kotwy kątownikowe, na których mocuje się ciągłe kształtowniki główne. Różnice temperatur w strefie elewacji dochodzą do ± 50°K, a aluminium ma rozszerzalność cieplną 2, 5 χ 10⁵, w związku z czym występują często odkształcenia plastyczne uchwytów kątownikowych, przy czym przekraczane są znacznie dopuszczalne naprężenia. Według wynalazku problem rozwiązano w ten sposób, że uchwyty kątownikowe są wygięte kilkakrotnie meandrowo, a więc przy tym samym naprężeniu gnącym jest do dyspozycji znacznie większa droga odkształcenia. I odwrotnie, przy identycznym odkształceniu wskutek zmiany długości kształtowników nośnych występują znacznie mniejsze naprężenia w uchwytach kątownikowych. Przy przesunięciu się końca kształtownika nośnego w lewo wskutek rozszerzalności cieplnej oba ramiona kątownika prostopadłe do powierzchni elewacji wyginają się tak, że koniec kształtownika nośnego może przesunąć się w lewo o różnicę długości. Możliwe i dopuszczalne, bez przekraczania naprężeń, przesunięcie kształtownika nośnego zamocowanego na wygiętym meandrowo uchwycie kątownikowym jest znacznie większe od różnicy długości. Szczególną zaletą tej postaci wynalazku jest to, że kompensacja długości w tak zwanym punkcie poślizgu nie odbywa się przez ślizganie się złącza nitowego w otworze wzdłużnym, lecz jedynie przez elastyczne wygięcie cienkościennego detalu. Wyeliminowało to tarcie, które dość często mogło blokować poślizg.

Inna postać wykonania konstrukcji według wynalazku polega na tym, że wykorzystuje się elastyczne w kierunku bocznym uchwyty kątownikowe według poprzedniej postaci także w kierunku pionowym, a więc stanowią one punkty poślizgu dla rozszerzalności cieplnej pionowych kształtowników głównych.

Zwykle taki punkt poślizgu kształtuje się tak, że kształtownik główny nituje się z luzem na uchwycie kątownikowym za pomocą płaskiego wzorca nitowego włożonego tylko przy nitowaniu między kształtowniki, przy czym uchwyt kątownikowy ma otwór wzdłużny. Otwór okrągły w drugim kształtowniku głównym wierci się dopiero tuż przed nitowaniem w zależności od potrzebnego zakresu pokrywania się tego uchwytu i kształtownika głównego, a więc zależnie od potrzebnego odstępu od ściany. W przypadku kształtowników ze stali o wysokiej jakości są trudności z wierceniem na placu budowy z powodu twardości materiału. Rozwiązuje się to zwykle w ten sposób, że szeregowi rozmieszczonych obok siebie otworów wzdłużnych w uchwycie kątownikowym odpowiada gęsta siatka otworów okrągłych w przyporządkowanym ramieniu kształtownika głównego. Można więc zawsze znaleźć otwór okrągły pokrywający się dokładnie z otworem wzdłużnym. Niekorzystny jest wysoki koszt wstępnego wykrawania otworów wzdłużnych i okrągłych i wynikające z niego osłabienie przekrojów kształtowników. Rozwiązanie według tej postaci wynalazku polega

179 481 na tym, że w uchwycie kątownikowym wetknięta jest ruchomo wygięta meandrowo stopka ślizgowa, której wolny koniec zaopatrzony jest w szereg gęsto rozmieszczonych otworów okrągłych i że również na kołnierzu pionowego kształtownika głównego umieszczono tylko jeden lub kilka rzędów oddalonych od siebie otworów okrągłych. Przesuwając stopkę ślizgową uzyskuje się niezbędne pokrycie w kierunku pionowym. Pokrycie poziome uzyskuje się dzięki rozmieszczonym gęsto na tej stopce otworom wzdłużnym. Zaletę tej konstrukcji, zwłaszcza w przypadku zastosowania stali szlachetnej, stanowi to, że na placu budowy nie wierci się otworów i nie są też potrzebne kształtowniki z gęstym perforowaniem.

Następna korzystna postać konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w której kształtowniki nośne są uchwycone z przodu i z tyłu płytami okładzinowymi albo ich zakładkami górnymi i dolnymi, ma tę zaletę, że nie widać z tyłu otwartych kształtowników nośnych, lecz są one osłonięte w znacznym stopniu zakładkami płytowymi, czego wymaga często architekt w przypadku montażu na obwodowej ramie kasetonowej. Inną zaletą jest to, że przekroje tych płyt okładzinowych są prawie symetryczne, co pozwala uzyskać większą dokładność przy produkcji.

Oczywiście można tu również zastosować wszystkie opisane już metody kompensacji pionowego i/lub poziomego luzu w postaci kołków lub wygiętych języczków. W przedstawionych, pokrywających się kształtownikach nośnych można też zastosować różne inne opisane wyżej warianty, w szczególności dotyczące otworów i szczelin w kształtownikach nośnych do wentylacji i odprowadzania wody.

Dostęp dla wyginania języczków uzyskuje się korzystnie za pomocą narzędzia w postaci klucza bródkowego, który wkłada się końcem jego trzpienia jak oś obrotu w otwór pionowego środnika kształtownika nośnego, tak że bródka obracanego klucza powoduje wyginanie języczków. Ułatwia to i przyspiesza montaż.

W szczególnie korzystnych postaciach wynalazku kształtowniki nośne mają kształt ceowy, dwuteowy lub dwuceowy, tak że pozostają one niewidoczne nawet za otwartymi szczelinami płytowymi, gdy pomaluje się je na ciemno we wnętrzu kształtownika. Następną zaletę tych kształtowników stanowi to, że przy wymianie poszczególnych płyt okładzinowych przez szczeliny płytowe i otwarte kształtowniki są dostępne języczki potrzebne do skompensowania luzu. Wymienianych płyt nie trzeba więc zabezpieczać przed wypadnięciem lub wyjęciem za pomocą kauczuku silikonowego, gdyż mogą być one zabezpieczone przez wygięcie języczków.

Korzystne udoskonalenie niewidocznej konstrukcji nośnej według poprzedniej postaci wynalazku stanowi rozwiązanie dotyczące niewidocznego mocowania płyt parapetowych na konstrukcji wsporczej. Płytę parapetową układa się na dwóch kształtownikach nośnych i przesuwa równolegle do przodu tak, aby kształtowniki lub ich części podchwyciły każdą z listew zakładkowych płyty parapetowej i zabezpieczyły ją w ten sposób przed uniesieniem. Żeby nie dopuścić do późniejszego przesuwu tej płyty w kierunku przeciwnym i do jej uniesienia, wygina się na jednym z dwóch kształtowników języczek na tyle, aby przylegał on luźno lub bez luzu do płyty okładzinowej. Szczególna zaleta tej postaci konstrukcji polega na tym, że montaż jest łatwy i niezawodny i że kształtowniki nośne od zewnątrz elewacji są całkowicie osłonięte, a od tyłu są osłonięte w znacznym stopniu.

Następne szczególnie korzystne rozwiązanie konstrukcji według wynalazku jest analogiczne do poprzedniego i dotyczy niewidocznego mocowania płyt nadproży okiennych. Płytę nadproża okiennego zawiesza się przez przesunięcie na dwóch kształtownikach nośnych w taki sposób, że ich dwie zakładki przechwytują z góry kształtowniki lub ich elementy i zabezpieczają przed wypadnięciem. Po wygięciu języczków z jednego z kształtowników lub po wkręceniu śrub zabezpieczających w jeden z kształtowników nie dochodzi do późniejszego przesunięcia płyty nadproża w kierunku przeciwnym i do jej wypadnięcia. Szczególną zaletę stanowi także łatwy i niezawodny montaż oraz to, że kształtowniki od strony zewnętrznej elewacji są zasłonięte całkowicie, a od tyłu są osłonięte w znacznym stopniu.

W następnym wariancie konstrukcji okładzinowej według wynalazku, w którym umieszczono kształtowniki nośne, niewidoczne we wnętrzu otworów wzdłużnych płyt okła dzinowych, kształtowniki nośne mogą mieć niemal dowolny przekrój, np. mogą mieć postać rury okrągłej, rury czworokątnej, kształtownika kielichowego, kształtownika ceowego lub podobnego, a na jednej lub kilku powierzchniach zewnętrznych mają każdorazowo szereg skośnie wygiętych sprężynujących języczków do kompensacji luzu poziomego i pionowego oraz do kompensacji odkształceń postaciowych. Wprawdzie płyty okładzinowe trzeba nawlec na dwa kształtowniki nośne, ale zaletą tej postaci jest dobre zabezpieczenie przed odpadaniem poszczególnych części pod obciążeniem udarowym, ponieważ sprężynujące języczki pochłaniają w znacznym stopniu siłę uderzenia.

Szczególną postacią płyt okładzinowych z umieszczonym wewnątrz kształtownikiem nośnym jest skrzydło zacieniające. Kilka płyt okładzinowych z uchwytami dystansowymi i zabezpieczeniami obrotowymi nawleka się na korzystnie środkowy kształtownik nośny ze sprężystymi języczkami i zaciska się na kształtowniku nośnym kołnierzami zamocowanymi z obu stron na końcach kształtowników nośnych. Czopy osiowe wkręcone w oba końce kształtowników nośnych stanowią obrotowe ułożyskowanie, które można osadzić na przykład w odpowiednich uchach konstrukcji kasetonowej. Zaletą tego wykonania jest to, że na wsporniku można zamocować elastycznie także kruche i łamliwe ceramiczne płyty okładzinowe, a także nadaje się ono do elementów ruchomych, czego wymagają czasem architekci z uwagi na wygląd budynku.

Zaletą bardzo praktycznej postaci wykonania wynalazku, w której jeden czop osiowy z prawym gwintem i drugi czop na przeciwległym końcu z lewym gwintem wkręcono w kształtownik nośny i oba te czopy zabezpieczono na końcu przed przekręceniem np. za pomocą elementu czworokątnego, jest to, że ułożyskowanie w ramie kasetonu jest możliwe nawet bez narzędzi, które nie mają dostępu z boku z powodu zbyt wąskich szczelin. Przed montażem gotowego skrzydła zacieniającego na bocznych ścianach kasetonowych wkręca się oba czopy osiowe prawie całkowicie w kształtowniki nośne, a więc aż do długości kilku milimetrów, gdyż ze względu na istniejącą szczelinę pionową możliwe jest tylko kilkumilimetrowe zaskoczenie osi w otworach znajdujących się w bocznych ścianach kasetonowych. Kilkakrotne obrócenie skrzydła zacieniającego wokół jego osi wzdłużnej (we właściwym kierunku) powoduje wykręcenie obu czopów osiowych z kształtownika nośnego, jak przy luzowaniu mechanizmu zaciskowego. Uzyskuje się przez to niezawodne ułożyskowanie, ponieważ w stanie eksploatacji skrzydło zacieniające daje się obrócić również zaciskającą dźwignią tylko najwyżej o 180° wokół jego osi wzdłużnej.

W następnej korzystnej postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku, kształtowniki nośne o opisanych wcześniej konstrukcjach zespolono symetrycznie w podwójny kształtownik nośny. Można przy tym zrezygnować całkowicie z kołnierzy mocujących umieszczonych w płaszczyźnie symetrii, tak że obie części kształtowe o kształcie litery H są połączone tylko jednym środnikiem. Można też odwrócić od siebie grzbietami te kołnierze mocujące oraz połączyć u góry i u dołu w jeden kształtownik nośny skrzynkowy. Zaletą tej postaci wynalazku jest to, że kształtowniki nośne można obłożyć obustronnie okładziną i ponadto można utworzyć zależnie od kształtu i wielkości potrzebne wskaźniki wytrzymałości na zginanie względem osi X (dla ciężaru własnego) i wzglądem osi Y (dla naporu wiatru). Ta postać wynalazku nadaje się zwłaszcza do dużych rozpiętości, które są potrzebne np. przy ścianach dźwiękochłonnych.

Następna postać wynalazku polega na tym, że ostatnio opisana konstrukcja z kształtownikiem skrzynkowym składa się z dwóch symetrycznie rozmieszczonych kształtowników nośnych, które w ich płaszczyźnie symetrii są połączone ze sobą pionowymi i skośnymi płaskownikami tak, że powstaje dźwigar kratownicowy. Szczególną zaletą tej konstrukcji jest to, że kilka umieszczonych parami pod sobą kształtowników nośnych połączonych w kratownicę pionowymi i skośnymi płaskownikami ma w kierunku pionowym znacznie większą nośność niż suma nośności wszystkich kształtowników nośnych. Dzięki temu w ścianach dźwiękochłonnych przy autostradach i drogach o dużym natężeniu ruchu, mających zwykle rozpiętość 4 m, można zastosować bardzo lekkie i cienkościenne konstrukcje wsporcze. Istotne jest przy tym to, że montowane wstępnie w takich ścianach elementu o długości 4 m, pokryte lub nie pokryte płytami okładzinowymi, można wstawić za pomocą

179 481 żurawia z góry na podpory rozstawione w odstępie 4 m. Poprzez kombinację elementów o różnej wysokości, na przykład 1000 mm, 600 mm i 400 mm, można zestawić przy skoku o wielkości 200 mm każdą ścianę o dowolnej wysokości. W kierunku poziomym, a więc mając na uwadze napór wiatru, można zwiększyć wskaźnik wytrzymałości na zginanie względem pionowej osi Y przez zwiększenie grubości zewnętrznej ściany, w szczególności zewnętrznych kołnierzy części kształtowej o kształcie litery H. Oczywiście można też zestawić dźwigar kratownicowy z pionowo umieszczonych kształtowników nośnych połączonych z poziomymi i skośnymi kształtownikami.

W innej postaci konstrukcji okładzinowej według wynalazku przednie ramię części kształtowej o kształcie litery H jest uzębione, natomiast drugie przednie ramię ma powierzchnię ciągłą. Zaletą takiego wykonania jest to, że nadaje się ono także do ustalenia wytłaczanych płyt okładzinowych z pionowo rozmieszczoną perforacją, gdy dostosowane są do siebie odstęp między otworami i podziałka międzyzębna. Przy tym ciągła połowa profilu o kształcie litery H obejmuje korzystnie zakładkę górną umieszczonej niżej płyty okładzinowej, natomiast uzębiony kołnierz po stronie gómej wchodzi od dołu w otwory górnej płyty okładzinowej. W przypadku płyt bez zakładek trzeba usunąć mostki między otworami wzdłużnymi płyty okładzinowej, na którą zachodzi zakładka ciągła. Zaletą tej odmiany wykonania jest dobre odprowadzenie wody przez otwory wzdłużne płyt okładzinowych. Poza tym płyty te są zabezpieczone przed bocznym przesunięciem dzięki zazębianiu się w otworach wzdłużnych.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia zawieszoną konstrukcję okładzinową według wynalazku, w cząstkowym przekroju pionowym, poprzecznym względem tej konstrukcji, fig. 2 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 3 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 4 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 5a - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 5b - konstrukcję okładzinową, w przekroju pionowym wykonanym wzdłuż linii A-A na fig. 5a, równoległej do powierzchni okładziny, fig. 5c - kształtownik nośny, w widoku z góry, fig. 6a - konstrukcję okładzinową, w przekroju pionowym, poprzecznym względem tej konstrukcji, fig. 6b - konstrukcję okładzinową, w przekroju pionowym, wykonanym wzdłuż linii B-B na fig. 6a, równoległej do powierzchni okładziny, fig. 7 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 8 -konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 9 - konstrukcje okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 10 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 11 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 12 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 13 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym i w przekroju pionowym, wykonanym wzdłuż linii C-C, fig. 14 konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju poziomym, fig. 15 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju poziomym, fig. 16 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 17 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 18 - konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 19a - konstrukcję okładzinową w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 19b - profil nośny, w widoku, fig. 20a - ruchome elementy zacieniające oraz elementy mocujące w widoku perspektywicznym, fig. 20b - ruchomy element zacieniający i kształtownik nośny w widoku oraz elementy mocujące w widoku i przekroju, fig. 20c - ruchomy element zacieniający w przekroju wzdłużnym i w przekroju poprzecznym, fig. 21a - konstrukcję okładzinową z dwustronnym kształtownikiem nośnym, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 21b konstrukcję okładzinową z dwustronnym kształtownikiem nośnym, w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 22a - konstrukcję okładzinową z dwoma symetrycznie umieszczonymi kształtownikami nośnymi, w przekroju pionowym, fig. 22b - dźwigar kratowy z kształtowników nośnych, w widoku i w przekroju, fig. 23 - kształtownik nośny, w przekroju pionowym i wzdłuż linii D-D, równoległej do powierzchni okładziny, fig. 24 - konstrukcję okładzinową w cząstkowym przekroju pionowym, fig. 25 - konstrukcję okładzinową w cząst

179 481 kowym przekroju pionowym, fig. 26 -konstrukcję okładzinową, w cząstkowym przekroju pionowym.

Na fig. 1 widać w części górnej, że kształtownik nośny 1 ma część kształtową 2 o kształcie litery H, która swą dolną połową obejmuje górną zakładkę 5 płyty okładzinowej 3, zaś swą górną połową - dolną zakładkę 6 płyty okładzinowej 4. Luz pionowy 7, pozostający pomiędzy krawędzią górną zakładki płyty 5 i środnikiem 8 części kształtowej 2 o kształcie litery H, wypełnia się całkowicie lub częściowo za pomocą trzpienia względnie kołka 9, który jest wetknięty poprzez otwór w środniku 8 i jest zabezpieczony przed wypadnięciem lub wyciągnięciem przez dolną zakładkę 6 płyty okładzinowej 4, znajdującej się powyżej.

Z dolnej części fig. 1 widać, że luz pionowy 10 między górną zakładką 11 i środnikiem 12 jest wypełniony za pomocą jednego lub kilku poziomych kołków 13, które zostają wetknięte poprzez otwory w przednim dolnym kołnierzu 14 płyty okładzinowej bezpośrednio ponad górną krawędzią górnej zakładki 11, tak że dolna płyta okładzinowa jest zabezpieczona przed uniesieniem się.

Na fig. 2 uwidoczniono, że lub poziomy 15 pomiędzy górną zakładką 16 i kształtownikiem nośnym 17 jest wypełniony całkowicie lub częściowo za pomocą kołka 18, który jest wetknięty od góry poprzez otwór w środniku 19.

Z fig. 3 widać, że luz pionowy 20 i luz poziomy 21 pomiędzy górną zakładką 22 płyty okładzinowej 29 i środnikiem 25 oraz pionowymi kołnierzami 23, 24 części kształtowej 26 o kształcie litery H kształtownika nośnego 27, jest wypełniony masą wypełniającą 28. Może ona być wprowadzona od dołu w część kształtową 26 o kształcie litery H przed osadzeniem płyty okładzinowej 29. Prostsze jest jednak wprowadzenie, na przykład z tuby, poprzez otwory 30 w środniku 25 lub od przodu, przez otwory w przednim kołnierzu 23, tak że w obszarze tych otworów powstająwyściółki, wyrównujące luz.

Na fig. 4 jest przedstawiony kształtownik nośny 34, którego obydwa kołnierze 32, 33, obejmujące górną zakładkę 31, są zaopatrzone w otwory lub szczeliny wentylacyjne 35, 36. Ponadto kołnierze przedni 32 i tylny 33 części kształtowej 37 o kształcie litery H sąpołączone za pomocą środnika 38 z tylnym kołnierzem pionowym 39, tak że powstaje leżący dźwigar dwuteowy, który dzięki swemu stosunkowo wysokiemu wskaźnikowi wytrzymałości na zginanie względem osi pionowej Y, może przy małej głębokości zabudowy przenosić wysokie obciążenia od wiatru. Przez dodatkowe wzmocnienia, zwłaszcza przedniego kołnierza 32, 41 i tylnego kołnierza 39, można w sposób zamierzony zwiększyć jeszcze wskaźnik wytrzymałości na zginanie lub zaoszczędzić na głębokości zabudowy. Wznoszący się ku tyłowi środnik 38 jest zaopatrzony w otwory 40, tak że woda naniesiona przez wiatr lub woda skroplona, może zostać odprowadzona do przodu, do części kształtowej 37 o kształcie litery H i stamtąd po tylnej stronie okładzinowej.

Na fig. 5a jest przedstawiony kształtownik nośny 45, który w poziomym środniku 42 części kształtowej 43 o kształcie litery H ma częściowo wykrojone języczki 44. Języczki te, po wbudowaniu płyt okładzinowych 46, zostają od góry odgięte w dół, aż bez luzu, względnie z nieznacznym luzem, zaczną przylegać do górnej krawędzi lub do górnej zakładki 47 płyty okładzinowej 46 zabezpieczając ją przed uniesieniem się.

Na fig. 5b jest przedstawiony kształtownik nośny 45, z którego poziomego środnika 42 są wygięte dłuższy języczek 44 i krótszy języczek 48 wygięty w dół na tyle, że przylegają one bez luzu lub z luzem do górnej krawędzi górnej zakładki 47.

Na fig. 5c jest przedstawiona część kształtownika nośnego, z którego poziomego środnika 49 są wykrojone języczki 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56 o różnym zarysie, które odpowiednio jednym końcem są jeszcze połączone ze środnikiem 49, względem którego mogą one zostać odgięte. Języczki te są przeważnie rozmieszczone w takich odstępach 57 względem siebie, że każda płyta okładzinowa może być zabezpieczona, co najmniej jednym odgiętym języczkiem. Skośnie wykrojony języczek 53 wchodzi nieco swym ostrym końcem w powierzchnię płyty okładzinowej lub górnej zakładki. Ostrokątny języczek 54 wchodzi swym wierzchołkiem w przednią szczelinę między górną zakładką płyty i przednim dolnym kołnierzem, kompensując luz poziomy. Języczek 55, przez swe ukośne położenie, wywiera

179 481 dodatkową siłę poziomą na górną zakładkę, a języczek 56 jest umieszczony niesymetrycznie na środniku 49.

Na fig. 6a ze środnika 66 części kształtowej 58 o kształcie litery H kształtownika nośnego 59 są częściowo wykrojone języczki 60 i w ten sposób wygięte do góry, że między dolną krawędzią dolnej zakładki 61 górnej płyty okładzinowej 62 i środnikiem 66 istnieje szczelina powietrzna 63.

Na fig. 6b są przedstawione różne warianty języczków 60, 64, 65, które są ze środnika 66 w ten sposób częściowo wykrojone i wygięte do góry, że między dolną zakładką 61 i środnikiem 66 istnieje szczelina powietrzna 63.

Na fig. 7 środnik 69 części kształtowej 70 o kształcie litery H i spodnia krawędź 75 dolnej zakładki 76 płyty okładzinowej 77 są ukształtowane jako opadające w dół do przodu. Wskutek tego dolna zakładka 76 ślizga się w części kształtowej 70 o kształcie litery H i przylega bez luzu do jej przedniego górnego kołnierza 78. Za pomocą języczka 79 w skośnym środniku 69 górna zakładka 80 płyty okładzinowej 74 zostaje dociśnięta do tyłu i przylega, bez luzu i możliwości poruszania się, do tylnego dolnego kołnierza 81. Dociśnięcie górnej zakładki 80 do tylnego dolnego kołnierza 81 można, do wyboru, uzyskać również przez wygięcie odpowiedniego języczka 73 w przednim dolnym kołnierzu 72.

Na fig. 8 kilka kołnierzy części kształtowej 82 o kształcie litery H kształtownika nośnego 94 ma na swych zakończeniach 83, 84, 85 wzmocnienia skierowane ku wewnętrznej stronie części kształtowej o kształcie litery H. W ten sposób obciążenia spowodowane wiatrem i uderzeniami przenoszą się z górnej części dolnej zakładki 90 na jej dolną część. Ponadto krawędź górna 87 przedniego górnego kołnierza 86 jest ukształtowana opadająco ukośnie do przodu, a tylna dolna krawędź 88 dolnej zakładki 90 płyty okładzinowej 89 jest ukształtowana wznoszące ukośnie do tyłu, aby ułatwić wbudowanie. Kołnierz tylny 91 od strony ściany znajduje się w przybliżeniu na tej samej wysokości co dolne kołnierze 92, 93 części kształtowej 82 o kształcie litery H. Otwory 95, 96, 97 w trzech kołnierzach 91, 92, 93 są usytuowane w przybliżeniu w jednej osi. Widać także, że strona wewnętrzna górnego przedniego kołnierza 86 jest zukosowana. Ponadto pokazano, że mniej więcej na dolnym końcu kołnierza 84 jest umieszczony środnik 99, który wznosząc się do tyłu ku górze tworzy połączenie z końcem tylnego kołnierza 91 od strony budynku. Środnik 99 wraz z kołnierzami 84 i 91 tworzy rynnę dla chwytania krótkotrwałych możliwych większych ilości wody, spływających po tylnej stronie fasady. Woda może znów odpłynąć poprzez otwory 100.

Na fig. 9 skierowana ku górze część 101 kształtownika nośnego 102 składa się z pustej części skrzynkowej 103 kształtownika i otwartej części 104. Poza tym pokazano, że w skośnym środniku 105 części kształtowej 106 o kształcie litery H znajdują się odgięte w dół języczki zabezpieczające 107, które zachodzą na sfazowaną tylną krawędź 108 górnej zakładki 109 płyty okładzinowej 110 i naciskają ją zarówno ku przodowi z zachowaniem szczeliny powietrznej względem języczków dystansowych 111 na przednim dolnym kołnierzu 112, jak również zabezpieczają płytę okładzinową 110 przed uniesieniem się w górę. Górna płyta okładzinowa 113 jest osadzona skośną powierzchnią rowkową 114 swojej dolnej zakładki 115 na języczkach dystansowych 116, które są wykrojone ze środnika 105 i zagięte do góry. Tylny dolny kołnierz 117 części kształtowej 106 o kształcie litery H wraz ze skośnym środnikiem 118 i ścianką przednią 119 pustej części skrzynkowej 103 tworzą rynnę do chwytania wody 120, z której woda może wypływać w dół przez otwory 121.

Na fig. 10 jest na kształtowniku nośnym 123 umieszczony poziomy kołnierz 122, z którego odgięte w dół i w górę języczki 124, 125 wchodzą w rowki 126, 127 od strony górnej płyt okładzinowych 128, 129 i chroniąje przed uniesieniem się lub wypadnięciem.

Na fig. 11 dolna lub górna połowa 132' części kształtowej 130 o kształcie litery H kształtownika nośnego 131 jest wzglądem drugiej połowy 132 przesunięta w kierunku ściany budynku. W ten sposób możliwe jest, mimo ustawionych do lica powierzchni przednich

133, 134 płyt okładzinowych 135, 136 wykonanie dolnej płyty okładzinowej 135 ze zwiększoną głębokością zabudowy, a tym samym ze zwiększoną wytrzymałością na uderzenie.

Na fig. 12 otwory 137 płyty okładzinowej 138 są wypełnione betonem 139, dzięki czemu wytrzymałość na uderzenie w przybliżeniu podwaja się. W najwyższym i najniższym

179 481 otworze jest dodatkowo zalany pręt zbrojeniowy 140 ze stali stopowej, który nie tylko zwiększa dodatkowo wytrzymałość na uderzenie, ale również zapobiega pękaniu płyty w kierunku poprzecznym do otworów.

Na fig. 13 są przedstawione poziome kształtowniki nośne 141, które mają całkowitą długość LI i są, w punkcie znajdującym się w przybliżeniu na 1/5 lub 4/5 ich całkowitej długości, zamocowane od tylnej strony na kształtownikach głównych 142. Te zaś, ze swej strony, są znów w punkcie leżącym w przybliżeniu na 1/5 lub 4/5 ich całkowitej długości L2 za pomocą kotew 143, zakotwione w ścianie budynku.

Przedstawione na fig. 14 kształtowniki nośne 148 są zamocowane na przelotowych kształtownikach głównych 145, które, ze swej strony, na lewej części rysunku, są zamocowane za pomocą ściennego uchwytu kątowego 146 z zagięciem w kształcie pojedynczego meandra, a na prawej części rysunku - za pomocą ściennego uchwytu kątowego 147 z zagięciem w formie kilkakrotnego meandra.

Na fig. 15 kształtowniki nośne 160 są zamocowane na kształtownikach głównych 159, które ze swej strony są zamocowane na płozie ślizgowej 153, zagiętej w formie pojedynczego meandra, lub na płozie ślizgowej 154 zagiętej w formie kilkakrotnego meandra. Przy rozszerzeniu cieplnym kształtowników głównych 159, prostopadle do płaszczyzny rysunku, płozy ślizgowe 153, 154 ślizgają się swymi ramionami 155, 156 w szczelinie ramion 157, 158 zagiętych w kształcie litery U w stałej części 151, 152 ściennego uchwytu kątowego 149, 150.

Na fig. 16 kształtowniki nośne 160 są objęte obustronnie przez krawędziowe dolne zakładki 161,16Γ górnej płyty okładzinowej 164 i przez brzegowe zakładki 162, 163 dolnej płyty okładzinowej 165. Języczki 166 kształtownika nośnego 160 mogą być wygięte w dół za pomocą bródki 167 narzędzia w postaci klucza bródkowego 168. Narzędzie to zostaje wsunięte końcem swego trzpienia 169 w otwory 170 w pionowym środniku 171 kształtownika nośnego 160 i wspiera się tam, aż zostaną odgięte języczki 166. W tym celu odległość osi otworów 170 od powierzchni kształtownika nośnego 160 jest mniejsza od odległości końca bródki 167 od osi trzpienia klucza bródkowego 168.

Na fig. 17 jest przedstawiona podokienna płyta parapetowa 172 wspierająca się na dwóch kształtownikach nośnych 173, 174, które na odcinkach 175, 176 są usytuowane w poziomych wgłębieniach na spodniej stronie podokiennej płyty parapetowej 172 i utworzonych przez poziome występy 177, 178. Z kształtownika nośnego 174 są odgięte języczki 179, które zabezpieczająpodokienną płytę parapetową 172 przed przesunięciem poziomym.

Na fig. 18 jest przedstawione nadproże 180 w postaci płyty, która jest zawieszona na dwóch kształtownikach nośnych 181, 182, które na odcinkach 183, 184 są usytuowane w poziomych wgłębieniach znajdujących się na górnej stronie nadproża 180 i utworzonych przez poziome występy 185, 186 w nadprożu 180. Z kształtownika nośnego 182 są odgięte języczki 187, które zabezpieczają płytę nadproża 180 przed przesunięciami poziomymi. W kształtownik nośny 188 są, w pobliżu w przybliżeniu pionowej powierzchni oporowej w górnej części nadproża, wkręcone śruby zabezpieczające 189 w celu zabezpieczenia przed przesunięciem poziomym.

Na fig. 19a i fig. 19b są przedstawione kształtowniki nośne 190, 191, które z kilku stron są zaopatrzone w ukośnie ustawione języczki 192, 193 i które są wsuwane w otwory wzdłużne 194, 195 płyt okładzinowych.

Języczki zostająprzy tym elastycznie odgięte wstecz, tak że uzyskuje się zamocowanie płyty okładzinowej bez luzu, ale elastyczne.

Na fig. 20a, fig. 20b i fig. 20c są przedstawione ruchome elementy zacieniające 199, w których płyty okładzinowe 196, 197 są nawleczone na kształtownik 198. W kształtowniki te są wkręcane czopy osiowe 200, 201 z prawym lub lewym gwintem, a elementy 202 z tworzywa sztucznego, które są wkładane w szczeliny czołowe pomiędzy dwiema płytami fasadowymi, obejmują obustronnie otwory w płytach i zabezpieczają je przed wzajemnym obróceniem się.

179 481

Na fig. 21a jest przedstawiony dwustronny kształtownik nośny, który składa się z umieszczonych obustronnie części kształtowych 203, 204 o kształcie litery H, które są wzajemnie połączone za pomocąjednego środnika 205.

Na fig. 21b jest przedstawiony inny dwustronny kształtownik nośny, w którym obustronne części kształtowe 203, 204 o kształcie litery H są połączone ukośnymi środnikami 206, 207 ze środkowym pustym profilem skrzynkowym 208.

Na fig. 22a jest przedstawiony przekrój pionowy przez ścianę dźwiękochłonną. W rozwiązaniu tym są dwa, umieszczone symetrycznie kształtowniki nośne 209, za pomocą pionowych i przekątnych płaskich kształtowników 211, umieszczonych w płaszczyźnie symetrii 210, tak wzajemnie połączone, że w połączeniu z umieszczoną powyżej i/lub poniżej, parą kształtowników nośnych, powstaje dźwigar kratowy. Położone na zewnątrz kołnierze 212 części kształtowej 213 o kształcie litery H są wzmocnione dla zwiększenia wskaźnika wytrzymałości przy zginaniu Wy względem osi Y 214.

Na fig. 22b jest przedstawiona jedna połowa dźwigara kratowego 215. Za pomocą dźwigu i lin 216 zostaje on od góry wsunięty pomiędzy kołnierze 217 obustronnych wsporników 218 i osadzony na obustronnych fundamentach 219. Sam dźwigar kratowy 215 składa się z umieszczonych parami, jeden nad drugim, poziomych kształtowników nośnych 220, kształtowników płaskich pionowych 221 i przekątnych 212, które są umieszczone w płaszczyźnie symetrii 223.

Na fig. 23 jest przedstawiony kształtownik nośny 225. Przednie ramię 224 części kształtowej 227 o kształcie litery H kształtownika nośnego 225 jest uzębione, a inne przednie ramię 226 jest wykonane jako przelotowe.

Na fig. 24, fig. 25 i fig. 26 są przedstawione postacie wykonania wynalazku, gdzie widać, że część kształtowa, która obejmuje części płyt okładzinowych, zwłaszcza zakładki płyt, nie musi koniecznie mieć kształt litery H lub litery U.

Na fig. 24 przedstawiono przykład wykonania, który jest podobny do postaci przedstawionej na fig. 9. W odróżnieniu jednak od postaci wykonania według fig. 9, w postaci wykonania według fig. 24 nie ma tylnego dolnego kołnierza 117 i ukośnego środnika 118. W postaci wykonania pokazanej na fig. 24 ukośny środnik 105 jest natomiast połączony bezpośrednio z profilem ścianki. Ukośny środnik 105 mógłby, w postaci wykonania według fig. 24, być także połączony ze ścianą przednią pustej części skrzynkowej (na fig. 24 nie przedstawione rysunkowo). Płyta okładzinowa znajdująca się ponad częścią kształtową przylega swą dolną zakładką do ukośnego środnika 105. W tej postaci wykonania mogą również być wykonane języczki dystansowe 116, znajdujące się na fig. 9, a nie przedstawione na fig. 24. Górna zakładka płyty okładzinowej znajdującej się pod kształtownikiem jest również w postaci wykonania według fig. 24 zachowana, odpowiednio jak w postaci wykonania z fig. 9, jeśli chodzi o języczki dystansowe 111 przedniego dolnego kołnierza 112 i języczki zabezpieczające 107 ukośnego środnika 105.

W postaci wynalazku według fig. 26 nie tylko tylny górny koniec górnej zakładki płyty okładzinowej znajdującej się pod częścią kształtową jest utrzymywany przez języczek zabezpieczający, lecz również jej przedni górny koniec. Górna zakładka jest więc utrzymywana zarówno od strony tylnej, jak i od strony przedniej, odpowiednio przez jeden języczek zabezpieczający 107 z każdej strony. Obydwa języczki zabezpieczające są połączone z poziomym środnikiem 105 części kształtowej.

Na fig. 25 pokazano odmianę postaci wykonania według fig. 26. W postaci wykonania przedstawionej na fig. 25 istnieje już tylko jeden języczek zabezpieczający 107', który jest połączony z poziomym środnikiem 105' części kształtowej. Języczek ten ma dwie, przebiegające ukośnie, krawędzie, z których jedna przylega do tylnej górnej krawędzi górnej zakładki, a druga do przedniej górnej krawędzi górnej zakładki. Języczek zabezpieczający 107' pokazany na fig. 25 łączy 9 więc funkcje obu języczków zabezpieczających 107 z fig. 26 jako jedna tylko część konstrukcyjna.

179 481

Fig. 26

179 481

Fig. 23

Fig. 24

179 481

179 481

i

179 481

Ceramiczny element

cO cn

Ij

179 481

Ceramiczny element zacieniający

zaciskowy

179 481

179 481

179 481

Fig. 16

179 481

Fig. 14

Fig.15

160

179 481

Fig. 13

179 481

Fig. 11

179 481

Fig. 9

Fig. 10

179 481

B-B

Fig. 6α

179 481

Fig. 4

179 481

Fig. 3

179 481

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz.

Cena 6,00 zł.

Claims (50)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zawieszana konstrukcja okładzinowa, złożona z kształtowników nośnych, zwłaszcza z poziomych kształtowników nośnych, które za pomocą części kształtowej, zwłaszcza części kształtowej o kształcie litery H i/lub części kształtowej o kształcie litery U, obejmują z luzem części płyt okładzinowych, zwłaszcza zakładki płyt okładzinowych, przy czym pionowa szczelina pomiędzy korzystnie ceramicznymi płytami okładzinowymi, zwłaszcza zakładkami płyt okładzinowych, i środnikiem części kształtowej, korzystnie części kształtowej' o kształcie litery H, względnie korzystnie części kształtowej o kształcie litery U, jest wypełniona co najmniej częściowo za pomocą wprowadzonych w tę pionową szczelinę elementów konstrukcyjnych, znamienna tym, że elementy konstrukcyjne wypełniające co najmniej częściowo pionową szczelinę (7) pomiędzy płytami okładzinowymi (3) i środnikiem (8) części kształtowej (2) kształtownika nośnego (1) stanowią kołki (9).
2. 2. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że pionowa szczelina (10) między górną częścią płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładką górną (11) płyty okładzinowej, z jednej strony i środnikiem (12) z drugiej strony jest wypełniona co najmniej częściowo wchodzącym w tę szczelinę (10) poziomym kołkiem (13).
3. 3. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że pozioma szczelina (15) między górną częścią płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładką górną (16) płyty okładzinowej, z jednej strony i kształtownikiem nośnym (17) z drugiej strony jest wypełniona co najmniej częściowo pionowym kołkiem (18).
4. 4. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że pionowa szczelina (20) między górną częścią płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładką górną (22) płyty okładzinowej, z jednej strony i środnikiem (25) części kształtowej (26) o kształcie litery H kształtownika nośnego (27) z drugiej strony jest wypełniona co najmniej częściowo masą wypełniającą (28).
5. 5. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że pozioma szczelina (21) między górną częścią płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładką górną (22) płyty okładzinowej, z jednej strony i pionowymi kołnierzami (23,24) części kształtowej (26) o kształcie litery H kształtownika nośnego (27) z drugiej strony jest wypełniona co najmniej częściowo masą wypełniającą (28).
6. 6. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że w co najmniej jednym z obu dolnych kołnierzy (32, 33) kształtownika nośnego (34), obejmujących górną część płyty okładzinowej, zwłaszcza zakładkę górną (31) płyty okładzinowej, znajdują się otwory względnie szczeliny wentylacyjne (35,36).
7. 7. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że część kształtowa (37) o kształcie litery H kształtownika nośnego (34) jest połączona środnikiem (38) z tylnym, znajdującym się od strony ściany, korzystnie pionowym, kołnierzem (39).
8. 8. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 7, znamienna tym, że środnik (38) wznosi się skośnie ku tyłowi i zawiera otwory (40).
9. 9. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że poziomy środnik (42) części kształtowej (43) o kształcie litery H ma co najmniej dwustronnie wykrojone, połączone ze środnikiem (42) języczki (44), które są wygięte w dół w stanie zamontowanym umieszczonych pod kształtownikiem nośnym (45) płyt okładzinowych (46).
10. 10. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 9, znamienna tym, że na poziomym środniku (49) umieszczone są, korzystnie naprzemiennie, krótsze języczki (50) i dłuższe języczki (51).
11. 11. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 9 albo 10, znamienna tym, że znajdujące się na poziomym środniku (49) języczki (52, 53) sąjęzyczkami o tym samym kierunku.

    179 481
12. 12. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 9, znamienna tym, że znajdujące się na poziomym środniku (49) języczki (50, 51) są języczkami o przeciwnym kierunku.
13. 13. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1 albo 9, znamienna tym, że poziomy środnik (49) części kształtowej o kształcie litery H ma wykrojone języczki (53), których końce są z jednej strony skośne.
14. 14. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1 albo 9, znamienna tym, że poziomy środnik (49) części kształtowej o kształcie litery H ma wykrojone języczki (54), których końce są z jednej strony zaostrzone.
15. 15. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1 albo 9, znamienna tym, że poziomy środnik (49) części kształtowej o kształcie litery H ma wykrojone języczki (55), które są umieszczone skośnie.
16. 16. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1 albo 9, znamienna tym, że poziomy środnik (49) części kształtowej o kształcie litery H ma wykrojone języczki (56), które są umieszczone mimoosiowo.
17. 17. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że środnik (66) części kształtowej (58) o kształcie litery H ma wykrojone co najmniej dwustronnie języczki (60, 64, 65), które wygięte są w górę.
18. 18. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że środnik (69) części kształtowej (70) o kształcie litery H jest ukształtowany skośnie, korzystnie ze spadkiem ku przodowi.
19. 19. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że co najmniej jeden z kołnierzy części kształtowej (70) o kształcie litery H kształtownika nośnego (71), zwłaszcza przedni dolny kołnierz (72), zaopatrzony jest w wykrawane co najmniej dwustronnie języczki (73), które w stanie zamontowanym płyt okładzinowych (74) są wygięte ku stronie wewnętrznej części kształtowej (70) o kształcie litery H.
20. 20. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że co najmniej jeden z kołnierzy części kształtowej (82) o kształcie litery H jest wyposażony na swoich końcach (83, 84, 85) we wzmocnienia skierowane ku stronie wewnętrznej kształtu litery H.
21. 21. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że przedni, odwrócony od ściany górny kołnierz (86) części kształtowej (82) o kształcie litery H ma górną krawędź (87) ściętą ze spadkiem ku przodowi.
22. 22. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że tylna, zwrócona ku ścianie krawędź dolna (88) płyty okładzinowej (89) jest zukosowana ze wzniosem ku tyłowi.
23. 23. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że tylna, zwrócona ku ścianie krawędź dolna (88) zakładki dolnej (90) płyty okładzinowej (89) jest zukosowana ze wzniosem ku tyłowi.
24. 24. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że tylny, znajdujący się od strony ściany tylny kołnierz (91) kształtownika nośnego (94) umieszczony jest w przybliżeniu na tej samej wysokości co dolne kołnierze (92, 93) części kształtowej (82) o kształcie litery H, a w kołnierzach (91, 92, 93) znajdują się otwory (95, 96, 97) leżące w przybliżeniu na jednej osi.
25. 25. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1 albo 24, znamienna tym, że strona wewnętrzna (98) górnego przedniego kołnierza (86) jest usytuowana skośnie.
26. 26. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1 albo 24, znamienna tym, że środnik (99) między częścią kształtową (82) o kształcie litery H i tylnym kołnierzem (91) kształtownika nośnego (94) rozciąga się w przybliżeniu od dolnego końca tylnego kołnierza (84) części kształtowej (82) o kształcie litery H, korzystnie wznosząco, do w przybliżeniu dolnego końca tylnego, znajdującego się po stronie budynku kołnierza (91).
27. 27. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że znajdująca się po stronie ściany cześć (101) kształtownika nośnego (102) składa się z pustego członu skrzynkowego (103) i członu otwartego (104).
28. 28. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 27, znamienna tym, że kształtownik nośny (123) ma poziomy kołnierz (122), w którym wykonane sąjęzyczki (124, 125) wchodzą4

    179 481 ce z góry względnie z dołu w górne względnie dolne rowki (126, 127) ustalonych pod względnie nad poziomym kołnierzem (122) płyt okładzinowych (128, 129).
29. 29. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że dolna połowa (132') części kształtowej (130) o kształcie litery H kształtownika nośnego (131) jest przestawiona względem jej drugiej, górnej połowy (132) ku tyłowi w kierunku ściany budynku.
30. 30. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że górna połowa (132) części kształtowej (130) o kształcie litery H kształtownika nośnego (131) jest przesunięta względem jej drugiej, dolnej połowy (132') ku tyłowi w kierunku ściany budynku.
31. 31. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że w płytach okładzinowych (138) znajdują się otwory (137), które są co najmniej częściowo wypełnione masą wypełniającą (139), zwłaszcza betonem, w której korzystnie osadzony jest co najmniej jeden pręt zbrojeniowy (140).
32. 32. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że kształtowniki nośne (141) w miejscach odpowiadających 1/5 i 4/5 ich całkowitej długości (LI) ustalone są na dwóch poprzecznych do nich kształtownikach głównych (142).
33. 33. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 32, znamienna tym, że kształtowniki główne (145) są zamocowane na przyściennych uchwytach kątownikowych (146, 147), które są wygięte meandrowo z co najmniej jednym załamaniem.
34. 34. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 33, znamienna tym, że uchwyt kątownikowy (149, 150) składa się z części stałej (151, 152) i ze stopki ślizgowej (153, 154), przy czym ramię (155,156) co najmniej jednokrotnie wygiętej meandrowo stopki ślizgowej (153, 154) jest umieszczone przesuwnie w szczelinie załamanego w kształcie litery U ramienia (157,158) stałej części (151,152) uchwytu kątownikowego (149,150).
35. 35. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że kształtowniki nośne (160) są uchwycone z dwóch stron przez brzegowe zakładki (161, 161', 162, 163) sąsiednich płyt okładzinowych (164,165).
36. 36. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 35, znamienna tym, że powierzchnia kształtownika nośnego (160) zawiera języczki (166), zaś w pionowym środniku (171) znajdująsię okrągłe otwory (170), w których mieści się trzpień klucza bródkowego (168) wyposażonego w bródkę (167), przy czym odległość osi otworów (170) od powierzchni kształtownika nośnego (160) jest mniejsza od odległości końca bródki (167) od osi trzpienia klucza bródkowego (168).
37. 37. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 36, znamienna tym, że kształtowniki nośne (160) mają kształt ceowy.
38. 38. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 36, znamienna tym, że kształtowniki nośne (160) mają kształt dwuteowy.
39. 39. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 36, znamienna tym, że kształtowniki nośne (160) mają kształt dwuceowy.
40. 40. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że podokienna płyta parapetowa (172) oparta jest na, korzystnie dwóch, kształtownikach nośnych (173, 174), które na odcinkach (175, 176) usytuowane są w poziomych wgłębieniach, znajdujących się na spodniej stronie płyty parapetowej i utworzonych przez poziome występy (177, 178) w płycie parapetowej (172), przy czym z co najmniej jednego kształtownika nośnego (174) wystaje, odgięty z niego, ku w przybliżeniu pionowej powierzchni oporowej w spodniej części płyty parapetowej (172) co najmniej jeden języczek (179).
41. 41. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że nadproże (180) jest zawieszone na, korzystnie dwóch, kształtownikach nośnych (181, 182), które na odcinkach (183, 184) są usytuowane w poziomych wgłębieniach, znajdujących się na górnej stronie nadproża (180) i utworzonych przez poziome występy (185, 186) w nadprożu (180).
42. 42. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 41, znamienna tym, że z co najmniej jednego kształtownika nośnego (182) wystaje, odgięty z niego, ku w przybliżeniu pionowej powierzchni oporowej w górnej części nadproża (180) co najmniej jeden języczek (187).
43. 43. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 41, znamienna tym, że w kształtownik nośny (188) wkręcone są, w pobliżu w przybliżeniu pionowej powierzchni oporowej w gór179 481 nej części nadproża (180), śruby zabezpieczające (189) o osiach wzdłużnych równoległych do tej pionowej powierzchni oporowej.
44. 44. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że kształtowniki nośne (190,191) mają po co najmniej jednej stronie skośnie ustawione języczki (192, 193) i są umieszczone w co najmniej jednym otworze wzdłużnym (194, 195) w płytach okładzinowych.
45. 45. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że płyty okładzinowe (196, 197) są złączone na co najmniej jednym kształtowniku nośnym (198) w ruchomy element zacieniający (199), który jest ułożyskowany z możliwością obrotu.
46. 46. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 45, znamienna tym, że w każdy z obu końców kształtownika nośnego elementu zacieniającego (199) wkręcony jest czop osiowy (200, 201) o gwincie prawym względnie lewym.
47. 47. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że dwie części kształtowe (203, 204) o kształcie litery H kształtownika nośnego są złączone środnikiem (205) tworząc w zasadzie symetryczny profil podwójny.
48. 48. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że dwie części kształtowe (203, 204) o kształcie litery H są złączone środnikami (206, 207), połączonymi środkowym kształtownikiem nośnym (208), tworząc w zasadzie symetryczny profil podwójny.
49. 49. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że w określonych odstępach nad sobą umieszczone są, wielokrotnie po dwa, symetryczne poziome kształtowniki nośne (209), które tworzą dźwigar kratownicowy z pionowymi i skośnymi kształtownikami (211) umieszczonymi korzystnie w płaszczyźnie symetrii (210).
50. 50. Konstrukcja okładzinowa według zastrz. 1, znamienna tym, że jedno przednie ramię (224) części kształtowej (225) o kształcie litery H kształtownika nośnego jest zębate a drugie przednie ramię (226) ma powierzchnię ciągłą.

    * * *