PL169997B1

PL169997B1 - Sposób wytwarzania nowych zwiazków monoazowych PL PL

Info

Publication number: PL169997B1
Application number: PL92293634A
Authority: PL
Inventors: Masayuki Miki; Kingo Akahori; Yutaka Kayane; Takeshi Washimi
Original assignee: Sumitomo Chemical Co
Priority date: 1991-02-27
Filing date: 1992-02-27
Publication date: 1996-09-30
Also published as: PL293634A1; KR920016435A; EP0501415B1; TR25631A; CZ281640B6; TW198055B; AU1076292A; CS58592A3; DE69229243D1; US5606092A; AU647238B2; US5488098A; EP0501415A1; DE69229243T2

Abstract

1 1. Sposób wytwarzania nowych zwiazków monoa- zowych o ogólnym wzorze 1, w którym D oznacza feny- len ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma pod- stawnikami wybranymi z grupy obejmujacej metyl, etyl, metoksyl, etoksyl, atom chloru, atom brom u 1 grupe sulfo lub naftylen ewentualnie podstawiony grupa sulfo; X oznacza atom chlorowca lub grupe o wzorze 2, B oznacza grupe o wzorze 3, przy czym R5 i R6 niezaleznie oznaczaja atom wodoru albo alkil o 1-4 atomach wegla ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstaw- nikami wybranymi z grupy obejmujacej alkoksyl o 1-4 atomach wegla, grupe sulfo, karboksyl, hydroksyl, atom chloru, fenyl, grupe cyjanowa i grupe sulfato. lub R5 i R6 oznaczaja fenyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmujacej grupe alkilowa o 1-4 atomach wegla, grupe alkoksylowa o 1-4 atomach wegla, grupe sulfo, grupe karboksylowa, atom chloru i atom bromu, lub R5 i R6 oznaczaja naftyl ewentualnie podstawiony jednym, dwoma lub trzema podstawnikami, wybranymi z grupy obejmujacej grupe hydroksylowa, grupe karboksylowa, grupe sulfo, . , chlorowca, a p oznacza 0 lub 1, w postaci wolnego kwasu lub soli, znamienny tym, ze zwiazek o wzorze 66, w któ- rym D, R, R1, A1, Z1 i p maja wyzej podane znaczenie, korzystnie w postaci wolnego kwasu, zwiazek o wzorze HNR5R6 , w którym R5 i R6 maja wyzej podane znaczenie i ewentualnie amine o wzorze 69, w którym R2 , A2 1 Z2 maja wyzej podane znaczenie, poddaje sie reakcji kon- densacji z 2,4,6-trójchlorowco-s-triazyna Wzór 1 PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych związków monoazowych, przeznaczonych do barwienia lub drukowania materiałów włóknistych zawierających grupę hydroksylową i/lub amidową, zwłaszcza takich jak włókna celulozowe, naturalne i syntetyczne włókna poliamidowe, włókna poliuretanowe, skóra i przędza mieszana z tych włókien, w celu uzyskania barwy odpornej na działanie światła i wilgoci.

Znane są związki zawierające reaktywną grupę winylosulfonową i reaktywną grupę jednochlorowcotriazynową w jednej cząsteczce i związki zawierające dwie reaktywne grupy winylosulfonowe w jednej cząsteczce, np. związki ujawnione w europejskim opisie patentowym nr 384276, itp. Są one jednak niewystarczające z punktu widzenia właściwości barwiących, takich jak zdolność osadzania się na włóknie, i oczekuje się dalszego ulepszenia tych barwników.

Dotychczas do barwienia i drukowania materiałów włóknistych powszechnie stosowano różne barwniki reaktywne. Dzisiejszy poziom techniki jest jednak niezadawalający, jeśli chodzi o wysokie wymaganie odnośnie możliwości ich stosowania w specjalnych sposobach barwienia i wymagań odnośnie trwałości barwionych produktów, które stają się coraz wyższe.

Na przykład, znane dotychczas barwniki reaktywne są niezadawalające ze względu na rozpuszczalność, właściwości barwiące, takie jak zdolność osadzania na włóknie, i trwałość i dlatego jest wysoce pożądane opracowanie ulepszonego barwnika.

Doskonała zdolność osadzania na włóknie jest bardzo ważną cechą barwnika, gdyż współczesne procesy barwienia wymagają' cc^i^a^z większej ekonomiczności . Dlatego prowadzono obszerne badania w celu znalezienia nowych związków zdolnych do przezwyciężenia tych niedogodności znanych barwników i spełniających wymagania, jakim sprostać musi barwnik.

Według wynalazku wytwarza się nowe związki monoazowe o ogólnym wzorze 1, w którym D oznacza fenylen ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej metyl, etyl, metoksyl, etoksyl, atom chloru, atom bromu 1 grupę sulfo lub naftylen

169 997 ewentualnie podstawiony grupą sulfo; X oznacza atom chlorowca lub grupę o wzorze 2, B oznacza grupę o wzorze 3, przy czym R5 i R 6 niezaleznie oznaczają atom wodoru albo alkil o 1 - 4 atomach węgla ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej alkoksyl o 1 - 4 atomach węgla, grupę sulfo, karboksyl, hydroksyl, atom chloru, fenyl, grupę cyjanową i grupę sulfato, lub R5 i R 6 oznaczają fenyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej grupę alkilową o 1 - 4 atomach węgla, grupę alkoksylową o 1 - 4 atomach węgla, grupę sulfo, grupę karboksylową, atom chloru i atom bromu, lub R5 i R 6 oznaczają naftyl ewentualnie podstawiony jednym, dwoma lub trzema podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej grupę hydroksylową, karboksylową, grupę sulfo, grupę alkilową o 1 - 4 atomach węgla, grupę alkoksylową o 1- 4 atomach węgla i atom chloru, albo R5 i R6 oznaczają benzyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej grupę alkilową o 1- 4 atomach węgla, grupę alkoksylową o 1- 4 atomach węgla, grupę sulfo i atom chloru; R, R1 i R2, każdy niezależnie oznacza atom wodoru, alkil o 1 - 4 atomach węgla ewentualnie podstawiony grupą hydroksylową, grupą cyjanową, grupą alkoksylową, atomem chlorowca, grupą karbamoilową, grupą karboksylową, grupą alkoksykarbonylową, grupą alkilokarbonyloksylową, grupą sulfo, lub grupą sulfamoilową; A1, A 2 niezależnie oznaczają fenylen ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej metyl, etyl, metoksyl, etoksyl, atom chloru, atom bromu i grupę sulfo; naftylen ewentualnie podstawiony przez grupę sulfo, grupę o wzorze 36, grupę o wzorze -(CH 2)n-O-(CH2)m- *, lub grupę o wzorze 37, w których to wzorach znak * oznacza wiązanie łączące się z grupą o wzorze 33,34; alk oznacza grupę polimetylenową o 1- 6 atomach węgla lub jej rozgałęziony izomer; R' oznacza atom wodoru, chloru, bromu, fluoru, grupę hydroksylową, grupę sulfato, grupę acyloksylową o 1-4 atomach węgla, grupę cyjanową, grupę karboksylową, grupę alkoksykarbonylową o 1 - 5 atomach węgla lub grupę karbamoilową, R oznacza atom wodoru lub grupę alkilową o 1- 6 atomach węgla; grupy alk' niezależnie oznaczają polimetylen o 2 - 6 atomach węgla albo jego rozgałęziony izomer, z tym, że grupa alk' i R mogą razem utworzyć pierścień poprzez grupę metylenową; n oznacza liczbę 1 do 6; a m oznacza liczbę całkowitą od 1 do 6; Zi, Z2 niezależnie oznaczają grupy o wzorach, -SO2CH = CH2 albo SO2CH2CH2Y, w których Y oznacza grupę sulfato, tiosulfato, fosfato, acetoksy lub atom chlorowca; a p oznacza 0 lub 1, w postaci wolnego kwasu lub soli.

Korzystnymi przykładami ewentualnie podstawionego fenylenu i naftylenu jako grup A1 i A 2 są fenylen ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej metyl, etyl, metoksyl, etoksyl, atom chloru, atom bromu i grupę sulfo oraz naftylen ewentualnie podstawiony grupą sulfo, a konkretnymi przykładami są grupy o wzorach 6 - 32, w których znak * oznacza wiązanie łączące z grupą o wzorze 33 i 34, itp.

Wśród tych grup Ai i A2 korzystniejszy jest fenylen, a szczególnie korzystne są grupy o wzorach 6, 7, 13, 15, 17 i 18, w których znak * oznacza wiązanie łączące z grupą 33 i 34.

Jako alkilen stanowiący grupę A1 i A 2 można wymienić grupy o wzorze 36, wzorze -(CH 2)n-0 (CH 2) * i wzorze 37, w których to wzorach znak * oznacza wiązanie łączące z grupą o wzorze 33 lub 34, alk oznacza polimetylen o 1 - 6 atomach węgla lub jego rozgałęziony izomer, R' oznacza atom wodoru, chloru, bromu, fluoru, hydroksyl, grupę sulfato, acyloksyl o 1 - 4 atomach węgla, grupę cyjanową, karboksyl, alkoksykarbonyl o 1 - 5 atomach węgla lub karbamoil, R oznacza alkil o 1-6 atomach węgla, grupy alk' niezależnie oznaczają polimetylen o 2 - 6 atomach węgla.

We wzorze 36 polimetylen jako alk korzystnie stanowi metylen, etylen, metylometylen, propylen lub butylen.

Przykładami R są atom wodoru, metyl, etyl, propyl, izopropyl, butyl, izobutyl, sec-butyl, t-butyl, pentyl, heksyl itp., przy czym korzystnie jest atom wodoru. Polimetylen jako alk' korzystnie stanowi etylen, propylen lub butylen.

Liczby n i m niezależnie oznaczają korzystnie 2, 3 lub 4, a zwłaszcza 2.

Korzystnymi przykładami grupy D są fenylen ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej metyl, etyl, metoksyl, etoksyl, atom chloru, atom bromu i grupę sulfo oraz naftylen ewentualnie podstawiony grupą sulfo. Konkretnymi przykładami są grupy o wzorach 38 - 64, w których znak ** oznacza wiązanie łączące z grupą -N = N-, itp.

Korzystnymi przykładami D są grupy o wzorach 54, 55, 60 i 63, w których znak ** oznacza wiązanie łączące z grupą -N = N-.

169 997

Przykładami grupy Y zdolnej do odszczepiania się pod działaniem alkaliów są grupy sulfato, tiosulfato, fosfato, acetoksy, atom chlorowca itp., przy czym korzystna jest grupa sulfato.

Ewentualnie podstawiony alkil jako R, R1, R2 jest to korzystnie alkil o 1 - 4 atomach węgla. Jako podstawniki korzystne są hydroksyl, grupa, cyjanowa, alkoksyl, atom chlorowca, karbamoil, kaiboksyl, alkoksykarbonyl, alkilokarbonyloksyl, grupa sulfo i sulfamoil.

Korzystnymi konkretnymi przykładami podstawników R, R1 i R 2 są atom wodoru, metyl, etyl, n-propyl, izopropyl, n-butyl, izobutyl, sec-butyl, 2-hydroksyetyl, 2-hydroksypropyl, 3-hydroksypropyl, 2-hydroksybutyl, 3-hydroksybutyl, 4-hydroksybutyl, 2,3-dwuhydroksypropyl, 3,4-dwuhydroksybutyl, cyjanometyl, 2-cyjanoetyl, 3-cyjanopropyl, metoksymetyl, etoksymetyl, 2-metoksyetyl, 2-etoksyl, 3-metoksypropyl, 3-etoksypropyl, 2-hydroksy-3-metoksypropyl, chlorometyl. bromometyl, 2-chloroetyl, 2-bromoetyl, 3-chloropropyl, 3-bromopropyl, 4-chlorobutyl, 4-bromobutyl, karboksymetyl, 2-karboksyetyl, 3-karboksypropyl, 4-karboksybutyl, 1,2-dwukarboksyetyl, karbamoilometyl, 2-karbamoiloetyl, 3-karbamoilopropyl, 4-karbamoilobutyl, metoksykarbonylometyl, etoksykarbonylometyl, 2-metoksykarbonyloetyl, 2-etoksykarbonyloetyl, 3-metoksykarbonylopropyl, 3-etoksykarbonylopropyl, 4-metoksykarbonylobutyl, 4-etoksykarbonylobutyl, metylokarbonyloksymetyl, etylokarbonyloksymetyl, 2-metylokarbonyloksyetyl, 2-etylokarbonyloksyetyl, 3-metylokarbonyloksypropyl, 3-etylokarbonyloksypropyl, 4-metylokarbonyloksybutyl, 4-etylokarbonyloksybutyl, sulfometyl, 2-sulfoetyl, 3-sulfopropyl, 4-sulfobutyl, sulfamoilometyl,

2-sulfamoiloetyl, 3-sulfamoilopropyl i 4-sulfamoilobutyl. Wśród nich jako R1 szczególnie korzystny jest atom wodoru, jako R 2 szczególnie korzystny jest atom wodoru, metyl i etyl, a jako R szczególnie korzystny jest atom wodoru 1 metyl.

Korzystnymi przykładowymi podstawnikami R 5 i R6 stanowiącymi ewentualnie podstawiony alkil jest alkil o 1- 4 atomach węgla, ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej alkoksyl o 1- 4 atomach węgla, grupę sulfo, karboksyl, hydroksyl, atom chloru, fenyl, grupę cyjanową i grupę sulfato.

Wśród nich korzystniejsze są metyl, etyl, n-propyl, izopropyl, n-butyl, izobutyl, sec-butyl, t-butyl, β-hydroksyetyl, /l-sulfatoetyl, /5-sulfoetyl, /5-metoksyetyl, β-etoksyetyl, β-chloroetyl, /+ karboksyetyl, itp.

Korzystnymi przykładowymi podstawnikami R 5 i R6 stanowiącymi ewentualnie podstawiony fenyl jest fenyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej alkil o 1 - 4 atomach węgla, alkoksyl o 1-4 atomach węgla, grupę sulfo, karboksyl, atom chloru i atom bromu.

Wśród nich szczególnie korzystne są fenyl, 2-, 3-, lub 4-sulfofenyl, 2,4- lub 2,5-dwusulfofenyl,

2-, 3- lub 4-karboksyfenyl, 2-, 3- lub 4-chlorofenyl, 2-, 3- lub 4-metylofenyl i 2-, 3- lub 4-metoksyfenyl.

Korzystnymi przykładowymi podstawnikami R 5 i R 6 stanowiącymi ewentualnie podstawiony naftyl jest naftyl ewentualnie podstawiony jednym, dwoma lub trzema podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej hydroksyl, karboksyl, grupę sulfo, alkil o 1- 4 atomach węgla, alkoksyl o 1- 4 atomach węgla i atom chloru.

Wśród nich szczególnie korzystne są 2-, 3-, 4-, 5-, 6-, 7- lub 8-sulfonaftyl-1, 1-, 5-, 6 -, 7- lub 8-sulfonaftyl-2, 1,5-, 5,7-, 6,8- 4,8- 4,7- 3,8- 4,6- 3,7- lub 3,6-dwusulfonafty jest benzyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej alkil o 1 - 4 atomach węgla, alkoksyl o 1 - 4 atomach węgla, grupę sulfo i atom chloru.

Wśród nich szczególnie korzystny jest 2-, 3- lub 4-sulfobenzyl itp.

Ze względu na właściwości barwiące szczególnie korzystne są związki, w których jeden z podstawników R5 i Re oznacza atom wodoru, metyl lub etyl, a drugi oznacza fenyl ewentualnie podstawiony Ci-C 4-alkilem, C1-C 4-alkoksylem, grupą sulfo, karboksylem lub atomem chlorowca.

Korzystne są związki, w których B oznacza grupę o wzorze 3.

Gdy X oznacza atom chlorowca, jest to korzystnie atom chloru lub fluoru.

Gdy X oznacza grupę o wzorze 2, to B korzystnie oznacza grupę o wzorze 3.

169 997

Związki wytwarzane sposobem według wynalazku istnieją w postaci wolnego kwasu lub w postaci soli. Wśród soli korzystne są sole metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, a zwłaszcza sole sodowe, potasowe i litowe.

Korzystne są zwązki o wzorze 1, w którym D oznacza grupę o wzorze 65.

Korzystne są związki o wzorze 1a, w którym Z1, A1, R1, D, X i B mają wyżej podane znaczenie, w postaci wolnego kwasu.

Sposób wytwarzania nowych związków monoazowych o ogólnym wzorze 1 polega na tym, że związek o ogólnym wzorze 66, w którym D, R, Ri, A2, Zi i p mają wyżej podane znaczenie, korzystnie w postaci wolnego kwasu, i związek o wzorze HNR5R6, w którym R5 i Re mają wyżej podane znaczenie i ewentualnie aminę o wzorze 69, w którym R2, A2 i Z2 mają wyżej podane znaczenie, poddaje się reakcji kondensacji z 2,4,6-trójchlorowco-s-triazyną.

Gdy B w związku o wzorze 1 oznacza grupę o wzorze 3, to przykładami związków o wzorze HNR5R6, stosowanych do wytworzenia takiej grupy, są amoniak, aminy aromatyczne, takie jak

1-aminobenz.en, 1-amino-2-, -3- lub -4-metylobenzen, 1-amino-3,4- lub -3,5-dwumetylobenzen,

1- amino-2-, -3- lub -4-etylobenzen, l-amino-2-, -3- lub -4-metoksybenzen, l-amino-2-, -3- lub -4-etoksybenzen, l-amino-2-, -3- lub -4-chlorobenzen, kwas 3- lub 4-aminofenylometanosulfonowy, kwas 2-, 3- lub 4-aminobenzenosulfonowy, kwas 3-metyloaminobenzenosulfonowy, kwas 3-etyloaminobenzenosulfonowy, kwas 4-metyloaminobenzenosulfonowy, kwas 4-etyloaminobenzenosulfonowy, kwas 5-aminobenzenodwusulfonowy-1,3, kwas 6-aminobenzenodwusulfonowy-1,3, kwas 6-aminobenzenodwusulfonowy-1,4, kwas 4-aminobenzenodwusulfonowy-1,2, kwas 4-amino5-metylobenzenodwusulfonowy-1,2, kwas 2-, 3-, lub 4-aminobenzoesowy, kwas 5-aminobenzenodwukarboksylowy-1,3, kwas 5-amino-2-hydroksybenzenosulfonowy, kwas 4-amino-2-hydroksybenzenosulfonowy, kwas 5-amino-2-etoksybenzenosulfonowy, N-metyloaminobenzen, N-etyloaminobenzen, 1-metyloamino-3- lub -4-metylobenzen, 1-etylo-amino-4chlorobenzen, 1-etyloamino-3- lub -4-metylobenzen, l-(2-hydroksyetylo)-ammo-3-metylobenzen, kwas 3- lub 4-metyloaminobenzenosulfonowy, kwas 2-aminonaftalenosulfonowy-1, kwas 4aminonaftalenosulfonowy-1, kwas 5-aminonaftalenosulfonowy-1, kwas 6-aminonaftalenosulfonowy-1, kwas 7-aminonaftalenosulfonowy-1, kwas 8-aminonaftalenosulfonowy-1, kwas 1-aminonaftałenosulfonowy-2, kwas 4-aminonaftalenosulfonowy-2, kwas 5-aminonaftalenosulfonowy-2, kwas 6-aminonaftalenosulfonowy-2, kwas 7-aminonaftalenosulfonowy-2, kwas 7-metyloaminonaftałenosulfonowy-2, kwas 7-etyloaminonaftalenosulfonowy-2, kwas 7-butyloaminonaftalenosulfonowy-2, kwas 7-izobutyloaminonaftalenosulfonowy-2, kwas 8-aminanaftalenosulfonowy-2, kwas 4-aminonaftalenodwusulfonowy-1,3, kwas 5-aminonaftalenodwusulfonowy-1,3, kwas 6-aminonaftalenodwusulfonowy-1,3, kwas 7-aminonaftalenodwusulfonowy-l,3, kwas 8-aminonaftalenodwusulfonowy-1,3, kwas 2-aminonaftalenodwusulfonowy-1,5, kwas 3aminona^ft^a^^e^r^c^c^wu^^v^^fc^r^c^wy-1,5, kwas 4-aminonaftalenodwusulfonowy-1,5, kwas 4-aminonaftalenodwusuH’onowy-1,6, kwas 8-aminonaftalenodwusulfonowy-1,6, kwas 4-aminonaftalenodwusufonowy-1,7, kwas 3-aminonaftalenodwusulfonowy-2,6, kwas 4-aminonaftalenodwusulfonowy-2,6, kwas 3-aminonaftalenodwusulfonowy-2,7, kwas 4-aminona^ft^allenc^c^w^i^^i^^c^r^c^w^j^-2,7, kwas 6-aminonaftalenotrójsulfonowy-1,3,5, kwas 7-aminonaftalenotrójsulfonowy-1,3,5, kwas 4aminonaftalenotrójsulfonowy-1,3,6, kwas 7-aminonaftalenotrójsulfonowy-1,3,6, kwas 8-aminonaftalenotrójsulfonowy-1,3,6 i kwas 4-aminonaftalenotrójsulfonowy-1,3,7 oraz aminy alifatyczne, takie jak metyloamina, etyloamina, n-propyloamina, izopropyloamina, n-butyloamina, izobutyloamina, sec-butyloamina, dwumetyloamma, dwuetyloamina, metyloetyloamina, alliloamina, 2chloroetyloamina, 2-metoksyetyloamina, 2-aminoetanol, 2-metyloaminoetanol, bis(2-hydroksyetylo)amina, 2-acetyloammoetyloamina, 1-aminopropanol-2, 3-metoksypropyloamina, 1-amino3- dwumetyloaminopropan, kwas 2-aminoetanosulfonowy, kwas aminometanosulfonowy, kwas

2- metyloaminoetanosulfonowy, kwas 3-aminopropanosulfonowy-1, 2-sulfatoetyloamina, kwas aminooctowy, kwas metyloaminooctowy, kwas e-amino-kapronowy, benzyloamina, 2-, 3- lub

4- chlorobenzyloamina, 4-metylobebeyloaminaI N-metylobebznloaminaI 2-, 3- -ub 4-sulfobenzyloamina, 2-fenyloetyloamina, 1-fenyloetyloamina i 1-fenylopropylo-amina-2.

169 997

Wśród tych związków szczególnie korzystnie są anilina, N-metyloanilina, N-etyloanilina, 2-,

3- lub 4-chl.oroanilina, N-metylo-2-, -3- lub -^chloroanilina, N^^t^;ylo-2^, -3- lub --4chloroanilina,

2- , 3- lub 4-metyloanilina, 2-, 3- lub 4-sulfoanilina, kwas anilinodwusulfonowy-2,4 lub -2,5-, kwas

3_- lub 4_-metyloaminobenzenosulfonowy, kwas 3- lub 4_-etyloaminobenzenosulfonowy, 2-, 3_- lub

4- karboksyaniiina, tauryna, N-metylotauryna, jedno- lub dwuelanoloamina, itp.

Związki o wzorze 66 można otrzymać w reakcji sprzęgania związku o wzorze 70 ze związkiem o wzorze 71, przy czym Z1, A1, R1, R1, D, R i p mają wyżej podane znaczenie.

Alternatywnie, związki o wzorze 1 można wytwarzać następująco. Związek o wzorze 71 oraz związek o wzorze HNR5R6, poddaje się reakcji kondensacji z 2,4,6-trójchlorowco-s-triazyną, w dowolnej kolejności, z wytworzeniem związku o wzorze 72, w którym T oznacza atom chlorowca, a R, B i p mają wyżej podane znaczenie. Następnie sprzęga się go ze związkiem dwuazowym o wzorze 70 i otrzymuje się związek o wzorze 1, w którym X oznacza atom chlorowca. Jeśli otrzymany związek podda się reakcji kondensacji ze związkiem o wzorze 69, w którym R 2, A 2 i Z2 mają wyżej podane znaczenie, to otrzyma się związek o wzorze 1, w którym X oznacza grupę o wzorze 2, w którym R2, A2 i Z2 mają wyżej podane znaczenie.

Związki o wzorze 1, w którym X oznacza ewentualnie podstawioną grupę pirydyniową lub grupę o wzorze 2, w którym R2, A2 i Z2 mają wyżej podane znaczenie, można także otrzymać, poddając związek o wzorze 71, związek o wzorze HNR 5R 6, lub związek o wzorze 69, w którym R 2, A2 i Z2 mają wyżej podane znaczenie, reakcji kondensacji z 2,4,6-trójchlorowco-s-triazyną z wytworzeniem związku o wzorze 73, w którym M oznacza grupę o wzorze 2, w którym R 2, A 2 i Z2 mają wyżej podane znaczenie, i następnie sprzęgając go z pochodną dwuazoniową związku o wzorze 70.

Jako 2,4,6-trójchlorowco-s-triazynę szczególnie korzystnie stosuje się chlorek cyjanurowy i fluorek cyjanurowy.

W reakcji kondensacji z 2,4,o-trójchlorowco-s-triazyną kolejność reakcji nie jest istotna. Jeśli brać jednak pod uwagę wydajność i jakość związku o wzorze 1, korzystnie poddaje się reakcji 2,4,6-trójchlorowco-s-triazynę najpierw ze związkiem o niższej reaktywności. Chociaż warunki reakcji nie są ograniczone, zwykle reakcję prowadzi się początkowo w temperaturze -10 do 40°C przy pH 2- 9, następnie w temperaturze 0 - 70°C przy pH 2 - 9 i wreszcie w temperaturze 10- 100°C przy pH 2-9 (reakcja trzeciorzędowania). W rezultacie otrzymuje się związek o wzorze 1 lub jego sól.

Przykładami związków o wzorze 70 są:

l-sulfo-2-aminonaftaleno-5-[N-(4'-β-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]sulfonamid-5,

1-sulfo-2-aminonaftaleno-[N-(3'-/J-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]sulfonamid-5, l-sull'o-2-aminonaftalcno-['N-etylo-N-(4-e-sulfatoetylosulfonylo)fenylo|sulfonamid-5,

1-sulfo-2-aminonaftaleno-[N-etylo-N-(3---sulfatoetylosulfonylo)fenylo]sulfonamid-5,

1-sulfo-2-aminonaftaleno-[N-(2-metoksy-5-j--sulfatoetylosulfonylo)fenylo]sulfonamid-5, l-sulfo-2saminonaftaleno-[N-(2-metoksy-5-metylo-4-β-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]sulfonamid-5,

1-sulfos2saminonaftalenos[N-(4-metoksy-3---sulfatoetylosulfonylo)fenylo]sulfonamid--, l-sulfo-2-aminonaftaleno-[Ns2-(6-—sSulfatoetylosulfonylo)naftylo]sulfonamid-5, l-sulfos2samlnonaftaleno-[N-2-(--—-sulfatoetjlosulfonjlo)naftjlo]sulfonamid--, 1-sulfo-2-aminonaftaleno-[Ns2'-(6'-sulfo-8'-β'-sulfatoetylosulfonylo)naftylo]sulfonamid--, l-sulfo-2-aminonaftaleno-[N-2-(--sulfatoetylosulfonylo)etylo]sulfonamid--, 1-sulfo-2-aminonaftaleno-[N-3-—l-sulfatoetylosulfony<o)propylo]sulfonamids5, 1sSulfos2samlnonaftaleno-{N-2-[2-(-ί-sulfatoetylosulfonylo)etoksy]etylo}sulfonamids5, 3ssulfos4-ammosN's[(3-—ssulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid, 3sSulfo-4-aminosN'-[4---sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

3-sulfos4-aminosN'-etylo-N's[(3s—-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid, 3-sulfo-4-amino-N'-[(2smetoskys--—-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid, 3-sulfos4saminosN'-[(2-metoksy---metjlos4-—ssulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfos namid,

169 997

3-sulfo-4-amino-N'-[(4-metoksy-3-e-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

3-sulfo-4-amino-N'-[2-(e-sulfatoetylosulfonylo)ctylo]benzenosulfonamid,

3-sulfb-4-amino-N'-[3-(e-sulfatoetylosulfonyl)propylo]benzenosulfonamid,

3- sulfo-4-amino-N'{2-[(2-(e-sulfatoetylosulfonylo)etoks,y]etylo]benzenosalfonamid,

4- sulfo-5-amino-N'-[(3-e-sulfatoetyiosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N'-[(4-e-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N'-etyl-N'-[(3-e-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N'-etylo-N'-[(4-e-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N'-[(2-metoksy-5-e-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N'-[(2-metoksy-5-metylo-4-e-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N'-[(4-metoksy-3-e-sulfatoetylosulfonylo)fenylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N'-[2-(/(-sulfatoetylosulfonylo)etylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N'-[3-(e-sulfatoetylosulfonylo)propylo]benzenosulfonamid,

4-sulfo-5-amino-N--{2'-[2-(e-sulfatoetylosulfonylo)etoksy]etylo}benzenosulfonamid, itp.

Związki o wzorze 70 można wytworzyć np. w następujący sposób. Najpierw prowadzi się reakcję kondensacji związku o wzorze C102S-D-NH-W ze związkiem o wzorze 74, przy czym W oznacza atom wodoru lub grupę zabezpieczającą grupę aminową, a D, A i i R i mają wyżej podane znaczenie, następnie ewentualnie wyodrębnia się produkt i otrzymuje się związek o wzorze 75, będący prekursorem związku o wzorze 70. Prekursor ten można przeprowadzić w związek o wzorze 70 znanym sposobem.

Tak więc grupę β-hydroksyetylosulfonylową można przeprowadzić w jej pochodną estrową, taką jak grupa sulfato, fosfato, tiosulfato, acetoksy albo atom chlorowca, taki jak atom chloru. Jako przykłady środka estryfikującego lub acylującego, który z powodzeniem stosuje się w tym celu, można wymienić odpowiednie kwasy nieorganiczne lub organiczne albo ich bezwodniki lub halogenki, takie jak kwas siarkowy, kwas siarkowy zawierający trójtlenek siarki, kwas chlorosulfonowy, kwas fosforowy, tlenochlorek kwasu fosforowego, mieszanina kwasu fosforowego i pięciotlenku fosforu, bezwodnik octowy, chlorek toluenosulfonylu, chlorek tionylu itp.

Grupę β-hydroksyetylosulfonową można przeprowadzić w grupę winylosulfonową poddając analogiczną pochodną estrową grupy β-hydroksyetylosulfonowej działaniu wodnego środowiska o pH 10 - 12, w temperaturze 40 - 50°C przez 10-20 minut.

Jako grupę W zabezpieczającą grupę aminową można wymienić grupę acetylową itp. Grupę zabezpieczającą można odszczepić poddając ją działaniu kwaśnego wodnego środowiska w temperaturze 50 - 90°C.

Przykładami chlorków kwasowych o wzorze C1O 2S-D-NH-W, w którym W oznacza atom wodoru, są:

chlorek 2-, 3- lub 4-aminobenzenosulfonylu, chlorek 3-metylo-4-aminobenzenosulfonylu, chlorek 3-etyIo-4-aminobenzenosulfonylu, chlorek 2-metylo-5-aminobenzenosulfonylu, chlorek 2-etylo-5-aminobenzenosulfonylu, chlorek 4-metoksy-3-aminobenzenosulfonylu, chlorek 4-etoksy-3-aminobenzenosulfonylu, chlorek 2-metoksy-5-aminobenzenosulfonylu, chlorek 2,4-dwumetylo-5-aminobenzenosulfonylu, chlorek 2,5-dwumetoksy-4-aminobenzenosulfonylu, chlorek 2,4-dwumetoksy-5-ammobenzenosulfonylu, chlorek 3-metoksy-6-metylo-4-aminobenzenosulfonylu, chlorek 3-chlorO[4-amlnobenzenosulfonylu, chlorek 3-bromO[4-aminobenzenosulfonylu, chlorek 3-sulfo-4-aminobenzenosulfonylu, chlorek 4-sulfo-3-aminobenzenosulfonylu, chlorek 2[amlnonaftalenosulfonylu-8,

169 997 chlorek 2-aminonaftalenosulfonylu-6, chlorek 2-aminonaftalenosulfonylu-5, chlorek 1 -aminonaftalenosulfonylu-4, oUInral/· 1 riłlko omłM/mnftnlonACłilfnMłzlii-/» νυίνινιν A “O UA11 111111 <711 Ct 1 iai</JlVOUli V/A1 y IV* \Jy chlorek 6-sulfo-2-aminonaftalenosulfonylu-8;

chlorek 8-sulfo-2-aminonaftalenosulfonylu-6, chlorek 1-sulfo-2-aminonaftalenosulfonylu-5, itp.

Wśród tych związków korzystne są chlorek 3-sulfo-4-aminobenzenosulfonylu, chlorek 4sulfo-3-aminobenzenosulfonylu, chlorek 1-sulfo-2-aminonaftalenosulfonylu-5, i chlorek 1-sulfo-2aminonaftalenosulfonylu-6.

Przykładami związków o wzorze 74 są: sulfon 4-aminofenylowo-e-hydroksyetylowy, sulfon 3-aminofenylowo-e-hydroksyetylowy,

2- (e-hydroksyetylosulfonylo)etyloamina,

3- (e-hydroksyctylosulfonylo)propyloamina,

2-[2-(e-hydroksyetylosulfonylo)etoksy]etyloamina, itp.

Związki o wzorze 70 można też wytworzyć następującym sposobem. Mianowicie, można go wytworzyć poddając związek o wzorze 76, w którym Z1, A1 i R1 mają wyżej podane znaczenie, reakcji kondensacji ze związkiem o wzorze C1O2S-D-NH-W i następnie ewentualnie odszczepić grupę W zabezpieczającą grupę aminową, w kwaśnym środowisku w temperaturze 50-90°C.

Przykładami związków o wzorze 76 są: sulfon 4-aminofenylowo-e-sulfatoetylowy, sulfon 3-aminofenylowo-e-sulfatoetylowy, sulfon 2-(B-sulfatoetylosulfonylo)etyloamina, sulfon 3-(e-sulfatoetylosulfonylo)propyloamina,

2-[2-(β-sulfatoetylosulfonylo)etoksy]etyloamina, oraz pochodne winylowe tych związków.

Przykładami związków o wzorze 71 są: kwas 2-amino-5-naftolosulfonowy-7, kwas 2-amino-5-naftolodwusulfonowy-1,7, kwas 1-amino-5-naftolosulfonowy-7, kwas 2-amino-8-naftolosulfonowy-6, kwas 2-amino-8-naftolodwusulfonowy-3,6, kwas 2-amino-8-naftolodwusulfonowy-4,6, kwas l-amino-8-naftolodwusulfonowy-3,6, kwas 1 -amino-8-naftolodwusulfonowy-1,6, kwas 2-metyloammo-5-naftolosulfonowy-7, kwas 2-metyloamino-8-naftolosulfonowy-6, itp.

Wśród tych związków korzystne są kwas 1-amino-8-naftolodwusulfonowy-4,6.

Związki wytwarzane sposobem według wynalazku wykazują reaktywność do włókna i można je stosować do farbowania lub drukowania materiałów zawierających grupy hydroksylowe lub karbonamidowe. Korzystnie, materiał do farbowania łub drukowania stosuje się w postaci materiału włóknistego lub tkanin melanżowych.

Do materiałów zawierających grupy hydroksylowe należą naturalne i syntetyczne materiały zawierające grupy hydroksylowe, takie jak materiały z włókien celulozowych, produkty ich regeneracji i polialkohol winylowy. Spośród celulozowych materiałów włóknistych korzystne są bawełna i inne włókna roślinne, takie jak włókna lnu, konopi, juty i ramii. Jako regenerowane włókna celulozowe można wymienić cięte włókna wiskozowe i włókna wiskozowe.

Do materiałów zawierających grupy karbonamidowe należą syntetyczne i naturalne poliamidy i poliuretany. Zwłaszcza w postaci włókna obejmują one wełnę i inną sierść, jedwab, skórę, poliamid-6,6, poliamid-6, poliamid-11 i poliamid-4.

1-amino-8-naftolodwusulfonowy-3,b 1 kwas

169 997

Związki wytwarzane sposobem według wynalazku można stosować do farbowania lub drukowania wymienionych materiałów, zwłaszcza takich jak materiały włókniste, w sposób zalezny od właściwości fizycznych i chemicznych materiału. Do sposobów tych należą np. farbowanie metodą wyczerpywania barwnika, metodą napawania i drukowanie.

Np. farbowanie metodą wyczerpywania barwnika można prowadzić w stosunkowo niskiej temperaturze w obecności środka wiążącego kwas, takiego jak węglan sodowy, trzeciorzędowy fosforan sodowy, wodorotlenek sodowy i podobne związki i, o ile to pożądane, obojętnej soli, takiej jak siarczan sodowy i chlorek sodowy, ewentualnie wraz ze środkami ułatwiającymi rozpuszczanie, środkami ułatwiającymi przenikanie lub środkami egalizującymi. Obojętną sól, którą można stosować do przyspieszania wyczerpywania barwnika, można dodawać albo po osiągnięciu zamierzonej temperatury farbowania albo wcześniej, ewentualnie porcjami.

Farbowanie metodą napawania można prowadzić przez napawanie materiału w temperaturze pokojowej lub podwyższonej, suszenie i następnie poddawanie działaniu pary lub suszeniu na gorąco napawanego barwnikiem materiału, aby przeprowadzić utrwalenie barwnika.

Drukowanie można prowadzić w sposób jednofazowy lub dwufazowy. Drukowanie jednofazowe prowadzi się przez drukowanie materiału włóknistego pastą drukującą zawierającą środek wiążący kwas, taki jak wodorowęglan sodowy i podobne związki, i następnie poddawanie go działaniu pary w temperaturze 100 - 160°C. Drukowanie dwufazowe prowadzi się przez drukowanie materiału włóknistego obojętną lub słabo kwaśną pastą drukującą i przepuszczanie go przez gorącą kąpiel alkaliczną zawierającą elektrolit lub napawając następczo materiał alkaliczną kąpielą napawającą zawierającą elektrolit i następnie obróbkę parą lub suszenie na gorąco.

W celu sporządzenia pasty do drukowania, stosuje się pastę lub emulgator, taki jak alginian sodowy lub eter skrobi, ewentualnie wraz ze znanymi środkami ułatwiającymi drukowanie, takimi jak mocznik i/lub środek dyspergujący.

Jako przykładowe środki wiążące kwas, odpowiednie do utrwalania związków wytwarzanych sposobem według wynalazku na włóknach celulozowych, można wymienić rozpuszczalne w wodzie zasadowe sole metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych i kwasów nieorganicznych lub organicznych, lub związki uwalniające zasady po podgrzaniu. Korzystne są sole metali alkalicznych, wytworzone z wodorotlenków metali alkalicznych i kwasów nieorganicznych lub organicznych, słabych lub o średniej mocy, zwłaszcza sole sodowe i potasowe. Przykładowymi takimi środkami wiążącymi kwas są wodorotlenek sodowy, wodorotlenek potasowy, wodorowęglan sodowy, węglan sodowy, mrówczan sodowy, węglan potasowy, pierwszorzędowy, drugorzędowy i trzeciorzędowy fosforan sodowy, krzemian sodowy, trójchlorooctan sodowy i podobne związki.

Farbowanie syntetycznych i naturalnych włókien poliamido wych i poliuretanowych prowadzi się przez wyczerpywanie barwnika w kwaśnej lub słabo kwaśnej kąpieli przy regulowanej wartości pH i następnie zobojętnianie kąpieli, lub w pewnych przypadkach jej zalkalizowanie, w celu utrwalenia wybarwienia. Temperatura farbowania wynosi zwykle 60 - 120°C. W celu uzyskania równomiernego wybarwienia, można stosować znane środki egalizujące, takie jak produkt kondensacji chlorku cyjanurowego z trzykrotnym molowym nadmiarem kwasu aminobenzenosulfonowego lub kwasu aminonaftalenosulfonowego bądź produkt addycji stearyloaminy i tlenku etylenu.

Związki wytwarzane sposobem według wynalazku charakteryzują się tym, że wykazują doskonałe właściwości w procesach farbowania i drukowania materiałów włóknistych. Przydatne są one zwłaszcza do farbowania materiałów z włókien celulozowych i dają wybarwione produkty o doskonałej odporności na światło, odporności na pot i światło, odporności na wilgoć, takiej jak odporność na pranie, odporność na chlor, odporność na pranie w obecności nadtlenków, odporność na pot, odporność na hydrolizę kwasową, odporność na alkalia, odporność na ścieranie i odporność na prasowanie.

Ponadto charakteryzują się one doskonałą zdolnością osadzania się na włóknie, równomiernym wybarwianiem, odpornością na spieranie oraz dużą rozpuszczalnością, jak również wysoką skłonnością do wyczerpywania się z kąpieli i wysokim procentowo utrwalaniem. Ponadto charakteryzują się one tym, że nieznacznie wpływają na nie zmiany temperatury kąpieli farbującej i krotność kąpieli tak, ze otrzymuje się produkt o równomiernej jakości wybarwienia.

169 997

Wreszcie, związki wytwarzane sposobem według wynalazku charakteryzują się odpornością na zmianę barwy podczas obróbki wykańczającej i obróbki żywicami wybarwionego produktu oraz odpornością na zmiany powodowane zetknięciem się z substancjami zasadowymi podczas c Ho <4 ji\.iuwv r* ιΧιϋιΙ.

Wynalazek ilustrują biizej następujące przykłady, w których wszystkie części i procenty podano wagowo.

Przykład I. 3-Amlnofenylc-β-sulfatoetylosulfcn (281 części) rozpuszczono w wodnym środowisku o regulowanej wartości pH 5-7. Do roztworu powoli dodano chlorek 1-sulfo-2ammcnaftalencsulfonylu-5 (321 części), utrzymując temperaturę 0 - 30°C i pH 5-7. Reakcję przeprowadzono do końca w takich samych warunkach jak powyżej. Produkt wyodrębniono i oczyszczono i otrzymano l-sulfc-2-aminonaftalenc[N-(3-β-sulfatcttylosulfonylo)fenylo]sulfonamid-5.

Z drugiej strony, chlorek cyjanurowy (184,5 części) poddano reakcji kolejno z kwasem l-amino-8-naftolodwusulfonowym-3,6 (319,3 części) i aniliną (93 części) w zwykły sposób i otrzymano produkt dwukondensacji o wzorze 77, w postaci wolnego kwasu.

Następnie l-sulfc-2-amlnonaftalenc[N-(3-/--suljaCoetylosulConylo)fenylo]sulfonamid-5(566,6 części) wytworzony powyżej poddano dwuazowaniu w zwykły sposób i sprzęganiu z produktem dwukondensacji o wzorze 77 i następnie kondensacji z 3-ammofenylc-Jβ-suIfatoetylcsulfonem (281,3 części). Uzyskany związek wysolono za pomocą chlorku sodowego i wyodrębniono. Otrzymano związek monoazowy o wzorze 88, w postaci wolnego kwasu (π™* = 550 nm).

Przykładll. Postępowano tak jak w przykładzie I z tą różnicą, że 1-sullo-2-amincnaftalenc[N-(3-β-sulfatoctylcsulfonylo)fenylc]sulfonamld-5, kwas l-amino-8-naftolodwusulfonowv-3,6, anilinę i 3-aminofenylo-e-sulfatcetylcsulfcn, stosowane w przykładzie I, zastąpiono związkami o wzorach podanych odpowiednio w kolumnach 2, 3,4 i 5 tabeli 1, i stosując chlorek cyjanurowy (z możliwością dowolnej kolejności kondensacji z chlorkiem cyjanurowym) otrzymano odpowiednie związki monoazowe. W wyniku ich użycia do farbowania otrzymano wybarwione produkty, których odcień podano w kolumnie 6 tabeli 1.

Tabela 1

1	2	3	4	5	6
1	wzór 78	wzór 79	H₂NC₂H₄SO3H	wzór 81	niebieskawoczerwony
2	wzór 78	wzór 79	NH(-CH₃)-C2H4SO₃H	wzór 81	nlebieskawccztrwcny
3	wzór 82	wzór 79	wzór 89	wzór 81	niebieskawoczerwony
4	wzór 82	wzór 79	wzór 80	wzór 81	nitbitskawocztrwony
5	wzór 82	wzór 79	wzór 91	wzór 90	niebieskaw^ze^o^

Przykład III. Stosując związki o wzorach podanych odpowiednio w kolumnach 2, 3, 4 i 5 tabeli 2 i chlorek cyjanurowy otrzymano odpowiednie związki monoazowe. W wyniku ich użycia do farbowania otrzymano wybarwione produkty, których odcień podano w kolumnie 6 tabeli 2.

Tabela 2

1	2	3	4	5	6
1	wzór 78	wzór 79	wzór 85	wzór 81	nitbieskawcczerwcny
2	wzór 78	wzór 79	wzór 84	wzór 92	niebieskawoczerwony
3	wzór 78	wzór 79	wzór 84	wzór 81	nltbieskawccztrwony
4	wzór 78	wzór 79	wzór 86	wzór 93	nitbltskawccztrwony
5	wzór 78	wzór 79	wzór 87	wzór 89	nlebltskawcczerwony
6	wzór 82	wzór 79	wzór 85	wzór 81	niebltskawocztrwcny
7	wzór 82	wzór 79	wzór 84	wzór 81	niebieskawoczerwony

1619997

(so^),

Z_rArts|-ąS-D-N=N

P © HO3S

Wzór 1

ZrAi-t^-O^S-D-N=N ^Rl HO3S

Wzór 1a

N~©

OH [JH-f N N-<

SĄH r₂

I

N-A₂-Z₂

Wzór 2

Rs i

-N-R_e

Wzór 3

Wzór 6

Wzór 7

Wzór 12

Wzór 13

ch₃ och₃

Wzór 15

Wzór 16

och₃	och₃
	^-ΟΟΗβ
och₃	\ ółzor 19
Wzór 18

Cl

so₃h

Wzór 20

Wzór 21

Wzór 22

Wzór 26 Wzór 27 Wzór 28

Wzór >31 Wzór 32

R] R2 i \

-N- -NWzór 33

Wzór 34

-CH₂-(alk)- * R'

Wzór 36

-(alk¹)- ^-(alk¹)-* R

Wzór 37 x %-

Wzór 38

^Wz°^r 39 40

Wzór 47

Wzór 48 och₃ . CH₃

Wzór 49

Cl

Wzór 53 Wzór 54

Wzór 56 Wzór 57

Wzór 61

Wzór 62

Wzór 66 %

h-n-a₂-z₂

Wzór 69

HCHąO^-A_TljJ-H

Wzór 74

Wzór 73

HOH_ÓCAS - Ai - ψ-ąs-D-NH-W

Ri

Wzór 75 '

Wzór 77

COOH

Wzór 80

Ι4>Ν

SCWLOSClH

Wzór 81

SCyNHC₂H₄SO₂C₂H_óOSO3H

Wzór 84

Wzór 85

Wzór 8Z

SOąH

H₂N-y SO3H

Wzór 86 ^HN-%__y^s02C₂H^0S03H

SCy3H=CH2

Wzór 92

C2H4OH

HI4-©

SQ?QX OSO3H

Wzór 93

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 4,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania nowych związków monoazowych o ogólnym wzorze 1, w którym D oznacza fenylen ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej metyl, etyl, metoksyl, etoksyl, atom chloru, atom bromu i grupę sulfo lub naftylen ewentualnie podstawiony grupą sulfo; X oznacza atom chlorowca lub grupę o wzorze 2, B oznacza grupę o wzorze 3, przy czym R5 i R 6 niezależnie oznaczają atom wodoru albo alkil o 1-4 atomach węgla ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej alkoksyl o 1-4 atomach węgla, grupę sulfo, karboksyl, hydroksyl, atom chloru, fenyl, grupę cyjanową i grupę sulfato, lub R5 i Re oznaczają fenyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej grupę alkilową o 1-4 atomach węgla, grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla, grupę sulfo, grupę karboksylową, atom chloru i atom bromu, lub R5 i R 6 oznaczają naftyl ewentualnie podstawiony jednym, dwoma lub trzema podstawnikami, wybranymi z grupy obejmującej grupę hydroksylową, grupę karboksylową, grupę sulfo, grupę alkilową o 1-4 atomach węgla, grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla i atom chloru, albo R5 i R 6 oznaczają benzyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej grupę alkilową o 1-4 atomach węgla, grupę alkoksylową o 1-4 atomach węgla, grupę sulfo i atom chloru; R, R1 i R 2 każdy niezależnie oznaczają atom wodoru, alkil o 1-4 atomach węgla ewentualnie podstawiony grupą hydroksylową, grupą cyjanową, grupą alkoksylową, atomem chlorowca, grupą karbamoilową, grupą karboksylową, grupą alkoksykarbonylową, grupą alkilokarbonyloksylową, grupą sulfo, lub grupą sulfamoilową; A1, A2 niezależnie oznaczają fenylen ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej metyl, etyl, metoksyl, etoksyl, atom chloru, atom bromu i grupę sulfo; naftylen ewentualnie podstawiony przez grupę sulfo, grupę o wzorze 36, grupę o wzorze -(CH 2)n-O-(CH 2)m- *, lub grupę o wzorze 37, w których to wzorach znak * oznacza wiązanie łączące się z grupą o wzorze 33 lub 34: alk oznacza grupę polimetylenową o 1-6 atomach węgla lub jej rozgałęziony izomer; R' oznacza atom wodoru, chloru, bromu, fluoru, grupę hydroksylową, grupę sulfato, grupę acyloksylową o

1-4 atomach węgla, grupę cyjanową, grupę karboksylową, grupę alkoksykarbonylową o 1-5 atomach węgla lub grupę karbamoilową; R oznacza atom wodoru lub grupę alkilową o 1-6 atomach węgla; grupy alk' niezależnie oznaczają polimetylen o 2-6 atomach węgla albo jego rozgałęziony izomer, z tym, że grupa alk' i R mogą razem tworzyć pierścień poprzez grupę metylenową; n oznacza liczbę 1 do 6; a m oznacza liczbę całkowitą od 1 do 6; Z1, Z2 niezależnie oznaczają grupy o wzorach, -SO 2CH = CH 2 albo -SO 2CH 2CH 2Y, w których Y oznacza grupę sulfato, tiosulfato, fosfato, acetoksy lub atom chlorowca; a p oznacza 0 lub 1, w postaci wolnego kwasu lub soli, znamienny tym, że związek o wzorze 66, w którym D, R, R1, A1, Z1 i p mają wyżej podane znaczenie, korzystnie w postaci wolnego kwasu, związek o wzorze HNR 5R 6, w którym R 5 i R 6 mają wyżej podane znaczenie i ewentualnie aminę o wzorze 69, w którym R2, A 2 i Z2 mają wyżej podane znaczenie, poddaje się reakcji kondensacji z 2,4,6-trójchlorowco-s-triazyną.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze 1, w którym X oznacza atom chloru lub fluoru, a pozostałe symbole mają znaczenie podane w zastrzeżeniu 1, jako podstawioną 2,4,6-trójchlorowco-s-triazjnę stosuje się 2,4,6-trójchlorowco-striazynę, w której chlorowiec oznacza atom chloru lub fluoru.
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze 1, w którym X oznacza grupę o wzorze 2, a pozostałe symbole mają znaczenie podane w zastrzeżeniu 1, jako aminę stosuje się aminę o wzorze 69, w którym R 2, A 2 i Z2 mają znaczenie podane w zastrzeżeniu 1.
4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze 1, w którym D oznacza grupę o wzorze 65, w którym znak ** oznacza wiązanie łączące się z grupą -N = N-, stosuje się związek o wzorze 66, w którym D ma wyżej podane znaczenie, a pozostałe symbole mają znaczenie podane w zastrzezeniu 1.

169 997
5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, ze w przypadku wytwarzania związku o wzorze 1a, w którym Z1, A1, R1, D, X i B mają znaczenie podane w zastrzeżeniu 1, w postaci wolnego kwasu, stosuje się związek o wzorze 66, w którym R oznacza atom wodoru, p oznacza liczbę 1, a pozostałe o x 7 z'» 1 a ά t o rri n _Q «Λη/ΐηηα xir '-rn r + r-TaTonin 1 ojlliuui'. LilUVŁVlllV ^OV1C111V W iMJ Ux xvz.v ni U* X.
6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, ze w przypadku wytwarzania związku o wzorze 1, w którym B oznacza grupę o wzorze 3, w którym R5 i Re niezależnie oznaczają atom wodoru, grupę C1-C 4-alkilową ewentualnie podstawioną jednym lub dwoma podstawnikami, wybranymi z grupy obejmującej grupę C-)-C4-alkoksylową, grupę sulfo, grupę karboksylową, grupę hydroksylową, atom chloru, fenyl lub grupę sulfato lub fenyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej grupę C1-C 4-alkilową, grupę C1 -C 4-alkoksylową, grupę sulfo, grupę karboksylową, atom chloru lub bromu, stosuje się związek o wzorze HNR5R 6, w którym R 5 i R 6 mają wyżej podane znaczenie.
7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze 1, w którym B oznacza grupę o wzorze 3, w którym R 5 oznacza atom wodoru, metyl lub etyl, a R 6 oznacza fenyl ewentualnie podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej grupę C1-C 4-alkilową, grupę C1-C 4-alkoksylową, grupę sulfo, grupę karboksylową, atom chloru lub bromu, stosuje się związek o wzorze HNR5R6, w którym R5 i R6 mają wyżej podane znaczenie.
8. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze 1, w którym R5 oznacza atom wodoru lub grupę C1-C4-alkilową podstawioną grupą C1-C4alkoksylową, grupą sulfo, grupą karboksylową, grupą hydroksylową, atomem chloru, grupą fenylową lub grupą sulfato, a R 6 oznacza C1-C 4-alkil podstawiony jednym lub dwoma podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej grupę C1-C 4-alkoksylową, grupę sulfo, grupę karboksylową, grupę hydroksylową, atom chloru, fenyl lub grupę sulfato, stosuje się związek o wzorze HNR5R6, w którym R5 i R 6 mają wyżej podane znaczenie.