Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia pochodnych 4^metylo-Menylopiirydazyny, któ¬ re wykazuja dzialanie na osrodkowy uklad ner¬ wowy.Pochodne pkydazyny proponowano juz przed kilkoma laty jako laki. W duzej liczbie przypad¬ ków chodzi o substancje dzialajace na uklad ser- cowo-naczyniowy i wykazujace w .szczególnosci efekt obnizajacy cisnienie krwi luib rozszerzajacy naczynia krwionosne. Rzadziej wymienione pochod¬ ne pirydazyny jako majace dzialanie przeciwza¬ palne i przeciwbólowe.Wreszcie we francuskim opisie patentowym nr 21416®7 opisano grupe zwiazków o wzorze 1, w którym Ri oznacza atoim wodoru luib nizszy rodnik alkilowy, Ar oznacza reszte aromatyczna zas R2 oznacza grupe o wzorze 2, w którym n jest równe 2 lub 3 a Y i Z oznaczaja nizszy rodnik alkilowy luib razem z atomem azotu, do którego sa przyla¬ czone oznaczaja rodnik heterocykliczny.Zwiazki te charakteryzuja sie dzialaniem psy¬ chotropowym typu psychopoibudzajacego. Pózniej¬ sze badanie zwiazku:, w którym Ri oznacza grupe metylowa a Ar oznacza rodnik fenylowy zas R2 oznacza grupe o wzorze 2a, nazwanego wedlug Miedzynarodowego Nazewnictwa Ogólnego Mina- prine, pozwolilo stwierdzic, ze chodzi tutaj o dzia¬ lanie psychotropowe nowego typu, które okreslono jako dzialanie odhamowuijace./Oprócz tego w dawce wyzszej niz 100 mg^kg 10 15 25 2 per os produkt ten wywoluje drgawki. Obecnie stwierdzono, ze niektóre 6-£enylo-^metylo-l3-ami- nopiryidazyny maja takie same wlasciwosci far¬ makologiczne i biochemiczne co minaprine bedac jednak mniej toksycznymi i praktycznie pozbawio¬ nymi dzialania wywolujacego drgawki.Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania" szere¬ gu pochodnych pirydazyny o wzorze ogólnym 3, w którym R oznacza atom wodoru lub grupe hy¬ droksylowa zas Ri oznacza grupe o wzorze 4, ,w' którym n jest równe 0 luib 1, a X i Y oznaczaja wspólnie rodnik ketoetylenowy.Wynalazek dotyczy takze spólsobu wytwarzania soli addycyjnych zwiazków o wzorze 3 z kwasami.Sposobem wedlug wynalazku zwiazki o wzorze 3 otrzymuje sie ogólnie z odpowiednio podstawio¬ nej 3-chloropirydazyny. Jako zwiazek wyjsciowy stosuje sie zwiazek o wzorze 3, w którym X i Y oznaczaja atomy wodoru. Przefbieg reakcji przed¬ stawiono na schemacie. Trzeciorzedowa amine o wzorze 6 otrzymuje sie dzialaniem halogenku chlo- rowcoetylu w srodowisku obojetnego rozpuszczal¬ nika, na przyklad dwuchlorometanu oraz w obec¬ nosci substancji alkalicznej, na przyklad wodnego roztworu sody w temperaturze od —ilO°C do 0°C.Amina ta, poddana dzialaniu alkoholanu metalu alkalicznego, na przyklad metylanu sodu, w sro¬ dowisku metanolu i w temperaturze wrzenia roz¬ puszczalnika, doprowadza do zwiazku o wzorze 3, w którym X i Y oznaczaja rodnik ketoetylenowy. 137 2623 Zwiazek ten wyodrebnia sie w postaci soli takiej jak chlorowodorek.W przypadku, gdy rodnik fenylowy w pozycji 6 pierscienia pirydazynowego iest podstawiony gru¬ pa hydroksylowa (R=OH) to korzystnie jest wy¬ tworzyc w wymieniony wyzej spos6b odpowiedni zwiazek o wzorze 3, w którym rodnik fenylowy zawiera w tej samej pozycja podstawnik alkoksy- lowy, a nastepnie odaflkiUowac ten zwiazek w zna¬ ny sposób, na przyklad dzialaniem kwasu bromo- wodor owego w srodowisku kwaisu octowego przez ogrzewanie we wrzeniu pod chlodnica zwrotna.Tak otrzymane zwiazki o wzorze 3 mozna prze¬ ksztalcac w sole w znany sposób, na przyklad dzialaniem 'kwasu na goracy roztwór zasady, przy czym tak dobiera sie rozpuszczalnik, zeby sól kry¬ stalizowala poprzez ochlodzenie. Zastosowane jako produkty wyjsciowe 3-chioropirydazyny otrzymuje sie z odpowiednich 2HHpfcydazonów-3 dzialaniem nadmiaru tlenochlorku fosforu. 2Hnpirydazony-3 sa znane luib moga byc Otrzy¬ mane znanymi sposobami, jak na przyklad dziala¬ niem hydrazyny na y^ketonokwasy luib ich pochod¬ ne.Zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalaz¬ ku poddano próbom farmakologicznym celem Okreslenia ich dzialania na osrodkowy uklad sze¬ regowy oraz ich toksycznosci. Toksycznosc ostra.Badane zwiazki podawano w zwiekszajacych sie dawkach droga dootrzewnowa partiom myszy li¬ czacym po 10 sztuk. Smiertelnosc spowodowana badanymi zwiazkami zapisywano w ciagu 24 go¬ dzin po podaniu danego produktu. Wychodzac z otrzymanych wyników Okreslano . dla kazdego z badanych zwiazków dawke smiertelna 50, to zna¬ czy dawke wywolujaca smierc 5i0*/o badanych zwie¬ rzat. Podczas tyeli samych doswiadczen notowano takze dla danego zwiazku dawke progu drgawek to znaczy minimalna dawke przy której zaczyna sie zaznaczac dzialanie wywolujajce drgawki. Uzys¬ kane wyniki .podano w talblicy 1.Dla porównania w taiblicy tej umieszczono 2 ZFwiaJzki opisane w wyzej wymienionym francuskim opisie paltentowym nr 2 Ml A97..Zwiazek o wzorze 7 — Mina'prine (DCJ) Zwiazek o wzorze 8 — CtM 300(7(3 Tablica T Zwiazek f Minaprine OM 30073 CM 3i03ll SR 30488 SR 951084 DL.50 (mg/kg; i.p.) 63 (52—77) 19 (11^35) 2O0 3O0 1MKDL50<200 Dawka progu drgawek (mgi/kg; i.p.) 35 5 200 300 200 Liczby podane w taiblicy 1 wykazuja, ze zwiazki wyilworzone sposobem wedlug wynalazku maja toksycznosc oraz dzialanie wywolujace drgawki znacznie mniejsze niz takie same dzialania produ¬ któw odniesienia. 7 262 4 Dzialanie^antydepresyjne.Reakcja rozpaczy. Test ten przeprowadzano na sa¬ micach myszy CD (Charles River) wazacych 18— 5 28 g metoda opisana przez Porsolta (Archives In- ternationales de Pharmacodynamic, 11977, 229, 327 — 336). Zasada tego testu jest nastepujaca: gdy mysz zostanie umieszczona w napelnionym woda cias¬ nym naczyniu to szamocze sie a nastejpnie w ciagu 10 2—4 minut nieruchomieje i plywa na brzuchu z wygietym grzbietem i tylnymi lapkami skulo¬ nymi pod cialem, przy czym wykonuje tylko pare ruchów niezbednych dla utrzymywania glowy nad woda. 15 Jest to reakcja zwana reakcja rozpaczy (despair reaction). Niektóre srodki psychotropowe zwlasz¬ cza antydepresyjne przedluzaja czas w ciagu któ¬ rego mysz szamoce sie. Obrano nastepujacy tryb postepowania. Badane zwiazki podawano dootrzeW- 20 nowo na godzine przed testem. Testowane zwie¬ rzeta umieszczano w cialsnym naczyniu (10X1(0X10 cm) napelnionym woda do wysokosci 6 cm przy czym temperatura wody wynosila 24°Oift°C.Zwierzeta pozostawiono na przeciag 6 minut w 25 wodzie i mierzono czas w ciagu którego zwierze pozostawalo nieruchome pomiedzy 2 i. 6 minuta.Im krótszy jest ten czas tym bardziej aktywny jest dany zwiazek. Kazdy zwiazek badano na partii liO myszy. Wyniki stanowily srednia z co najmniej 30 dwóch próib.Antagonizm ptozy wzbudzonej przez rezerpine.Test ten opisany przez Goureta (Journal de Phar- macologie (Paris),, lOffS, 4 (U), 105—:l'2i8) przepro¬ wadzono' na samicach myszy CDJ (Charles River) 35 wazacych 20±(1 g. Rezerpina wywoluje ptoze w ciagu 1 godziny po jej dozylnym podaniu. Nie¬ które srodki antydepresyjne przeciwstawiaja sie tej ptozie.Obrano nastepujacy tryb postepowania: badane 40 substancje podawano dootrzewnowo. Jednoczesnie podawano dozylnie rezerpine w dawce 2 mg/kg.Po godzinie od chwili podania rezerpiny notowa¬ no ilosc zwierzat nie wykazujacych ptozy.Teist ten przeprowadzano na partiach mysz li- 45 czacych po 1'0 sztuk a wyniki wyrazone w pro¬ centach zwierzat nie wykazujacych ptozy stano¬ wily srednia z co najmniej dwóch prób. Wyniki uzyskane ze zwiazkami otrzymanymi sposobem we¬ dlug wynalazku przedstawiono w tablicy 2. Dla 50 porównania przedstawiono równiez wyniki otrzy¬ mane z dworna produktami znanymi minaprine i CM 3W73.Dzialanie dopaminomimetyczne. 55 Dzialanie dopaminomimetyczne zwiazków otrzy¬ manych sposobem wedlug wynalazku bylo badane na dopaiminerglcznych pradkowanych receptorach myszy technika opisana jprzez P. Pirotaiis^ i J. Con- stantina, Journal de Pharmacologie (Paris), 7,2151— 60 255 (19f76).Jednostronne uszkodzenie dopaminergicznych neuronów czarno-prazkowanych powoduje nad¬ wrazliwosc receptorów dopaminy na poziomie cia¬ lek prajzkowanych. Wynikajaca z tego asymetria •5 objawia sie ruchami obrotnymi zwierzecia w kle-6 137 282 6 TTablica 2 Dzialanie antydepresyjne Zwiazek Minaprine CM 3O073 SR 30488 Antagonizm pitozy wzbudzo¬ nej rezerpina (DEsajrngi/kigji.p.) <5 (4-^7) ii ingi/kg : 30% 5 mg/kg: 60% W wiekszych dawkach pro¬ dukt zbyt toksyczny 2)0 413—31) Reakcja rozpaczy % zmniejszenia czasu trwania w nieruchomosci 10 mgi/kg : —36% — runku przeciwleglym do receptorów najsilniej po¬ budzonych.Po podaniu badanych zwiazków droga doótrzew- nowo liczono w ciagu 2 minut ilosc obrotów wy¬ konywanych przez zwierze. Wynilki podano w po¬ staci % zmian w stosunku do zwierzat kontrol¬ nych, które nie otrzymaly badanego zwiazku.Wyniki uzyskane z róznymi zwiazkami otrzyma¬ nymi sposobem wedlug wynalazku przedstawiono w tablicy 3, w której umieszczono takze wyniki otrzymane z dwoma produktami porównawczymi minaprine i CM 30073.Tablica 3 Zwiazek I \ Minaprine ~CM 30073 | CM 304)818 Dawki w limolach/ /kg; i.p. 5,3 ¦5,3 5,3 Srednia liczba obrotów w te sama strone w ciagu 2 minut procentowo w stosunku do kontroli —191% 0% 1 —00% | Z tablicy 1, 2 i 3 wynika, ze zwiazki wytwo¬ rzone sposobem wedlug wynalazku maja ogólnie biorac dzialanie antydepresyjne i dopaminomtae- tyczne tego samego rzedu wielkosci co dzialanie minaiprine. iW stosunku do minaiprine a zwlaszcza do CM 300713 zwiazki wytworzone sposobem wedlug wy¬ nalazku sa baridzo malo toksyczne i praktycznie 'pozbawione dzialania wywolujacego drgawki. Tak wiec te nowe zwiazki otrzymane sposobem wedlug wynalazku moga byc stosowane w lecznictwie we wszystkich zaburzeniach zachowania psychomoto¬ rycznego. Moga byc one przepisywane miedzy in¬ nymi w hiperkinezie u dzieci, w utajonej depresji osób doroslych, w ciezkich stanach depresyjnych, w depresji starczej jak tez w zaburzeniach pa¬ mieci i starzenia sie. 10 15 25 35 45 50 55 Zwiazki wytworzone sposobem wedlug wynalaz¬ ku mozna podawac doustnie lufo wstrzykiwac. Pro¬ dukty farmaceutyczne zawierajace te zwiazki moga byc stale lub ciekle, w postaci na przyklad pasty¬ lek, kapsulek zelatynowych, granulek, czopków lufo preparatów do wstrzyfciwan. Dawkowanie moze zmieniac sie w szerokich granicach w szczególnosci zaleznie od typu i przebiegu leczonej choroby oraz oóV sposobu podawania. W przypadku osób doro¬ slych dawka, doustna wynosi najczesciej 0,01110— 0,50i0 g i ewentualnie podzielona jest na kilka czesci.Przykladowy preparat galonowy moze miec na¬ stepujacy sklad: ¦ .* ' Tabletki CM 304818 Celuloza mikrokrystaliczna Laktoza Stearynian magnezu 2K0 mg 100 mg H97 mg 3 '5100 mig Wynalazek objasniaja ponizsze przyklady nie ogra¬ niczajace jego zakresu.Przyklad I. Wytwarzanie dwuchlorowodorku 3-[2-i^24iydroiksyetyloamino/-etyloamino]-4^metylo- -6-fenylopirydazyny (OM 3031,1). R=H; Ri=CHi— -^CHa—NH — CHz-^dHiz^HOH.W przykladzie tym opisano sposób umozliwia¬ jacy wytworzenie zwiazku o wzorze 3, w którym X i Y oznaczaja kazdy atom-wodoru, stosowanego jako zwiazek wyjsciowy w sposobie wedlujg wy¬ nalazku.(Mieszanine 7,7 g 3-chlloirio-4-»metylo-6-(fenylopiry- dazyny i li5 g N-vl2-nydroksyetylo/-etylodwuam-iny w 50 ml n-fouiranolu ogrzewano we wrzeniu pod chlodnica zwrotna w ciagu 48 godzin w obecnosci 2 g proszku miedziowego, po czym mieszanine re¬ akcyjna wlano do 1<00 ml wody i wyekstrahowano eterem. v - .Faze eterowa ekstrahowano roztworem SN kwa¬ su siarkowego a faze wodna zalkalizowano doda¬ niem wodorotlenku sodu w pastylkach. Krysztaly odsaczono i przekrystalizowano z mieszaniny eteru izopropylowego' i izopropanolu. Temperatura top¬ nienia 910C. Wytwarzanie dwucMorowodorkiu. 3,9 g zasady rozpuszczono w goracym iziopropanolu a na¬ stepnie dodano 2,44 ml stezonego roztworu kwasu solnego. Chlorowodorek wykrystalizowal, po ochlo¬ dzeniu odsaczono go i przekrystaiizowano z izo¬ propanolu. Temperatura topnienia 144°C.Piostepujac jak opisano wyzej ale zastepujac N- -/fi-ihyd(roksyetylo/-etylenoidwuaimane równowazna iloscia Ni-etylo-iNi-//2-hydrokisyetyiloi/-etylenodwu- amiina otrzymano w ten sam sposób 3n/2-(N-etylo- -TS-hydroksyetyloanninoi/]-etyloamino/-4Hmetyl)o-6- ^fenylopirydazyne (SR 950i84), wyodrebniona w po¬ staci dwuchlorowodorku. Byl to produkt bardzo higroskopijny rozkladajacy sie w temperaturze 140^C.Przyklad II. Wytwarzanie chlorowodorku 3- J[2H/3-keto-4-morfoliny;lo/-etyloamJino]-4jmetylo-6- -fenylopirydazyny (CM 304818). (R=H; Ri-—grupa o wzorze 5). 5,4 g zwiazku OM 30311 otrzymanego137 262 7 8 jak w przykladzie I rozpuszczono w 100 ml dwu- chlorometanu a nastepnie dodano roztwór 8 g wodorotlenku sodu w 100 ml wody. Mieszanina ochlodzono do temperatury —10°C do —i5°C i sil¬ nie mieszajac, wkroplono do niej 2,2 g chlorku chloroacetylu. Mieszanie kontynuowano w ciagu 12 godzin a nastepnie mieszanine reakcyjna odpa¬ rowano do sucha. Pozostalosc rozpuszczono w 50 ml bezwodnego metanolu i dodano roztwór mety¬ lami sodu otrzymany przez dzialanie 0,46 g sodu na 50 ml metanolu. Calosc ogrzewano we wrzeniu pod chlodnica zwrotna w ciaigu 6 godzin a nastep¬ nie odparowano do sucha.Pozostalosc rozpuszczono w wodzie i ekstrahowa¬ no octanem etylu. Roztwór osuszono i odparowano do sucha, otrzymujac olej.Wytwarzanie chlorowodorku. Zasade rozpuszczo¬ no w bardzo malej ilosci goracego izopropanolu i dodano równowaznik wodnego, stezonego roztwo¬ ru kwasu solnego. Nastepnie dodano eter i pozo¬ stawiono do wykrystalizowania.Temperatura topnienia 190—li91°C. 5 Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania pochodnych 4^metylo-i6-ff-e- nylopirydazyny o ogólnym wzorze 3,, w którym R oznacza atom wodoru lub grupe hydroksylowa, Ri oznacza grupe o wzorze 4, n jest równe 0 lub 1 a X i Y oznaczaja wspólnie grupe ketoetylenowa, znamienny tym, ze zwiazek o ogólnym wzorze 3, w którym X i Y oznaczaja kazdy atom wodoru poddaje sie reakcji z halogenkiem chlorowcoace- tyilu, przy czym reakcje prowadzi sie w obojet¬ nym rozpuszczailniku w obecnosci srodka alkalicz¬ nego w temperaturze od —10°C do 0°C, po czym otrzymany produkt traktuje sie alkoholanem me¬ talu alkalicznego, takim jak metylan sodu. 15137 262 Ri Ar- < \ N=N wzór / NH-R, — (CH2)n~N: wzór 2 -Y -CHXH2-N O ^/zor 2a ^zor 3 CH2CH20X - CH2-CH2- N- Y -CH2CH,-n10 (Ó)n (f wzór 4 uzor 5 ,-NH-CH-CHfN 0 K=J N=N Minaprine 7 (DCI)137 262 '5 H3C0-/ Y/yNH-CHrCHrN O uzor 8 CH2CH£H P.rydazyna-NH-CHjCHj-N , ? ^ I Hal-CCHaHo! H —¦ —- wzór 5" /CHrCH^ Pirydozyra- NH-CHrCH2-N OH C-CH2-HqI wzór 6 0 Pirydazyna NH-CH2-CHrN 0 0 wzór 3 XiY = C-CH I Schemol 0 Drukarnia Narodowa, Zaklad Nr 6, 674/86 Cena 100 zl PL PL PL PL