Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych fenyloaminoalkanów o wzorze ogólnymi, w którym atom chloru znajduje sie w polozeniu 4 lub 6, Ri i R2 oznaczaja atomy wodoru lub grupy metylowe i R3 oznacza wodór, nizsza grupe alkilowa, grupe benzylowa lub teofilino-(7)-etylowa lub grupe o wzorze -CnH2n—R4, 9rupe o wzorze 4 lub o wzorze -COR7, przy czym n = 1 lub 2 i m = 2, 3 lub 4, R4 oznacza grupe karboksylowa,, aminokarbonyIowa, nitrylowa, benzoilowa, alkoksykarbonylowa lub alkano iIowa, R5 oznacza wodór lub grupe fenylowa, R6 oznacza chlorowiec, grupe hydroksylowa, aminowa lub acyloaminowa i R7 oznacza grupe benzyloksylowa, alkoksylowa, alkilotio lub ewentualnie podstawiona chlorowcem, grupa hydro¬ ksylowa lub aminowa grupe alkilowa, w postaci racematów i optycznie czynnych antypodów oraz ich soli z fizjologicznie dopuszczalnymi kwasami.Wedlug wynalazku nowe zwiazki wytwarza sie przez reakcje estru o wzorze ogólnym 2, w którym Ri i R2 maja wyzej podane znaczenie i Y oznacza reszte zdolnego do reakcji estru, np. chlorowiec lub reszte kwasu alkilo- lub ary losuIfonowego, z amina o wzorze ogólnym 3, w którym R' oznacza wodór, nizsza grupe alkilowa, grupe benzylowa lub teofilino-(7)-etylowa lub grupe o wzorze -CnH2n_R4' |ub grupe o wzorze 4a, przy czym n * 1 lub 2 i m = 2, 3 lub-4, R4' oznacza grupe karboksylowa, alkoksykarbonylowa lub aminokarbonylowa. R5 oznacza wodór lub grupe fenylowa i R6' oznacza grupe hydroksylowa, aminowa lub acyloaminowa.Jezeli powyzszym sposobem otrzymuje sie najpierw pierwszorzedowa amine (wzór 1, R3 = H), wówczas mozna ewentualnie wprowadzic w znany sposób inna z podanych dla R3 grup, np. przez alkilowanie lub acylowanie. Ponadto, mozna reszty R3, o ileszawieraja grupy funkcyjne, w znany sposób przeksztalcac jedne w drugie.W razie wystepowania produktu koncowego w postaci racematu, wówczas ewentualnie mozna ten racemat rozszczepic, np. za pomoca optycznie czynnych kwasów, na optycznie czynne postacie. Wytworzone sposobem wedlug wynalazku zasady mozna ewentualnie przeprowadzic w fizjologicznie dopuszczalne sole addycyjne2 90 714 z kwasami. Odpowiednimi kwasami sa, np. kwas solny, siarkowy, fosforowy, winowy, askorbinowy lub 8-chloroteofilina.Zwiazki wyjsciowe mozna wytwarzac w znany jako taki sposób ewentualnie w sposób analogiczny.Przez kondensacje odpowiednio podstawionego benzaldehydu o wzorze 5 lub acetofenonu z nitroetanem otrzymuje sie nitroolefine o wzorze 6, z której przez redukcje za pomoca zelaza/kwasu solnego powstaje keton o wzorze 7. Keton ten przeprowadza sie przez redukcje w drugorzedowy alkohol o wzorze 8, z którego otrzymuje sie w znany sposób zwiazek wyjsciowy o wzorze 2. Proces ten przedstawia schemat podany na rysunku.Otrzymane sposobem wedlug wynalazku zwiazki sa substancjami hamujacymi apetyt, które w odróznieniu od znanych srodków hamujacych apetyt wykazuja niezmiernie male podraznienie ukladu centralnego i szczegól¬ nie niska toksycznosc. Bardzo dobre dzialanie wykazuja zwiazki o wzorze ogólnym 1, w którym R3 oznacza wodór, grupe alkoksykarbonylowa lub alkilowa, ewentualnie podstawiona grupa hydroksylowa, alkoksykarbony- lowa lub aminokarbonylowa. Szczególnie dobrze dzialaja takie zwiazki otrzymywane sposobem wedlug wynalazku, w którym R3 oznacza wodór, grupe alkilowa o 1 lub 2 atomach wegla lub grupe j3-hydroksyetyIowa, a R! i R2 oznaczaja atomy wodoru. Ostatnio wymienione zwiazki wykazuja najlepsza aktywnosc przy minimalnym podraznieniu ukladu centralnego i toksycznosci, gdy atom chloru znaduje sie w polozeniu 4.Dawka jednostkowa zwiazków otrzymywanych sposobem wedlug wynalazku wynosi dla ludzi od okolo 1 do 50 mg, zwlaszcza 2,5—10 mg.Otrzymywane sposobem wedlug wynalazku zwiazki mozna stosowac same lub w polaczeniu z innymi nowymi substancjami czynnymi ewentualnie z innymi farmakologicznie czynnymi substancjami, takimi jak srodki przeczyszczajace. Odpowiednimi formami uzytkowymi, sa np. tabletki, kapsulki, czopki, roztwory, syropy, emulsje lub zdolne do dyspergowania proszki.Tabletki wytwarza sie, np. przez zmieszanie substancji czynnej lub substancji czynnych z znanymi srodkami pomocniczymi, np. obojetnymi rozcienczalnikami, jak weglan wapnia, fosforan wapnia lub cukier mlekowy, srodkami rozkruszajacymi, jak skrobia kukurydziana lub kwas alginowy, srodkami wiazacymi, jak skrobia lub zelatyna, srodkami poslizgowymi, jak stearynian magnezu lub talk i/lub srodkami powodujacymi efekt przedluzonego dzialania, jak karboksypolimetylen, karboksymetyloceluloza, ftalan acetylocelulozy lub polioctan winylu/Tabletki moga równiez skladac sie z kilku warstw.Drazetki wytwarza sie przez powlekanie, wytworzonych analogicznie jak tabletki, rdzeni, zwykle stosowa¬ nymi do powlekania srodkami, np. kolidonem lub szelakiem, guma arabska, talkiem, dwutlenkiem tytanu lub cukrem. Dla osiagniecia efektu przedluzonego dzialania lub unikniecia niezgodnosci rdzen moze równiez skladac sie z kilku warstw. Podobnie, powloka drazetek moze sie skladac z kilku warstw dla osiagniecia efektu przedluzonego dzialania, przy czym mozna stosowac wymienione wyzej przy tabletkach srodki pomocnicze.Syropy z nowa substancja czynna lub z polaczeniem substancji czynnych moga zawierac dodatkowo srodek slodzacy, taki jak sacharyna, cyklaminian, gliceryna lub cukier oraz srodek poprawiajacy smak, np. substancje aromatyzujaca, jak wanilina lub ekstrakt pomaranczowy. Ponadto moga one zawierac pomocniczy srodek zawieszajacy lub zageszczajacy, jak sól sodowa karboksymetylocelulozy, srodek zwilzajacy np. produkt kondensacji a Ikoho I btluszczowyeh i tlenku etylenu, lub srodek konserwujacy, jak p-hydroksybenzoesan.Kapsulki zawierajace substancje czynna lub substancje czynne wytwarza sie, np. przez zmieszanie substancji czynnej z obojetnymi nosnikami, takimi jak cukier mlekowy lub sorbit i napelnienie ta mieszanina kapsulek zelatynowych.Czopki wytwarza sie, np. przez zmieszanie odpowiedniego nosnika, takiego jak obojetny tluszcz lub glikol polietylenowy wzglednie jego pochodne z substancja czynna, na cieplo i odlanie w odpowiednich formach.Nastepujace przyklady wyjasniaja blizej wynalazek, nie ograniczajac jego zakresu.Przyklad 1.1 -(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-benzyloaminopropan.Przez 5 godzinne mieszanie mieszaniny o-chlorobenzotrójfluorku, stezonego kwasu siarkowego i symetrycz¬ nego eteru dwuchlorodwumetylowego, w temperaturze 55°C otrzymuje sie chlorek 4-chloro-3-trójfluorometylo- benzylowy o temperaturze wrzenia: 100-103°C (15 mm Hg), z którego z urotropina w chloroformie i nastepnie traktowanie kwasem solnym powstaje 4-chloro-3-trójfluorometylobenzaldehyd (o temperaturze wrzenia: 100°C (15mmHg). Przez kondensacje z nitroetanem w obecnosci benzoesanu piperydyny w toluenie powstaje 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-nitropropen o temperaturze topnienia: 120—130°C (0,15 mm Hg), który przeprowadza sie w 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-propanon) o temperaturze wrzenia: 135-138°C (15 mm Hg), za pomoca zelaza i kwasu solnego.Otrzymany 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-propanon redukuje sie za pomoca borowodorku sodo¬ wego do odpowiedniego 2-propanolu (o temperaturze wrzenia: 134°C (12mmHg) i za pomoca chlorku kwasu metanosulfonowego przeprowadza w metanosulfonian 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-propanolu (o tem¬ peraturze topnienia: 70°C). 15 g tego zwiazku, 5,5 g benzyloaminy i 7 g K2C03 ogrzewa sie do wrzenia w 50 ml90 714 3 ksylenu przez 8 godzin, pod chlodnica zwrotna, nastepnie osad odciaga sie i oddestylowuje ksylen. Pozostalosc rozpuszcza sie w acetonitrylu i wykrystalizowuje metanosulfonian 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-benzy- loaminopropanu (temperatura topnienia: 158—162°C).Analogicznie wytwarza sie: Przyklad II. Ester etylowy kwasu 4-chloro-3-trójfluorometyto-a-metylo-fenyloetylo-karbaminowego# Do mieszaniny 7g 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropanu, 4 g weglanu sodowego i 50 ml acetonitrylu wkrapla sie 3,3 g estru etylowego kwasu chloromrówkowego i ogrzewa przez 15 minut do temperatury 40°C. Nastepnie miesza przez 12 godzin, odciaga i odparowuje przesacz. Pozostaly olej rozpuszcza sie w eterze, wytrzasa z rozcienczonym kwasem solnym i odparowuje faze eterowa. Po frakcjonowanej destylacji otrzymuje sie ester etylowy kwasu 4-chloro-3-trójfluorometylo-a-metylofenyloetylokarbaminowego (o tempera¬ turze wrzenia: 135—140°C (0,35 mm Hg), który wykrystalizowuje z eteru naftowego (temperatura topnienia: 56-58°C).W analogiczny sposób otrzymuje sie ester etylowy kwasu N-[1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-pro- pylo]-tiolokarbaminowego, o temperaturze topnienia: 67°C.Przyklad III. Nitryl kwasu 2-(4-chloro-3-trójfluorometylo-ól-metylofenyloetyloamino)-octowego.Do 13,7 g 38% wodnego roztworu wodorosiarczku sodowego dodaje sie 5g 30% roztworu formaliny i miesza przez 10 minut. Nastepnie wkrapla sie 12 g 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropanu, przy czym temperatura podnosi sie do 60°C. Po wkropleniu roztworu 3,75 g KCN w 7,5 ml wody miesza sie przez 1 godzine, po czym dodaje wody i ekstrahuje eterem. Faze eterowa suszy sie i odparowuje i pozostaly olej poddaje frakcjonowanej destylacji. Przechodzacy w temperaturze 130—150°C przy 0,02 mm Hg nitryl kwasu 2-(4- •! chloro-3-trójfluorometylo-metylofenyloetyloamino)-octowec,lo rozpuszcza sie w malej ilosci octanu etylu, zakwasza metanosulfonowym i przekrystalizowuje z alkoholu (temperatura topnienia: 181°C, rozklad).Przyklad IV. 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(3-chloropropyloamino)-propan. 3 g chlorowodorku 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(3-hydroksypropyloamino)-propanu (tempera¬ tura topnienia: 141—143°C) rozpuszcza sie w 50 ml acetonitrylu i z 1 ml chlorku tionylu ogrzewa do wrzenia pod chlodnica zwrotna przez 30 minut, po c;7.ym mieszanine reakcyjna odparowuje i pozostalosc wylugowuje eterem. Krystaliczny chlorowodorek 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(3-chloropropyloamino)-propanu odciaga sie. P® przekrystalizowaniu z wody topnieje w temperaturze 150—152°C.W odpowiedni sposób otrzymuje sie z 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2-hydroksyetyloamino)-pró- panu z chlorkiem tionylu chlorowodorek 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2-chloroetyloamino)-propanu, ., o temperaturze topnienia: 154—156°C.Przyklad Vc 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2-chloroacetyloamino)-propan.Mieszanine 62,8 g (0,2 mola) 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofeny|o)-2-aminopropanu i 10,2 ml chlorku 2-chloroacetylu w 250 ml acetonitrylu poddaje sie reakcji przez 1 godzine w temperaturze pokojowej. Nastepnie wytracona sól odsacza sie, przesacz zateza i zwiazek tytulowy wytraca eterem naftowym. Temperatura topnienia: 59-63°C (zasada).Przyklad VI. 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2-benzyloaminoacetyloamino)-propan. 12,6g 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2-chloroacetyloamino)-propanu wytworzonego przez reak¬ cje 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropanu z chlorkiem chloroacetylu w acetonitrylu w tempera¬ turze pokojowej wedlug przykladu V, ogrzewa sie do wrzenia w 100 ml acetonitrylu z 9,4 g benzyloaminy, przez 2 godziny pod chlodnica zwrotna i po usunieciu chlorowodorku benzyloaminy i rozpuszczalnika przemywa sie w octanie etylu woda. Eterowym roztworem kwasu solnego wytraca sie chlorowodorek 1-(4-chloro-3-trójfluorome tylofenyto)-2-(2-benzyloaminoacetyloamino) -propanu, który po przekrystalizowaniu z wody topnieje w tempe¬ raturze 161-164°C.Przyklad VII. 1 -(4-chloro-3-tró}fluorometylofenylo)-2-(2-hydroksy-2-fenyloetyloamino)-propan.Zasade wytworzona z 7 g chlorowodorku 1-(4-chloro-3- trójf luorometylofenylo)-2-(fenyloacetyloamino)- propanu w 50 ml etanolu redukuje sie w temperaturze pokojowej za pomoca 0,7 g borowodorku sodowego i po usunieciu rozpuszczalnika i rozlozeniu nadmiaru borowodorku sodowego zadaje sie w eterze obliczona iloscia eterowego roztworu kwasu solnego. Wykrystalizowuje chlorowodorek 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2- -hydroksy-2-fenyloetyloamino)-propanu, który po przekrystalizowaniu z malej ilosci acetonitrylu topnieje w temperaturze 165—167°C.Przyklad VIII. 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-[2-(7-teofilinylo)-etyloamino]-propan.Mieszanine 15 g 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropanu i 7,6 g 6-(2-chloroetylo)-teofiliny ogrzewa sie do temperatury 190°C, przy czym wystepuje reakcja egzotermiczna. Nastepnie miesza sie przez 1 godzine w temperaturze 170°C, oziebia, dodaje octanu etylu, odciaga i przesacz zakwasza eterowym roztwo¬ rem kwasu solnego. Wykrystalizowany chlorowodorek 1*(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-[2-(7-teofilino)- -etyloamino]-propanu po przekrystalizowaniu z metanolu topnieje w temperaturze 244—248°C.4 90 714 Przyklad IX. 1 -(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(acetonyloamino)-propan.Do wrzacej mieszaniny 6,45 g 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropanu, 50 ml acetonitrylu i 2,93 g weglanu sodowego wkrapla sie 2,53 ml chloroacetonu i ogrzewa przez 1 godzine do wrzenia pod chlodnica zwrotna. Po przesaczeniu i odparowaniu przesaczu pozostalosc rozpuszcza sie w octanie etylu i wytraca eterowym roztworem kwasu solnego i eterem chlorowodorek 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2- -(acetonyloamino)-propanu, który po przekrystalizowaniu z izopropanolu topnieje w temperaturze 191—194°C.Przyklad X. 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2-cyjanoetyloamino)-propan.Mieszanine 5 g 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropanu i 1,2 g akrylonitrylu miesza sie przez godzin w temperaturze 90°C, po czym po oddestylowaniu nie przereagowanej aminy (temperatura wrzenia: 124°C (15 mm Hg) wytraca z rozpuszczonej w octanie etylu pozostalosci eterowym roztworem kwasu solnego i eterem chlorowodorek 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2-cyjanoetyloamino)-propanu, który po prze- " krystalizowaniu z malej ilosci wody topnieje w temperaturze 170—173°C.Przyklad XI. 1-(4-chloro-3-trójfluorofenylo)-2-(2-hydroksyetyloamino)-propan.Mieszanine 23,7 g 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropanu, 3,6 g tlenku etylenu, 120 ml metanolu i 1—25 ml wody wytrzasa sie w naczyniu cisnieniowym przez 48 godzin w temperaturze pokojowej. Po oddestylowaniu rozpuszczalnika pozostalosc poddaje sie frakcjonowanej destylacji. Otrzymany 1-(4-chloro-3-trój fluorometylofenylo)-2-(2-hydroksyetyloamino (-propan (o temperaturze wrzenia: 140—145°C (0,2 mm Hg) prze¬ prowadza sie w octanie etylu eterowym roztworem kwasu solnego i eterem w chlorowodorek (o temperaturze topnienia: 127-128°C).Przyklad XII. 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(fenyloacyloamino)-propan.Mieszanine 23,8 g 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropanu, 9,3 g a-bromoacetofenonu i 100 ml acetonitrylu miesza sie przez 30 minut i odparowuje. Po dodaniu eteru saczy sie i przesacz odparowuje.Z pozostalosci rozpuszczonej w acetonitrylu wytraca sie eterowym roztworem kwasu solnego chlorowodorek 1-(4- chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(fenyloacetyloamino)-propanu, który po przekrystalizowaniu z ukladu me¬ tanol/woda topnieje w temperaturze 210—213°C.Sposobem wedlug wynalazku wytwarza sie równiez nastepujace zwiazki o wzorze 1: 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropan. HCI, o temperaturze topnienia: 196—198°C, 1—(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-i4-hydroksypropyloamino)-propan. HCI, o temperaturze topnie¬ nia: 141-143°C, 1 -(6-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-aminopropan. HCI, o temperaturze topnienia: 226—230°C, 1-(6-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-metyloaminopropan. HCI, o temperaturze topnienia: 146—148°C, 1-(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-metyloaminopropan. HCI, o temperaturze topnienia: 195—198°C, 1-(4-chJoro-3-trójfluorometylofenylo)-2-etyloaminopropan. HCI, o temperaturze topnienia: 199—200°C, metanosulfonian 1 -(4-chloro-3-trójfluorometylofenylo)-2-(2-aminoacetyloamino)-propanu, o temperaturze topnienia: 193-196°C." X 7-C-CH-Y Cl"'x=/ I R1 WZÓR 2 SCHEMAT Prac. Poligraf. UP PRL naklad 120+18 Cena 10 zl PL