Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych 9-aminodwubenzo[b, d]piranu, zwiazków o dzialaniu przecibólowym, przeciwdepresyjnym, przeciwiekowym i hipoten- syjnym. Zwiazki te stanowia równiez cenne substancje przejsciowe.Znane sa liczne pochodne dwubenzopiranów, uzyteczne jako leki o dzialapiu przeciwdepresyj¬ nym, przeciwbólowym i przedwiekowym. Dzialania takie wykazuja rózne heksahydrodwuben- zo[b,d]pironany-9 ujawnione w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 928, 3 944 673 i 3 953 603. Na szczególna uwage zasluguje dl-trans- l-hydroksy-3( 1,1-dwumetyloheptylo) -6,6-dwumetylo(6,6a,7,8,10,10a-heksahydro-9H-dwubenzo[b,d]piranon-9 o nazwie zwyczajowej nabilone.Znane pochodne dwubenzopiranu poddawano róznym modyfikacjom starajac sie odkryc nowe zwiazki o zwiekszonej uzytecznosci farmakologicznej lub nowych zastosowaniach. Jedynie kilka z tych modyfikacji polegalo na wprowadzeniu atomu azotu do czasteczki dwubenzopiranu.W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 886 189 opisano pewne l-amino-3- alkilo-9-alkilodwubenzo[b,d]pirany o dzialaniu przeciwbólowym i przeciwdepresyjnym, a w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 676 462 ujawniono pewna grupe 1-aminoalkilo- i 3-aminoalkilodwubenzo[b,d]piranów. Atom azotu wprowadzono równiez do pierscienia C pew¬ nych zwiazków typu dwubenzo[b,d]piranu, np. opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 878 219 ujawnia dwubenzo[b,d]pirany zawierajace atom azotu w pierscieniu C. W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 888 946 ujawniono podobne zawierajace atom azotu zwiazki heterocykliczne, w których jednak pierscien C jest raczej piecioczlonowy, a nie szescioczlonowy. Z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 649 650 znane sa l-(aminoalkoksy)dwubenzo-[b,d]pirany o dzialaniu zblizonym do zwiazków wymienionych powy¬ zej. Wszystkie powyzej omówione zwiazki sa zblizone budowa, jako ze maja one w pierscieniu A podstawnik zawierajacy atom azotu. Nigdzie w literaturze nie podano informacji o hipotensyjnym dzialaniu tych zwiazków.Zwiazki o wzorze 1 róznia sie budowa od wszystkich wyzej wymienionych znanych zwiazków, a mianowicie w ich czasteczkach z atomem wegla w pozycji 9 pierscienia C zwiazanyjest bezposred¬ nio atom azotu. Takisposób podstawienia nie byfdotad znany, badz sugerowany.W literaturze nie ma równiez wzmianek na temat mozliwosci wytworzenia takich zwiazków.2 121009 We wzorze 1 Rl oznacza atom wodoru lub grupe alkanoilowa o 1-4 atomach wegla. Okreslenie „grupa alkanoilowa o 1-4 atomach wegla" oznacza grupe acylowa pochodzaca z kwasu karboksy- lowego i zawierajaca 1-4 atomach wegla, np. grupe formylowa, acetylowa, propionylowa, n- butyrylowa i izobutyrylowa.R2 oznacza alkilowa o 1-10 atomach wegla lub grupe alkenylowa o 5-10 atomach wegla.Okreslenia te maja znaczenie ogólnie przyjete w chemii dwubenzopiranów. Przykladami grup alkilowych o 5-10 atomach wegla sa grupy o prostych lub rozgalezionych lancuchach alkilowych, takie jak grupa n-pentylowa. n-heptylowa, 1,1-dwumetyloheptylowa, 1,2-dwumetyloheptylowa, 1-etylooktylowa, 1,1-dwumetylóoktylowa, 1,2,3-trójmetyloheptylowa, 1-propyloheksylowa, izooktylowa, n-decylowa itp. Okreslenie grupa alkenylowa o 5-10 atomach wegla oznacza grupy o prostych lub rozgalezionych lancuchach alkenylowych, np. grupe 2-pentylowa, 3-heksenylowa, 5-heptenylowa, l,l-dwumetylo-2-heptenylowa, 1,2-dwumetylo-l-heptenylowa, 2,3-dwumetylo-2- heptenylowa, 1-etyle-2-oktenylowa, 2-etyle-l-heptenylowa, 2-decenylowa, 1-nonenylowa, 1- metylo-1-nonenylowa, itp.Wiele zwiazków o wzorze 1 wytwarzanych sposobem wedlug wynalazkujest aminami o takim stopniu zasadowosci, ze tworza one latwo sole addycyjne z kwasami i czwartorzedowe sole aminowe. Nietoksycznymi, farmakologicznie dopuszczalnymi solami takich zwiazków sa sole nie nadajace aminie znacznej toksycznosci, a zatem dajace sie stosowac w farmakologii w sposób analogiczny do sposobu stosowania amin. Addycyjne sole z kwasami wytwarza sie znanymi metodami, np. droga reakcji zasadowej aminy z kwasem organicznym lub nieorganicznym. Odpo¬ wiednimi i zazwyczaj stosowanymi kwasami sa kwasy mineralne, takie jak kwas solny, kwas bromowodorowy, kwas siarkowy i kwas fosforowy, a takze takie kwasy, jak kwas amidosulfo- nowy, kwas azotowy i kwas azotawy. Typowymi kwasami organicznymi sa kwas octowy, kwas szczawiowy, kwas mlekowy, kwas askorbinowy, kwas maleinowy, kwas fumarowy, kwas burszty¬ nowy, kwas p-toluanosulfonowy, kwas benzoesowy, kwas metanosulfonowy, kwas adypinowy, itp.Reakcje pochodnych iminowych o wzorze 2 do pochodnych zawierajacych w pozycji 9 podstawiona grupe aminowa mozna prowadzic róznymi metodami. Ogólnie stosowanymi srod¬ kami redukujacymi sa boroetan, borowodorek sodu, cyjanoborowodorek sodu i glinowodorek litu. Jesli jest to pozadane, mozna równiez prowadzic uwodornienie katalityczne. Reakcje takie prowadzi sie na ogól w rozpuszczalniku organicznym np. w alkoholu, albo weglowodorach aromatycznych, takich jak benzen i toluen. Reakcja oksymu do odpowiedniego zwiazku 9- hydroksyamino przebiega zazwyczaj do konca w ciagu okolo 6-20 godzin, gdy prowadzi sie ja w temperaturze okolo 25°C. Zwiazki takie wyodrebnia sie latwo usuwajac rozpuszczalnik, np. przez odparowanie. Produkt mozna ewentualnie oczyszczac dalej znanymi metodami, np. droga chro¬ matografowania lub krystalizacji.Substancjami wyjsciowymi w reakcji wytwarzania oksymów o wzorze 2 sa hydroksyloamine i pochodne 9-ketodwubenzopiranu o ogólnym wzorze 3, w którym R1, R2 i R3 maja wyzej podane znaczenie.Rózne zwiazki o wzorze 3 sa albo znane, albo latwe do wytwarzania znanymi metodami.Przykladowo, w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 928, 3 994 673 i 3 953 603 ujawniono duza liczbe dl-cis-i dl-trans-heksahydrodwubenzo[b,d]piranonów-9. Wytwa¬ rzanie tych zwiazków takze opisano w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 507 885 i 3 636 058.Nalezy zwrócic uwage na fakt, ze poniewaz zwiazki o wzorze 3 sa pochodnymi dwubenzo[b,d]- piranu o calkowicie nasyconym pierscieniu C, posiadaja one izomery w zwiazku z centrami asymetrii na atomach wegla w pozycjach 6a i lOa. Tak wiec zwiazki o wzorze 3 oraz otrzymane z nich zwiazki o wzorze 2, a zatem i zwiazki o wzorze 1 moga istniec w postaci izomerów 6a,10a-cis i 6a, lOa-trans, przy czym kazdy z tych izomerów jest racematem, czyli para dl. Przykladowo, w zwiazku 6a, lOa-cis atom wodoru w pozycji 6a i atom wodoru w pozycji lOa moga znajdowac sie nad plaszczyzna pierscienia lub pod plaszczyzna pierscienia. Takiedwa zwiazki tworza mieszanine racemiczna cis-dl. Podobnie, w zwiazku 6a, lOa-trans, atom wodoru w pozycji 6amoze znajdowac sie powyzej plaszczyzny pierscienia, a atom wodoru w pozycji lOa ponizej tej plaszczyzny lub odwrotnie. Takie dwa izomery tworza pare trans-dl. Zazwyczaj do wytwarzania zwiazków o121009 3 wzorze 2 stosuje sie racemiczna mieszanine 6a, 10a-cis-heksahydro[b,d]piranonu, to jest izomer dl-cis, albo racemiczna mieszanine 6a,10a-trans-heksahydrodwubenzo[b,d]piranonu, to jest izo¬ mer dl-trans. Mozliwe jest jednak takze stosowanie optycznie czynnych zwiazków o wzorze 3, to jest d- lub 1-cis albo d- lub 1-trans, w wyniku czego otrzymuje sie zwiazki o wzorze 2 o identycznej orientacji jak zwiazek wyjsciowy. Poniewaz wszystkie mozliwe izomery istniejace w zwiazku z centrami asymetrii w pozycjach 7a i lOa posiadaja korzystne dzialanie farmakologiczne, czesto korzystne jest stosowanie jako substancji wyjsciowej po prostu mieszaniny izomerów dl-cis i dl-trans. Stosowanie takich mieszanin racemicznych jest szczególnie wygodne ze wzgledu na fakt latwosci ich wytwarzania.Jest oczywiste, ze zwiazki o wzorze 1, które sa calkowicie nasycone w pierscieniu C i nie zawieraja egzocyklicznych wiazan podwójnych, moga istniec w postaci epimerów. Ewentualne rozdzielenie mieszaniny epimerów mozna przeprowadzic droga krystalizacji frakcjonowanej,chro¬ matografii kolumnowej, chromatografii gazowo-cieczowej, wysokocisnieniowej chromatografii cieczowej itp. Na ogól nie prowadzi sie rozdzielania izomerów przed otrzymaniem koncowego produktu. Takim optycznie czynnym zwiazkom korzystnie nadaje sie nazwy stosujac przyjete obecnie zasady nomenklatury dotyczace absolutnej konfiguracji stereochemicznej z uzyciem sym¬ boli S i R, jako to sugeruja Fletcher i wspólpracownicy w Nomenclature of Organie Compounds, Advances In Chemistry Serie, 126, American Chemical Society, 1974.Zwiazki o wzorze 1 wytwarzane sposobem wedlug wynalazku sa zwiazkami nowymi, uzyte¬ cznymi ze wzgledu na ich dzialanie farmakologicznej takzejako substancje przejsciowe w procesie syntezy innych farmakologicznie czynnych zwiazków 1. Ze zwiazków o wzorze 1 mozna sporza¬ dzac preparaty farmaceutyczne, zawierajace co najmniej jeden zwiazek o wzorze 1 jako substancje czynna i jeden lub wieksza liczbe rozcienczalników, nosników i zarobek oraz ewentualnie dodat¬ kowo inne zwiazki farmakologicznie czynne. Szczególnie korzystnymi preparatami zawierajacymi zwiazki o wzorze 1 sa srodki hipotensyjne, zwlaszcza zawierajace pochodne 3-aminowe o wzorze 1.Preparatom zawierajacym zwiazki o wzorze 1 mozna nadawac postac odpowiednia dla wybranego sposobu podawania srodka. W przypadku podawania doustnego, zwiazek o wzorze 1 miesza sie z nosnikiem i rozcienczalnikami, takimi jak dekstroza, laktoza, mannitol, maslo kakaowe, mleczan etylu, metyloceluloza, krzemian wapnia, skrobia ziemniaczana, celuloza mik¬ rokrystaliczna, poliwinylopirolidonów, benzoesan potasu itp. Mieszanine taka mozna wykorzy¬ stac do formowania tabletek lub umieszczac ja w zelatynowych kapsulkach. Alternatywnie, mieszanine mozna rozpuszczac w cieczach, np. w 10% wodnym roztworze glikozy, izotonicznym roztworze solanki, wyjalowionej wodzie itp. i podawac uzyskany preparat dozylnie, czyli stosujac wstrzykniecia. Roztwór taki mozna ewentualnie liofilizowac i przechowywac w wyjalowionych ampulkach, przywracajac mu poprzednia postac i bezposrednie przed uzyciem przez dodanie wyjalowionej wody.Jak stwierdzono powyzej, zwiazki o wzorze 1 maja róznorodne zastosowanie. Zwiazki te w jednej lub kilku standardowych próbkach wykazaly dzialanie przeciwbólowe, przeciwjaskrowe, przeciwdepresyjne i przeciwlekowe, a takze dzialanie hipotensyjne.Wiele ze zwiazków o wzorze 1, stanowiacych srodki uzyteczne w leczeniu nadcisnienia, leku, depresji, bólu, jaskry i zblizonych chorób, moze byc stosowane w leczeniu zwierzat i ludzi. Metoda leczenia nadcisnienia u ssaków z uzyciem zwiazków o wzorze 1 o dzialaniu hipotensyjnym polega na podaniu pacjentowi w celach leczniczych lub profilaktycznie hipotensyjnie skutecznej dawki takiego zwiazku. Zwiazki o wzorze 1 o dzialaniu hipotensyjnych mozna podawac dowolna droga, np. doustnie, podskórnie, sródmiesniowo i dozylnie. Typowedawki podawane ludziom zmieniaja sie oczywiscie w zaleznosci od stanu schorzenia oraz wagi i wieku pacjenta, przy czym zazwyczaj wynosza one okolo 0,01-20 mg dziennie. Korzystnedawki dzienne stosowane w leczeniu nadcisnie¬ nia wynosza okolo 0,1-10 mg.Opisane powyzej farmakologiczne dzialanie zwiazków wedlug wynalazku zostalo stwierdzone w nastepujacych próbach i testach.A. Test na szczurach z instynktem zabijania myszy.Niektóre szczury posiadaja wrodzona sklonnosc do zabijania myszy wprowadzonych do ich klatek. To zachowanie przejawiajace sie zabijaniem myszy nazwano instynktem zabijania. Oczy¬ wiscie, kazdy zwiazek opózniajacy zabicie myszy wplywa na to zachowanie. Fakt ten wykorzystano4 121009 jako pierwszy czynnik identyfikujacy leki jako dzialajace na osrodkowy uklad nerwowy. Nie stosowano zwierzat dla których wzorcowy „czas zabijania" byl mniejszy niz 5 sekund. W ocenie zwiazków blokujacych instynkt zabijania u szczurów stosowano obiektywny system punktowania, który przedstawiono ponizej. 0=czas zabijania 0-59 sekund, 1 =czas zabijania 60-120 sekund, 2 = czas zabijania wiekszy niz 120 sekund.Okreslona dawke stosowano dla grup szczurów skladajacych sie z 3 szczurów. Takwiec,jezeli dana dawke oceniono cztery razy, kazdy przypadek prowadzonego testu dotyczyl grupy skladaja¬ cej sie z trzech szczurów. Liczbe zwierzat dajacych punkty umieszczono w liczniku, a sume punktów w mianowniku. W ten sposób wartosc 3/6 oznaczala, ze wszystkie 3 szczury wykazuja calkowite zabezpieczenie; 1/2—1 szczur wykazywal calkowite zabezpieczenie, 2 szczury brak reakcji, 2/2 —dwa szczury wykazywaly czas zabijania 60-120 sekund, jeden wykazywal brak reakcji; 3/5 — dwa szczury wykazuja calkowite zabezpieczenie, a 1 czas zabijania 60-120 sekund itd. Jedyny wyjatek, kiedy zaden ze szczurów nie wykazywal zabezpieczenia odczytywanojako 3/0.Zwiazek rozpuszczano w acetonie i dodawano taka suma ilosc 1% Tween 80. Nastepnie aceton bardzo szybko odparowano uzyskujac zawiesine zwiazku w 1% Tween80. Stezenie leku wynosilo 2,0 lub 0,5 mg/cm3. Stezenia dobrano tak, aby podawane rózne dawki mialy podobna objetosc.Oddzialywanie samego nosnika okreslono w doswiadczeniach kontrolnych podczas trwania ekspe¬ rymentu. Pierwszym wyzej wymienionym doswiadczeniem kontrolnym bylo podawanie kapsulek zelatynowych 5 zwierajacych 5 mg/kg zwiazku 109514 wspólstraconego z poliwinylopirolidyna w stosunku dopowiednio 10-90% jednej grupie szczurów oraz kapsulek zelatynowych zawierajacych jedynie poliwinylopirolidyne drugiej grupie szczurów. Kapsulki te podawano za pomoca specjalnie zaadoptowanej igly zakonczonej miniaturowym, kielichowatym rozszerzeniem. Rozszerzenie to posiada te sama srednice, co kapsulka. Igle zakladano do strzykawki zawierajacej niewielka ilosc powietrza. Kapsulke umieszczono na koncu tej specjalnej igly, która wprowadzono szczurom, po czym wypychano kapsulke za pomoca powietrza zawartego w strzykawce.Badana dawke podawano grupie trzech szczurów. Efekt dzialania leku oznaczono po uplywie 15, 30, 60, 120, 180, 240, 300 minut po jego podaniu.Aktywnosc zwiazku z przykladu w hamowaniu instynktu zabijania oceniano porównujac efekt dzialania leku w stosunku do dzialania nosnika. Zabezpieczenie wywolane przez lek (lub nosnik) przelicza sie na procentowy wskaznik zabezpieczenia i stosujac rozklad t-Studenta wyzna¬ cza sie istotna wartosc zabezpieczenia.Wyniki testu podano w tablicy 1.Tablica 1 Dawka mg/kg 10,0 1/2 1/2 2/4 Czas 3/0 2/3 2/4 2/4 2/4 B. Test cisnienia krwi króliczej.Bialym królikom plci meskiej wazacym od 2,5 do 3,5 kg wprowadzono rurki do ciaglego wlewu dotetniczego. Po uspieniu za pomoca secobarbitalu w dawce 30 mg/kg wstrzyknietego dozylnie otwarto brzuch królików, wprowadzono rurke Tygondo aorty w miejscu jej rozwidlenia, po czym wsunieto ja z dala od miejsca odgalezienia tetnicy nerkowej. Przeciwny koniec rurki zawiazano w petle, umocowano do tylnej sciany brzusznej, nastepnie przeprowadzono przez warstwy miesni i prowadzono podskórnie w kierunku glowy wprowadzajac ja na zewnatrz na karku. Pomiedzy okresami rejestracji rurke napelniano heparyna w ilosci 100 jednostek/ml i zatykano zatyczka. Podczas rejestracji heparyne w ilosci 50 jednostek/ml wlewano przez reduktor (Statham) i rurke z szybkoscia 0,01 ml/minute, stosujac ciagla pompe infuzyjna (Harvard Appara- tus Co.). Srednie cisnienie tetnicze krwi otrzymane w wyniku tloczenia elektrycznego oraz szybkosc tetna rejestrowano na powielaczu (Grass) i z nfego wprowadzono do komputera. Królika umie¬ szczono na stanowisku i po uplywie 30 minut rozpoczeto kontrolny okres rejestracji trwajacy 30 minut. Nastepnie do zyly usznej podano, zwiazek z przykladu i rejestracje kontynuowano w ciagu121009 5 120 minut. Wartosci sredniego cisnienia tetniczego oraz szybkosci tetna usredniano w przedzial¬ kach 10-minutowych w ciagu 120 minutowego okresu po podaniu leku.Poziom dawki badanego zwiazku ustalono w stosunku do poziomu minimalnego tak, aby otrzymac statystycznie istotne obnizenie cisnienia krwi (P0,05). Badany zwiazek wykazuje aktyw¬ nosc w wyzej opisanym tescie przy dawce 0,032 mg/kg.C. Test srodka przeciwbólowego zabezpieczajacego myszy przed skrecaniem sie z bólu.W eksperymencie stosowano myszy albinosy plci meskiej rasy cox standart wazace 20-22 g, którym nie dawano jesc przez cala noc. W wyniku podawania droga pozajelitowa kwasu octowego o stezeniu 0,55% w dawce 55 mg/kg wywolano u nich skrecanie sie z bólu, które objawialo sie skurczami miesni brzusznych, wyciagnieciem nóg tylnych i obracaniem tulowia. Kazda z poddawa¬ nych eksperymentowi grup sklada sie z 5 myszy. Calkowita liczbe skretów u myszy poddawanych eskperymentowi okreslono w ciagu 10 minutowego okresu obserwacji rozpoczynajac po uplywie 5 minut od momentu podania kwasu octowego. Grupa wzorcowa wykazywala 200-350 skretów w ciagu okresu obserwacji. Porównano grupy wzorcowe i poddawane eksperymentowi oraz obli¬ czono procent zahamowania skretów w nastepujacy sposób: ~ . , x, irk/ calkowita ilosc skretów badanych u myszy % zahamowania skretów =100 J J calkowita ilosc skretów u myszy wzorcowych x 100 Badany zwiazek z przykladu podawano droga doustna (OR) w dawce 100 mg/kg na 30, 90 i 180 minut i droga podskórna (SC) na 30 minut przed pozajelitowym podaniem kwasu octowego. Jezeli zwiazek wstrzymywal skrecanie sie z bólu, sprawdzano dzialanie wstrzymujace skrecanie sie z bólu naloksonu (l-N-alkilo-7,8-dihyro-14-hydroksynormofrinonu), jako potencjalnego antagonisty w stosunku do narkotyku. Po okresie obserwacji skrecania sie z bólu pewnym grupom myszy poddawanych dzialaniu zwiazku podawano podskórnie dawke 40 mg/kg morfiny powodujaca wyprost ogona w celu okreslenia czy dany zwiazek posiada wlasnosci antagonistyczne w stosunku do nakrotyku. Stwierdzono wyrazne zmiany zachowania sie i toksycznosc przy kazdym poziomie dwaki. Nastepujace oceniane pozytywnie srodki przeciwbólowe podane doustnie w ponizszych srednich dawkach powoduja obnizenie czestotliwosci skretów o 50% (ED50): siarczan kodeiny, 20 mg/kg doustnie; Darvon, 28 mg/kg doustnie; fenopren, 5,0 mg/kg doustnie; aspiryna, 50 mg/kg doustnie i indometacin, 0,2mg/kg doustnie.Tablica 2 Sposób Dawka Czas % zaha- podawa- mg/kg (minuty) mowanie ma SC SC SC OR OR OR OR OR OR OR OR OR 1 20 2 5 2 2 2 20 20 20 5 5 0,5 0,5 0,5 0,5 3,0 1,5 0,5 3,0 1,5 0,5 3,0 1,5 38 100 66 19 5 20 0 75 78 93 100 82 N A A N N N N A A A A A D. Test aktywnosci myszy.Myszy beda wykazywaly aktywne zachowanie poszukiwawcze w czasie do 30 nuntu po umieszczeniu ich w klatce do badania aktywnosci i nastepnie zupelny brak aktywnosci w ciagu przynajmniej 2 godzin. Srodki uspakajace dzialajace na osrodkowy uklad nerwowy czesto6 121 009 oslabiaja wczesniejsze poszukiwawcze zachowanie, chociaz barbiturany w bardzo malych dawkach powoduja wzrost aktywnosci. Srodki pobudzajace dzialajace na osrodkowyuklad nerwowy zwykle zwiekszaja aktywnosc podczas trwania eksperymentu w sposób zalezny od wielkosci dawki. Inne rodzaje srodków oddzialywujacych na odsrodkowy uklad nerwowy moga oslabiac aktywnosc w pierwszym poszukiwawczym okresie, ale moga ja zwiekszac w okresie drugim. Zmiane sposobu i/lub natezenia zachowania poszukiwawczego myszy umieszczonych w klatce do badania aktyw¬ nosci stosuje sie jako miare dzialania leku oraz podstawe jego klasyfikacji.W klatce do badania aktywnosci umieszczono grupy po 5 myszy po uplywie 90 minut od podania badanego zwiazku z przykladu. Klatka do badania aktywnosci w ksztalcie splaszczonej kuli posiadala szesc fotokomórek, filtrowane promienie podczerwone jako zródlo swiatla i w wyniku zastosowania filtrów nie posiadala zródla ciepla. Poruszenie sie zwierzat powodowalo przerywanie strumieni swietlnych, a w liczniku sumujacym (jeden licznik najedna klatke) zaliczono czestotliwosc tych przerw. Ilosc zliczen przypadajaca na kazda klatke odczytywano po 30, 60,90 i 120 minutach po umieszczeniu zwierzat w klatce oraz odczytywano ilosc zliczen dla calych 120 minut. Tak wiec pierwszego odczytu dokonywano po uplywie 120 minut po podaniu leku, a ostatniego po uplywie 210 minut. Dane dotyczace zwierzat, którym podano lek, porównywane z danymi zwierzetami, którym wstrzyknieto nosnik.Dawka mg/kg 2,5 1,25 0,625 20,0 10,0 5,0 30 1273 1722 2259 2004 314 806 Tablica 60 90 121 86 21 81 88 4 1074 618 151 186 238 217 3 120 75 14 16 865 94 157 Ogólem 1555 1838 2367 4661 745 1418 Aktywnosc N N N A A A Wytworzenie zwiazków o wzorze 1 opisano bardziej szczególowo w ponizszym przykladzie.Przyklad, dl-trans- l-hydroksy-3-(l, l-dwumetyloheptylo)6-6,dwumetylo-9-hydroksyami- no-6a, 7,8,9,10a-heksahydro-6H- dwubenzo[b,d]-piran.Do roztworu 3,87g dl-trans- l-hydroksy-3-( 1,1-dwumetyloheptylo) -6,6-dwumetylo-9-hydro- ksyimino- 6a,7,8,9,10, lOa -heksahydro -6H-dwubenzo [b,d]-piranu w 50ml metanolu zawierajacego slad zieleni bromokrezolowej dodaje sie, mieszajac l,0gcyjanoborowodorkusodu w jednej porcji. Mieszanine reakcyjna miesza sie w temperaturze 24°C dodajac porcjami roztwór chlorowodoru w metanolu do chwili zmiany barwy mieszaniny na zólta, po czym mieszanie w tej temperaturze kontynuuje sie w ciagu 2 godzin, a nastepnie odparowuje pod zmniejszonym cisnieniem rozpuszczalnik. Z powstalego oleju sporzadza sie zawiesine w 50 ml 5% wodnego roztworu wodoroweglanu sodowego i przeprowadza sie ekstrakcje eterem etylowym. Ekstrakt laczy sie, przemywa woda i suszy. Po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymuje sie 3,72 g dl-trans-1- hydroksy-3(l, Indwuemtyloheptylo)-6,6-dwumetylo-9-hydroksyamino-6a,7,8,9,10,1 Oa-heksahyd- ro- 6H-dwubenzo[b,d]-piranu w postaci piany bialej barwy.Analiza elementarna dla C24H39NO3 Obliczono: C 73,99, H 10,09, N 3,60 Stwierdzono: C 73,69, H 9,85, N3,39 Widmo masowe: m/e obliczono 389, stwierdzono 389.Otrzymany zwiazek poddaje sie reakcji z 1,16 g kwasu maleinowego w eterze etylowym otrzymujac krystaliczny maleinian dl-trans-1-hydroksy-3- (1,1-dwumetyloheptylo) -6,6-dwumety- lo -9-hydroksyamino-6a,7,8,9,10,10a -heksahydro-6H-dwubenzo[b,d]piranu o temperaturze top¬ nienia 145-147°C.121009 7 Analiza elementarna dla C2gH43N07 Obliczono: C 66,51, H8,57, N2,77 Stwierdzono: C 66,34, H8,36, N3,04.Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania nowych pochodnych 9-aminodwubenzo[b,d]piranu o wzorze 1, w któ¬ rym Rl oznacza atom wodoru lub grupe alkanoilowa o 1-4 atomach wegla, R2 oznacza grupe alkilowa o 5-10 atomach wegla lub grupe alkenylowa o 5-10 atomach wegla, a R3 oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, a takze addycyjnych soli tych zwiazków z nietoksycznymi, farmako¬ logicznie dopuszczalnymi kwasami oraz czwartorzedowych soli amoniowych tych zwiazków, znamienny tym, ze zwiazek o wzorze 2, w którym R4 oznacza grupe hydroksylowa, a R\ R2i R3 maja wyzej podane znaczenie poddaje sie reakcji z lagodnym srodkiem redukujacym, a nastepnie wyodrebnia sie ewentualnie optyczne izomery lub epimery zwiazku o wzorze 1 i wyodrebnia sie zwiazek o wzorze 1 w postaci wolnej zasady lub addycyjnej soli z nietoksycznymi, farmakologicznie dopuszczalnymi kwasami lub czwartorzedowej soli amoniowej.HNOH Wzórt\ptzór Z Wzór 3 Pracownia Pohgiaficzna UP PRL. Naklad 120 egz.Cena 100 zl PL PL PL