PL182124B1

PL182124B1 - Nowe zwiazki oraz srodek farmaceutyczny przeznaczony do leczenia powiklan cukrzycowych lub do leczenia nowotworów PL PL PL PL PL PL PL PL

Info

Publication number: PL182124B1
Application number: PL94306084A
Authority: PL
Inventors: William F Heath Jr; Michael R Jirousek; John H Mcdonald Iii; Christopher J Rito
Original assignee: Lilly Co Eli
Priority date: 1993-12-07
Filing date: 1994-12-02
Publication date: 2001-11-30
Also published as: EP0657458A1; HUT71130A; CA2137203A1; KR950018010A; NO944643D0; NO308798B1; CA2137203C; BR9404831A; IL111850A0; PE49195A1; PL306084A1; HK1013827A1; FI20000516A; CO4340622A1; CN1050844C; MY125587A; DK0657458T3; AU687909B2; DE69428025T2; CN1220266A

Abstract

1. Nowe zwiazki o ogólnym wzorze 1, w którym W oznacza -O-, -S-, -CO-, CH, C2-C6-alkilen, -O -fenyl, -pirydynyl, diokso- lan; X i Y niezaleznie oznaczaja C 1 -C4 -alki- len lub podstawiony alkilen o wzorze 6, w którym oznacza hydroksyl, NR4 R5 , przy czym R4 i R5 niezaleznie oznaczaja atom wo- doru, C 1 -C4-alkil, fenyl lub benzyl, wzgled- nie R4 i R5 razem z atomem azotu, z którym sa zwiazane tworza piperydynyl lub pirohdy- nyl, OC(O))OCH2 fenyl, OCH2fenyl, C 1 -C4-alkoksyl, OC(O)C1-C4-alkil, imidazo- lil, SO2C1 -C4-alkil, NHCOC1 -C4-alkil, NHSO2fenyl, NHCOObenzyl, piperazynyl, morfolinyl lub NHC(O)benzyl; a m niezalez- nie oznacza 0 , 1, 2 lub 3, a takze ich farmace- utycznie dopuszczalne sole. Wzór 1 PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku są nowe związki oraz środek farmaceutyczny użyteczny w leczeniu między nimi powikłań cukrzycowych i nowotworów.

Kinaza białkowa C (PKC) to rodzina blisko spokrwenionych enzymów działających jako kinazy serynowo/treoninowe. Kinaza białkowa C odgrywa ważną rolę w przesyłaniu sygnałów między komórkami, ekspresji genów oraz kontroli różnicowania i wzrostu komórek. Obecnie znanych jest co najmniej dziesięć izozymów PKC różniących się rozmieszczeniem w tkance, specyficznością enzymatyczną i regulacją (Nishizuka Y, Annu. Rev. Biochem., 58: 31-44 (1989); Nishizuka Y, Science, 258: 607 - 614 (1992).

Izozymy kinazy białkowej C to pojedyncze łańcuchy polipetydowe o długości 592 - 737 aminokwasów. Izozymy zawierają domenę regulatorową i domenę katalityczną przyłączone do peptydu łącznikowego. Domeny regulacyjną i katalityczną można dalej podzielić na regiony stałe i zmienne. Domena katalityczna kinazy białkowej C jest bardzo podobna do domen w innych kinazach białkowych, podczas gdy domena regulacyjna izozymów PKC ma unikalny charakter. Izozymy PKC wykazują około 40 - 80% homologii aminokwasowej w swej grupie, przy czym jednak homologia pojedynczego izozymu w różnych gatunkach jest na ogół wyższa niż 97%.

Kinaza białkowa C to związany z błoną enzym allostcrycznie regulowany przez szereg czynników, w tym fosfolipidy błony komórkowej, wapń i pewne lipidy błony komórkowej, takie jak diacylogliceryny uwalniane w odpowiedzi na aktywność fosfolipaz (Vell, R. M. i Burns, D. J., J. Boi. Chem, 266: 4661 - 4664 (1991); Nishizuka, Y, Science, 258: 607-614 (1992)). Izozymy kinazy białkowej C, alfa, beta-1, beta-2 i gamma, wymagają fosfolipidów błony komórkowej, wapnia i diacylogliceryny/estrów forbolu dla pełnej aktywacji. Postacie delta, epsilon, eta i teta PKC są pod względem sposobu aktywacji niezależne od wapnia. Postacie zeta i lamda PKC są niezależne i od wapnia, i od diacylogliceryny i uważa się, że do aktywacji potrzebne sąim jedynie fosfolipidy błony komórkowej.

Tylko jeden lub dwa izozymy kinazy białkowej C mogą odgrywać rolę w danym stanie chorobowym. Przykładowo zwiększony poziom glukozy we krwi występujący w cukrzycy prowadzi do izozymo-specyficznego wzrostu poziomu izozymu beta-2 w tkankach naczyń (Inogu

182 124 chi i in., Proc Natl. Acad. Sci. USA, 89: 11059 - 11065 (1992)). Związany z cukrzycą wzrost poziomu izozymu beta w ludzkich płytkach krwi skorelowano z ich zmienioną odpowiedzią na agonistów(BastyrIII, E. J. i Lu, J.,Diabetes, 42: (Suppl. 1) 97A(1993)). Wykazano, że ludzki receptor witaminy D jest selektywnie fosforylowany przez kinazę białkową C beta. To fosforylowanie łączy się ze zmianami w funkcjonowaniu receptora (Hsieh i in., Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 88: 9315 - 9319 (1991); Hsieh i in., J. Biol. Chem., 268: 15118- 15126 (1993). Dodatkowo ostatnie badania wykazały, że izozym beta-2 jest odpowiedzialny za rozmnażanie się komórek choroby di Gugliemo, izozym alfa zaś bierze udział w różnicowaniu megakariocytów w tych samych komórkach (Murray i in., J. Biol. Chem., 268: 15847 - 15853 (1993).

Wszechobecność izozymów kinazy białkowej C i ich ważna rola w fizjologii czyni koniecznym opracowanie wysoce selektywnych inhibitorów PKC. Wziąwszy pod uwagę dowiedziony fakt uczestniczenia pewnych izozymów w stanach chorobowych, można rozsądnie przypuszczać, iż związki hamujące wykazujące selektywność wobec tylko jednego lub dwóch izozymów kinazy białkowej C spośród innych izozymów PKC są wielce korzystnymi środkami terapeutycznymi. Takie związki powinny wykazywać większą skuteczność i niższą toksyczność dzięki swej specyficzności.

Bakteryjny indolokarbazol, staurosporyna, jest silnym inhibitorem kinazy białkowej C, współoddziaływującym z domeną katalityczną enzymu (Tamaoki i in., Biochem, Biophys, Res. Commun., 135: 397 -402 (1986); Gross i in.,Biochem. Pharmacol., 40:343 -350(1990)). Jednak terapeutyczna użyteczność tego związku oraz związków mu pokrewnych jest ograniczona przez brak specyficzności wobec kinazy białkowej C wśród innych kinaz białkowych (Ruegg, U. Y. i Burgess, G. M., Trends Pharmacol. Sci., 10: 218 - 220 (1989). Ten bark selektywności powoduje toksyczność tych związków, niemożliwą do zaakceptowania.

Dodatkową grupą związków zbliżonych do staurosporyny są bisindolomaleimidy będące przedmiotem najnowszych badań (Davis i in., FEBSLett., 259: 61 - 63 (1989); Twoemy i in., Biochem. Biophys. Res. Commun., 171: 1087 - 1092 (1990); Toullec i in., J. Biol. Chem.,266: 15771 15781 (1991); Davis i m., J. Med. Chem., 35:994 -1001 (1992); Bot i in. J. Med. Chem., 36:21 - 29 (1993). Niektóre z tych związków wykazały selektywność wobec kinazy białkowej C w stosunku do innych kinaz białkowych.

Pomimo odkrycia związków wykazujących specyficzność wobec kinazy białkowej C niewiele jest wiadomo o selektywności wobec izozymów. Przykładowo analiza selektywności staurosporyny wobec izozymów wykazała niewielki jej stopień, z wyjątkiem słabego hamowania izozymu zeta w porównaniu z hamowaniem innych izozymów (McGlynn i in. J. Celi. Biochem, 49: 239 - 250 (1992); Ward,N. E. i OOrian, C. A., Molec. Pharmacol., 41:387 - 392 (1992)). Badania nad selektywnym wobec PKC związkiem, 3-[l-(3-dimetylo-aminopropylo)indol-3-ilo]-4-(lH-indol-3-ilo)-lH-pirolo-2,5-dionem, sugerują niewielką selektywność względem izozymów wapnio-zależnych (Toullec i in., J. Biol. Chem., 266: 15771 - 15781 (1991). Dalsze badania nad tym związkiem nie wykazały żadnej różnicy lub ewentualnie niewielką selektywność wobec izozymu alfa w porównaniu z izozymami beta-1 i beta-2 (Martiny-Baron i in., J Biol. Chem., 268: 9194 - 9197 (1993); Wilkinson i in., Biochem. J., 294: 335 - 337 (1993)). Tak więc pomimo długoletnich badań i zidentyfikowania grupy związków białkowych istnieje zapotrzebowanie na opracowanie terapeutycznie skutecznych inhibitorów selektywnych wobec izozymów.

Nieoczekiwanie okazało się, że związki według wynalazku sąsilnymi inhibitorami kinazy białkowej C o wysokiej selektywności wobec izozymów. Jako selektywne inhibitory związki te są użyteczne w leczeniu schorzeń związanych z cukrzycą i powikłaniami na jej tle, niedokrwieniem, stanami zapalnymi, zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego, chorobami układu sercowo-naczyniowego, chorobami dermatologicznymi i rakiem.

Tak więc związki według wynalazku są nowe związki o ogólnym wzorze 1, w którym W oznacza -O-, -S-, -CO-, CH, C₂-C₆-alkilen, -O -fenyl, -pirydynyl, dioksolan; X i Y niezależnie oznaczają C]-C₄-alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, w którym R^ oznacza hydroksyl, NR₄R₅, przy czym R₄ i R₅ niezależnie oznaczają atom wodoru, CpC^alkil, fenyl lub benzyl, względnie R₄1R₅ razem z atomem azotu, z którym są związane tworzą piperydyny 1 lub pirolidy182 124 nyl, OC(O))OCH₂fenyl, OCH₂fenyl, C_rC₄-alkoksyl, OC(O)C,-C₄-alkil, imidazolil, SO₂C_rC₄-alkil, NHCOC₁-C₄-alkil, NHSO₂fenyl, NHCOObenzyl, piperazynyl, morfolinyl lub NHC(O)benzyl; a m niezależnie oznacza 0, 1, 2 lub 3, a także ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

Korzystnymi związkami o wzorze 1 sązwiązki, w których ugrupowanie -X-W-Y- zawiera 4-8 atomów, które mogą być podstawione. Najkorzystniej ugrupowanie -X-W-Y- zawiera 6 atomów.

Innymi korzystnymi związkami są związki o wzorze 1, w którym W oznacza -O-, -S-, -CO-, C₂-C₆-alkilen, -fenylo-O,; a X i Y niezależnie oznaczająC^-C^-alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, a także ich farmaceutycznie akceptowalne sole, zwłaszcza związki przedstawione wzorami 1 a i lb.

Wśród nich najkorzystniejszymi związkami sązwiązki o ogólnym wzorze Ic, w którym R₆oznacza hydroksyl, - NHSO₂fenyl lub NR₄R₅; R₄ oznacza atom wodoru lub C,-C₄-alkil; R₅ oznacza atom wodoru, C_rC₄-alkil lub benzyl, względnie R₄ i R₅ razem z atomem azotu, z którym są związane tworzą piperydynyl lub pirolidynyl, a zwłaszcza

- związek wybrany z grupy obejmującej (R)-3,4-[N,N'-l, r-((2-etoksy)-3(O)-4-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (S)-3,4-[(N,N'-l,T-((2-etoksy)-3*(O)-4'-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole;

- związek wybrany z grupy obejmującej (S)-3,4-[(N,N'-l,r-((2-eyoksy)-3'”(O)-4’-(N-pirolidyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (R)-3,4-[N,N'-i,r((2-etoksy)-3(O)-4'-(N-pirolidyno)-butano)-bis-(3,3'-indohlo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole;

- związek wybrany z grupy obejmującej (S)-3,4-[(N,N'-l,r-((2-etoksy-3^m-(O)-4^m-(N-fenylosulfonamido)bu-tano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (R)-3,4-[(N,N'-l,l'-((2-etoksy)-3’-(O)-4^w-(N-fenylosulfonamido)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

Związki według wynalazku jako inhibitory kinazy białkowej C znajdują zastosowanie w sposobie hamowania kinazy białkowej C, a w tym w sposobie selektywnego hamowania izozymów kinazy białkowej C beta-1 i beta-2, polegającym na podawaniu ssakowi wymagającemu takiej kuracji farmaceutycznie skutecznej ilości związku o wzorze 1.

Tak więc związki według wynalazku sąużyteczne w sposobie leczenia schorzeń, w których patologii odgrywa role kinaza białkowa C, takich jak niedokrwienie, stany zapalne, zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby dermatologiczne i nowotwory, polegającym na podawaniu ssakowi wymagającemu takiej kuracji farmaceutycznie skutecznej ilości związku o wzorze 1. Szczególną skuteczność przejawiają związki według wynalazku w leczeniu cukrzycy.

Tak więc zakresem wynalazku jest objęty również środek farmaceutyczny przeznaczony do leczenia powikłań cukrzycowych lub do leczenia nowotworów zawierający substancję czynną i jeden lub większą liczbę nośników, rozcieńczalników i zarobek, przy czym jako substancję czynną zawiera związek o wzorze 1, w którym podstawniki są takie same jak określono powyżej lub jego famaceutycznie dopuszczalna sól.

Korzystnie środek farmaceutyczny zawiera jako substancję czynną związki o wzorze 1, w którym W oznacza -0-, -S-, -CO-, C₂-C₆-alkilen, -fenylo-O,; a X i Y niezależnie oznaczają C,-C₄-alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, a także ich farmaceutycznie akceptowalne sole, zwłaszcza związki przedstawione wzorami la i lb.

Jeszcze korzystniej środek farmaceutyczny jako substancję czynną zawiera związki o ogólnym wzorze Ic, w którym R₆ oznacza hydroksyl, -NHSO₂fenyl lub NR₄R₅; R₄ oznacza atom wodoru lub C,-C₄-alkil; R₅ oznacza atom wodoru, C_rC₄-alkil lub benzyl, względnie R₄ i R₅ razem z atomem azotu, z którym są związane tworzą piperydynyl lub pirolidynyl, a zwłaszcza

- związek wybrany z grupy obejmującej (R)-3,4-[(N,N'-l,r-((2-etoksy)-3'(O)-4’-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (S)-3,4-[(N,N'-l,l'-((2-etoksy)-3(O)-4”’-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole;

182 124

- związek wybrany z grupy obejmującej (S)-3,4-[N,N'-l,r-((2''-etoksy)-3^m(O)-4'-(N-pirolidyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-1 (H)-pirolo-2,5-dion, (R)-3,4-[(N,N'-1 ,r-((2-etoksy)-3^m(O)-4^M-(N-pirolidyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole;

- związek wybrany z grupy obejmującej (S)-3,4-[N,N'-l,r-((2''-etoksy-3'-(O)-4'-(N-fenylosulfonamido)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (R)-3,4-[(N,N'-l,r-((2’-etoksy)-3'-(O)-4’-(N-fenylosulfonamido)butano)-bis-(3,3'-indohlo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

Sposób wytwarzania związków o wzorze ogólnym Ic, w którym R₆ oznacza hydroksyl, -NHSO₂fenyl lub NR₄R₅; R₄ oznacza atom wodoru lub C]-C₄-alkil; R₅ oznacza atom wodoru, C_rC₄-alkil lub benzyl, względnie R₄ i R₅ razem z atomem azotu, z którym są związane tworząpiperydynyl lub pirolidynyl, polega na tym, że odbezpiecza się związek o ogólnym wzorze 96, w którym R₆, oznacza zabezpieczony hydroksyl lub zabezpieczona grupę aminową po czym ewentualnie wprowadza się podstawnik do hydroksylu lub grupy aminowej, z wytworzeniem związku o wzorze 1 c, w którym R^ oznacza hydroksyl, -NHSO₂fenyl lub NR₄R₅; R₄ oznacza atom wodoru lub C]-C₄-alkil; R₅ oznacza atom wodoru, C₍-C₄-alkil lub benzyl, względnie R₄ i R₅ razem z atomem azotu, z którym są związane tworzą piperydynyl lub pirolidynyl.

Określenie „C|-C₄-alkilen” to prostolańcuchowy alkilen zawierający 1-4 atomy węgla, to jest grupa o wzorze -(CH₂)_r, w którym r oznacza 1-4. Przykładowymi C|-C₄-alkilenami sąmetylen, etylen, trimetylen, metyloetylen, tetrametylen, itp. Podobnie „C₂-C₆-alkilen” toprostołańcuchowy alkilen o 2 - 6 atomach węgla, przy czym korzystnie jest to C₂-C₄-alkilen.

Określenie „grupa zabezpieczająca karboksyl” to jedno z ugrupowań estrowych kwasu karboksylowego stosowane powszechnie dla zablokowania czyli zabezpieczenia tej grupy gdy reakcja zachodzi przy innych grupach funkcyjnych. Rodzaj tej grupy nie ma szczególnego znaczenia, o ile tylko zabezpieczony kwas jest trwały w warunkach reakcji, a grupę zabezpieczającą jest łatwo usunąć bez naruszenia reszty cząsteczki. W takim też sensie stosuje się określenie „zabezpieczony karboksyl”. Zabezpieczenie ugrupowań kwasu karboksylowego opisano ogólnie w McOmie, Protectmg Groups in Organie Chemistry, Plenum Press, ΝΎ, 1973 i w Greene i Wuts, Protecting Groups in Organie Synthesis, wyd. 2, John Wiley 7 Sons, NY, 1991.

Określenie „grupa zabezpieczająca hydroksyl” dotyczy ugrupowań eterowych i estrowych powszechnie stosowanych dla zablokowania czyli zabezpieczenia grup hydroksylowych gdy reakcja zachodzi przy innych grupach funkcyjnych. Rodzaj tej grupy nie ma szczególnego znaczenia, o ile tylko zabezpieczony hydroksyl jest trwały w warunkach reakcji, a grupą zabezpieczającą jest łatwo usunąć bez naruszania reszty cząsteczki. W takim też sensie stosuje się określenie „zabezpieczony hydroksyl”. Zabezpieczenie grup hydroksylowych opisano ogólnie w Greene i Wuts, Protecting Groups in Organie Synthesis, wyd. 2, John Wiley & Sons, NY, 1991. Przykładowymi grupami zabezpieczającymi hydroksyl sąt-butylodifenylosililoksyl (TBDPS), t-butylodimetylosililoksyl (TBDMS), trifenylometyl (trityl), metoksytrityl oraz ugrupowania estrów alkilowych i arylowych.

Określenie „grupa zabezpieczająca grupę aminową” dotyczy podstawników grupy aminowej powszechnie stosowanych dla zablokowania czyli zabezpieczenia grup aminowych gdy reakcja zachodzi przy innych grupach funkcyjnych. Rodzaj tej grupy nie ma szczególnego znaczenia, o ile tylko zabezpieczona grupa aminowa jest trwała w warunkach reakcji, a grup a zabezpieczającąjest łatwo usunąć bez naruszania reszty cząsteczki. W takim też sensie stosuje się określenie „zabezpieczona grupa aminowa”. Zabezpieczanie grup aminowych opisano ogólnie w Greene i Wuts, Protecting Groups in Organie Synthesis, wyd. 2, John Wiley & Sons, NY, 1991 oraz w pracy J. W. Bartona Protecting Groups in Organie Chemistry, rozdział 2. Korzystnymi grupami zabezpieczającymi grupę aminową są t-butoksykarbonyl, ugrupowanie ftalimidu, cykliczny alkil i benzyloksykarbonyl.

Określenie „ilość farmaceutycznie skuteczna” oznacza taką ilość związku według wynalazku, która jest zdolna do zahamowania aktywności PKC u ssaków. Rzeczywistą dawkę danego związku ustali lekarz w świetle takich czynników jak stosowany związek, leczona choroba, wy

182 124 brana droga podawania, itp. Związki można podawać różnymi drogami, np. doustnie, doodbytniczo, poprzez skórę, miejscowo, dożylnie, podskórnie, domięśniowo lub donosowo. Typowa dawka dzienna wynosi około 0,01 - 20 mg/kg wagi ciała, a korzystnie około 0,05 - 10, a zwłaszcza około 0,1-5 mg/kg. Typowa dawka przy podawaniu miejscowym wynosi około 1 - 500 pg, korzystnie około 30 - 300 pg, zwłaszcza około 50 - 200 pg, a najkorzystniej około 60 -100 pg na 1 cm²dotkniętej schorzeniem tkanki.

Stosowane tu określenie „leczenie” dotyczy terapii i opieki nad pacjentem w celu zwalczenia choroby, schorzenia lub zaburzenia i obejmuje podawanie związku według wynalazku w celu zapobiegnięcia wystąpieniu objawów lub powikłań, łagodzenia objawów lub powikłań albo wyeliminowania choroby, schorzenia lub zaburzenia.

Określenie „selektywność wobec izozymów” oznacza preferencyjne hamowanie izozymów kinazy białkowej C alfa, gamma, delta, epsilon, zeta i eta. Ogólnie związki według wynalazku wykazują w teście PKC minimum ośmiokrotną (a korzystnie dziesięciokrotną) różnicę pomiędzy dawką wymaganą dla hamowania izozymu PKC beta-1 lub beta-2 i dawką wymaganą dla hamowania izozymu PKC alfa. Ta różnica dawek występuje w całym obszarze hamowania, a przykłady podano dla IC₅₀, to jest hamowania w 50%. Tak więc selektywne wobec izozymów związki hamuj ąizozymy kinazy białkowej C beta-1 i beta-2 przy znacznie niższych stężeniach i przy niższej toksyczności dzięki ich minimalnemu hamowaniu innych izozymów PKC.

Ze względu na obecność ugrupowań kwasowych związki według wynalazku mogą tworzyć addycyjne sole z zasadami nieorganicznymi, takie jak pochodne wodorotlenków, węglanów, wodorowęglanów itp., sole amonowe oraz sole metali alkalicznych i ziem alkalicznych, a także sole zasadowych amin organicznych, takich jak aminy alifatyczne i aromatyczne, diaminy alifatyczne, hydroksyalkiloaminy, itp. Do takich zasad użytecznych w wytwarzaniu soli według wynalazku należą wodorotlenek amonowy, węglan potasowy, wodorowęglan sodowy, wodorotlenek wapniowy, metyloamina, dietyloamina, etylenodiamina, cykloheksyloamina, etanoloamina, itp.

Ze względu na obecność ugrupowania zasadowego związki o wzorze 1 mogą istnieć także w postaci farmaceutycznie dopuszczalnych addycyjnych soli z kwasami. Kwasami powszechnie stosowanymi do wytwarzania tego typu soli są kwasy nieorganiczne, takie jak kwas solny, kwas bromowodorowy, kwas j odo wodorowy, kwas siarkowy i kwas fosforowy, oraz kwasy organiczne, takie jak kwas p-toluenosulfonowy, kwas metanosulfonowy, kwas szczawiowy, kwas p-bromofenylosulfonowy, kwas węglowy, kwas bursztynowy, kwas cytrynowy, kwas beznzoesowy i kwas octowy, a także podobne kwasy nieorganiczne i organiczne. Do takich farmaceutycznie dopuszczalnych soli należą więc siarczan, pirosiarczan, wodorosiarczan, siarczyn wodorosiarczyn, fosforan, monowodorofosforan, diwodorofosforan, metafosforan, pirofosforan, chlorek, bromek, jodek, octan, propionian, dekanian, kaprylan, akrylan, mrówczan, izomaślan, kaprynian, heptanian, propiolan, szczawian, malonian, bursztynian, suberynian, sebacynian, fumaran, maleinian, 2-butyno-1,4-dionian, 3-heksyno-2,5-dionian, benzoesan, chlorobenzoesan, hydroksybenzoesan, metoksybenzoesan, ftalan, kstlenosulfonian, fenylooctan, fenylopropionian, fenylomaślan, cytrynian, mleczan, hipuran, β-hydroksymaślan, glikolan, melainian, winian, metanosulfonian, propanosulfonian, naftaleno-1-sulfonian, naftaleno-2-sulfonian, migdalan, itp.

Oprócz soli farmaceutycznie dopuszczalnych zakres wynalazku obejmuje także inne sole, które mogą służyć w oczyszczaniu związków, wytwarzaniu innych soli lub identyfikacji i charakteryzowaniu związków docelowych lub pośrednich.

Farmaceutycznie dopuszczalne sole związków o wzorze 1 mogą istnieć w postaci różnych solwatów, np. z wodą metanolem, etanolem, dimetyloformamidem, octanem etylu, itp. Można również wytwarzać mieszaniny takich solwatów. Solwaty mogą powstawać z udziałem rozpuszczalników stosowanych w reakcji i/lub krystalizacji albo z rozpuszczalnikami przypadkowo obecnymi w środowisku, w którym znajduje się związek. Takie solwaty są również objęte zakresem wynalazku.

Związki o wzorze 1 mogą istnieć w postaci różnych stereoizomerów, np. W może zawierać chiralny atom węgla w podstawionym alkilenie. Związki wytwarza się zazwyczaj jako racematy i jako takie nadają się one do wygodnego stosowania, jednak można także znanymi sposobami

182 124 wyodrębnić lub zsyntetyzować poszczególne enacjomery jeśli zachodzi taka potrzeba. Zarówno racematy, jak i poszczególne enancjomery oraz ich mieszaniny są objęte zakresem wynalazku.

W zakres wynalazku wchodzą także farmaceutycznie dopuszczalne prekursory związków o wzorze 1 (proleki). Proleki to lek, który chemicznie zmodyfikowano i który może być biologicznie nieaktywny w miejscu działania, lecz który może ulegać rozkładowi lub modyfikacji pod działaniem jednego lub większej liczby enzymów albo innych procesów in vivo z wytworzeniem jego postaci macierzystej. Prolek ma inny profil farmakokinetyczny niż macierzysty lek, co umożliwia łatwiejsze wchłanianie proleku przez nabłonek śluzówki, łatwiejsze wytwarzanie soli lub lepszą rozpuszczalność oraz/lub ulepszoną trwałość in vivo, np. wydłużenie okresu półtrwania w osoczu. Na ogół takie chemiczne modyfikacje polegają na:

a) wytwarzaniu pochodnych estrowych lub amidowych, rozszczepialnych pod wpływem esteraz lub hpaz;

b) wytwarzaniu peptydów rozpoznawalnych przez swoiste lub nieswoiste proteazy; lub

c) wytwarzaniu pochodnych, które nagromadzają się w miejscu działania na skutek selektywności błony wobec postaci prolekowej lub zmodyfikowanej postaci prolekowej, przy czym powyższe możliwości mogą występować równocześnie w dowolnych zestawieniach. Znane procedury doboru i wytwarzania proleków opisano np. w pracy H. Bundgaarda Design of Prodrugs (1985).

Syntezę pewnych pochodnych bis-indolo-N-maleimidowych opisano w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5057614. Poniżej omówiono wytwarzanie związków wyjściowych, pośrednich i według wynalazku. Na schemacie 1, hal korzystnie oznacza atom chloru, bromu lub jodu. Związkiem o wzorze 8 jest korzystnie 2,3-dichloro-N-metylomaleimid.

Reakcja pomiędzy związkiem o wzorze 8 i indolem o wzorze 9 to powszechnie znana reakcja Grignarda. Tę reakcję prowadzi się w obojętnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak toluen, w temperaturze od temperatury pokojowej do temperatury wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Przebieg reakcji ze schematu 1 zależy od użytego w niej rozpuszczalnika. Gdy reakcję prowadzi się w układzie toluen/THF/eter, w reakcji powstaje związek o wzorze 10 z wydajnością ponad 80% i o czystości ponad 95%. Produkt strąca się z mieszaniny reakcyjnej chlorkiem amonowym (NH₄C1). Powstały związek pośredni o wzorze 10 można wyodrębnić znanymi technikami.

Bis-3,4-(3'-mdohlo)-lN-metylopirolo-2,5-dion o wzorze 10 można następnie przeprowadzić w odpowiedni bezwodnik o wzorze 11 droga hydrolizy zasadowej przy użyciu znanych sposobów opisanych przez Brennera i in. w Tetrahedron, 44, 2887 - 2892 (1988). Korzystnie związek o wzorze 10 poddaje się reakcji z 5N KOH w etanolu w temperaturze od 25°C do temperatury wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Związki o wzorze 10 są z reguły trwalsze od związków o wzorze 11, zatem korzystnie związki o wzorze poddaje się reakcji zgodnie ze schematem 2, z wytworzeniem związków o wzorze 1. Dla fachowca będzie jednak oczywiste, że również związki o wzorze 11 można poddawać reakcji według schematu 2.

Na schemacie 2 X, Y i W mają wyżej podane znaczenie, a L oznacza grupę łatwo odszczepiającąsię, takąjak atom chloru, bromu lub jodu, mesyl albo tosyl, itp. L może także oznaczać hydroksyl lub inny prekursor grupy odszczepiającej się, który można z łatwością w taką grupę przeprowadzić. Przykładowo hydroksyl można łatwo przeprowadzić w ugrupowanie estru kwasu sulfonowego, takie jak mesyl, drogą reakcji hydroksylu z chlorkiem metanosulfonylu, z wytworzeniem mesylanowej grupy odszczepiającej się.

Reakcję ze schematu 2 prowadzi się dowolną znaną metodą wytwarzania N-podstawionych indoli. Stosuje się w niej zazwyczaj w przybliżeniu równomolowe ilości dwóch reagentów, jakkolwiek inne stosunki są również możliwe, np. zastosowanie nadmiaru środka alkilującego. Reakcję najkorzystniej prowadzi się w polarnym rozpuszczalniku nieprotonowym z użyciem soli metalu alkalicznego lub innych znanych warunków alkilowania. Gdy grupą odszczepiającą się jest atom bromu lub chloru, dla przyśpieszenia reakcji można dodać katalityczną ilość jodku, np. jodku potasowego. W reakcji stosuje się heksametylodisilazyd w dimetyloformamidzie lub tetrahydrofuranie i wodorek sodowy w dimetyloformamidzie.

182 124

Korzystnie reakcję prowadzi się powoli dodając węglan cezowy w acetonitrylu, dimetyloformamidzie (DMF) lub tetrahydrofuranie (THF), w temperaturze od temperatury pokojowej do temperatury wrzenia mieszaniny reakcyjnej w warunkach powrotu skroplin.

Dla fachowca będzie oczywiste, że reakcję ze schematu 2 można prowadzić z użyciem związków o wzorach

L-Y'

L-X' w których X' i Y' oznaczają zabezpieczony karboksyl, zabezpieczony hydroksyl lub zabezpieczoną grupę aminową. Po alkilowaniu ze schematu 2 X' i Y' można przeprowadzić w ugrupowania zdolne do sprzęgnięcia z wytworzeniem W. Jest to korzystny sposób wytwarzania związków o wzorze 1, w którym W oznacza -S-, -O- lub NR₃. Sprzęganie X' i Y' z wytworzeniem różnych pochodnych eterowych, tioeterowych i aminoeterowych jest znane i opisane np. w pracach Ito i in., Chem. Pharm. Buli., 41 (6), 1066 - 1073 (1993), Kato i in. Chem. Pharm. Buli., 34: 486 (1986), Goodrow i in., Synthesis, 1981: 457, Harpp i in. J. Am. Chem. Soc., 93, 2437 (1971) i Evans i in., J. Org. Chem., 50: 1830 (1985).

Fachowcowi będzie wiadomo, że związki o wzorze 10 można przeprowadzić w związki o wzorze 2 drogą dwuetapowej syntezy według schematu 3, na którym R_b X, W, Y, V i L mająwyżej podane znaczenie, a L² oznacza zabezpieczony hydroksyl lub inna grupę, którą można łatwo przeprowadzić w grupę łatwo odszczepiającą się znanymi sposobami. Sprzęganie związku o wzorze 10 lub 11 ze związkiem o wzorze 12 to alkilowanie, omówione już powyżej. Monozalkilowany związek pośredni o wzorze 5 odbezpiecza się i L² przeprowadza się w grupę odszczepiającą się. Przykładowo gdy hydroksyl jest zabezpieczony t-butylodimetylosililem (TBDMS), tę grupę zabezpieczającą usuwa się selektywnie działaniem metanolowego roztworu kwasu. Powstały wolny hydroksyl przeprowadza się następnie w grupę odszczepiającąsię, takąjak ugrupowanie halogenku alkilu, korzystnie jodku lub bromku alkilu (CBr₄ w trifenylofosfinie) lub sulfonianu (chlorek mesylu w trietyloaminie). Następnie wytwarza się makrolid przez powolne dodawanie do roztworu zasady, takiej jak heksametylodisilazyd potasowy lub wodorek sodowy, a korzystnie Cs₂CO₃ w polarnym rozpuszczalniku nieprotonowym, takim jak acetonitryl, DMF lub THF, w temperaturze od pokojowej do temperatury wrzenia w warunkach powrotu skroplin.

Absolutnie nieoczekiwanie związki o wzorze 2 można wytworzyć ze znacznie wyższą wydajnością gdy alkilowanie prowadzi się przy powolnym rewersyjnym dodawaniu Cs₂CO₃ w polarnym rozpuszczalniku nieprotonowym. Powolne rewersyjne dodawanie polega na łączeniu mieszaniny związku i środka alkilującego (schemat 2) lub związku (schemat 3) z zasadą z prędkością około 0,1 - 2,0 ml/godzinę. Stężenie każdego reagenta w mieszaninie wynosi około 1,5 0,001 M. Gdy stosuje się związek monozalkilowany (schemat 3), stężenie wynosi około 3-0,001 M. W wyniku powolnego dodawania stężenia reagentów w naczyniu reakcyjnym wynosi od około 0,01 pMdo 1,5 M. Fachowcowibędziewiadomo, że przy większej prędkości dodawania w reakcji można by stosować niższe stężenia reagentów. Podobnie, przy większej prędkości dodawania w reakcji można by stosować wyższe stężenia reagentów. Korzystnie związek dodaje się z prędkością około 0,14 ml/godzinę przy stężeniu związku i środka alkilującego 0,37 M. Korzystnie Cs₂CO₃ dodaje się w nadmiarze i najkorzystniejszy stosunek Cs₂CO₃ do środka alkilującego wynosi 4:1. Korzystnym polarnym rozpuszczalnikiem nieprotonowym jest acetonitryl, DMF, aceton, dimetylosulfotlenek (DMSO), dioksan, eter metylowy glikolu dietylenowego (diglym), THF i inne polarne rozpuszczalniki nieprotonowe, w których rozpuszczają się reagenty. Reakcję prowadzi się w temperaturze od około 0°C do temperatury wrzenia w warunkach powrotu skrophn. Fachowcowi będzie wiadomo, że stosunek związku do środka alkilującego nie jest wartością krytyczną, jednak korzystnie te reagenty miesza się w stosunku 0,5 równoważnika do 3 rozpuszczalników, a najkorzystniejszy jest stosunek 1:1.

182 124

Gdy V oznacza N-CH₃, związek o wzorze 2 przeprowadza się w odpowiedni bezwodnik (V oznacza O) droga hydrolizy zasadowej. Hydroliza zasadowa polega na reakcji związku z zasadą takąjak wodorotlenek sodowy lub wodorotlenek potasowy, w C₁-C₄-alkoholu (korzystnie etanolu), DMSO/wodzie, dioksanie/wodzie lub acetonitrylu/wodzie, w temperaturze od około 25°C do, korzystnie, temperatury wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Stężenie reagentów nie jest wartością krytyczną

Bezwodnik (V oznacza O) przeprowadza się w maleimid o wzorze 1 drogą amonolizy polegającej na reakcji bezwodnika z nadmiarem heksametylodisilazanu lub soli amonowej (octan, bromek lub chlorek amonowy) i C_rC₄-alkoholem (korzystnie metanolem) w polarnym rozpuszczalniku nieprotonowym, takim jak DMF, w temperaturze pokojowej. Korzystnie heksametylodisilazan lub sól amonową poddaje się reakcji w stosunku ponad 5 równoważników na 1 równoważnik bezwodnika.

Inny sposób wytwarzania związków o wzorze 1 ilustrują schematy 4, 5 i 6, na których Ac oznacza acetyl, a R_b R^ Z, n i m mająwyżej podane znaczenie. Jest to sposób szczególnie użyteczny gdy W oznacza -ŃH, a X i Y oznaczają podstawiony alkilen.

Alkilowanie związku o wzorze 11 związkiem o wzorze 13 zachodzi w wyżej opisanych znanych warunkach. Podobnie, alkilowanie związku o wzorze 14 α-chlorowcoketonem o wzorze 15 zachodzi w wyżej opisanych warunkach. Przemiana bezwodnika w maleimid o wzorze 18 zachodzi wyżej opisanym sposobem. Przykładowo bezwodnik można przeprowadzić w bis-indolomaleimid drogą reakcji bezwodnika z heksametylodisilazanem i metanolem w obojętnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak DMF, w temperaturze pokojowej.

Zabezpieczony hydroksyl (OAc) łatwo ulega hydrolizie z wytworzeniem ugrupowania alkoholu (np. z użyciem K₂CO₃ w wodnym roztworze metanolu i THF). Powstałe ugrupowanie alkoholu przeprowadza się grupę odszczepiającą się znanymi sposobami, np. drogą reakcji z chlorkiem mesylu w trietyloamime w 0°C. Te grupę odszczepiającą się podstawia się azydkiem, takim jak NaN₃ w DMF w 50°C. Powstały azydek redukuje się z wytworzeniem aminy z użyciem katalizatora Lindlara w obecności H₂. Zamknięcie makrocyklu następuje z udziałem wewnątrzcząsteczkowej zasady Schiffa. Zasadę Schiffa redukuje się w znanych warunkach, np. z użyciem NaCNBH₃ lub innego środka redukującego, z wytworzeniem makrocykli o wzorze 1.

Inny sposób wytwarzania związków o wzorze I przedstawiono na schemacie 7. Ten sposób jest szczególnie użyteczny w przypadku gdy X, W i Y razem tworzą (-CH₂)_n-AA-. Na schemacie 7 R_b Ac, V, m i n mająwyżej podane znaczenie , Pj oznacza grupę zabezpieczającą grupę aminową a R oznacza zmienny łańcuch boczny aminokwasu. Acylowanie związku o wzorze 19 zaktywowanym aminokwasem (takim jak zilustrowany na schemacie ester p-nitrofenylowy) prowadzi się z użyciem eteru 18-koronowego-6 i KF w THF, DMF lub dimetoksyetanie, w temperaturze pokoj owej, jak to opisano w KI ausner i in.,J. Chem. Soc., PERKIN1607 - 631 (1977) i wNakagawaiin., J. Am. Chem. Soc., 105,3709-3710(1983). Zamknięcie makrocyklu z wytworzeniem związku o wzorze 22 prowadzi się z wytworzeniem pośredniej zasady Schiffa, jak to opisano powyżej.

Dodatkowy sposób wytwarzania związków o wzorze 1, w którym W oznacza -CONH- lub -NHCO-, przedstawia schemat 8, na którym R_b Ac, V, P] m i n mająwyżej podane znaczenie. Reakcję związku o wzorze 23 ze związkiem o wzorze 24 prowadzi się w obecności etylodiizopropyloaminy w chlorku metylenu w 0°C. Makrocykl otrzymuje się drogą wewnątrzcząsteczkowego alkilowania wolnego atomu azotu indolu i końca α-chlorowcokarbonylowego w wyżej opisanych warunkach alkilowania. Zabezpieczony maleimid odbezpiecza się wyżej omówionym sposobem z wytworzeniem związku o wzorze 42.

Alternatywny sposób wytwarzania pośrednich związków o wzorach 14 i 25 przedstawia schemat 9, w którym Ac ma wyżej podane znaczenie, a P oznacza grupę zabezpieczającą indol, takąjak t-butoksykarbonyl lub inną znaną grupę chroniącą indole (Greene i Wuts, Protecting Groups in Organie Synthesis, wyd. 2, John Wiley & Sons, NY, 1991, str. 385). Reakcja zilustrowana schematem 9 jest znana jako kondensacja Perkina. Reakcję opisali Hill i in. w J. Med. Chem., 36,21 - 29 (1993). Ogólnie chlorek oksalilu dodaje się w temperaturze od -78°C do tern

182 124 peratury wrzenia mieszaniny w warunkach powrotu skroplin, korzystnie w 0°C, do bezwodnego roztworu związku o wzorze 27 w obojętnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak chlorowcowany alifatyczny węglowodór, taki jak chlorek metylenu. Po około 1 - 3 godzin substancje lotne usuwa się, a powstała substancję stałą rozpuszcza się w bezwodnym rozpuszczalniku typu chlorowcowanego węglowodoru alifatycznego, np. chlorku metylenu, i dodaje się związek o wzorze 28 w obecności środka wiążącego kwas, korzystnie ΙΙΙ-rz. aminy, takiej jak trietyloamina, w temperaturze pokojowej.

Powstały bezwodnik, związek o wzorze 14, poddaje się reakcji zgodnie ze schematami 5 i 6 lub 7, względnie przeprowadza się go w maleimid lub zabezpieczony maleimid wyżej omówionymi sposobami.

Zabezpieczony hydroksyl (korzystnie Oac, jak na schemacie) w związku o wzorze 14 można przeprowadzić w ugrupowaniu alkoholu znanymi sposobami. Przykładowo związek o wzorze 14 poddaje się reakcji z NH₄OH lub wodnym roztworem amoniaku w DMF, w podwyższonej temperaturze, np. w 140°C. Powstały alkohol przeprowadza się w aminę o wzorze 39 znanymi sposobami. Przykładowo alkohol w dichlorometanie i kolidynie poddaje się w atmosferze azotu reakcji z bezwodnikiem trifluorometanosulfonowym w dichlorometanie.Po około 2 godzinach mieszaninę poddaje się działaniu wodnego roztworu amoniaku. Powstała aminę o wzorze 23 poddaje się następnie reakcji zgodnie ze schematem 8.

Związek pośredni według wynalazku wytwarza się zgodnie ze schematem 10. Ten sposób jest szczególnie użyteczny w przypadku wytwarzania związków, w których W oznacza -Ο-, Y oznacza podstawiony alkilen, a X oznacza alkilen. Na schemacie 10 R_g oznacza N₃, grupą zabezpieczającą NH, grupę zabezpieczającą grupę aminową lub grupę zabezpieczającą hydroksyl, m oznacza 0,1,2 lub 3, a L oznacza grupę łatwo odszczepiającąsię, taka jak atom chloru, bromu lub jodu albo mesyl, tosyl, itp. L korzystnie oznacza mesyl. R₈ korzystnie oznacza zabezpieczony hydroksyl, a najkorzystniej -O-trityl.

Schemat 10 ilustruje stereoselektywną syntezę mostkowej części (-X-W-Y-) makrocyklu. Na schemacie zilustrowano enancjomer S, jednak fachowcowi będzie wiadomo, że w analogiczny sposób można wytworzyć drugi enacjomer lub mieszaninę enancjomerów. Fachowcowi będzie ponadto wiadomo, że analogicznej reakcji z metylo-podstawionym epoksydem i odczynnikiem Grignarda można użyć dla wytworzenia rożnych mostków (-X-W-Y-) zawierających alkilen podstawiony metylem.

W powyższej reakcji epoksyd o wzorze 29 otwiera się z użyciem odczynnika Grignarda. Reakcję prowadzi się w obecności związku miedzi jako środka kompleksującego, jednak można także zastosować inne warunki alkilowania. Reakcje prowadzi się w obojętnym rozpuszczalniku w temperaturze od -30°C do temperatury wrzenia mieszaniny reakcyjnej w warunkach powrotu skroplin. W reakcji otrzymuje się związek o wzorze 30, który można poddać dalszej reakcji bez oczyszczania. Związek o wzorze 30 alhluje się znanymi sposobami wytwarzania eterów. Reakcja zilustrowana schematem 10 to synteza Williamsona. W wyniku wytworzenia alkoholanu sodowego z użyciem NaH, NaOH lub KOH, a potem allilowania bromkiem allilu wytwarza się dien o wzorze 31. Ten związek przeprowadza się w alkohol o wzorze 32 znanymi sposobami. Przykładowo związek o wzorze 31 można przeprowadzić w ozonek działaniem ozonu w niskiej temperaturze. Ozonek redukuje się z użyciem NaBH₄, LiAlH₄ albo BH₃ lub drogą uwodornienia katalitycznego z użyciem nadmiaru H₂, z wytworzeniem alkoholu o wzorze 32. Grupy hydroksylowe związku o wzorze 32 przeprowadza się w grupę odszczepiającą się L znanymi sposobami, np. droga reakcji alkoholu z chlorkiem mesylu w tnetyloammie.

Korzystnie we wszystkich reakcjach z powyższych schematów stosuje się odpowiednie grupy zabezpieczające. W szczególności jest korzystne zabezpieczanie R] podczas alkilowania i/lub acylowania, z późniejszym odbezpieczaniem. Podobnie, gdy R₆ ma oznaczać -NR₄R₅, reakcję najkorzystniej prowadzi się z użyciem grupy zabezpieczającej grupę aminową. Fachowcowi będzie wiadomo, że wiele z tych reakcji można jednak prowadzić bez grup zabezpieczających gdy stosuje się odpowiednie warunki reakcji, reagenty blokujące, itp. Gdy W zawiera hydroksyl, korzystnie zabezpiecza się go t-butylodifenylosililoksylem (TBDPS) lub trifenylometylem (tri

182 124 tyłem) podczas alkilowania lub acylowania indolu. Powstały związek o wzorze 1 można wyodrębnić i oczyścić znanymi sposobami.

Związki o wzorach 8, 9, 4, 11,

L-Y'

L-X'

12, 13,15,20,24,27,28 i 29 oraz wszelkie inne reagenty potrzebne w powyższych reakcjach są albo dostępne w handlu, albo są znane i można je wytworzyć znanymi sposobami. Przykładowo związek o wzorze 24 można otrzymać sposobem opisanym przez Edge i in. w Chem. and Ind., 130 (1991), a związek o wzorze 25 korzystnie wytwarza się in situ drogąreakcji odpowiednio podstawionego indolu z halogenkiem alkilomagnezowym, takim jak bromek etylomagnezowy, znanymi sposobami.

Jak już wspomniano, związki według wynalazku są silnymi inhibitorami kinazy białkowej C, selektywnymi wobec innych kinaz.

Związki według wynalazku hamuj ąkinazę białkową C przy wartościach IC₅₀ poniżej 100 pm. Ponadto związki według wynalazku selektywnie hamują izozymy kinazy białkowej C beta-1 i beta-2 przy wartościach IC₅₀ poniżej 10 pm.

Jako inhibitory kinazy białkowej C związki według wynalazku są użyteczne w leczeniu schorzeń, w których patologu odgrywa role kinaza białkowa C, takich jak cukrzyca i powikłania cukrzycowe, niedokrwienie, stany zapalne, zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, choroby układu sercowo-naczyniowego, choroba Alzheimera, choroby dermatologiczne i nowotwory.

Wykazano, że inhibitory kinazy białkowej C blokująreakcje zapalne, takie jak nacieki granulocytame, regulacja w dół CD3 w limfocytach T i obrzęk łapy wywołany forbolem (Twoemy B., i in., Blochem. Biophys. Res. Commun., 171: 1087 - 1092 (1990); Mulqueen, M. J., i m., Agents Actions, 37: 85 - 89 (1992)). Tak więc jako inhibitory PK.C związki według wynalazku są użyteczne w leczeniu stanów zapalnych.

Aktywność kinazy białkowej C odgrywa główną rolę w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego (Huang, K. P. i in., Trends Neurosci., 12b: 425-432 (1989). Ponadto inhibitory PKC zapobiegająuszkodzeniom w przypadku ogniskowych i ośrodkowych uszkodzeń mózgu na skutek niedokrwienia oraz obrzęku mózgu (Hara, H. i in., J. Cereb. Blood Flow Metab., 10: 646 - 653 (1990); Shibata, S., i in., Brain Res., 594:290 - 294 (1992). Ostatnio wskazano na rolę kinazy białkowej C w chorobie Alzheimera (Shimoha, S. i in., Neurology, 43: 1407 - 1413 (1993)). Tak więc związki według wynalazku sąużyteczne w leczeniu choroby Alzheimera i uszkodzeń mózgu na skutek niedokrwienia.

Aktywność kinazy białkowej C od dawna wiązano ze wzrostem komórek, rozrostem nowotworów i rakiem (Rotenberg, S. A. i Wemstein, I. B., Biochem. Mol. Aspects Sel. Cancer, 1:25 - 73 (1991); Ahmad i in., Molecular Pharmacology, 43: 858 - 862 (1993)). Jest wiadomo, że inhibitory kinazy białkowej C skutecznie zapobiegająwzrostowi nowotworów u zwierząt (Myer, T. i in., Int J. Cancer, 43: 851 - 856 (1989); Akinagaka, S. i in., Cancer Res., 51: 4888 - 4892 (1991)). Związki według wynalazku działają także jako środki typu MDR (multidrug reversal agents), dzięki czemu sąskuteczne, gdy podaje się je wraz z innymi środkami chemioterapeutycznymi.

Aktywność kinazy białkowej C odgrywa ważną rolę także w przypadku chorób układu sercowo-naczyniowego. Wzrost aktywności kinazy białkowej C w układzie żylnym powoduje, jak wykazano, wzrost skurczu naczyń i nadciśnienie. Pewien znany inhibitor kinazy białkowej C zapobiegał temu wzrostowi (Bilder, G. E. i in., J. Pharmacol. Exp. Ther, 252: 526 - 530 (1990). Ze względu na to, że inhibitory kinazy białkowej C hamują nacieki granulocytame, są one także użyteczne w leczeniu niedokrwienia układu sercowo-naczyniowego i poprawieniu funkcji serca po niedokrwieniu (Muid, R. E. i va.,FEBSLett.,293'. 169- 172 (1990); Sanoki, H. i 'm.,Kokyu-To Junkan, 37: 669 - 674 (1989)). Badano także role kinazy białkowej C w funkcjonowaniu płytek krwi i wykazano korelację pomiędzy podwyższonym poziomem kinazy białkowej C i wzmożona

182 124 reakcjąnaagonistów (BastyrIII, E. J. \ Ł\x.].,Diabetes, 42: (Suppl. 1) 97A (1993)). Wskazywano też na rolę PKC w biochemicznym szlaku modulacji przenikalności mikronaczyń z udziałem czynnika płytkowego (Kobayashi i \n.,Amer. Phys. Soc., H1214 - H1220 (1994)). Wykazano, że silnie działające inhibitory kinazy białkowej C wpływająna wywołanąprzez agonistę agregację płytek (Toullec, D. i in., J. Biol. Chem., 266: 15771 -15781 (1991). Inhibitory kinazy białkowej C blokują ponadto wywołane działaniem agonisty namnażanie się komórek mięśni gładkich (Matsumoto, H. i Sasaki, N.,Biochem.Biopys. Res. Commun., 158:105 - 109 (1989). Tak więc związki według wynalazku są także użyteczne w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego, miażdżycy tętnic i restenozy.

Anormalną aktywność kinazy białkowej C łączono także z zaburzeniami dermatologicznymi, takimi jak łuszczyca (Horn, F i in., J. Invest. Dermatol., 88: 220 - 222 (1987); Raynaud. F. i Evain-Bnon, D , Br. J. Dermatol., 124' 542 - 546 (1991). Łuszczycę charakteryzuje anormalne namnażanie się keratynocytów. Znane inhibitory kinazy białkowej C okazały się hamować to namnażanie stosownie do ich siły działania jako inhibitorów PKC (Hegemann, L. i in., Arch. Dermatol. Res., 283:456 - 460 (1991); Bollag, W. B. i in., J. Invest. Dermatol., 100:240 - 246 (1993)). Tak więc związki według wynalazku jako inhibitory PKC są użyteczne w leczeniu łuszczycy.

Kinaza białkowa C odgrywa rolę w kilku różnych aspektach cukrzycy. Nadmierna aktywność PKC łączono z defektami sygnalizacji insulinowej, a zatem z insulinoodpomościąw przypadku cukrzycy typu II (Kartasik, A. im., J. Biol. Chem., 265:10226-10231 (1990); Chen, K. S. i in., Trans. Assoc. Am. Physicians, 104: 206 - 212 (1991); Chin, J. E. i in., J. Biol. Chem., 268: 6338 - 6347 (1993). Ponadto badania wykazały znaczny wzrost aktywności kinazy białkowej C w tkankach znanych z podatności na powikłania cukrzycowe w warunkach hiperglikemicznych (Lee,T.-S.,iin.,J. Clin. Invest.,83:90-94),Lee,Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 86:5141 - 5145 (1989); Craven, P. A. i DeRubertis, F. R., J. Clin. Invest„ 83:1667 - 1675 (1989); Wolf, B. A. i in., J. Clin. Invest, 87: 31 -38 (1991); Tesfamanam, B. i in., J. Clin. Invest., 87: 1643 - 1648 (1991)).

Związki według wynalazku są izozymo-selektywne gdyż preferencyjnie hamują izozymy kinazy białkowej C beta-1 i beta-2 wobec innych izozymów PKC, to jest alfa, gamma, delta, epsilon, zeta i eta. Ogólnie związki te wykazują w teście PKC minimum ośmiokrotną (a korzystnie dziesięciokrotną) różnicę pomiędzy dawką wymaganą dla hamowania izozymu PKC beta-1 lub beta-2 i dawką wymaganą dla hamowania izozymu PKC alfa. Tak więc związki według wynalazku hamują izozymy kinazy białkowej C beta-1 i beta-2 przy znacznie niższym stężeniu przy minimalnym hamowaniu pozostałych izozymów PKC. Tę selektywność wobec izozymów zademonstrowano w tabeli 1 dla reprezentatywnego związku według wynalazku z przykładu XXXI.

Tabela 1

Badany związek	ED_5o (μΜ)
Izozymy
a	βΐ	β2	γ	δ	ε	ζ	η
Związek z przykładu XXXI	0,28	0,019	0,005	0,23	0,31	Ι,ο	38	0,035

Ze względu na tę selektywność związki według wynalazku są szczególnie użyteczne w leczeniu tych stanów chorobowych, w przypadku których odgrywają rolę izozymy kinazy białkowej C beta-1 i beta-2. Przykładowo podwyższony poziom glukozy we krwi występujący w cukrzycy prowadzi do enzymo-specyficznego wzrostu poziomu izozymu beta-2 w tkankach naczyń (Inoguchi i in , Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 89:11059 - 11065 (1992)). Stwierdzono korelację pomiędzy cukrzycowym wzrostem poziomu izozymu beta w ludzkich płytkach krwi i ich zmienioną reakcją na agonistów (Bastyr III, E. J. i Lu, L, Diabetes, 42: (Suppl. 1) 97A (1993)). Wykazano także, że ludzki receptor witaminy D ulega selektywnej fosforylacji przez kinazę

182 124 białkową C beta. To fosforylowanie kojarzono ze zmianami funkcjonowania receptora (Hsieh i in., Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 88:9315-9319(1991); Hsieh i in., J. Biol. Chem., 268: 1511815126 (1993). Jak już wspomniano, ostatnie badania wykazały, że izozym beta-2 jest odpowiedzialny za rozmnażanie się komórek choroby di Gugliemo, izozym alfa zaś bierze udział w różnicowaniu megakanocytów w tych samych komórkach (Murray i in., J. Biol. Chem., 268^- 15847 15853 (1993).

Jakkolwiek związki według wynalazku można podawać bezpośrednio, korzystnie stosuje się je w postaci środka farmaceutycznego zawierającego farmaceutycznie dopuszczalny nośnik, rozcieńczalnik lub zaróbkę. Środki farmaceutyczne według wynalazku wytwarza się znanymi sposobami i z użyciem dobrze znanych i łatwo dostępnych substancji pomocniczych.

Dla sporządzenia środka według wynalazku substancję czynną miesza się zazwyczaj z co najmniej jednym nośnikiem, rozcieńcza się co najmniej jednym nośnikiem lub umieszcza się w co najmniej jednym nośniku, który wówczas może mieć postać kapsułki, saszetki, papierka lub innego pojemnika. Gdy nośnik służy jako rozcieńczalnik, może to być substancja stała, półciekła lub ciekła, działająca jako podłoże, zaróbka lub środowisko dla substancji czynnej. Tak więc środki mogą mieć postać tabletek, pigułek, proszków, syropów, pastylek do ssania, saszetek, opłatków, eliksirów, suspensji, emulsji, roztworów, syropów, aerozoli (w stałej lub ciekłej osnowie), miękkich lub twardych kapsułek żelatynowych, czopków, jałowych preparatów do wstrzyknięć i jałowo pakowanych proszków.

Przykładami odpowiednich nośników, rozcieńczalników i zarobek są laktoza, dekstroza, sacharoza, sorbitol, mannitol, skrobie, guma arabska, fosforan wapniowy, alginiany, żywica tragakantowa, żelatyna, krzemian wapniowy, mikrokrystaliczna celuloza, poliwinylopirolidon, celuloza, syrop, metyloceluloza, hydroksybenzoesany metylu i propylu, talk, stearynian magnezowy i oleje mineralne. Preparaty mogą także zawierać zwilżacze, środki poślizgowe, emulgatory, środki suspendujące, konserwanty, środki słodzące i środki zapachowo-smakowe. Środkom według wynalazku można nadawać taką postać by nadawały się do szybkiego, stałego lub opóźnionego uwalniania substancji czynnej po podaniu pacjentowi znanymi sposobami.

Środkom korzystnie nadaje się formę postaci dawkowanych zawierających po około 1 - 500 mg, a korzystnie około 5 - 300 mg substancji czynnej. Oczywiście za każdym razem dawkę terapeutyczną ustali lekarz wziąwszy pod uwagę różne istotne czynniki, takie jak leczona choroba, stosowany związek i droga podawania, tak więc powyższy zakres dawkowania nie stanowi jakiegokolwiek ograniczenia. „Postać dawkowana” to fizycznie odrębne jednostki nadające się do podawania jako dawki jednostkowe ludziom i innym ssakom, zawierające określoną ilość substancji czynnej dobraną tak, by osiągnąć pożądany efekt terapeutyczny, oraz odpowiedni farmaceutycznie dopuszczalny nośnik, zaróbkę lub rozcieńczalnik.

Środki według wynalazku można także stosować miejscowo w postaci maści, kremów lub żeli.

Maści sporządza się zazwyczaj z użyciem (1) oleistej podstawy, to jest podstawy z utwardzonych olejów lub węglowodorów, takiej jak biała wazelina lub olej mineralny, względnie (2) podstawy chłonnej, to jest stanowiącej bezwodną substancję zdolną do absorpcji wody, np. bezwodnej lanoliny. Po przygotowaniu podstawy, oleistej lub chłonnej, wprowadza się do niej substancję czynną w ilości zapewniającej uzyskanie pożądanego stężenia.

Kremy to emulsje olejowo-wodne. Zawierają one fazę olejową (rozproszoną), zwykle z utwardzonych olejów, węglowodorów, itp., takich jak woski, wazelina, olej mineralny, itp., oraz fazę wodną (ciągłą), zawierającą wodę i wszelkie rozpuszczalne w wodzie substancje, takie jak sole. Te dwie fazy stabilizuje się z użyciem emulgatorów, np. środka powierzchniowo czynnego, takiego jak laurylosiarczan sodowy, hydrofitowych koloidów, takich jak koloidalna guma arabska, iły, Veegum® (oczyszczony bentonit), itp. Po wytworzeniu emulsji substancję czynnądodaje się w ilości zapewniającej uzyskanie pożądanego stężenia.

Żele zawierają podstawę (oleistą wodną lub emulsyjno-suspensyjną). Do podstawy dodaje się środek żelujący, który tworzy w podstawie matrycę, zwiększając jej lepkość. Przykładowymi środkami żelującymi sąhydroksypropyloceluloza, polimery kwasu akrylowego, itp. Substancję czynną dodaje się w pożądanym stężeniu tuż przed dodaniem środka żelującego.

182 124

Ilość substancji czynnej w preparacie do podawania miejscowego nie jest wartością krytyczna, jednak stężenie substancji czynnej powinno mieścić się w zakresie pozwalającym na łatwe nanoszenie na dotkniętą schorzeniem tkankę w ilości zapewniającej dostarczenie żądanej ilości substancji czynnej.

Zazwyczaj zawartość substancji czynnej w środkach do stosowania miejscowego zależy od dotkniętego schorzeniem obszaru tkanki i stężenia związku w preparacie. Na ogół stosuje się około 1 - 500 μί substancji czynnej na 1 cm² tkanki, korzystnie około 30 - 300 μg/cm², korzystniej około 50 - 200 μg/cm², a najkorzystniej około 60 - 100 μg/cm².

Zdolność związków według wynalazku do selektywnego hamowania kinazy białkowej C zademonstrowano w teście z kinazą białkową zależną od kalmoduliny wapniowej, w teście z kazeinową kinazą białkową II, w teście z katalityczną podjednostką kinazy białkowej zależnej od cAMP i w teście z kinaza białkowo-tyrozynową.

Test z kinazą białkową zależną od kalmoduliny wapniowej (CaM)

Ten test opisano w Journal ofNeuroscience, 3:818-831(1983). Całkowita objętość składników stosowanych w teście wynosiła 250 μί (55 mM HEPES, czyli kwas 4-(2-hydroksyetylo)-l-piperazynoetanosulfonowy, pH 7,5, 2,75 mM ditiotreitol, 2,2 mM EGTA, czyli kwas etylenobis (oksyetylenonitrylo) tetraoctowy produkcji Sigma, St. Louis, Missouri, stosowany w buforze kontrolnym, 10 mM chlorku magnezowego produkcji Sigma, St. Louis, Missouri, 200 pg/ml histonu typu HL (Worthington), 10 μί DMSO lub DMSO/inhibitora oraz 30 μΜ ATP (gamma 32 P) produkcji DuPont). Reakcję zapoczątkowywano przez dodanie kinazy białkowej C zależnej od kalmoduliny wapniowej (wyizolowanej z homogenizatu mózgu szczura) inkubowanej w temperaturze pokojowej przez 10 minut, a zatrzymywano przez dodanie 0,5 ml lodowatego kwasu trichlorooctowego (Amresco), a następnie 100 μί albuminy surowicy bydlęcej (1 mg/ml, Sigma, St. Louis, Missouri). Wytrąconą substancję odsączano pod próżnią na filtrach z włókien szklanych i zliczano w scyntylacyjnych licznikach beta.

Skład buforów był następujący:

	Bufor kontrolny	Bufor ślepy
200 MM HEPES pH 7,5	3125 μί '	625 μί
50 mM DTT	625 μί μί	125 μΐ
histon	1250 μί	250 μί
100 mM wapń	125 μΐ	-
100 mpEGTA	-	50 μί
woda destylowana	2375 μί	450 μΐ

Zastosowano 165 μί buforu, 25 μί kalmoduliny (250 pg,/ml), 10 μί DMSO lub DMSO/inhibitora, 25 μί enzymu kinazy i 25 μΐ AT32P.

Test z kazeinową kinazą białkową II (CK-II)

Ten test opisano w Neurochem. es., 13: 829 - 836 (1988). Całkowita obojętość składników wynosiła 250 μί (20 mM Tris-HCl o pH 7,5,5 mM fluorku sodowego, 50 mg/ml kazeiny (Sigma, St. Louis, Missouri), 10 mM chlorku magnezowego (Sigma, St. Louis, Missouri), 10 μί DMSO lub DMSO/inhibitora oraz 30 pm ATP (gamma-32P) produkcji DuPont. Reakcję zapoczątkowywano przez dodanie kazeinowej kinazy białkowej II (wyizolowanej z homogenizatu mózgu szczura) inkubowanej w temperaturze pokojowej przez 10 minut, a zatrzymywano przez dodanie 0,5 ml lodowatego kwasu trichlorooctowego (Amresco), a następnie 100 μί albuminy surowicy bydlęcej (1 mg/ml, Sigma, St. Louis, Missouri). Wytrąconą substancję odsączano pod próżniąna filtrach z włókien szklanych i zliczano w scyntylacyjnych licznikach beta.

Składniki dodawano w następującej kolejności:

175 μί buforu μΐ DMSO lub DMSO/inhibitora μΐ AT32P w 300 μΜ chlorku magnezowym μΐ enzymu (bez rozcieńczania).

182 124

Bufor wytwarzano przez zmieszanie 200 mM Tris-HCl o pH 7,5,50 mM fluorku sodowego, 50 mg/ml kazeiny (po 500 μΐ) i 2 ml wody destylowanej. Końcowa objętość buforu wynosiła 3,5 ml (ilość na 20 prób).

Test z katalityczną podjednostka kinazy białkowej zależnej od cAMP (PKA)

Całkowita objętość składników stosowanych w teście wynosiła 250 μΐ (20 mM HEPES, pH 7,5 (Sigma, St. Louis, Missouri), 200 pg/ml histonu typu HL (Worthington), 10 mM chlorku magnezowego (Sigma, St. Louis, Missouri), 10 μΐ DMSO lub DMSO/inhibitora oraz 30 μΜ ATP (gamma 32 P) produkcji DuPont). Reakcję zapoczątkowywano przez dodanie katalitycznej podjednostki kinazy białkowej zależnej od cAMP z serca bydlęcego (Sigma, St. Louis, Missouri) inkubowanej w temperaturze 30°C przez 10 minut, a zatrzymano przez dodanie 0,5 ml lodowatego kwasu trichlorooctowego (Amresco), a następnie 100 μΐ albuminy surowicy bydlęcej (1 mg/ml, Sigma, St. Louis, Missouri). Wytrąconą substancję odsączano pod próżnią na filtrach z włókien szklanych z użyciem TOMTEC® i zliczano w scyntylacyjnych licznikach beta. Ten test prowadzi się identycznie jak test z PKC, jednak me stosuje się w nim fosfolipidów i diacyloghceryny, a substrat histonowy jest specyficzny dla katalitycznej podjednostki kinazy białkowej zależnej od cAMP.

Test z tyrozynową kinazą białkową (src)

Jako składniki testu zastosowano 10 μΐ Raytide, 10 μΐ kinazy, 4 μΐ DMSO lub DMSO/inhibitora, 6 μΐ 200 mM HEPES o pH 7,5 i 10 μΐ AT32P. Ten test został opisany w Onogene Science, Inc. Cat. #PK02 i PK03 (1990).

Nieoczekiwanie okazało się, że związki według wynalazku są również inhibitorami izozymo-selektywnymi, to jest selektywnie hamują one izozymy kinazy białkowej C beta-1 i beta-2. Tę selektywność zademonstrowano w teście z enzymem PKC.

Test z enzymem PKC

Zastosowano enzymy PKC = alfa, beta-1, beta-2, gamma, delta, epsilon, eta i zeta.

Całkowita obojętność składników stosowanych w teście wynosiła 250 μ! (pęcherzyki złożone ze 120 μg/ml fosfatydyloseryny (Avanti Polar Lipids) i takiej ilości diacylogliceryny (Avanti Polar Lipids) by zaktywować enzym do maksymalnej aktywności w buforze zawierającym 20 mM HEPES, pH 7,5 (Sigma, St. Louis, Missouri), 940 μΜ chlorku wapniowego (Sigma, St. Louis, Missouri), lecz tylko w próbach z enzymami alfa, beta-1, beta-2 i gamma, 1 mM EGTA w przypadku wszystkich enzymów, 10 mM chlorku magnezowego (Sigma, St. Louis, Missouri) oraz 30 μΜ ATP (gamma 32 P) produkcji DuPont). W przypadku wszystkich enzymów jako substrat stosowano histon typy HL (Worthington) lub mielinowe białko zasadowe. Reakcję zapoczątkowywano przez dodanie enzymu kinazy białkowej C inkubowanej w temperaturze 30°C przez 10 minut, a zatrzymywano przez dodanie 0,5 ml zimnego kwasu trichlorooctowego (Amresco), a następnie 100 μΐ albuminy surowicy bydlęcej (1 mg/ml, Sigma, St. Louis, Missouri). Wytrąconą substancję odsączano pod próżnią na filtrach z włókien szklanych z użyciem TOMTEC® i zliczano w scyntylacyjnych licznikach beta.

W tabeli 2 przedstawiono selektywność względem PKC reprezentatywnych związków według wynalazku zbadanych w powyższych testach. Kreska w tabeli 2 oznacza brak wyniku danego testu dla danego związku.

Tabela 2

Związek z przykładu nr	PKC-a	PKC-βΙ	PKC-p2	PKA	CaM	CK-II	src
1	2	3	4	5	6	7	8
XXVII	1	0,05	0,04	-	-	>100	-
XXVIII	4	0,4	0,2	>100	>100	>100	>100
XXIX	0,3	0,03	0,02	>100	3	>100	>100

182 124 cd. tabeli 2

1	2	3	4	5	6	7	8
XXX	0,3	0,02	0,008	-	3	> 100	37
XXX enancjomer S	1,3	0,048	0,033	>100	2,5	>100	63
XXX enancjomer R	0,30	0,005	0,021	>100	0,69	>100	33
XXXI	0,28	0,012	0,005	>100	4,0	>100	21
XXXII	0,36	0,0047	0,0059	>100	8	>100	> 100
XXXIII	0,4	0,01	0,01	>100	5	>100	63
XXXIV	4,2	0,043	0,035	-	-	-	-
XXXV	>5,0	0,15	0,18	-	-	-	-
XXXVI	2,5	0,037	0,032	-	-	-	-
XXXVII	3,0	0,35	0,16	>100	26	>100	58
XXXIX	5	0,3	o,l	>100	20	>100	>100
XL	19	0,6	0,5	>100	93	>100	-
XLI	>5,0	1,9	0,94	-	-	-	-
XLII	>5,0	2,9	0,83	-	-	-	-
XLIII	>5,0	3,2	2,3	-	-	-	-
XLV	0,24	<0,005	<0,005	0,16	2,2	>100	-
XLVI	6,4	0,38	0,30	>100	4,4	>100	>100
XLVII	3,4	0,083	0,087	>100	8,8	>100	-
XLVIII	0,48	0,032	0,030	>100	2,2	>100	>100
XLIX	0,89	0,04	0,03	>100	7,3	>100	74
L	3	0,1	0,05	>100	6,7	>100	16
LI	68	0,18	0,05	>100	56	>100	>100
LII	>5,0	0,17	0,044	-	-	-	-
LIV	1,8	0,30	0,24	-	-	-	-
LV	3,5	0,49	0,38	-	-	-	-
LVI	94	0,043	0,12	>100	22	>100	-
LVII1	2,2	0,049	0,026	-	-	-	-
LIX	1	0,07	0,08	-	2	>100	>100
LX	>100	0,7	0,8	-	-	-	-
LXI	>100	1	2	>100	>10	>10	>100
LXII	0,3	0,02	0,03	>100	0,47	>100	>100
LX1II	0,24	0,019	0,008	-	-	-	-
LXV tnfluorooctan	0,1	0,01	0,008	>100	0,9	>100	72
LXV chlorowodorek	0,4	0,05	0,04	-	0,6	>100	61
LXVI	1	0,1	0,1	-	4	>100	>100
LXVII	9	3	2	-	82	>100	>100
LXVIII	0,45	0,005	0,014	>100	7,1	>100	61

182 124 cd tabeli 2

1	2	3	4	5	6	7	8
LXIX	0,7	0,05	0,04	>100	5	>100	>100
LXX	4	0,2	0,1	>100	9	>100	>100
LXXI	31	0,4	0,3	>100	>100	>100	>100
LXXII	0,6	0,05	0,03	>100	5	>100	4,4
LXXIV	0,4	0,03	0,02	>100	41	>100	-
LXXIII	0,30	0,01	0,01	>100	8,0	>100	71
LXXV	0,3	0,03	0,03	-	3	>100	91
LXXVI	>100	0,5	0,6	>100	>100	>100	>100
LXXVII	0,4	0,04	0,03	-	0,6	>100	>100
LXXV1II	>100	2	2	-	-	-	-
LXX1X	3	0,1	0,1	>100	39	>100	>125
LXXX	3	0,04	0,04	>100	63	>100	>100
LXXXI	2	0,07	0,06	>100	70	>100	>125
LXXXII	>100	0,5	0,3	>100	>100	>100	>100
LXXXIII	10	0,6	0,4	>100	>100	>100	>100
LXXXV	49	0,5	0,5	-	-	-	-
LXXXVIII	0,16	0,005	0,004	-	-	-	-
LXXXIX	>5,0	0,41	0,38	-	-	-	-

Poniższe przykłady I - XXVI ilustrują wytwarzanie związków wyjściowych i pośrednich, przykłady XXVII - XCV ilustrują wytwarzanie związków wyjściowych i pośrednich, przykłady XXVII - XC V ilustrują wynalazek, a przykłady XCVI - CIII ilustrują preparaty środka farmaceutycznego według wynalazku. W przykładach zastosowano następujące skróty: MW = masa cząsteczkowa; t.t. = temperatura topnienia; NMR - widma jądrowego rezonansu magnetycznego; MS = widma masowe; HPLC = wysokosprawna chromatografia cieczowa na żelu krzemionkowym; DMF = Ν,Ν-dimetyloformamid; Pd/C - pallad na węglu drzewnym; THF = tetrahydrofuran; EtOAc = octan etylu. Określenia „NMR” i „MS” na końcu przykładów oznaczają, że widmo produktu było zgodne z założoną strukturą. Nomenklaturę przedstawiono na wzorze 34.

Przykład I. 2,3-bis(3'indolino)furano-l,4-dion

Do roztworu zawierającego 2,3-bezwodnik maleinowy (5,56 g, 33,3 mmola) i chlorowodorek metyloaminy (3,50 g, 55,0 mmola) w 40 ml kwasu octowego dodano etanolami sodowego (3,56 g, 50 mmoli). Mieszaninę mieszano w 25°C z użyciem rurki suszącej z CaCl₂ przez 16 godzin, a następnie ogrzewano ja w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez 4 godziny. Ochłodzoną mieszaninę wlano do wody (350 ml) i wyestrahowano EtOAc (3 x 75 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto kolejno 100 ml porcjami nasyconego wodnego roztworu NaHCO₃, wodąi solanką, a potem wysuszono (MgSO₄). Rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość poddano rekrystalizacji z etanolu, w wyniku czego otrzymano 3,82 g (64%) 2,3-dichloro-N-metylomaleimidu w postaci białych kryształów. Macierzysty roztwór zatężono i pozostałość poddano preparatywnej radialnej chromatografii warstwowej (Chromatotron, Hamson Research), w wyniku czego otrzymano dodatkowo 0,81 g 2,3-dichloro-N-metylomaleimidu (wydajność całkowita 77%).

Do roztworu indolu (10,5 g, 90 mmoli) w 175 ml bezwodnego toluenu wkroplono w atmosferze azotu w ciągu 1 godziny roztwór bromku etylomagnezowego (1,0M 3w THF, 90 ml,

182 124 mmola). Po zakończeniu wkraplania jasnozielony roztwór ogrzano do 40°C w ciągu 30 minut, a następnie ochłodzono do 25°C i dodano do niego w ciągu 30 minut roztworu 2,3-dichloro-N-metylomaleimidu (3,8 g, 21 mmoli) w 50 ml toluenu. Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 100°C przez 3 godziny, a następnie ochłodzono ją do 25°C i reakcję przerwano przez dodanie 100 ml 20% wodnego roztworu kwasu cytrynowego, a następnie rozdzielono warstwy. Fazę wodną wyekstrahowano EtOAc (50 ml). Połączone warstwy organiczne wysuszono (bezwodny MgSO₄). Rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość roztarto w 30 ml acetonu i odstawiono w 5°C na 40 godzin. Substancje stałe zebrano i przemyto lodowatym eterem, w wyniku czego otrzymano 5,25 g (73%) 3,4-bis(3'-indohlo)-l-metylopirolo-2,5-dionu w postaci czerwonej substancji stałej. T.t. = 276 - 278°C.

Do roztworu 3,4-bis(3'-indolilo)-1 -metylopirolo-2,5-dionu w 150 ml etanolu dodano 5N KOH (50 ml). Mieszaninę mieszano w 25°C przez 4 godziny i rozcieńczono ją wodą. Większość etanolu odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem i mieszaninę zakwaszono do pH 1. Wytrącony produkt odsączono i przemyto go wodą. Surowy produkt rozpuszczono w minimalnej ilości CH₂C1₂i powoli przesączono przez kolumnę (5,08 cm) z żelem krzemionkowym, eluując 50% EtOAc w heksanie, w wyniku czego otrzymano tytułowy związek (3,10 g, 79%) w postaci czerwonej substancji stałej, T.t. = 225 - 228°C.

Przykład II. Bis-2,6-dibromometylopirydyna

W atmosferze azotu i 0°C, w ciągu 10 minut, do mieszaniny zawierającej 2,6-pirydynodimetanol (735 mg, 5,28 mmola) i trifenylofosfinę (3,20 g, 12,2 mmola) w 35 ml bezwodnego CH₂C1₂ dodano porcjami N-bromosukcynimidu (2,16 g, 12,2 mmola). Mieszaninę mieszano w 0°C przez 1 godzinę, a następnie odstawiono ją w 5°C na 16 godzin. Większość rozpuszczalnika usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, a do pozostałości dodano eteru (100 ml). Warstwę eterową zdekantowano i zatężono do objętości 20 ml, a następnie rozcieńczono 3:1 heksanem/EtOAc (50 ml). Mętny roztwór umieszczono na noc w lodówce. Po odparowaniu rozpuszczalników pod próżnią surowy produkt poddano rekrystalizacji z heksanu, w wyniku czego otrzymano 766 mg (55%) bis-2,6-dibromometylopirydyny w postaci krystalicznej substancji stałej. MS.

Przykład III. (±)-3-(Benzyloksy)metyleno-l,6-dibromoheksan

Do roztworu (±)-3-cyklohekseno-l-metanolu (853 mg, 7,60 mmola) w THF (35 ml) wkroplono w atmosferze azotu i 25°C roztwór t-butanolanu potasowego (1, OM w THF, 8,27 ml, 8,27 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 16 godzin, a następnie poddano ją działaniu nasyconego wodnego roztworu NH₄C1 (5 ml) i zatężono. Pozostałość rozpuszczono w eterze (50 ml), przemyto kolejno wodą (20 ml) i solanką (20 ml) i wysuszono (MgSO₄). Rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość poddano cchromatografii radialnej na żelu krzemionkowym, eluując 5% EtOAc w heksanie, w wyniku czego otrzymano (±)-3-(benzyloksy)metylo-l -cykloheksan (1,42 g, 92%) w postaci bezbarwnego oleju. NMR.

Ozon przepuszczano pęcherzykami przez roztwór (±)-3-benzyloksymetyleno-l -cykloheksanu (1,35 g, 6,70 mmola) w CH₂C1₂ (65 ml), w -78°C, do chwili utrzymania się niebieskiego koloru od nieprzereagowanego ozonu. Pozwolono by mieszanina reakcyjna ogrzała się do temperatury pokojowej w trakcie przepuszczaania przez nią pęcherzykami bezwodnego azotu. Do mieszaniny reakcyjnej wstrzyknięto w ciągu kilku minut kompleks borowodór-siarczek dimetylu (10,OM w THF, 2,7 ml, 27,8 mmola) i mieszaninę reakcyjną odstawiono w temperaturze pokojowej na 24 godziny. Mieszaninę reakcyjnąpoddano działaniu 5% wodnego roztworu HC1 (1 ml) i całość mieszano intensywnie przez 1 godzinę, a następnie dodawano stałego NaHCO₃ do chwili uzyskania zasadowego odczynu mieszaniny (papierek lakmusowy). Mieszaninę wysuszono (bezwodny MgSO₄), a następnie przesączono i zatężono, w wyniku czego otrzymano surowy (±)-3-(benzyloksy)metylo-l,6-heksanodiol (1,49 g, około 100%) w postaci oleju. Ten materiał (pojedyncza plamka w TLC, R_f= 0,25,25% EtOAc w heksanie) zastosowano w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

W trakcie mieszania do mieszaniny (±)-3-(benzyloksy)metylo-l,6-heksanodiolu (1,45 g, 6,10 mmola) i trifenylofosfiny (3,67 g, 14,0 mmola) w bezwodnym CH₂C1₂ (50 ml) dodano w

182 124

0°C w atmosferze azotu N-bromosukcynimidu (2,49 g, 14,0 mmola). Po 12 godzinach mieszaninę reakcyjną zatężono i do pozostałości dodano eteru (100 ml). Mieszaninę mieszano przez 15 minut i warstwę eterową zdekantowano znad substancji stałych. To postępowanie powtórzono z użyciem 50 ml eteru. Połączone ekstrakty eterowe zatężono do objętości 50 ml, a następnie rozcieńczono je heksanem (100 ml). Po odstawieniu roztworu w 5°C na noc zdekantowano go znad stałego osadu i zatężono, w wyniku czego otrzymano dibromek (±)-3-(benzyloksy)metylo-1,6-dibromoheksanu (1,09 g, 49%) w postaci jasnożółtego oleju, który według analizy TLC był zasadniczo jednorodny, R_f = 0,75 (10% EtOAc w heksanie). NMR.

Przykład IV. l-(t-Butylodimetylosililoksy)-4-(t-butylodifenylosililoksy)butan-3-ol

Do roztworu 3-buteno-l-olu (15,0 g, 0,21 mola) w bezwodnym CH₂C1₂ (100 ml) dodano imidazolu (28,6 g, 0,42 mola, 2 równoważniki), a następnie chlorku t-butylodimetylosililu (32,0 g, 0,22 mola). Po 90 minutach analiza TLC (10% EtOAc/hekanie)wykazała, że reakcja zaszła do końca. Ten roztwór CH₂C1₂ przeniesiono do rozdzielacza, rozcieńczono CH₂C1₂ (110 ml), a następnie przemyto go kolejno wodą (200 ml) i solanką (200 ml). Warstwę organiczną oddzielono, wysuszono (MgSO₄), przesączono i rozpuszczalnik usunięto, w wyniku czego otrzymano l-(O-TBDMS)-3-buten w postaci oleju, który zastosowano w następnej reakcji.

Powyższy olej rozpuszczono w mieszaninie acetonu (400 ml) i wody (50 ml), a następnie dodano N-tlenku N-metylomorfoliny (85,2 g, 0,63 mola, 3 równoważniki). Powstałą zawiesinę ochłodzono do 0°C i po 10 minutach dodano katalicznąilość OsO₄ (0,3 g) i całość mieszano przez noc, a potem stopniowo ogrzano do temperatury pokojowej. Analiza TLC (25% EtOAc/heksanie) wykazała, że reakcja zaszła do końca. Reakcję przerwano przez dodanie siarczynu sodowego, mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (1 litr) i przemyto ją kolejno wodą (400 ml) i solanką (400 ml). Warstwę organiczną oddzielono, a warstwę wodną wyekstrahowano eterem (2 x 500 ml). Połączone warstwy organiczne wysuszono, zatężono, w wyniku czego otrzymano 4-(O-TBDMS)-l,2-butanediol w postaci oleju, który zastosowano w następnej reakcji.

Powyższy olej rozpuszczono w bezwodnym CH₂C1₂ (250 ml) i w trakcie mieszania dodano do tego roztworu stałego imidazolu (30,0 g, 0,44 mola, 2,5 równoważnika). Powstały roztwór ochłodzono do 0°C, a po 15 minutach wkroplono w ciągu 45 minut roztwór chlorku t-butylodifenylosililu (50,0 g, 0,18 mola, 1 równoważnik) w CH₂C1₂ (50 ml). Po zakończeniu dodawania mieszanie kontynuowano w 0°C przez 2,5 godziny. Roztwór przeniesiono do rozdzielacza, rozcieńczono go CH₂C1₂ (250 ml), a następnie przemyto kolejno wodąi solanką a potem wysuszono (MgSO₄) i przesączono. Rozpuszczalnik usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymano surowy produkt w postaci oleju, który oczyszczono drogą chromatografii w krótkiej kolumnie z żelem krzemionkowym, eluując (10% EtOAc/heksanem). Wyeluowany rozpuszczalnik usunięto pod próżnią i otrzymano lepki olej jako związek pośredni (78,1 g, wydajność całkowita 93%). MS.

Przykład V. l-(t-Butylodimetylosililoksy)-3-(3-jodopropyloksy)-4-(butylodifenylosililoksy)butan

Do roztworu alkoholu wytworzonego sposobem opisanym w przykładzie IV w chlorku metylenu (20 ml) i cykloheksanie (100 ml) dodano w atmosferze azotu (balon) tnchloroacetoimidanu allilu (17,28 g, 88 mmoli, 2,2 równoważnika), a następnie kwasu trifluorometanosulfonowego (50 μΐ/g materiału wyjściowego, 0,92 ml). Po 20 godzinach roztwór przesączono i przesącz przemyto kolejno nasyconym wodnym roztworem NaHCO₃, wodąi solanką. Fazę organiczną oddzielono i wysuszono (MgSO₄). Rozpuszczalnik usunięto i otrzymano olej, który oczyszczono drogą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując heksanami, a następnie dla zwiększenia polamości fazy ruchomej 5% octanem etylu w heksanach (kilka litrów), w wyniku czego otrzymano 19,27 g eteru allilowego, l-(t-butylodimetylosililoksy)-3-(3-propenoksy)-4-(butylodifenylosililoksy)butanu, w postaci jasnobrązowego oleju (wydajność 97%). MS.

Do roztworu powyższego eteru allilowego (14,16 g, 28,38 mmola, 1 równoważnik) w THF (60 ml) wkroplono w atmosferze azotu 9-BBN (9-borabicyklo[3,3,l]nonanu, 0,5M roztwór w THF, 60 ml, 30 mmoli, 1,1 równoważnika). Po 3 godzinach analiza TLC (10% EtOAc w heksanach) wykazała, że wyjściowy materiał został zużyty. Do tego roztworu dodano 3M wodnego

182 124 roztworu NaOH (10,41 ml, 31,22 mmola, 1,1 równoważnika), a następnie powoli wkroplono (1,5 godziny) 30% nadtlenku wodoru (10,3 ml, 90,82 mmola, 3,2 równoważnika). Podczas dodawania nadtlenku utrzymywano temperaturę mieszaniny reakcyjnej poniżej 50°C (łaźnia lodowa). Po 30 minutach dodano chlorku sodowego do chwili nasycenia roztworu. Fazę organiczną usunięto, a fazę wodną wyekstrahowano eterem. Połączone fazy organiczne przesączono i przesącz zatężono, w wyniku czego otrzymano olej. Ten olej oczyszczono drogą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując 10% ETOAc w heksanach, a następnie, dla zwiększenia polarności fazy ruchomej, 20% octanem etylu w heksanach (1,5 litra rozpuszczalnika), w wyniku czego otrzymano 9,53 gjasnożóhego oleju (wydajność 65%). MS.

W trakcie intensywnego mieszania do podwyższonego alkoholu w bezwodnym eterze (150 ml) dodano w 0°C trietyloaminy (2,93 g, 28,91 mmola, 1,5 równoważnika), a następnie wkroplono chlorku mesylu (3,31 g, 28,91 mmola, 1,5 równoważnika). Po 3 godzinach w 0°C analiza TLC (10% EtOAc w heksanach) wykazała, że wyjściowy materiał został zużyty. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem, przemyto wodą i solanką i wysuszono (MgSO₄), a następnie rozpuszczalnik usunięto. Powstały olej przepuszczono przez złoże żelu krzemionkowego, eluując 25% EtOAc w heksanach, a następnie eluent zatężono. Do roztworu powstałego oleju w acetonie (200 ml) dodano NaHCO₃ (0,17 g, 1,93 mmola, 0,1 równoważnika), a potem Nal (28,88 g, 192,7 mmola, 10 równoważników). Mieszaninę reakcyjnąpo mieszaniu w temperaturze pokojowej i atmosferze azotu przez 30 minut ogrzano do 50°Ć na łaźni wodnej. Po 2,5 godziny analiza TLC (10% EtOAc w heksanach) wykazała, że mesylan został zużyty. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (500 ml), przemyto ją kolejno zimnym nasyconym wodnym roztworem Na₂CO₃, wodą i solanką a potem wysuszono (MgSO₄), a następnie rozpuszczalnik usunięto. Powstały olej przepuszczono przez złoże żelu krzemionkowego, eluując 5% EtOAc w heksanach, w wyniku czego otrzymano 10,3 g związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju (wydajność 85%).

Przykład VI. Octan 3-bromopropylu

3-Bromopropan-l-ol (0,54 mmola, 75,0 g) w CH₂C1₂ (500 ml) poddano w 0°C w atmosferze azotu działania chlorku acetylu (75 ml, 0,5 mmola). Do tego roztworu powoli wstrzyknięto porcjami (5 ml) trietyloaminę (75 ml, 0,54 mmola). Pozwolono by mieszanina reakcyjna stopniowo (12 godzin) ogrzała się do temperatury pokojowej. Osad odsączono i sączek przemyto CH₂C1₂. Przesącz przemyto kolejno wodą (dwukrotnie) i solanką (dwukrotnie), a potem wysuszono (Na₂SO₄) i przesączono. Przesącz zatężono, w wyniku czego otrzymano 91 g tytułowego octanu (wydajność 93%) w postaci oleju. MS.

Przykład VIL N-(3-Acetoksypropylo)indol

W trójszyjnej kolbie wyposażonej w chłodnicę zwrotnąi dodatkowy lejek umieszczono suspensję NaH (60% roztwór w oleju mineralnym, 28,2 g, 0,705 mmola, 1,5 równoważnika), a następnie w trakcie mieszania w 0°C wkroplono roztwór indolu (55 g, 0,47 mmola) w DMF (150 ml). Po 30 - 60 minutach dodano roztworu haolegnku alkilu i octanu 3-bromopropylu (170 g, 0,94 mmola) w DMF (50 ml). Mieszaninę reakcyjną ogrzano do 50°C w ciągu 6 godzin, a następnie pozwolono na mieszanie jej w temperaturze pokojowej przez 5-15 godzin. Rozpuszczalnik usunięto pod próżnią a pozostałość rozdzielono między CH₂C1₂ i wodę. Warstwę organiczną przemyto kolejno IN HCI (trzykrotnie), wodą i solanką a potem wysuszono (Na₂SO₄) i przesączono. Przesącz zatężono, w wyniku czego otrzymano 102 g tytułowego alkiloindolu w postaci oleju, który powoli uległ krystalizacji. MS.

Przykład VIII. Kwas N-(t-butoksykarbonylo)mdol-3-ilo-octowy

W trakcie mieszania do roztworu kwasu indolo-3-octowego (26,25 g, 0,15 mmola) w acetonie (800 ml) dodano węglanu cezowego (48,9 g, 0,15 mmola), a następnie bromku allilu (15 ml, 0,17 mmola, 1,16 równoważnika). Po 12 godzinach usunięto rozpuszczalnik. Pozostałość rozdzielono między wodę i CHC1₃. Warstwę organicznąprzemyto solanką wysuszono (Na₂SO₄) i przesączono. Przesącz zatężono, w wyniku czego otrzymano 27,9 g estru allilowego (wydajność 74%) w postaci oleju.

Do roztworu estru allilowego (27,9 g) w acetonitrilu (500 ml) dodano diwęglanu di-t-butylu (29,1 g, 0,133 mmola, 1,2 równoważnika), a następnie 4-dimetyloaminopirydyny (1,36 g,

182 124

0,011 mmola, 0,1 równoważnika). Po 15 minutach mieszaninę reakcyjną rozcieńczono EtOAc (1,2 litra), przemyto ją kolejno O,1N HC1, wodą (dwukrotnie) i solanką (dwukrotnie). Warstwę organiczną wysuszono (Na₂SO₄), przesączono i zatężono, w wyniku czego otrzymano BOCzabezpieczony ester (32,9 g, 94%) w postaci oleju, który uległ powolnej krystalizacji.

Do roztworu BOC-zabezpieczonego estru w CH₂Cl₂/EtOAc 10:3 (325 ml) dodano 2-etyloheksanianu sodowego (17,3 g, 0,104 mmola), trifenylofosfiny (4,93 g, 18,8 mmola, 0,18 równoważnika) i Pd(PPh₃)₄ (4,56 g, 3,95 mmola, 0,04 równoważnika). Po 1 godzinie rozpuszczalnik usunięto, a pozostałość rozdzielono między EtOAc i wodę. Zasadową warstwę wodną wyekstrahowano ponownie EtOAc, a następnie eterem i ostrożnie zakwaszono 0,1 ON HC1. Kwaśną warstwę wodną wyekstrahowano EtOAc. Warstwę organiczną przemyto kolejno wodą i solanką a potem wysuszono (Na₂SO₄) i przesączono. Przesącz zatężono, w wyniku czego otrzymano BOC-zabezpieczony kwas (21,8 g, wydajność 78%) w postaci oleju, który uległ powolnej krystalizacji. Wydajność związku tytułowego (z trzech etapów) wynosiła 53%. MS.

Przykład IX. (±)3,4-[(N,N'-l,r-(3-3-t-butylodifenylosililoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-1 -(metylo)pirolo-2,5-dion

Do zawiesiny Cs₂CO₃ (11,2 g, 34,3 mmola) w DMF (350 ml) wstrzyknięto w 60°C w ciągu 15 godzin roztwór bis-(3,3'-indolilo)]-l-(metylo)pirolo-2,5-dionu (3,41 g, 10,0 mmola) w DMF (5,0 ml) zawierający dibromek 3-t-butylodifenylosililoksymetyleno-l,6-dibromoheksanu (5,64 g, 34,3 mmola, wytworzonego w sposob analogiczny jak pochodna benzoilu w przykładzie II). Po 4 godzinach od zakończenia dodawania mieszaninę reakcyjną ochłodzono do temperatury pokojowej, a następnie wlano ją do wody (1,5 litra) i wyestrahowano CH₂C1₂ (2 x 300 ml). Fazę organiczną przemyto wodą wysuszono, przesączono i zatężono. Koncentrat oczyszczono drogą chromatografii rzutowej, eluując 10% do 25% octanem etylu w heksanie, w wyniku czego otrzymano 2,95 g makrocyklicznego 3,4-[(Ν,Ν'-1,Γ-(3'-34—butylodifenylosihloksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)-l-(metylo)pirolo-2,5-dionu (wydajność 43%) w postaci czerwonego oleju. MS.

Przykład X. 4-t-Butylodifenylosihloksy-3-(alliloksy)-maślan (S)-metylu

W trakcie mieszania w atmosferze azotu do roztworu 4-t-butylodifenylosililoksy-3-(hydroksy)maślanu (S)-metylu (20,0 g, 53,7 mmola) w cykloheksanie (400 ml) dodano tnchloroacetoimidanu alhlu (21,74 g, 107,4 mmola), a następnie, w ciągu 30 minut, w 5 porcjach kwasu trifluorometanosulfonowego (1 ml, 50 ml/g alkoholu). Po 70 godzinach powstały substancje stałe, które odsączono, a placek filtracyjny przemyto cykloheksanem i rozpuszczalniki usunięto pod próżnią. Powstały olej umieszczono nawarstwię krzemionki i przemyto go heksanem, a produkt wyeluowano 10% octanem etylu w heksanie. Analiza NMR wykazała obecność resztkowego imidanu (około 10%), mimo to materiału tego użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania. Otrzymano 24,76 g pozostałości, w tym 22,2 g żądanego produktu (100%). MS.

Przykład XI. (S)-4-t-Butylodifenylosililoksy-3-(2-jodoetoksy)-l-jodobutan

W -78°C i atmosferze azotu do roztworu 4-t-butylodifenylosililoksy-3-(alliloksy)maślanu (S)-metylu (23,8 g, 57 mmoli) rozpuszczonego w bezwodnym THF (1 litr) wkroplono w ciągu 40 minut DIBAL-H (231 ml, 1,0M w toluenie, 231 mmola). Po mieszaniu przez 1,5 godziny pozwolono by mieszanina reakcyjna ogrzała się do -10°C i reakcję przerwano przez dodanie 5% wody w metanolu i dużej ilości celitu. Otrzymaną mieszaninę przesączono przez warstwę celitu i przesącz zatężono, a następnie rozdzielono go między eter 120% kwas cytrynowy. Warstwę eterową wysuszono i zatężono pod próżnią. Powstały olej przepuszczono przez warstwę krzemionki, eluując chrloroformem, w wyniku czego otrzymano 20,6 g (93%) (S)-4-t-butylodifenylosihloksy-3-alliloksybutan-1 -olu.

W -78°C do roztworu (S)-4-t-butylodifenylosililoksy-3-alliloksybutan-l-olu (20,6 g, 53,6 mmola) w metanolu (500 ml) dodano w ciągu około 12 minut ozonu. Mieszanina zabarwiła się a słaboniebieski kolor, apotem dodano do niej NaBH₄ (12,2 g, 321 mmoli, 6 równoważników). Pozwolono by mieszanina reakcyjna ogrzała się do temperatury pokojowej, a następnie rozpuszczalniki usunięto pod próżnią Pozostałość przepuszczono przez warstwę krzemionki, eluując octanem

182 124 etylu, w wyniku czego otrzymano 16,4 g (79%) (S)-4-t-butylodifenylosililoksy-3-(2-hydroksyetoksy)butan-l-olu w postaci bezbarwnego oleju.

Do roztworu (S)-4-t-butylodifenylosililoksy-3-(2-hydroksyetoksy)butan-l-olu (15,7 g, 40,4 mmola) w eterze (600 ml) dodano w 0°C i atmosferze azotu trietyloaminy (16,8 g, 121 mmoli), a następnie chlorku mesylu (9,38 ml, 121 mmoli). Po 3 godzinach roztwór przesączono, a przesącz przemyto kolejno wodą (dwukrotnie) i solanką (dwukrotnie), wysuszono (Na₂SO₄) i zatężono pod próżnią. W pozostałości znajdowało się 21,9 g (>99%) bismesylanu w postaci żółtego oleju, który wykorzystano bezpośrednio. Ten bismesylan rozpuszczono w acetonie (1,4 litra) odestylowany znad węglanu potasowego. Do tego roztworu dodano Nal (90,4 g, 603 mmola) i 0,05 równoważnika NaHCO₃ (170 mg, 2 mmole). Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w 56°C przez 24 godziny, a następnie przesączono ją i przesącz zatężono pod próżnią. Pozostałość rozdzielono między eter i 10% Na₂CO₃. Warstwę eterową przemyto solanką, wysuszono (Na₂SO₄) i zatężono, w wyniku czego otrzymano 17,9 g (73,2%) (S)-4-t-butylodifenylosililoksy-3-(2-jodoetoksy)-l-jodobutanu w postaci bezbarwnego oleju. MS: MW = 608,39; stwierdzono 559 (M-t-butyl; FD, CHCL₃).

Przykład XII. (S)-3,4-[(N,N'-l,l')-((2''-etoksy)-3’-(O)-4(metanosulfonyloksy)butano)-(bis)-(3-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dion (związek o wzorze 35)

3,4-(Bis)-(3-indolilo)-lH-pirolo-2,5-dion (10,04 g, 29,4 mmola) i (S)-4-t-butylodifenylosililoksy-3-(2-jodoetoksy)-l-jodobutan (17,9 g, 29,4 mmola) połączono i rozpuszczono w bezwodnym DMF (80 ml). W 50°C i atmosferze azotu do suspensji węglanu cezowego (38,3 g, 118 mmoli) w bezwodnym DMF (1,7 litra) wstrzyknięto w ciągu 72 godzin powyższy roztwór. DMF usunięto pod próżnią, a pozostałość rozdzielono między CHC1₃ i IN HC1. Kwaśną warstwę wyekstrahowano ponownie chloroformem i octanem etylu. Połączone warstwy organiczne przemyto kolejno IN HC1 (jednokrotnie), wodą (dwukrotnie) i solanką (dwukrotnie), wysuszono (Na₂SO₄) i zatężono, w wyniku czego otrzymano karmazynową substancję stałą. Tego surowego produktu użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Ten surowy produkt przeprowadzono w stan suspensji w etanolu (700 ml) i poddano działaniu 5N KOH (800 ml). Temperatura mieszaniny reakcyjnej podniosła się do 80°C. Po 72 godzinach metanol usunięto pod próżnią, a wodną suspensję ochłodzono do 0°C i zakwaszono ją 5N HCL Fioletowy osad wyodrębniono i poddano elucji octanem etylu na złożu krzemionki. Ten eluat zatężono, w wyniku czego otrzymano 8,7 g częściowo zsililowanego maleimidu w postaci karmazynowej substancji stałej, którą użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Do roztworu powyższego bezwodnika (8,7 g, 19,7 mmola) w DMF (1 litr) dodano w temperaturze pokojowej i atmosferze azotu 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilanu (41,6 ml, 197 mmola) i metanolu (4 ml, 98,5 mmola). Po 40 godzinach mieszaninę reakcyjnązatężono pod próżniąi dodano roztworu 2:1 (objętościowo) MeCN/lN Hel (100 ml). Pozostałość mieszano przez 1 godzinę, a następnie organiczny rozpuszczalnik usunięto, a wodną suspensję wyekstrahowano octanem etylu. Rozpuszczalniki usunięto, w wyniku czego otrzymano 8,9 g maleimidu, którego użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Do suspensji powyższego maleimidu (8,9 g, 20 mmoli) w CH₂C1₂ (800 ml) dodano w temperaturze pokojowej i atmosferze azotu pirydyny (4,85 ml, 60 mmoli) i niewielki nadmiar bezwodnika metanosulfonowego (4,21 g, 24 mmoli). Po 16 godzinach mieszaninę reakcyjną przemyto kolejno 0,lN HC11 solanką, a potem zatężono fazę organiczną. Pozostałość przepuszczono przez warstwę krzemionki stosując powolnąelucję gradientowąO -10% MeCN w CH₂C1₂. Frakcję eluatu zawierającą żądany mesylan zatężono, w wyniku czego otrzymano 2,8 g żądanego związku w postaci karmazynowej substancji stałej. Całkowita wydajność dijodku wynosiła 18%. MS' MW = 520; stwierdzono 520 (FD, CHC1₃).

Przykład XIII. 3-(t-Butylodifenylosililoksymetyleno)-l-cykloheksan

Do mieszaniny 3-cykloheksanu-l-metanolu (Aldrich, 13,0 ml, 0,11 mola), N,N-diizopropyloetyloaminy (43 ml, 0,244 mola) i 4-dimetyloaminopirydyny (2,70 g, 0,022 mola) w 375 ml bezwodnego CH₂C1₂ dodano w 25°C i atmosferze azotu i t-butylodifenylochlorosilanu (32 ml, 0,123 mola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 25°C przez 48 godzin, a następnie przemyto ją

182 124 kolejno 150 ml porcjami IN HC1, wodąi solanką i wysuszono (MgSO₄). Rozpuszczalnik odparowano, a pozostałość naniesiono na kolumnę (10,16 cm x 10,16 cm) ze złożem krzemionkowym i poddano powolnej elucji heksanami, w wyniku czego otrzymano 33,6 g 3-(t-butylodifenylosihloksymeyleno)-l-cykloheksanu (86%) w postaci bezbarwnego oleju, który był jednorodny według analizy TLC (R_f = 0,4, heksany).

Analiza elementarna dla C₂₃H₃₀OSi (0,3 H₂O)

Obliczono: C 77,6, H 8,67

Stwierdzono: C 77,38, H 8,72.

Przykład XIV. 3-(t-Butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-heksanodiol

Ozon przepuszczano pęcherzykami przez intensywnie mieszany w -78°C roztwór 3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l-cykloheksanu (18,0 g, 51,3 mmola) w CH₂C1₂ (550 ml), do chwili utrzymania się niebieskiego koloru od nieprzereagowanego ozonu. Pozwolono by mieszanina reakcyjna ogrzała się do 25°C, a następnie przepuszczano przez nią w ciągu 30 minut pęcherzyki bezwodnego azotu. Do mieszaniny reakcyjnej wkroplono w ciągu 10 minut kompleks borowodór-siarczek dimetylu (10,OM, 23 ml, 0,23 mola) i mieszaninę reakcyjną mieszano w 25°C i atmosferze azotu przez 24 godziny. Mieszaninę reakcyjnąpoddano działaniu 5% HC1 (15 ml) i całość mieszano przez 1 godzinę, a następnie dodawano stałego NaHCO₃ do chwili uzyskania zasadowego odczynu mieszaniny (papierek wskaźnikowy). Mieszaninę reakcyjną przesączono i przesącz przemyto kolejno 200 ml porcjami NaHCO₃ i wodą, a następnie wysuszono (MgSO₄). Po odparowaniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym ciśnieniem surowy produkt oczyszczono drogą chromatografu na złożu (10,16 cm x 10,16 cm) żelu krzemionkowego, eluując EtOAc, w wyniku czego otrzymano 17,8 g (90%) 3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-heksanodiolu w postaci lepkiego bezbarwnego oleju, który był jednorodny według analizy TLC (R_f= 0,5, eter).

Analiza elementarna dla C₂₃H₃₄O₃Si (0,2 H₂O)

Obliczono: C 79,80, H 8,88

Stwierdzono: C 70,72, H 8,86.

Przykład XV. 3-t-Butylodifenylosililoksymetyleno-l,6-dibromoheksan

W trakcie mieszania w 0°C i atmosferze azotu do roztworu zawierającego 3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-heksanodiol (17,5 g, 45,2 mmola) i trifenylofosfinę (28,6 g, 109 mmola) w bezwodnym CH₂C1₂ (550 ml) dodano porcjami w ciągu 5 minut N-bromosukcynimidu (19,3 g, 109 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 0°C przez 5 godzin, a następnie odstawiono ją do lodówki w 5°C na 16 godzin. Po usunięciu większości rozpuszczalnika do pozostałości powoli dodano bezwodnego eteru (300 ml). Warstwę eterową zdekantowano znad wytrąconej substancji stałej. Tę substancję stałą przemyto dodatkową ilością świeżego eteru (200 ml). Połączone warstwy eterowe zatężono do objętości 100 ml, roztarto je w 300 ml heksanów i ciecz zdekantowano znad wytrąconej substancji stałej. Te substancje stałe przemyto 25% eterem w heksanach i połączone ekstrakty organiczne wysuszono (MgSO₄) i zatężono. Surowy produkt naniesiono na kolumnę (10,16 cm x 10,16 cm) ze złożem krzemionkowym i poddano elucji 25% eterem w heksanach, w wyniku czego otrzymano 20,1 g (86%) 3-t-butylodifenylosililoksymetyleno-l,6-dibromoheksanu w postaci bezbarwnego oleju, który był jednorodny według analizy TLC (R_f = 0,75, 10% EtOAc w heksanach).

Ή NMR (300 MHz, CDC1₃) δ: 1,06 (s, 9H), 1,35 - 2,10 (m, 7H), 3,55 (m, 4H), 3,56 (w przybliżeniu d, 2H, J = 4 Hz), 7,40 i 7,64 (m, 10H).

¹³C NMR (75 MHz, CDC1₃)6: 19,2, 26,9, 30,0, 31,9, 33,8, 34,7, 38,5, 65,0, 127,7, 133,4, 135,5.

Przykład XVI. (S)-(-)-3-Cykloheksano-l-metanol

Do ochłodzonego roztworu znanego estru (Ireland i inni J. Org. Chem. 1992,57(19),5071 5073 i przytoczone tam pozycje literaturowe) i (S)-(-)-3-cykloheksano-l-metylenoksy-(S)-N-metylo-2-hydroksysukcynimidu (8,20 g, 34,5 mmola) w THF wkroplono w ciągu 15 minut roztwór LiAlH₄ (1,0M w THF, 75,8 ml, 75,8 mmola). Pozwolono by mieszanina reakcyjna ogrzała się do temperatrury pokojowej, a następnie mieszano ją w 25°C przez 2 godziny, a potem ochłodzono i reakcję przerwano przez dodanie IN NaOH. Mieszaninę przesączono przez celit i substancje

182 124 stałe przemyto THF (100 ml) Po odparowaniu przesączu pod zmniejszonym ciśnieniem pozostałość rozpuszczono w 150 ml eteru i przemyto kolejno wodą(2 x 50 ml) i solanką(50 ml), a potem wysuszono(bezwodny MgSO₄). Po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano 3,24 g (83%) (S)-(-)-3-cykloheksano-l-metanolu w postaci przejrzystego oleju, [a]_D = -90,3 (C= 1, CH₃OH). Zarówno analiza TLC, jak i widmo *N NMR tego materiału były identyczne z otrzymanymi dla materiału racemicznego (Aldrich).

Ή NMR (300 MHz, CDC1₃)5:1,21-1,42 (m,2H), 1,68-1,88 (m, 3H), 2,04 - 2,21 (m, 3H), 3,54 (brs, 2H), 5,69 (s, 2H).

Przykład XVII. (S)-(-)-3-(t-Butylodifenylosililoksymetyleno)-l-cykloheksan (S)-(-)-3-Cykloheksano-l-metanol (3,17 g, 28,3 mmola) poddano działaniu t-butylodifenylochlorosilanu (8,15 ml, 31,1 mmola), N,N-diizopropyloetyloaminy (10,9 ml, 62,3 mmola) i dimetyloaminopirydyny (1,03 g, 8,5 mmola) w CH₂C1₂ (100 ml), w wyniku czego po obróbce i chromatografii otrzymano 8,73 g (88%) eteru sililowego, (S)-(-)-3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-!-cykloheksanu w postaci przejrzystego oleju. Zarówno analiza TLC, jak i widmo ’H NMR tego materiału były identyczne z otrzymanymi dla racemicznego eteru sililowego, 3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l-cykloheksanu.

¹H NMR (300 MHz, CDC1₃) δ: 1,05 (s, 9H), 1,29 (m, 1 Η), 1,71 - 2,18 (m, 4H), 3,54 (d, 2H, J = 6 Hz), 5,66 (br s, 2H), 7,38 i 7,66 (m, 10H).

P rzykład XVIII. (S)-(-)-3-(t-Butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-heksanodiol

Zastosowawszy sposób postępowania taki sam jak dla wytwarzania racemicznego diolu, 3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-heksanodiolu, eter sililowy, (S)-(-)-3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-1-cykloheksan (8,35 g, 23,9 mmola), poddano ozonowaniu, a następnie obróbce redukującej (BH₃-Me₂S), w wyniku czego otrzymano około 5,01 g (55%) (S)-(-)-3-(tbutylodifenylosihloksymetyleno)-l,6-heksanodiolu w postaci bezbarwnego lepkiego oleju, który był jednorodny według analizy TLC (Rf = 0,4, EtOAc).

Ή NMR (300 MHz, CDC1₃) δ: 1,05 (s, 9H), 1,21-1,81 (m, 7H), 2,32 (br s, 2H), 3,50-3,75 (m, 6H), 7,32 i 7,70 (m, 10H).

Przykład XIX. (S)-3-(t-Butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-dibromoheksan

Zastosowawszy sposób postępowania taki sam jak dla wytwarzania racemicznego dibromku, 3-(t-butylodifenylosihloksymetylo)-l ,6-dibromoheksanu, (S)-(-)-3-(t-butylodifenylosililoksymetylo)-l,6-heksanodiol (4,85 g, 12,53mmola), poddano w 0°C reakcji z Nbromosukcymmidem (5,35 g, 30,1 mmola) i tnfenylofosfmą (7,87 g 30,1 mmola) w CH₂C1₂, (150 ml), w wyniku czego otrzymano 4,81 g (75%) (S)-(-)-3-(t-butylodifenylosililoksymetylo)-l ,6-dibromoheksanu w postaci przejrzystego bezbarwnego oleju, który byłjednorodny według analizy TLC (R_f = 0,8,10% EtOAc w heksanach). Zarówno analiza TLC, jak i widmo ’N NMR tego związku były identyczne z otrzymanymi dla racemicznego izomeru. MS.

Ή NMR (300 MHz, CDC1₃)6: 1,06 (s, 9H), 1,35-2,10 (m, 7H), 3,55 (m, 4H), 3,56 (w przybliżeniu d, 2H, J = 4Hz), 7,40 i 7,64 (m, 10H).

Przykład XX. (R)-3-(t-Butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-dibromoheksan

Zastosowawszy sposób postępowania taki sam jak dla wytwarzania (S)-(-)-3-(tbutylodifenylosihloksymetyleno)-1,6-dibromoheksanu, (S)-(-)-3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-heksanodiol (5,05 g, 13,04 mmola), poddano w 0°C reakcji z Nbromosukcynimidem (5,57 g, 31,32 mmola) i trifenylofosfmą(8,12 g 31,32 mmola) w CH₂C1₂, (160 ml), w wyniku czego otrzymano 5,85 g (87%) chiralnego dibromku, (R)-3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-dibromoheksanu w postaci przejrzystego bezbarwnego oleju, który był jednorodny według analizy TLC (R_f = 0,8, 10% EtOAc w heksanach). MS.

Ή NMR (300 MHz, CDC1₃) δ· 1,06 (s, 9H), 1,35-2,10 (m, 7H), 3,55 (m, 4H), 3,56 (w przybliżeniu d, 2H, J = 4Hz), 7,40 i 7,64 (m, 10H).

Przykład XXI. Kwas 2-allilo-4-pentenowy

W trakcie mieszania w 0°C i atmosferze azotu do suspensji metanolanu sodowego (59,4 g, 1,1 mola) w bezwodnym metanolu (1 litr) wkroplono dimetylomalonian (57 ml, 0,5 mola), a po 30 minutach dodano w jednej porcji bromku alhlu (95 ml, 1,1 mola). Po 14 godzinach w tempera

182 124 turze pokojowej mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią. Pozostałość rozpuszczono w metanolu (0,5 litra) i poddano działaniu 5N NaOH (500 ml). Po mieszaniu przez 24 godziny usunięto pod próżnią metanol i zasadową wodną warstwę przemyto octanem etylu (dwukrotnie). Tę wodną warstwę zakwaszono 5N HC1 (0,5 litra) i wyekstrahowano ją octanem etylu. Ekstrakt organiczny przemyto kolejno wodą (dwukrotnie) i solanką, a następnie wysuszono (Na₂SO₄) i zatężono pod próżniądo postaci białej substancji stałej. Tę substancję stałą roztarto z pentanem, a następnie wysuszono na powietrzu, w wyniku czego otrzymano 51,4 g (wydajność 57%) dikwasu. Ten dikwas (50 g, 274 mmola) ogrzewano (150°C) do chwili ustania wydzielania się CO₂ (około 2 godzin). Resztkowy brązowy olej przepuszczono przez cienkie złoże krzemionki, eluując octanem etylu, w wyniku czego otrzymano 32,8 g (85%) związku tytułowego w postaci złocistego oleju. Całkowita wydajność dla trzech etapów wynosiła 48%.

Ή NMR (CD₃CN) δ: 2,4 (m, 4H), 2,5 (m, 1H), 5,05 (dd 2H), 5,15 (dd, 2H), 5,9 (m, 2H), 12,8 (br, 1H). MS.

Przykład XXII. 3-(t-Butylodifenylosihloksymetyleno)penteno-l,5-diol

W trakcie mieszania w 0°C i atmosferze azotu do suspensji LAH (4,33 g, 114 mmoli) w bezwodnym eterze (125 ml) wkroplono kwas 2-allilo-4-pentenowy. Pozwolono by mieszanina reakcyjna ogrzała się do temperatury pokojowej. Po 16 godzinach reakcję przerwano przez dodanie etanolu (25 ml), a następnie 4N HC1 (40 ml), a potem mieszaninę wyekstrahowano eterem (dwukrotnie), wysuszono i zatężono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano 11,7 g (82%) alkoholu, 2-alhlo-4-penten-l-olu, w postaci bezbarwnego oleju, którego użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Do roztworu 2-allilo-4-penten-l-olu (11,7 g, 93 mmoli) w bezwodnym CH₂C1₂ (0,5 ml) dodano imidazolu (12,6 g, 185 mmoli), a następnie chloro-t-butylodifenylosilanu (25,48 g, 93 mmoli) i całość mieszano przez 16 godzin. Mieszaninę reakcyjną przesączono i przesącz przemyto kolejno wodą i solanką, a następnie wysuszono go i zatężono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano 32,5 g, (96%) eteru sililowego, 3-(t-butylodifenylosihloksymetyleno)pent-l,4-enu, w postaci oleju, którego użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Przez roztwór 3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-1,5-pentanediolu (17 g, 47 mmoli) w bezwodnym metanolu (500 ml) przepuszczano w -78°C pęcherzykami ozon do chwili utrzymania się niebieskiego zabarwienia (30 minut). Przez mieszaninę reakcyjną przepuszczono azot (20 minut) i dodano NaBH₄(17,6 g, 47 mmoli). Łaźnię chłodzącą usunięto i mieszanina reakcyjna ogrzała się do temperatury pokojowej, a następnie zatężono jąpod próżniąi rozdzielono między eter i solankę. Warstwę eterową zatężono i pozostałość poddano elucji 0-50% octanem etylu w heksanach na złożu krzemionki. Frakcje zawierające składnik występujący w mniejszej ilości połączono i zatężono, w wyniku czego otrzymano 3,8 g (22%) diolu, 3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)pentano-l,5-diolu, w postaci bezbarwnego oleju. Całkowita wydajność dla trzech etapów wynosiła 17%. MS.

'HNMRÓ. 1,17 (s,9H), 1,6(dt, 4H), 1,83 (m, lH),2,14(s,2H),3,6(m, 6H)7,41 (t,4H)7,45 (t, 2H), 7,66 (d, 4H).

Przykład XXIII. l,5-Dijodo-3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)pentan

Do roztworu 3-(t-butylodifenylosihloksymetyleno)-pentano-1,5-diolu (6,9 g, 19 mmoli) w eterze (300 ml) dodano w 0°C chlorku metanosulfonylu (4,3 ml, 56 mmoli), a następnie Et₃N (7,7 ml, 56 mmoli). Po 3-16 godzinach mieszaninę reakcyjną stopniowo ogrzano do temperatury pokojowej, a następnie przemyto ją kolejno wodą i solanką, a potem wysuszono (MgSO₄) i zatężono, w wyniku czego otrzymano 8,5 g (90%) l,5-bis(metanosulfonyloksy)-3-(tbutylodifenylosililoksymetyleno)pentanu w postaci bezbarwnego oleju, którego użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Do roztworu bismesylanu i l,5-bis(metanosulfonyloksy)-3-(t-butylodifenylosiIiloksymetyleno)pentanu (8,5 g, 16 mmoli) w świeżo przedestylowanym acetonie (500 ml) dodano nadmiar Nal (36,1 g, 241 mmoli) iNaHCO₃ (67 mg, 0,8 mmola). Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin (57°C) przez 72 godziny, a potem ochłodzono ją do temperatury pokojowej i przesączono. Przesącz zatężono pod próżnią, a pozostałość

182 124 rozcieńczono eterem, przemyto 10% Na₂CO₃, wysuszono i zatężono, w wyniku czego otrzymano 7,4 g (wydajność 78%)związku tytułowego w postaci bezbarwnego oleju. Całkowita wydajność dla dwóch etapów wynosiła 70%. MS.

‘HNMR(DMSO-d₆)Ó: 1,06 (s, 9H), l,78(m, 1H), 1,8-2,06 (m, 4H), 3,13 (m, 4H), 3,57 (d, 2H), 7,38-7,46 (m, 3H)7,64 (d, 2H).

Przykład XXIV. Bromek 2-(2'-bromoetoksy)benzylu

Przez roztwór alkoholu 2-(alkiloksy)benzylowego (La-Chapelle i inni, Tetrahedron, 44 (16), 5033-5044 (1988)) (7,0 g, 43 mmoli) w bezwodnym metanolu przepuszczano w -78°C pęcharzykami ozon przez 13 minut, przy czym co 2 minuty dokonywano analizy TLC dla uchwycenia chwili całkowitego zaniku wyjściowej olefiny (R_f = 0,8, 75% EtOAc w heksanie). Przez mieszaninę reakcyjną przepuszczono azot i dodano NaBH₄ (9,7 g, 0,25 mola), a następnie mieszaninę reakcyjną ogrzano do 0°C. Po 30 minutach mieszaninę reakcyjną ogrzano do temperatury pokojowej, zatężono, rozcieńczono ją eterem, przemyto kolejno wodąi solanką a potem zatężono. Pozostałość podano elucji EtOAc w heksanach, a następnie elucji gradientowej 25-75% EtOAc na złożu krzemionki, w wyniku czego otrzymano 4,8 g (67%) diolu, alkoholu 2-(2'-hydroksyetoksy)benzylowego, w postaci oleju. MSMW - 168, stwierdzono 168, FD, CHC1₃.

Do roztworu diolu, alkoholu 2-(2'-hydroksyetoksy)benzylowego (4,38 g, 26 mmoli), w bezwodnym CH₂C1₂ (250 ml) dodano trietylofosfmy (15,8 g, 60 mmoli), i N-bromosukcynimidu (10,7 g, 60 mmoh). Po 2 godzinach w 0°C stwierdzono na podstawie analizy TLC (20% EtOAc/CH₂Cl₂), że reakcja zaszła do końca i mieszaninę reakcyjnązatężono pod próżnią. Koncentrat poddano elucji (gradientowej heksan -15% EtOAc w heksanie) na złożu żelu krzemionkowego, w wyniku czego otrzymano 6,91 g (wydajność 90%) dibromku, bromu 2-2'-bromoetoksy)benzylu w postaci bezbarwnej substancji stałej. MS.

^,3C NMR (75,4 MHz, CHC1₃)Ó: 28,729,1,68,2,112,3,121,6,126,8,130,2,131,1,156,0.

Ή NMR (200 MHz, CHC1₃)Ó: 3,72 (t, 2H, J = 5 Hz), 4,34 (t, 2H, J = 5 Hz), 4,59 (s, 2H), 6,84 (d, 1H, J = 7 Hz), 6,95 (t, 1H, J = 7 Hz), 7,25-7,38 (2H).

Przykład XXV. l-(t-Butylodifenylosililoksy)-3-(2-jodoetoksy)-4-(t-butylodifenylo)butan

Eter allilowy, l-( t-butylodifenylosililoksy)-3-(alliloksy)-4-(t-butylodifenylo)butan (21,6 g, 43,4 mmola), rozpuszczono w metanolu (500 ml) i roztwór ochłodzono do -78°C w atmosferze azotu. Przez mieszaninę reakcyjną przepuszczano pęcherzykami ozon i po 11 minutach analiza TLC (9 heksan/1 octan etylu) wykazała że reakcja zaszła do końca. Do tej mieszaniny dodano borowodorku sodowego (9,9 g, 6 równoważników) i po 5 minutach pozwolono by mieszanina reakcyjna ogrzała się do temperatury pokojowej. Metanol usunięto pod próżnią, a pozostałość przeprowadzono w stan suspensji w eterze (800 ml). Warstwę eterową przemyto wodąi warstwę wodną przemyto ponownie eterem. Połączone ekstrakty organiczne przemyto wodą, wysuszono (Na₂SO₄), przesączono i zatężono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano olej. Ten olej przepuszczono przez złoże krzemionki, eluując 5% octanem etylu w heksanie, a następnie 25% octanem etylu w heksanie, w wyniku czego otrzymano 11,0 g (wydajność 50%) alkoholu, l-(t-butylodifenylosililoksy)-3-(2-(hydroksy)etoksy)-4-(t-butylodifenylo)butanu, w postaci jasnożółtego oleju. MS. NMR.

Do roztworu alkoholu, l-(t-butylodifenylosililoksy)-3-(2-(hydroksy)etoksy-4-(t-butylodifenylo)butanu (11,0 g, 21,9 mmola), w bezwodnym eterze (200 ml) dodano w 5°C i atmosferze azotu trietyloaminy (4,6 ml, 1,5 równoważnika) i chlorku metanosulfonylu (2,5 ml, 1,5 równoważnika). Po 1,5 godziny analiza TLC (5% octan etylu w dichlorometanie) wykazała że reakcja zaszła do końca. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (250 ml), przemyto kolejno wodą (dwukrotnie) i solanką (dwukrotnie), a potem wyszuszono (Na₂SO₄), przesączono i zatężono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano olej. Ten olej przepuszczono przez złoże krzemionki, eluując 5% octanem etylu w heksanie, a następnie 25% octanem etylu w heksanie, w wyniku czego otrzymano 11,6 g (wydajność 91%) mesylanu, l-(t-butylodifenylosililoksy)-3-(2-(metanosulfonyloksy)etoksy)-4-(t-butylodifenylo)butanu, w postaci oleju. MS. NMR.

182 124

Do roztworu mesylanu, 1 -(t-butylodifenylosililoksy)-3- (2-(metanosulfonyloksy)etoksy)-4-(t-butylodifenylo)butanu (11,6 g, 20 mmoli), w acetonie (300 ml) dodano w atmosferze azotu jodku sodowego (44 g, 15 równoważników) i wodorowęglanu sodowego (170 mg, 0,1 równoważnika). Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez 18 godzin, a następnie aceton usunięto pod próżnią. Powstała pozostałość przeprowadzono w stan suspensji w eterze, przemyto ją wodą (dwukrotnie)i warstwę wodną przemyto ponownie eterem. Połączone warstwy eterowe przemyto kolejno 10% roztworem siarczanu sodowego, solanką (dwukrotnie), wysuszono (MgSO₄) a potem przesączono i zatężono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano 10,7 g (wydajność 87%) tytułowego jodku w postaci oleju, którego użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania. MS. NMR.

Przykład XXVI. l-(2-Metylosulfonyloksy)etoksy)-2-((metylosulfonyloksy)etylo)-3-(t-butylodifenylosililoksy)propan

W trakcie mieszania do roztworu malonianu dimetyloallilowego (34 g, 0,2 mola) w alkoholu t-butylowym (0,5 litra) dodano stałego borowodorku sodowego (19 g, 0,5 mola). Mieszaninę reakcyjną ogrzano do 70°C i w ciągu 1 godziny wkroplono metanol (162 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez noc, a następnie dodano wody (20 ml) w celu rozłożenia nadmiaru borowodorku. Powstałą mieszaninę przesączono przez celit. Przesącz zatężono do objętości 100 ml i wyekstrahowano octanem etylu (4 x 20 ml). Połączone ekstrakty wysuszono (MgSO₄) i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymano względnie czysty diol, 2-allilopropano-l,3-diol (19 g, wydajność 83%), którego użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

W trakcie mieszania do roztworu diolu, 2-(2-propen-l-ylo)propano-l,3-diolu (23,2 g, 0,19 mola) w toluenie (1 litr) dodano anizaldehydu (27,3 g, 0,20 mola) i kwasu PPTS (4 g, 10 moli). Kolbę wyposażono w łapacz Deana-Starka i mieszaninę reakcyjną ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Po 5 godzinach mieszaninę reakcyjną ochłodzono do temperatury pokojowej, rozcieńczono eterem (1 litr) i przemyto kolejno nasyconym roztworem NaHCO₃ (3 x 50 ml), wodą (3 x 50 ml) i solanka (50 ml). Fazę organiczną wysuszono (MgSO₄), zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem i otrzymano pozostałość. Tę pozostałość poddano w krótkiej kolumnie elucji 10% octanem etylu w heksanie na żelu krzemionkowym, i po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano anizyliden, 1,3-O-anizylideno-2-(2-propen-1 -ylo)propan (40 g, 89%), (R_f = 0,62, 25% octan etylu w heksanie).

W trakcie mieszania mieszaniny anizylidenu, l,3-O-anizylideno-2-(2-propen-l-ylo)propanu (20,0 g, 85,3 mmola), w CH₂C1₂ (500 ml) i buforze po pH 7 (25 ml) dodano w 0°C DDQ (38,7 g, 170,7 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano intensywnie, a następnie pozwolono by ogrzała się do temperatury pokojowej. Po 12 godzinach mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (1 litr), przemyto kolejno nasyconym wodnym roztworem NaHCO₃ (2 x 200 ml) i 10% wodnym roztworem Na₂CO₃ (3 x 200 ml), wysuszono i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość przepuszczono przez kolumnę ze złożem krzemionkowym, eluując octanem etylu w heksanie (gradientowe 10-25% octanem etylu) i po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano anizolan zawierający alkohol, 3-O-(4-metoksybenzoesano)-2-(2-propen-l-ylo)propan-l-ol (12,7, 61%). (R_f = 0,14, 25% octan etylu w heksanie). NMR

W trakcie mieszania do roztworu alkoholu, 3-O-(4-metoksybenzoano)-2-(2-propen-lylo)propan-l-olu (16,58 g, 66,32 mmola) w CH₂C1₂ (250 ml) dodano imidanu trichloroallilu (24,80 g, 132,64 mmola) w cykloheksanie (500 ml). Do tej mieszaniny dodano w atmosferze azotu kwasu trifluorooctowego (1 ml). Po 12 godzinach wytrącił się biały osad. Mieszaninę reakcyjnąprzesączono i przesącz rozcieńczono eterem (500 ml), przemyto kolejno wodą(3 x 100 ml) i solanką(100 ml), a następnie zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość przepuszczono przez kolumnę ze złożem krzemionkowym, eluując octanem etylu w heksanie (gradientowe 0-25% octanem etylu) i po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano dien, l-(2-propen-loksy)-2-(2-propen-l-ylo)-3-O-(4-metoksybenzoano)propan (24g) zawierający nieco acetamidu, którego użyto w następnym etapie bez dalszego oczyszczania. (R_f = 0,38,25% octan etylu w heksanie).

182 124

Ester, 1-(2-propen-l-oksy)-2-(2-propen-l-ylo)-3-O-(4-metoksybenzoesano)propan, (24 g), rozpuszczono w THF (60 ml) i metanolu (100 ml) i do tego roztworu dodano IN wodnego roztworu NaOH (40 ml). Powstałąmieszaninę mieszano w ciągu nocy, a następnie THF i metanol usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem. Zatężono mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (250 ml), wyekstrahowano ją eterem (3 x 100 ml), wysuszono i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość przepuszczono przez kolumnę ze złożem krzemionkowym, eluując 10% octanem etylu w heksanie i po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano alkohol, 1 -(2-propenl-oksy)-2-(2-propen-l-ylo)propan-3-ol (4,10 g wydajność 30% dla dwóch etapów). NMR. (R_f = 0,23, 25% octan etylu w heksanie).

W trakcie mieszania roztworu alkoholu, 1-(2-propen-l-oksy)-2-(2propen-l-ylo)propan3-olu, (4,10 g, 26,2 mmola w CH₂C1₂ (150 ml) dodano w atmosferze azotu imidazolu (2,70 g, 39,7 mmola). Po rozpuszczeniu się imidazolu do roztworu dodano w ciągu 10 minut tbutylochlorodifenylosilanu (8,24 g, 29,97 mmola) w CH₂C1₂. Po mieszaniu przez 12 godzin mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (100 ml) i reakcję przerwano przez dodanie wody (100 ml), a potem mieszaninę wyekstrahowano eterem (3 x 100 ml). Połączone fazy organiczne przemyto solanką (100 ml), wysuszono i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość przepuszczono przez krótką kolumnę ze złożem krzemionkowym, eluując octanem etylu w heksanie (elucja gradientowa 0 - 25% octanem etylu) i po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano eter sihlowy, 1 -(2-propen-1 -oksy)-2-(2-propen-1 -ylo)-3-(t-butylodifenylosililoksy)propan, (7,41 g wydajność 72%). (R_f = 0,76, 25% octanem etylu w heksanie).

Przez roztwór dienu, 1-(2-propen-1-oksy)-2-(2-propen-1-y lo)-3-(t-butylodifenylosihloksy)propanu (7,41 g, 18,80 mmola), w metanolu (500 ml) przepuszczano w -78°C pęcherzyki ozonu. Po wyczerpaniu się wyjściowego materiału (analiza TLC, 25% octan etylu w heksanie), przez mieszaninę reakcyjnąprzepuszczono azot, a następnie dodano borowodorku sodowego (2,13 g, 56,30 mmola). Mieszaninę reakcyjną ogrzano do temperatury pokojowej. Po 12 godzinach mieszaninę reakcyjną zatężono i reakcję przerwano przez dodanie wody, a potem mieszaninę reakcyjną wyekstrahowano octanem etylu (3 x 100 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto solanką, wysuszono i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymano pozostałość. Tą pozostałość przepuszczono przez krótką kolumnę ze złożem krzemionkowym, eluując octanem etylu w heksanie (elucja gradientowa 10 - 50% octanem etylu) i po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano 1,7 diol, l-(2-hydroksyetoksy)-2-(2-hydroksyetylo)3-(t-butylo- difenylosihloksy)propan (5,48 g, wydajność 72%). (Rf = 0,21, 50% octan etylu w heksanie). NMR.

W trakcie mieszania do roztworu diolu, l-(2-hydroksyetoksy)-2(2-hydroksyetylo)-3-(tbutylodifenylosililoksy)propanu (5,48 g, 13,6 mmola), w CH₂C1₂ (400 ml) dodano w atmosferze azotu TEA (11,2 ml, 78 mmola), a następnie wkroplono w ciągu 30 minut roztwór chlorku metanosulfonylu (3 ml, 39,00 mmola) w CH₂C1₂ (100 ml). Po 12 godzinach mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (500 ml), przemyto kolejno wodą (3 x 100 ml) i solanką (100 ml), a potem wysuszono i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość przepuszczono przez krótką kolumnę ze złożem krzemionkowym, eluując octanem etylu w heksanie (gradientowe 10 - 50% octanem etylu w heksanie) i po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano 7,40 g (wydajność 97%) bismesylanu, 1 -(2-metylosul-fenoloksy)etoksy)-2-((metylosulfonyloksy)etylo)-3-(tbutylodifenylosihloksy)propanu. (R_f = 0,55, 50% octan etylu w heksanie). NMR.

Przykład XXVII. 3,4-[(N,N'-l, l'-Etoksyetylo)-bis-(3,3'-indohlo)]-1 H-pirolo-2,5-dion o wzorze 36

Do roztworu 3,4-bis-(3'-indohlo)furano-2,5-dionu (337 mg, 1,02 mmola) w 5 ml bezwodnego DMF dodano w atmosferze azotu porcajmi w ciągu 15 minut wodoru sodowego (60% dyspersja w oleju mineralnym, 113 mg, 2,82 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 1,5 godziny, a następnie rozcieńczono ją 5 ml DMF i do zielonego roztworu wkroplono eter bis (2,2'-dibromo)etylowy (0,14 ml, 1,13 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 25°C przez 30 minut, a następnie ogrzewano jąw 50°C w ciągu nocy. Ochłodzoną mieszaninę wlano do rozcieńczonego wodnego roztworu kwasu cytrynowego (75 ml) i wyekstrahowano ją EtOAc (2 x 40 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto kolejno wodą(3 x 20 ml) i solanką(20 ml), wysuszono

182 124 (bezwodny MgSO₄). Rozpuszczalnik usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość przepuszczono przez krótką kolumnę ze złożem krzemionkowym, eluując 50% EtOAc w heksanach, a następnie eluat poddano preparatywnej chromatografii radialnej (Chromatotron), eluując 50% EtOAc w heksanach, w wyniku czego otrzymano 82 mg (20%) 2,3-[(N,N'-l,l'-etoksyetylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-furano-2,5-dionu wpostaci czerwonej substancji stałej. T.t.>320°C.

Roztwór 2,3-[(N,N'-l,r-etoksyetylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-furano-2,5-dionu (58 mg, 0,15 mmola) w DMF (1,5 ml) poddano w atmosferze azotu działaniu mieszaniny 1,1,1,3,3,3heksametylodisilizanu (0,33 ml, 1,45 mmola) i CH₃OH (23 mg, 0,73 mmola) mieszanej wstępnie przez 10 minut Po mieszaniu przez 16 godzin w temperaturze pokojowej, mieszaninę reakcyjną wlano do wody (20 ml) i wyekstrahowano ją EtOAc (3x5 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto kilka razy wodą, wysuszono (MgSO₄) i zatężono. Pozostałość oczyszczono drogą chromatografii radiowej, eluując 3% CH₃OH w CHC1₃, w wyniku czego otrzymano 41,5 mg (wydajność 72%) 3,4-[(N,N'-l,T-etoksyetylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci fioletowej substancji stałej. T.t.> 320°C. MS.

Analiza elementarna dla C₂₄H₁₉N₃O₃

Obliczono: 397, 1426

Stwierdzono: 397, 1438.

Przykład XXVIII. 3,4-[(N,N'-l,l')-((3^B-Propoksy)-3'-O-4'^ff-hydroksybutano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 37

W trakcie mieszania do roztworu bis-(3,3'-indolilo)-l(H)pirolo-2,5-dionu (4,35 g, 12,8 mmola) w DMF (125 ml) zawierającego węglan cezowy (8,31 g, 25,5 mmola) wkroplono w atmosferze azotu w ciągu 15 minut roztwór l-(t-butylodifenylosililoksy)-3-(3-jodopropyloksy)-4-(t-butylodifenylosililoksy)butanu (4,0 g, 6,4 mmola). Po 3 godzinach anahza TLC (1:1, octan etylu w heksanie) wykazała zużycie wyjściowego jodku. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu (200 ml) i przemyto wodą. Warstwę wodną wyekstrahowano octanem etylu (200 ml) i połączone warstwy organiczne wysuszono i zatężono. Koncentrat oczyszczono drogą chromatografu rzutowej, eluując 10 - 25% octanem etylu w heksanie, w wyniku czego otrzymano 3,94 g (wydajność 69%) żądanego produktu monoalkilowanego, 3-[N-l-(3-propoksy-3-O-4-t-butylodifenylosililoksy-l-t-butylodimetylosililoksy)butano]-4-(3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu, w postaci czerwonego oleju. MS.

Do roztworu powyższego zalkilowanego produktu (3,14 g, 3,74 mmola) w metanolu (100 ml) dodano kwasu toluenosulfonowego (60 mg, 2%). Po 2 godzinach analiza TLC (50% octan etylu w heksanie) wykazała zużycie wyjściowego materiału. Mieszaninę reakcyjną zatężono do połowy objętości, a potem rozcieńczono jąoctanem etylu (300 ml), przemyto kolejno INNaOH i solanką, wysuszono i zatężono. Koncentrat oczyszczono eluując 50% octanem etylu w heksanie na złożu krzemionki, w wyniku czego otrzymano 1,76 g (wydajność 65%) żądanego alkoholu, 3-[N-l-(3-propoksy-3-O-4-t-butylodifenylosililoksy)butan-l-ol]-4-(3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu, w postaci czerwonej piany. MS.

Do roztworu powyższego alkoholu, 3-[N-l-(3-propoksy-3-O-4-t-butylodifenylosililoksy)butan-l-ol]-4-(3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu (1,76 g, 2,4 mmola), w eterze (200 ml) dodano w 0°C trietyloaminy (0,5 ml, 1,5 równoważnika), a następnie chlorku mesylu (0,28 ml, 1,5 równoważnika). Mieszaninę reakcyjną doprowadzono do temperatury pokojowej i reakcja zaszła do końca w ciągu 1 godziny. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (200 ml), przemyto kolejno wodą i solanką, wysuszono i zatężono. Koncentrat przepuszczono przez złoże krzemionki, eluując 50% octanem etylu w heksanie, w wyniku czego otrzymano produkt w postaci mesylanu, który został użyty natychmiast.

Do roztworu powyższego mesylanu w acetonie (250 ml) dodano jodku sodowego (3,6 g, 10 równoważników) i NaHCO₃ (20 mg). Po 4 godzinach mieszania analiza TLC (50% octan etylu w heksanie) wykazała istnienie materiału wyjściowego, w związku z tym dodano dodatkowąilość jodku sodowego (10 równoważników) i mieszaninę reakcyjną ogrzano do 60°C. Po 4 godzinach anahza TLC (50% octan etylu w heksanie) wykazała zużycie wyjściowego materiału Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu (250 ml), przemyto kolejno wodą i 10%

182 124 roztworem siarczynu sodowego i zatężono. Koncentrat przepuszczono przez złoże żelu krzemionkowego, uluując 50% octanem etylu w heksanie, w wyniku czego otrzymano 1,71 g (wydajność 85%) żądanego jodku, 3-[N-l-(3-propoksy-3-O-4-t-butyIodifenylosihloksy)-l-jodobutano]-4-(3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu, w postaci oleju. MS.

Do zawiesiny węglanu cezowego (3,12 g, 9,6 mmola) w DMF (400 ml) powoli wstrzyknięto w ciągu 80 godzin roztwór powyższego jodku, 3-[N-l-(3-propoksy-3-O-4-tbutylodifenylosihloksy)-l-jodobutano]-4-(3'-mdolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu (2,0 g, 2,4 mmola), w DMF (10 ml). Po 3 godzinach od zakończenia dodawania analiza TLC (50% octan etylu w heksanie) wykazała zużycie wyjściowego materiału. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu (1 litr) i przemyto kolejno wodą i solanką. Fazę wodną wyekstrahowano octanem etylu (500 ml). Połączone warstwy organiczne zatężono i koncentrat przepuszczono przez złoże krzemionki, eluując 50% octanem etylu w heksanie. Po zatężeniu eluatu otrzymano 1,65 g (wydajność 97%) żądanego związku makrocyklicznego, 3,4-[(N,N'-l,l')-((3-propoksy)-3'-O-4'-(hydroksybutano)-bis-(3,3'-mdoliIo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu. MS.

Do roztworu powyższego N-metylomaleimidu, S^-^N^-Lrj-t^-propoksyj^-O-4”-(hydroksybutano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu (1,7 g, 2,4 mmola) w etanolu (100 ml) dodano 5N KOH (50 ml). Po 12 godzinach mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 50°C przez 2 godziny, a następnie ochłodzono ją do temperatury pokojowej, zatężono, rozcieńczono octanem etylu i przemyto wodą. Fazę organiczną zatężono, w wyniku czego otrzymano 1,37 g (wydajność 83%) żądanego bezwodnika, 2,3-[(N,N'-l,l')-((3-propoksy)-3'-O-4'”-hydroksybutano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-l,4-dionu, w postaci czerwonej substancji stałej. MS.

Do roztworu powyższego bezwodnika, 2,3-[(N,N'-l,l')-((3'’-propoksy)-3'”-O-4'-(hydroksybutano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-l,4-dionu (1,37 g, 3 mmoli), w DMF (100 ml) dodano 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilazanu (12,6 ml, 20 równoważników) i metanolu (1,21 ml, 10 równoważników). Po 24 godzinach analiza TLC (50% octan etylu w heksanie) wykazała zużycie wyjściowego materiału. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu, przemyto kolejno 1N HC11 wodą wysuszono i zatężono. Koncentrat mieszano w 1N HC1 lub z fluorkiem cezowym w celu usunięcia grupy TMS. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu, przemyto wodą i zatęzono, w wyniku czego otrzymano 1,02 g (wydajność 75%) żądanego maleimidu, 3,4-[(N,N'-l,l')-((3-propoksy)-3’-O-4^w-(hydroksybutano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5dionu, w postaci czerwonej substancji stałej. MS.

Ή NMR (300 MHz w d₆-DMSO): 2,1 (m, 4H), 2,4 (m, 2H), 3,28 (szeroki m), 3,4 (m, 1H), 4,25 (m, 4H), 4,5 (t, 1H, J = 6 Hz), 7,0 - 7,9 (m, 10H), 11,0 (s, 1H).

¹³C NMR (75 MHz w d₆-DMSO); 20,9,28,9,30,3,34,3,40,2,41,6,42,4, 62,4,65,9,78,1, 104, 0,110,0,110,1, 119,6,119,7,121,4,121,8,124,8,126,5,126,6,127,9, 131,5,131,6,131,7, 135,8, 139,1, 151,4, 172,2.

Przykład XXIX. 3,4-[(N,N'-1,l>((2^toksy)-3-O-4^w-hydroksybutano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 38

Do roztworu bis-(3,3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu (17,9 g, 52,5 mmolą 3 równoważniki) w dimetyloformamidzie (250 ml) dodano w atmosferze azotu węglanu cezowego (68,4 g, 4 równoważniki). Do powstałej suspensji dodano jodku, l-(t-butylodimetylosililoksy)-3-(2jodoetoksy)-4-(t-butylodifenylosililoksy)butanu (10,7 g, 17,5 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 18 godzin i analiza TLC (5% octan etylu w heksanie) wykazała zanik jodku. Mieszaninę reakcyjną wlano do octanu etylu (1200 ml) i przemyto IN HC1 (400 ml), a następnie ponownie octanem etylu (dwukrotnie). Połączone warstwy octanu etylu przemyto kolejno nasyconym roztworem wodorowęglanu sodowego i solanką (dwukrotnie), wysuszono (MgSO₄), przesączono i zatężono pod próżnią. Dimetylomrówczan usunięto drogą destylacji azeotropowej z ksylenem. Powstałą czerwoną żywicę przeprowadzono w stan zawiesiny w dichlorometanie i acetonitrylu, w wyniku czego otrzymano suspensję substancji stałej, którą zatężono i po dodaniu dichlorometanu ochłodzono ją i przesączono, w wyniku czego otrzymano czerwoną substancję stałą. Pewną ilość żądanego produktu wyekstrahowano z tej substancji stałej przez dodatkowe roztarcie w dichlorometanie, a następnie w octanie etylu. Przesącz

182 124 zatężono pod próżnią i pozostałość naniesiono na krzemionkę, którą umieszczono w dużej kolumnie do chromatografii rzutowej. Dialkilowany produkt uboczny usunięto drogą elucji (5:1), a następnie (3:1) heksanem w octanie etylu, w wyniku czego otrzymano 8,2 g (wydajność 57%) monoalkilowanego produktu, 3-[(N-l-(2-etoksy-(3'*-O-4-(t-butylodifenylosililoksy)-l-(t-butylodimetylosililoksy)butano))indol-3-ilo]-4-[indol-3-ilo]-lN(metylo)pirolo-2,5dionu. MS. NMR.

Do roztworu eteru t-butylodifenylosililu, 3-[(N-l-(2-etoksy-(3-O-4^m-(t-butylodifenylosililoksy)-r'-(t-butylodimetylosililoksy)butano))indol-3-ilo]-4-[indol-3-ilo]-lN(metylo)pirolo-2,5-dionu (8,2 g, 9,9 mmola), w metanolu (450 ml) dodano w 5°C i atmosferze azotu kwasu p-toluensulfonowego (0,16 g, 0,085 równoważnika). Po 2 godzinach analiza TLC (50% octan etylu w heksanie) wykazała, że reakcja zaszła prawie do końca i reakcję przerwano przez dodanie stałego wodorowęglanu sodowego (0,14 g). Metanol usunięto pod próżnią. Pozostałość rozpuszczono w octanie etylu, przemyto kolejno 0,lN wodorotlenkiem sodowym i solanką (dwukrotnie), a potem wysuszono (MgSO₄), przesączono i zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano czerwonąpianę. Ten materiał naniesiono na krzemionkę, którąumieszczono na złożu krzemionki i poddano elucji heksanem w octanie etylu (2:1) w celu usunięcia wyjściowego materiału. Elucję kontynuowano z użyciem heksanu w octanie etylu (1:1), a potem (1:2), w wyniku czego otrzymano 6,4 g (wydajność 91%) alkoholu, 3-[(N-l-(2-etoksy-(3^w-O-4^m-(tbutylodifenylosihloksy)-l’-(hydroksy)butano))indol-3-ilo]-4-[indol-3-ilo]-lN(metylo)pirolo-2,5-dionu. MS. NMR.

Do roztworu alkoholu, 3-[(N-l-(2-etoksy-(3-O-4'-(t-butylodifenylosililoksy)-l-(hydroksy)butano))indol-3-ilo]-4-[indol-3-ilo]-lN(metylo)pirolo-2,5-dionu (6,36 g, 8,9 mmola), w bezwodnym eterze (500 ml) dodano w 5°C i atmosferze azotu trietyloaminy (1,9 ml, 1,5 równoważnika) i chlorku metanosulfonylu (1,0 ml, 1,5 równoważnika). Po 3 godzinach dodano dodatkowe ilości trietyloaminy (1,25 ml, 1,0 równoważnika) i chlorku metanosulfonylu (0,7 ml, 1,0 równoważnika) Po 1 godzinie analiza TLC (50% octan etylu w heksanie) wykazała że reakcja zaszła do końca. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono eterem (250 ml), przemyto kolejno wodą 0,1 N HCI i solanką (dwukrotnie). Warstwę eterową wysuszono (MgSO₄), przesączono i zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano 7,0 g mesylanu, 3-[(N-l-(2etoksy-(3^w-O-4'-(t-butylodifenylosililoksy)-l-(metanosulfonyloksy)butano))indol-3ilo]-4-[indol-3-ilo]-lN(metylo)pirolo-2,5-dionu. MS.

Do roztworu mesylanu, 3-[(N-l-(2-etoksy-(3-O-4^m-(t-butylodifenylosililoksy)-l-(metanosulfonyloksy)butano))indol-3-ilo]-4-[indol-3-ilo]-lN(metylo)pirolo-2,5-dionu (7,0 g, 8,9 mmola), w acetonie (200 ml) dodano w atmosferze azotu jodku sodowego (13,3 g, 10 równoważników) i wodorowęglanu sodowego (75 mg, 0,1 równoważnika). Mieszaninę mieszano w 50°C przez 13 godzin, a następnie zatężono jąpod próżniąi pozostałość rozpuszczono w eterze i przemyto 10% roztworem siarczynu sodowego. Warstwy rozdzielono i warstwę eterowa przemyto kolejno 10% roztworem siarczynu sodowego, wodą i solanką (dwukrotnie), a potem wysuszono i zatężono pod próżnią. Pozostałość przepuszczono przez złoże krzemionki, eluując heksanem w octanie etylu (1:1, a potem 1:2), w wyniku czego otrzymano 7,6 g jodku, 3-[(N-l-(2-etoksy-(3'-O-4^w-(t-butylodifenylosililoksy)-l^m-(jodo)butano))mdol-3-ilo]-4-[indol-3-ilo]-lN(metylo)pirolo-2,5-dionu, w postaci czerwonej substancji stałej (wydajność ilościowa z dwóch etapów). MS. NMR.

Do suspensji węglanu cezowego (12,0 g, 4 równoważniki) w dimetyloformamidzie (1 litr) wstrzyknięto w ciągu 65 godzin, w atmosferze azotu, jodek, 3-[(N-l-(2-etoksy-(3'-O-4-(tbutylodifenylosililoksy)-r'-(jodo)butano))indol-3-ilo]-4-[indol-3-ilo]-lN(metylo)pirolo-2,5dion (7,6 g, 9,2 mmola), rozpuszczony w dimetyloformamidzie (25 ml). Po upływie 3 godzin od chwili zakończenia dodawania mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią. Pozostałość rozpuszczono w octanie etylu (700 ml), przemyto wodą(2 x 300 ml) i warstwę wodną przemyto ponownie octanem etylu (2 x 200 ml). Połączone warstwy octanowe przemyto solanką (2 x 200 ml), wysuszono (MgSO₄), przesączono i zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano purpurową pozostałość. Tę pozostałość naniesiono na krzemionkę, którąumieszczono w kolumnie do chro

182 124 matografii rzutowej i poddano elucji heksanem w octanie etylu (3:1, a potem 1:1), w wyniku czego otrzymano 5,2 g (wydajność 82%) związku makrocyklicznego, 3,4-[(N,Ν'-1,1')-((2-etoksy)-3-O-4*'-(t-butylodifenylosililoksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5dionu. MS. NMR.

Suspensję N-metylomaleimidu, 3,4-[(N,N'- l,l')-((2’-etoksy)-3'”-O-4'''-(t-butylodifenylosililoksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu, w 5NK0H (150 ml) i etanolu (300 ml) mieszano w temperaturze pokojowej przez 65 godzin, a następnie w 60°C przez 1 godzinę. Mieszaninę reakcyjnązatężono pod próżnią do objętości (150 ml) i pozostałość przeprowadzono w stan suspensji w wodzie, którą ochłodzono do 5°C i zakwaszono ją do pH 3 stężonym kwasem solnym. Wodnąsuspensję o kolorze czerwonym wyekstrahowano octanem etylu (4 x 20 ml), wysuszono i zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano 3,3 g surowego bezwodnika alkoholu, 2,3-[(N,N'-1, r)-((2-etoksy)-3’-O-4”-(hydroksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-1,4-dionu, w postaci purpurowej substancji stałej. MS.

Do roztworu tego bezwodnika, 2,3-[(N,N'-l,l')-((2''-etoksy)-3^m-O-4'”-(hydroksy)butano)-bis-(3,3'-indohlo)]furano-l,4-dionu (3,3 g, 7,5 mmola), w dimetyloformamidzie (250 ml) dodano w atmosferze azotu 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilazanu (32 ml, 2 równoważniki) i metanolu (3 ml, 10 równoważników). Mieszaninę reakcyjnąmieszano w temperaturze pokojowej przez 16 godzin, a następnie ogrzewano ją w 60°C przez 2 godziny. Dimetyloformamid usunięto pod próżnią a pozostałość rozpuszczono w acetonitrylu (250 ml) i dodano IN HCl (50 ml). Mieszaninę reakcyjną rozdzielono między octan etylu (1 litr) i wodą (250 ml). Jako produkt wytrącił się stały alkohol maleimidowy, 3,4-[(N,N'-l,l')-((2”-etoksy)-3”-O-4”-(hydroksy)butano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dion (0,92 g, wydajność 28%). Niewielką ilość tego produktu (50 mg) naniesiono na krzemionkę, którą umieszczono w kolumnie do chromatografii rzutowej i poddano elucji dichlorometanem, a potem 5% acetonitrylem w dichlorometanie i w końcu 10% acetonitrylem w dichlorometanie, w wyniku czego otrzymano 38 mg analitycznie czystego materiału. Warstwę octanową zatężono i poddano chromatografii, w wyniku czego otrzymano dodatkowo 8% surowego produktu. MS.

Ή NMR (d₆-DMSO)5: 1,96 (m, 1H), 2,09 (m, 1H), 3,13 (m, 1H), 3,40 (m, 1H), 3,51 (m, 1H), 3,62 (m, 1H), 3,89 (m, 1H), 4,18 (m, 3H), 4,35 (m, 1H), 4,68 (t, 1H, J = 2Hz), 7,11 (m, 2H), 7,19 (m, 2H), 7,44 (s, 1H), 7,46 (d, 1H, J = 9 Hz), 7,51 (s, 1H), 7,53 (d, 1H, J = 9 Hz), 7,79 (d, 1H, J = 8 Hz), 7,83 (d, 1H, J = 8 Hz), 10,91 (s, 1H).

Przykład XXX. Trifluorooctan 3,4-[(N,N'-l,l')-((2-etoksy)-3-O-4'-(amino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 39

Do roztworu alkoholu, 3,4-[(N,N'-l,l')-((2''-etoksy)-3^m-O-4'-(hydroksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (155 mg, 0,35 mmola), w bezwodnym tetrahydrofuranie (15 ml) dodano w atmosferze azotu 2,4,6-kolidyny (280 μΐ, 3 równoważniki). Roztwór ochłodzono do -78°C i poddano go działaniu bezwodnika trifluorometanosulfonowego (118 μΐ, 2 równoważniki). Po 1,5 godziny w -78°C dodano duży nadmiar wodorotlenku amonowego (2 ml). Po 10 minutach mieszaninę reakcyjną ogrzano do -42°C na łaźni suchy lód/acetonitryl, a następnie całość mieszano przez 188 godzin, pozwalając by mieszanina ogrzała się do temperatury pokojowej. Mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią i pozostałość rozpuszczono w octanie etylu (400 ml), przemyto kolejno wodą i solanką wysuszono i zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano surową pierwszorzędową aminę. Tę aminę naniesiono na krzemionkę, którą umieszczono w kolumnie do chromatografii rzutowej i poddano kolejno elucji octanem etylu/heksanem (1:1), octanem etylu, octanem etylu/5% metanolem i w końcu octanem etylu/acetonitrylem/metanolem/izopropyloaminą(50:45:4:2), w wyniku czego otrzymano 38 mg aminy, 3,4-[(N,N'-1, l')-((2-etoksy)-3-O-4^m-(amino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu. Odzyskano również wyjściowy alkohol (104 mg, wydajność 67%). Produkt oczyszczono dodatkowo drogą chromatografii z odwróconymi fazami, eluując acetomtrylem/(0,l% TFA w wodzie) (85:15). Połączone frakcje poddano destylacji azeotropowej z octanu etylu, w wyniku czego otrzymano 23 mg (wydajność 12%) soli TFA w postaci proszku. MS.

182 124 ¹H NMR (d₆-DMSO)δ: 1,99 (m, 1 Η), 2,08 (m, 1 Η), 2,82 (m, 1 Η), 3,18 (m, 1 Η), 3,57 (m, 2H), 3,57 (m, 2H), 3,75 (m, 1H), 4,13 (m, 2H), 4,29 (m, 1H), 4,44 (m, 1H), 7,09 (t, 2H, J = 7 Hz), 7,18 (t, 2H, J = 7 Hz), 7,47 (m, 4H), 7,70 (bs, 3H), 7,78 (m, 2H).

W analogiczny sposób otrzymano enancjomery 4S i 4R w postaci chlorowodorku.

Przykład XXXI. Chlorowodorek 3,4-[(N,N'-1,1 ')-((2*-etoksy)-3^m-O-4^w-(N,N-dimetyloammo)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 40

Do suspensji 3,4-[(N,N'-l,l')-((2''-etoksy)-3’-O-4’-(hydroksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (472 mg, 1,07 mmola) w bezwodnym dichlorometanie (140 ml) dodano w atmosferze azotu pirydynę (260 μΐ, 3 równoważniki) i bezwodnik metanosulfonowy (242 mg, 1,3 równoważnika). Po 4 godzinach mieszaninę reakcyjną rozcieńczono dichlorometanem, przemyto 0,lN HC1 (dwukrotnie) i przesączono w celu usunięcia materiału wyjściowego (54 mg). Warstwę dichlorometanową przemyto solanką (dwukrotnie), wysuszono i zatężono, w wyniku czego otrzymano surowy mesylan, w postaci purpurowej substancji stałej. Ten materiał naniesiono na krzemionkę, którą umieszczono w kolumnie do chromatografii rzutowej i poddano kolejno elucji dichlorometanem, 5% acetonitrylem/dichlorometanem i 10% acetonitrylem/dichlorometanem, w wyniku czego otrzymano 288 mg (wydajność 52%) mesylanu, 3,4-[(N,N'-l,r)-((2-etoksy)-3^w-O-4-(metanosulfonyloksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu. MS. NMR.

Do roztworu mesylanu, 3,4-[(N,N'-l,r-((2-etoksy)-3’-O-4”-(metanosulfonyloksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (304 mg, 0,59 mmola), w tetrahydrofuranie (20 ml) dodano 8,9 M roztworu dimetyloaminy w tetrahydrofuranie (7 ml, 100 równoważników). Całość ogrzewano (65°C) w szczelnie zamkniętej rurze przez 24 godziny, a potem mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu (200 ml), przemyto solanką (dwukrotnie), wysuszono i zatężono, w wyniku czego otrzymano surową stałą pochodną dimetyloaminową. Ten materiał naniesiono na krzemionkę, którą umieszczono w kolumnie do chromatografii rzutowej i poddano kolejno elucji octanem etylu/heksanem (3:1), octanem etylu i 2% izopropyloaminą/octanem etylu, w wyniku czego otrzymano 193 mg (wydajność 70%) pochodnej dimetyloaminowej, która według HPLC miała czystość 90%. Pochodną dimetyloaminową 3,4-[(N,N'-l,l')-((2-etoksy)-3“-O-4”-(N,Ndimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion, poddano chromatografii HPLC z odwóconymi fazami, eluując acetomtrylem /(0,01% TFA w wodzie) (85:15) i otrzymano trifluorooctanem o czystości ponad 95%.

Trifluorooctan 3,4-[(N,N'-l,l')-((2*-etoksy)-3“-O-4-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu przeprowadzono w chlorowodorek przez wytworzenie suspensji w octanie etylu i ostrożne przemycie 01N HC1 (5 x 50 ml). Warstwę octową przemyto solanką (dwukrotnie), wysuszono i zatężono, w wyniku czego otrzymano wolną zasadę, 4-[(N,N'-l,l')-((2'’-etoksy)-3’-O-4’-(dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion. Do suspensji tej wolnej zasady, 3,4-[(N,N'-l,l')-((2'-etoksy)-3'-O-4-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu, w bezwodnym metanolu (50 ml) dodano IN HC1 w bezwodnym eterze (13 ml, 50 równoważników). Eter odparowano, a pozostałość wysuszono pod próżnią w wyniku czego otrzymano 143 mg (wydajność 52%) chlorowodorku 3,4-[(N,N'-l,l')-((2''-etoksy)-3-O-4-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci czerwonej substancji stałej. MS.

Ή NMR (d₆-DMSO) 5: 2,03 (m, 1H), 2,26 (m, 1H), 2,68 (t, 6H, J = 5 Hz), 3,24 (m, 1H), 3,28 (m, 1H, po wytrząśnięciu z D₂O), 3,64 (m, 1H), 3,77 (m, 2H), 4,07 - 4,38 (m, 4H), 7,08 (m, 2H), 7,17 (m, 2H), 7,43 (m, 3H), 7,52 (d, 1H, J = 8 Hz), 7,79 (m, 2H), 10,33 (bs, 1H), 10,92 (s, 1H).

Przykład XXXII. Chlorowodorek (S)- 3,4-[(N,N'-l,l')-((2-etoksy)-3'-O-4’-(N,Ndimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 41

Do roztworu mesylanu, 3,4-[(N,N'-l,l')-((2-etoksy)-3-O-4-(metylosulfonyloksy)butano)-bis-(3-mdohlo)]-1 H-pirolo-2,5-dionu (2,8 g, 5,39 mmola) w szczelnie zamkniętym naczyniu dodano dimetyloaminy (100 ml, 40% roztwór wodny). Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 50°C przez 24 godziny, a następnie zatężono ją. Pozostałość przepuszczono przez złoże krzemionki, eluując, octanem etylu, a następnie 10% trietyloaminą/octanem etylu i otrzymano żądaną po

182 124 chodną (S)-dimetyloaminy. Eluat zatężono, w wyniku czego otrzymano 1,7 g (wydajność 67%) wolnej zasady, (S)- 3,4-[(N,N'-l,l^r)-((2'’-etoksy)-3-O-4^w-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci substancji stałej. Tę wolną zasadę przetworzono w chlorowodorek przeprowadzając wolną zasadę, 3,4-[(N,N’-l,r)-((2'’-etoksy)-3-O-4^w-(N,Ndimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion, (1,7 g, 36 mmola) w stan suspensji w metanolu (300 ml) i dodając 1,0 N bezwodny roztwór HC1 w eterze (10 ml, 10 mmoli). Po 0,5 godziny w temperaturze pokojowej wytrącił się jasnopomarańczowy osad, który odsączono, przemyto eterem i wysuszono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano 1,4 g (wydajność 77%) chlorowodorku 3,4-[(N,N'-l,l')-((4-dimetyloammo-3-(S)-”etoksybutano)-bis-(3-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu. MS.

‘HNMR(d₆-DMSO)8: 2,1 (m, 1H), 2,35 (m, 1H), 2,68 (s, 6H), 3,2 (m, 1H), 3,33 (m, 1H), 3,66 (brt, 1H), 3,8 (brt, lH),3,85(m, lH),4,17(m, 1H), 4,2 - 4,4 (m, 3H), 7,1 (d, 1H), 7,13 (d, 1H), 7,2 (m, 2H), 7,44 (s, 1H), 7,48 (s, 1H), 7,5 (d, 1H), 7,56 (d, 1H), 7,82 (br t, 1H), 10,59 (br, 1H), 10,96 (s, 1H).

Przykład ΧΧΧΙΠ. Chlorowodorek (R)- 3,4-[(N,N'-l,l')-((2''-etoksy)-3^m-O-4^m-(N,Ndimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu

Enancjomer (R) wytworzono sposobem identycznym jak enancjomer (S), z tym wyjątkiem, że użyto (R)-4-t-butylodifenylosililoksy-3-(2-jodoetoksy)-l-jodobutanu jako materiału wyjściowego. MS. NMR.

Przykład XXXIV. 3,4-[(N,NM,l>((2+etoksy)-3XO-metyleno)-4^w-(N,N-dimetylohydroksyamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 42

W trakcie mieszania w 50°C do suspensji Cs₂CO₃ (25,4 g, 78 mmoli) w DMF (400 ml) dodano w ciągu 16 godzin roztworu bismesylanu, 1 -(2-(metylosulfonyloksy)etoksy-2-((metylosulfonyloksy)etylo)-3-(t-butylodifenylosililoksy)propanu (7,40 g, 13,30 mmola) i bis-(3,3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu (4,43 g, 13,30 mmola) w bezwodnym DMF (100 ml). Po 8 godzinach mieszaninę reakcyjną zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem w 80°C, w wyniku czego otrzymano pozostałość, którą rozcieńczono octanem etylu (200 ml) i przemyto wodą(50 ml). Fazę organiczną oddzielono, a fazę wodną wyekstrahowano octanem etylu (3 x 50 ml). Połączone warstwy organiczne wysuszono i zatężono. Pozostałość przepuszczono przez kolumnę z żelem krzemionkowym, eluując 25% octanem etylu w heksanie, a następnie 5% metanolem w CH₂C1₂, w wyniku czego otrzymano trzy dominujące produkty: makrokrystahczny eter sihlowy, 2,3-[N,N'-l,r-(4”-etoksy-l'-ylo-(3'-(t-butylodifenylosililoksy)metyleno)butanl-ylo)bis-(3,3'-mdolilo)]-l-metylopirolo-l,4-dion (2,35 g).

MS: obliczono dla C₄₄H₄₅N₃O₄Si: masa cząsteczkowa: 707,31, stwierdzono: 708; (R_f= 0,84, 50% octanem etylu w heksanie); makrocykliczny produkt, alkohol (600 mg). MS.

W trakcie mieszania do roztworu związku N-metylomakrocyklicznego, 2,3-[N,N'-l,r-(4-etoksy-l'-yIo-(3-(t-butylodifenylosililoksy)metyleno)butan-l-ylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-l-metylopirolo-l,4-dionu (1,65 g, 2,33 mmola), w EtOH (500 ml) dodano 5N KOH (100 ml). Po 12 godzinach w 50°C mieszaninę reakcyjnąochłodzono do temperatury pokojowej i zatężono ją pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość zakwaszono stężonym kwasem HC1 do pH 1 i wyekstrahowano octanem etylu (5 x 200 ml). Połączone warstwy organiczne zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem i przepuszczono przez krótką kolumnę z żelem krzemionkowym, eluując 5% metanolem w dichlorometanie. Po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano pozostałość zawierającą bezwodnik, 2,3-[N,N'-l,r-(4'-etoks-r-ylo-(3”’-(t-butylodifenylosililoksy)metyleno)butan-l-ylo)-bis-(3,3'-indoIilo)]-furano-l,4-dion, którego użyto w następnej reakcji.

Do roztworu bezwodnika 2,3-[N,N'-l,l'-(4-etoks-l'-ylo-(3'-(t-butylodifenylosihloksy)metyleno)butan-l-ylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-furano-l,4-dionu (600 mg, 1,3 mmola), w bezwodnym DMF (250 ml) dodano HMDS (2,1 g, 13 mmoli), a następnie metanolu (209 mg, 6,5 mmola). Po48 godzinach mieszaninę rekacyjnązatężono, pozostałość rozpuszczono w octanie etylu (100 ml) i przemyto kolejno IN wodnym roztworem HC1 (25 ml), wodą (25 ml) i solanką (25 ml). Powstałą fazę organiczną zatężono, w wyniku czego otrzymano pozostałość,

182 124 którą przepuszczono przez kolumnę z żelem krzemionkowym eluując metanolem/CH₂Cl₂(0% do 5% metanol). Po odparowaniu rozpuszczalnika eluującego otrzymano 300 mg (wydajność 50%) imidu, 3,4-[(N,N'-l,l')-((2-etoksy)-3’-(O-metyleno)-4-(hydroksy)butano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu. MS.

‘HNMR(CDC1₃)ó: 9,65 (s, 1H), 7,79 (t, J = 7,65 Hz), 7,61 (s, 1H),754 (s, 1H), 7,46 - 7,40 (m, 2H), 7,24 - 7,08 (m 2H), 7,07 - 7,02 (m, 2H), 4,43 - 4,33 (m, 2H), 4,30 -4,21 (m, 1H), 4,14 - 4,06 (m, 1H), 3,64 (t, J = 4,64 Hz), 3,58 - 3,38 (m, 5H), 3,71 (t, 1H, J = 8,64 Hz), 1,89 - 1,85 (m, 1H).

Przykład XXXV. Chlorowodorek 3,4-[(N,N'-l,l')-((2’-etoksy)-3'-(O-metyleno)-4”-(N-pirohdyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 43

Do roztworu imidoalkoholu, 3,4-[(N,N'-l,l')-((2-etoksy)-3-(O-metyleno)-4’-(hydroksy)butanol)-bis-(3,3'-mdolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (140 mg, 0,30 mmola), zawierającego pirydynę (120 mg, 1,5 mmola) w bezwodnym CH₂C1₂ dodano w atmosferze azotu bezwodnika metanosulfonowego. Po 12 godzinach reakcję przerwano przez dodanie wody (25 ml) i mieszaninę rozcieńczono CH₂C1₂ (50 ml), przemyto kolejno 0,2N HC1 (2 x 20 ml), wodnym roztworem wodorowęglanu sodowego (20 ml), wodą (20 ml) i solanką (20 ml), wysuszono i zatężono. Pozostałość przepuszczono przez krótką kolumnę z żelem krzemionkowym eluując 5% metanolem w dichlorometanie i po odparowaniu rozpuszczalnika eluującego otrzymano mesylan, 3,4-[(N,N'-l,l')-((2-etoksy)-3^w-(O-metyleno)-4’-(metanosulfonyloksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion, który został użyty w następnej reakcji.

Do roztworu mesylanu, 3,4-[(N,N'-l,T)-((2''-etoksy)-3-O-4^m-(metanosulfonyloksy)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (157 mg, 0,29 mmola), THF (20 ml) umieszczonego w szczelinie zamkniętej rurze, dodano porolidyny (203 mg, 2,90 mmola). Całość ogrzewano w 50°C przez 12 godzin, a następnie mieszaninę reakcyjną ochłodzono do temperatury pokojowej, zatężono ją pod zmniejszonym ciśnieniem, rozpuszczono w CH₂C1₂ (50 ml), przemyto kolejno wodą (2 x 20 ml) i solanką (20 ml), wysuszono i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość przepuszczono przez krótką kolumnę z żelem krzemionkowym, eluując 5% metanolem w dichlorometanie i po odparowaniu rozpuszczalnika eluującego otrzymano pirolidynę, 3,4-[(N,N'-l,r)-((2'^,-etoksy)-3-(O-metyleno)-4-(pirohdyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion.

MS: obliczono dla C₃₁H₃₂N₄O₃: masa cząsteczkowa: 508,62, stwierdzono: 508; (R_f= 0,14, 5% metanol w dichlorometanie, ślady trietyloaminy). Pirolidynę dodatkowo oczyszczono drogą chromatografii żelowej z odwróconymi fazami, w wyniku czego otrzymano makrocykhczny pirol w postaci trifluorooctanu (55 mg, wydajność 37%). Trifluorooctan pirolu przeprowadzono w chlorowodorek związku tytułowego drogą ekstrakcji zawiesiny trifluorooctanu (55 mg) w IN NaOH (5 ml) z użyciem octanu etylu (25 mg) w metanolu (2 ml). Ekstrakt wysuszono i zatężono, a pozostałość przeprowadzono w stan zawiesiny w eterze/metanolu (10:1) i dodano do niej eterowego roztworu HC1. Po 30 minutach zawiesinę zatężono i wysuszono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano 48 mg (wydajność 88%) związku tytułowego. MS.

‘HNMRÓ: 10,98(s, lH),7,90(s, lH),7,82(s, 1H),7,70-7,62(m,3H),7,56-7,50(m, 1H), 7,24 - 7,02 (m, 4H), 4,50 - 4,20 (m, 4H), 3,76 - 3,42) (m, 4H), 2,82 - 2,44 (m, 4H), 2,26 - 2,24 (m, 1H), 1,82 - 1,60 (m, 6H) 1,26 - 1,02 (m, 2H).

Przykład XXXVI. Chlorowodorek 3,4-[(N,N'-l,l')-((2’-etoksy)-3'^,'-(O-metyleno)-4'-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 44

Tytułową II I-rz. aminę wytworzono przez podstawienie mesylanu dimetyloaminą (5 8 mg, wydajność 75%). MS.

¹H NMR (CDC1₃) Ó: 10,93 (s, 1H), 7,84 (s, 1H), 7,77 (s, 1H), 7,69 - 7,64 (m, 3H), 7,74 (d, 1H, J = 7,97 Hz), 7,13 - 7,02 (m, 4H), 4,40 - 4,11 (m, 4H), 3,73 - 3,20 (m, 4H), 2,50 (s, 3H), 2,33 (s, 1H), 2,13 - 1,96 (m, 2H), 1,86 - 1,70 (m, 1H) 1,21 - 1,10 (m, 2H).

Przykłady XXXVII - LVL Zastosowawszy sposoby opisane w powyższych przykładach otrzymano związki o wzorze 45, w którym n, n_b n₂ i R mająznaczenie podane w tabeli 3. Budowę związków potwierdziły widma NMR i MS i/lub analiza elementarna. Podczas syntezy podstawnik R stanowił zabezpieczony hydroksyl, korzystnie w postaci ugrupowania

182 124 eteru sihlowego, zwłaszcza t-butylodifenylosililoksylu (TBDPS). Eter sililowy można przeprowadzić w grupę odszczepiającą się i podstawić, z wytworzeniem związków z tabeli 3, w której litera „S” przy numerze przykładu oznacza, że produkt miał postać enancjomeru R.

Tabela 3

Przykład nr	n	Π1	n₂	R
XXXVII	3	2	0	-nh₂
XXXVIII	3	2	0	-NH₂ · HC1
XXXIX	3	2	0	-N(CH₃)₂ HC1
XL	3	2	0	grupa o wzorze 46
XLI	3	2	0	-NHCH₂C₆H_s · HC1
XLII	3	2	0	-NHCOCH₃
XLIII	3	2	0	-NHSO₂C₆H₅
XLIV	3	2	0	-NHC(O)OCH₂C₆H_s
XLV S	2	2	0	-NHCHj · HC1
XLV1 S	2	2	0	-NHCH₂C₆H₅ HC1
XLVII R	2	2	0	-NHCH.UHs HC1
XLVIII R	2	2	0	-nhcoch₃
XLIXR	2	2	0	grupa o wzorze 62
LIS	2	2	0	-nhso₂c₆h₅
LII R	2	2	0	-NHSO₂C₆H_s
LIII S	2	2	0	-NHCH₂(pirydyl)HCl
LIV S	2	2	0	grupa o wzorze 47
LV S	2	2	0	grupa o wzorze 48
LVI R	2	2	0	-NHC(O)CH₂C6H₅

Przykład LVII. 3,4-[N,N'-l,r-(2-Metyleno-6-metyleno-pirydyno)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 49

Zastosowawszy sposób opisany w przykładzie XXVII, bezwodnik 2,3-bis-indolomaleinowy (287 mg, 0,88 mmola) w 5 ml DMF poddano w ciągu 1,5 godziny działaniu wodorku sodowego (60% w oleju, 88 mg, 2,19 mmola), a następnie rozcieńczono do objętości 11 ml DMF i całość poddano działaniu bis-2,6-dibromometylopirydyny (245 mg, 0,93 mmola). Po mieszaniu w 50°C przez noc mieszaninę reakcyjną poddano obróbce EtOAc i przesączono przez krótkie złoże krzemionki (50% EtOAc w heksanach), w wyniku czego otrzymano 142 mg (wydajność 37%) bezwodnika N,N'-(2,6-pirydyno-zmostkowanego)-bis-indolomaleinowego w postaci ciemnoczerwonej substancji stałej. Analiza TLC wykazała występowanie zasadniczo pojedynczej plamki i materiału tego użyto bezpośrednio w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

3,4-[N,N'-1,1 '-(Metylenopirydyno)-bis-(3,3'-indolilo)] -1 H)furano-2,5-dion (140 mg, 0,32 mmola) w 2 ml DMF poddano działaniu mieszaniny 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilazanu (0,72 ml, 3,2 mmola) i CH₃OH (0,063 ml, 1,6 mmola), w wyniku czego otrzymano po oczyszczeniu drogą chromatografii radiowej na żelu krzemionkowym 42 mg związku tytułowego, N,N'(2,6pirydyno-zmostkowany)-bis-indolomaleimidu w postaci czerwonej substancji stałej. Ten materiał według analizy TLC (R_f = 0,35, 3% CH₃OH w CHC1₃) był jednorodny.

182 124

Przykład LVIIL Chlorowodorek 3,4-[(N,N'-l,l')-((2-etoksy)benzylo-bis-(3,3'-mdohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 50

W trakcie intensywnego mieszania w 55°C i atmosferze azotu do suspensji Cs₂CO₃ (8,9 g, 27 mmoli) w bezwodnym DMF (550 ml) wstrzyknięto w ciągu 20 godzin roztwór dibromku, bromu 2-(2'-brometoksy)benzylu (2,0 g, 6,8 mmola), w bezwodnym, DMF (45 ml) i bis-(3,3'-indolilo)-l-(metylo)-pirolo-2,5-dionu, (2,3 g, 6,8 mmola). Po 2 godzinach mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią i pozostałość rozpuszczono w CH₂C1₂, przemyto kolejno IN HC1 i solanką, wysuszono i zatężono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano fioletowy olej. Ten olej przepuszczono przez złoże krzemionki, eluując heksanem/octanem etylu (1:1). Eluat zatężono, w wyniku czego otrzymano 2,76 g (wydajność 71%) związku makrocyklicznego, 3,4-[(N,N'-l,l'-(2-etoksy)benzylo-bis-(3,3-'indolilo)]-l-(metylo)pirolo-2,5-dionu, w postaci karmazynowej substancji stałej. Po rekrystalizacji z izopropanolu/chlorku metylenu otrzymano materiał analitycznie czysty.

MS: MW = 473; stwierdzono 473, FD, CHC1₃; EA: obliczono: C 76,09, H 4,90, N 8,87; stwierdzono: C 75, 86, H 4,93, N 8,79.

Do suspensji związku makrocyklicznego, 3,4-[N,N'-l,l'-(2-etoksy)benzylo-bis-(3,3'-indohlo)]-l-(metylo)pirolo-2,5-dionu (710 mg, 15 mmoli), w etanolu (100 ml) zawierającej THF (20 ml) dodano 5N KOH (80 ml). Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w trakcie mieszania w 55°C przez 70 godzin, a następnie ochłodzono ją do temperatury pokojowej i etanol usunięto pod próżnią. Koncentrat zakwaszono do pH 1 5N HC1 (325 ml) i wyekstrahowano octanem etylu, przemyto solanką(dwukrotnie), wysuszono i zatężono, w wyniku czego otrzymano 700 mg (przemiana ilościowa) bezwodnika, 3,4-[(N,N'-l,r-(2-etoksy)benzylo-bis-(3,3-'indolilo)]- fu- rano-2,5-dionu, jako pozostałość.

Do roztworu bezwodnika, 3,4-[(N,N'-l,r-(2'’-etoksy)benzylo)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-2,5-dionu (760 mg, 17 mmoli) w bezwodnym DMF (500 ml) dodano roztworu metanolu (0,34 ml, 8,3 mmola) i 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilazanu (3,5 ml, 17 mmoli). Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 55°C przez 22 godziny, a następnie zatężono jąpod próżnią, rozcieńczono octanem etylu i przemyto 01N HC1. Połączone warstwy organiczne wysuszono i zatężono do postaci fioletowej pozostałości. Tę pozostałość naniesiono na niskie złoże krzemionki i wyeluowano CH₂Cl₂/heksanem (gradient 0 - 100% CH₂C1₂). Po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano 483 mg (wydajność 70%) NH-maleimidu, 3,4-[(N,N'-l,T-(2-etoksy)benzylo)-bis-(3,3-'indolilo)]-1 H-pirolo-2,5-dionu, w postaci purpurowej substancji stałej. Tytułowy związek wykrystalizowano z CH₂Cl₂/heksanu. MS.

Ή NMR (DMSO-d^) δ: 4,29 (bs, 2H), 4,59 (bs, 2H), 5,23 (bs, 2H), 6,90 - 6,99 (2H), 7,01 - 7,18 (3H), 7,20 - 7,27 (2H), 7,59 - 7,68 (2H), 7,71 - 7,80 (2H), 10,92 (s, H).

Przykład LIX. 3,4-[(N,N'-l,l-Heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 51

Do roztworu 3,4-bis-(3-indohlo)-1 -metylopirolo-2,5-dionu (499 mg, 1,46 mmola) w 10 ml DMF dodano porcjami w ciągu 30 minut, w atmosferze azotu, wodorku sodowego (60% w oleju, 146 mg, 3,65 mmola). Powstały zielony roztwór mieszano przez 1 godzinę, a następnie rozcieńczono go 10 ml DMF i wkroplono doń 1,6-dibromoheksan (0,24 ml, 1,57 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 30 minut, a następnie ogrzewano w 45°C przez 16 godzin. Ochłodzoną mieszaninę wlano do rozcieńczonego wodnego roztworu NH₄C1 (125 ml) i wyekstrahowano EtOAc (3 x 40 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto wodąi wysuszono (MgSO₄). Po usunięciu rozpuszczalnika pod próżnią pozostałość oczyszczono drogą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując gradientowo CH₂C1₂ w heksanach (1:1, a potem 3:1), w wyniku czego otrzymano 137 mg (wydajność 22%) związku 3,4-[N,N'-l,T-heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci purpurowej substancji stałej. T.t. >320°C.

Mieszaninę zawierającą 3,4-[(N,N'-l,T-heksano)-bis-(3,3'-indołiło)]-lH-pirolo-2,5-dion (137 mg, 322 mmoh), etanol (15 ml), 5N KOH (5 ml) i THF (2 ml) mieszano w temperaturze pokojowej przez 4 godziny i analiza TLC wykazała zużycie wyjściowego materiału. Mieszaninę

182 124 rozcieńczono wodą (15 ml) i zatężono na wyparce obrotowej. Mieszaninę ochłodzono, zakwaszono do pH 1 z użyciem 3N HC1 i wyekstrahowano CH₂C1₂ (3 x 10 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto dokładnie wodą, wysuszono (bezwodny MgSO₄) i zatężono, w wyniku czego otrzymano 116 mg purpurowej substancji stałej, która według analizy NMR była mieszaniną (4:1) żądanego bezwodnika i materiału wyjściowego. Ten materiał zastosowano bezpośrednio w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Takim samym sposobem jak opisany w przykładzie XXVII roztwór 3,4-[(N-N'-l,T-heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-2,5-dionu (108 mg, 0,236 mmola) w DMF (1,5 ml) poddano w atmosferze azotu w ciągu nocy działaniu mieszaniny 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilazanu (0,59 ml, 2,62 mmola) i CH₃OH (0,05 ml, 1,31 mmola). Mieszaninę poddano obróbce EtOAc i surowy produkt poddano chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując gradientowo CH₂Cl₂/EtOAc (10:1 do 5:1), w wyniku czego otrzymano zabarwione frakcje. Zabarwiona frakcja wyeluowana jako pierwsza zawierała 3,4-[(N-N'-l,l'-heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dion oraz zanieczyszczenia przeniesione z poprzednich reakcji. Druga zabarwiona frakcja zawierała 56 mg żądanego produktu, 3,4-[(N-N'-l ,l'-heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu. T.t.> 320°C. MS.

Analiza elementarna dla C₂₆H₂₃N₃O₂ (0,3 H₂O)

Obliczono: C 76,26, H 5,66, N 10,26

Stwierdzono: C 75,21, H 5,65, N 10,05.

Przykład LX. 3,4-[(N-N'-1,1 '-(3’-(Benzylowęglano)-metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 52

Do roztworu 3,4-[( N-N'-l,T-(3''-(hydroksy)metyleno)-heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (24 mg, 0,054 mmola) w dichlroometanie dodano w 0°C dnzopropyloetyloaminy (10,6 mg, 0,081 mmola), a następnie chloromrówczanu benzylu (13,8 mg 0,081 mmola). Po 72 godzinach reakcję przerwano przez dodanie 2,5N wodorowęglanu sodowego, a następnie warstwę organiczną usunięto, a warstwę wodną wyekstrahowano dichlorometanem. Połączone warstwy organiczne przemyto solanką, wysuszono (MgSO₄), przesączono i zatężono, w wyniku czego otrzymano olej, który oczyszczono drogąHPLC z odwróconymi fazami (gradient 5% acetonitryl w wodzie z 0,1 % TFA do 100% acetonitrylu, kolumna C18), w wyniku czego otrzymano 6 mg związku tytułowego. MS.

Przykład LXI. (±)-3,4-[(N-N'-l,r-(3-(Benzyloksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 53

Zastosowawszy sposób opisany w poprzednich przykładach 3,4-bis-(3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dion (400 mg, 1,17 mmola) w 8 ml DMF poddano działaniu wodorku sodowego (60% w oleju, 117 mg, 2,93 mmola), a następnie (±)-3-benzyloksymetyleno-l,6dibromoheksanu w 7 ml DMF. Po ogrzewaniu w 50°C przez noc, surowy produkt poddano obróbce i oczyszczono go drogą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując gradientowe CH₂C1₂ w heksanach (1:1 do 2:1), w wyniku czego otrzymano 149 mg (wydajność 23%) (±)-3,4-[(N-N'-l,T-(3''-(benzyloksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu w postaci fioletowej substancji stałej

Mieszaninę zawierającą (±)-3,4-[(N-N'-l,r-(3-(benzyloksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu (141 mg, 0,259 mmola), etanol (15 ml) 5N KOH (5 ml) mieszano w temperaturze pokojowej przez 3 godziny i po tym okresie analiza TLC wykazała zużycie wyjściowego materiału. Mieszaninę zakwaszono, a potem wyekstrahowano CH₂C1₂ i otrzymano surowy produkt (101 mg). Analiza TLC (CH₂C1₂) wykazała dwie plamki odpowiadające materiałowi wyjściowemu i żądanemu bezwodnikowi, (±)-3,4-[(N-N'-l,l'-(3*-(benzyloksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-2,5-dionowi. Analiza NMR wykazała obecność mieszaniny (w przybliżeniu 4:1) bezwodnika i materiału wyjściowego. Ten materiał zastosowano w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

(±)-3₎4-[(N-N'-l,T-(3''-(Benzyloksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-2,5dion (98 mg, 0,180 mmola) w 1 ml DMF poddano w 25°C w ciągu nocy działaniu 1,1,1,3,3,3heksametylodisilazanu (0,41 ml, 1,80 mmola) i CH₃OH (0,036 ml, 0,90 mmola). Mieszaninę

182 124 poddano obróbce EtOAc i chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując gradientowo CH₂C1₂, a potem CH₂Cl₂/EtOAc (10:1), w wyniku czego otrzymano 30 mg oczyszczonego związku (±)-3,4-[(N-N'-1, r-(3-(benzyloksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-1 H-pirolo-2,5-dionu. T.t. = 171 - 173°C. MS.

Przykład LXII. (±)-3,4-[(N-N'-l,l'-(3-(Hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 54

W trakcie mieszania w 55°C i atmosferze azotu do roztworu węglanu cezowego (11,2 g, 34,3 mmola) w DMF (350 ml) wstrzyknięto w ciągu 30 godzin mieszaninę zawierającą bis-(3,3'-indohlo)-l-metylopirolo-2,5-dion (3,41 g, 10,0 mmola) i 3-t-butylodifenylosihloksymetyleno-1,6-dibromoheksan (5,64 g, 11,0 mmola) w 50 ml DMF. Po zakończeniu dodawania mieszaninę reakcyjnąogrzewano w tej temperaturze jeszcze przez 16 godzin. Ochłodzoną mieszaninę wlano do wody (1,2 htra) zawierającej 3N HCI (20 ml) i wyekstrahowano CH₂C1₂(3 x 300 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto kolejno wodą i solanką, wysuszono (MgSO₄) i zatężono. Pozostałość przepuszczono przez kolumnę (7,62 cm x 7,62 cm), z żelem krzemionkowym, eluując CHC1₃. Otrzymany w ten sposób surowy produkt oczyszczono drogą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując CHC1₃, w wyniku czego otrzymano 2,87 g (wydajność 41%) (±)-3,4-[(N-N'-l,l'-(3-t-butylodifenylosihloksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'- -indolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu w postaci purpurowej substancji stałej. T.t. = 220 - 224°C. Analiza HRMS dla C₄₄H₄₅SiO [M+l]; obliczono: 692, 3307; stwierdzono: 692, 3299.

Mieszaninę zawierającą3,4-[(N-N'-l,l'-(3''-t-butylodifenylosililoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-mdolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dion (1,55 g, 2,22 mmola), 4N KOH (100 ml), THF (10 ml) i 95% EtOH (200 ml) ogrzewano w 90°C przez 16 godzin. Po usunięciu większości EtOH w wyparce obrotowej, mieszaninę zakwaszono do pH 1 6N HCI i wyekstrahowano CH₂C1₂ (3 x 75 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto kolejno wodą i solanką, a potem wysuszono (bezwodny MgSO₄). Po usunięciu rozpuszczalnika pod próżnią, pozostałość rozpuszczono w minimalnej ilości 5% metanolu w CHC1₃ i przepuszczono przez kolumnę (7,62 cm x 7,62 cm) z żelem krzemionkowym, eluując CHC1₃, a następnie 10% metanolem w CHC1₃, w wyniku czego otrzymano dwie frakcje Po odparowaniu drugiej frakcji otrzymano 676 mg (wydajność 69%) bezwodnego alkoholu w postaci purpurowej substancji stałej, który według analizy TLC (R_f = 0,5, 10% metanol w CHC1₃). Ten materiał zastosowano bezpośrednio w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Do roztworu powyższego bezwodnika (510 mg, 1,15 mmola) w DMF (11 ml) dodano wstępnie wymieszany roztwór zawierający 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilazan (5,14 ml, 23 mmoh) i CH₃OH (0,45 ml, 11,5 mmola). Powstałą mieszaninę ogrzewano w 50°C i atmosferze azotu przez 24 godziny. Ochłodzoną mieszaninę wlano do wody (100 ml). Wytrącony produkt przemyto wodąi wysuszono w ciągu nocy, w wyniku czego otrzymano 409 mg 3,4- -[(N-N'-l,r-(3-(hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci czerwono-purpurowej substancji stałej. Analiza HPLC (odwrócone fazy) wykazała, że czystość tego materiału wynosiła 93% i był on zanieczyszczony niezidentyfikowanym związkiem o podobnym R_f. Analiza HRMS dla C₂₇H₂₅N₃O₃; obliczono: 439, 1896; stwierdzono: 439, 1911.

Przykład LXIII. (R)-3,4-[(N,N’-l,r-(3-(Hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indoli lo)] -1 H-pirolo-2,5-dion

Zastosowawszy sposób opisany powyżej w przykładzie LXII, (R)-3,4-[(N,N'-l ,l'-(3-(hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion otrzymano z całkowitą wydajnością 25% z dibromku, (R)-3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-dibromoheksanu, drogą dialkilowania bis-(3,3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu, hydrolizy i wytworzenia 1Hpirolo-2,5-dionu. T.t. > 300°C.

Ή NMR (300 MHz, DMSO-dJ δ: 1,05 - 2,25 (m, 7H), 4,04 - 4,45 (m, 6H), (m, 8H), 7,08 - 7,88 (m, 10H).

182 124

Przykład LXIV. (S)- 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(Hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)] -1 H-pirolo-2,5-dion

Zastosowawszy sposób opisany powyżej w przykładzie LXII, (S)-3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion otrzymano (4,5 g) z całkowitą wydajnością39% z dibromku, (S)-3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)-l,6-dibromoheksanu, drogą dialkilowania bis-(3,3'-indolilo)-l-metylopirolo-2,5-dionu, hydrolizy i wytworzenia 1Hpirolo-2,5-dionu. MS.

‘HNMR(d₆, DMSO)Ó- 1,05 -1,15 (2H), 1,23 -1,24 (1H), 1,50 - 1,52 (1H), 1,71 (1H), 1,94 (1H), 2,07 -2,12 (1H), 4,05 4,4 (m, 6H), 7,09 -7,21 (m, 4H), 7,35 (d, 2H, J = 15 Hz), 7,49 (d, 2H, J = 9 Hz), 7,8 (d, 2H, J = 9 Hz), 10,93 (s, 1H).

Przykład LXV.Trifluorooctan3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(aminoetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 55

W trakcie mieszania do roztworu bezwodnego alkoholu, 2,3-[(N,N'-l,l'-(3-(hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-l,4-dionu (0,18 g, 0,41 mmola), w bezwodnym dichlorometanie (10 ml) dodano w atmosferze azotu trietyloaminy (0,10 g, 1,06 mmola) i chlorku metanosulfonylu (0,11 g, 0,98 mmola). Powstały roztwór mieszano w temperaturze pokojowej przez 30 minut. Rozpuszczalnik odparowano pod próżnią, a pozostałość rozpuszczono w 10 ml bezwodnego dimetyloformamidu i dodano azydku sodowego (0,26 g, 4,1 mmola). Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 50°C i atmosferze azotu przez 1,5 godziny, a następnie rozdzielono ją między 0,lN HC1 i octan etylu. Połączone ekstrakty organiczne wysuszono (MgSO₄), przesączono i odparowano, w wyniku czego otrzymano 185 mg azydku, którego użyto bezpośrednio w następnej reakcji. Surowy azydek rozpuszczono w dimetyloformamidzie (3 ml) i dodano w atmosferze azotu 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilazanu (1,25 g, 7,75 mmola) i metanolu (0,12 g, 3,87 mmola). Mieszaninę reakcyjną ogrzano do 50°C i po 12 godzinach ochłodzono ją, rozcieńczono octanem etylu i przemyto kolejno wodą i 2N kwasem solnym. Wodne warstwy przemyto i wyekstrahowano ponownie octanem etylu (3 x 50 ml). Połączone ekstrakty organiczne wysuszono (MgSO₄), przesączono i odparowano, w wyniku czego otrzymano 175 mg azydo-imidu 3,4-[(N,N'-l,T-(3-(azydometyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci purpurowej substancji stałej. Produkt poddano chromatografii w kolumnie Rainin Dynamex R-60 C18 (21,4 x 250 mm) z użyciem liniowego gradientu od 80% A (0,1 % TFA i 5% acetonitrylu w wodzie) do 100% B (czysty acetonitryl) w ciągu 60 minut przy prędkości 15 ml/minutę, w wyniku czego otrzymano czysty (całkowita wydajność 57%) 3,4-[(N,N'-l,l'-(3'-(azydometyleno)heksano)-bis-(3,3'-mdolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion. MS. NMR.

Do roztworu azydku, 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(azydometyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (0,1 g, 0,21 mmola) w octanie etylu (15 ml) i etanolu (5 ml) dodano katalizatora Lindlara (0,1 g). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej i atmosferze wodoru (10,3 kPa). Po 12 godzinach katalizator odsączono i przesącz zatężono pod próżnią. Pozostałość oczyszczono drogą preparatywnej HPLC z odwróconymi fazami w kolumnie Rainin Dynamex R-60 C18 (21,4 x 250 mm) z użyciem liniowego gradientu od 80% A (0,1 % TFA 15% acetonitrylu w wodzie) do 100% B (czysty acetonitryl) w ciągu 60 minut przy prędkości 15 ml/minutę, w wyniku czego otrzymano 80 mg (wydajność 63%) I-rz. aminy w postaci trifluorooctanu 3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(aminometyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu. MS.

ΉNMR(d₆aceton)δ:0,77-0,78 (m, 1H), 1,0-1,1 (m, 1H), 1,27-1,34(m, 1H), 1,43 (m, 1H), 1,52 - 1,56 (m, 4H), 1,60 - 1,68 (m, 1H), 1,90 - 1,94 (m, 1H), 3,17 - 3,21 (m, 1H), 3,35 - 3,38 (m, 1H), 3,64 -3,67 (m, 1H), 3,75 - 3,82 (m, 2H), 6,61 -6,72 (m, 4H), 6,824 (d, 2H, J = 16 Hz), 6,936 (t, 2H, J = 8,31 Hz), 7,397 (t, 2H, J = 7,83 Hz), 9,3 (s, 1H).

¹³C NMR (d₆ aceton) δ: 26,0, 28,0, 32,1, 35,4, 40,8, 41,0, 41,1, 45,1, 45,8, 50,9, 105,1, 105,2,110,8,111,0,121,24,121,29,122,7,122,9,123,0,128,4,131,5,132,0,134,0,134,1,136,8, 137,1, 172,6, 172,7, 192,5.

182 124

Przykład LXVI. Trifluorooctan 3,4-[(N,N'-l,l'-(3'^r-(N-benzyloamino)m etyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 56

W trakcie mieszania do roztworu I-rz. aminy, 3,4-[(N,N'-l,r-(3'^r-(aminometyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo 2,5-dionu (40 mg, 0,05 mmola), w bezwodnym THF (2 ml) dodano w atmosferze azotu benzaldehydu (9,39 mg, 0,08 mmola). Po 30 minutach dodano tnacetoksyborowodorku sodowego (18,75 mg, 0,08 mmola) i całość mieszano przez 1 godzinę, a następnie mieszaninę reakcyjną rozcieńczono wodą i wyekstrahowano octanem etylu (3 x 25 ml). Połączone ekstrakty organiczne wysuszono (MgSO₄), przesączono i zatężono pod próżnią. Pozostałość oczyszczono drogąHPLC z odwróconymi fazami w kolumnie Rainm Dynamax R-60 C18 (21,4 x 250 mm) z użyciem liniowego gradientu od 80% A (0,1 % TFA i 5% acetonitrylu w wodzie) do 100% B (czysty acetonitryl) w ciągu 60 minut przy prędkości 15 ml/minutę, w wyniku czego otrzymano dwie różne frakcje, 16 mg (wydajność 66%) związku monobenzylowego, 3,4-[(N,N'-l,l-(3’-(N-benzyloamino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu i 7 mg (wydajność 20%) związku dibenzyloaminowego, 3,4-[(Ν,Ν'-1,Γ-(3'^,-(N,N-dibenzyloamino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu. MS.

Ή NMR (d₆ aceton) δ: 1,1 -1,3 (m, 1H), 1,5-1,6 (m, 1H), 1,71 -1,77 (m, 1H), 1,93-2,10 (m, 3H), 2,5 (m, 1H), 3,1 - 3,2 (m, 1H), 3,37 - 3,41 (m, 1H), 4,13 (t, 2H, J = 5,1 Hz), 4,28 (t, 2H, J = 5,1 Hz), 4,36 (d, 2H, J = 3,6 Hz), 7,13 - 7,24 (m, 4H), 7,33 (d, 2H, J = 25 Hz), 7,39 - 7,51 (m, 7H), 7,89 -7,96 (m, 2H), 9,76 (s, 1H).

¹³C NMR (d₆ aceton) δ: 25,6, 27,3,32,1,32,9, 44,7, 45,4,50,1,52,2, 105,0, 105,2, 110,8, 111,1, 121,1, 121,3, 122,8, 122,9, 123,1, 128,5, 129,8, 130,3, 131,2, 131,3, 132,0, 132,4, 133,7, 134,0, 136,8, 137,0, 172,5, 172,6

Przykład LXVII. Trifluorooctan 3,4-[(N,N'-l,l'-(3*-(N,N-dibenzyloamino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 57

Zastosowawszy sposób analogiczny do opisanego w przykładzie LXVI wytworzono 3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(N,N-dibenzyloamino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion. MS.

Ή NMR (dg aceton) δ:0,2- 0,3 (m, 1H), 0,6 - 0,9 (m, 4H), 1,2 -1,3 (m, 1H), 1,50 (d, 2H, J = 5,4 Hz), 2,27 (m, 1H), 3,3- 3,8 (m, 8H), 6,6 -6,9 (m, 18H), 7,35 (dd, 2H, J = 7,5, 24,9 Hz), 9,1 (s, 1H).

Przykład LXVIII. Chlorowodorek (R)-3,4-[(N,N'-l,r-(3-(N-pirolidyno)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 58

Mieszaninę mesylanu, (R)-3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(metanosulfonyloksy)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (202 mg), i pirohdyny (1,5 ml) w THF (15 ml) mieszano w temperaturze 50°Ć przez 16 godzin do chwili, kiedy analiza TLC wykazała zużycie wyjściowego materiału. Do mieszaniny dodano EtOAc (30 ml) i fazę organiczną przemyto kolejno 10 ml porcjami 5% roztworu NaHCO₃, wody i solanki. Po zatężeniu otrzymano pozostałość o kolorze głębokiej czerwieni, którą poddano preparatywnej HPLC (Waters) z odwróconymi fazami, eluując gradientowe 0,1% TFA i 5% CH₃CN w wodzie do 100% CH₃CN, w wyniku czego otrzymano czysty trifluorooctan (R)-3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(N-pirolidyno)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu. W ten sam sposób otrzymano 42 mg chlorowodorku (R)-3,4-[(N,N'-1,1 '-(y-fN-pirolidynojmetylenojheksanoj-bis-U ,3'-indoh lo)] -lH-pirolo-2,5-dionu w postaci jasnoczerwonej substancji stałej. T.t. = 220°C (rozkład). HRMS dla C₁₃H₃₃N₄O₂ [M+l]; obliczono: 493, 2604; stwierdzono: 493, 2605.

Przykład LXIX. 3,4-[(N,N'-l,r-(3'-(Metoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-mdohlo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 59

Roztwór 3,4-[(N,N'-l,l'-(3^,’-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu(l,25 g, 1,81 mmola) w THF (20 ml) poddano działaniu roztworu fluorku tetra-n-butyloamoniowego w THF (IM, 2,0 ml, 2,0 mmola). Mieszaninę mieszano w 25°C przez 1 godzinę, reakcję przerwano przez dodanie IN HC1, a potem mieszaninę rozcieńczono EtOAc (75 ml) i przemyto kolejno wodą i solanką. Warstwę organiczną wysuszono (MgSO₄) i zatężono. Pozostałość oczyszczono drogą chromatografii na żelu krzemionkowym, eluując 3 - 5% metanolem w THF/heksanach (1:1), w wyniku czego otrzymano 509 mg, (wydajność 62%) alko

182 124 holu, 3,4-[(N,N'-l,T-(3'’-hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]--lH-pirolo-2,5-dionu w postaci purpurowej substancji stałej. Ten materiał został użyty bezpośrednio w następnym etapie. Do mieszanego roztworu zawierającego powyższy alkohol (285 mg, 0,63 mmola) i 47% wodny roztwór kwasu tetrafluoroborowego (170 mg, 0,95 mmola) w CH₂C1₂ (6 ml) wstrzyknięto w 0°C w ciągu 5 minut roztworu trietylosililodiazometanu (Aldrich, 2,OM heksany, 0,47 ml, 0,95 mmola). Powstałąmieszaninę mieszano w 0°C przez 2 godziny, a następnie w 25°C przez 4 godziny. Analiza TLC mieszaniny reakcyjnej wykazała duże ilości nieprzereagowanego wyjściowego materiału. Mieszaninę ochłodzono i dodano jeszcze kwasu tetrafluoroborowego i trietylosililodiazometanu. Mieszaninę mieszano w 0°C przez 2 godziny i w 25°C przez 6 godzin, a następnie rozcieńczono ją CH₂C1₂ (20 ml) i przemyto kolejno 2N HCl (10 ml) i wodą. Fazę organiczną wysuszono (MgSO₄) i zatężono. Pozostałość naniesiono na kolumnę (7,62 x 7,62 cm) z żelem krzemionkowym i wyeluowano CH₂C1₂, w wyniku czego otrzymano 114 mg (wydajność 39%) eteru metylowego, 3,4-[(N,N'-l,l'-(3'^,-metoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu w postaci czerwono-purpurowej substancji stałej. T.t = 234 - 236°C. NMR. HRMS dla C₂₉H₂₉N₃O₃; obliczono: 467, 2208; stwierdzono: 467, 2210.

Mieszaninę 3,4-[(N,N'-l,l'-(3’-metoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu (110 mg, 0,234 mmola) i 5N KOH (8 ml) w 15 ml EtOH zawierającego 1 ml THF ogrzewano w 90°C przez 24 godziny. Po usunięciu większości etanolu pod zmniejszonym ciśnieniem, mieszaninę zakwaszono do pH 1 6N HCl i wyekstrahowano CH₂C1₂ (3x15 ml). Połączone ekstrakty organiczne przemyto rozcieńczonym wodnym roztworem NaHCO₃ i wodą, a potem wysuszono (bezwodny MgSO₄). Po usunięciu rozpuszczalników pod próżnią, surowy produkt naniesiono na kolumnę (5,08 x 5,08 cm) z żelem krzemionkowym i wyeluowano CH₂C1₂, w wyniku czego otrzymano bezwodnik, którego użyto bezpośrednio w następnej reakcji.

Do roztworu powyższego bezwodnika (76 mg, 0,17 mmola) w DMF (1,5 ml) dodano roztworu l,l,l,3,3,3-heksametylodisilazanu(0,75ml, 3,34mmola)iCH₃OH (0,07ml, 1,67 mmola), który poddano wstępnemu mieszaniu w ciągu 5 minut. Mieszaninę reakcyjną mieszano w 25°C przez 1 godzinę, a następnie ogrzewano w 50°C przez 20 godzin do chwili, kiedy analiza TLC wykazała, że rekacja zaszła do końca. Ochłodzoną mieszaninę poddano obróbce EtOAc w ten sam sposób jak opisano wcześniej. Surowy produkt oczyszczono drogą chromatografu rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując gradientowe CH₂C1₂ do 4% EtOAc w CH₂C1₂, w wyniku czego otrzymano 42 mg (wydajność 55%) S^-KNjN-LF-^-metoksymetylenojheksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci ciemnoczerwonej substancji stałej. Po rekrystalizacji z acetonu-wody otrzymano 28 mg analitycznie czystego 3,4-[(N,N-l,r-(3’-metoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci czerwono-fioletowej substancji stałej. T.t. = 272 - 274°C.

Analiza elementarna dla C_2gH₂₇N₃O₃(0,1 H₂O)

Obliczono: C 73,86, H 6,02, N9,23

Stwierdzono: C 73,51, H 5,92, N 8,99.

Przykład LXX. SA^HN-LT-U^Acetoksyjmetylenojheksanoj-bis-U^-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 60

W trakcie mieszania do mieszaniny bezwodnika, 2,3-[(N,N'-l,l'-(3''-(hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]furano-l,4-dionu (1,49 mg, 0,34 mmola), 4-dimetylo-aminopirydyny (27 mg, 0,22 mmola), pirydyny (0,75 ml) i THF (1,5 ml) dodano bezwodnika octowego (0,064 ml, 0,68 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 25°C i atmosferze azotu przez 16 godzin. Mieszaninę reakcyjnąrozcieńczono EtOAc (20 ml), przemyto kolejno 2N HCl (2x10 ml) i wodą (2 x 10 ml), a potem wysuszono (bezwodny MgSO₄). Po odparowaniu rozpuszczalników pod zmniejszonym ciśnieniem surowy produkt oczyszczono droga chromatografii w krótkiej kolumnie z żelem krzemionkowym, eluując CH₂C1₂, w wyniku czego otrzymano 111 mg (wydajność 68%) O-bezwodnika octowego, 2,3-[(N,N'-l,T-(3'^,-(acetoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-l,4-dionu, wpostaci purpurowej substancji stałej. T.t. = 252 -254°C.

W trakcie mieszania do roztworu O-bezwodnika octowego, 2,3-[(N,N'-l,l'-(3-(acetoksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-l,4-dionu (103 mg, 0,22 mmola) w DMF (2 ml)

182 124 dodano roztworu zawierającego 1,1,1,3,3,3-heksametylodisilazanu (0,48 ml, 2,2 mmola) i CH₃OH (0,043 ml, 1,1 mmola), który poddano wstępnemu mieszaniu w ciągu 5 minut. Mieszaninę reakcyjną poddano obróbce EtOAc wyżej opisanym sposobem. Surowy produkt oczyszczono drogą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym, eluując gradientowo CH₂C1₂ do 5% EtOAc w CH₂C1₂, w wyniku czego otrzymano 74 mg (wydajność 72%) O-acetylomaleimidu, 3,4-[(N,N-1,l'-(3-(acetoksy)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-1 H-pirolo-2,5-dionu w postaci ciemnoczerwonej substancji stałej, która według analizy TLC (CH₂C1₂) była jednorodna. Po rekrystalizacji z acetonu-wody otrzymano tytułowy związek w postaci czerwonej substancji stałej.

T.t. - 250 - 252°C.

Analiza elementarna dla C₂₉H₂₇N₃O₄(0,l H₂O)

Obliczono: C 72,06, H 5,67, N 8,69

Stwierdzono: C 71,72, H 5,67, N 8,29.

Przykład LXXI. Sposobem analogicznym do opisanego w powyższych przykładach otrzymano związek o wzorze 61, w którym R oznacza grupę -NHC(O)OCH₂(C₆H₅). Budowę tego związku potwierdziła analiza NMR, MS i/lub analiza elementarna.

Przykład LXXII. Sposobem analogicznym do opisanego w powyższych przykładach otrzymano związek o wzorze 61, w którym R oznacza grupę -N(CH₃)₂ · HC1. Budowę tego związku potwierdziła analiza NMR, MS i/lub analiza elementarna.

Przykład LXXIIII.Chlorowodorek(R)-3,4-[(N,N'-l,T-(3''-(N,N-dimetyloamino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 62

W trakcie mieszania do roztworu chiralnego alkoholu, (R)- 3,4-[(N,N'-l,l'-(3*-(hydroksy)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (200 mg, 0,45 mmola) i pirydyny (0,11 ml, 1,35 mmola) w CH₂C1₂ (5 ml) dodano w 0°C bezwodnika metanosulfonowego (94 mg, 0,54 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 25°C przez 4 godziny, a następnie dodano CH₂C1₂ (20 ml) i mieszaninę przemyto olejno 10 ml porcjami 3% HC1, wody 1 solanki, a potem wysuszono (bezwodny MgSO₄). Rozpuszczalnik usunięto pod próżnią 1 otrzymano 205 mg surowego mesylanu, który według analizy TLC (1 % metanolu w CHC1₃) był jednorodny. Ten materiał zastosowano bezpośrednio w następnym etapie.

Do roztworu powyższego mesylanu (205 mg) w 10 ml THF dodano 40% wodnego roztworu dimetyloaminy (2 ml), a następnie mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 50°C przez 36 godzin. Po usunięciu THF pod zmniejszonym ciśnieniem do pozostałości dodano CH₂C1₂ (20 ml). Mieszaninę przemyto kolejno 5% wodnym roztworem NaHCO₃, wodą i solanką, a potem wysuszono (bezwodny MgSO₄). Po zatężeniu otrzymano surowy (R)-3,4-[(N,N'-l,l'-(3*-(N,Ndimetyloamino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion w postaci czerwonej substancji stałej, którą oczyszczono drogą preparatywnej HPLC (Waters) z odwróconymi fazami, eluując gradientowo 0,1% TFA i 5% CH₃CN w wodzie do 100% CH₃CN, w wyniku czego otrzymano tnfluorooctan aminy, który przeprowadzono w wolną zasadę z użyciem rozcieńczonego wodnego roztworu KOH. Po wysuszeniu fazy organicznej nad MgSO₄ w ciągu 15 minut, rozpuszczalnik odparowano i wolną aminę rozpuszczono w metanolu /THF (1:1,5 ml), ochłodzono do 0°C w atmosferze azotu i powoli zakwaszono do pH 4-5 (papierek wskaźnikowy) bezwodny IN HC1 w eterze. Wytrąconą sól odsączono i przemyto bezwodnym eterem w atmosferze azotu, a następnie wysuszono w ciągu nocy w ekstykatorze próżniowym nad CaSO₄, w wyniku czego otrzymano 43 mg chlorowodorku (R)-3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(N,N-dimetylo- amino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci jasnoczerwonej substancji stałej. Tt. = 230°C (rozkład). MS.

ΉNMR (300MHz, aceton-d₆)δ: 0,9 - 3,5 (m, 7H), 3,20 - 3,42 (m, 8H), 4,05 - 4,18 (m, 4H), 7,02 -7,80 (m, 10H), 10,94 (s, 1H).

Przykład LXXIV. Chlorowodorek (S)-3,4-[(N,N'-l, l'-(3^F-(N,N-dimetyloamino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu

Zastosowawszy sposób opisany w odniesieniu do wytwarzania związku z przykładu LXXIII otrzymano 90 mg (wydajność całkowita 27%) chlorowodorku (S)-3,4-[(N,N'-l,l'

182 124

-(3-(N,N-dimetyloamino)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu z alkoholu, (S)-3,4-[(N,N'-l,r-(3''-(hydroksymetyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5dionu, przez wytworzenie mesylanu i podstawienie dimetyloaminy. MS.

‘HNMR^DMSOjó: 0,92 (duży s, 1H), 1,35 (duży s, 1H), 1,60 (duży s,2H), 1,85 (dużys, 1H), 2,37 -2,42 (m, 2H), 2,91-3,05 (m, 2H), 4,13 (duży s, 2H), 4,23 (duży s, 2H), 7,11 - 7,23 (m, 4H), 7,34 (d, 2H, J=20 Hz), 7,50 (dd, 2H, J= 8,112,6 Hz), 7,79 (d, 2H, J=8 Hz), 9,92 (dużys, 1H), 10,98 (s, 1H).

Przykład LXXV. 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(N-Imidazolo)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 63

W trakcie mieszania do roztworu zawierającego 3,4-[(N,N'-l,l'-(3''-(hydroksy)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion (100 mg, 0,23 mmola) i trietyloaminę (0,05 ml, 0,36 mmola) w bezwodnym CHC1₃ wkroplono w 25°C i atmosferze azotu chlorku metanosulfonylu (0,025 ml, 0,32 mmola). Po mieszaniu przez 20 minut, mieszaninę reakcyjną rozcieńczono CHC1₃ (15 ml), przemyto ją kolejno wodą i solanką wysuszono, przesączono i zatężono. Czerwoną pozostałość oczyszczono drogą chromatografii w krótkiej kolumnie z żelem krzemionkowym, eluując CHC1₃, a następnie 10% EtOAc w CHC1₃, w wyniku czego otrzymano 53 mg 3,4-[(N,N'-l,l'-(3^ff-(metanosulfonyloksy)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci czerwonej substancji stałej, która była według TLC (5% EtOAc w CH₂C1₂) jednorodna.

W trakcie mieszania do roztworu 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(metanosulfonyloksy)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (49 mg, 0,095 mmola) w DMF (0,75 ml) wkroplono w atmosferze azotu roztwór soli sodowej imidazolu w DMF (wytworzony przez dodanie 60% NaH (8,7 mg, 0,22 mmola) do roztworu imidazolu (16 mg, 0,24 mmola) w DMF (0,5 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano w 25°C przez 15 minut, a następnie ogrzewano w 50°C przez 30 minut. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono 25 ml CH₂C1₂ zawierającego 3% roztwór metanolu. Mieszaninę przemyto kolejno 10 ml porcjami wody i solanki i wysuszono (bezwodny Na₂SO₄). Po odparowaniu rozpuszczalników pod zmniejszonym ciśnieniem surowy produkt naniesiono na kolumnę (7,62 x 7,62 cm) z żelem krzemionkowym, eluując CH₂C1₂, a następnie 5% metanolem w CH₂C1₂ zawierającym 1% trietyloaminę, w wyniku czego otrzymano 21,5 mg (wydajność 46%) 3,4-[(N,N'-l,r-(3’-(N-imidazolo)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5dionu w postaci czerwonej substancji stałej. Ten materiał poddano HPLC z odwróconymi fazami, eluując gradientowe 5% CH₃CN w wodzie zawierającej 0,1% TFA do CH₃CN, w wyniku czego otrzymano 12,4 mg analitycznie czystego 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(N-imidazolo)metyleno)heksano)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci czerwonej substancji stałej. T.t. = 261 - 266°C. NMR. HRMS dla C₃₀H₂₇N₅O₂ [M+l]; obliczono: 490,2244; stwierdzono: 490, 2242.

Przykłady LXXVI - LXXXIII. Sposobem analogicznym do opisanego w powyższych przykładach otrzymano związki o wzorze 64, w którym n, n₁₅ Q i R mają znaczenie podane w tabeli 4. Budowę tego związku potwiedziła analiza NMR, MS i/lub analiza elementarna.

Tabela 4

Przykład nr	n	Π\|	Q	R
LXXVI	3	3	CH	H
LXXVII	2	2	CH	H
LXXVIII	3	4	CH	H
LXXIX	3	3	CH	nh₂
LXXX	3	3	CH	NHCOCHj
LXXXI	3	3	CH	NHCH₂C₆H₅
LXXXII	3	3	C	(-OCH₂CH₂O-)
LXXXIII	3	3	C	=0

182 124

Przykład LXXXIV. 3,4-[(N,N'-1, l'-(Propylotiopropylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-1 H-pirolo-2,5-dion o wzorze 65

W trakcie mieszania do roztworu N-(3-acetoksypropylo)indolu (102 g, 0,47 mola) w bezwodnym CH₂C1₂ (1 litr) wkroplono w 0°C chlorku oksalilu (43,04 ml, 0,494 mola, 1,05 równoważnika). Po 15 minutach usunięto łaźnię lodową i pozwolono by mieszanina reakcyjna w trakcie mieszania ogrzała się do temperatury pokojowej w ciągu 3 godzin. Rozpuszczalniki usunięto pod próżnią, w wyniku czego otrzymano czerwoną substancję stałą, którą rozpuszczono ponownie w atmosferze azotu w bezwodnym CH₂C1₂ (1,0 litr). W trakcie intensywnego mieszania dodano kwasu N-t-butoksykarbonylo-3-octowego (129,25 g, 0,47 mola), a następnie szybko trietyloaminy (130,6 ml, 0,94 mola, 2 równoważnika). Po 16 godzinach mieszaninę reakcyjną zatężono i oczyszczono drogą chromatografii rzutowej w kolumnie, eluując heksanem/octanem etylu (3:1). Zabarwioną frakcje występującą w większej ilości zatężono, w wyniku czego otrzymano 101 g (wydajność 40%) bezwodnika 2-[l-(3-acetoksypropylo)-3-indolilo]-3-[l-tbutoksykarbonylo-3-indolilo]fiirano-l,4-dionu w postaci czerwonej krystalicznej substancji stałej. MS.

W trakcie mieszania do BOC-zabezpieczonego bezwodnika (7,4 g, 14 mmoli) dodano kwasu trifluorooctowego (27 ml, 350 mmoli) zawierającego etanotiol (1 ml, 14 mmoli). Po 1 godzinie mieszaninę reakcyjną rozdzielono między CH₂C1₂ i nasycony roztwór NaHCO₃. Fazę orgamcznąprzemyto solanką, wysuszono (Na₂SO₄) i przesączono. Przesącz zatężono, w wyniku czego otrzymano surowy odbezpieczony bezwodnik w postaci czerwonej substancji półstałej. Pozostałość przepuszczono przez niskie złoże krzemionki, przemyto heksanem, a następnie CH₂C1₂. Kolorowe pasmo wyeluowano z krzemionki octanem etylu i wysuszono pod próżnią, w wyniku czego otrzymano 5,7 g (wydajność 95%) oczyszczonego odbezpieczonego bezwodnika, 2-[l-(acetoksypropylo)-3-indolilo]-3-(3-indolilo)furano-l,4-dionu w postaci czerwonej substancji stałej. MS.

W trakcie mieszania do roztworu odbezpieczonego bezwodnika (3,0 g, 7 mmoli) w bezwodnym DMF (125 ml) dodano w temperaturze pokojowej NaH (420 mg, 10,5 mmola, 60% w oleju mineralnym). Natychmiast zaobserwowano zmianę koloru z jasnopomarańczowego na fioletowy. Po 30 minutach do mieszaniny dodano szybko 3 równoważniki octanu 3-bromopropylu, a następnie mieszaninę reakcyjną ogrzano do 75°C i stopniowo powrócił pomarańczowy kolor. Po 6 godzinach DMF usunięto pod próżnią. Pozostałość poddano chromatografii rzutowej w kolumnie z krzemionką, eluując heksanem/octanem etylu (3:2). Zebrano większość czerwonego pasma i rozpuszczalnik usunięto, w wyniku czego otrzymano 1,32 g, (wydajność 36%) zalkilowanego bezwodnika, 2,3-bis-[l-(3-acetoksypropylo)-3-indolilo]furano-l,4-dionu w postaci czerwonej substancji stałej. MS.

2,3- Bis-[l-(3-acetoksypropylo)-3-indohlo]furano-l,4-dion przeprowadzono w trakcie mieszania w stan suspensji w absolutnym etanolu (125 ml) i poddano działaniu 5N KOH (125 ml) Mieszaninę reakcyjnąmieszano przez 16 godzin, a następnie zatężono jądo objętości 126 ml. Pozostałość powoli zakwaszono 5N HC1 do chwili wytrącenia się czerwonego osadu, który odsączono i wysuszono w piecu próżniowym w 60°C, w wyniku czego otrzymano 1,1 g (wydajność 99%) bezwodnego alkoholu w postaci czerwonego proszku.

W trakcie mieszania w atmosferze azotu rozpuszczono bezwodny alkohol (1,1 g, 2,47 mmola) w bezwodnym DMF (30 ml), a potem dodano wstępnie wymieszanego roztworu 1,1,1,3,3,3heksametylodisilazanu (5,22 ml, 24,7 mmola, 10 równoważników) i metanolu (0,50 ml, 12,4 mmola, 5 równoważników). Mieszaninę reakcyjnąmieszano w temperaturze pokojowej przez 16 godzin. DMF usunięto pod próżniąi do pozostałości dodano acetonu (100 ml) i nadmiaru CsF (około 500 mg). Po 4 godzinach mieszaninę reakcyjną zatężono, a pozostałość rozdzielono między octan etylu i wodę. Warstwę organiczną przemyto kolejno IN HC1 (pięciokrotnie) i solanką (dwukrotnie), wysuszono (Na₂SO₄) i przesączono. Przesącz zatężono, w wyniku czego otrzymano 1,0 g (wydajność 91%) bisindolilomaleimidu 3,4-bis-[l-(3-hydroksypropylo)-3-mdohlo]-lH-pirolo-2,5-dionu w postaci czerwonego proszku. Całkowita wydajność dwóch etapów 90%. MS.

182 124

W temperaturze pokojowej i atmosferze azotu rozpuszczono 3,4-bis-[l-(3hydroksypropylo)-3-indolilo]-lH-pirolo-2,5-dion 1,0 g, 2,25 mmola) w bezwodnym CH₂C1₂(250 ml), a następnie dodano razem CBr₄ (2,09 g, 6,3 mmola, 2,8 równoważnika) i trifenylofosfinę (2,83 g, 10,8 mmola, 4,8 równoważnika). Mieszaninę mieszano przez 16 godzin, a następnie zatężono ją i oczyszczono drogą chromatografii rzutowej w kolumnie z żelem krzemionkowym, eluując heksanem/octanem etylu (7:1). Żądany produkt wyeluowano w postaci jednego głównego czerwonego pasma. Rozpuszczalniki usunięto z tej frakcji i otrzymano 876 mg (wydajność 68%) dibromo-związku, 3,4-bis-[l-(3-bromopropylo)-3-indolilo]-lH-pirolo-2,5-dionu, w postaci czerwonego proszku.

W trakcie mieszania w temperaturze pokojowej dibromozwiązek (47,8 mg, 0,084 mmola) rozpuszczono w acetonie i dodano nadmiaru monohydratu siarczku sodowego (229 mg, 0,95 mmola, 11,3 równoważnika). Niejednorodną mieszaninę mieszano przez noc, a następnie aceton usunięto pod próżnią. Pozostałość przemyto solanką wysuszono (Na₂SO₄) i zatężono, w wyniku czego otrzymano 35,5 mg (wydajność 94%) tytułowego produktu w postaci czerwono-pomarańczowej substancji stałej. MS.

Przykład LXXXV. SA-ĘN^-EF-U^Hydroksyjmetylenojpentyloj-bis-U^-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 66

W trakcie intensywnego mieszania w 55°C i atmosferze azotu do suspensji Cs₂CO₃ (16,06 g, 49,3 mmola) w bezwodnym DMF (1 litr) wstrzyknięto w ciągu 48 godzin roztwór 1,5-dijodo3-(t-butylodifenylosihloksymetyleno)pentanu (7,3 g, 12 mmoli) i bis-(3,3'-indolilo)-lH-pirolo-2,5-dionu (4,21 g, 12 mmoli). Po dodatkowych 2 godzinach mieszaninę reakcyjnązatężono pod próżnią i pozostałość rozpuszczono w CH₂C1₂, przemyto kolejno IN HCl i solanką wysuszono i zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano fioletowy olej. Ten olej przepuszczono przez złoże krzemionki, eluując heksanami/octanem etylu (4:1). Eluat zatężono, w wyniku czego otrzymano 4,5 g (wydajność 55%) makrocyklu, 3,4-[(N,N'-l,T-(3-(t-butylodifenylosihloksymetyleno)pentylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-l-metylopirolo-2,5-dionu, w postaci karmazynowej substancji stałej.

Do suspensji 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(t-butylodifenylosililoksymetyleno)pentylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-1 -metylopirolo-2,5-dionu (4,2 g, 6,2 mmola) w etanolu (300 ml) dodano 5N KOH (300 ml). Mieszaninę reakcyjnąmieszano i ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin (86°C) przez 48 godzin, a potem ochłodzono ją do temperatury pokojowej i etanol usunięto pod próżnią Koncentrat zakwaszono do pH 1 5N HCl (325 ml), wyekstrahowano octanem etylu, przemyto solanką (dwukrotnie), wysuszono i zatężono, w wyniku czego otrzymano jako pozostałość 2,6 g (wydajność 100%) bezwodnika, 3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(hydroksy)metyleno)pentylo)-bis-(3,3'-indolilo)]furano-2,5-dionu.

Do roztworu tego bezwodnika, SA-f^Y-EF-P^lhydroksyjmetylenojpentyloj-bis-U^'-indolilo)]furano-2,5-dionu, 2,6 g, 6,2 mmola) w bezwodnym DMF (500 ml) dodano roztworu metanolu (1,25 ml, 31 mmoh)i l,l,l,3,3,3-heksametylodisilazanu(13,l ml, 62 mmoli). Po ogrzaniu w 55°C przez 36 godzin mieszaninę reakcyjnązatężono pod próżnią a potem rozcieńczono octanem etylu i przemyto IN HCl. Kwaśną ciecz z przemywania zawierającą nieco substancji stałych wyekstrahowano ponownie chloroformem. Połączone warstwy organiczne wysuszono i zatężono do postaci fioletowej pozostałości. Pozostałość naniesiono na cienkie złoże krzemionki i wyeluowano 2-10% MeCN/CH₂Cl₂. Frakcję zawierającą główny produkt zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano 650 mg (wydajność 25%) tytułowego alkoholu, 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(hydroksy)metyIeno)pentylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu, w postaci karmazynowej substancji stałej. MS.

Ή NMR (DMSO-d₆)5: 0,7 (m, 1H), 1,48 (m, 2H), 1,82 (m, 2H), 3,19 (dd, 2H), 4,16 (m, 4H), 4,4 (t, 1H), 7,05 (t, 2H), 7,16 (t, 2H), 7,17 (s, 2H), 7,46 (d, 2H), 7,65 (d, 2H), 10,96 (s, 1H).

Przykład LXXXVI. 3,4-[(N,N'-l,r-(3’-(Metanosulfonyloksy)metyleno)pentan-r,5’-ylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dion o wzorze 67

Do roztworu 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(hydroksymetyleno)pentan-r,5-ylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu (650 mg, 1,5 mmola) w bezwodnym CH₂C1₂ (80 ml) dodano bezwodnika

182 124 metanosulfonowego (400 mg, 2,29 mmola), a następnie nadmiar pirydyny (370 ml, 4,58 mmola). Po 16 godzinach w temperaturze pokojowej, mieszaninę reakcyjną naniesiono na cienkie złoże krzemionki i wyeluowano 0-7% MeCN/CH₂Cl₂ Kolorową frakcję zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano 501 mg (wydajność 67%) mesylanu, 3,4-[(N,N'-l,r-(3-(metanosulfonyloksy)metyleno)pentan-r,5*-ylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu, w postaci fioletowej substancji stałej. MS.

¹H NMR (DMSO-d₆) δ: 0,89 (m, 1 Η), 1,61 (m, 2H), 1,82 (m, 2H), 2,99 (s, 3H), 4,02 (d, 2H), 4,22 (m, 4H), 7,06 (t, 2H), 7,17 (t, 2H), 7,17 (s, 2H), 7,54 (d, 2H), 7,63 (d, 2H), 10,98 (s, 1H).

Przykład LXXXVII. Chlorowodorek 3,4-[(N,N'-l,l'-(3'^,-(aminometyleno)pent-r,5’-ylo)-bis-(3,3'-indohlo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 68

Do naczynia reakcyjnego w postaci rury zawierającego roztwór mesylanu, 3,4-[(Ν,Ν'-1, l'-(3*-(metanosulfonyloksy)metyleno)pent- r,5’-ylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-1 H-pirolo-2,5-dionu (250 mg, 0,5 mmola), w THF (20 ml) dodano NH₄OH (33% wodny roztwór, 10 ml), a następnie rurę szczelnie zamknięto i ogrzewano w 60°C. Po 48 godzinach mieszaninę reakcyjną ochłodzono i przepuszczono ją przez złoże żelu krzemionkowego, eluując octanem etylu, a następnie acetonem. Frakcję acetonową zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano czerwonawą substancję stałą. Porcję tej pozostałości oczyszczono drogą filtracji HPLC z odwróconymi fazami na żelu (85% MeCN/woda, 0,01% TFA). Czyste frakcje połączono i zatężono do postaci czerwonej substancji stałej. Tę substancję stałą rozdzielono między octan etylu i 0, IN NaOH. Fazę organiczną zatężono, w wyniku czego jako pozostałość otrzymano wolną zasadę. Pozostałość rozpuszczono w metanolu (2 ml) i poddano działaniu HCI (2 ml, l,0M), roztwór w eterze) w ciągu 1 godziny. Mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią w wyniku czego otrzymano 28,5 g (wydajność 13%) związku tytułowego w postaci karmazynowej substancji stałej o czystości > 95% według analizy HPLC. MS.

‘HNMR(DMSO-d₆)Ó: 1,17 (m, 1H), 1,5-1,63 (m, 2H), 1,8-1,95 (m, 2H), 2,73 (m, 2H), 4,18 (m, 4H), 7,12 (t, 2H), 7,15 (s, 2H), 7,23 (t, 2H), 7,56 (d, 2H), 7,75 (d, 2H), 7,8 (br, 3H), 11,01 (s, 1H).

Przykład LXXXVIII. Chlorowodorek3,4-[(N,Ν'-1 ,r-(3-(N,N-(dimetyloamino)metyleno)pentylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu o wzorze 69

Tytułowy związek (28 mg, wydajność 26%) wytworzono w postaci chlorowodorku z użyciem dimetyloaminy (40% wodny roztwór, 5 ml) w reakcji podstawienia mesylanu, 3,4-[(N,N'-l,l'-(3-(metanosulfonyloksy)metyleno)pentylo)-bis-(3,3'-indolilo)]-lH-pirolo-2,5-dionu, (110 mg, 0,2 mmola). MS ‘HNMR(DMSO-d₆)ó: 1,17 (m, 1H), 1,5 -1,63 (m,2H), 1,8-1,95 (m, 2H), 2,73 (m, 2H), 4,18 (m, 4H), 7,12 (t, 2H), 7,15 (s, 2H), 7,23 (t, 2H)7,56 (d, 2H), 7,75 (d, 2H), 7,8 (br, 3H), 11,01 (s, 1H).

Przykłady LXXXIX - XCIIL Zastosowawszy sposoby analogiczne do opisanych w powyższych przykładach wytworzono związki o wzorze 70, w którym n, n_b W i R mająznaczenie podane w tabeli 5.

Tabela 5

Przykład nr	n	Π\|	W	R	tt°C
LXXXIX	3	2	0	=CHCH₂NHCH₂C₆H₅	179
xc	3	2	0	=chch₂nhcoch₃	91,8-94,3
XCI	3	2	0	=CHCH₂NHSO₂C6H₅	129,4-134
XCII	3	2	0	=chch₂ch₂oh	>280
XCIII	3	2	0	=chch₂ch₂nh₂	>280

182 124

Przykłady XCIV - XCV. Zastosowawszy sposoby analogiczne do opisanych w powyższych przykładach wytworzono związki o wzorze 71, w którym η, Π], Q i R mają znaczenie podane w tabeli 6.

Tabela 6

Przykład nr	n	Π\|	Q	R	MS
XCIV	3	3	CH	nhch₂c₆h₅	M.W = 528, 67, znaleziono 520
xcv	2	2	c	=0	M.W. +437, 51, znaleziono 438

Przykład XCVI. Twarde kapsułki żelatynowe wytworzono z następujących składników:

mg/kapsułke

Substancja czynna250

Skrobia, wysuszona200

Stearynian magnezowy10

Razem 460mg

Powyższe składniki zmieszano i mieszanką napełniono twarde kapsułki żelatynowe (po 460 mg).

Przykład XCVII. Tabletki wytworzono z następujących składników:

mg/kapsułke

Substancja czynna250

Celuloza mikrokrystaliczna400

Krzemionka koloidalna10

Kwas stearynowy5

Razem 665mg

Składniki zmieszano i sprasowano w tabletki o wadze 665 mg każda.

Przykład XCVIII. Roztwór w aerozolu wytworzono z następujących składników:

	Waga
Substancja czynna	0,25
Etanol	29,75
Propellant 22 (chlorodifluorometan)	70,00
Razem	100,00
Substancję czynną zmieszano z etanolem	i mieszaninę dodano do porcji propelenta,

ochłodzono do -30°C i przeniesiono do urządzenia napełniającego. Żądaną ilość umieszczono następnie w pojemniku ze stali nierdzewnej i rozcieńczono resztą propelenta. Pojemnik wyposażono w zawór

Przykład XCIX. Tabletki zawierające po 60 mg substancji czynnej wytworzono z następujących składników· mg/tabletkę

Substancja czynna60

Skrobia45

Celuloza mikrokrystaliczna35

Pohwinylopirolidon (10% roztwór wodny)4

Sól sodowa karboksymetyloskrobi4,5

Stearynian magnezowy0,5

Talk 1mg

Razem 150mg

182 124

Substancję czynną skrobię, i celulozę przesiano przez sito nr 45 według norm amerykańskich i dokładnie zmieszano. Wodny roztwór poliwinylopirolidonu zmieszano z otrzymanym proszkiem i mieszaninę przesiano przez sito nr 14 według norm amerykańskich. Granulat wysuszono w 50°C i przesiano przez sito nr 18 według norm amerykańskich. Dodano sól sodową karboksymetylocelulozy, stearynian magnezowy i talk, uprzednio przesiane przez sito nr 60 według norm amerykańskich, i po zmieszaniu całość sprasowano w tabletkarce w tabletki o wadze 150 mg każda.

Przykład C. Kapsułki zawierające po 80 mg substancji czynnej wytworzono z następujących składników:

mg/kapsułkę

Substancja czynna80

Skrobia 59

Celuloza mikrokrystaliczna59

Stearynian magnezowy2

Razem 200mg

Substancję czynną skrobię, stearynian magnezowy i celulozę dokładnie zmieszano i przesiano przez sito nr 45 według norm amerykańskich. Mieszanką napełniono twarde kapsułki żelatynowe (po 200 mg).

Przykład CI. Czopki zawierające po 225 mg substancji czynnej wytworzono z następujących składników:

mg/czopek

Substancja czynna225

Glicerydy nasyconych kwasów tłuszczowych2000

Razem 2225mg

Substancję czynną przesiano przez sito nr 60 według norm amerykańskich i wytworzono suspensję w glicerydach nasyconych kwasów tłuszczowych, uprzednio stopionych z użyciem minimalnej ilości ciepła. Mieszaninę wlano do formy czopkowej do wyrobu czopków o nominalnej wadze 2 g i pozwolono, by wystygła.

Przykład CII. Zawiesiny zawierające po 50 mg substancji czynnej w 5 ml dawce wyt worzono z następujących składników:

Substancja czynna50 mg

Sól sodowa karboksymetylocelulozy50 mg

Syrop 1,25 ml

Roztwór kwasu benzoesowego 0,10 ml

Środek smakowo-zapachowyq.v.

Barwnikq.v.

Oczyszczona woda do ogółem5 ml

Substancję czynną przesiano przez sito nr 45 według norm amerykańskich i zmieszano z solą sodową karboksymetylocelulozy i syropem na gładką pastę. Kwas benzoesowy, środek smakowo-zapachowy i barwnik rozcieńczono wodą i dodano w trakcie mieszania, a następnie dodano tyle wody, by uzyskać pożądaną objętość.

Przykład CIII. Preparat do iniekcji dożylnych wytworzono z następujących składników:

Substancja czynna 100 mg

Solanka izotoniczna 1000 mg

Roztwór powyższych składników podaje się dożylnie z prędkością 1 ml/minutę.

182 124

Wzór Ια

Wzor 1c

182 124

Wzór 2

Wzór 3

Wzór 4

Wzór 5

ch₂i Re

Wzór 6

182 124

Wzór 10

Schemat 1

Wzór 11 zwiqzek 'Χ zwiqzek o wzorze + W ----- _{0 W20rze 2} lub 11 L—Y

Wzór 4

Schemat 2 związek o wzorze + L^_X^_W^-Y^_L² --10 lub 11 Wzór ₁₂

Wzór 5 związek o wzorze 2

Schemat 3

182 124 związek o wzorze 11 n(H₂C) OAc

Wzór 13

Schemat 4

Wzor 16

Schemat 5

182 124

Wzór 17

Wzór 18

182 124 m(Rl) V7 (Rl)m b/W (CH₂)„ ^h

OAc ^{W20f 19}

H n(H₂C) ^XN μ Wzór 22

S c h e m η - ν

Wzór 20 νο₂

Pi

Ck^N^O łjw (CH₂)n >0 wzór 21 OAc R^NH

Pi

0UG0 , , _m(Ri) VX ^(Ri)mbywd (CH₂)_n ^H nh₂ ^W2or23

Οίγ'^'γΧ) η(Η₂Ο (CH₂)_n

Wzór 26

Br—n(H₂C) Br

Wzór 24

Pi

0_γΝ^0 ^Jb?W^k(CH2)„ ^hN^(CH2)_n-Br

A Wzór 25

182 124

zwięzek o wzorze 23

Schemat 9

Wzór 29

Wzór 30

Wzór 33

Wzór 31

182 124

Wzór 35

Wzór 37

182 124

O^N^O

-OH

Wzór 38

O^N 0 οΛο

0-<

V-NH2-CF₃CO₂H

Wzor 39 w ww

N(CH₃)₂-HCl

Wzor 40

ΟγΝ 0 ΟΛΟ

N(CH₃)₂~HCl

Wzor 41

182 124

Wzór 43

Wzór 45

182 124

Wzór 46 nui

Wzór 47

Wzór 4 8

Wzór 49

Wzór 50

Wzór 51

Wzór 52

182 124

ΟγΝ 0

Wzór 53

Wzór 54

ΟγΝ 0 OwUO

Wzór 55 'i¹οΛο

-CF₃CO₂H

Wzór 56

182 124

Wzór 57

Wzór 58

Wzór 59

Wzór 60

182 124

Wzór 61

'ch₃

Wzór 62

Wzór 63

Wzór 64

182 124

Wzór θ7

Wzór 68

182 124

Wzór 69

Wzór 70

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz

Cena 6,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Nowe związki o ogólnym wzorze 1, w którym W oznacza -0-, -S-, -C0-, CH, C₂-C₆-alkilen, -O -fenyl, -pirydynyl, dioksolan; X i Y niezależnie oznaczająC]-C₄-alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, w którym R₆ oznacza hydroksyl, NR₄R₅, przy czym R₄ i R₅ niezależnie oznaczająatom wodoru, CpC^alkil, fenyl lub benzyl, względnie R₄ i R₅ razem z atomem azotu, z którym są związane tworzą piperydynyl lub pirolidynyl, OC(O))OCH₂fenyl, OCH₂fenyl, C,-C₄-alkoksyl, OC(O)C_rC₄-alkil, imidazolil, SO₂C_rC₄-alkil, NHCOC_rC₄-alkil, NHSO₂fenyl, NHCOObenzyl, piperazynyl, morfolinyl lub NHC(O)benzyl; a m niezależnie oznacza 0,1,2 lub 3, a także ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
2. Związek według zastrz. 1, w którym W oznacza -0-, -S-, -C0-, C₂-C₆-alkilen; a X i Y niezależnie oznaczają C[-C₄-alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, a także ich farmaceutycznie akceptowalne sole.
3. Związek według zastrz. 1, w którym W oznacza - fenylo-O; a X i Y niezależnie oznaczają C) -C₄-alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, a także ich farmaceutycznie akceptowalne sole.
4. Związek według zastrz. 1, będący związkiem o ogólnym wzorze Ic, w którym R₆ oznacza hydroksyl, - NHSO₂fenyl lub NR₄R_S; R₄ oznacza atom wodoru lub C]-C₄-alkil; R₅ oznacza atom wodoru, C_rC₄-alkil lub benzyl, względnie R₄ i R₅ razem z atomem azotu, w którym są związane tworzą piperydynyl lub pirolidynyl.
5. Związek według zastrz. 1, wybrany z grupy obejmującej (R)-3,4-[N,N'-l,r-(2-etoksy)-3(O)-4-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (S)-3,4-[(N,N'-l,l'-((2-etoksy)-3'(0)-4^w-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
6. Związek według zastrz. 1, wybrany z grupy obejmującej (S)-3,4-[N,N'-l,l'-((2-etoksy)-3^m(O)-4'-(N-pirolidyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (R)-3,4-[N,N'-l,r-((2-etoksy)-3^w(O)-4’-(N-pirolidyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
7. Związek według zastrz. 1, wybrany z grupy obejmującej (S)-3,4-[(N,N'-l,l'-((2-etoksy-3^w-(O)-4'-(N-fenylosulfonamido)bu-tano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (R)-3,4-[(N,N'-l,l'-((2-etoksy)-3’-(O)4'''-(N-fenylosulfonami-do)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
8. Środek farmaceutyczny przeznaczony do leczenia powikłań cukrzycowych lub do leczenia nowotworów zawierający substancję czynną i jedną lub większą liczbę nośników, rozcieńczalników i zarobek, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek o ogólnym wzorze 1, w którym W oznacza -0-, -S-, -C0-, CH, C₂-C₆-alkilen, -O- fenyl, -pirydynyl, dioksolan; X i Y niezależnie oznaczająC₁-C₄-alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, w którym R₆oznacza hydroksyl, NR₄R₅, przy czym R₄ i R₅ niezależnie oznaczająatom wodoru, Ci-C₄-alkil, fenyl lub benzyl, względnie R₄ i R₅ razem z atomem azotu, z którym są związane tworzą piperydynyl lub pirolidynyl, OC(O))OCH₂fenyl, OCH₂fenyl, C_rC₄-alkoksyl, OC(O)C,-C₄-alkil, imidazolil, SO₂C|-C₄-alkil, NHCOC|-C₄-alkil, ŃHSO₂fenyl, NHCOObenzyl, piperazynyl, morfohnyl lub NHC(O)benzyl; a m niezależnie oznacza 0,1,2 lub 3, a także jego farmaceutycznie dopuszczalne sole.
9. Środek według zastrz. 8, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek o wzorze 1, w którym W oznacza -0-, -S-, -C0-, C₂-C₆-alkilen; a X i Y niezależnie oznaczają C^C^alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, a także jego farmaceutycznie akceptowalne sole.

182 124
10. Środek według zastrz. 8, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek o wzorze 1, w którym W oznacza -fenylo-O,; aXi Yniezależnie oznaczająCj-C₄-alkilen lub podstawiony alkilen o wzorze 6, a także jego farmaceutycznie akceptowalne sole.
11. Środek według zastrz. 8, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek o ogólnym wzorze 1 c, w którym R₆ oznacza hydroksyl, -NHSO₂fenyl lub NR₄R₅; R₄ oznacza atom wodoru lub Ci-C₄-alkil; R₅ oznacza atom wodoru, C_rC₄-alkil lub benzyl, względnie R₄ i R₅ razem z atomem azotu, z którym są związane tworzą piperydynyl lub pirolidynyl.
12. Środek według zastrz. 8, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek wybrany z grupy obejmującej (R)-3,4-[(N,N'-l,l'-((2^l’-etoksy)-3'”(O)-4-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (S)-3,4-[(N,N'-l,l'-((2-etoksy)-3^m(O)-4-(N,N-dimetyloamino)butano)-bis-(3,3'-indohlo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
13. Środek według zastrz. 8, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek wybrany z grupy obejmującej (S)-3,4-[N,N-l,l'-((2-etoksy)-3^w(O)-4'-(N-pirolidyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (R)-3,4-[N,NU,l'-(((2-etoksy)-3tyO)-4^m^^ rolidyno)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.
14. Środek według zastrz. 8, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek wybrany z grupy obejmującej (S)-3,4-(^,^-1, r-((2-etoksy-3-(O)-4'-(N-fenylosulfonamido)butano)-bis-(3,3'-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion, (R)-3,4-[(N,N'-l,r-((2'-etoksy)-3-(O)-4^w-(N-fenylosulfonami-do)butano)-bis-(3,3’-indolilo)]-l(H)-pirolo-2,5-dion i ich mieszaninę oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

* * *