Przedmiotem wynalazku jest manipulator do dozowania metalu i zalewania form odlewni¬ czych, zwlaszcza form cisnieniowych zimnokomorowych maszyn cisnieniowych stopami metali lekkich. Urzadzenie to znajduje zastosowanie w odlewni, przy odlewaniu przedmiotów o zró¬ znicowanych wymiarach* Znane jest z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 977 460 urzadzenie do odlewania metali, zwlaszcza metali stopów lekkich zawierajace lyzke do zalewania form od¬ lewniczych obracajaca sie wokól osi przechodzacej przez dziób lyzki, przy czym ruch obro¬ towy lyzki podczas operacji odlewania jest sterowany krzywka. Urzadzenie do obracania ka¬ dzi zawiera obrotowa krzywke tarczowa poruszana silnikiem oraz krazek popychacza, wspól¬ pracujacy z jej zarysem, zawierajacym kolejno - liczac w kierunku normalnego obrotu krzy¬ wki - czesci: wieksza i mniejsza. Pierwsza z nich ma promien wzrastajacy celem spowodowa¬ nia obrotu lyzki na stanowisku odlewania z polozenia uniesionego, zajmowanego przy prze¬ noszeniu ladunku roztopionego metalu, w polozenie najbardziej nachylone przy koncu opera¬ cji odlewania, gdy dziób znajduje sie najnizej. Druga zas ozesc zarysu krzywki ma promien zmniejszajacy sie celem wywolania powrotnego obrotu lyzki w polozenie, jakie powinna ona zajmowac podczas pobierania ladunku roztopionego metalu na stanowisku napelniania* Po za¬ konczeniu procesu zalewania formy, to znaczy po opróznieniu lyzki z cieklego metalu, na wewnetrznych powierzchniach lyzki pozostaje skorupa zakrzeplego metalu, który nalezy usu¬ nac przed powtórnym napelnieniem lyzki. Przy odlewaniu recznym stosuje sie obracanie lyz¬ ki. Po zakonczeniu procesu odlewania metalu obraca sie lyzke i wybija sie skorupy zakrze¬ plego metalu uderzajac mlotkiem w lyzke. Rozwiazanie powyzsze nie zapewnia automatycznego oczyszczania lyzki po kazdej operacji odlewania.Celem niniejszego wynalazku jest urzadzenie umozliwiajace nie tylko napelnianie lyzki do zalewania cieklym metalem, nastepnie zalewania form odlewniczych, ale równiez, po kaz¬ dej takiej operacji, automatyczne oczyszczanie lyzki ze skorupy zakrzeplego metalu.2 130 473 Manipulator do dozowania metalu i zalewania form odlewniczych, zwlaszcza form cisnie¬ niowych zimnokomorowych maszyn cisnieniowych stopami metali lekkich skladajacy sie z ru¬ chomej konstrukcji nosnej z pionowa glowica prowadzaca, w której umieszczony jest prze¬ suwnie pionowo wydluzony wal rurowy, na którego koncu zamocowana jest obrotowo wzgledem osi poziomej lyzka, której dziób umieszczony jest na tej osi poziomej ustawionej prosto¬ padle do wzdluznej plaszczyzny srodkowej lyzki, polaczonej z urzadzeniem do zmiany polo¬ zenia lyzki wzgledem osi poziomej, natomiast konstrukcja nosna polaczona jest z urzadze¬ niem do zmiany polozenia lyzki pomiedzy stanowiskami, ponadto wewnatrz walu rurowego umieszczony jest przestawnie pionowy pret, na którego górnym koncu znajduje sie urzadze¬ nie obrotowe polaczone z silnikiem i podtrzymywane przez górna czesc rurowego walu skla¬ dajace sie z krzywki tarczowej i popychacza, przy czym zarys krzywki w kierunku jej obro¬ tu sklada sie z segmentu wiekszego o promieniu stale rosnacym i mniejszego segmentu o promieniu malejacym charakteryzuje sie tym, ze krzywka posiada pomiedzy segmentem wiek¬ szym a segmentem mniejszym odcinek wklesly skierowany ku osi obrotu krzywki, natomiast urzadzenie do obracania lyzki dokola osi poziomej, laczace lyzke z dolnym koncem ramienia rurowego walu, sklada sie z zebatki, umieszczonej na dolnym koncu preta, zazebiajacej sie z malym kolem zebatym, osadzonym w górnej czesci ramienia i polaczonym lancuchem napedo¬ wym bez konca z kolem lancuchowym, zaklinowanym na osi poziomej, natomiast na górnym kon¬ cu preta osadzony jest krazek stykajacy sie z krzywka# Korzystnie odcinek wklesly krzywki stanowi promieniowy rowek, którego wlot znajduje sie pomiedzy wiekszym segmentem i mniejszym segmentem, a zamkniety koniec znajduje sie w po¬ blizu osi obrotu krzywki, natomiast na górnym koncu preta wystajacego z rurowego walu umieszczona jest glowica o ogólnym ksztalcie "T", na której jednym ramieniu osadzony jest stycznie do krawedzi krzywki krazek popychacza, a w drugim ramieniu znajduje sie otwór, w którym jest umieszczone przesuwnie pionowo tloczysko silownika hydraulicznego podwójnego dzialania osadzonego równiez na rurowym wale, przy czym tloczysko posiada dwa kolnierze, z których pierwszy kolnierz umieszczony jest pod drugim ramieniem glowicy, a drugi kol¬ nierz stanowiacy jednoczesnie zakonczenie tloczyska umieszczony jest ponad ramieniem, przy czym pomiedzy kolnierzem, a ramieniem znajduje sie sprezyna srubowa* Korzystnie odcinek wklesly krzywki stanowi spiralny rowek, umieszczony na jednej po¬ wierzchni czolowej krzywki i ustawiony na luku laO wzgledem osi obrotu krzywki, przy czym wylot spiralnego rowka znajduje sie w miejscu, gdzie wiekszy segment jest polaczony z mniejszym segmentem, natomiast zamkniety koniec spiralnego rowka znajduje sie w poblizu osi obrotu krzywki.Przedmiot wynalazku zostal uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig, 1 przedstawia urzadzenie wedlug wynalazku, w widoku z boku, fig. 2 - schemat pracy urzadzenia w widoku z góry, fig. 3 - fragment urzadzenia z fig. 1 w widoku z boku, fig. 4 - 7 - krzywke tarczowa w pierwszym przykladzie wykonania, fig. 8 - 11 - lyzke do zale¬ wania w róznych polozeniach cyklu pracy urzadzenia, fig* 12 - fragment urzadzenia odlew¬ niczego zgodnie z korzystnym przykladem wykonania wynalazku w widoku z boku, fig. 13 - krzywke urzadzenia wedlug fig. 12 w widoku z przodu, fig. 14 - krzywke w przekroju po¬ przecznym wzdluz linii XIV-XIV na fig. 13, fig. 15 - 18 - krzywke tarczowa w drugim przy¬ kladzie wykonania 1 fig. 18 - 20 - lyzke do zalewania w kolejnych polozeniach cyklu pracy urzadzenia z fig. 12.Zgodnie z fig* 112 urzadzenia, wedlug wynalazku, przeznaczone do zalewania form me¬ talami zwlaszcza stopami metali lekkich posiada konstrukcje nosna skladajaca sie ze sto¬ jaka 10 i ramienia 12 osadzonego na nim obrotowo. Na wolnym koncu ramienia 12 znajduje sie drazek prowadzacy 14, na którym jest osadzona lyzka do zalewania 16. Lyzka do zalewa¬ nia 16 Jest przemieszczana w plaszczyznie poziomej, po kolowym torze P /fig. 2/. W srodku toru P jest zainstalowany piec elektryczny 18, zawierajacy stop metalu lekkiego przezna¬ czonego do odlewania. Na dwóch przeciwnych koncach toru P znajduja sie stanowiska odlew¬ nicze 20, z których kazde jest zaopatrzone, w co najmniej jedna forme odlewnicza.133473 3 Piec elektryczny lfi Jest stanowiskiem napelniania lyzki do zalewania 16. Pomiedzy sta¬ nowiskiem napelniania 1 kazdym stanowiskiem odlewniczym 20 znajduje sie stanowisko oczy¬ szczania 22 zaopatrzone w otwarty od góry pojemnik* W takie pojemniki zbiera sie skorupy zakrzeplego stopu metalu lekkiego, wypadajace z lyzki 16 po kazdej operacji odlewania, prowadzonej na sasiednim stanowisku odlewniczym 20* Zgodnie z fig* 1 na wolnym koncu ramienia 12 jest oadzona pionowa glowica prowadzaca 24* Glowica 24 jest zaopatrzona w nawrotny silnik hydrauliczny 26 o osi poziomej, Hurowy wal 28 jest osadzony przesuwnie pionowo w glowicy prowadzacej 24 i zaopatrzony jest w ze¬ batke 30, usytuowana wzdluznie z jednej strony walu 28, wspólpracujaca z kolem zebatym trzpieniowym /nie pokazanym na rysunku/, polaczonym bezposrednio z walem silnika hydrau¬ licznego 26* W ten sposób silnik 26 zapewnia regulowane podnoszenie 1 opuszczanie rurowe¬ go walu 28 wzgledem glowicy prowadzaoej 24* Na dolnym koncu rurowego walu 28 znajduje sie ramie 32* Na dolnym koncu ramienia 32 jest umieszczony obrotowo wal poziomy 34, z którym polaczone jest na wpust ramie 36, mo¬ cujace lyzke do zalewania 16* Dziób 38 lyzki 16 Jest umieszczony na osi lub w poblizu osi walu poziomego 34* Lyzka do zalewania 16 jest obracana wokól osi walu 34 i dziobu 38* Wzdluz ramienia 32 jest umieszczony lancuch bez konca 40, który laczy napedzane kolo lancuchowe 38 polaczone na wpust z walem 34, z napedzajacym kolem zebatym 46, polaczonym na wpust z walem 14, osadzonym obrotowo na dolnym koncu rurowego walu 28* rewnatrz walu 28 jest osadzony przesuwnie pret 46* Na dolnym koncu preta 46 znajduje sie zebatka 30, która wspólpracuje z kolem zebatym trzpieniowym /nie pokazanym na rysunku/, polaczonym na wpust z walem poziomym 44, na którym umieszczone jest kolo lancuchowe 48* W ten sposób podnosze¬ nie i opuszczanie preta 46 wzgledem walu 28 zapewnia obrót lyzki do zalewania 16* Na dolnym koncu rurowego walu 28 jest zamocowany wspornik 50, podtrzymujacy próbnik 52, typu pojemnosciowego* Próbnik 52 posiada koncówke zaopatrzona w czujnik poziomu metalu, który usytuowany jest troche ponizej poziomu górnej krawedzi lyzki do zalewania 16, gdy zajmuje ona polozenie uniesione, pokazane na fig* 1* Zgodnie z fig, 1 1 3 na górnym koncu rurowego walu 2S znajduje sie zespól sterujacy 54* Zespól sterujacy 54 posiada zespól silnikowo-przekladniowy 56 majacy poziomy wal wyjscio¬ wy 58. Na wale wyjsciowym 58 jest osadzona na wpust krzywka tarczowa 60, która szczególo¬ wo zostala pokazana na fig* 4 - 7, a która jest obracana przez zespól silnikowo-przeklad¬ niowy 56 w kierunku F /fig* 4/* Na górnym koncu preta 46 umieszczona jest glowica 62 w ksztalcie litery "T", której Jedna sekcja jest zaopatrzona w rolke popychacza 64, osadzo¬ na obrotowo wzgledem osi poziomej 1 wspólpracujaca z obrzezem krzywki tarczowej 60.Zarys obrzeza krzywki tarczowej 60 /fig* 4/ sklada sie /patrzac w kierunku F/ z segmen¬ tu wiekszego 66 oraz segmentu mniejszego 68* Segment wiekszy 66 ma stale rosnacy promien od punktu 70 do punktu 72* Natomiast segment mniejszy 68 ma promien malejacy od punktu 72 do punktu 74* Pomiedzy punktem 74 segmentu mniejszego 68 oraz punktem 70 segmentu wieksze¬ go 66 znajduje sie promieniowe wyciecie 76 skierowane ku osi obrotu krzywki tarozowej 60* Na górnym koncu rurowego walu 28 znajduje sie hydrauliczny silownik 78, podwójnego dzialania, o osi pionowej* Silownik 78 posiada pionowe tloczysko 80, polaczone z glowioa 62 preta 46* Glowica 62 ma ramie 82, usytuowane po przeciwnej stronie niz ramie, na którym jest osadzona rolka popychacza 64* Ramie 82 posiada otwór 84, w którym jest osadzone prze¬ suwnie tloczysko 80* Tloczysko 80 zawiera kolnierz 86 umieszczony ponizej ramienia 82* Na górnym koncu tloczyska 80 znajduje sie kolnierz 88* Pomiedzy ramieniem 82 i kolnierzem 88 jest osadzona sprezyna srubowa 90, otaczajaca górny koniec tloczyska 80* Rolka popycha¬ cza 64 jest dociskana do górnej powierzchni czolowej krzywki 60 oiezarem preta 46, glowi¬ cy 62 oraz sila sprezyny 90.Na fig* 12 -20 przedstawiono drugi przyklad wykonania urzadzenia wedlug wynalazku* W rozwiazaniu tym zamiast silownika hydraulicznego 78 zastosowano nawrotny silnik pradu stalego 156, który wspólpracuje z krzywka 160, pokazana szczególowo na fig* 13 - 17*4 133 473 Krzywka 160 sklada sie z segmentu wiekszego 166 o stale rosnacym promieniu oraz segmentu mniejszego 166 o promieniu gwaltownie malejacym. Pokazana na fig. 13 krzywka 160 posiada zakrzywiony rowek 176, o zarysie spiralnym wykonany na jednej powierzchni czolowej krzyw¬ ki 160. Rowek 176 rozciaga sie na luku majacym okolo 180 i posiada wlot usytuowany w jo- blizu miejsca polaczenia segmentu mniejszego 168 krzywki 160 z segmentem wiekszym 166.Zamkniety koniec rowka 176 jest usytuowany w poblizu osi obrotu krzywki 160. Rowek 176 jest zwrócony w kierunku obrotu F krzywki 160.Na fig. ls - 20 pokazano polozenia lyzki 16, odpowiadajace odlewaniu, oczyszczaniu i napelnianiu, uzaleznione od polozen rolki popychacza 64 wzgledem krzywki 160, które z kolei zostaly przedstawione na fig. 15 - 17. Szczególowy opis tych figur zamieszczono ponizej przy opisie dzialania samego urzadzenia.Przedstawione na fig. 1-11 urzadzenie pracuje nastepujaco: cykl odlewniczy rozpoczy¬ na sie w momencie, gdy ramie 12 znajduje 8le w polozeniu centralnym, a drazek prowadzacy 14 lyzki 16 znajduje sie na stanowisku napelnienia. Lyzke do zalewania 16 opuszcza sie do pieca elektrycznego 18, w którym zostaje napelniona stopem przeznaczonym do zalewania form odlewniczych, znajdujacych sie na stanowiskach odlewniczych 20. Po napelnieniu lyzki 16 ramie 12 przesuwa sie przenoszac drazek 14 nad stanowisko odlewnicze 20. Nastepnie lyzka do zalewania 16 jest przechylana wlewajac stop do formy odlewniczej lub zespolu form odlewniczych na stanowisku odlewniczym 20.Po zakonczeniu operacji odlewania ramie 12 jest przesuwane w przeciwnym kierunku prze¬ noszac lyzke do zalewania 16 na sasiednie stanowisko oczyszczania 22. Na stanowisku oczy¬ szczania 22 lyzka 16 zostaje odwrócona celem usuniecia skorupy zakrzeplego metalu do po¬ jemnika znajdujacego sie na stanowisku 22. Nastepnie lyzka do zalewania 16 wraca do polo¬ zenia pionowego. Dalszy obrót ramienia 12 przenosi Ja na stanowisko napelniania, gdzie po opuszczeniu do pieca elektrycznego 18 lyzka 16 zostaje napelniona kolejna porcja stopio¬ nego metalu. Cykl odlewniczy zostaje powtórzony napelniajac formy odlewnicze usytuowane na drugim stanowisku odlewniczym 20, po czym nastepuje oczyszczenie lyzki 16 na drugim stanowisku oczyszczania 22. W miedzyczasie na pierwszym stanowisku odlewniczym 20 napel¬ nione formy usuwa sie, ustawiajac w ich miejsce formy puste.Gdy urzadzenie przyjmuje poczatkowo polozenie przedstawione na fig. 4, oraz polozenie przedstawione linia ciagla na fig* 3, to rolka popychacza 64 znajduje sie nad wycieciem 76. Kolnierz 86 tloczyska 80 styka sie z glowica 62, co zapobiega opuszczeniu sie rolki popychacza 64 w wyciecie 76. Polozeniu temu odpowiada takie polozenie preta 46, w którym lyzka do zalewania 16 znajduje sie w polozeniu uniesionym, pokazanym na fig. 1. Lyzka do zalewania 16, bedaca w polozeniu uniesionym, napelniona stopionym metalem znajduje sie nad jednym ze stanowisk odlewniczych 20. Uruchomienie zespolu silnikowo-przekladniowego 56 powoduje obrót krzywki 60 w kierunku F. Segment wiekszy 66 krzywki 60 styka sie z rol¬ ka popychacza 64 w punkcie 70 powodujac stopniowe unoszenie preta 46, co z kolei wywoluje obrót lyzki do zalewania 16 w kierunku A /fig. 8/. Rolka popychacza 64 jest toczona po wiekszym segmencie 66. W ten sposób nastepuje uniesienie do góry krawedzi lyzki 16, usy¬ tuowanej po przeciwnej stronie wzgledem dzioba 38 lyzki 16. Metal jest wlewany do formy odlewniczej, znajdujacej sie na stanowisku odlewniczym 20.Zmiany promienia segmentu wiekszego 66 krzywki 60 sa tak dobrane, aby uzyskac zalozona szybkosc zalewania, która moze byc szybkoscia stala lub zmienna.Przy koncu procesu zalewania metalu rolka popychacza 64 styka sie z punktem 72, który odpowiada maksymalnemu promieniowi segmentu wiekszego 66 krzywki 60 /fig. 5/. Wówczas lyz^ ka do zalewania 16 zajmuje polozenie maksymalnego pochylenia, przy czym dziób 38 lyzki 16 zajmuje skrajne dolne polozenie /fig. 9/. Polozenie to zapewnia calkowite opróznienie lyzki 16 tak, ze na wewnetrznych jej powierzchniach pozostaje tylko szybko krzepnaca skorupa.133473 5 Przy dalszym obrocie krzywki 60 w kierunku F rolka popychacza 64 wspólpracuje z segmen¬ tem mniejszym 66 krzywki 60. Nastepuje wówczas opuszczenie glowicy 62 oraz preta 46. W ten sposób lyzka 16 powraca do stanu przedstawionego na fig. 8. W tym samym czasie przesunie¬ cie ramienia 12 powoduje przemieszczenie sie lyzki 16 ze stanowiska odlewniczego 20 na sa¬ siednie stanowisko oczyszczania 22. Gdy lyzka 16 znajduje sie nad pojemnikiem na stanowis¬ ku oczyszczania 22, w silowniku 78 zostaje opuszczone tloczysko 80. Wówczas nastepuje ob¬ nizenie glowicy 62 w dolne skrajne polozenie 62b /pokazane linia przerywana na fig. 3/, podczas gdy rolka popychacza 64 opuszcza sie na dno wyciecia 76 /fig. 6/.Opuszczenie rolki popychacza 64 oraz preta 46 powoduje obrót lyzki 16 w kierunku B, przeciwnym do kierunku A. Lyzka 16 zajmuje polozenie pokazane na fig. 10, w którym to lyz¬ ka 16 jest calkowicie odwrócona dnem do góry.Opuszczenie preta 46 zachodzi w bardzo krótkim czasie. Przykladowo, gdy podnoszenie preta 46 podczas operacji zalewania metalu trwa okolo 15 sekund, to opuszczenie preta 46, celem odwrócenia lyzki 16 dnen do góry trwa okolo 1,5 sekundy. Gwaltowne odwrócenie lyzki 16 powoduje calkowite oddzielenie od lyiki 16 powloki zakrzepnietego materialu, który spa¬ da do pojemnika na stanowisko oczyszczania 22.Nastepnie tloczysko 80 silownika 78 powraca do stanu poczatkowego, unoszac glowice 62 oraz pret 46 do polozenia przedstawionego na fig. 4. Ramie 12 ulega dalszemu przesunie¬ ciu, przenoszac drazek 14 nad piec elektryczny 18 na stanowisko napelniania. Na tym stano¬ wisku drazek 14 zostaje ponownie opuszczony za pomoca uruchomionego silnika 26. Silnik 26 pracuje do momentu zetkniecia sie próbnika 52 ze stopem L znajdujacym sie w piecu elek¬ trycznym 18 /fig. 20/. Nastepnie silnik 26 zostaje wylaczony i ramie 14 zatrzymuje sie.Tloczysko 80 silownika 78 zostaje cofniete do polozenia, w którym glowica 62 przyjmuje polozenie posrednie 62a /fig. 3/, zas rolka popychacza 64 zajmuje polozenie posrednie w wycieciu 76 /fig. 7/. \i tym polozeniu napelniana lyzka 16 jest lekko odchylona do tylu, to znaczy jej krawedz znajduje sie ponizej dzioba 38 /fig. 11/. Krawedz posiada rowek 92, przez który wlewa sie plynny metal do lyzki 16. W polozeniu napelniania rowek 92 jest usytuowany nieznacznie ponizej poziomu stopu L. W ciagu kilku sekund lyzka 16 zostaje napelniona.Po zakonczeniu napelniania lyzki 16 silownik 78 zostaje wydluzony, przy czym jego wy¬ dluzenie jest sterowane za pomoca przekaznika czasowego. Tloczysko 80 unosi sie do polo¬ zenia przedstawionego liniami ciaglymi na fig. 3. W ten sposób wraca do polozenia wyjs¬ ciowego przedstawionego na fig. 3 i 4. W tym czasie drazek 14 zostaje uniesiony za pomoca silnika 26. Rozpoczyna sie nowy cykl odlewania, polegajacy na przemieszczeniu ramienia 12 oraz drazka 14 w kierunku stanowiska odlewniozego 20, usytuowanego naprzeciw stanowiska odlewniczego, w którym poprzednio zakonczono proces odlewania.Opisany przyklad wykonania wynalazku stosuje sie przy odlewaniu przedmiotów o duzyoh wymiarach, w których kazdy cykl odlewniczy jest stosunkowo dlugi. Przy odlewaniu niewiel¬ kich przedmiotów stosuje sie przyklad wykonania wynalazku przedstawiony na fig. 12 - 20.Urzadzenie posiada równiez krzywke 160 skladajaca sie z segmentu wiekszego 166, o sta¬ le rosnacym promieniu, oraz segmentu mniejszego 168 o promieniu gwaltownie malejacym.W odróznieniu od krzywki z poprzedniego przykladu wykonania krzywka 160 zawiera wyciecie utworzone w postaci zakrzywionego rowka 176, o zarysie spiralnym, wykonanego na jednej powierzchni czolowej krzywki. Rowek 176 rozciaga sie na luku okolo 180° i zawiera wlot usytuowany w poblizu miejsca polaczenia segmentu mniejszego 168 krzywki 160 z segmentem wiekszym 166. Zamkniety koniec rowka 176 jest usytuowany w poblizu osi obrotu krzywki 160.Rowek jest zwrócony w kierunku F obrotu krzywki 160.Gdy rolka popychacza 64 /fig. 13/ jest usytuowana w poblizu wlotu rowka 176, lyzka 16 znajduje sie w polozeniu przedstawionym na fig. 8, na poczatku lub przy koncu operacji zalewania na stanowisku odlewniczym 20.Urzadzenie posiada zespól silnikowo-przekladniowy 156 zaopatrzony w nawrotny silnik pradu stalego.6 133 473 Uruchomienie zespolu silnikowo-przekladniowego 156 powoduje obrót krzywki 160 w kie¬ runku F. Wówczas to segment wiekszy 166 krzywki 160 styka sie z rolka popychacza 64 /fig. 15/, powodujac obrót lyzki 16 z palozenia uniesionego /fig. 8/ do polozenia zalewania /fig. 18/. Metal jest zalewany do formy odlewniczej, znajdujacej sie na stanowisku odlew¬ niczym 20. Przy koncu procesu zalewania metalu rolka popychacza 64 styka sie z punktem 166, który odpowiada maksymalnemu promieniowi wiekszego segmentu 166 krzywki 160. Wówczas lyzka 16 jest maksymalnie pochylona, co zapewnia calkowite opróznienie lyzki 16 z cie¬ klego metalu• Przy dalszym obrocie krzywki 160 w kierunku F rolka popychacza 64 wspólpracuje z se¬ gmentem mniejszym 166 co powoduje powrót lyzki 16 do polozenia uniesionego /fig. 8/, przy jednoczesnym przemieszczeniu jej ze stanowiska odlewania 20 na stanowisko oczysz¬ czania 22. Silnik 156 po zakonczeniu operacji odlewania, gdy lyzka 16 znajduje sie na jednym ze stanowisk oczyszczania 22, zostaje uruchomiony w kierunku przeciwnym, napedza¬ jac krzywke 160 w kierunku G, z predkoscia znacznie wieksza od predkosci obrotu krzywki w kierunku F. Wówczas rolka popychacza 64 zostaje wprowadzona w spiralny rowek 176 i przemieszczona w kierunku zamknietego konca rowka /fig. 16/, pociagajac krzywke 160 w dol¬ ne skrajne polozenie i powodujac odwrócenie lyzki 16 dnem do góry /fig. 19/. Aby uzyskac oddzielenie skorupy zakrzeplego metalu od lyzki 16 operacja ta zachodzi bardzo szybko, w czasie okolo 1,5 sekundy.Nastepnie zostaje uruchomiony zespól silnikowo-przekladniowy 156, powodujacy obrót krzywki 160 ponownie w kierunku F. Zespól 156 zostaje zatrzymany, gdy rolka popychacza 64 zajmuje polozenie posrednie w rowku 176 /fig. 17/, zas lyzka 16 znajduje sie w polozeniu odchylonym do tylu, odpowiadajacym polozeniu napelniania /fig. 20/. Napelnianie lyzki 16 jest realizowane podobnie jak w rozwiazaniu przedstawionym na fig. 11.Po napelnieniu lyzki 16 zespól silnikowo-przekladniowy 56 zostaje uruchomiony ponownie, obracajac krzywke 160 w kierunku F az do osiagniecia polozenia przedstawionego na fig. 13.W polozeniu tym lyzka 16 jest przenoszona na jedno ze stanowisk odlewniczych 20 i caly cykl powtarza sie.Rozwiazanie przedstawione na fig. 12 - 20 zapewnia szybsze zrealizowanie cyklu odlew¬ niczego, chociaz jest bardziej kosztowne w zwiazku z koniecznoscia zastosowania nawrotne- go silnika pradu stalego wraz z odpowiednim zespolem sterujacym, w miejsce bardziej eko¬ nomicznego silownika hydraulicznego.Zastrzezenia patentowe 1. Manipulator do dozowania metalu i zalewania form odlewniczych, zwlaszcza form cis¬ nieniowych, zimnokomorowych maszyn cisnieniowych stopami metali lekkich skladajacy sie z ruchomej konstrukcji nosnej z pionowa glowica prowadzaca, w której umieszczony jest prze¬ suwnie pionowo wydluzony wal rurowy, na którego koncu zamocowana jest obrotowo wzgledem osi poziomej kadz, której dziób umieszczony jest na tej osi poziomej ustawionej prosto¬ padle do wzdluznej plaszczyzny srodkowej kadzi, polaczonej z urzadzeniem do zmiany polo¬ zenia kadzi wzgledem osi poziomej, natomiast konstrukcja nosna polaczona jest z urzadze¬ niem do zmiany polozenia kadzi pomiedzy stanowiskami, ponadto wewnatrz walu rurowego umieszczony jest przestawnie pionowy pret, na którego górnym koncu znajduje sie urzadze¬ nie obrotowe polaczone z silnikiem i podtrzymywane przez górna czesc rurowego walu skla¬ dajace sie z krzywki tarczowej i popychacza, przy czym zarys krzywki w kierunku jej ob¬ rotu sklada sie z segmentu wiekszego o promieniu stale rosnacym 1 mniejszego segmentu o promieniu malejacym, znamienny tym, ze krzywka /60, 160/ posiada pomiedzy segmentem wiekszym /66, 166/ a segmentem mniejszym /66, 168/ odcinek wklesly skierowany ku osi obrotu /58/ krzywki /60, 160/, natomiast urzadzenie do obracania kadzi /l6/ dokola osi poziomej /34/, laczace kadz /i6/ z dolnym koncem ramienia /32/ rurowego walu /28/133 473 \ ' 7 sklada sie z zebatki /30/ umieszczonej na dolnym koncu preta 46, zazebiajacej sie z malym kolem zebatym 44, osadzonym w górnej czesci ramienia 32 i polaczonym lancuchem napedowym bez konca /40/ z kolem lancuchowym /42/, zaklinowanym na osi poziomej /34/, natomiast na górnym koncu preta /46/ osadzony jest krazek /64/ stykajacy sie z krzywka /60, 160/. 2. Manipulator wedlug zastrz. i, znamienny tym, ze odcinek wklesly krzyw¬ ki /60/ stanowi promieniowy rowek /76/, którego wlot znajduje sie pomiedzy wiekszym seg¬ mentem /66/ i mniejszym segmentem /68/f a zamkniety koniec znajduje sie w poblizu osi ob¬ rotu /5b/ krzywki /60/, natomiast na górnym koncu preta /46/ wystajacego z rurowego walu /28/ umieszczona jest glowica /62/ o ogólnym ksztalcie T, na której Jednym ramieniu osa¬ dzony jest stycznie do krawedzi krzywki /60/ krazek popychacza /64/, a w drugim ramieniu /82/ znajduje sie otwór /84/, w którym jest umieszczone przesuwnie pionowo tloczysko /80/ silownika hydraulicznego podwójnego dzialania /78/ osadzonego równiez na rurowym wale /28/, przy czym tloczysko /80/ posiada dwa kolnierze /86/ i /88/f z których pierwszy kol¬ nierz /86/ umieszczony jest pod drugim ramieniem /82/, glowicy /62/, a drugi kolnierz /55/ stanowiacy jednoczesnie zakonczenie tloczyska /80/ umieszczony jest ponad ramieniem /8 2/, przy czym pomiedzy kolnierzem /88/ a ramieniem /82/ znajduje sie sprezyna sru¬ bowa /90/. 3. Manipulator wedlug zastrz. i, znamienny tym, ze odcinek wklesly krzyw¬ ki /160/ stanowi spiralny rowek /176/ umieszczony na jednej powierzchni czolowej krzyw¬ ki /160/ i ustawiony na luku io0° wzgledem osi obrotu /58/ krzywki /160/, przy czym wylot spiralnego rowka /176/ znajduje sie w miejscu, gdzie wiekszy segment /166/ jest polaczony z mniejszym segmentem /168/, natomiast zamkniety koniec spiralnego rowka /176/ znajduje sie w poblizu osi obrotu /58/ krzywki /160/.133 473 Fig.3 Fig. 4 Fig.5 Fig. 6 Fig.8 Fig. 9133 473 16 52 Fig.K) Figli 176 Fig. 13 ,160 k\\\mj%^as*ssui Fig. 14 Fig 15 Fig. 16133 473 Fig. 18 Fig.19 Fig. 17 Fig. 20 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl PL PL PL