Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia siarczanu windezyny.Windezyna znana jest z belgijskiego opisu pa¬ tentowego nr 813 168, w którym okresla sie ja jako 3-karbamylo-4-dezacetylowinblastyne. Budowe te¬ go zwiazku przedstawia wzór na rysunku.Windezyne o wzorze przedstawionym na rysun¬ ku mozna równiez nazwac 3-karbamylo-4-dezace- tylo-3-dezakarbometoksy wintolastyna lub 23-ami- iio-04-dezacetylo-23-dezmeitoksywinikaileukoiblastyna.W belgijskim opisie patentowym nr 813 168 ujaw¬ niono równiez siarczan windezyny, bedacy pro¬ duktem bezpostaciowym.W przypadku nowotworów wszczepionych zwie¬ rzetom windezyna wykazala dzialanie zblizone do dzialania winkrystyny, nie wykazujac przy tym ubocznych efektów neurologicznych towarzysza¬ cych klinicznemu stosowaniu winkrystyny. Win¬ dezyne poddaje sie obecnie próbom klinicznym na calym swiecie i jest ona stosowana we wczes¬ nych próbach leczenia pewnych bialaczek, chlo- niaków i niektórych raków pluc.Winblastyne i winkrystyne, dwa podobne do siebie alkaloidy Vinca rosea, dostepne obecnie ja¬ ko srodki przeciwnowotworowe, przygotowuje sie w postaci siarczanów przeznaczonych do dozylne¬ go podawania pacjentom cierpiacym na rózne no¬ wotwory.Stwierdzono jednak, ze siarczan windezyny ot¬ rzymany w znany sposób, to jest przez proste 10 15 20 30 zmieszanie roztworów windezyny w postaci zasa¬ dy, sporzadzonych w róznych rozpuszczalnikach, z dwoma równowaznikami rozcienczonego kwasu siarkowego, a nastepnie odparowanie do sucha, jest zwiazkiem bezpostaciowym o charakterze elek¬ trostatycznym (trudnym do poslugiwania sie nim), a jego trwalosc podczas przechowywania jest nie- zadawalajaca.Wytwarzajac siarczan windezyny sposobem wed¬ lug wynalazku otrzymuje sie produkt o dobrej trwalosci podczas przechowywania i latwy do ob¬ chodzenia sie z nim.Cecha sposobu wedlug wynalazku jest to, ze zasadniczo czysta windezyne w postaci zasady roz¬ puszcza sie w acetonitrylu lub acetonie do uzys¬ kania roztworu o stezeniu okolo l°/o, a nastepni*; stosujac mieszanie dodaje sie molowo równowazna ilosc In wodnego roztworu kwasu siarkowego z pred¬ koscia 1 ml/minute lub mniejsza. Predkosc doda¬ wania i stopien zmieszania osiagaja wartosci kry¬ tyczne gdy zobojetnianie windezyny w postaci za¬ sady dobiega prawie konca.Siarczan windezyny otrzymany sposobem wed¬ lug wynalazku jest produktem krystalicznym dzieki zastosowaniu okreslonego rozpuszczalnika, to jest acetonu lub acetonitrylu. Produkt ten jest zasadniczo czysty i bardzo trwaly. Dzieki postaci krystalicznej nie ma charakteru elektrostatycz¬ nego, a zatem jego odwazanie i umieszczanie w po¬ jemnikach nie stwarza zadnych trudnosci. Ponad- 117678117 678 to odczyn wodnego roztworu tak otrzymanego siarczanu windezyny odpowiada wartosci pH 4,5, a wiec doskonale nadaje sie do sporzadzania pre¬ paratów leczniczych przeznaczonych dla ludzi.Tak wiec siarczan windezyny wytworzony spo¬ sobem wedlug (wynalazku jest znacznie korzyst¬ niejszy od produktu wytwarzanego znana metoda.W rzeczywistosci okazalo sie, ze ten znany bez¬ postaciowy produkt stanowi mieszanina co naj¬ mniej trzech róznych siarczanów, to jest pólsiar¬ czanu, siarczanu i dwusiarczanu windezyny. Stwie¬ rdzenie tego umozliwilo wlasnie zastosowanie jako rozpuszczalnika acetonu lub acetonitrylu, pozwala¬ jace na uzyskanie siarczanów w postaci krysta¬ licznej, a wiec dajacej sie rozdzielic na skladniki które latwo mozna poddac badaniom trwalosci.Okazalo sie, ze wysoka trwalosc siarczanu winde¬ zyny otrzymanego sposobem wedlug wynalazku zwiazana jest z brakiem domieszki pólsiarczanu windezyny, bedacego zwiazkiem nietrwalym i wplywajacym niekorzystnie na trwalosc mie¬ szaniny siarczanów.Nieobecnosc dwusiarczanu windezyny wplywa natomiast niekorzystnie na odczyn wodnego roz¬ tworu siarczanu windezyny. Dzialanie to nie wys¬ tepuje w przypadku siarczanu windezyny wytwo¬ rzonego sposobem wedlug wynalazku, zasadniczo wolnego od dwusiarczanu.Pólsiarczan windezyny je sit zwiazkiem nowym, zbadanym po otrzymaniu go w postaci krystalicz¬ nej przez twórce wynalazku.Wytwarzanie siarczanu windezyny korzystnie prowadzi sie dwuetapowo* W pierwszym etapie do l1/*¦ roztworu windezyny w acetonitrylu doda¬ je sie powoli {skraplanie i mieszanie) 1 równowaz¬ nik In wodnego roztworu kwasu siarkowego. Po zakonczeniu dodawania powstala zawiesine mie¬ sza sie w ciagu okolo 0,5 godziny, po czym sto¬ sujac mieszanie dodaje sie powoli jeszcze 1 rów¬ nowaznik In wodnego roztworu kwasu siarkowego.Mieszanie kontynuuje sie jeszcze w ciagu 0,5 go¬ dziny i po uplywie tego okresu czasu oddziela sie wytracony siarczan windezyny droga filtrowania.Placek filtracyjny przemywa sie tym samym roz¬ puszczalnikiem organicznym, w którym na po¬ czatku rozpuszczona byla windezyna w postaci za¬ sady, a nastepnie suszy do otrzymania stalej wa¬ gi. Wydajnosc wytwarzania siarczanu z zasady wynosi 94—WPfo.In wodny roztwór kwasu siarkowego dodaje sie do 1% roztworu windezyny w acetonitrylu z ta¬ ka predkoscia, by predkosc dodawania kwasu siar¬ kowego do roztworu windezyny sprezona byla z predkoscia mieszania lub , stopniem zmieszania, dzieki czemu unika sie powstawania dwusiarczanu windezyny. Stwierdzono, ze odpowiednia predkos¬ cia jest predkosc 1 ml/minute, zwlaszcza pod ko¬ niec zobojetniania. Dodawanie prowadzi sie wy¬ godnie za pomoca biurety.Prowadzac pcwyzszy proces, jako glówny pro¬ dukt reakcji windezyny w postaci zasady i pier¬ wszego równowaznika kwasu siarkowego otrzy¬ muje aie pólsiarczan (Zmole windezyny na 1 mol kwasu siarkowego). W wyniku dodania z ta sama predkoscia drugiego równowaznika kwasu siarko* wego, pólsiarczan zostaje przeprowadzony w jed- nosiarczan (1 mol windezyny na 1 mol kwasu siarkowego). Gdy dodawanie jest zbyt szybkie, zwlaszcza pod koniec procesu zobojetniania, lub 5 gdy uzyje sie nadmiar kwasu siarkowego, to wów¬ czas tworzy sie dwusiarczan (1 mol windezyny na 2 mole kwasu siarkowego).Jezeli ilosc kwasu siarkowego dodawanego do windezyny obliczy sie jako 2 równowazniki 10 w przeliczeniu na wage windezyny o czystosci 97% (czysty alkaloid zawierajacy rozpuszczalnik, itd), to przy dowolnej ilosci kwasu siarkowego zwiaza¬ nego w postaci dwusiarczanu, pewna ilosc windezy¬ ny pozostanie z koniecznosci w postaci pólsiarcza- 15 nu, gdyz ilosc kwasu siarkowego jest niedostatecz¬ na na to, aby w calej ilosci windezyny powstal jednosiarczan windezyny. Pólsiarczan jest mniej trwaly od jednosiarczanu windezyny, np. w temperaturze 25°C, po uplywie 1 mie- 20 siaca pólsiarczan widezyny wykazuje tylko 85,2'/* poczatkowej sily dzialania, a jednosiarczan windezyny 97,4f/a poczatkowej sily dzialania. Tak wiec w sposobie wedlug niniejszego wynalazku obejmujacym Wolne dodawanie unika sie powsta- 25 wania dwusiarczanu i obecnosci pólsiarczanu w produkcie i uzyskuje sie jednosiarczan winde¬ zyny o zadawalajacej trwalosci, umozliwiajacy latwe sporzadzanie farmaceutycznych preparatów.Tak otrzymany jednosiarczan windezyny ^ wykazu- 3* je równiez odpowiednie wlasciwosci fizyczne po¬ zwalajace na zastosowanie go jako wzorca anali¬ tycznego.Krzywa miareczkowania w procesie zobojetnia¬ nia windezyny w postaci zasady za pomoca In 35 wodnego roztworu kwasu siarkowego, prowadzo¬ nego wyzej podanym sposobem, wykazuje punkt przegiecia przy pH = 6,5, co odpowiada powstaniu pólsiarczanu windezyny. Po dodaniu drugiego rów¬ nowaznika In kwasu siarkowego wartosc pH roz- 40 tworu wyraznie maleje do pH 4,5—5,0.Jakkolwiek sledzenie powyzszej reakcji przy uzy¬ ciu pehametru jest mozliwe, okazalo sie, ze punkt koncowy przyjmuje rózne wartosci (4,5—5,0), w zwiazku z czym korzystniejsze od okreslania 45 punktu koncowego jest ' dodawanie takiej ilosci kwasu siarkowego jaka odpowiada ilosci winde¬ zyny w postaci zasady, okreslonej metoda wysoko¬ cisnieniowej chromatografii cieczowej. Bardzo waznym warunkiem trwalosci monosiarczanu win- 50 dezyny otrzymanego sposobem wedlug wynalazku jest uzycie w postaci zasady o wysokiej czystosci.Dodanie nadmiaru kwasu siarkowego powoduje dalszy wyrazny spadek wartosci pH w miare konwesji jednosiarczanu do dwusiarczanu. Obec- 55 nosc dwusiarczanu w jednosiarczanie powoduje, ze odczyn roztworu w wodzie (10 mg(ml) jest bardziej kwasowy od odczynu roztworu czystego monosiarczanu windezyny (pH = 4,5). Wartosc pH wodnego roztworu dwusiarczanu windezyny 60 (10 mg(ml) wynosi 2,0. Mikroanaliza stalego siar¬ czanu wykazuje wyzsza zawartosc siarki niz 3.7&fo (zawartosc obliczona dla jednosiarczanu winde¬ zyny).Siarczan windezyny otrzymany wyzej podana 65 metoda jest uwodniony i zawiera 4—5^0 wod£117 6T8 * (okolo 2 mole), jak wynika z obliczen metoda Kar¬ la Fishera. Tak wiec siarczan windezyny zawiera w 1 czasteczce 1 mol windezyny, 1 mol kwasu siarkowego i 2 mole wody.Jako wybrany rozpuszczalnik, w którym roz¬ puszczona jest windezyna w procesie jej zobojet¬ niania wodnym roztworem kwasu siarkowego, wy¬ mieniony zostal powyzej acetonitryl. Mozna jednak stosowac takze aceton, jakkolwiek acetonitryl jest korzystniejszy, gdyz jednosiarczan windezyny wy¬ tworzony w tym rozpuszczalniku ma lepsza trwa¬ losc. Opisano zastosowanie In kwasu siarkowego i 1% roztworu windezyny w acetonitrylu (lub ace¬ tonie), gdyz stwierdzono, ze te wlasnie stezenia sa optymalne. Jest oczywiste, ze stosowanie wyz¬ szych stezen moze równiez prowadzic do powstania monosiarczanu windezyny o zadawalajacych wlas¬ ciwosciach, i takie procesy mieszcza sie w zak¬ resie niniejszego wynalazku.Przyklad. Sporzadza sie windezyny w postaci zasady 32,84 ml acetonitrylu.Stosujac mieszanie, do roztworu dodaje sie 1 rów¬ nowaznik In wodnego roztworu kwasu siarkowego z predkoscia okolo 1 ml/minute (na 1 g winde¬ zyny w postaci wolnej zasady o czystosci 97% nalezy uzyc 1,25 ml In wodnego roztworu kwasu siarkowego). Po dodaniu pierwszego równowaz¬ nika kwasu siarkowego powstala zawiesine mie¬ sza sie w temperaturze pokojowej w ciagu 20— 30 minut, po czym stosujac mieszanie dodaje sie z ta sama predkoscia drugi równowaznik In wod¬ nego roztworu kwasu siarkowego. Podczas doda¬ wania drugiego równowaznika kwasu siarkowego pólsiarczan powstaly w wyniku dodania pierwsze¬ go równowaznika kwasu siarkowego przeprowadza¬ ny zostaje w jednosiarczan windezyny. Po zakon¬ czeniu dodawania drugiego równowaznika kwasu siarkowego powstala zawiesine miesza sie jeszcze w ciagu 30 minut w temperaturze pokojowej. Tak otrzymany siarczan windezyny filtruje sie i pla¬ cek filtracyjny przemywa 100 ml acetonitrylu.Stracona substancje suszy sie pod zmniejszonym cisnieniem w temperaturze ponizej 35°C do uzys¬ kania stalej wagi. Otrzymuje sie 34,8—35,6 g pro¬ duktu {94—9#Vo wydajnosci teoretycznej).W niniejszym przykladzie predkosc dodawania rozcienczonego kwasu siarkowego do roztworu 5 windezyny w postaci zasady lub roztworu pól- siarezanu windezyny wynosila 1 ml/minute. Przy mniejszych predkosciach dodawania uzyskuje sie zasadniczo takie same rezultaty. Stosowac mozna takze wieksze predkosci dodawania, pod warun- 10 kieim, ze mieszanie jest wystarczajace dla zapew¬ nienia unikniecia powstawania dwusiarczanu. Waz¬ na jest nie (bezwgledna predkosc dodawania roz¬ cienczonego wodnego roztworu kwasu siarkowego, lecz dodawanie z odpowiednia predkoscia sprzezo- 15 na z odpowiednim mieszaniem tak, aby powsta¬ wanie dwusiarczanu zachodzilo w minimalnym stopniu, zwlaszcza pod koniec procesu zobojetnia¬ nia.Powyzszy tok postepowania mozna realizowac 20 dwuetapowo, to jest wyodrebnic pólsiarczan, wy¬ suszyc go, a nastepnie sporzadzic z niego zawie¬ sine w rozpuszczalniku organicznym i do zawie¬ siny dodac drugi równowaznik kwasu siarkowego. 25 Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania siarczanu windezyny, znamienny tym, ze zasadniczo czysta windezyne w postaci zasady rozpuszcza sie w acetonie lub *° acetonitrylu do uzyskania roztworu o stezeniu okolo 1%, po czym stosujac mieszanie w tempe¬ raturze pokojowej dodaje sie molowo równowaz¬ na ilosc In wodnego roztworu kwasu siarkowego, prowadzac dodawanie z predkoscia 1 ml/minute w lub mniejsza. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosujac mieszanie dodaje sie w ciagu 20—30 minut 1 równowaznik In wodnego roztworu kwasu siar¬ kowego, po czym powstaly pólsiarczan windezyny <• przeprowadza sie w siarczan windezyny dodajac w trakcie mieszania, w ciagu 30 .minut, jeszcze 1 równowaznik 1 n wodnego roztworu kwasu siar¬ kowego.CZY i tLNlA Urzedu P*jtentnw»or»117 678 C2H5 CH3-O- 10. M' 17 CZY f ELNIA Urzedu P-^nro^ ¦•"' hlskicj Imim :. c| L.\,m| L.Z.Graf. iZ-d ,N.r 2 — {iil!37/8& JM) cgz. A-4 Cena 100 zl PL PL