PL97754B1 - Srodek owadobojczy,roztoczobojczy i nicieniobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobój¬ czy, roztoczobójczy i nioieniobójczy zawierajacy nowe estry 6-chlorobenzaizoksazioliilowe kwasów, tionofosifiorowych (fiosfooawych) jako substancje czynna.Wiadomo, ze estry 5-chloro lub 7-chloriobenzizo- ksazolilowe kwasów tionofiosfarowych(fiosfonowych), np. ester 0,0Hdwumetylo-0-[5^hlaro- lub 7^chloro- benzizoksazolilawy-/3/] albo ester 0,0-dwuetyiLo-O- -[5-chlorabeniz"iizoksazoliloiwyH/3/] kwasu tionofosfio- rowego lub ester 0-etylo-0-{7^hlorobenzizoksazo- liilowy-«/3i/] kwasu tionoetanofasfionowego, maja dzialanie owadobójcze i roztoczobójcze (opds wy- lozaniowy RFN DAS nr 1253 713 i zgloszenie pa¬ tentowe Holandii nr 7 306 731).Stwierdzono, ze nowe estry 6-chlorobenziizoksa- zolilowe kwasów tdonofosforowych (fosfonowych) o wzorze 1, w którym R oznacza rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla, a R1 oznacza rodnik al¬ kilowy o 1—3 atomach wegla lub girupe alkoksy- lowa o 1—4 atomach wegla, maja silne dzialanie owadobójcze, roatoczobójcze i nicieniobójcze.Nowe estry 6-chlorobenziizoksazolilowe kwasów tianofasforawych (fosfonowych) o wzorze 1 otrzy¬ muje sie przez reakcje 6-chloro-3-ihydroksyben!zizo- ksazolu o wzorze 2 w obecnosci srodków wiaza¬ cych kwas lub stosujac sole zwiazku o wzorze 2 z metalaimd alkalicznymi, metalami ziem alkalicz¬ nych luib sole amonowe, z halogenkami estrów kwasów tionofosfarawych (fosfonowych) o wzorze 2 3, w którym R i R1 maja wyzej podane zna¬ czenie, a Hal oznacza atom chlorowca, korzystnie chloru, ewentualnie w srodowisku rozpuszczalndka lub rozcienczalnika.Nowe estry 6-chlorobanzizoksazoliilowe kwasów tionofiosforowych (fosfonowych) wykazuja znacz¬ nie lepsze dzialanie owadobójcze, roztoczobójcze i nicieniobójcze, niz odpowiednie 5- lub 6-chloro- pochodne o analogicznej budowie i takim samym io kierunku dzialania. Zwiazki te wzbogacaja zatem stan techniki.W przypadku stosowania chlorku kwasu 0,0- -dw/u-n-butyiotionofosforowego i 6^chloro-3-hydro- ksyibenzdzoksazolu jako zwiazków wyjsciowych, przebieg reakcji .przedstawia podany na rysunku schemat.Stosowane zwiazki wyjsciowe przedstawiaja wzory 2 i 3. We wzorze 3 ipfodstaiwnik R oznacza prosty lub rozgaleziony rodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla, zwlaszcza rodnik metylowy, ety¬ lowy, n- i izo-propylowy, a Ri oznacza korzyst¬ nie rodnik metylowy i etylowy oraz prosta lub rozgaleziona grupe alkoksylowa o 1—3 atomach wegla, np. grupe metoksylowa, etoksylowa, n- i izo-propofcsylowa.Halogenki estrów kwasów tionofosifiorowych (fos¬ fonowych) o wzorze 2 stasowane jako zwiazki wyjsciowe sa znane i mozna je wytworzyc w znany sposób. 6-Cwloro-3-hydrofcsy(benzizoksazol jest znany [Ohem. Ber. 100, str. 954^-960 (1067)]. 977543 97754 4 Jako zwiazki wyjsciowe stosuje sie na przy¬ klad nizej podane halogenki estrów kwasów tio- nofosifiorowych (fosfonowych) o wzorze 3: Chlorek ' kwasu 0,0-diwumeitylo, 0,0-dwuetylo, 0,0-dwani- -propylo-, 0,0-dwu-izopropylo-, 0,0-dwunn-buitylo-, 0,0-dwu-izobutylo-, 0,OHdwu-IlHrzed.-fo,utylo-, V 0,0- -dwu-III-rzed.-butylo-, O-metylo-One-tylo, 0-metylo- -Onnnpropylo-, O^etylo-0-izopropylo, 0-etylo-O-II- -rzed.-ibutylo- i OnnipTOpylo-OHn^butyilotiionofiOisfo- rowego i chlorek kwasu Onmetylo-, 0-etylo, O^n- -prioipylo-, 0-izopropylo-, 0-n-butylo-, 0-izobutylo-, O-II-nzejd.Hbuitylo- i O-in-rzed.-butylometano- lub etano-, n-propano- i izopropanotionofosfonowego.Reakcje prowadzi sie korzystnie w odpowiednim rozpuszczalniku lub rozcienczalniku. Praktycznie mozna stosowac wszystkie obojetnie rozpuszczalni¬ ki organiczne, korzystnie alifatyczne i 'aromatycz¬ ne, ewentualnie chlorowane weglowodory, np. benzen, toluen, 'ksylen, benzyne, chlorek metyle¬ nu, chloroform, czterochlorek wegla, chlorobenzen lub etery, nip. eiter, etylowy i butylowy, dioksan ponadto ketony, np. aceton, metyloetyloketon, me- tyloiziopropylotoeton, metyloizobutyloketon, oprócz tego nitryle, np. acetoniitryl i pnopiianottryl.Jako srodki wiazace kwas mozma stosowac zwy¬ kle akceptory fcwaisu, korzystnie weglany i alko¬ holany metali alkalicznych, np. weglan, metylan i etylan sodu i potasu, ponadto alifatyczne, aro¬ matyczne lub heterocykliczne aminy, np. trójety- loarmine, tirógmetyloamine, dwutmeityloaniline, dwu- metylobenzyloarnine i pirydyne. Temperatura re¬ akcja moze wahac sie w szerokim zakresie. Na ogól reakcje prowadzi sie w temperaturze 0— —il;20°C, korzystnie 40^6Ó°C. Reakcje prowadzi sie przewaznie pod cisnieniem normalnym.Do reakcji wprowadza sie korzystnie 10—20% nadmiar 6-cMoro-3nhydroksyibenizizoksazolu. Reak¬ cje prowadzi sie korzystnie w rozpuszczalniku wobec akceptora kwasu przewaznie w tempera- turze podwyzszonej. Po zakonczeniu reakcji mie¬ szanine reakcyjna wylewa sie do wody, wytrzasa z rozpuszczalnikiem organicznym, np. toluenem.Faze organiczna przemywa, osusza i rozpuszczal¬ nik oddestylowuje.Nowe zwiazki otrzymuje sie czesto w postaci olejów, które nie destyluja bez rozkladu. Mozna je uwalniac od lotnych skladników i tym samym oczyscic przez tak zwane „poddestylowanie", to jest dluzsze ogrzewanie pod zmniejszonym cisnie¬ niem do umiarkowanie podwyzszonej temperatury.Do ich charakterystyki sluzy wspólczynnik zala¬ mania swiatla. Niektóre zwiazki otrzymuje sie w postaci krystalicznej i do ich charakterystyki slu¬ zy temperatura topnienia.Jak juz podano nowe estry 6-chlorobenzdzoksa- zolilowe kwasów tionofosforowych (fosfonowych) dzialaja bardzo skutecznie na owady o narzadzie gebowym ssacym i gryzacym oraz na roztocza.Do owadów o narzadzie gebowym ssacym zwal¬ czanych przez srodki wedlug wynalazku naleza glównie mszyce (Aphidae), np. mszyca brzoskwi- niowo-ziemniiaczana (Myzus persicae), mszyca trznielinowo-burakowa (Doralis fabae), mszyca czeremchowo-zbozowa (Rhopalosiphum padd), mszy¬ ca grochowa (Macrosiphum pisi), mszyca ziemnia¬ czana smugowana (Macrosiphum solanifolii), mszy¬ ca porzeczkowa (Gryptomyzus korschelti), mszyca jabloniowo-babkowa (Sappapnis maM), mszyca sli- wowio-trzcinowa (Hyalopterus arundims), mszyca wisniowo-przytuliowa (Myzus cerasi), ponadito zwalczaja czerwcowaite (Coccina) np. tarcznika oleandirowca (Aspidiotus hederae), Lecanium hes- peridum, Pseudococcus maritimius, przylzence (Thy- sanopbera), np. Herciniathrips femoralis, pki&lcwia- :10 ki np. plaszczynca burakowego (Biesma aiuadrata), Dysdercus initenmedius, pluskwe domowa (CimeK lectulandus), Rhodniius prolixus, Trialtoma infes- tans, piewitoi np. Euscelis bilobaitus i Nephotettix bipunctatus. 16 Do owadów o narzadzie gebowym gryzacym zwalczanych przez srodki wedlug. wynalazku na¬ leza wszystkie gasienice motyM (Lepidoptera), ta¬ kich jak tantnis krzyzowiaczek (Plutella maculi- peninis);, brudnica nieparka koprówkawrudnica (Euproctis chrysorrhoea), przad¬ ka pierscienica (Melacosoma neustria), ponadto pietnówka kapustówka (Mamestra brassicae), zbo- zówka rolnica (Agrotis segeituim), bielinek kapust- nik (Pienis brassicae), piedzik przedzimek (Chei- matobia brumata), zwójka zdeloneczka (Tontrix viridana), Daphytgrma frugiperda, Prodenlia litucra, dalej naniiotnrik owocowy {Hyponomeuta padeHa), molik maczny (Epbestia kuhnieiLa) i barciak wiek¬ szy (GaMeria mellonella).Ponadto do owadów o narzadzie gebowym gry¬ zacym zwalczanych przez srodki wedlug wyna^ lazku naleza chrzaszcze (Coleopitera), np. wolek zbozowy (Siitophilus granarius = Calandra grana- ria), stonka ziemniiaczana (Leptinotarsa decemli- neata), kaludnica zielonka (Gastrophysa yiiridula), zaczka chrzanówka (Phaedon cochleairiae), slody- szek rzepakowy (Meligethes aeneus), Mstnik ma¬ liniak wy (Bruchidius = Acanrthoscelodes obtectus), Der- 40 mestes frischi, skórek zbozowiec (Tcnogoderma gra- narium), trojszyk gryzacy CEriiboliuim castaneum), wolek kukurydziany (Gailandra lub Sitophiilus zea- mais), zywiak chlebowiec (Stegobium panaceum), macznik mlynairek (Tenebrio molitor), spichrze! 45 suirynaimski (Oryzaephilus suriinamensis), oraz ro¬ dzaje zyjace w gilebie, np. drutowce (Agriotes spec), chrabaszcze majowe (Melolontha melolontha), ka¬ raluchy, np. prusak (Blatella germanicai), przy- byszka amerykanska (Peflipilaoeta americana Leu- 50 cophaea lub Rhyparobia maderae), karaczan wschodni (Blatta orientaliis), Blaberus giganteus, Blaberus fuscjs, Henschoutedenia fleadwtta, dalej róznoskrzydle, np. swierszcz domowy (Acheta do- mesticus), termity np. RetdcuMerimes flavipes i blo- 55 ooskrzydle, np. mrówki, -przykladowo huntnica czarna (Lasiius niigear).Z dwuskrzydlych zwalczaja glównie niuchy, np. wywilzyne karlówke (Drosophila melanogaster), owocamke poludniówke (Ceraibiltiis capitata), mu- 6< che domowa (Musca domestica), muche pokojowa (Fannia caniculartis), Pliormda aegina, plujke ru- doglowa (GaUiphora erythrocephala), oraz boli- muszke kleparke (Stomoxys calcitrans), dalej dlu- goczulkie jak komary, np. Aedes aegypitd, Culex 65 pipiens i Anopheles stephensi.5 97754 6 Do roztoczy zwalczanych przez srodki wedlug wynalazku naleza zwlaszcza przedzibrkowate (Te- tranychidae), np. przedziorek Chmielowiec (Tetra- nychus telarius == Tetranychus althaeae lub Te- tranychus urticae i przedziorek owocowiec (Par- atetranychus pilosus — I^anonychus ulmi), szpe- cielowate, np. szpeciel porzeczkowaty (Eriophyes ribis), roztocza róznopazurkowate np. Hemiitarso- nemus latus i roztocz truskawkowy (Tarsonemus pallidus) oraz kleszcze, np. Orindthodorus moubata.W przypadku stosowania przeciwko" szkodnikom sanitarnym i przechowalniariym zwlaszcza prze¬ ciwko muchom i komarom srodki wedlug wyna¬ lazku wykazuja doskonale dzialanie pozostaloscio¬ we na drewnio i glinie i dobra odpornosc na al¬ kalia na uwapnionych podlozach.Substancje czynne o wzorze 1 przy nieznacznej toksycznosci dla stalocieplnych wykazuja silne dzialanie nicieniobójcze, a zatem mozna je stoso¬ wac i do zwalczania nicieni, zwlaszcza nicieni fi- topatogennych. Sa to nicienie porazajace liscie (Arphelenchoides) np. wegorek chryzantemowiec (A. ritzemalbosi), wegorek truskawkowiec (A. fra- giariae), A. oryzae; nicienie porazajace lodygi (Di- tylenchus), np. wegorek niiszczylk (D. Dipsaci), ma/t- wdki korzeniowe (Meloidogyne), np. M. arenaris i M. incogniita; nicienie tworzace cysty (Hetero- dera), np. matwik ziemniaczany (M. rostochiensis), matwik burakowy (M. schachitii), jnatwiiki ko¬ rzeniowe, np. gatunków Pratylenchus, Paratylen- chus, Rotylenchus, Xiphinema i Radopholus.Zwiazki o wzorze 1 dzialaja nie tylko na szkod¬ niki roslin, szkodniki sanitarne i przechowalniane lecz równiez w weterynarii na pasozyty zwierzat (ektopasozyty), takie jak pasozytujace larwy niuch.Niektóre dzialaja tez grzyibobójczo. Zwiazki te przy nieznacznej fitotoksycznosci dzialaja bardzo skutecznie zarówno na owady o narzadzie gebo¬ wym ssacym, jak i gryzacym oraz na roztocza.Z tych wzgledów mozna je stosowac z dobrym wynikiem w dziedzinie ochrony roslin oraz w dzie¬ dzinie higieny, przechowalnictwa, a takze w we¬ terynarii w postaci srodków szikodnikpbójczych.Substancje czynne o wzorze 1 mozna przepro¬ wadzic w zwykle preparaty w postaci roztworów, emulsji, zawiesin, proszków, past i granulatów.Otrzymuje sie je w znany sposób, np. przez zmie¬ szanie substancji czynnych z rozcieniczalnikami to jest cieklymi rozpusizczalnikanii, skroplonymi pod cisnieniem gazami i/luib stalymi nosnikami, ewen¬ tualnie stosujac substancje powierzchniowo czyn¬ ne, takie jak emulgatory i/lub dyspergatory i/lub srodki pianotwórcze. W przypadku stosowania wo¬ dy jako rozcienczalnika mozna stosowac np. roz¬ puszczalniki organiczne .jako rozpuszczalniki po-, rmocnicze. Jako ciekle rozpuszczalniki mozna sto¬ sowac zasadniczo zwiazki aromatyczne, np. ksy¬ len, toluen, benzen lub altailonaftaleny, chloro¬ wane zwiazki aromatyczne lub chlorowane we¬ glowodory alifatycznie, takie jak chliorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub parafiny np. frakcje ropy naftowej, alkohole, takie jak bu¬ tanol lub glikol oraz ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, metyioetyloketon, metyloizobu- tyloketon lub cykloheksanon, rozpuszczalniki o duzej polarnosci, takie jak dwumetylafiormamid i sulfotlenek dwumetylowy oraz wode. Jako skro¬ plone gazowe rozcienczalniki lub nosniki stosuje 6 sie ciecze, które w normalnej temperaturze i pod normalnym cisnieniiem sa gazami, np. gazy aero- zolotwórcze, takie jak chlorowcoweglowodory, nip. freon. Jako stale nosniki stosuje sie naturalne maczki mineralne, takie jak kaoliny, tlenki glinu, l(* talk, kireda, kwarc, atapulgit, montaorylonit lub ziemia okrzemkowa i syntetyczna maczki nieorga¬ niczne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stop¬ niu rozdrobnienia, tlenek glinu i krzemiany. Jako emulgatory i/lub srodki pianotwórcze stosuje sie emulgatory niejionotwórcze i anionowe, takie^ jak estry poMitleniku etylenu i kwasów tluszczowych, etery politlenku etylenu i alkoholi tluszczowych, np. etery alkiloarylopaliiglikolowe, alkilosuifonia- ny, siarczany alkilowe, arylosulfoniany oraz hy- droliizaty bialka. Jako srodki dyspergujace stosuje "sie np. lignine, lugi posiarczynowe i metylocelu- loze. Preparaty substancji czynnych srodka we¬ dlug wynalazku moga zawierac domieszki innych znanych substancji czynnych. Preparaty zawie- 23 raja na ogól 0,1—&5, korzystnie 0,5—90% wago¬ wych substancji czynnych.Substancje czynne mozna stosowac same lub w postaci koncentratów albo przygotowanych z nich preparatów roboczych, takich jak gotowe do uzycia roztwory, emulsje, pianiki, zawiesiny, prosz¬ ki, pasty, proszki rozpuszczalne, proszki do opy¬ lania i granulaty. Srodki stosuje sie w znany spo¬ sób, np. przez opryskiwanie, opryskiwanie mgla¬ wicowe, opylanie mglawicowe, opylanie i riozsie- warnie, odymianie, gazowanie, podlewanie, zapra¬ wianie lub inkrustowanie.Stezenie substancji czynnych w preparatach ro¬ boczych moze wahac sie w szerokich granicach.Na ogól wynosi 0,0001—10%, korzystnie 0,01—1%. 40 Substancje czynne mozna stosowac z dobrym wynikiem w sposobie mifcra^Low-Voluime (ULV), w którym mozna stosowac preparaty zawierajace do 95% substancji czynnej, a nawet sama 100% substancje czynna. 45 Dzialanie srodków wedlug wynalazku potwier¬ dzaja nizej podane przyklady.Przyklad I. Testowanie Ceratitis capitata.Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emul¬ gator: 1 czesc wagowa eteru alkiioarylopoligliko- 50 lowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczal¬ nika i podana iloscia emulgatora, po czym kon- 55 centrat rozciencza sie woda do zadaneeo stezenia.Nanosi sie pipetka 1 cm3 preparatu substancji czynnej na krazek bibuly filtracyjnej o srednicy - 7 cm. Wilgotny krazek uklada sie na otworze szklanego naczynka, w którym znajduje sie 50 60 owocanek poludniówek (Ceratitis capitata) i przy¬ krywa plytka szklana. Po podanym czasie ozna¬ cza sie smiertelnosc w %, przy czym 100% ozna¬ cza, ze wszystkie muchy zostaly zabite, a 0% ozna¬ cza, ze zadna mucha nie zostala zabita. 65 W tablicy 1 podaje sie substancje czynne, ste-97754 zenia substancji czynnych, czas obserwacji i uzy¬ skane wyniki Tablica 1 Owady szkodniku roslin Testowanie Ceratotis Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 4 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 5 .Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w Vo 0,02 0,004 0,0008 0,2 0,004 0,0008 Smiertelnosc w Vo po uply¬ wie 1 dnia 100 85 0 100 100 .90 Przyklad II. Testowanie Larw Phaedon Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emulga¬ tor: i czesc wagowa eteru eilkiloarylopoliglliikolo- wego.Celem otrzymania odpowiedniego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana iloscia emulgatora i rozciencza sie kon¬ centrat woda do zadanego stezenia. Otrzymanym preparatem substancja czynnej opryskuje sie lis¬ cie kapusty (Brassica oleracea) do orosienia i ob¬ sadza larwami zaczki chrzanówki (Phaedon coch- leariae). Po podanym czasie ustala sie smiertel¬ nosc, przy czym 100f/« oznacza, ze wszystkie larwy zaczki zostaly zabite, a 0*/o oznacza, ze zadna lar¬ wa nie zostala zabita.W tablicy 2 podaje sie stosowane substancje czynne, stezenie substancji czynnych, czas obser¬ wacji i otrzymane wyniki.Tablica 2 Owady szkodniki roslin Testowanie larw Phaedon Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 6 (znany) Zwiazek o wzo- xize 7 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 8 Zwiazek o wzo¬ rze 9 Zwiazek o wzo¬ rze 5.Zwiazek o wzo¬ rze 10 '' fi Stezenie sub¬ stancja czyn¬ nej w % 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 * 0,1 0,01 0,001 Smiertelnosc w f/o po uply¬ wie 3 dni 100 100 0 100 100 0 100 100 100 100 100 100 100 100 90 100 100 85 lt Przyklad III. Testowanie Euscelis. Rozpusz¬ czalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopolaglikolowegD.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczal¬ nika i podana iloscia emulgatora, • po czym kon¬ centrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Otrzymanym preparatem opryskuje sie mgla¬ wicowo do orosdenia fasole (Viicda faba) i obsadza piewdkami (Euscelos bdlobatus). Po podanym cza¬ sie oznacza sie smdertelnosc, przy czym 100*/o ozna¬ cza, ze wszystkie piewiki zostaly zabite, a 0°/« oznacza ze zaden piewik nie zostal zabity.W tablicy 3 podaje sie substancje czynne, ste¬ zenia substancji czynnych, czas obserwacji oraz uzyskane wyniki.Tablica 3.Owady szkodmri&i roslin Testowanie Euscelis 40 45 55 Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 6 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 5 Zwiazek o wzo¬ rze 11 Zwiazek o wzo¬ rze 9 Zwiazek o wzo¬ rze 10 Zwiazek o wzo- '¦ rze -12 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w Vo 0,1 0,02 0,004 0,1 0,02 0,004 0,1 0,02 0,004 0,1 0,02 0,004 0,1 0,02 0,004 0,1 0,02 0,004 Sniiertelnosc w °/o po uply-| wie 3 dni 100 00 o ¦ 100 100 100 100 100 80 100 100 100 100 100 100 100 70 65 Przyklad IV. Testowanie Tetranychus (od¬ porny). Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopolli- gllifcolawego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana irtoscia emulgatora, po czym koncentrat rozcien¬ cza sie woda do zadanego stezenia. Otrzymanym .preparatem substancji czynnej opryskuje sie mgla¬ wicowo do orosienia siewki fasoli (Pnaseolus vul- garris) o wysokosci okolo 10—30 cm. Siewki te sa silnie porazone wszystkimi stadiami rozwojowymi przedziorka cbmielowca (Tetranychus urticae). Po podanym czasie ustala sie skutecznosc preparatu substancji czynnej liczac martwe zwierzeta. Tak otrzymana swiertelnosc podaje sie w •/«, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie przedziorfci zo¬ staly zabite, a 0*/o oznacza, ze zaden przedziorek nie zostal zabity.9 97754 W tablicy 4 podaje sie substancje czynne, ste¬ zenie substancji czynnych, czasy obserwacji oraz uzyskane wyniki.Tablica 4 Roztocza szkodniki roslin Testowanie Teteanychus Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 6 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 11 Zwiazek o wzo- Zwiazek o wzo¬ rze 5 Zwiazek o wzo- | rze 12 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w •/• 0,1 0,1 0,1 0,1 o;i smiertelnosc w •/• po uply¬ wie 2 dni 0 90 100 85 100 Przyklad V. Oznaczanie stezenia graniczne¬ go (owady gleby. Testowany owad: larwy Phor- bia antdaua w glebie.Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emul¬ gator: l czesc wagowa etenu altoiloarylopoligliko- lowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 cza^t wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczal¬ nika, dodaje podana ilosc emulgatora i koncen¬ trat rozciencza woda do zadanego stezenia. Pre¬ parat substancji czynnej dokladnie miesza sie z gleba, przy czym stezenie substancji czynnej w preparacie nie odgrywa zadnej roli, decyduje tyl¬ ko dawka substancji czynnej na jednostke obje¬ tosci gleby, która podaje sie w ppm (= mg/litr).Doniczki wypelnia sie gleba i pozostawia w tem¬ peraturze pokojowej. Po uplywie 24 godzin wpro¬ wadza sie testowane zwierzeta do traktowanej gleby i po 2—1 dniach ustala sie skutecznosc sub¬ stancji czynnej oznaczajac w °/o zywe i martwe testowane owady. Skutecznosc wynosi 100°/«, gdy wszystkie owady zostaly zabite, a 0%, gdy zyje dokladnie taka sama ilosc owadów, jak w pró¬ bie kontrolnej.W tablicy 5 podaje sie substancje czynne, daw¬ ki substancji czynnych oraz uzyskane wyniki.Tablica 5 Insektycyd glebowy (larwy Phorbda antiaua w glebie Substancja czynna Zwiazek o wzorze 13 (znany) Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 14 Zwiazek o wzorze 15 Smiertelnosc w % przy stezeniu substan¬ cji czynnej 20 ppm 50 100 100 100 Przyklad ' VI. Oznaczanie stezenia granicz¬ nego (owady gleby). Testowany owad: larwy Te- neforio moiitor w glebie.Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emul- gator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoligiiko- lowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczal- mika, dodaje podana ilosc emulgatora i rozcien¬ cza woda do zadanego stezenia.Preparat substancji czynnej miesza sie doklad¬ nie z gleba. Stezenie substancji czynnej w pre¬ paracie nie odgrywa praktycznie zadnej roli, de- 11 cyduje tylko dawka substancji czynnej na jed¬ nostke objetosci gleby, która podaje sie w ppm (= mg/litr). Doniczki wypelnia sie gleba i pozo¬ stawia sie w temperaturze pokojowej. Po uplywie 24 godzin testowane zwierzeta wprowadza sie do traktowanej gleby i po 2—7 dniach oznacza sie skutecznosc substancji czynnej w •/• liczac zywe i martwe zwierzeta. Skutecznosc wynosi 100V«, gdy wszystkie testowane owady zostaly zabite, a 0*/o, gdy zyje taka sama liczba testowanych owa- 28 dów, jak w nietraktowanej grupie kontrolnej.W tablicy 6 podaje sie substancje czynne, daw¬ ki oraz uzyskane wyniki.Tablica 6 Insektycyd glebowy (Tenefori© moliltor — larwy w glebie) Substancja czynna Zwiazek o wzorze 13 (znany) Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 5 Zwiazek o wzorze 15 Smiertelnosc w •/• przy stezeniu substan¬ cji czynnej 5 ppm 0 0 100 100 100 100 [ Przyklad VII. Oznaczanie stezenia granicz¬ nego. Testowany nicien: MeLoddragyne incogriiiita.Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emul¬ gator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoldi^liiko- K lowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczal¬ nika, dodaje podana ilosc emulgatora i koncen- 55 trat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Preparat substancji czynnej miesza sie doklad¬ nie z gleba silnie zakazona testowanym nicde- - niem, przy czym stezenie substancji czynnej w preparacie nie odgrywa zadnej roli, decyduje tyi- «o ko dawka substancji czynnej na jednostke obje¬ tosci gleby, która podaje sie w ppm. Doniczki wy¬ pelnia sie gleba, wysiewa salate i utrzymuje do¬ niczki w szklarni o temperaturze 27°C. Po uply¬ wie 4 tygodni bada sie korzenie salaty na pora- 65 zeniie nicieniem (matwiki korzeniowe) i ustala sie11 skutecznosc substancji czynnej w %. Skutecznosc wynosi 100%, gdy nie stwierdza sie w ogóle po¬ razenia, a 0%, gdy porazenie jest takie sacme, jak u roslin kontrolnych w glebie nietraktowanej, lecz zakazonej w taki sam sposób.W tablicy 7 podaje sie substancje czynne, ich dawki oraz uzyskane wyniki.•Tablica 7 Nematocydy Meloidogyne incognito 97754 12 Substancja czynna Zwiazek o wzorze 13 (zinaihy)' zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek ~o wzorze 5 Zwiazek o wzorze 10 Zwiazek o wzorze 12 | Zwiazek o wzorze 9 Smiertelnosc w °/o przy stezeniu substan¬ cji czynnej 10 ppm 0 0 100 100 100 100 | Tablica 8 Oznaczenie LD100 Substancja czynna : r Zwiazek o wzo¬ rze 6 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 8 Zwiazek o wzo¬ rze 5 Zwiazek o wzo¬ rze 9 Zwiazek o wzo¬ rze 11 Zwiazek o wzo¬ rze 15 Zwiazek o wzo¬ rze 12 * Zwiazek o wzo¬ rze 10 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w roztwo¬ rze w °/o 0,2 0,02 0,002 1 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0y002 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,fo)2 0,2 0,02 0,002 Smiertelnosc w */o .. 100 100 0 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 ... ioo 100 # 100 100 100 100 100 100 100 100 » 1 Przyklad VIII. Test LD100. Testowanie zwie¬ rzat: Sitophiilus granariuis. Rozpuszczalnik: aceton.Rozpuszcza sie 2 czesci wagowe substancja czyn¬ nej w 1000 czesciach objetosciowych rozpuszczal- niMca. Tak otrzymany roztwór rozciencza sie tym samym rozpuszczalnikiem do osiagniecia zadane¬ go" stezenia. Do naczynka Petriego wprowadza sie 45 55 za pomoca piipetki 2,5 ml roztworu substancji czynnej. Na dnie naczynka znajduje sie bibula filtracyjna o srednicy okolo 9,5 cm. Naczynko po¬ zostawia sie otwarte do calkowitego ulotnienia sie rozpuszczalnika. W zaleznosci od stezenia roz¬ tworu substancji czynnej ilosc substancji czynnej na 1 m2 bibuly jest bardzo rózna. Nastepnie do naczynka wprowadza sie okolo 25 testowanych zwierzal i przykrywa wieczkiem szklanym. Stan testowanych zwierzat kontroluje sie po uplywie 3 dni od poczatku doswiadczenia. Smiertelnosc podaje sie w °/o, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie szkodniki zostaly zabite, a 0% ozna¬ cza, ze zaden szkodnik nie zostal zabity.W tablicy 8 podaje sie substancje czynne, ste¬ zenie substancji czynnych, testowane zwierzeta oraz uzyskane wyniki.Przyklad IX. Testowanie larw komarów.Testowany owad: larwy Aedes aegypti. Rozpusz¬ czalnik: 99 czesci wagowych acetonu; emulgator: 1 czesc wagowa eteru benzylohydnoksydwufenylo- poligilikolowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej rozpuszcza sie 2 czesci wagowe substancji czynnej w 1000 czesciach objetoscio¬ wych rozpuszczalnika zawierajacego pódaria ilosc emulgatora. Tak otrzymany roztwór rozciencza sie woda do mniejiszego stezenia. Do naczynek szkla¬ nych wlewa sie wodne preparaty substancji czyn¬ nej i do kazdego naczynka wprowadza sie po okolo 25 larw komarów.Po uplywie 24 godzin ustala sie smiertelnosc w %, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie lar¬ wy sa zabite, a 0°/o oznacza, ze zadna larwa nie zostala zabita.Tablica 9 Testowanie larw komarów G5 Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 6 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 8 Zwiazek o wzo¬ rze 5 Zwiazek o wzo¬ rze 9 Zwiazek o wzo¬ rze 11 Zwiazek o wzo¬ rze 15 Zwiazek o wzo¬ rze 12 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w roztwo- • rze w ppm 1 0,1 0,01 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,1 0,01 Smiertelnosc w % 100 90 0 100 100 90 100 100 100 90 100 100 100 100 80 100 90 100 9097754 1$ 14 W tablicy 9 podaje sie substancje czynne, ste¬ zenia substancji czynnej, testowane szkodniki i uzyskane wyniki.Przyklad X. Testowanie pasozytujacych larw muchy.^Rozpuszczalnik: 35 czesci wagowych eteru md- nometylowego iglikolu ipcdietylenowego, emufllga- tor: 35 czesci wargowych eteru nonylotfenolopolagili- kolowego. f W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 30 czesci wagowych Tablica 10 Testowanie pasozytujacych larw muchy " (Lucilia cuptóna odporna) Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 13 (znany) Zwiazek o wzo¬ rze 5 Zwiazek o wzo¬ rze 8 Zwiazek o wzo¬ rze 10 Zwiazek o wzo¬ rze 9 Zwiazek o wzo¬ rze 12 Zwiazek o wzo¬ rze 14 Zwiazek o wzo¬ rze 11 Zwiazek o wzo¬ rze 15 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w ppm 100 100 100 100 100 100 300 100 100 Smiertelnosc w ft/o 100 0 100 100 .100 100 <50 100 <50 <50 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 | XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX —C2H5 —C2H5 —C8H7-izo —C8H7nizo —CaH7Hizo -hCH, ^CsH^n —C2H5 —OOAr —Cs£t5 —OCH8 —OC2H5 —OC8H7-izo —OC8H7-Hn —(OC8H7-Hn ^OCsHt-hti odpowiedniej substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika zawierajacego podana ilosc emuA- gialtora, po czym koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Do probówki zawierajacej okolo 2 cm3 miesa konskiego wprowadza sie okolo 20 larw muchy (Lucilia cuprina). Na mieso konskie wprowadza sie 0,5 ml preparatu substancji czynnej. Bo uply¬ wie^ 24 godzin oznacza sie smiertelnosc w d/o, przy czym 100°/o oznacza, ze wszystkie larwy zostaly zabite, a 0% oznacza, ze zadna larwa nie zostala zabita.W tablicy 10 podaje sie badane substancje czyn¬ ne* ich stezenia oraz uzyskane wyoikd.Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja sposób wytwarzania substancji czynnej srodka wedlug wynalazku.Przyklad XI. Mieszanine skladajaca sie z 61 g (0,36 mola) 6-chloTO-3-hydroksybenzizokisaz©lu w 500 ml acetonitryilu i 54 g i(0^9 mola) wejgtónu potasu imiesza sie [przez 30 minut w (temperaturze 50°C, (po czypn wkrapUa sie 48 g <0,3 mola) chlorku kwasu OjO^dwumetylotionoifosforowega w temfcera- turze 50°C iw tej temiperaturze miesza sie jeszcze iprzez 1 godzine oraz przez noc w temperaturze pokojowej. Nastepnie dodaje sie wode i wydziela¬ jacy sie olej rozpuszcza w toluenie. Faze organiczna wyitrzasa sie z woda, nastepnie dwukrotnie z 2 n lugiem sodowym i przemywa sie woda do od¬ czynu obojetnego. Po osuszeniu siarczanem sodu oddestylowuje sie rozpuszczalnik. Otrzymuje sie 63 g (72,5% wydajnosci teoretycznej) estru 0,0- - kwasu tionofosforowego o wzorze 8 w postaci ole¬ ju, który po obróbce mieszanina eter naftowyi/eter (5:1) daje bladozólte grube krysztaly o tempera¬ turze topnienia 37°C.W sposób analogiczny otrzymuje sie zwiazki o wzorze 1 zestawione w tablicy 11. PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek owadobójczy roztoczobójczy i nicienio- ibójiczy, znamienny tym, ze jako isubstancje czynna zawiera estry 6-chlorobenzizoksazoililowe kwasów n2iD=(1^365 n2iD = 1^55^5 45—47°C n2iD — iy5i58 n2iD = 1^4792 n2iD = 1,5383 n2iD = ly5225 n2iD = lr5334 73 85 62 65,5 .57 72 55 75,5 tionofiosforowych (foslonowych) o wzorze 1, w któ¬ rym R oznacza rodniik alkilowy o 1—4 atomach wegla, a R1 oznacza rodniik alkilowy o 1—3 ato¬ mach wegla lub grupe alkoksylowa o 1—4 ato¬ mach wegla. 10 15 20 25 30 35 40 lic Tablica 11 Przyklad R Rx Wlasciwosci fizyczne Temperatura topnie¬ nia. Wspólczynnik zalamania swiatla Wydajnosc (°/o wydajnosci teoretycznej)97754 WZdR 1 RO. ;P-Hal WZdR 3 0C2H5 WZdR 4 CL -? 0-p(0C2H5)2 WZdR 5 0-P(0CH3)2 WZÓR 697754 0-P(OC2H5)2 WZÓR 7 0-P(0CH3)2 WZÓR 8 Cl O N S t O-P. .OCH, CL sOC3H7-izo WZÓR 9 O N S O-P^ WZÓR 10 C2H5 0C2H5 CL O o-p: ^OCH3 sOC3H7-n WZÓR 11 CL O 0-P^ WZÓR 12 .OC2H5 ~0C3H?-izo97754 0-P(OCH3); s WZÓR 13 CL O ]f OC3H7-izo O-PC sOC3H7~izo WZÓR 14 CL. O SN '0C2H5 O-PC ^0C3H7-n WZÓR 15 {n-C4H90)2P-CL + srodek wlqzqcy kwas -HCL (n-C4H90)2P-0^ | N-0 SCHEMAT Drukarnia Narodowa Zaklad Nr 6, zam. 273/78 Cena 45 zl PL