Uprawniony z patentu: Bayer Aktiengesellschaft, Leverkusen (Republika Federalna Niemiec) Srodek owadobójczy, roztoczobójczy i kleszczobójczy Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobój¬ czy, roztoczobójczy i kleszczobójczy zawierajacy nowe estry kwasu 0-/N-alkoksybenzimidoilo/-/tio- no/fosforowego/fosfonowego/jako substancje czyn¬ na.Wiadomo, ze estry kwasu S-/N-alkilobenzimi- doilo/-/tiono/-tiolofosforowego, jak na przyklad ester 0,0-dwuetylowy kwasu S-/N-metylobenzimi- doilo/-tionotiolofosforowego wykazuja wlasciwosci owadobójcze i roztoczobójcze (niemiecki opis wy- lozeniowy nr 1141277).Stwierdzono, ze nowe estry kwasu 0-/N-alkoksy- -benzimidoilp/-Aiono/-fosforowego/fosfonowego o ogólnym wzorze 1, w którym R, Rt i R2 oznaczaja rodnik alkilowy o prostym lub rozgalezionym lancu¬ chu o 1—6 atomach wegla, poza tym Ht moze ozna¬ czac grupe alkoksylowa o prostym lub rozgalezio¬ nym lancuchu o 1—6 atomach wegla, X oznacza atom tlenu lub siarki, a Y oznacza atom chlorow¬ ca, grupe alkilowa zawierajaca 1—4 atomów wegla i/lub grupe nitrowa a n oznacza liczbe calkowita 0—5, posiadaja silne wlasciwosci owadobójcze i roz¬ toczobójcze obok wlasciwosci kleszczobójczyeh.Nowe estry kwasu Ó-/N-alkoksy-benzimidoilo/- -/tiono/fosforowego/fosfonowego/ o wzorze 1 otrzy¬ muje sie przez reakcje halogenków estrów kwasu /tiono/-fosforowego/fosfonowego/ o ogólnym wzo¬ rze 2, w którym R, RA i X maja wyzej wymie¬ nione znaczenie, a Hal oznacza atom chlorowca, korzystnie atom chloru, z pochodnymi kwasów 10 15 20 25 30 N-alkoksybenzohydroksamowych o ogólnym wzo¬ rze 3, w którym Y, n i R2 posiadaja wyzej wy¬ mienione znaczenie. Pochodne te biora udzial w reakcji pod postacia soli metali alkalicznych, me¬ tali ziem alkalicznych, lub amonowych, albo re¬ akcja przebiega w obecnosci srodka wiazacego kwasy.Estry kwasu 0-/N-alkoksy-benzimidoilo/-/tiono/- -fosforowego/fosfonowego/ o wzorze 1 wykazuja niespodziewanie o wiele lepsze dzialanie owado¬ bójcze i roztoczobójcze, niz znane estry kwasu S-/N-alkilobenzimidoilo/-/tiono/-tiolofosforowego o analogicznej budowie i podobnym kierunku dzia¬ lania, stanowia wiec rzeczywiste wzbogacenie tech¬ niki.Jezeli jako substancje wyjsciowe stosuje sie chlorek estru kwasu 0,0-dwumetylotionofosforowe- go i kwas N-etoksybenzohydroksamowy, to prze¬ bieg reakcji mozna przedstawic za pomoca podane¬ go na rysunku schematu.Substancje wyjsciowe przedstawione sa wzora¬ mi 2 i 3, w których R i Rj oznaczaja korzystnie rodnik alkilowy o prostym lub rozgalezionym lan¬ cuchu zawierajacy 1—4 atomów wegla, taki jak rodnik metylowy, etylowy, n- lub izo-propylowy, ii-, IHrzed.-, IIrzed.-, lub izo-butylowy, poza tym Rj moze oznaczac korzystnie grupe alkoksylowa, zawierajaca 1—4 atomów wegla, na przyklad grupe metoksylowa, etoksylowa, n- lub izo-propoksylowa, n-, izo-, IIrzed.- lub Ill-rzed.-butoksylowa, a Rf 76 9813 76 981 4 oznacza korzystnie rodnik metylowy, etylowy, n- lub izo-propylowy, Y oznacza atom chloru, bromu, rodnik metylowy, etylowy lub grupe nitrowa, a n oznacza liczbe calkowita 1—3.Jako przyklady stosowanych jako substancje wyj¬ sciowe halogenków estrów kwasu /tiono/-fosforo- wego /fosfonowego/ oraz pochodnych kwasów N- -alkoksybenzohydroksamowych mozna wymienic ester 0,0-dwumetylowy; 0,0-dwuetylowy; 0,0-dwu- propylowy; 0,0-dwuizopropylowy; O-metylo-O-ety- lowy; O-metylo-0-izopropylowy; O-etylo-0-izopro- pylowy; 0,0-dwubutylowy; O-III-rzed.-butylo-O-me- tylowy; O-butylo-0-etylowy; 0-butylo-O-izopropylo- wy; 0,0-dwu-III rzed. butylowy chlorku kwasu fo¬ sforowego oraz odpowiednie tionoanalogi, ponadto chlorek estru kwasu 0-metylornetano-, 0-etylo- -propano-, O-izopropylo-etano-, O-butylometano-, O-metylo-izopropano-, O-metylo-etano-, 0-etylo-eta- no-, O-propylo-metano-, O-butylo-etanó-, 0-III-rzed. butylometano-, O-etylo-butano-, O-izopropylo-buta- no-, O-butylo-butano-, O-etylo-metano-fosfonowego oraz odpowiednie tionoanalogi, ponadto kwas N- -metoksy-3,5-dwunitro-, N-etoksy-3,5-dwunitro-, N-izopropoksy-3,5-dwunitro-, N^metoksy-3,5-dwu- chloro-, kwas N-etoksy-3,5-dwuchloro-, N-propo- ksy-3,5-dwuchloro-, N-metoksy-2-chloro-, N-meto- ksy-3-chloro-, N-metoksy-5-chloro-, N-izopropoksy- -2-chloro-, N-izopropoksy-4-chloro-, N-izopropo- ksy-2-bromo-, N-metoksy-4-bromo-, N-metoksy-3- -bromo-, N-metoksy-4-nitro-, N-propoksy-4-nitro-, N-izopropoksy-4-nitro-, N-metoksy-4-metylo-, N- -metoksy-4-etylo-, N-metoksy-4-izopropylo-, N- -propoksy-4-metylo-, N-izopropoksy-4-etylo- i N- -izopropoksy-4-propylo-benzohydroksamowy.Stosowane jako substancje wyjsciowe halogenki estrów kwasu /tiono/fosforowego/fosfonowego/ sa znane z literatury i moga byc wytwarzane tak, jak pochodne kwasów N-alkoksybenzohydroksamo- wych wedlug znanych metod. Na przyklad te ostatnie wytwarza sie z odpowiednich kwasów benzohydroksamowych, alkoholowego roztworu wo- worotlenku potasowego i jodku alkilowego /Wald- siein: Ann. 181, 385/ lub z chlorku benzoilu i al- koksyaminy /Gierke Ann., 205, 278/.Proces wytwarzania nowych zwiazków prowadzi sie korzystnie stosujac odpowiedni rozpuszczalnik lub rozcienczalnik. Brane sa tu pod uwage pra¬ ktycznie wszystkie, obojetne rozpuszczalniki orga¬ niczne, zwlaszcza alifatyczne i aromatyczne, ewen¬ tualnie chlorowane weglowodory, takie jak ben¬ zen, toluen, ksylen, benzyna, chlorek metylenu, chloroform, czterochlorek wegla, chlorobenzen, etery, takie jak na przyklad eter etylowy, lub butylowy, dioksan, ponadto ketony, na przyklad aceton, metyloetyloketon, metyloizopropyloketon i metyloizobutyloketon, oprócz nich nitryle, takie jak acetonitryl i propionitryl. Jako srodki wia¬ zace kwas stosuje sie wszelkie znane srodki wia¬ zace kwasy, korzystnie weglany i alkoholany me¬ tali alkalicznych, jak weglan sodowy i potasowy, oraz -metylan wzglednie etylan sodowy i potasowy, poza tym alifatyczne, aromatyczne lub heterocy¬ kliczne aminy, na przyklad trójetyloamina, dwu- metyloamina, dwumetyloanilina, dwumetylobenzy- loamina i pirydyna.Temperatury reakcji moga wahac sie w szero¬ kim zakresie.. Korzystnie reakcje prowadzi sie w temperaturze 0—120°C, zwlaszcza 40—70°C. Re¬ akcje prowadzi sie na ogól pod normalnym cisnie- 5 niem.Do reakcji wprowadza sie materialy wyjsciowe najczesciej w stosunkach równomolowych. Nadmiar jednego lub drugiego z reagentów nie przynosi zadnych wyraznych korzysci. Reakcje prowadzi sie 10 korzystnie w obecnosci jednego z wyzej wymie¬ nionych rozpuszczalników oraz w obecnosci srodka wiazacego kwas w podanym zakresie temperatur i mieszanine reakcyjna po wielogodzinnym mie¬ szaniu ewentualnie stosujac ogrzewanie przerabia 15 sie w znany sposób.Zwiazki o wzorze 1 otrzymuje sie najczesciej pod postacia bezbarwnych lub slabo zóltych ole¬ jów o duzej lepkosci i nierozpuszczalnych w wo¬ dzie, których nie mozna destylowac bez rozkladu, 20 mozna jednak uwolnic do pozostalych lotnych skladników przez tak zwane „poddestylowanie", to znaczy dlugotrwale ogrzewanie pod zmniejszo¬ nym cisnieniem w umiarkowanie podwyzszonej temperaturze i w ten sposób oczyscic otrzymane 25 produkty. Do scharakteryzowania ich stosuje sie przede wszystkim wspólczynnik zalamania swiatla.Jak juz wielokrotnie wspomniano, nowe estry kwasu 0-/N-alkoksy-benzimidoilo/-/tiono/fosforo- wego/fosfonowego/ wykazuja wybitne dzialanie 30 owadobójcze i roztoczobójcze przeciwko szkodni¬ kom roslin, szkodnikom sanitarnym i spichlerzo¬ wym. Posiadaja przy tym nie tylko dobra aktyw¬ nosc przeciwko owadom ssacym, lecz takze prze¬ ciwko owadom gryzacym i roztoczom /Acarina/. 35 Jednoczesnie wykazuja bardzo mala fitotoksycznosc i czesciowo moga byc wykorzystane przeciw pa¬ sozytom zewnetrznym. Z tego wzgledu zwiazki o wzorze 1 stanowia korzystne srodki do zwalczania szkodników w ochronie roslin, w przechowalnictwie 40 oraz w higienie i lecznictwie zwierzat. Z biegiem czasu na rozmaitych obszarach larwy pasozytów dwuskrzydlych uodpornily sie przeciwko stosowa¬ nym dotad profilaktycznie srodkom na bazie zwiazków fosforoorganicznych i karbaminianów, 45 tak ze wynik traktowania coraz bardziej staje sie watpliwy.W celu zabezpieczenia gospodarczej hodowli bydla na terenach ogarnietych choroba istnieje naglaca potrzeba srodków, za pomoca których mo- so zna by w pewny sposób unieszkodliwic zakazenie larwami muchy plujki, takze nalezacymi do szcze¬ pów uodpornionych, na przyklad rodzaju Lucilia. W wysokim stopniu odporne na dotychczas stosowane estry kwasu fosforowego i karbaminiany sa na 55 przyklad w Australii szczep — „Goondiwindi", a w poludniowej Afryce szczep „Alexandria" Lucilia cuprina. Substancje czynne srodków wedlug wy¬ nalazku okazuja sie jednakowo skuteczne zarówno w stosunku do normalnie wrazliwych, jak i prze- 60 ciwko uodpornionym szczepom muchy plujki oraz wykazuja jednakowo dlugi profilaktyczny okres ochronny zarówno przeciwko normalnie wrazli¬ wym, jak i uodpornionym larwom muchy plujki.Do owadów ssacych zwalczanych przez srodki 85 wedlug wynalazku nalezy glównie Aphidae, jak5 7«9X1 6 Myzus persicae, Doralis fabae, Rhopalosiphum padi, Macrosiphum pisi, Macrosiphum solanifolii poza tym Cryptomyzus korschelti, Sappaphis mali, Hy- alopterus arundinis i Myzus cerasi, oprócz tego Coccina, na przyklad Aspidiotus hederae i Leca- nium hesperidum oraz Pseudococcus maritimus; Thysanoptera, jak Hercinothrips femoralis i plu¬ skwiaki, na przyklad Piesma auadrata, Dysdercus intermedius, Cimex lectularius, Rhodnius prolixus i Triatoma infestans, ponadto piewiki, jak Eusce- lis bilobatus i Nephotettix bipunctatus. Jako owa¬ dy gryzace zwalczane przez srodki wedlug wy¬ nalazku nalezy wymienic przede wszystkim Le- pidoptera, jak Plutella maculipennis, Lymantria dispar, Euproctis chrysorrhoea i Malacosoma neustria, poza tym Mamestra brassicae i Agrotis segetum, Pieris brassicae, Cheimatobia brumata, Tortirx viridana, Laphygma frugiperda i Prodenia litura, Hyponomeuta padella, Ephestia Kiihniella i Galleria mellonella.Do owadów gryzacych naleza równiez Coleoptera, na przyklad Sitophilus granarius=Calandra gra-, naria, Leptinotarsa decemlineata, Gastrophysa viri- . dula, Phaedon cochleariae, Meligethes aeneus, Byturus tomentosua, Bruchidius=Acanthoscelides obtectus, Dermestes frischi, Trogoderma granarium, Tribolium castaneum, Calandra lub Sitophilus zeama- is, Stegobium paniceum, Tenebrio molitor, Oryza- ephilus surinamensis, a takze gatunki zyjace w gle¬ bie, na przyklad Agriotes spec. i Melolontha melo- lontha; karaluchy jak Blattella germanica, Peripla- neta americana, Leucophaea lub Rhyparobia madei- rae, Blatta orientalis, Blaberus giganteus i Blaberus fuscus oraz Henschoutedenia flexivitta; ponadto Orthoptera, na przyklad Acheta domesticus; ter- mity jak Reticulitermes flavipes i Hymenoptera, jak mrówki, na przyklad Lasius niger.Do dwuskrzydlych zwalczanych przez srodki wedlug wynalazku naleza glównie muchy, jak Drosophila melanogaster, Ceratitis capitata, Musca domestica, Fannia canicularis, Phormia aegina i Calliphora erythrocephala, jak i Stomoxys cal- citrans; poza tym dlugoczulkie, na przyklad ko¬ mary jak Aedes aegypti Culex pipiens i Anopheles stephensi.Do roztoczy Acari zalicza sie zwlaszcza Tetrany- chidae, jak Tetranychus telarius=Tetranychus althaeae lub Tetranychus urticae i Paratetranychus philosus=Panonychus ulmi, szpecieiowate, na przy¬ klad Eriophyes ribis i Tarsonemidae, na przyklad Hemitarsonemus latus i Tarsonemus pallidus; w koncu kleszcze jak Ornithodorus moubata.Przy zastosowaniu przeciwko szkodnikom sani¬ tarnym i spichlerzowym zwiazki o wzorze 1 wy¬ rózniaja sie ponadto wybitnym dzialaniem pozo¬ stalosciowym na drewnie i glinie oraz dobra sta¬ bilnoscia w srodowisku alkalicznym na wywapno- wanym podlozu.Zwiazki o wzorze 1 wprowadzono do lecznictwa zwierzat uzyskujac dobre wyniki w zwalczaniu licznych szkodliwych pasozytów zwierzecych /pa¬ sozytów zewnetrznych, jak pajaczaki i owady/. Ja¬ ko pasozyty zewnetrzne z klasy pajeczaków nalezy wymienic: Ixodidae, jak na przyklad posiadajacy jednego zywiciela australijski i poludniowo-ame¬ rykanski kleszcz bydlecy, £oophilui mieroplu#, posiadajacy jednego zywiciela amerykanski kleszcz bydlecy Boophilus annulatus i posiadajacy jednego zywiciela afrykanski kleszcz bydleey Boophilus s decoloratus /ze szczepów normalnie wrazliwych i odpornych na eatry kwasu fosforowego J kar¬ baminiany/, jak i posiadajace wiejn zywicJaH kj**^ cze bydlece i owcze rodzaju Rhipieephaiug/ na przyklad Rhipicephalw everfcl, Bkipicepjialup ap* pendiculatus, Rhipicephalus simu*, Bhipi<*ph*lus bursa; Ambiyomma Ma przyklad AmWy&niis* hebraeaum/, HyaJomma /na przyklad &yal truncatum/ i Ixodes /na przyklad Jsodfs fuhfew- dusA Jako pasozyty zewnetrzne z klasy owadów zwal¬ czane przez srodki wedlug wynalazku nalezy wy¬ mienic: Mallopkagon, juk na przyklad DamaUnia oyto i Eomenaeanthus ftramineus; Anoplura, jak na przyklad Haeraatopinus eurysternus; patera, jak na przyklad st^@ paaozytujaee na zywicielu Melophagua ovinus i nastepujace krótkpczulkie, pasozytujaca czasowo na zywicielu jak na przy^ klad Liperosia irritans, Wperosia exigua i Musea autumnalis, ponadto pasozytujace w eieplokrwistych larwy dwuskrzydlych, jak na przyklad larwy Lucilia sericata, Lucilia cuprina /szczepów nor- malnie wrazliwych i odpornych na estry kwasu fosforowego/, Chrysomyia ehloropyga, ponadto lar¬ wy raczyc, jak na przyklad Hypoderma b&m, oraz larwy „screwworm", na przyklad gatunku Cochliomyia maceUaria.Zaleznie od celu, w jakim maja byc stosowane nowe substancje, mozna je przeprowadzic w zwy¬ kle uzywane postacie uzytkowe, jak roztwory, emulsje, zawiesiny, proszki, pasty i granulaty.Wytwarza sie je w znany sposób, na przyklad przez zmieszanie substancji czynnych z rozcien¬ czalnikami, to znaczy z cieklymi rozpuszczalnika¬ mi i/albo ze stalymi nosnikami, ewentualnie ste,- sujac srodki powierzchniowo czynne, to jest srod¬ ki emulgujace i/albo dyspergujace, przy czym na przyklad w przypadku stosowania wody jako roz¬ cienczalnika mozna ewentualnie stosowac orga¬ niczne rozpuszczalniki, jako rozpuszczalniki po¬ mocnicze. Jako ciekle rozpuszczalniki stosuje sie zwlaszcza weglowodory aromatyczne, na przyklad ksylen, benzeny, chlorowane weglowodory aroma¬ tyczne, na przyklad chlorobenzeny, parafiny, jak frakcje ropy naftowej, alkohole, na przyklad me¬ tanol lub butanol, silnie polarne rozpuszczalniki, takie jak dwumetyloformaraid i sulfotlenek 4wa- metylowy oraz wode. Jako stale nosniki stosuje sie zmielone mineraly wystepujace w przyrodzie, na przyklad kaolin, glinki, talk, krede oraz zmie¬ lone mineraly syntetyczne, na przyklad silnie roz¬ drobniony kwas krzemowy i krzemiany.Jako emulgatory stosuje sie niejonowe i anio¬ nowe emulgatory, takie jak estry kwasów tlusz¬ czowych i polioksyetylenuj na przyklad etery al- kiloarylopoliglikolowe, alkilosulfoniany i arylosul- foniany. Jako dyspergatory stosuje sie na przy-p klad lignine, lugi posiarczynowe i metyloceluloze.Substancje czynne o wzorze 1 moga wystepo¬ wac w postaciach uzytkowych w miesga8toi& z innymi znanymi substancjami czynnymi. Prepa- 15 20 25 30 15 40 45 50 55 6076 981 raty zawieraja na ogól* 0,1—95% wagowych, ko¬ rzystnie 0,5—90% wagowych skladnika czynnego.Substancje czynne mozna stosowac same albo pod postacia preparatów lub przygotowanych z nich gotowych form do stosowania, jak gotowe do uzytku roztwory, koncentraty emulsyjne, emulsje, zawiesiny, proszki zwilzalne, pasty, proszki roz¬ puszczalne, srodki do opylania i granulaty. Sto¬ suje sie je w zwykly sposób, na przyklad przez opryskiwanie, rozpylanie, opryskiwanie mglawico¬ we, opylanie, rozsypywanie, odymianie, gazowa¬ nie, polewanie, zaprawianie lub inkrustacje.Stezenia substancji czynnej w formach gotowych do stosowania moga wahac sie w szerokich gra¬ nicach. Zasadniczo wynosza 0,0001—10% korzystnie 0,01—1*.Mozna takze stosowac substancje czynne z do¬ brymi wynikami sposobem „XJltra-Low-Volume" /ULV/, nanoszac formy uzytkowe o stezeniu do 95% lub nawet sama 100%-owa substancje czynna.W lecznictwie zwierzat stosuje sie srodki wedlug wynalazku w znany sposób, na przyklad doustnie pod postacia tabletek, kapsulek, napojów, granu¬ latów oraz zewnetrznie na przyklad pod postacia kapieli, opryskiwania, polewania i pudrowania, jak i opryskiwania mglawicowego, a takze pozajelito- wo, na przyklad pod postacia zastrzyków.Preparaty lub postacie uzytkowe mozna zmie¬ szac jeszcze z innymi srodkami pomocniczymi, z rozcienczalnikami i/lub srodkami powierzchniowo czynnymi, wzglednie z innymi substancjami czyn¬ nymi, takimi "jak srodki owadobójcze lub rozto- czobójcze i/lub srodki dezynfekujace.Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja wyna¬ lazek.Przyklad I. Próba skutecznosci przeciwko Drosophila. Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe ace¬ tonu. Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloary- lopoliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniej postaci uzytko¬ wej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, który zawiera po¬ dana ilosc emulgatora i koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia. 1 cm1 przygotowanej postaci uzytkowej przenosi sie pipetka na krazek o srednicy 7 cm z bibuly do saczenia. Krazek ten kladzie sie mokry na szkielko, na którym znajduje sie 50 Drosophila melanogaster i przykrywa plytka szklana.Po uplywie podanego czasu oznacza sie stopien smiertelnosci w %, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie muchy zginely, a 0% oznacza, ze nie zginela zadna mucha. Substancje czynne, stezenia substancji czynnych, czas trwania doswiadczenia i stopien smiertelnosci podano w nastepujacej ta¬ blicy 1.Tablica 1 Próba skutecznosci przeciwko Drosophila 10 15 20 25 30 35 45 50 55 . Substancja czynna Zwiazek go wzorze 4 (znany) Stezenie substancji czynnej w % 0,1 0,01 Smiertelnosc w % po uply¬ wie ll dnia 90 65 Zwiazek o wzorze 5 Zwiazek o wzorze 6 Zwiazek o wzorze 7 1 Zwiazek o wzorze 8 Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 10 Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 13 Zwiazek o wzorze 14 Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 16 Zwiazek o wzorze 17 Zwiazek o wzorze 18 Zwiazek o wzorze 19 Zwiazek o wzorze 20 Zwiazek o wzorze 21 Zwiazek o wzorze 22 Zwiazek o wzorze 23 Zwiazek o wzorze 24 Zwiazek o wzorze 25 Zwiazek o wzorze 26 1 0,1 0,01 0,001 ,0,0001 0,1 0,0/1 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001' 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,00001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 ' cd. tablicy. 1 100 100 100 98 "- 100 .100 100 1 100 1 100 100 100 99 100 100 100 60 . 100 100 100 99 100 100 95 100 100 90 100 100 100 100 100 80 100 100 80 100 100 75 100 100 85 100 1 100 | 99 100 100 100 100 loo 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 1100 100 100 noo aoo ?100 100 100 noo 100 100 J76 981 10 cd. tablicy 1 cd. tablicy 2 Zwiazek o wzorze 27 Zwiazek o wzorze 28 Zwiazek o wzorze 29 Zwiazek o wzorze 30 Zwiazek o wzorze 31 •0,1 - 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 100 100 100 100 100 100 100 100 ,100 100 100 90 100 100 100 95 100 | 100 I 100 10 15 Przyklad II. Próba skutecznosci przeciwko larwom Phaedon. Rozpuszczalnik: 3 czesci wago¬ we acetonu. Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniej postaci sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, który zawiera podana ilosc emulgatora i kon¬ centrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Liscie kapusty /Brassica oleracea/ opryskuje sie mglawicowo az do orosienia za pomoca przy¬ gotowanej postaci substancji czynnej i obsadza sie je larwami Phaedon cochleariae.Po uplywie podanego czasu oznacza sie stopien smiertelnosci w %, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie larwy chrzaszczy zginely, a 0% ozna¬ cza, ze nie zginela zadna larwa chrzaszczy.Substancje czynne, stezenia substancji czynnych, czas trwania doswiadczenia i wyniki podano w nastepujacej tablicy 2.Tablica 2 Próba skutecznosci przeciwko larwom Phaedon 20 25 30 35 Substancja czynna Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 5 Zwiazek o wzorze 6 Zwiazek o wzorze 7 Zwiazek o wzorze 8 Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 13 Zwiazek o wzorze 14 Stezenie substancji czynnej w % 0,1 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 Smiertelnosc po uplywie 3 dni w % 0 100 100 65 45 100 100 60 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 ' 100 100 100 | 45 55 60 Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 17 Zwiazek o wzorze 32 Zwiazek o wzorze 18 Zwiazek o wzorze 19 Zwiazek o wzorze 20 Zwiazek o wzorze 21 0,1 0,01 0,1 0.01 0,1 0,01 6,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 100 100 100 100 100 100 100 100 100 70 100 100 100 100 100 ' 60- Przyklad III. Próba dzialania kontaktowego na Myzus persicae..Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu. Emul¬ gator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoliglikolo¬ wego.W celu otrzymania odpowiedniej postaci substan¬ cji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, który zawiera podana ilosc emulgatora i koncentrat roz¬ ciencza sie woda do zadanego stezenia.Sadzonki kapusty (Brassica oleracea), silnie za¬ kazone Myzus persicae, opryskuje sie az do oro¬ sienia za pomoca przygotowanej postaci.substancji czynnej.Po uplywie podanego czasu oznacza sie stopien smiertelnosci w %, przy^ czym 100% oznacza, ze wszystkie mszyce zginely, a 0% oznacza, ze nie zginela zadna mszyca.Substancje czynne, stezenie substancji czynnych, czas trwania doswiadczenia i wyniki podano w nastepujacej tablicy 3.Tablica 3 Próba skutecznosci na Myzus Substancja czynna Zwiazek p wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 5 Zwiazek o wzorze 6 Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 8 Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 17 Zwiazek o wzorze 32 Stezenie substancji czynnej w % 0,1 0,01 0,1/ 0,01 0,1 0,01 0,00.1 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 0,01 0^001 0,0001 Smiertelnosc 1 po uplywie 1 dnia w % 60 O 100 90 aoo 100 90) 100 90 100 50 10O ioq 100! "9$ 100 J95 100 ioaf 100 701 lOtf 1 100 10Q 90 176 981 li 12 cd. tablicy 3 Zwiazek o wzorze 21 Zwiazek o wzorze 31 0,1 0,01 0,001 0,0001 0,1 O,01 0,001 0,0001 100 100 100 40 100, 100 100 45 Przyklad IV. Próba dzialania na Tetranychus urticae. Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu.Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloaryloppli- glikolowego.W celu. wytworzenia odpowiedniej postaci sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substan¬ cji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, który zawiera emulgator i koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Przygotowanym roztworem opryskuje sie az do orosienia rosliny fasoli /Phaseolus vulgaris/ o wy¬ sokosci okolo 10^30 cm. Rosliny te sa silnie po¬ razone przedziorkiem chmielowcem /Tetranychus urticae/ we wszystkich stadiach rozwoju.Po uplywie podanych okresów czasu oznacza sie skutecznosc przygotowanej postaci substancji czyn¬ nej liczac martwe przedziorki. Tak otrzymany stopien smiertelnosci podaje sie w %. 100% ozna¬ cza, ze wszystkie przedziorki nie zyja, podczas gdy 0% oznacza, ze zaden przedziorek nie zginal.Badane substancje, stezenia substancji czynnych, czas, po uplywie którego dokonuje sie oceny i wy¬ niki podano w nastepujacej tablicy 4.Tablica 4 Próba skutecznosci na Tetranychus | Substancja czynna Zwiazek o wzorze 4 Zwiazek o wzorze 11 1 Zwiazek o wzorze 12 I Zwiazek o wzorze 23 Zwiazek o wzorze 26 Zwiazek o wzorze 31 Stezenie substancji czynnej w % 0,1 0,1 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 Smiertelnosc po uplywie 2 dni w % 0 99 90 100 90 100 100 100 Przyklad V. Test LD100. Owad testowy: Sitop- hilus granarius. Rozpuszczalnik: aceton. 2 czesci wagowe substancji czynnej rozpuszcza sie w 1000 czesci objetosciowych rozpuszczalnika.Tak otrzymany roztwór rozciencza sie rozpuszczal¬ nikiem do pozadanych nizszych stezen. 2,5 ml roztworu substancji czynnej przenosi sie pipetka na szalke Petriego, na dnie której znajduje sie saczek z bibuly do saczenia o srednicy 9,5 cm.Szalke Petriego pozostawia sie otwarta az do cal¬ kowitego odparowania rozpuszczalnika. Zaleznie od stezenia roztworu substancji czynnej rózna jest ilosc substancji czynnej przypadajaca ha 1 m? bibuly do saczenia. Nastepnie umieszcza sie okolo 10 15 20 25 30 35 40 50 55 60 25 sztuk owadów testowych w szalce Petriego i przykrywa szklana pokrywka.Stan owadów testowych kontroluje sie po 3 dniach od zalozenia próby i oznacza smiertelnosc w procentach. Rodzaje substancji czynnych, steze¬ nia ich, owady testowe i wyniki zamieszczono w nastepujacej tablicy 5.Tablica 5 Wyniki oznaczenia LD100 Substancja czynna Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 11 l Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 17 Zwiazek o wzorze 32 Zwiazek o wzorze 18 Zwiazek o wzorze 21 Zwiazek o wzorze 20 1 -•• Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w roz¬ tworze w % 0,2 0,2 0,02 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 . 0,2 0,02 0,2 0,02 0,2 0,02 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,2 0,02 0,002 Smiertelnosc w % 0 100 60 100 100 100 100 100' 100 100 1001 10tf 1001 100 100 100 50 100 50 100 100 50 | Przyklad VI. Próba skutecznosci przeciwko larwom komarów. Owad testowy: larwy Aedes aegypti. Rozpuszczalnik: 99 czesci wagowych ace¬ tonu. Emulgator: 1 czesc wagowa eteru benzylo- hydroksydwufenylopoliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniej postaci sub¬ stancji czynnej rozpuszcza sie 2 czesci wagowe sub¬ stancji czynnej w 1000 czesci objetosciowych roz¬ puszczalnika, który "zawiera wyzej podana ilosc emulgatora. Tak otrzymany roztwór rozciencza sie woda do zadanych nizszych stezen. Przygotowana wodna postacia uzytkowa substancji czynnej na¬ pelnia sie szkielka i do kazdego szkielka wklada sie nastepnie okolo 25 sztuk larw Aedes aegypti.Po uplywie 24 godzin oznacza sie stopien smiertelnosci w %, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie larwy zginely, a 0% oznacza, ze nie zgi¬ nela zadna larwa.Substancje czynne, stezenia substancji czynnych, owady badane i wyniki podano w nastepujacej tablicy 6.Tablica 6 Próba skutecznosci na larwach Aedes aegypti 65 Substancja czynna Zwiazek o wzorze 4 (znany) Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w roz¬ tworze w ppm 10 Smiertelnosc w% •• o.76 981 13 14 cd. tablicy 6 Zwiazek o wzorze 5 Zwiazek o wzorze 6 Zwiazek o wzorze 7 Zwiazek o wzorze 8 Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 13 Zwiazek o wzorze 14 Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 16 Zwiazek o wzorze 17 Zwiazek o wzorze 32 Zwiazek o wzorze 18 Zwiazek o wzorze 21 Zwiazek o wzorze 20 10 1 0,1 10 1 10 1 10 l1 10 1 10 1 0,1 10 1 0,1 10 1 0,1 10 1 10 1 0,1 10 1 10 1 10 1 0,1 10 1 0,1 0,01 10 1 0,1 10 1 0,1 100 100 40 100 100 100 70 100 80 100 100 100 100 30 100 100 100 100 100 90 100 90 100 100 100 100 100 100 100 100 100 80 100 |100 100 30 100 100 90 100 100 100 15 20 25 30 40 Pr z y k l a d VII. Próba LT100 dla dwuskrzydlych.Owad testowy: Mucha domowa /Musca domestica/.Rozpuszczalnik: Aceton. 2 czesci wagowe substancji czynnej rozpuszcza sie w 1000 czesci objetosciowych rozpuszczalnika.Tak otrzymany roztwór rozciencza sie rozpuszczal¬ nikiem do pozadanych nizszych stezen. 2,5 ml roz¬ tworu substancji czynnej przenosi sie pipetka na szalke Petrie'go, na dnie której znajduje sie saczek z bibuly filtracyjnej o srednicy 9,5 cm. Szalke Petrie'go pozostawia sie otwarta az do calkowi¬ tego odparowania rozpuszczalnika. Zaleznie od stezenia roztworu substancji czynnej, rózna jest ilosc substancji czynnej przypadajaca na cm2 bi¬ buly filtracyjnej. Nastepnie umieszcza sie okolo 25 sztuk owadów testowych w szalce Petrie'go i przykrywa szklana pokrywka. Stan owadów testowych kontroluje sie na biezaco i ustala czas potrzebny dla uzyskania 100%-owej smiertelnosci, Owady testowe, rodzaje substancji biologicznie czynnych, stezenia ich i okresy czasu, w których nastapila 100%-owa smiertelnosc, zamieszczono w nastepujacej tablicy 7.Przyklad VIII. Próba dzialania kontaktowego na mszyce sliwowo-chmielowa /Phorodon humuli/.Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu. Emul- 65 50 55 60 gator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoligliko- lowego.W celu otrzymania odpowiedniej postaci sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substan¬ cji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, który zawiera podana ilosc emulgatora i koncentrat roz¬ ciencza sie woda do zadanego stezenia. Rosliny chmielu /Humulus lupulus/ silnie opanowane przez mszyce sliwowo-chmielowa opryskuje sie otrzy¬ mana postacia uzytkowa mglawicowo az do oro- sienia.Po uplywie podanego czasu oznacza sie stopien smiertelnosci w %, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie mszyce zginely, a 0% oznacza, ze nie zginela zadna mszyca.Substancje czynne, stezenia substancji czynnych, czas trwania doswiadczenia i wyniki podano w nastepujacej tablicy 8.Tabl Wyniki oznaczania LT ica 7 100 dla dwuskrzydlych /Diptera/ Substancja czynna Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 5 Zwiazek o wzorze 6 Zwiazek o wzorze 7 Zwiazek o wzorze 8 Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 10 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 13 Zwiazek o wzorze 14 Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 16 Zwiazek o wzorze 17 Zwiazek o wzorze 18 Zwiazek o wzorze 21 Zwiazek o wzorze 20 1 1 1 Stezenie sub¬ stancji czyn¬ nej w roz- 1 tworze w % 0,2 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,002 0,2 o,oa 0,002 0,2 0,0'2 0,2 0,02 0,002 0,2 0,02 0,2 0,02 0,2 0,02 0,00i2 0,2 0,02 0,2 0,2 0,02 0,002 0,2 0,2 0,02 0,002 1 LTioo 8h=0% '55' 130' 8h=40% | 1 50' 1 55' 60' 110' 6" 75' 180' a^=6o% 60' 150' 6h 45' 180' 8h=70% ,75' 180' .60' 100' 6h 120' 240' 95' 6h 75' 200' 8*=90% 120' 240' .95' (30' (60' <180' |8h 00' 00' 0h 176 981 15 16 Tablica 8 Próba skutecznosci na Phorodon humuli Substancja czynna Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 32 Stezenie substancji czynnej w % 0,02 0,02 0,004- 0,0008 0,02 0,004 0,0008 0,00016 Smiertelnosc po uplywie 1 dnia w % 30 100- . 100 98 100 100 100 100 Przyklad IX...Próba dzialania kontaktowego na Myzus persicae /odporne/. Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu. Emulgator: 1 czesc wago¬ wa eteru alkiloarylopoliglikolowego.W celu wytworzenia odpowiedniej postaci sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substan¬ cji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, który zawiera emulgator i koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Przygotowanym roztworem opryskuje sie mgla¬ wicowo az do orosienia rosliny kapusty /Brassica oleracea/, silnie porazone przez Myzus persicae.Po uplywie podanych okresów czasu oznacza sie smiertelnosc w %. 100% oznacza, ze wszystkie mszyce nie zyja, podczas gdy 0% oznacza, ze zadna mszyca nie zginela.Badane substancje, stezenia substancji czynnych, czas po uplywie którego dokonuje sie oceny, i wy¬ niki podano w tablicy 9., Próba skutecznosci przeciwko Myzus persicae Substancja czynna Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 32 Stezenie , substancji czynnej w % 0,1 0,02 0,1 0,02 0,004 0,1 0,02 0,004 0,0008 Smiertelnosc 1 po uplywie 1 dnia w % 35 20 100 97 50 100 99 93 45 Przyklad X. Próba skutecznosci przeciwko pasozytujacym larwom much. Rozpuszczalnik: 35 czesci wagowych eteru metylowego poliglikolu etylenowego, 35 czesci wagowych eteru nonylofe- nolopoliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniej postaci substan¬ cji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, który zawiera podana ilosc emulgatora i koncentrat roz¬ ciencza sie woda do zadanego stezenia.Okolo 20 larw much Lucilia cuprima umieszcza sie w probówce, która zawiera 2 cm8 miesni konskich. Na mieso konskie nanosi sie 0,5 ml przy¬ gotowanej postaci substancji czynnej. Po uplywie 24 godzin oznacza sie stopien smiertelnosci w %. 100% oznacza, ze wszystkie larwy zginely, 0%, ze zadna larwa nie zginela. Otrzymane wyniki próby umieszczono w tablicy 10.Przyklad XI. Próba skutecznosci przeciwko kleszczom. Rozpuszczalniki: 35 czesci wagowych eteru monometylowego poliglikolu etylenowego, 35 czesci wagowych eteru nonylofenolopoliglikolowe- go.W celu otrzymania odpowiedniej postaci sub¬ stancji czynnej miesza sie 3 czesci wagowe sub¬ stancji czynnej* z 7 czesciami wagowymi wyzej podanej mieszaniny rozpuszczalnika i emulgatora i tak otrzymany koncentrat emulsyjny rozciencza sie woda do zadanego stezenia.W otrzymanym roztworze substancji czynnej zanurza sie na okres 1 minuty nassane adulty sa¬ mic kleszcza rodzaju Boophilus microplus /wrazli¬ wych i odpornych/. Po zmoczeniu kazdych 10 sztuk samic róznych szczepów kleszczy umieszcza sie kleszcze w szalkach Petrie'go, których dno wy¬ lozone jest odpowiednio duzym saczkiem z bibuly filtracyjnej. Po uplywie 10 dni oznacza sie sku¬ tecznosc przygotowanego roztworu przez oblicze¬ nie stopnia zahamowania skladania jaj w stosunku od ilosci jaj zlozonych przez nietraktowane klesz¬ cze kontrolne. Skutecznosc podaje sie w %, przy czym 100% oznacza, ze nie zostaly zlozone jaja, a 0% oznacza, ze kleszcze skladaly jaja w nor¬ malny sposób.Badane substancje czynne, odpowiednie stezenie, badane pasozyty i otrzymane wyniki zamieszczono równiez w tablicy 10.Substancja czynna Zwiazek o wzo¬ rze 8 Zwiazek o wzo¬ rze 7 Zwiazek o wzo¬ rze 10 Zwiazek o wzo¬ rze 9 Zwiazek o wzo¬ rze 5 Stezenie substancji czynnej w ppm 300 100 30 10 300 100 30 10 300 100 30 10 3 300 30 3 300 100 30 10 3 1 Smiertelnosc Lucilla cuprlna w% 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 60 50 <50 100 100 <50 100 100 100 50 50 50 Zahamowanie skla- dania jaj Boophilus microplus w % \ szczep Ridge- land szczep Biarra 10 15 20 25 30 35 40 46 50 53 60 Tablica 9 Tablica 1076 981 18 cd. tablicy 10 Zwiazek o wzo¬ rze 6 Zwiazek o wzo¬ rze 14 Zwiazek o wzo¬ rze 11 Zwiazek o wzo¬ rze 13 Zwiazek o wzo¬ rze 15 Zwiazek, o wzo¬ rze 16 Zwiazek o wzo¬ rze 1? 300 100 30 10 3 300 100 30 10 10000 3000 1000 300 100 30 10000 3000 1000 300 100 30 300 100 30 10 100,00 3000 300 100 ao 10 10000 3000 100Q 300 100 300 100 30 10000 300 100 30 10 3 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 1Q0 10.0 100 100 100. 100 100 100 100 100 100 50 50 100 100 100 100 50 <50 50 50 100 100 100 50 50 50 100 100 50 <50 100 100 50 50 • <50 <50 ! ! ! ! L 40, Tablica 11 Próba dzialania przeciwko larwom muchy plujki na sztucznie zakazonych owcach | Substancja czynna Zwiazek o wzorze 8 Zwiazek o wzorze 33 (znany) Próba kontrolna (nie leczona) Stezenie substancji czynnej w ppm 1000 750 500 500 — Rodzaj larw wrazliwe odporne wrazliwe odporne wrazliwe odporne wrazliwe odporne wrazliwe odporne Przecietny okres ochronny i w tygodniach 14 14 14 14 14 14 10 (4—14) 5,6 (2^12) 0 o ! 1 Przyklad XJI. Próba skutecznosci przeciwko larwom muchy plujki na. sztucznie zakazonych owcach, Rozpuszczalnik: 35 czesci wagowych eteru mono- metylowego poligjikolu etylenowego, 35 czesci wa¬ gowych eteru nonylefenoloppliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniej • postaci sub¬ stancji czynnej miesza sie 3 czesci wagowe sub¬ stancji czynnej z 7 czesciami wagowymi, wyzej podanej mieszaniny rozpuszczalnika i emulgatora i tak otrzymany koncentrat emulsyjny rozciencza 5 sie woda do zadanego stezenia.W otrzymanym roztworze substancji czynnej za¬ nurza sie /kapie/ grupy owiec z okreslona dlugos¬ cia welny. W odstepie 14 dni, poczynajac od 14- -tego dnia po stosowaniu substancji czynnej, lar- io wy muchy plujki normalnie wrazliwe i odporne, wszczepia sie w dwa miejsca za lopatka i na wy¬ sokosci guza biodrowego. W tym celu larwy muchy plujki wsadza sie w naciecia skóry owiec dlugosci okolo 2 cm zabrudzone kalem owiec i miesem 15 karaluchów. Owce trzyma sie w miesiacach letnich na pastwisku, w czasie zimowych miesiecy w stajni /20°C±3°C, wilgotnosc wzgledna 70% ± 10%/.Kontrole dzialania substancji przeprowadza sie za kazdym razem po uplywie 48 godzin po wszcze- 20 pieniu larw. Jako kryterium dzialania in vivo przyjmuje sie dlugosc okresu ochronnego po za¬ nurzeniu. Okres ochronny oznacza okres czasu, w którym calkowicie zostalo udaremnione zakazenie za pomoca wszczepionych larw. 25 Badane substancje czynne i stezenia, testowe pasozyty i wyniki badan zamieszczono w nastepu¬ jacej tablicy 11.Przyklad XIII. Próba skutecznosci przeciwko 30 bolimuszcze. Rozpuszczalnik: 35 czesci wagowych eteru monometylowego glikolu etylenowego. Emul¬ gator: 35 czesci wagowych eteru nonylofenolopoli- glikolowego.W celu sporzadzenia odpowiedniej postaci uzy- 35 tkowej miesza sie 3 czesci wagowe substancji czyn¬ nej z ? czesciami wyzej podanej mieszaniny roz¬ puszczalnika i emulgatora, i tak otrzymany kon¬ centrat emulsyjny rozciencza sie woda do zada¬ nego stezenia.Na okr.ag}y saczek o srednicy 7,5 cm przenosi sie pipetka 1,5- ml rozcienczonej postaci uzytkowej.Po wysuszeniu na powietrzu zaimpregnowanego 15 20 6576 981 19 saczka z bibuly do saczenia, kladzie sie go do szalki Petriego. Nastepnie wklada sie do szalki Petriego 25 bolimuszek /Stomoxys calcitrans/ i przy¬ krywa pokrywka.Po uplywie róznych okresów czasu od trakto¬ wania substancja czynna oznacza sie stopien smier- 20 Po uplywie róznych okresów czasu od trakto¬ wania substancja czynna oznacza sie stopien smier¬ telnosci, przy czym 100% oznacza, ze zginely wszystkie muchy, a 0% oznacza, ze nie zginela zadna mucha. Badane substancje czynne, stoso- 5 wane stezenia, badane pasozyty i otrzymane wy- Tablica 12 Próba dzialania przeciwko bolimuszce Substancja czynna | Zwiazek o wzorze 8 Pasozyt Stomoxys calcitrans Stezenia substancji czynnej w ppm 1000 100 10 1 Skutecznosc w % po uplywie 1 godziny 100 50 <50 0 24 godzin 100 100 100 0 telnosci, przy czym 100% oznacza, ze zginely wszystkie muchy, a 0% oznacza, ze nie zginela zadna mucha. Badane substancje czynne, stosowa¬ ne stezenia, badane pasozyty i otrzymane wyniki zamieszczono w nastepujacej tablicy 12.Przyklad XIV. Próba skutecznosci przeciwko musze plujce. Rozpuszczalnik: 35 czesci wagowych eteru monometylowego glikolu etylenowego. Emul¬ gator: 35 czesci wagowych eteru nonylofenolopoli- glikolowego.W celu sporzadzenia odpowiedniej postaci uzytko¬ wej miesza sie 3 czesci wagowe substancji czyn- 15 niki zamieszczono w nastepujacej tablicy 13.Przyklad XV. Próba skutecznosci: przeciwko wpleszczowi owczemu. Rozpuszczalnik: 35 czesci wagowych eteru monometylowego glikolu etyleno¬ wego. Emulgator: 35 czesci wagowych eteru nóny- 20 lofenolopoliglikolowego.W celu sporzadzenia odpowiedniej postaci uzytko¬ wej miesza sie 3 czesci wagowe substancji czyn¬ nej z 7 czesciami wyzej podanej mieszaniny roz¬ puszczalnika i emulgatora i tak otrzymany kon- 25 centrat emulsyjny rozciencza sie woda do zadanego stezenia.W otrzymanym roztworze substancji czynnej za- Tablica 13 Próba dzialania na muchy plujki Substancja czynna Zwiazek o . wzorze 8 Rodzaj much Lucilia cuprina (wrazliwe) Lucilia cuprina (odporne) Stezenie substancji czynnej w ppm 1000 100 10 1 1000 100 10 1 Skutecznosc w % po uplywie 1 godziny 100 <50 0 0 100 50 0 0 24 godzin 100 100 100 <50 100 100 100 <50 nej z 7 czesciami wyzej podanej mieszaniny roz¬ puszczalnika i emulgatora i tak otrzymany kon¬ centrat emulsyjny rozciencza sie woda do zada¬ nego stezenia. Na okragly saczek o srednicy 7,5 cm przenosi sie pipetka 1,5 ml rozcienczonej po¬ staci uzytkowej. Po wysuszeniu na powietrzu za¬ impregnowanego saczka z bibuly do saczenia, kla¬ dzie sie go do szalki Petriego. Nastepnie kladzie sie do szalki Petriego 25 much plujek /Lucilia cuprina ze szczepów normalnie wrazliwych i od¬ pornych na estry kwasu fosforowego/ i przykrywa pokrywka. 40 45 50 nurza sie owce silnie zakazone wpleszczem ow¬ czym /Melophagus ovinus/.Po uplywie 1,8 i 28 dni od stosowania substancji czynnej bada sie owce i ustala liczbe zyjacych i martwych owadów.Po uplywie róznych okresów czasu od trakto¬ wania substancja czynna oznacza sie stopien smier¬ telnosci, przy czym 100% oznacza, ze zginely wszystkie muchy, a 0% oznacza, ze nie zginela zadna mucha. Badane substancje czynne, stoso¬ wane stezenia, badane pasozyty i otrzymane wy¬ niki zamieszczano w nastepujacej tablicy 14.21 76 981 22 Tablica 14 Próba dzialania na wpleszcz owczy Substancja czynna Zwiazek o wzorze 8 Pasozyt Melophagus ovinus .Stezenie substancji czynnej w ppm 1000 750 500 Skutecznosc w % po uplywie dni: i 1 100 100 100 8 100 100 100 28 100 1 100 100 Przyklad XVI. Próba oznaczenia stezenia granicznego dla owadów w glebie. Owad badany: Phorbia brassicae — larwy w glebie. Rozpuszczal¬ nik: 3 czesci wagowe acetonu-. Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoliglikolowego.W celu sporzadzenia odpowiedniej postaci sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia emulgatora i kon¬ centrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia.Rozcienczona postac substancji czynnej miesza sie dokladnie z gleba, przy czym stezenie substancji czynnej w postaci uzytkowej praktycznie nie od¬ grywa zadnej roli, rozstrzygajaca jest ilosc sub- 10 15 stancji czynnej w jednostce objetosci gleby, która podano w ppm /ha przyklad mg/litr/. Doniczki napelnia sie gleba i pozostawia w temperaturze pokojowej. Po uplywie 24 godzin badane larwy wprowadza sie do traktowanej gleby i po uplywie dalszych 48 godzin oznacza sie stopien skutecznosci przez wyliczanie w % martwych i zywych larw.Stopien skutecznosci wynosi 100\ jezeli wszystkie larwy zginely, 0%, jezeli pozostalo tyle zywych larw, co w próbie kontrolnej.Substancje czynne, stosowane dawki i wyniki za¬ mieszczono w nastepujacej tablicy 15.Tablica 15 Próba dzialania owadobójczego na owady przebywajace w glebie /Phorbia brassicaeczerwie w glebie/ Substancja czynna Zwiazek o 1 wzorze 8 1 Zwiazek o wzorze 7 Zwiazek o | wzorze 9 | Zwiazek o 1 ozorze 6 1 Zwiazek o t wzorze 5 Zwiazek o wzorze 14 Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o i wzorze 13 Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 16 Zwiazek o zwzorze 17 Zwiazek o | wzorze 12 [ Zwiazek o ¦ wzorze 32 Zwiazek o 1 wzorze 4 [ (znany) 20 10* ¦ 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 0 Smiertelnosc ~ 10 10O 100 100 100 100 „ 100 100 100 100 100 100 : 100 ; 100 w % przy stezeniu substancji czynnej ppm 5 * 100 ¦100 !ioo lioo 100 doo 100 100 1100 95 98 100 75 2,5 ' 100 95 100 100 100 100 •• '100 100 90 50 50 100 i — ! i_J. 1,25 100 50 95 100 98 100 ,75 50 40 ' — 50 95 ' — 0,625 1 80 . ~" ' ' 75 100 50 '95 — — — — — 50 ' — 1 Przyklad XVII. Próba oznaczenia stezenia granicznego dla owadów w glebie. Owad badany: Tenebrio molitor — larwy. Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu. Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoliglikolowego.W celu sporzadzenia odpowiedniej postaci sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc- wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, dodaje emulgator i koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia. Rozcienczona postac sub¬ stancji czynnej miesza sie dokladnie z gleba, przy czym stezenie substancji czynnej w postaci uzy¬ tkowej praktycznie nie odgrywa zadnej roli, roz¬ strzygajaca jest ilosc substancji czynnej w jed¬ nostce objetosci gleby, która podaino w ppm /na przyklad mg/litr/. Doniczki napelnia sie gleba i po¬ zostawia w temperaturze pokojowej. Po uplywie 24 godzin badane larwy wprowadza sie do trakto-23 76 981 24 Nastepujace przyklady wyjasniaja sposób wy¬ twarzania substancji czynnej.Przyklad XVIII. Zwiazek o wzorze 8. 36,5 g /0,22 mola, temperatura wrzenia 63°C/ kwasu N-etoksy-benzohydroksamowego rozpuszcza sie w 150 cm8 acetonitrylu. Po dodaniu 36 g /0,26 mola/ drobno sproszkowanego weglanu po¬ tasowego ogrzewa sie mieszanine w temperatu¬ rze 50°C w ciagu 30 minut mieszajac, dodaje w tej temperaturze 37,5 g /0,2 mola/ chlorku estru 0,0-dwuetylowego kwasu tionofosforowego, miesza¬ nine reakcyjna ogrzewa w ciagu 18 godzin do temperatury 50^6G°C i wylewa po ochlodzeniu do wody. Wydzielony olej ekstrahuje sie benzenem, roztwór benzenowy przemywa sie dwukrotnie za pomoca 2 n luga sodowego i nastepnie woda az do reakcji obojetnej. Po wysuszeniu nad siarcza¬ nem sodowym i oddestylowaniu rozpuszczalnika otrzymuje sie 55 g /87% wartosci teoretycznej/ estru 0,0-dwuetylowego kwasu 0-/N-etoksybenzimidoilo/- -tionofosforow^go jako jasnozólty olej o wspólczyn¬ niku zalamania swiatla n^—1,5228. Dla CisH^NO^- -PS /ciezar czasteczkowy 317,3/: N P S obliczono: 4,4% 9,8% 10,1% znaleziono: 4,3% 9,9% 10,1% W analogiczny sposób otrzymuje sie nastepujacezwiazki: Zwia¬ zek o wzorze 1 7 10 9 5 6 14 1 U 13 15 16 17 12 32 22 27 29 28 Wyglad 2 bladozólty olej bezbarwny olej bladozólty olej bladozólty olej krystalalizacja w wodzie z lodern zólty olej zóltawy olej bladozólty olej pomaranczowy olej pomaranczowy olej pomaranczowy olej bladozólty olej jasnozólte igly zóltawy olej jasnozólty olej pomaranczowy pomaranczowy olej Wlasciwosci fizyczne wspólczynnik zalamania swiatta 3 nD21 = l,5312 nD22 = 1,5016 nD21^ 1,5320 nn21= 1,5267 nD21 = 1,5350 nD21 =1,5262 nD21 = 1,5226 nD21= 1,5292 nD21= 1,5373 nD21 = 1,5232 nD21 = 1,5361 nD28= 1,5508: nD21 = 1,5433 nD21= 1,5268 nD*°= l,5260 .- temperatura topnienia °C 4 45# 78# * temperatura wrzenia °C/mmHg 5 9470,01 105°/0,01 9070,01 10370,01 9570,01 Wydajnosc % wartosci teoretycznej 6 - aa 73,6 60,7 41,1 , 84 91,4 85,8 1 96 60 82,4 95 '97 77 57,6 84,5. 78,6 wanej gleby i po uplywie dalszych 48 godzin oznacza sie stopien skutecznosci przez wyliczenie w % martwych i zywych larw. Stopien skutecznosci wynosi 100%, jezeli wszystkie larwy zginely, 0% je¬ zeli pozostalo tyle zywych larw, co w próbie kon- 5 trolnej.Substancje czynne, stosowane dawki i wyniki zamieszczono w nastepujacej tablicy 16.Tablica16 10 Próba dzialania owadobójczego na owady przeby¬ wajace w glebie /Tenebrio molitor — larwy w glebie/ Substancja czynna Zwiazek o wzorze 5 Zwiazek o wzorze 6 Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzcrze 4 (znany) Smi 40 100 ipo 100 100 100 0 ertelnpsc w % przy stezeniu substancji czynnej ppm 20 100 100 100 100 100 ' — 10 | J 2,5 50 100 75 75 100 — _ 50 — '— 100 '— — — — 70 —25 76 981 26 1 1 30 34 35 23 24 25 26 31 2 pomaranczowy olej zóltawy olej pomaranczowy olej pomaranczowy olej pomaranczowy olej pomaranczowy olej zóltawy olej 3 nD22=1,5148 nD22=1,5440 nD21= 1,5332 nD22=1,5469 nD22=1,5496 nD22= 1,5537 nD22=1,5626 4 81* 5 6 100 61 73,5 79 79 68 77 35 PL PL