PL98244B1 - Srodek owadobojczy i roztoczobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobójczy i roztoczobójczy zawierajacy nowe estry wzglednie amidy estrów O-tiriazolilowych kwasów (tlono) (tio- lo)-fosforowych(£osfonowych) jako substancje czyn¬ na srodka.Wiadomo, ze estry 0-taiazolil'owe kwasów (tiono) fosforowych(£osfonowych), np. ester OyO-dwome- tylo^O-Il-meitylo-S-miety^otro-l^^-itriazolilowy^S)] kwasu tionofosforoweigo, ester 0-etylo-0-[l-azopro- pylo-5-jmetylotilo-ll!,2,4-traazolilowy-(3)] kwasu tiono- fenylofosfonowego i ester O^0-dwuetylo-0-[l-izo- propylo-l5-cMciro-(lA4-triaEolijlowy-i(3)] kwasu tao- nofasforowego, maja dzialanie owadobójcze i roz- toczofoójcze opisy RFN DOS nr 2 259 960 i nr 2i 260 015).Stwierdzono, ze nowe estry wzglednie amidy estrów O-triazoMlowych kwasów (itiono) (tliolo)- -fosfoirowycih(fosfonowyicih), o wzorze 1, w kltóryim R oznacza rodnik alkilowy o 1—6 atomach wegla, R± oznacza rodnik fenylowy lufo rodnik alkilowy,, grupe alkoksylowa, alkilotio, monoalkiloaminowa lub dwualflriloamdinowa o 1—6 atomach wegla w kazdym rodniku alkilowym* Rj oznacza atom wodoru lufo rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla, Hal oznacza atom chlorowca, a X oznacza atom tlenu lufo siarki, maja silne dzialanie owado¬ bójcze i roztoczofoójcze.Nowe estry wzglednie amidy estrów O-triazoli- lowych kwasów (tiono) (tiolo)-ifosforowych(£osfo- nowycih) o wzorze 1 otrzymuje sie przez reakcje halogenków estrów wzglednie amidów estrów kwasów (tiono) (tiolo)-£os£orowych(fosfoncwyich) o wzorze 2, w którym R, R± i X maja wyzej po¬ dane znaczenie, a Ha^ oznacza atom chlorowca, korzystnie chloru, z pochodnymi trtiazolu o wzo¬ rze 3, w którym R, i Hal maja wytzeg podane zna¬ czenie, w obecnosci srodka wiazacego kwas, luib stosujac zwiazki wyjsciowe w postaci odpowied¬ nich soli metali alkalicznych, metali ziem alkalicz¬ nych lub soli amonowych, ewentualnie w srodo¬ wisku rozpuszczalnika lufo rozcienczalnika.Nowe estry wzglednie amidy estrów O-fcrazicMio- wych kwasów (tiono) (ftiolo)-ifosforowychi(foslono¬ wych) maja znacznie lepsze dzialanie owadobójcze i roztoczobójcze, niz znane zwiazki o analogicznej budowie i takim samym kierunku dzialania.Wzbogacaja one zatem stan techniki.W przypadku stosowania na przyklad N,(N-dwai- metyloamidu kwasu O-eltylofosforowego i 1-cytfano- etyio)-3-hydroksy-5-C(hjlorotriazoiLu jako zwiajzków wyjsciowych, przebieg reakcji przedstawia sche¬ mat 1.Stosowane zwiazki wyjsciowe przedstawiaja ogól¬ nie wzory 2 i 3. We wzorach tych R oznacza ko¬ rzystnie prosty lufo rozgaleziony rodnik alkilowy o 1—4, zwlaszcza 1—3 atomach wegla, R± oznacza korzystnie rodnik fenylowy, prosta lufo rozgalezio¬ na grupe alkoksylowa, aikiiotio lufo grupe mono- alkiiloaminowa o . 1—% zwlaszcza l.1—3 atomach wegla, Rs oznacz^ korzystnie atom wodoru lufo 98 2443 rodnik metylowy, Hal i Halj oznaczaja korzystnie atomy chloru, a X atom siarki.Sibosowane jako zwiazki wyjsciowe halogenki estrów wzglednie amidów estrów kwasów (tiono) (tido)-fosfioirowyCih (fiosifonowych) o wzorze 2 sa 5 ogótoie znane z literatury i mozna je wytworzyc wedlug ogólnie znanych sposobów.Stosuje sie na - przyklad chlorek estru O,0-dwuimetyilowego, OyOndwuetyiloweigo, O^dwunn-propylowego, 0,0-dwu-izopropylowego, OX- wego, 0/Hdwu-dzobutylowego, O/D-dwu-IlI-irzejd. butylowego, O-metylo-O-etylowego, O^etytlo-iÓ-n- Eropyiowego, O-etylonOnizopropylowego^ O-etylo- -O-Jll^z^L tóutylowegof i O-etylonO-II-rzed. bu- tylowego kwasu fosforawego oraz odpowiednie tionoanalogd, ponadto cihlorek estru O^S-dwuime- tyjowego, OySnclwuetyloJwego, O^^diwiU-n-prapylo- w^gp, O^^wu-^ic&opropyaowego, 0,S-dwu-n-butylo- wego, 0,S-dwuJizobul^owego, OjS-dwu-II-rzed. butylawego, O^S-dwu-III-rzed-butylowego, O-me- tylo-S-ettylowego, O-etyio-S-n-propylowego, O-ety- lo-S-izopropyiowego, O-etylo-S-n-ibuitylowego, O-n- -propylo-S-etylowego, O-nipropylo-S-n-lbutylowego lub O-izopropylo-S-etyiowego kwasu tioiofosifiaro- wego i odpowiednie tionoowiazkd, ponadto N-ime- tyiuaniid esto? O-metyiowego, N-eityioaanid estru Onsltylowego, iN-n-propyloaim&d estru. O-n-propylo- wego, N4zopropyioamid estru O-izopropylowego, N-n-lbultylloamdd estru O-n-fautyfcawego, N-iaobu- tyloamid estiru OnizpJbuJtyiowego, N-IInrzed. butylo- amid estru O-II-rzejd. butylowego, iN-HI-rzed. byityloanuid estiru O-JH^rzed. bultylowego, K-izopro- pyloamdd estru O-ejtylawego, N-ejtyioamid estru (^izopropylowego, N-etytLoamid estru O-III-rzed. butyfcowego Bufe N-elyioanTnd estru O-II-rzed. bu- tytowego kwasu ichlorowego i odpowiednie zwiaz^ ki ftaojiowe i diwuatóloaiminowe, ponadto chlorek esbru Onmetyiowego, Godowego* G-n-propylc- wego, O^opropyilowego, Onn-teutylowego, O-izo- buiyiowego* O-II-arzed. butylawego lufo O-JH-rzed. taulyloiwego kwasu motano-, etano-, n-propano-, izopropano-, n-buttanor, izobutano-, ll-rzed. bn- tam-4 IiU-rzed.-lbu)ta«to^ i benzeno-fosfonowego oraz odpowiednie tiooozwiajziki.Pochodne itrisuzoflu o wzorze & mozna wytwarzac w znany sposób, aa przyklad przez reakcje 2-cy- janoa3kUohydrazyny z dwuc&lorkiem N-chiorokar- bonyloizocyjanku wedlug sd*ematu 2, w którym 50 R, ma wyaej podane znaczenie.Jako pochodne toriaizolu o wzorze 3 stosuje sie np. MS-cytfanoetyio)- luto M2-cyjaoopropy -hydroksy^-cnlorotriazol.Reakcje prowadzi sie korzystnie w odpowiednim 55 rozpuszczalniku lub Rozcienczalniku. Praktycznie mozna stosowac wszystkie obojetne rozpuszczalniki organiczne, korzystnie alifatyczne i aromatyczne, ewenliuailnie chlorowane weglowodory np. benaen, toluen* ksylen, benzyne, chlorek metylenu, cltforo- 60 form, czterochlorek wegla, chibottoibenzen kit) etery, np. eter etylowy i butylowy;, dioksan, ponadto ketony, np. aceton, mettyloeitylokefton, nietyloizopro- pyloketon, metyloizobutylokeiton, oprócz (tego ni¬ tryle np. acetonitryi i propionitryl. 65 Jako srodki .wiazace kwas modna * stosowac zwykle akceptory kwasu," " korzystnie weglany i alkoholany metaM alkalicznycli* np. wej^laa, me- tylan lub etylan sodu i potasu,ponadto alifatyczne, aromatyczne lub heterocykliczne amdihy np. /brój- etyloammie, trójmetyloamine, dwiumetyloaniline, dwumetyloJbenzyioamine i pirydyne, 'TeB^eraibura reakcji moze wahac sie w szeorokto za<1ore»ie. Na ogól reakcje prowadzi siew temperaturze flh—120°C, korzysitnie 40—70°C. Reakcje prowatfzi sienna ogól pod cisnieniem normalnymi.Do reakcji wprowadza sie substancje wyjsciowe na ogól w stosunkach równomoiorwych- Nadmiar jednego lub drugiego reagentu n&^ti&ie istotnych korzysci. Reakcje prowadzi sie korzystnie miesza¬ jac w jednym z wymienionych ra^pwsacaalffiikóiw lub rozcienczalników w obecnosci srodka wiaza¬ cego kwas, w podanej temperaturze. Po jedno- do kilkugodzinnej reakcji, przewaznie w (tempera¬ turze podwyzszonej, mieszanine poreakcyjna prze¬ rabia sie w znany sposób. Na ogól po ochlodzeniu wylewa sie do wody, ekstrahuje rozpuszczalnikiem organicznym, np. chlorkiem metylenu, faze orga¬ niczna przemywa i osusza i rozpuszczalnik odde¬ stylowane, przewaznie pod zmniejszonym cisnie¬ niem.Nowe zwiazki otrzymuje sie w postaci olejów, które nie destyluja bez rozkladu. Mozna je uwal¬ niac od lotnych skladników i tym samym oczysz¬ czac przez tak zwane ^oddestylowanie", to jest dluzsze ogrzewanie pod zmniejszonym cisnieniem do umiarkowanie podwyzszcnej temperatury. Do ich charakterystyki sluzy wspólczynnik zalama¬ nia swiatla.Jak juz podano, nowe estry wzglednie amidy estrów O-triazo&knwych kwasów itiono (tiolo) tosfo- rowych( owadobójcze i roztoczobójcze. Dzialaja one nie tylko na owady d roztocza porazajace rosliny, lecz rów¬ niez szkodniki sanitarne i magazynowe* Przy nie- znacanej (fitotoksycznosci diialaga bardzo skutecz¬ nie na owady o narzadzie gebotwytn ssacym i gry¬ zacym oraz na roztocaa. Wlasciwosci te umozliwia¬ ja stosowanie zwiazków o wzonze 1 z ddbrym wynikiem iw dziedzinie oiehrony rosHn oraz higieny, w przechowalnictwie i weterynarii w postaci srod¬ ków szfcodnikofoójczyclh.Do owadów o narzadzie gebowym ssacym zwal¬ czanych przez srodki wedlug wynalazku naleza glónmie mszyce (Aphidae), np. mszyca brzoskwi- nioiwo-ziemniaczantt (M3rzus persicae), mszyca trztiuelinowo4xirakowa (Doralls fabae), mszyca czeremchowo-zbozowa (Rhopalosiphum padd, mszyca grexrhowa (Ma«rosipihujmi pisi), mozyca ziemniaczana smugowana (Macrosiphuim solantfdliH mszyca porzeczkowa (Cryptomyzus korscfoeliti), mszyca jatblonaowo-batócowa mszyca sliwowo-ifcrzcinowa (Hyalopterus ainundi- nis), mszyca wisniowo-przyituiliowa (Myzus ceraBi} ponadto czerwcowate (Coccina), np. ftarcznik olean- drowiec (Aspidiotus hederae),, liecankam hesperi- dum, Piaeudococcus maritimus, przylzenee (Thysano- pteTa), np. Hei^mothraps femoralis, pluskwiaki np. plaszczyniec iburakowy cus intermedius, pluskwa domowa (Oimex lectu-98 244 6 larius), Rhodmius prolicus, Triatoma infestans, dalej piewiki nip. Euscelis foilobatus i Nephotefctix bipunctaitus.Do owadów o narzadzie gebowym gryzacym zwalczanych przez srodki wedlug wynalazku na¬ leza przede wszystkim gasienice motyli (Lepidcp- tera), takich jak tanltnis tanzyzowiaczek (Pluitella maeuidipemnis), brudnica nieparka (Lymantria dis-, par), krupowka-nudnica (Euproctis chirysorrhoea), przadka pierscienica ((Melacosoma neusfcria), ponad¬ to pietnówka kapustówika (Mamestra brassicae), zbozówka rolnica(Agrotis segetu/m)., bielinek kapu- stnik (Pieris brassicae), piedzik przedzcimek (Cheimntohia brumata), zwójka zieloneczka viridana), Laphygma frugiperda, Pncdenia Mitura, dalaj namicitmik owocowy, (Hyponomeuta padeilla), molik maczny (Ephestia kuhniella) i barciak wiekszy (Galleria mellonella).Ponadto do owadów o narzadzie geibowym gry¬ zacym, zwalczanych przez srodki wedlug wyna¬ lazku naleza chrzaszcze (Coleoptera) np. wolek zbozowy (SitoiplhMus granarius = Calandra gra- naria), stonka ziemniaczana (Leptinotarsa doce- mlineta), kaludnica zielonka (Gastrophysa viiridula), zaczka chrzanówka (Phaedon cochleariae),, slody- szek rzepakowy (Meligethes aeneus), kisitnik maili- niak (Byiturus tomentosuis), strakowiec fasolowy (Bruchidius = Acanthoscelides obtectus), Derme- stes frischi, skórek zbozowiec (Trogoderma gra- narium), trojszyk gryzacy (Trifooliuim castaneuim), wolek kukurydziany (Calandra lub Sitophilus zeamais), zywiak chlebowiec (Stegofoium paniceum), macznik mlynarek /(Tenebrio molitor), spichrze] surynamsfei (OryzaephilUs. surinamensis), oraz ro¬ dzaje zyjace w "glebie, np. drufcowce (Agriotes spec.), chrabaszcze majowe (Melólontha meló¬ lontha), karaluchy, np. prusak (Blatella germanica), przybyszka amerykanska (Perirjlaneita americana), Leucophaea lub Rhyparobia maderae, karaczan wschodni (Blatita orientalis), BdafoerusA giganteus, Blaberius fuscus, Herischoutedenia flexivitta, dalej róznoskrzydle, np. swierszcz domowy (Acheta do- mestieus), termity np. Re&cuMermes f&rt&es i blonostarzydle, np, mrówki, przykladowo hurtnica czarna (Lasius niger).Z dwuskrzydlych zwalczaja glównie muchy, np. wywilzyne karlówke (Drosophila melanogaster), owocanke poludniówke (Ceratitis capitata), muche domowa (Musca, domestica), muche pokojowa (Famnia canicularis), Phormia segina, plujke rudio- glowa (Calliphora arythrocephala), oraz bodimuszke kleparke (Stómoxys calcitrans), dalej dlugoczulkie, takie jak komary, np. Aedes aegypti, Oulex pipiens i Anopheles stephensi.Do roztoczy wedlug wynalazku naleza zwlaszcza przedziorko- wate (Tetranychidae), np. przedziorek Chmielowiec (Tetranychus telarius = Tetranychus alithaeae lub Tetranychus urticae) i przedziorek owocowiec (Paratetranychus plilos.u6 =* Pananychus ulmd), szpecielowate, np. szpeciel porzeczkowy (Erio- phyes ribis), roztocza róznopazurkowafte np.Hemitarsonemus latus i roztocz truskawkowy (Tarsonemus pallildus oraz kleszcze, np. Ornitho- doruiS moufoata. «- W przypadku stosowania w dziedzinie higieny i magazynowania zwlaszcza przeciwko muiohorn i komarom, ziwdaziki o wzorze 1 wykazuja dosko¬ nale dzialanie pozostalosciowe na drewnie i glinie s i dobra (odpornosc na alkalia na uwapnaonycth pod¬ lozach.Suibsitamcje czynne o wzorze 1 mozna przepro¬ wadzac w zwykle preparaty w postaci, jozfoworów, emulsji, zawiesin* proszków, past i granulatów. io Oibrzymuje sie je w znany sposób, np. przez zmie¬ szanie substancji czynnych z rozdepicaalnikairni, to jest cdeklyim'i rozpuszczalnikami, skroplcnyimi pod cisnieniem gazami i/lufo stalymi nosnikami, ewen¬ tualnie stosujac substancje powierzchniowo czyn- is ne, takie jak emulgatory i/lub dyspergiatory iAu^b srodki pianotwórcze.W przypadku sitosówania wody jako rozcien- czailnika mozna stosowac np. rozpuszczailnikl orga¬ niczne jako rozpuszczalniki pomocnicze-Jako ciekle rozpuszczalniki mozna stosowac zasaidniczo zwiaz¬ ki aromatyczne, np. ksylen, toluen, benzen lub alkilonaftaiLeny, chlorowane zwiazki aromatyczne lub chlorowane weglcwodory, alifatyczne, takie jak chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek nnetyile- nu, weglowodory apatyczne, takie jak cyklohek¬ san lufo parafiny np. frakcje ropy naftowej, alko¬ hole, takie jak butanol lufo glikol oraz ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, meltyloetylokeltofn, metyloiaobutyilokelton lub cykloheksanon, rozpusz- czalniki o duzej polarnosci, takie jak dwumetylo- formamid i sulfotlenek dwumetylowy, oraz wode.Jako skroplone gazowe rozcdenczalniki lub nosndki stosuje sie ciecze, które w norimaikiej temperaituirae i pod normalnym cisnieniem sa gazami, np. gazy aerozolotwórcze, takie jak cMorowcoweglowodory, . np. freon.Jako stale nosniki stosuje sie naturalne maczki mineralne, takie, jak kaoliny, tlenki glinu, talk,, kreda, kwarc, atapuilgit, montmorylionit lub zie- 40 mia okrzemkowa i kynibetyczne maczki nieonganice- ne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stop¬ niu rozdrobnienda, tlenek glinu i krzemiany. Jako emulgatory i/lufo i*nodki poanotwórcze slt€(su^je, s-ie emulgatory niejoiriotwóircze i anionowe, takie jak: 45 estry poiiiiblenku etylenu i kwasów tluszczowych, etery politleriku etylenu i al&oholl tluszczowych, np. etery aj^tiloarylopodi^likolowe/ aiUkdlosulifoniany, siarczany aflkilowe, arylosulfondany oraz hydroli¬ zaty bialka. Jako srodki dyspergujace sitosuge sie 50 np. lignine, lugi posiarczynowe i metylocelajutoze.Preparaty substancji czynnych srodka we^ug wynalazku moga zawierac diomieszfci jurnych zna-? nych substancji czynnych, ^repairaty zaiwieraaa na ogól: 04—96, korzystnie 0,5--000/* wagowych syb- 55 stancji czynnych.Substancje czynne mozna stosowac same, w po¬ staci koncentratów lub przygotowanychi z «ich preparatów roboczyich, takich jak gotowe do uzycia roztwory, emulsje, pianki, zawiesiny, proszki, 60 pasty, proszki rozpuszczalne, proszki do opylan i granulaty. Srodki stosuje sie w znany sposób, np. przez opryskiwanie, opryskiwanie mglawico¬ we, opylanie mglawicowe, opylanie, roesiewanie, odymtianie, gazowanie, podlewanie, zapjraiwiaflrie 65 kifo inkrustowanie. Stezenie substancji czynnej98 244 w preparatach roboczych moze wahac sie w szero¬ kich granicach. Na ogól wynosi 0,0001!—10%, ko rzystaiie 0,01—1%.~ Substancje czynne mozna stosowac z dobrym wynikiem w sposobie Uitra-Dow-VoiLuime (ULV), w którym mozna stosowac preparaty zawierajace do 95% substancji czynnej, a nawet sama 100%-cwa substancje czynna.Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja wyna¬ lazek.Przyklad I. Testowanie Plutella.Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu.Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopoli- glikolowego.W celu ctrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana iloscia emulgatora, po czym koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia. Otrzymanym pre¬ paratem substancji czynnej opryskuje sie mglawi¬ cowo do orcsienia liscie kapusty (Brassica olera- cea) i obsadza gajsienicaimi tanitnilsia krzyzcwiaczka (Pluitella maculipemnis). Po uplywie podanego cza¬ su ustala sie smiertelnosc w %, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie gasienice zostaly zabite, a 0 % oznacza, ze zadna gasienica nie zostala zabita.W tablicy 1 podaje sie stosowane substancje czynne, stezenia substancji czynnych, czas obser¬ wacji i uzyskane wyniki.Tablica 1 Testowanie iPlu/tella I Substancja czynna 1 zwiazek o wzorze 4 (zmany) 1 zwiazek o wzorze 5 Stezenie. substancji czynnej w, % OJL o,oa 0,001 04 0,01 0,001 Smieritel- nosc W: % •po uplywie 3" dni 100 100 ' 0 100 100 noo 1 . Przyki a d II. Testowanie Dorali& (dzialanie systemiczne).Rozpuszczaikiik: 3 czesci wagowe acetonu Emulgator: 1 czesc eteru aJkiloarylc^pc^likolowego W celu odarzyimania odpiowiedniego prepairatu subs^incji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana iloscia emulgatora i koncentrat rozcien¬ cza sie woda do zadanego stezenia.Pedy fasoli (Viicia laba) silnie porazone mszyca trzinielinowc-buirakowa (Doralis fabae) podlewa sie po 20 ml preparatu substancji czynnej tak, by pre¬ parat wsiakal w glebe bez (zwilzania Msci fasoli.Substancja czynna jest pobierana z gleby i iw ten sposób przedostaje sie do porazonych lisci. Po uplywie podanego czasu ustala sie smiertelnosc w %,: przy czj^ £00% oznacza, ze wszystkie mezyce zostaly zabite, a 0% oznacza, ze zadna mszyca nie zostala zabita. 45 50 55 W tablicy 2 podaje sie substancje czynne, steze¬ nia substancji czynnych, czas obserwacji oraz uzyskane wyniki.Tablica 2 Testowanie Doralis (dzialanie systemiczne) Substancja czynna zwiazek o wzorze 6 (znany) i ©wiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 9 zwiazek o wzorze 10 zwiazek o wzorze 5 Stezenie substancji czynnej w % 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Smiertel- 1 nosc w % !* uplywie 4 dni 0 100 100 100 100 100 | Przyklad III. Testowanie Tetranychus (od^ porny).Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu; emulga¬ tor: 1 czesc wagowa eteru alkiloaryilopoliglikolo- wego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej miesza sie 1 czesc substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana iloscia emulgatora, po czym koncenitrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia. Otrzymanym pre¬ paratem substancji czynnej opryskuje sie mglawi¬ cowo do orosienia siewki fasoli (Plhaseolus vulga- ris) o wysokosci okolo HO—30 cm. Siewki te sa silnie porazone wszystkimi stadiami rozwojowymi przedziorka chmielowca (Tetranychus urticae). Po uplytwie podanego czasu ustala sie smiertelnosc w %, przy czym 100% oznacza* ze wszystkie prze- dziorki zostaly zabiite, a 0% oznacza* ze zaden przedziorek nie zostal zabity, W tabticy 3 podaje sie substancje czynne, steze¬ nia substancji czynnych, czasy obserwacji oraz uzyskane wyniki.Tablica 3 Testowanie Tetranychus Substancja czynna 1 zwiazek o wzorze 11 (znany) zwiazek o wzorze 5 Stezenie substancji czynnej w % 04 0,01 0,001 \ 0,1 o,oa O,00l Smiertel- I nosc w% po uplywie 2 dni 99 ... 90 0 . 100 100 75 1 65 Przyklad IV. Test LT100 "dla dwustozydlych, Testowane zwierze: Aedes aegyplti. Rozpuszczalnik: aceton.(Rozpuszcza sie 2 czesci wagowe substancji czyn* nej w 1000 czesciach objetosciowych rozpuszczal-98 244 nika. Tak otrzymany roztwór rozciencza sie tym samyfm rozipuBZiCzailnikiem do osiagniecia mniejsze¬ go zadanego stejzenia.Do naczynka Petiiego wprowadza sie pipetka 2,5 mi .rozitworu substancji czynnej. Na dnie na¬ czynka znajduje sie bibula filtracyjna o srednicy okolo 9,5 cm. Naczynko pozostawia sie otwarte do calkowitego ulotnienia sie rozpuszczalnika.W zaleznosci od stezenia roztworu substancji czyn¬ nej ilosc substancji czynnej przypadajaca na 1 m2 bibuly jest rózna. -Nastepnie- do naczynka wpro¬ wadza sie okolo 25 (testowanych zwierzat i na¬ czynko przykrywa wieczkiem szklanym.Stan zwierzat bada sie na biezaco. Ustala sie czas uplywajacy do wystapienia 100°/o simieirtel- nosci.W tablicy 4 podaje sie testowane zwierzeta, substancje czynne oraz czas uplywajacy do wy¬ stapienia 100% smiertelnosci.Tablica 4 Test LT100 dla dwustorzydlych (Aedes aegypti) Substancja czynna zwiazek o wzorze 6 (znany) zwiazek o wzorze 8 ©wiazek o wzorze 9 zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 5 Stezenie substancji czynnej w roz¬ tworze wi*/o 0,1 0,2 0,02 0,2 *M2 0,2 0,02 0,2 0,02 LfT100 w mi¬ nutach <') lub godzinach (h) 1 3h = 700/0 60' 180' 60' 120' 60' 120' 60' ilao' 39 40 Nastepujace przyklady wyjasniaja sposób wy¬ twarzania substancji czynnej srodka wedlug wy¬ nalazku.Przyklad V. Rozpuszcza sie 10 g (0,058 mola) l-(2-cyjanoetyio)-6-diloro-3-hydroksy-l,2,4-ltria^o^ w 150 ml absolutnego acetoniitrylu i mieszajac ogrzewa sie z 8 g wegilanu potasu w ciagu 1 go¬ dziny pad chlodnica zwrotna. Nastejpnie chlodzi sie do temperatury pokojowej, wkrapla sie 10,8 g chlorku kwasu 0,0-diwuetylotiionoiosloirowego i ogrzewa w ciagu 4 godzin, mieszajac, do tempera¬ tury 60°C. Po ochlodzeniu mieszaniny reakcyjnej rozciencza sie ja 500 ml /wody i ekstrahuje 800 mi chlorku metylenu. Faze organiczna oddziela sie i osusza siarczanem sodu. Po odsaczeniu srodka osuszajacego usuwa sie chlorek metylenu pod zmniejszonym cisnieniem, a pozostalosc krótko poddestyilowuje sie w temperaturze 60°C /2 tor.Otrzymuje sie 10$ g (54°/o wydajnosci teoretycz¬ nej) estru 0/D-dwuetyilo-0-[l-(2-cyjanoety^o)-5^ -chloro-H$,4-itriazoliiLowego-(3)] kwasu tionofostforo- wego o wzorze 8 w positaoi jasnego oleju o wspól¬ czynniku zalamania swiatla nJJ = 1,4055.Pir/zyklad VI. Do mieszaniny skladajacej sie z 10 g <0,058 mola) l-<2-cyjanoetyilo)-5-chloro-3- -hydroksy-l,2,4-triazolu, 5,8 g itrójetyloaminy i 150 ml aibsolultnego acetonitrylu wkrapla sie, mieszajac, 10,9 chlorku kwasu O-etylotiionoetano- fosfonowego, ogrzewa mieszanine reakcyjna w cia¬ gu 45 minut do temperatury 60°C, chlodzi, wyle¬ wa do 500 ml wody i ekstrahuje 200 ml chlorku metylenu. Faze organiczna oddziela sie, osusza siarczanem sodu i rozpuszczalnik oddestylowuje pod zmniejszonym cisnieniem. Pozostaly olej krótko poddestylowuje sie w temperaturze 80°C /2 tor. Otrzymuje sie 13,6 g (71% wydajnosci teore¬ tycznej) estru 0-etylo-0-[l-(2-cyjanoetylo)-5-Cihlo- ro-l,2,4-tsriazolilowego-(3)] kwasu tionoetanofosfo- nowego o wzorze 9 w postaci bezbarwnego oleju o wspólczynniku zalamania swiatla n™ = 1,5108. iWedlug przykladów V i/lub VI otrzymuje sie równiez zwiazki o wzorze 1 podane w tablicy 5.Tablica 5 Przyklad VII **•* \ VIII IX X XI XII XIII XIV R -C,,H5 -C2P5 -c*h5 i C3H7-izo -QH5 -C2H5 -CoH5 -C^Hg Rj -SC^H,-in -NH-CsH7-ko .QH5 -CH, -OC2H5 -OC^H,-n -OCjH, -OCaH7-n R2 H H H H -CH3 H H ¦CHfl X s s s s s s O s Wspólczynnik zalamania swiatla , n2^=1,5337 ng =1,5031 , ng=1,5649 nSi=l,5121 ng =1,5008 rag =1,4971 ng =1,4704 ng =1,4^85 Wydajnosc teorii 32 85 41 78 40 51 ' 62 48,611 98 244 Pochodne trdazolu o wzorze 3, stosowane jako substancje wyjsciowe, mozna wytworzyc inp. w spo¬ sób nizej podamy. a) Rozpuszcza sie 17 g (0,2 mola) 2-cyjanoetyio- hydrazyny w 100 ml acetonitrylu i w temperaturze —10°C wprowadza sie 7,3 g gazowego chlorowo¬ doru. Nastepnie chlodzac i dobrze mieszajac wkra- pla isie w temperaturze 0°C 32 g dfwuchlorku izo- cyjaniku N-chlorokairlbonylu d (po zakonczeniu wkraplania dodaje sde 30 g weglanu potasu.Miesza sde najpierw w ciagu 2 godzin w tempe¬ raturze pokojowej i nastepnde ogrzewa sie pod chlodnica zwrotna do stwierdzenia calikowitego uisitania wydzielania sie chlorowodoru (5—6 godzin).Po ochlodzeniu odsacza sie, pozostalosc przemywa sie acetonitryilem d caly przesacz odparowuje sde pod zmniejszonym cisnieniem. Pozostaly olej roz¬ puszcza sie w malej ilosci etanolu i chlodzi sde do temperatury od —10 do —I6°Ci Wytracone bez- bairwne krysztaly odsacza sie i suszy. Obrzyimuje sie 20 g l- triazodu ó wzorze 12 o temperaturze topnienia 149^15i0°C. fo) Rozpuszcza sde 19,8 g (0,2 mola) 2-cyjanopro- pyllohydrazyny w 150 ml acetomditrylu i w tempe¬ raturze 0°C trafabufie sie 7„3 g gazowego chlorowo¬ doru rozpuszczonego w 50 ml acetoniforylu. Na¬ stepnie, chlodzac, wlcrapla sie w temperaturze 0—10°C 32 g dwucMórku N-tiMorokaribonyloizo- 12 cyjanku i po zakonczeniu wkrapflania wprowadza sie mieszajac w temperaturze 10°C 30 g weglanu potasu. Miesza sie w ciaigu 2 godzin w tempera¬ turze pokojowej, nastepnie ogrzewa sie przez 4—6 godzin pod chlodnica zwrotna. Po ochlodzeniu saczy sie, nastepnie rozpuszczalndik odparowuje sie pod zmniejszonym cisniendentL Oleista pozostalosc rozpuszcza sie w malej ilosci etanolu i chlodzi sie do temperatury —15°C. Krystalizuje przy tym 4,5 g 142-cyjanopropyllo)-5-chilo[ro-3-hydirioklsyHlA4- -triazolu o wzorze 13 o temperaturze topnienia 166^168°C. -^4 atomach wegla, Hal oznacza atom chlorowca, a X oznacza altom tlenu lub siarki. x A KI / R0V II N=f Hal \A_n_/ ;p-0 R< HHO ~\ N-N-CH-CH-CN 2 I Wzór 1 X RCk 1 \ P-Ha! R.Wzdr 2 N=/ Hal : Vn-ch-ch-cn 2 I Wzdr 3 CH3-N—N s CH,S-Ar^0-P(0CH3) 3'2 Wzdr 4 CK 3CH-CH2-N—N S _ et^N-^o-pCoc^^ Wzdr 5 izo-C3H7-lsJ-—N s f-\ CKS^^N^-O-P^^ XOC2H5 Wzdr 6 NC-CHo-CH0-N—N S '2 ^' '2 CL L X «/CH3 0C3H7izo Wzdr 798 244 NOOVCH2-N—N s Cl^sN/V0-P(0C2H5)2 Wzór 8 NOCH2-CH2-^ S ^^ ^0C2H5 ck n^^o-p; Wzór 9 NC-CH2-CH-N-N S i/^M^n-P^ 2 5 ck^nt^o-p; Wzór 10 W-C3H7izo (CH3)2CH-N-N s CL^N^0-P(0C2H5)2 Wzór 11 NC-CH2-CH2-N—N CL^N^OH Wzór 12 CH3 nc-ch-ch2-n—y CKn^OH Wzór 1398 244 CJ-U). || '2' '5^\ (CH3)2N/' N CL P-CL + HO ^-N-CH2-CH2-CN srodek Q /Cl wiqzqcy p H g || N=/ J^ses— 2 5 p-o^x -HCL (CH3)2N N-N-CH-CH2-CN Schemat 1 Ro NC-CH-CH2-NH-NH2 x HCL + srodek r, wiqzqcy A^ kwas ,,, „ Cl-CO-N=CC _ ..^. J^ Jlj /- kwas N—j^ \CL-3xHCL aAKjM OH CH5-CH-CN 2 I R.Schemat 2 Cena 45 zl LZG Z-d Nr 2 — 736/78 100 egz. form. A-4 PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek owadobójczy i roztoczobójczy zawierajacy substancje czynna z rozcienczalnikami i/lub stalymi nosnikami, znamienny tym, ze jako substancje czyn¬ na zawiera estry wzglednie amidy estrów O-toriazoli- lowych kwasów (tlono) (tioiLo)Hfosf'Oiriowych wych) o wzorze 1,w!którymi R oznacza rodnik alki¬ lowy o 1—6 atomach wegla, R^ oznacza rodnik fenyiowy, rodnik alkilowy, grupe alfeosyiowa, alkilotio, monoalfciloacminiowa, dwualkitominowa zawierajace po 1^-6 atomach wegla w kazdym rodniku alkilowym, R2 oznacza atom wodoru lub rodnik ailkilowy o l* PL