PL192560B1

PL192560B1 - Sposób zmniejszania wielkości mikrocząstek i kompozycja zawierająca mikrocząstki

Info

Publication number: PL192560B1
Application number: PL331715A
Authority: PL
Inventors: Indu Parikh; Ulagaraj Selvaraj
Original assignee: Res Triangle Pharm Ltd
Priority date: 1996-08-22
Filing date: 1997-03-28
Publication date: 2006-11-30
Also published as: DE69734988T2; EP0925061B1; HUP9903537A3; CN1228021A; ATE314055T1; NO325197B1; KR20000035808A; PL331715A1; CA2263102C; CN1303985C; HUP9903537A2; RO120603B1; NZ333844A; DE69734988D1; EP0925061A1; AU2587197A; US5922355A; IL128632A0; HK1021140A1; NO990790L

Abstract

1. Sposób zmniejszania wielkosci mikroczastek nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie zwiazku, na powierzchni których jest zaadsorbowany lub przylega do niej co najmniej jeden srodek powierzchniowo czynny, znamienny tym, ze (a) miesza sie czastki nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie zwiazku z kombinacja fosfolipidu i co najmniej jednego niejonowego, anionowego albo kationowego srodka powierzchniowo czynnego, z wytworzeniem mieszaniny, przy czym fosfolipid i srodek powierzchniowo czynny sa obecne w mieszaninie w ilosci skutecznej do zmniej- szenia wielkosci czastek; oraz (b) poddaje sie wytworzona mieszanine procesowi zmniejszenia wielkosci czastek jedna lub wiecej sposród naste- pujacych technik: sonikacji, homogenizacji, mielenia, mikrofluidyzacji, stracania, rekrystalizacji z roztworów nadkrytycznych, albo wytracania z roztworów nadkrytycznych; przy czym c) wytwarza sie mikroczastki zwiazku majace wielkosc, wyrazona przez wartosc objetosciowo wazonej sredniej o 50% do 90% mniejsza od wielkosci mikroczastek zwiazku wytworzonych (i) w nieobecnosci srodka powierzchniowo czynnego w (a) i (ii) przy zastosowaniu takiego samego procesu zmniejszenia wielkosci czastek w (b). 11. Kompozycja obejmujaca mikroczastki nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie zwiazku, na po- wierzchni których jest zaadsorbowany lub przylega do niej fosfolipid i co najmniej jeden srodek powierzchniowo czynny, przy czym rozpuszczalnosc w wodzie tego zwiazku jest nizsza od 5 mg/ml przy fizjologicznych wartosciach pH (6,5-7,4), znamienna tym, ze zawiera mikroczastki dajace sie wytworzyc sposobem okreslonym w zastrz. 1, których wielkosc okre- slona przez wartosc objetosciowo wazonej sredniej wynosi 1 µm lub mniej, co stanowi 50% do 90% mniej niz wielkosc czastek zwiazku wytworzonych przy zastosowaniu takiego samego procesu zmniejszenia wielkosci czastek w nieobecnosci srodka powierzchniowo czynnego. PL PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest sposób zmniejszania wielkości mikrocząstek i kompozycja zawierająca mikrocząstki.

Ogólnie, wynalazek dotyczy sposobów wytwarzania stabilnych, submikronowych i mikronowych cząstek nierozpuszczalnych lub trudno rozpuszczalnych w wodzie leków i innych nierozpuszczalnych związków użytecznych w przemyśle. W skład kompozycji według wynalazku wchodzą kombinacje naturalnych lub syntetycznych fosfolipidów oraz jeden lub większa ilość niejonowych, anionowych albo kationowych środków powierzchniowo czynnych otaczających lub przylegających do powierzchni cząstek nierozpuszczalnego w wodzie związku. Ta kombinacja fosfolipidów i środków powierzchniowo czynnych umożliwia powstawanie i stabilizację cząstek związku o wielkości submikronowej i mikronowej drogą wzajemnych oddziaływań hydrofilowych, lipofilowych i elektrostatycznych, zapobiegając agregacji i flokulacji tych cząstek.

W przemyśle farmaceutycznym i w innych przemysłach, w których wykorzystuje się materiał biologiczny, istnieje ogromne zapotrzebowanie na technologie przygotowywania substancji nierozpuszczalnych lub słabo rozpuszczalnych w wodzie w postaci preparatów dostosowanych do podawania drogą doustną, iniekcyjną, inhalacyjną i do oczu. Do związków nierozpuszczalnych wodzie zalicza się te, których rozpuszczalność w wodzie jest niższa od 5 mg/ml przy fizjologicznych wartościach pH (6,5-7,4). Korzystne jest, jeśli rozpuszczalność w wodzie tych związków jest niższa niż 1 mg/ml, jeszcze bardziej korzystne jest, jeśli wynosi ona <0,1 mg/ml. Pożądane jest, aby lek był stabilny w wodzie w postaci zawiesiny. W innych przypadkach może być pożądana liofilizowana albo suszona rozpyłowo forma sucha.

Znana obecnie technologia dostarczania leków nierozpuszczalnych, ujawniona w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki o nr: 5091188, 5091187 i 4725442, skupia się na (a) powlekaniu małych cząstek leku naturalnymi lub syntetycznymi fosfolipidami albo na (b) rozpuszczaniu leku w odpowiednim nośniku lipofilowym i wytworzeniu emulsji stabilizowanej naturalnymi bądź półsyntetycznymi fosfolipidami.

Jedną z wad takich kompozycji jest to, że niektóre cząstki leku w zawiesinie mają tendencję do wzrostu z biegiem czasu z powodu występowania zjawiska rozpuszczania i powtórnego wytrącania się, znanego pod nazwą „dojrzewania Oswalda.

W EP 601618 ujawniono sposób, za pomocą którego zmniejsza się wielkość nanocząstek słabo rozpuszczalnego środka terapeutycznego (np. stosując proces mielenia na mokro) w środowisku ciekłym (np. środowisku mielenia), ewentualnie w obecności modyfikatora powierzchni (np. środka powierzchniowo czynnego). Następnie rozdrobnione cząstki (i ewentualnie środowisko ciekłe) usuwa się z naczynia mielącego i dodaje modyfikator powierzchni, jeśli nie był wcześniej obecny, po czym kompozycję nanocząstek poddaje się sterylizacji (np. autoklawuje się) w obecności co najmniej jednego modyfikatora temperatury mętnienia, np. obarczonego ładunkiem fosfolipidu. Po sterylizacji nanocząstki ujawnione wg EP 601618 zachowują swoją rzeczywistą średnią wielkość. W EP 601618 ujawniono więc sposób, w którym wielkość wytworzonych nanocząstek nie zmniejsza się znacząco po poddaniu ich sterylizacji w obecności modyfikatora temperatury mętnienia (np. obarczonego ładunkiem fosfolipidu). Modyfikator temperatury mętnienia dodaje się w szczególności w celu podwyższenia temperatury, w której modyfikator powierzchni (środek powierzchniowo czynny) ulega wytrąceniu z roztworu, tak aby modyfikator powierzchni nie oddzielał się od powierzchni nanocząstek w wysokich temperaturach stosowanych podczas autoklawowania.

Zgodnie z wynalazkiem sposób zmniejszania wielkości mikrocząstek nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie związku, na powierzchni których jest zaadsorbowany lub przylega do niej co najmniej jeden środek powierzchniowo czynny, polega na tym, że:

(a) miesza się cząstki nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie związku z kombinacją fosfolipidu i co najmniej jednego niejonowego, anionowego albo kationowego środka powierzchniowo czynnego, z wytworzeniem mieszaniny, przy czym fosfolipid i środek powierzchniowo czynny są obecne w mieszaninie w ilości skutecznej do zmniejszenia wielkości cząstek; oraz (b) poddaje się wytworzoną mieszaninę procesowi zmniejszenia wielkości cząstek jedną lub więcej spośród następujących technik: sonikacji, homogenizacji, mielenia, mikrofluidyzacji, strącania, rekrystalizacji z roztworów nadkrytycznych, albo wytrącania z roztworów nadkrytycznych; przy czym

c) wytwarza się mikrocząstki związku mające wielkość, wyrażoną przez wartość objętościowo ważonej średniej, o 50% do 90% mniejszą od wielkości mikrocząstek związku wytworzonych

PL 192 560 B1 (i) w nieobecności środka powierzchniowo czynnego w(a) i (ii) przy zastosowaniu takiego samego procesu zmniejszenia wielkości cząstek w (b).

Korzystnie jako fosfolipid stosuje się fosfolipid pochodzący z jaja, roślinny, półsyntetyczny, półsyntetyczny w formie częściowo uwodornionej, półsyntetyczny w formie całkowicie uwodornionej, syntetyczny, syntetyczny w formie częściowo uwodornionej, syntetyczny w formie całkowicie uwodornionej, w formie soli, w formie, która nie jest solą, fosfatydylocholina, sól sodowa dimirystoilofosfatydyloglicerolu, fosfatydyloetanoloamina, fosfatydyloseryna, kwas fosfatydylowy, lizofosfolipid lub ich kombinacje.

Korzystnie jako środek powierzchniowo czynny stosuje się ester polioksyetylenosorbitanu z kwasem tłuszczowym, kopolimer blokowy tlenku etylenu z tlenkiem propylenu, cztero-funkcyjny kopolimer blokowy otrzymany przez kolejną addycję tlenku etylenu i tlenku propylenu do etylenodiaminy, polieterosulfonian alkilowo-arylowy, glikol polietylenowy, hydroksypropylometylocelulozę, dodecylosiarczan sodu, deoksycholan sodu, bromek cetylotrimetyloamoniowy lub ich kombinacje.

Jako środek powierzchniowo czynny można też korzystnie stosować kazeinę, żelatynę, tragakantę, wosk, żywice stosowane do powłoczek dojelitowych, parafinę, gumę akacjową, estry cholesterolu, triglicerydy, etery polioksyetylenu i alkoholu tłuszczowego, estry sorbitanu i kwasów tłuszczowych, etery polioksyetylenu i kwasu tłuszczowego, estry sorbitanu, monostearynian glicerolu, glikol polietylenowy, alkohol cetylowy, alkohol cetostearylowy, alkohol stearylowy, metylocelulozę, hydroksycelulozę, hydroksypropylocelulozę, hydroksy-propylometylocelulozę, niekrystaliczną celulozę, alkohol poliwinylowy, poliwinylopirolidon, fosfolipidy syntetyczne, laurynian potasu, stearynian trietanoloaminy, laurylosiarczan sodu, siarczan alkilopolioksyetylenowy, alginian sodu, sól sodową sulfobursztynianu dioktylu, fosfatydyloglicerol, fosfatydyloinozyt, fosfatydyloserynę, kwas fosfatydylowy lub jego sole, obarczone ładunkami ujemnymi estry glicerolu, sól sodową karboksymetylocelulozy, sól wapniową karboksymetylocelulozy, czwartorzędowe związki amoniowe, chlorek benzalkonium, bromek cetylotrimetyloamoniowy, chitozan, chlorek laurylodimetylobenzyloamoniowy lub glinkę koloidalną.

Korzystnie jako nierozpuszczalny lub trudno rozpuszczalny w wodzie związek stosuje się lek, w szczególności cyklosporynę.

Korzystnie lek wybiera się z grupy obejmującej środki immunosupresyjne, środki aktywne immunologicznie, środki przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwnowotworowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne, antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe, znieczulające, nasenne, uspokajające, antypsychotyczne, neuroleptyczne, przeciwdepresyjne, przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe, leki o mechanizmie antagonistów, leki blokujące neurony, środki antycholinergiczne, cholinomimetyczne, przeciwmuskarynowe, muskarynowe, środki adrenergiczne, leki znoszące arytmię serca, przeciwnadciśnieniowe, hormony, odżywki i ich kombinacje.

Jako nierozpuszczalny lub trudno rozpuszczalny w wodzie związek można też stosować środek obrazujący lub też środek przeciwgrzybiczy.

Korzystnie w etapie a) stosuje się środek powierzchniowo czynny w stężeniu 0,1 do 50%.

Kompozycja według wynalazku obejmująca mikrocząstki nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie związku, na powierzchni których jest zaadsorbowany lub przylega do niej fosfolipid i co najmniej jeden środek powierzchniowo czynny, przy czym rozpuszczalność w wodzie tego związku jest niższa od 5 mg/ml przy fizjologicznych wartościach pH (6,5-7,4), charakteryzuje się tym, że zawiera mikrocząstki dające się wytworzyć sposobem określonym w zastrz. 1, a ich wielkość określona przez wartość objętościowo ważonej średniej wynosi 1 mm lub mniej, co stanowi o 50% do 90% mniej niż wielkość cząstek związku wytworzonego przy za stosowaniu takiego samego procesu zmniejszenia wielkości cząstek w nieobecności środka powierzchniowo czynnego.

Korzystnie kompozycją według wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna.

Kompozycja według wynalazku korzystnie ma postać użytkową odpowiednią do stosowania doustnego, donosowego, inhalacyjnego, do oczu, albo do stosowania w formie iniekcji, w szczególności iniekcji dożylnej, dotętniczej, domięśniowej, śródskórnej, podskórnej, dostawowej, nadtwardówkowej, podżebrowej, dootrzewnowej, podspojówkowej, do płynu mózgowo-rdzeniowego, do guza nowotworowego, do pęcherza moczowego lub do miejsca uszkodzenia.

Korzystnie kompozycja według wynalazku ma postać zawiesiny, ewentualnie wysuszonej zawiesiny, która może być powtórnie zawieszona w ośrodku wodnym lub niewodnym, proszku wysuszonego rozpyłowo, proszku liofilizowanego, granulatu albo tabletek.

Stosowane w opisie wyrażenie „mikro odnosi się do cząstek o średnicy w zakresie od nanometrów do mikrometrów. Termin „mikrocząstki odnosi się do stałych cząstek o kształtach nieregularnych,

PL 192 560 B1 niekulistych bądź kulistych. Preparaty zawierające takie mikrocząstki posiadają pewne szczególne zalety w stosunku do nieprzetworzonych, niemikronizowanych cząstek leku. Do takich zalet należy polepszona bio-dostępność po podaniu doustnym leków, które słabo absorbują się z przewodu pokarmowego, możliwość opracowania form iniekcyjnych tych leków, które obecnie są dostępne tylko w formie doustnej, możliwość opracowania mniej toksycznych form iniekcyjnych, które obecnie są wytwarzane z użyciem rozpuszczalników organicznych, opracowania domięśniowych form iniekcyjnych o przedłużonym uwalnianiu tych leków, które obecnie są stosowane jako codzienne iniekcje albo stałe wlewy dożylne, a także daje możliwość wytwarzania form inhalacyjnych i oftalmiczych takich leków, które w inny sposób nie mogły być stosowane jako preparaty donosowe i oczne.

Jak przedstawiono powyżej, niniejszy wynalazek skupia się na wytwarzaniu cząstek o wielkości submikronowej z użyciem kombinacji środka (środków) modyfikujących powierzchnię i fosfolipidu oraz kontrolowaniu wielkości cząstek, a zatem i ich trwałości podczas przechowywania przez dodanie do preparatu kombinacji środka (środków) modyfikujących powierzchnię i fosfolipidu.

Użycie środka modyfikującego powierzchnię albo kombinacji środków modyfikujących powierzchnię dodatkowo do fosfolipidu charakteryzuje się tym, że uzyskuje się wpływ na wartości objętościowo ważonej średniej wielkości cząstek, które to wartości:

(i) są o około 50-90% mniejsze od tych, jakie można uzyskać stosując sam fosfolipid, bez użycia środka powierzchniowo czynnego, przy tym samym nakładzie energii i (ii) pozwalają na otrzymanie kompozycji odpornych na wzrost wielkości cząstek podczas przechowywania.

Jakkolwiek celem niniejszego wynalazku było uzyskanie odporności na wzrost wielkości cząstek podczas przechowywania, nieoczekiwanie zaobserwowano znaczące obniżenie wielkości cząstek po dodaniu środka powierzchniowo czynnego. Dla wykorzystania zalet wynalazku, konieczne jest, aby zarówno fosfolipid jak i środek powierzchniowo czynny były obecne w czasie procesu zmniejszania wielkości cząstek lub strącania.

Nie wdając się w szczegółowe rozważania teoretyczne, wydaje się, że te modyfikatory powierzchni ogółem, to znaczy, fosfolipidy i jeden lub większa ilość środków powierzchniowo czynnych, adsorbują się na powierzchni cząstek leku i (a) przekształcają powierzchnie lipofilowe w powierzchnie hydrofilowe ze zwiększoną przeszkodą przestrzenną/zwiększoną stabilnością i (b) prawdopodobnie modyfikują potencjał zeta powierzchni, dając większą stabilizację pod względem odpychania się ładunków. Stężenia modyfikatorów powierzchni użytych w powyższym procesie przewyższają ich krytyczne stężenia micelarne (CMC), dlatego też ułatwiają po wstawanie cząstek submikronowych przez stabilizację tych cząstek.

Fosfolipid i środek (środki) modyfikujące powierzchnię adsorbują się na powierzchni cząstek leku w ilości wystarczającej do opóźniania wzrostu cząstek, obniżają średnią wielkość cząstek leku z zakresu 5 -100 m m do wielkości submikronowej i mikronowej przy stosowaniu jednej lub kilku znanych technik rozdrabniania, takich jak sonikacja, homogenizacja, mielenie, mikrofluidyzacja, strącanie albo rekrystalizacja lub wytrącanie z roztworów nadkrytycznych i utrzymują submikronowe i mikronowe wielkości cząstek podczas następnego przechowywania formy leku występującej jako zawiesina albo stała forma dawkowania.

Stężenie fosfolipidu albo modyfikatora powierzchni w zawiesinie albo w stałej formie dawkowania może wynosić od 0,1% do 50%, korzystnie od 0,2 do 20% a jeszcze korzystniej od 0,5 do 10%.

Preparaty wytwarzane sposobem według wynalazku mogą być liofilizowane do postaci proszków, z których może być przygotowywana zawiesina albo którymi mogą być napełniane kapsułki, bądź proszki te mogą być przerabiane na granulat lub tabletki po dodaniu środków wiążących i innych substancji pomocniczych powszechnie stosowanych do produkcji tabletek.

Pojęciem użytecznych w przemyśle związków nierozpuszczalnych lub słabo rozpuszczalnych objęte są w niniejszym opisie, jak wskazano powyżej, związki użyteczne biologicznie, środki obrazujące, związki użyteczne w przemyśle farmaceutycznym a zwłaszcza leki, przeznaczone do stosowania w medycynie i w weterynarii. Związkami nierozpuszczalnymi w wodzie są związki o słabej rozpuszczalności w wodzie, niższej od 5 mg/ml w środowisku o pH fizjologicznym od 6,5 do 7,4, jakkolwiek ta rozpuszczalność w wodzie może być niższa od 1 mg/ml, a nawet niższa od 0,1 mg/ml.

Przykłady korzystnych leków nierozpuszczalnych w wodzie wymieniono powyżej. Szczegółowy opis tych i innych odpowiednich leków można znaleźć w encyklopedii: Remington's Pharmaceutical Sciences, wyd. XVIII (1990), Mack Publishing Co. Filadelfia, PA.

PL 192 560 B1

Użytym fosfolipidem może być dowolny fosfolipid naturalny, półsyntetyczny lub syntetyczny, np. fosfatydyloinozytol, fosfatydyloglicerol albo fosfolipid sojowy bądź ich kombinacja. Fosfolipid może być w formie soli albo w formie, która nie jest solą, może być uwodorniony albo częściowo uwodorniony.

Przykłady niektórych drugich modyfikatorów powierzchni, odpowiednich do celów wynalazku, obejmują wymienione powyżej : (a) naturalne środki powierzchniowo czynne, takie jak kazeina i triglicerydy, (b) niejonowe środki powierzchniowo czynne, takie jak etery polioksyetylenu i alkoholu tłuszczowego, poloksamery, polaksaminy i fosfolipidy syntetyczne i inne (c) anionowe środki powierzchniowo czynne, takie jak laurynian potasu, wymienione powyżej fosfolipidy z ładunkami ujemnymi czy obarczone ładunkami ujemnymi estry glicerolu (d) kationowe środki powierzchniowo czynne, takie jak czwartorzędowe związki amoniowe i inne wymienione powyżej (e) glinki koloidalne, takie jak bentonit i veegum. Szczegółowy opis tych środków powierzchniowo czynnych znajduje się w encyklopedii: Remington's Pharmaceutical Sciences, and Theory and Practice of Industrial Pharmacy, Lachman i wsp. (1986).

Bardziej konkretnie, przykłady odpowiednich drugich modyfikatorów powierzchni obejmują jedną substancję albo połączenia następujących substancji: poloksamery, takie jak produkt o nazwie handlowej Pluronic™ F68, F108 i F127, będące kopolimerami blokowymi tlenku etylenu i tlenku propylenu, dostarczanymi przez firmę BASF, poloksaminy, takie jak produkt o nazwie handlowej Tetronic™ 908 (T908) będący czterofunkcyjnym kopolimerem blokowym otrzymywanym przez kolejną addycję tlenku etylenu i tlenku propylenu do etylenodiaminy, dostarczanym przez firmę BASF, produkt o nazwie Triton™ X-200, będący polieterosulfonianem alkilowo-arylowym, dostępnym z firmy Rohm and Haas, produkty o nazwach handlowych Tween 20, 40, 60 i 80, będące estrami polioksyetylenosorbitanu i kwasu tłuszczowego, dostarczane przez ICI Speciality Chemicals, produkty Carbowax™ 3550 i 934, będące glikolami polietylenowymi dostarczanymi przez Union Carbide, hydroksypropylometyloceluloza, sól sodowa dimirystoilo-fosfatydylo-glicerolu, dodecylosiarczan sodu, dezoksycholan sodu i bromek cetylotrimetyloamoniowy.

Sądzi się, że pewne funkcje drugiego modyfikatora powierzchni (modyfikatorów powierzchni) w kontekście niniejszego wynalazku polegają na hamowaniu procesu dojrzewania Oswalda, utrzymywaniu przez to wielkości cząstek na stałym poziomie, a dzięki temu, zwiększaniu stabilności podczas przechowywania, zmniejszaniu do minimum sedymentacji i zmniejszaniu wzrostu cząstek podczas liofilizacji i rekonstytucji; na przyleganiu lub na ścisłym powlekaniu powierzchni cząstek nierozpuszczalnego w wodzie leku i przez to na modyfikowaniu powierzchni międzyfazowej między cząstkami i cieczą w wytworzonych preparatach; na zwiększaniu zgodności międzyfazowej pomiędzy cząstkami nierozpuszczalnego w wodzie leku a cieczą; i prawdopodobnie na zdolności preferencyjnego orientowania się w ten sposób, aby część hydrofilowa była skierowana do roztworu wodnego, a część lipofilowa była silnie zaadsorbowana na powierzchni cząstek leku nierozpuszczalnego w wodzie.

Bierze się pod uwagę stosowanie różnych typów fosfolipidów, a zwłaszcza środka lub środków powierzchniowo czynnych, zależnie od rodzaju leku albo składnika aktywnego, gdyż właściwości powierzchniowe tych małych cząstek są różne. Najkorzystniejszy środek powierzchniowo czynny dla leku nierozpuszczalnego będzie dobrany po wykonaniu badań doświadczalnych dla określenia środka powierzchniowo czynnego albo kombinacji układu środków powierzchniowo czynnych, pozwalających na otrzymanie odpowiedniej wielkości cząstek i stałości wielkości cząstek w czasie przechowywania.

Do wytwarzania cząstek o wielkościach submikronowych i mikronowych można stosować różne procedury, w tym mieszanie nierozpuszczalnej substancji z fosfolipidem i wytrącanie z rozpuszczonej mieszaniny tej substancji, fosfolipidu i środka powierzchniowo czynnego, stosując inne środki powierzchniowo czynne i następnie sonikację, mielenie, homogenizację, mikrofluidyzację lub strącanie w układzie przeciw-rozpuszczalnik/rozpuszczalnik. Można dodać mannitol i inne środki tego typu, dla nadania izotoniczności gotowej formie leku, a także środek stabilizujący podczas suszenia.

O ile nie podano inaczej, wszystkie podane w niniejszym opisie części i procenty wyrażone są jako ciężar na jednostkę objętości (ciężar/objętość), przy czym objętość w mianowniku oznacza całkowitą objętość danego układu. Średnice wymiarów są podane w milimetrach (mm = 10^-3 metra), mikrometrach mm = 10^-6 metra), nanometrach (nm = 10^-9 metra) lub w angstremach ( = 0,1 nm). Objętości są podane w litrach (l), mililitrach (ml = 10^-3 litra) i mikrolitrach ml = 10^-6 litra). Rozcieńczenia są podane w jednostkach objętości. Wszystkie temperatury są podane w stopniach Celsjusza. Kompozycje według wynalazku mogą zawierać, składać się zasadniczo albo składać się z substancji podanych powyżej, a sposób lub proces może obejmować, składać się zasadniczo albo składać się z etapów podanych w odniesieniu do tych substancji.

PL 192 560 B1

Wynalazek jest wyjaśniony i zilustrowany w następujących przykładach.

P r z y k ł a d 1

Mikrocząstki cyklosporyny, leku immunosupresyjnego, przygotowano następująco. Skład i stężenia składników preparatu mikrocząstek cyklosporyny są podane poniżej:

Cyklosporyna	50 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	100 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Tween 80	10 mg /ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	20 ml

Cyklosporynę o średniej wielkości cząstek w zakresie 5-100 mm i mannitol nabyto z firmy Sigma, fosfatydylocholina zjaja pochodziła z firmy Pfanstiehl, Tween 80 nabyto z firmy ICI.

Powyższe składniki umieszczono w zlewce o pojemności 30 ml i wstępnie wymieszano za pomocą ręcznego biohomogenizatora (Honeywell, model DR 4200 GP) w czasie 1,5 minuty. Podczas homogenizacji, do mieszanki dodano rozcieńczony NaOH w celu nastawienia pH z wartości 3,1 na wartość 7 ± 0,5. Tę wstępną mieszankę umieszczono w naczyniu (o pojemności 50 ml) z płaszczem wodnym, przez który przepływała termostatowana woda o temperaturze 4°C, w celu regulowania temperatury tej mieszanki. Mieszankę tę poddano sonikacji przy użyciu sonikatora o wysokiej sile ścinania (Fisher, model 550 Sonic Dismembrator) z sondą o średnicy 1,27 cm. Stosowano impulsy dźwiękowe 10 sekundowe, odstępy 10-sekundowe i moc ustawioną na położenie 5. Podczas sonikacji utrzymywano temperaturę mieszanki w zakresie 18 ± 2°C, a wartość pH utrzymywano w zakresie 7 ± 0,5 przez dodawanie rozcieńczonego roztworu NaOH. Całkowity czas sonikacji stosowanej do wytworzenia mikrocząstek cyklosporyny wynosił na ogół 10,5 godziny lub był krótszy. Preparat mikrocząstek cyklosporyny umieszczano w fiolkach o pojemności 20 ml i przechowywano w temperaturze 4°C i 25°C i poddano dalszym badaniom stabilności.

Rozkład wielkości cząstek zawiesiny analizowano w analizatorze do pomiaru wielkości cząstek, model NICOMP 370. W aparacie tym, do sortowania cząstek w obszarze submikronowym zastosowana jest spektroskopia korelacji fotonów. Małą objętość zawiesiny rozcieńczano wodą i umieszczano w komorze analizatora wielkości cząstek. W wyniku oznaczenia wielkości cząstek opartego na oznaczeniu objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie, przedstawionego w oprogramowaniu NICOMP 370 jako rozkład Gaussa, uzyskano średnie wartości wielkości cząstek, podane w tabeli I.

T ab el a I

Stabilność mikrocząstek cyklosporyny wyrażona poprzez wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek

Czas przechowywania	Przechowywanie w temperaturze 4°C	Przechowywanie w temperaturze 25°C
Średnia wielkość cząstek (nm)	Średnia wielkość cząstek (nm)
Dni	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo
0	361	63	361	63
7	337	69	423	67
51	358	76	455	66

Próbkę około 20 ml świeżo przygotowanej zawiesiny umieszczono na czystym szkiełku przedmiotowym, nakryto szkiełkiem przykrywkowym i badano w mikroskopie Olympus BH2 w powiększeniu 1000-krotnym. Do oceny wielkości cząstek użyto okular wyposażony w siatkę podziałki. Większość cząstek w zawiesinie miała wielkość 0,3 - 0,5 mm. Poza tym, badanie mikroskopowe potwierdziło brak aglomeracji bądź flokulacji cząstek leku o wielkości mikronowej i submikroskopowej, które to cząstki wykazywały ruchy Browna.

PL 192 560 B1

Przykład 2

Dla celów porównawczych (nie objętych wynalazkiem), stosując tylko fosfolipid, sporządzono preparat mikrocząstek cyklosporyny z dodatkiem samej lecytyny (bez drugiego środka modyfikującego powierzchnię, Tween'u 80), stosując tę samą procedurę, jaka jest opisana w przykładzie 1. Do badań stabilności, zawiesinę tę przechowywano w szklanych fiolkach o pojemności 20 ml. Wartości objętościowo i liczbowo ważonych średnich wielkości cząstek w zawiesinie przechowywanej w temperaturze 4°C i 25°C są podane poniżej. Wyniki podane w tabeli II dowodzą, że obecność samej lecytyny (bez dodatku Tween'u 80) nie zapewnia obniżenia wielkości cząstek i zwiększenia stabilności podczas przechowywania, jakie wykazano w przykładzie 1.

Tabela II

Czas przechowywania	Przechowywanie w temperaturze 4°C	Przechowywanie w temperaturze 25°C
Średnia wielkość cząstek (nm)	Średnia wielkość cząstek (nm)
Dni	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo
0	704	91	704	91
1	1472	503	2230	755
6	1740	416	2290	874

Przykład 3

Dla celów porównawczych (nie objętych wynalazkiem), stosując tylko środek modyfikujący powierzchnię, sporządzono preparat mikrocząstek cyklosporyny z dodatkiem tylko Tween'u 80 (bez fosfolipidu, fosfatydylocholiny z jaja), stosując tę samą procedurę, jaka jest opisana w przykładzie 1. Zawiesinę przechowywano w szklanych fiolkach o pojemności 20 ml. Wyniki podane w tabeli III dowodzą, że obecność samego Tween'u 80 (bez dodatku fosfolipidu) nie zapewnia obniżenia wielkości cząstek jakie wykazano w przykładzie 1.

Tabela III

Stabilność mikrocząstek cyklosporyny wyrażona poprzez wartość objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek

Średnia wielkość cząstek (nm)
Dzień	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo
0	521	67

Przykład 4

Sposobem według wynalazku sporządzono podane poniżej preparaty mikrocząstek Docosanolu, stosując Tween 80, Tweed 20, fosfatydylocholinę z jaja i/lub produkt o nazwie handlowej Phospholipon 90H jako modyfikatory powierzchni. Docosanol pochodził z firmy Sigma. Preparaty te przygotowano postępując według procedury podanej w przykładzie 1. Składy i stężenia substancji pomocniczych w tych preparatach mikrocząsteczek są podane poniżej:

Preparat mikrocząstek Docosanolu (przykład 4.1 - porównawczy)

Docosanol	20 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	50 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	20 ml

PL 192 560 B1

Preparat mikrocząstek Docosanolu (przykład 4.2)

Docosanol	20 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	50 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Tween 80	10 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	20 ml

Preparat mikrocząstek Docosanolu (przykład 4.3)

Docosanol	20 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	50 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Tween 20	10 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	20 ml

Preparat mikrocząstek Docosanolu (przykład 4.4)

Docosanol	20 mg/ml
Phospholipon 90H	30 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Tween 80	10 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	20 ml

Preparat mikrocząstek Docosanolu (przykład 4.5)

Docosanol	20 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Tween 80	10 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	20 ml

Wartości objętościowo ważonej średniej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 286 nm i 98 nm.

Wartości objętościowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie przechowywanej w temperaturze 4°C są podane poniżej, w tabeliIV.

Tabel a IV

Stabilność mikrocząstek Docosanolu w preparacie przechowywanym w temperaturze 4°C wyrażona przez wartości objętościowo ważonej średniej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek

Czas przechowywania	(Przykład 4.1)	(Przykład 4.2)
Średnia wielkość cząstek (nm)	Średnia wielkość cząstek (nm)
Dni	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo
1	2	3	4	5
0	688	-	112	55
30	ND	ND	156	81

PL 192 560 B1

Czas przechowywania	(Przykład 4.3)	(Przykład 4.4)
Średnia wielkość cząstek (nm)	Średnia wielkość cząstek (nm)
Dni	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo	Średnia ważona objętościowo	Średnia ważona liczbowo
0	129	61	90	35
30	184	99	127	39

ND = nie oznaczono

Powyższe dane świadczą o tym, że w obecności środka powierzchniowo czynnego jako środka dodatkowego do fosfolipidy powstają znacznie mniejsze cząstki i że te cząstki zachowują swą wielkość podczas przechowywania bez znaczącego wzrostu rozmiarów.

P r zyk ł a d 5

Sporządzono siedem opisanych poniżej mikrocząsteczkowych preparatów związku RTP-4055 (lek o działaniu przeciwwirusowym), stosując jako modyfikatory powierzchni kombinacje Tween'u 80, produktów o nazwach handlowych Tetronic 908, Pluronic F-68, fosfatydylocholiny z jaja i/lub produktu Phospholipon 90H. Sonikację prowadzono w warunkach podobnych do opisanych w przykładzie 1. Składy i stężenia substancji pomocniczych w tych preparatach mikrocząstek są podane poniżej:

Preparat mikrocząstek związku RTP-4055 (przykład 5.1 - porównawczy)

RTP-4055	50 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	50 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	25 ml

Objętościowo ważona średnia wielkość cząstek w zawiesinie wynosiła 3195 nm.

Preparat mikrocząstek związku RTP-4055 (przykład 5.2)

RTP-4055	50 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	50 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Pluronic F-68	5 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	25 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 672 nm i 76 nm.

Preparat mikrocząstek związku RTP-4055 (przykład 5.3)

RTP-4055	50 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	50 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Tetronic 908	5 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	25 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 436 nm i 59 nm.

PL 192 560 B1

Preparat mikrocząstek związku RTP-4055 (przykład 5.4 - porównawczy)

RTP-4055	50 mg/ml
Phospholipon 90H	30 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	25 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 1117 nm i 108 nm.

Preparat mikrocząstek związku RTP-4055 (przykład 5.5)

RTP-4055	50 mg/ml
Phospholipon 90H	30 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Dimirystoilofosfatydylocholina (DMPG)	3 mg/ml
Tween 80	10 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	25 ml

Objętościowo ważona średnia wielkość cząstek w zawiesinie wynosiła 236 nm. Wielkość cząstek zawiesiny przechowywanej w temperaturze 4°C przez tydzień i przez miesiąc wynosiła odpowiednio 328 nm i 397 nm, co wskazuje na trwałość zawiesiny.

Preparat mikrocząstek związku RTP-4055 (przykład 5.6)

RTP-4055	50 mg/ml
Phospholipon 90H	30 mg/ml
Mannitol	55 mg /ml
Tween 80	10 mg /ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	25 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 382 nm i 59 nm. W granicach błędu, nie było zmian w średniej wielkości cząstek po tygodniu przechowywania w temperaturze 4°C.

Preparat mikrocząstek związku RTP-4055 (przykład 5.7 - porównawczy)

RTP-4055	50 mg/ml
Mannitol	55 mg/ml
Tween 80	10 mg/ml
Woda destylowana	do 100%
Objętość całkowita	25 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 545 nm i 75 nm. W granicach błędu, nie było zmian w średniej wielkości cząstek po tygodniu przechowywania w temperaturze 4°C.

PL 192 560 B1

P r zyk ł a d 6

Sporządzono sześć podanych poniżej preparatów mikrocząstek leku piroxicam, stosując jako modyfikatory powierzchni kombinację Tween'u 80, produktów o nazwach handlowych Tetronic 908, Pluronic F-68 i/lub fosfatydylocholiny z jaja. Piroxicam pochodził z firmy Cipla. Sonikację prowadzono w warunkach podobnych do opisanych w przykładzie 1. Składy i stężenia substancji pomocniczych w tych preparatach mikrocząsteczek są podane poniżej:

Preparat: mikrocząstek piroxicam'u (przykład 6.1).

Piroxicam	67 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	67 mg/ml
Mannitol	67 mg/ml
Tween 80	5 mg/ml
Tetronic 908	5 mg/ml
Woda destylowana	do 100% (wag.obj.)
Objętość całkowita	15 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 674 nm i 72 nm.

Preparat mikrocząstek piroxicam'u (przykład 6.2)

Piroxicam	67 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	67 mg/ml
Mannitol	67 mg/ml
Tetronic 908	5 mg/ml
Woda destylowana	do 100% (wag./obj.)
Objętość całkowita	15 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 455 nmi 58 nm.

Preparat mikrocząstek piroxicam'u (przykład 6.3)

Piroxicam	67 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	67 mg /ml
Mannitol	67 mg/ml
Pluronic F-68	5 mg/ml
Woda destylowana	do 100% (wag./obj.)
Objętość całkowita	15 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 564 nm i 68 nm.

Preparat mikrocząstek piroxicam'u (przykład 6.4)

1	2
Piroxicam	67 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	67 mg/ml
Mannitol	67 mg/ml

PL 192 560 B1 cd. tabeli

1	2
Tween 80	5 mg/ml
Bromek cetylotrójmetyloamoniowy	10 mg/ml
Woda destylowana	do 100% (wag./obj.)
Objętość całkowita	15 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 479 nm i 80 nm.

Preparat mikrocząstek piroxicam'u (przykład 6.5)

Piroxicam	67 mg/ml
Fosfatydylocholina z jaja	67 mg/ml
Mannitol	67 mg/ml
Bromek cetylotrójmetyloamoniowy	10 mg/ml
Woda destylowana	do 100% (wag./obj.)
Objętość całkowita	15 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 670 nm i 128 nm.

Preparat mikrocząstek piroxicam'u (przykład 6.6 - porównawczy)

Piroxicam	67 mg/ml
Mannitol	67 mg/ml
Tween 80	5 mg/ml
Tetronic 908	5 mg/ml
Woda destylowana	do 100% (wag.obj.)
Objętość całkowita	25 ml

Wartości objętościowo ważonej i liczbowo ważonej średniej wielkości cząstek w zawiesinie wynosiły odpowiednio 1184 nm i 385 nm.

Claims

1. Sposób zmniejszania wielkości mikrocząstek nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie związku, na powierzchni których jest zaadsorbowany lub przylega do niej co najmniej jeden środek powierzchniowo czynny, znamienny tym, że (a) miesza się cząstki nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie związku z kombinacją fosfolipidu i co najmniej jednego niejonowego, anionowego albo kationowego środka powierzchniowo czynnego, z wytworzeniem mieszaniny, przy czym fosfolipid i środek powierzchniowo czynny są obecne w mieszaninie w ilości skutecznej do zmniejszenia wielkości cząstek; oraz (b) poddaje się wytworzoną mieszaninę procesowi zmniejszenia wielkości cząstek jedną lub więcej spośród następujących technik: sonikacji, homogenizacji, mielenia, mikrofluidyzacji, strącania, rekrystalizacji z roztworów nadkrytycznych, albo wytrącania z roztworów nadkrytycznych; przy czym

c) wytwarza się mikrocząstki związku mające wielkość, wyrażoną przez wartość objętościowo ważonej średniej o 50% do 90%mniejsząod wielkości mikrocząstek związku wytworzonych (i) w nieobecności środka powierzchniowo czynnego w (a) i (ii) przy zastosowaniu takiego samego procesu zmniejszenia wielkości cząstek w (b).

PL 192 560 B1

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako fosfolipid stosuje się fosfolipid pochodzący z jaja, roślinny, półsyntetyczny, półsyntetyczny w formie częściowo uwodornionej, półsyntetyczny w formie całkowicie uwodornionej, syntetyczny, syntetyczny w formie częściowo uwodornionej, syntetyczny w formie całkowicie uwodornionej, w formie soli, w formie, która nie jest solą, fosfatydylocholina, sól sodowa dimirystoilofosfatydyloglicerolu, fosfatydyloetanoloamina, fosfatydyloseryna, kwas fosfatydylowy, lizofosfolipid lub ich kombinacje.

3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako środek powierzchniowo czynny stosuje się ester polioksyetylenosorbitanu z kwasem tłuszczowym, kopolimer blokowy tlenku etylenu z tlenkiem propylenu, czterofunkcyjny kopolimer blokowy otrzymany przez kolejną addycję tlenku etylenu i tlenku propylenu do etylenodiaminy, polieterosulfonian alkilowo-arylowy, glikol polietylenowy, hydroksypropylometylocelulozę, dodecylosiarczan sodu, deoksycholan sodu, bromek cetylotrimetyloamoniowy lub ich kombinacje.

4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako środek powierzchniowo czynny stosuje się kazeinę, żelatynę, tragakantę, wosk, żywice stosowane do powłoczek dojelitowych, parafinę, gumę akacjową, estry cholesterolu, triglicerydy, etery polioksyetylenu i alkoholu tłuszczowego, estry sorbitanu i kwasów tłuszczowych, etery polioksyetylenu i kwasu tłuszczowego, estry sorbitanu, monostearynian glicerolu, glikol polietylenowy, alkohol cetylowy, alkohol cetostearylowy, alkohol stearylowy, metylocelulozę, hydroksycelulozę, hydroksypropylocelulozę, hydroksypropylometylocelulozę, niekrystaliczną celulozę, alkohol poliwinylowy, poliwinylopirolidon, fosfolipidy syntetyczne, laurynian potasu, stearynian trietanoloaminy, laurylosiarczan sodu, alkilopolioksyetylenowy siarczan, alginian sodu, sól sodową sulfobursztynianu dioktylu, fosfatydyloglicerol, fosfatydyloinozyt, fosfatydyloserynę, kwas fosfatydylowy lub jego sole, obarczone ładunkami ujemnymi estry glicerolu, sól sodową karboksymetylocelulozy, sól wapniową karboksymetylocelulozy, czwartorzędowe związki amoniowe, chlorek benzalkonium, bromek cetylotrimetyloamoniowy, chitozan, chlorek laurylodimetylobenzyloamoniowy lub glinkę koloidalną.

5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako nierozpuszczalny lub trudno rozpuszczalny w wodzie związek stosuje się lek.

6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako nierozpuszczalny lub trudno rozpuszczalny w wodzie związek stosuje się cyklosporynę.

7. Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, lek wybiera się z grupy obejmującej środki immunosupresyjne, środki aktywne immunologicznie, środki przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwnowotworowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne, antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe, znieczulające, nasenne, uspokajające, antypsychotyczne, neuroleptyczne, przeciwdepresyjne, przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe, leki o mechanizmie antagonistów, leki blokujące neurony, środki antycholinergiczne, cholinomimetyczne, przeciwmuskarynowe, muskarynowe, środki adrenergiczne, leki znoszące arytmię serca, przeciwnadciśnieniowe, hormony, odżywki i ich kombinacje.

8. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako nierozpuszczalny lub trudno rozpuszczalny w wodzie związek stosuje się środek obrazujący.

9. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako nierozpuszczalny lub trudno rozpuszczalny w wodzie związek stosuje się środek przeciwgrzybiczy.

10. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w etapie a) stosuje się środek powierzchniowo czynny w stężeniu 0,1 do 50%.

11. Kompozycja obejmująca mikrocząstki nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w wodzie związku, na powierzchni których jest zaadsorbowany lub przylega do niej fosfolipid i co najmniej jeden środek powierzchniowo czynny, przy czym rozpuszczalność w wodzie tego związku jest niższa od 5 mg/ml przy fizjologicznych wartościach pH (6,5-7,4), znamienna tym, że zawiera mikrocząstki dające się wytworzyć sposobem określonym w zastrz. 1, których wielkość określona przez wartość objętościowo ważonej średniej wynosi 1 mm lub mniej, co stanowi 50% do 90% mniej niż wielkość cząstek związku wytworzonych przy zastosowaniu takiego samego procesu zmniejszenia wielkości cząstek w nieobecności środka powierzchniowo czynnego.

12. Kompozycja według zastrz. 11, znamienna tym, że stanowi ją kompozycja farmaceutyczna.

13. Kompozycja według zastrz. 12, znamienna tym, że ma postać użytkową odpowiednią do stosowania doustnego, donosowego, inhalacyjnego, do oczu, albo do stosowania w formie iniekcji.

14. Kompozycja według zastrz. 13, znamienna tym, że jest w formie odpowiedniej do iniekcji do podawania dożylnego, dotętniczego, domięśniowego, śródskórnego, podskórnego, dostawowego,

PL 192 560 B1 do płynu mózgowo-rdzeniowego, nadtwardówkowego, podżebrowego, dootrzewnowego, do guza nowotworowego, do pęcherza moczowego, do miejsca uszkodzenia lub podspojówkowo.

15. Kompozycja według zastrz. 14, znamienna tym, że ma postać wysuszonej zawiesiny.

16. Kompozycja według zastrz. 15, znamienna tym, że może być powtórnie zawieszona w ośrodku wodnym lub niewodnym.

17. Kompozycja według zastrz. 12, znamienna tym, że ma postać zawiesiny, proszku suszonego rozpyłowo, proszku liofilizowanego, granulatu albo tabletek.