Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych penicyliny i inhibitora ft-laktamazy, polaczonych mostkiem bis-hydroksymetylu o wzorze 1, o cennych wlasciwosciach przeciw bakteryjny eh, a dokladniej wynalazek dotyczy nowych dwuestrów weglanu bis-/hydroksy- metylu/ o wzorze HOCHgOCOO^OH, w którym jedna grupa hydroksylowa jest ze stryfi kowana grupa karboksylowa 1,1-dwutlenku kwasu penicylanowego, a druga taka grupa równiez jest zestryfi- kowana, ale grupa karboksylowa ^C -aminopenicyliny. 1,1-dwut lenek kwasu penicylanowego /sulbaktam/ jest znany z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 234- 579 jako skuteczny inhibitor j6 -laktamazy i zwiazek prze- ciwbakteryjny.W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 244 951 oraz w brytyjskim opisie patentowym nr 2 044 255 ujawniono dwuestry o wzorze 2, w których sulbaktam jest sprzegnie¬ ty poprzez metanodiol z przeciwbakteryjnymi penicylami. We wzorze 2 R^ oznacza rózne grupy acylowe znanych, przeciwbakteryjnych penicylin, takie np. jak 2-amino-2-fenyloacetylowa lub 2-amino-2-fenyloacetylowa lub 2-amino-2-/p-hydroksyfenylo/acetyIowa, Z opisu patentowego St.Zjedn.Ameryki nr 4 54-0 687 znane sa zwiazki o wzorze 2, w któ¬ rym R,. oznacza grupe o wzorze 3, w którym to wzorze R^ oznacza rózne grupy alkilowe lub al¬ koksyIow e.W opisie patentowym St,Zjedn.Ameryki nr 3 926 595 przedstawiono przeciwbakteryjne zwia¬ zki, w których dwie czasteczki penicyliny lub dwie czasteczki cefalosporyny sa polaczone ze soba poprzez ester weglanowy. Sa to zwiazki o wzorze R^COOCH/R^/OCOOCH/R^OCOR*, w którym R^ oznacza atom wodoru, albo grupe metylowa lub etylowa a R* oznacza reszte penicyliny lub cefalosporyny.Ampicyline, kwas 6-/~D-/2-amino-2-fenyloacetamIdo/_7 penicylanowy, przedstawiono w opi¬ sie patentowym St.Zjedn.Ameryki nr 2 985 648.2 140 575 Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych, przeciwbakteryjnych zwiazków o wzorze 1, które sa skutecznie wchlaniane z przewodu zoladkowo-jelitowego ssaków i po wchlo¬ nieciu natychmiast ulegaja rozpadowi na skladnik ^ -aininobenzylopenicylinowy /ampicylina/ i 1,1-dwutlenek kwasu penicylanowego /sulbaktam/. Sa to zwiazki o wzorze 1 lub ich dopusz¬ czalne w farmacji addycyjne sole kwasowe.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze zwiazek o wzorze 4 i zwiazek o wzorze 5, w których to wzoracn Q oznacza £rupe azydowa, grupe benzylooksykarbonyloaminowa, 4-nitroben- zylooksykarbonyloaminowa lub l-metylo-2-metoksykarbonylowinyloaminowa, jeden z podstawni¬ ki 2 ków Z i Z oznacza kation LI tworzacy sól karboksylanowa a drugi oznacza grupe o wzorze CH20C00CH2X, w którym X oznacza atom chloru, bromu lub jodu, kontaktuje sie w polarnym roz¬ puszczalniku organicznym i otrzymuje sie przejsciowy zwiazek o wzorze 6, który przeksztal¬ ca sie w zwiazek o wzorze 1 droga prowadzonej znanymi metodami konwersji grupy Q w grupe aminowa i ewentualnie zwiazek o wzorze 1 przeprowadza sie w sól.Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku sa pochodnymi kwasu penicyla nowego o wzo¬ rze ?• We wzorach pochodnych kwasu penicylanowego przerywana linia /""/ laczaca podstawnik z dwucyklicznym rdzeniem wskazuje, ze podstawnik ten znajduje sie pod plaszczyzna czastecz¬ ki i wtedy podstawnik taki ma konfiguracje okreslana jakooc . Odwrotnie, szeroka linia /<^m/ laczaca podstawnik z dwucyklicznym rdzeniem wskazuje, ze podstawnik ten znajduje sie ponad plaszczyzna czasteczki i ma on wtedy konfiguracje h • Ciagla linia / / laczaca pod¬ stawnik z dwucyklicznym rdzeniem wskazuje, ze podstawnik moze miec konfiguracje jh lub<^ .Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku o wzorach 1 i 6 sa nazywane tak, jak dwu- estry kwasu weglowego, czyli zwiazek o wzorze 1 jest weglanem 6-/2-amino-2-fenyloacetami- do/penicylanoilooksymetylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylowym, zwiazek o wzorze 6, w którym Q oznacza grupe azydowa jest nazywany weglanem 6^/2-azydo-2-fenylo-acemido/penicyla- noilooksymetylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylu, a zwiazek o wzorze 10, w którym X ozna¬ cza atom jodu, jest nazywany weglanem jodometylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylu.Ponadto, w niniejszym opisie, ilekroc wymieniane sa zwiazki o wzorze 4, 6 lub 11, to nawet jesli tego nie podano, nalezy rozumiec, ze zawieraja ugrupowanie o wzorze 8, w któ- 2 rym Q oznacza grupe aminowa lub grupe 3 ° wyzej podanym znaczeniu i konfiguracji D.Zwiazki o wzorze 1 wytwarza sie podanym wyzej sposobem, przy czym korzystnie stosuje sie sole karboksylanowe, które kondensuje sie z estrem chlorowcometylowym. Dwie takie ko¬ rzystne metody przedstawione sa na schematach 1 i 2. We wzorach 6, 9» 10, 11 i 12 wystepu¬ jacych w schematach Q ma wyzej podane znaczenie, U oznacza kation tworzacy sól karboksyla¬ nowa, korzystnie kation Na, K lub N/C^Hq/^, a X oznacza latwo odszczepialna grupe, korzyst¬ nie atom chloru, bromu lub jodu.Prekursory o charakterze kwasów karboksylowych przejsciowych zwiazków o wzorze 9 mozna otrzymywac np« sposobami zaczerpnietymi z opisu patentowego St. Zje dn. Ameryki nr 4 053 360, przez acylowanie kwasu 6-aminopenicylanowego odpowiednim kwasem o wzorze 13, w którym ^ ma wyzej podane znaczenie, lub jego aktywowana pochodna, np. chlorkiem kwasowym lub mieszanym bezwodnikiem z chloromrówczanem etylu.W kazdej z reakcji przedstawionych na schemacie 1 i 2, aby otrzymac zwiazek z ochro¬ niona grupa aminowa o wzorze 6, poddaje sie reakcji odpowiednia sól karboksylanowa i np, es¬ ter chloromety Iowy w ilosciach w przyblizeniu równomolowych, w obecnosci polarnego rozpusz¬ czalnika organicznego, w temperaturze 0-80°C, korzystnie 25-50°C. Chociaz zwykle stosuje sie co najmniej równomolafne ilosci reagentów, to korzystne jest stosowanie nadmiaru, az do dziesieciokrotnego, soli karboksylanowej. W powyzszej reakcji mozna stosowac wiele róz¬ nych rozpuszczalników, korzystne jest jednak zwykle stosowanie stosunkowo polarnego rozpusz¬ czalnika organicznego, w celu maksymalnego skrócenia czasu reakcji. Typowymi rozpuszczalni¬ kami uzytecznymi w tej reakcji sa takie jak N,N-dwumetyloforniamid, N,N-dwumetyloacetaxid, K-metylopirolidon, dwumetylosulfotlenek, octan etylu, chlorek metylenu, chloroform, aceton140 375 3 Iud trój amid kwasu szesciometylof osforowego. Czas wymagany dla zakonczenia reakcji jest ró¬ wny i zalezy od wielu czynników, takicn jak mieszanina reagentów, temperatura reakcji i rozpuszczalnik. '.; temperaturze okolo 25°C zwykle reakcje prowadzi sie w ciagu od okolo 10 minut do okolo 24 godzin.Zwiazek o wzorze 6 z ochroniona grupa aminowa wyodrebnia sie nastepnie stosujac dobrze znane facnowcom sposoby, np. mieszanine rec-kcyjna rozpuszcza sie w niemieszajacym sie z wo¬ da rozpuszczalniku, takim jak octan etylu, chloroform lub chlorek metylenu, przemywa sie je woda i solanka i suszy0 Po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymuje sie przejsciowy zwiazek o wzorze 6, który mozna ewentualnie oczyszczac, np. droga chromatografii na zelu krzemionkowym.Grupe chroniaca grupe aminowa w przejsciowym zwiazku o wzorze 6 usuwa sie sposobami do¬ brze znanymi w praktyce, takimi jak np. opisana przez Grossa i in. w "The Peptides, Analy- sis, Synthesis, Biology", Academic Press, New York, N.Y., tom 3, 1981. Nalezy przy tym brac pod uwage nietrwalosc pierscienia fi -laktamówego i wiazan estrowych. Na przyklad, gdy ^ oznacza grupe 1-metylo-2-metoksykarbonylowinyloaminowa, to grupa ochronna 1-metylo-2-meto- ksykarbonylowinylowa mozna usuwac po prostu w reakcji zwiazku o wzorze 6 z jednym równowaz¬ nikiem wodnego roztworu mocnego kwasu, np. kwasu solnego, w obojetnym rozpuszczalniku, w temperaturze od -10 do 30°C. W typowym sposobie, zwiazek o wzorze 6 traktuje sie jednym rów¬ nowaznikiem kwasu solnego w wodnym roztworze acetonu. Reakcja zwykle zachodzi calkowicie w krótkim okresie czasu, np. w ciagu jednej godziny. Aceton usuwa sie przez odparowanie pod zmniejszonym cisnieniem i ubocznie powstajacy acetooctan metylu usuwa sie droga ekstrakcji eterem etylowym. Zwiazek o wzorze 1 wyodrebnia sie droga liofilizacji w postaci chlorowodorku* Zwiazki o wzorze 6, w którym Q, oznacza grupe azydowa, benzylooksykarbonyloaminowa lub 4—nitrobenzylooksykarbonyloaminowa, mozna przeksztalcac w odpowiednie zwiazki aminowe o wzo¬ rze 1 za pomoca katalitycznej wodorolizy. Zwiazek o wzorze 6 miesza sie lub wstrzasa w at¬ mosferze wodoru lub ewentualnie wodoru zmieszanego z obojetnym rozcienczalnikiem, takim jak azot lub argon, w obecnosci katalitycznej ilosci katalizatora wodorolizy. Odpowiednimi roz¬ puszczalnikami dla wodorolizy sa nizsze alkanole, takie jak metanol -i izopropanol; etery, takie jak czterowodorofuran i dioksan; niskoczasteczkowe estry, takie jak octan etylu i oc¬ tan butylu; chloroweglowodory, takie jak chlorek metylenu i chloroform; woda lub mieszani¬ ny powyzszych rozpuszczalników. Zwykle wybiera sie takie rozpuszczalniki, w których wyjs¬ ciowy zwiazek jest rozpuszczalny. Wodorolize prowadzi sie zwykle w temperaturze 0-60°C i pod cisnieniem od okolo 98 do okolo 980 kPa, korzystnie od okolo 294 do okolo 592 fcPa. Ka¬ talizatory stosowane w powyzszej reakcji wodorolizy naleza do typu katalizatorów znanych w tych reakcjach przeksztalcania i typowymi ich przykladami sa metale szlachetne, takie jak nikiel, pallad, platyna i rod. Katalizator stosuje sie zwykle w ilosci wynoszacej od 0,5 do 5,0, korzystnie okolo 1,0 czesci wagowych na jedna czesc wagowa zwiazku o wzorze 6. Cze¬ sto korzystne jest zawieszanie katalizatora w obojetnym nosniku. Szczególnie dobrym kata¬ lizatorem jest pallad na weglu.Zwiazki o wzorze 1 moga tworzyc addycyjne sole kwasowe, które wytwarza sie typowymi dla penicylin sposobami, np. mieszajac zwiazek o wzorze 1 w odpowiednim rozpuszczalniku /woda, octan etylu, aceton, metanol, etanol lub butanol/ z roztworem zawierajacym równo¬ waznik stechiornetryczny odpowiedniego kwasu. Jesli sól wytraca sie, to odsacza sie ja. Al¬ ternatywnie sól mozna odzyskiwac odparowujac rozpuszczalnik, lub w przypadku roztworów wo¬ dnych, droga liofilizacji. Szczególnie cenne sa takie sole jak siarczan, chlorowodorek, bromowodorek, azotan, fosforan, cytrynian, winian, embonian, nadchloran, sulfosalicylan, benzenosulfonian, 4-toluenosulfonian, 2-naftalenosulfonian.Zwiazki o wzorze 1 i ich sole mozna oczyszczac znanymi sposobami, stosowanymi dla penicylin, takimi jak rekrystalizacja lub chromatografia, biorac pod uwage nietrwalosc ukla¬ du £ -laktamowego i wiazan estrowych.Przejsciowe zwiazki o wzorze 11 wytwarza sie np. wedlug schematu 5 na rysunkach. We wzorach 9, 11 i 14 wystepujacych w schemacie 5f M, Q i X maja wyzej podane znaczenie. Re-4 140 375 akcje prowadzi sie przez kontaktowanie wyjsciowej soli benzylopenicyliny, z ochroniona gru¬ pa aminowa, o wzorze 9 z co najmniej równomolarna iloscia, a korzystnie z nadmiarem do dzie¬ sieciokrotnego, weglanu bis-chloroweornetyIowego o wzorze 14, w obecnosci obojetnego rozpusz¬ czalnika organicznego, w temperaturze od okolo -20°C do 60°C, korzystnie od O do 30°C. Jakc rozpuszczalniki mozna z powodzeniem stosowac w tej reakcji polarne rozpuszczalniki organicz¬ ne, opisane uprzednio w procesie wytwarzania przejsciowych zwiazków o wzorze 6.Przejsciowe weglany chlorowcometylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylowe o wzorze 10 wytwarza sie w sposób opisany uprzednio dla wyt.-.arzania przejsciowych zwiazków o wzorze 11, z tym tylko, ze stosuje sie sól 1,1-dwutlenku kwasu penicylanowego o wzorze 12 zamiast so¬ li penicyliny o wzorze 9» Weglan Dis-chlorometylu wytwarza sie droga fotochemicznego chlorowania weglanu dwume- tylu, stosujac sposób opisany przez Klinga i in. w Compt.Rend., 170, 111, 2J4 /1929/, Chem.Abstr., 14, 1304 /1920/» Weglan bis-bromometylu i weglan bis-jodometylu otrzymuje sie z weg¬ lanu bis-chlorometylu, stosujac np. reakcje z bromkiem sodowym lub jodkiem potasowym i spo¬ soby znane w praktyce.Sole karboksylano we o wzorach 9 i 12 otrzymuje sie z odpowiednich kwasów karboksyIo¬ wyeh. Korzystna metoda otrzymywania soli, we wzorach których M oznacza atom metalu alkalicz¬ nego, takiego jak sód lub potas, polega na stosowaniu odpowiedniej soli kwasu 2-etylokapro- nowego jako zasady. W typowym przypadku, kwas karboksylowy o wzorze 9 lub wzorze 12 roz¬ puszcza sie w octanie etylu, dodaje sie podczas mieszania równomolarna ilosc 2-etylokapro- nianu sodowego lub potasowego i odsacza sie wytracona sól o wzorze 9 lub 12.Sole o wzorze 9 lub o wzorze 12, w których M oznacza grupe czterobutyloamoniowa, moz¬ na otrzymac z odpowiedniego kwasu, np. przez zobojetnianie wodnym roztworem wodorotlenku czterobutyloamoniowego, w obecnosci nie mieszajacego sie z woda rozpuszczalnika organiczne¬ go, korzystnie chloroformu. Warstwe organiczna oddziela sie i wyodrebnia produkt odparowu¬ jac rozpuszczalnik. Alternatywnie, sole sodowe lub potasowe zwiazków o wzorze 9 lub o wzo¬ rze 12 poddaje sie reakcji z równomolarna iloscia wodnego roztworu wodorosiarczanu cztero¬ butyloamoniowego w obecnosci nie mieszajacego sie z woda rozpuszczalnika, po czym wytra¬ cony wodorosiarczan metalu alkalicznego odsacza sie i produkt wyodrebnia sie odparowujac rozpuszczalnik.Stosowana do uzytku terapeutycznego sól przeciwbakteryjnego zwiazku wytworzonego spo¬ sobem wedlug wynalazku musi byc sola dopuszczalna w farmacji. Mozna jednak do róznych ce¬ lów stosowac takze inne sole. Do takich celów nalezy wyodrebnianie i oczyszczanie poszcze¬ gólnych zwiazków i wzajemne przeksztalcanie dopuszczalnych w farmacji soli i wolnych kwasów.Zwiazki o wzorze 1 i ich dopuszczalne w farmacji, addycyjne sole kwasowe wykazuja in vivo aktywnosc przeciwbakteryjna u ssaków. Aktywnosc te mozna oznaczac za pomoca standardo¬ wych dla penicylin technik. Na przyklad zwiazek o wzorze 1 poddaje sie myszom z ostra in¬ fekcja wywolana podaniem dootrzewnowym standardowej hodowli patogennej bakterii. Stopien infekcji standaryzuje sie w taki sposób, ze myszy otrzymuja jedna do dziesieciu dawek LD100 /minimalne zakazenie wymagane dla calkowitego zabicia 100 % kontrolnych myszy/. Po zakonczeniu testu, aktywnosc zwiazku wyznacza sie obliczajac ilosc osobników zakazonych bakteriami i otrzymujacych zwiazek wedlug wynalazku, które przezyly. Zwiazki o wzorze 1 mo¬ zna podawac zarówno doustnie jak i podskórnie.Dzieki aktywnosci wykazywanej in vivo przeciwbakteryjne zwiazki otrzymane sposobem we¬ dlug wynalazku sa przydatne do zwalczania zakazen bakteryjnych u ssaków, w tym i ludzi, przy podawaniu zarówno doustnym jak i pozajelitowym. Zwiazki sa uzyteczne do zwalczania u ludzi zakazen wywolywanych przez bakterie wykazujace wrazliwosc.Zwiazek o wzorze 1 rozpada sie na kwas 6-/2-amino-2-fenyloacetajRido/-penicylanowy /ampicyline/ i sulbaktaiu. v/ zwiazku z tym, zwiazki o wzorze 1 moga byc stosowane do zwalcza¬ nia bakterii wrazliwych na mieszanine w stosunku 1:1 ampicyliny i sulbaktamu, np. do zwal¬ czania wrazliwych szczepów Escherichia coli i Staphylococcus aureus.140 375 5 Dla stwierdzenia czy dany szczep Sscherichia coli lub Staphylococcus aureus jest wraz¬ liwy na dany zwiazek terapeutyczny otrzymany sposobem wedlug wynalazku mozna stosowac opi¬ sany uprzednio test in vivo. Alternatywnie, mozna oznaczac najmniejsze stezenie hamujace /IJC/ mieszaniny ampicyliny i sulbaktamu. Wartosci MIC mozna okreslac stosujac postepowa¬ nie zalecane przez International Collaborative Study on Antibiotic Sensitivity Testing /Eric- cson and Sherris, Acta Pathologica et Microbiologia Scandinavica, Supp. 217, Section B, 64- -68 /1971/, zgodnie z którym stosuje sie agar z wyciagiem mózgowo-sercowym /EHI agar/ i urza¬ dzenie do nanoszenia inokulum. Hodowle po wzroscie w ciagu nocy w probówkacn rozciencza sie etukrotnie i stosuje jako standardowe inokulum /20 000 - 10 000 komórek w okolo 0,002 ml umieszcza sie na powierzchni 20 ml BHI - agaru na plytce/. Stosuje sie dwanascie kolejnych, dwukrotnych rozcienczen testowanego zwiazku, rozpoczynajac od stezenia wyjsciowego 200 mg/ml.Plytki odczytuje sie po okresie inkubacji w temperaturze 37°C w ciagu 18 godzin, pomijajac pojedyncze kolonie. Wrazliwosc testowanego drobnoustroju /MIC/ definiuje sie jako najniz¬ sze stezenie zwiazku, przy którym golym okiem obserwuje sie calkowite zahamowanie wzrostu* Jak wspomniano poprzednio, zwiazek wytwarzany sposobem wedlug wynalazku, po podaniu doustnym, ulega natychmiastowemu rozpadowi na dwie znane substancje farmaceutyczne o znanej aktywnosci, ampicylina i sulbaktam.W celu okreslenia w osoczu krwi zawartosci ampicyliny i sulbaktamu pochodzacych ze zwiazku o wzorze 1 podawano go doustnie szczurom w dawce 20 mg/kg wagi ciala. W ciagu 4 go¬ dzin po podaniu leku, w pewnych odstepach czasu, badano próbki krwi, okreslajac w nich za¬ wartosc ampicyliny i sulbaktamu. W nastepujacej tablicy zestawiono uzyskane wyniki oraz wy¬ nik sumaryczny, czyli biodostepnosc obu substancji w jig/ml h.Tablica Czas po podaniu /godziny/ 0,25 0,5 1 1,5 2 3 4 Biodostepnosc /ig/ml h Zwiaze Ampicylina 1,74 + 0,09 1,83 ± 0f13 1,30 + 0,08 0,84 + 0,06 0,46 + 0,05 0,20 + 0,02 0,11 + 0,01 2,92 t 0 wzorze 1 I Sulbaktam 2,18 + 0,49 1,44+0,13 0,83 + 0,07 0,56 ± 0,07 0,36 + 0,05 0,21 + 0,02 0,16 ± 0,02 2,57 Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku lub ich sole mozna stosowac jako srodki przeciwbakteryjne podajac je ssakom, zwlaszcza ludziom, same lub w mieszaninie z innymi sub¬ stancjami antybiotycznymi i/lub dopuszczalnymi w farmacji nosnikami lub rozcienczalnikami.Powyzsze nosniki lub rozcienczalniki wybiera sie w zaleznosci od przewidywanego sposobu po¬ dawania. Na przyklad do podawania doustnego zwiazki przeciwbakteryjne mozna stosowac w po¬ staci tabletek, kapsulek, romboidalnych pastylek, kolaczyków, proszków, syropów, eliksirów, wodnych roztworów i zawiesin i podobnych, sporzadzonych zgodnie z praktyka farmaceutyczna.Stosunek skladnika aktywnego do nosnika zalezy oczywiscie od wlasciwosci chemicznych, roz¬ puszczalnosci i trwalosci skladnika aktywnego oraz od wielkosci dawki. W przypadku table¬ tek do podawania doustnego zwykle jako nosniki stosuje sie laktoze, cytrynian sodowy i so¬ le kwasu fosforowego. Do sporzadzania tabletek stosuje sie rózne srodki rozpraszajace, ta¬ kie jak skrobia, oraz poslizgowe, takie jak stearynian magnezu, laurylosiarczan sodowy i talk. W przypadku kapsulek do podawania doustnego uzytecznymi rozcienczalnikami sa laktoza i glikole polietylenowe o wysokim ciezarze czasteczkowym, np. polietylenowe glikole o cie¬ zarze czasteczkowym 2000 - 4000. Gdy potrzebna jest wodna zawiesina do stosowania doustne-6 140 575 go, skladnik akty.vny miesza sie ze srodkami emulgujacymi i zawieszajacymi, dodajac ewentu¬ alnie rózne srodki slodzace i/lub aromatyzujace. Do podawania pozajelitowego, to znaczy domiesniowego, dootrzewnowego, podskórnego i dozylnego, sporzadza sie zwykle jalowe roztwo¬ ry skladnika aktywnego o odpowiedniej wartosci pH i z dodatkiem srodka buforujacego. W przy¬ padku stosowania dozylnego laczne stezenie rozpuszczonych skladników powinno dawaó roztwór izotoniczny.Jak wspomniano uprzednio, zwiazki przeciwbakteryjne stosuje sie dla ludzi w dawkach dziennych nie odbiegajacych zbytnio od dawek innych stosowanych w takich przypadkach anty¬ biotyków penicylinowych. Odpowiednia dawke dla czlowieka okresla lekarz w zaleznosci od wieku, ciezaru ciala i reakcji danego pacjenta a takze w zaleznosci od stopnia nasilenia choroby. Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku mozna zwykle podawac doustnie w ilo¬ sci od 20 do okolo 100 mg na kilogram ciezaru ciala dziennie, zazwyczaj w dawkach podzie¬ lonych. W niektórych przypadkach moze byc konieczne stosowanie dawek przekraczajacych po¬ wyzsze granice.Ponizej przedstawione przyklady sluza jedynie dla dalszego zilustrowania sposobu, tfidma NMR wykonano w roztworach w deuterowanym chloroformie /CDCl*/ lub deuterowanym dwu- metylosulfotlenku /EMSO-ci^/, a pozycje sygnalów podawano w czesciach na milion /ppm/, li¬ czac w dól od czterometylosilanu i stosowano przy tym nastepujace skróty: s - singlet, d - dublet, S - triplet, q - kwartet im- multiplet.Przyklad I. Weglan bis-jodometylu. Do roztworu 10,7 ml /15»9 g# 0,1 mola/ weglanu bis-chlorometylu w 400 ml acetonu dodano 75 g /0,5 mola/ jodku potasowego. Miesza¬ nine ogrzewano pod azotem w ciagu 2 godzin w temperaturze wrzenia a nastepnie pozostawiono w ciagu nocy w pokojowej temperaturze. Po przesaczeniu odparowano przesacz pod zmniejszo¬ nym cisnieniem i do pozostalosci dodano 500 ml chlorku metylenu. Otrzymana mieszanine prze¬ saczono i przesacz zatezono do objetosci okolo 200 ml, po czym dodano 200 ml wody i wartosc pH fazy wodnej doprowadzono do 7,5* Dla. usuniecia jodu dodano wodnego roztworu tiosiarcza¬ nu sodowego, po czym faze organiczna oddzielono i wysuszono siarczanem sodowym. Roztwór or¬ ganiczny odparowano pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac oleista pozostalosc, stopniowo ciemniejaca. Do tego oleistego produktu dodano mieszanine 35 a1 heksanu i 6 ml eteru etylo¬ wego w temperaturze 0°C. Otrzymany krystaliczny osad odsaczono, przemyto heksanem i wysu¬ szono. Otrzymano 10,0 g /29%/ zóltawego krystalicznego produktu o temperaturze topnienia 49-51°C. Widmo NMR /CDCiy Przyklad II. Weglan jodometylo-6-/I-/2-azydo-2-fenyloacetamido/penicylano- ilooksymetylu. Do ochlodzonego do temperatury 0°C roztworu 2,45 g /7,1 milimoli/ weglanu bis-jodometylu w 16 ml chloroformu wkroplono roztwór 2,19 g /3,5 milimoli/ soli czterobu- tyloamoniowej kwasu 6-/ D-/2-azydo-2-fenyloacetamido/_7penicylanowego w 10 ml chloroformu.Po zakonczeniu wkraplania mieszanine reakcyjna pozostawiono w temperaturze pokojowej w cia¬ gu nocy, po czym rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym cisnieniem i pozostalosc chro¬ matografowano na zelu krzemionkowym, eluujac mieszanine 8:1 czesci objetosciowych chlorku metylenu i octanu etylu. Otrzymano 822 mg /40%/ tytulowego produktu. Widmo NMR /CDClz/cT • 1,52/s, 3H/, 1,65/s, 3H/, 4,45/s, 1H/, 5,04/s, 1H/, 5,65/m, 4H/f 5,92/s, 2H/f 7t3Vs, 5H/, ppm; widmo CHC1,/: 1770 cm.Przyklad III. Weglan 6-^~D-/2-azydo-fenyloacetamido/_7penicylanoiloksyme- tylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylu /zwiazek o wzorze 6, Q = N2/. Do roztworu 822 mg /1,4 milimola/ weglanu jodometylo-6-/"D-/2-azydo-2-fenyloacetamido/_7penicylanoilooksyme- tylu w JO ml chloroformu wkroplono w temperaturze pokojowej roztwór 1,33 g /2,6 milimoli/ soli czterobutyloamoniowej 1,1-dwutlenku kwasu penicylanowego w 30 ml chloroformu. Calosc mieszano w temperaturze pokojowej w ciagu nocy, po czym zageszczano pod zmniejszonym cis¬ nieniem i chromatografowa no na zelu krzemionkowym, eluujac mieszanine 9:1 czesci objetos¬ ciowych chlorku metylenu i octanu etylu. Otrzymano 0,51 g /52,6 %/ tytulowego produktu.Widno NMR /CDCiy ó" : 1,4 /s, 3H/, 1,5 /s, 3H/, 1,6 /s, 3H/, 1,64 /s, 3H/, 3,42 /d, J = 3140 375 7 Hz, 2H/, 4,4 /s, 1H/, 4,44 /s, 1H/f 4,6 /t, J = 3 Hz, 1H/f 5,04 /st 1H/, 5,44 - 6,0 /m, 6H/, 7,35 /s, 3H/ ppm; widmo IR /CHCiy: 1775 cm"1.Przyklad IV. Weglan 6-/"D-/2-amino-2-fenyloacetamido/_7p©nicylanoiloksyinety- lo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylu /zwiazek o wzorze 1/. Roztwór 1,49 g 6-/~D-/2-azydo- -2-fenyloacetamido/_7perdcylanoiloksymetylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylu w 40 nil chlo¬ rku metylenu i 20 ml izopropanolu uwodorniano pod cisnieniem okolo 412 kPa w obecnosci 1,5 g 10 fc palladu na weglu w ciagu 30 minut. Nastepnie dodano jeszcze 1,5 6 katalizatora i uwo¬ dorniano kontynuowano w ciagu dalszych 30 minut. Katalizator odsaczono i przesacz zatezono otrzymujac biala, stala pozostalosc, która rozpuszczono w czterowodorofuranie i wodzie /1:1/.Roztwór ochlodzono do temperatury 0°C, wartosc pH doprowadzono 0,1 n kwasem solnym do 2,5 i odparowano czterowodorofurane pod zmniejszonym cisnieniem. Pozostaly roztwór wodny zliofi- lizowano i otrzymano 680 mg /45%/ tytulowego produktu w postaci bialego osadu. Widmo NKR /CDC13 + CDjOD/cT : 1,42 /s, 6H/t 1,5 /s, 3H/, 1,6 /s, 3H/, 3,46 /m, 2H/, 4,4 /s, 1H/, 4,43 /s, 1H/, 4,72 /m, 1H/, 5,2 /s, 1H/, 5,46 /q, J = 4 Hz,2H/, 5,82 /s+q, J = 6 Hz, 4H/, 7,44 /s, 5H/ ppm; widmo IR /olej parafinowy/: 1775 cm .Przyklad V. Weglan chlorometylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetalu. Do mie¬ szaniny 1,17 g /5 milimoli/ 1,1-dwutlenku kwasu penicylanowego, 50 ml chloroformu i 10 ml wody dodawano podczas silnego mieszania 40 % wodny roztwór wodorotlenku czterobutyloamonio- wego do osiagniecia wartosci pH 8,5* Warstwe chloroformowa oddzielono a wodna ekstrahowano nowa porcja chloroformu. Polaczone roztwory organiczne wysuszono i zatezono do objetosci okolo 20 ml.Do roztworu 1,5 S /10 milimoli/ weglanu bis-chlorometylu w 15 ml chloroformu wkroplo- no w temperaturze 0°C powyzszy roztwór soli czterobutyloamoniowej 1,1-dwutlenku kwasu pe- nicylanowego. Po zakonczeniu dodawania calosc mieszano w ciagu nocy w temperaturze pokojo¬ wej, po czym odparowano chloroform pod zmniejszonym cisnieniem i surowy produkt oczyszcza¬ no chromatograficznie na zelu krzemionkowym.Przyklad VI. Weglan jodometylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylu. Do roz¬ tworu 3,37 g /10 milimoli/ weglanu chlorom©tylo-1,1-dwuoksopenicylanoiloksymetylu w 50 ml acetonu dodano 7,5 6 /50 milimoli/ jodku sodowego i calosc mieszano w ciagu nocy w tempe¬ raturze pokojowej. Aceton odparowano pod zmniejszonym cisnieniem i do pozostalosci dodano wody i octanu etylu. Faze wodna oddzielono i organiczna przemyto woda i solanka, wysuszo¬ no siarczanem sodowym i zatezono pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac zwiazek jodomety¬ lowy, który w razie potrzeby oczyszczano chromatograficznie na zelu krzemionkowym.Powtarzajac powyzsze postepowanie, ale zastepujac aceton dwumetyloformamidem i jodek sodowy bromkiem sodowym, otrzymano weglan bromometylo-1,1-dwuoksopenicylanoilooksymetylu.Przyklad VII. Weglan bis-chlorometylu. Stosowano sposób opisany przez Klin¬ ga i wsp. w Compt.rend., 170, 111-113, 234-236 /1920/f Chem.Abstr.f 14, 1304 /1920/.Przez chlodzony w lazni lodowej roztwór 59 ml weglanu dwumetylu w 120 ml czterochlor¬ ku wegla przepuszczano gazowy chlor podczas naswietlania lampa sloneczna az do zaniku wie¬ kszosci wyjsciowego zwiazku. Nadmiar chloru wyparto strumieniem azotu, rozpuszczalnik od¬ parowano i pozostalosc destylowano przez krótka kolumne z glowica frakcjonujaca pod cis¬ nieniem okolo 6,7 kPa« Wydajnosc 68 g, temperatura wrzenia 9^100°C /okolo 6,7 kPa/.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania nowych pochodnych penicyliny i inhibitora $ -laktamazy polaczo¬ nych mostkiem bis-hydroksymetylu o wzorze 1 lub ich dopuszczalnych w farmacji soli, zna¬ mienny tym, ze kontaktuje sie w polarnym rozpuszczalniku organicznym zwiazek o wzo¬ rze 4 i zwiazek o wzorze 5, w których to wzorach Q oznacza grupe azydowa, grupe benzylooksy- karbonyloaminowa, 4-nitrobenzylooksykarbonyloaminowa lub 1-metylo-2-metoksykarbonylowinylo-6 140 375 1 2 aminowa, jeden z podstawników Z i Z oznacza kation U tworzacy sól karboksylanowa a drugi oznacza grupe o wzorze CHpOCOOCHpX, w którym X oznacza atom chloru, bromu lub jodu, przy czym otrzymuje sie przejsciowy zwiazek o wzorze 6, który przeksztalca sie w zwiazek o wzo¬ rze 1 droga konwersji grupy Q w grupe aminowa i ewentualnie zwiazek o wzorze 1 przeprowa¬ dza sie w sól* 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze reakcje prowadzi sie w temperaturze 0-80°C.S. CK , //-CHCONH^^- NH 2 0 C00CH0 \ SjPjCH C=0 0 C00CH20 Wzór 1 RiNH s /CH' 0 COO %P ch3 ch, cf N toó Wzór 2 r2coohQh»co NH W2Ór 3 vx //-CHCONH Q 0 Wzór 4 N CH3 fyCH3 ""C0QZ1140 37? u cooz: Wzór 5 * iHC0NHti^s 0 tOOCHO VcH3 P=0 rrcH3 O" COOCH2Ó Wzór 6 H JZJJfCH, PL