NL8003988A - Nieuwe camptothecine derivaten alsmede werkwijze voor het bereiden daarvan. - Google Patents

Description

Br/Bl/lh/1 } ί *

Nieuwe caraptothecine derivaten alsmede werkwijze voor het bereiden daarvan.

De uitvinding heeft betrekking op nieuwe derivaten van camptothecine, een alkaloïde, dat anti-tumoractiviteit (met inbegrip van carcinostatische activiteit) bezit, alsmede op een werkwijze voor het bereiden van deze derivaten. Meer 5 in het bijzonder heeft de uitvinding betrekking op nieuwe camptothecine derivaten, die op de plaats 5 een hydroxylgroep of een functioneel gewijzigde hydroxylsubstituent of op de plaats 7 een organische koolstofhoudende substituent dragen en tenminste een sterke anti-tumoractiviteit en/of geringe 10 toxiciteit bezitten alsmede op een werkwijze voor het bereiden van deze derivaten.

Camptothecine is een cytotoxisch alkaloïde, dat voor het eerst door Wall c.s. (J. Am. Chem. Soc. 88_ (1966), 3888) geïsoleerd is uit bladeren en bastmateriaal van 15 Canptotheca accuminata (NYSSACEAE) een in China inheemse plant, welke verbindingen pentacyclische structuur bezit, die bestaat uit een gecondenseerd ringsysteem van chuinoline (ringen A en B), pvrroline (ring C), oC-pyridon (ring D) en een uit 6 atomen opgebouwd lacton (ring E), en rechts draaiend 20 is dankzij de S-configuratie van een tertiaire hydroxylgroep of de plaats 20. Vroegere rapporten met betrekking tot carcinostatische activiteit van camptothecine op basis van de remmende activiteit ten opzichte van experimenteel getransporteerde carcinoma, zoals leukemia L-1210 bij muizen of met 25 Walker 256 tumor bij ratten (Chem. Rev. 23_ (1973), 285; Cancer Treeat. Rep., 6j0 (1967), 1007) hebben geleid tot een stimulering van het onderzoek van de synthese van camptothecine, maar bij later biologisch onderzoek heeft, naar vermeld in de rapporten, gebleken, dat deze verbinding zeer toxisch is 3Ó en daarom als chemotherapeutisch middel onbruikbaar is. In verband met de grote toxiciteit wordt camptothecine zelf behalve in China op het ogenblik niet voor clinische behandelingen gebruikt, hoewel deze verbinding toch één van de 80fl39ftfi -2- meest werkzame stoffen met anti-tumoractiviteit is en daarom wel van belang wordt beschouwd als een biologisch reagens, dat selectief in staat is de biosynthese te remmen van ribo-somale en boodschapper-RNA's zonder een verstoring te veroor-5 zaken van de biosynthese van mitochondrische, 4S of 5S RNA's (Nature (Londen), New Biol., 237 (1972), 144).

Deze vroegere berichten met betrekking tot de belangrijke anti-tumoractiviteit van camptothecine hebben tot een grote belangstelling geleid met betrekking tot de 10 totaalsyntheses en chemische modificeringen van camptothecine. In een groot aantal artikelen worden syntheses van dl-campto-thecine, als tussenprodukten daarvoor bruikbare derivaten en (+)-20(S)-camptothecine beschreven, welke synthese van (+)-20(S)-camptothecine (rechtsdraaiend) beschreven is door 15 E.J. Corey c.s. in J. Am. Chem. Soc. £0 2140 (1975). Bovendien is de synthese van dl-camptothecine bijvoorbeeld beschreven door J.C. Bradley c.s. in J. Org. Chem. 4JL,699 (1976) en door H.G.M. Walraven c.s. in Tetrahedron 3jj, 321 (1980). Het uit Camptotheca accuminata geïsoleerde natuurlijke camtothecine 20 bezit, zoals bekend, de d-vorm. In geen van de bedoelde artikelen wordt melding gemaakt van chemische modificatie van de oorspronkelijke structuur van het camptothecine met het oog op de chemotherapeutische toepassing daarvan. De tot dusver beschreven chemische modificaties hebben in hoofdzaak betrek-25 king op modificaties aan de ringen D/E van het camptothecine, maar dergelijke modificaties blijken slechts een mislukking bij het instandhouden van de verwachte carcinostatische activiteit en slechts aanleiding te geven tot een geringe verbetering met betrekking tot de toxiciteit (J. Med. Chem., 30 19, (1976), 675).

Van chemotherapeutisch standpunt gezien is het van belang dat de chemische modificatie van het camptothecine beperkt dienen te blijven tot de ringen A, B en C zonder een sterke wijziging van de totale skeletstructuur tot stand te 35 brengen, in het bijzonder met betrekking tot de ringen D en E van het natuurlijke camptothecine, welke laatstgenoemde ringen D en E als ëén van de essentiele structuurelementen worden gezien voor het tot uiting komen van de bovenvermelde 800 3 9 88 ? i -3- biologische activiteit. Met betrekking tot invoeren van funk-ties en een rest, die de ringen A,B en C bevat, is weinig bekend, afgezien van de nitrering van camptothecine in geconcentreerd zwavelzuur onder rigoreuze omstandigheden, zoals 5 in China is uitgevoerd voor het verkrijgen van 12-nitrocampto-thecine, dat pas na lastige scheidingsbehandelingen van de •ï andere produkten kon worden afgescheiden. Dit 12-nitroderivaat wordt dan tot het overeenkomstige 12-aminoderiv^at gereduceerd, welke aminoderivaat verder aan een diarotering en daarna vol-10 gende hydrolyse of Sandmeyer-reaktie is onderworpen voor het invoeren van een hydroxylgroep, chlooratoom, cyaangroep of carboxylgroep op de plaats 12 van het camptothecine (P. Pei-chuang c.s., ïïau Hsueh Hsueh Pao, 33_ (1975), 71; Chem. Abstr., 84, (1975), 115629p). Volgens deze methode zijn echter vier 15 trappen noodzakelijk voor het bereiden van het 12-cyaanderi-vaat en vijf trappen voor het bereiden van het 12-carboxyl-derivaat uitgaande van het natuurlijke camptothecine. Afge-zien van deze methode, waarbij een aantal lastige trappen vereist is voor het invoeren van een funktionele substituent 20 op de plaats 12 van het camptothecine, is totnogtoe geen enkele chemische modificering bekend voor het invoeren van een funktionele substituent aan de ring A, B en/of C. De reden, waarom het invoeren van een substituent aan de ring A, B en/of C van het camptothecine bijzonder moeilijk is, is 25 waarschijnlijk toe te schrijven aan de slechte oplosbaarheid van camptothecine in gebruikelijke organische oplosmiddelen alsmede aan de aard van de stikstofhoudende heterocyclische ring, die niet toegankelijk is voor een ionogene reaktie, in het bijzonder de zogenaamde elektrofiele reaktie, die ge-30 voonlijk aromatische ringen wordt uitgevoerd, zoals een Friedel-Crafts-reaktie, Vilsmeyer-Haac-reaktie of andere alkylerings- of acyleringsreakties.

Er bestaat daarom grote behoefte op het onderhavige gebied aan de ontwikkeling van nieuwe camptothecine deriva-35 ten, die tenminste een hoge anti-tumoractiviteit en een zeer geringe toxiciteit bezitten door chemische modificering van het natuurlijke camptothecine aan de ring A, B en/of C in één enkele trap zonder daarbij een wijziging in de structuur αΩητααΑ -4- van de ringen D en E teweeg te brengen, die onmisbaar worden geacht voor het verschaffen van de fysiologische activiteit.

De uitvinding heeft daarom ten doel nieuwe campto-thecine derivaten te verschaffen, die effectieve middelen 5 tegen tumoren zijn en in het bijzonder bruikbaar zijn voor zowel injectie :als orale toediening.

Tevens heeft de uitvinding ten doel nieuwe campto-thecine derivaten te verschaffen, die een sterke anti-tumor-activiteit bezitten en een goede absorbeerbaarheid in het 10 lichaam vertonen bij een zeer geringe toxiciteit.

Verder heeft de uitvinding ten doel een werkwijze te verschaffen voor het bereiden van de nieuwe camptothecine derivaten.

Bovendien heeft de uitvinding ten doel een nieuwe 15 methode te verschaffen voor het invoeren van substituenten aan de ring D of C van het camptothecine zonder een modificering van de structuur van de ringen D en E van het camptothecine teweeg te brengen.

Tevens heeft de uitvinding ten doel nieuwe campto-20 thecine derivaten te verschaffen, die als middelen tegen tumor kunnen worden gebruikt.

Andere doelstellingen, aspecten en voordelen van de uitvinding zullen duidelijker worden uit de volgende ge-detaileerde beschrijving.

25 Bij pogingen nieuwe camptothecine derivaten te synthetiseren, terwijl de inherente anti-tumoractiviteit in stand werd gehouden bij een sterk verminderde toxiciteit zijn de onderzoekingen, die tot de uitvinding hebben geleid, erop gericht geweest één van de waterstofatomen te vervangen, 30 die aan de ringen A, B en C aanwezig zijn, door een andere substituent dan een waterstofatoom, waarbij er zorgvuldig voor werd gewaakt dat tengevolge van de vervanging niet enige wijziging in de structuur van de ringen D en E zal optreden, die onmisbaar worden geacht voor het verschaffen • 35 van de fysiologische activiteit van het camptothecine. Bij deze onderzoekingen werd nu verrassenderwijze gevonden, dat op de plaats 5 een hydroxyIgroep kan worden ingevoerd en op de plaats 7 van het camptothecine diverse organische resten 800 3 9 88 -5- * * worden ingevoerd/ terwijl de ringen D en E ongewijzigd blijven, wanneer het camptotheeine niet aan gewoonlijk toegepaste ionogene reakties maar een radicaal substitutie reakties wordt onderworpen in een verdunde waterige zure oplossing volgens de uitvinding werd zo een algemen methode gevonden voor het invoeren van funktionele substituent op een specifieke plaats van het camptothecine. Het is daardoor nu voor de eerste maal mogelijk een reeks nieuwe camptothecine derivaten in ëën trap te bereiden door een funktionele substituent op de plaats 7 in de ring B en op de plaats 5 in de ring C in te voeren, terwijl de fundementele skeIetstructuur van de ringen A, B, C, D en Ξ en de daaraan aanwezige funktionele groepen ongewijzigd blijven tijdens de substitutie reaktie.

Volgens ëën uitvoeringsvorm van de uitvinding worden nu nieuwe camptothecine derivaten verschaft, die beantwoorden aan de algemene formule 1, waarin X een waterstofatoom, een rest-CH90H of -COOH, een alkvlgroeo, een arylkvl- Δ 1 2 ~ . ~1 groep of een rest-CH^OR of -COOR voorstelt, waarbij R een alkylgroep of een acylgroep en R*“ een alkylgroep met een kleinere koolstofatoom aangeven, en Y een waterstofatoom, 3 3 een hydroxylgroep of een rest-OR voorstelt, waarbij R een alkylgroep met een klein aantal koolstofatomen of een acylgroep aangeeft en Z een waterstofatoom of een acylgroep voorstelt, met dien verstande, dat indien X de rest CH2OH, een alkylgroep of een aralkylgroep voorstelt, zowel Y als Z een waterstofatoom voorstellen, en dat, indien X een rest-CH-OR1 2 λ of —COR voorstelt, Y een waterstofatoom voorstelt en dat, indien Y een hydroxylgroep voorstelt, zowel X als Z een water- 3 stofatoom voorstellen en dat, indien Y een rest-OR voorstelt, X een waterstofatoom voorstelt, welke verbindingen eventueel in de vorm van in water oplosbare alkalimetaalzouten daarvan kunnen verkeren.

Indien X of R1 een alkylgroep voorstelt, kan deze alkylgroep in het algemeen 1-30 koolstofatomen bezitten. In verband met de beschikbaarheid van alkyleringsmiddelen bezit deze alkylgroep bij voorkeur 1-18 koolstofatomen. Voorbeelden van de bij voorkeur in aanmerking komende alkylgroepen zijn de rechte of vertakte alkylgroepen met 1-18 koolstofatomen, 800 3 9 88 -6- zoals methyl-, ethyl-, n-propyl-, isopropyl-, n-butyl-, iso-butyl-, tertvbutyl-, n-pentyl-, isopentyl-, n-hexyl-, n-hep-tyl-, η-octyl-, 2-ethylhexyl-, n-nonyl-, n-decyl-, undecyl-, dodecyl-, myristyl-, heptadecyl- en octadecylgroepen. Indien 5 de alkylgroepen vertakt zijn, kunnen de vertakte ketens met elkaar verenigd zijn onder vorming van een cycloalkylgroep. Voorbeelden van dergelijke cycloalkylgroepen zijn bijvoorbeeld cyclopentyl-, cyclohexyl-, cycloheptyl- en cyclooctvl-2 ~ groepen. R en R~' kunnen elk een alkylgroep met een klein 10 aantal koolstofatomen voorstellen, welke alkylgroepen al dan niet gelijk kunnen zijn en gewoonlijk 1-8 koolstofatomen 2 3 bevatten. Zoals vermeld kunnen de alkylgroepen R en R een rechte of vertakte keten bezitten en kunnen in het laatstgenoemde geval de vertakte ketens met elkaar verenigd zijn 15 onder vorming van een cycloalkylgroep. Voorbeelden van de alkylgroepen met een klein aantal koolstofatomen, die de voorkeur verdienen, zijn rechte en vertakte alkylgroepen met 1-4 koolstofatomen, zoals methyl-, ethyl-, n-propyl-, isopropyl-, n-butyl-, isobutyl-, tert.butyl-, cyclopropylgroepen. 20 Voorbeelden van de alkylgroepen, die de voorkeur verdienen, zijn benzyl-, fenetvl-, fenylpröpyl-, en 1-naftylmethylgroepen.

In het algemeen zal, indien de substituent X op de plaats 7 van de ring B aanwezig is, geen substituent op de plaats 5 van de ring C aanwezig zijn en zal met andere woor-25 den Y een waterstofatoom voorstellen. Indien de substituent Y op de plaats 5 van de ring C aanwezig is, zal daarentegen geen substituent op de plaats 7 van de ring B aanwezig zijn.

1 3

Indien R of R- en Z een acylgroep voorstellen, zullen deze acylgroepen gewoonlijk dezelfde zijn, hoewel zij eveneens 30 kunnen verschillen. De acylgroep is afgeleid van een alifa-tisch of aromatisch carbonzuur, dat eventueel door halogeen gesubstitueerd kan zijn, of van een alifatisch of aromatisch sulfonzuur. Als voorbeelden van de alifatische en aromatische carbonzuren en sulfonzuren kunnen worden genoemd: mierenzuur, 35 azijnzuur, propionzuur, boterzuur, isoboterzuur, valeriaan-zuur, capronzuur, caprylzuur, nonylzuur, decaanzuur, fenyl-azijnzuur, fenylpropionzuur, barnsteenzuur, trifluorazijn-zuur, benzoezuur, methaansulfonzuur, ethaansulfonzuur en 800 3 9 88 . * 4 -7- * benzeensulfonzuur.

De camptothecine derivaten volgens de uitvinding bezitten uitmuntende farmacologische eigenschappen, die verbeterd zijn tenminste wat betreft de anti-tumoracticiteit en/of de toxiciteit daarvan. Typische voorbeelden van de 5 camptothecine derivaten volgens de uitvinding zijn: 7-hydro-xymethyIcamptothecine, 5-hydroxycamptothecine, 20-O-acetyl- 7-acetoxymethylcaxaptothecine, 7-acetoxymethyIcamptothecine, 7-succinoyloxymethyIcamptothecine, 2 O-O-trifluoracetyl-7-trifluoracetoxymethyIcamptothecine, 7-benzoyloxymethyΙ-ΙΟ camptothecine, 7-propionyloxymethylcamptothecine, 7-butvryl-oxymethyIcamptothecine, 7-capryloxymethylcamptothecine, 7-capryloxymethyIcamptothecine, 7-isovaleryloxymethylcampto-thecine, 7-fenylacetoxymethyIcamptothecine, camptothecine-7-carbonzuur, camptothecine-7-carbonzuur-ethylester, 5-acetoxy-15 camptothecine, 5-n-butoxycamptothecine, 20-0-acetyl-5-acetoxy-camptothecine, 5-benzoyloxycamptothecine, 7-methyicamptothecine, 7-ethyIcamptothecine, 7-propyIcamptothecine, 7-butyl-camptothecine,. 7-heptyIcamptothecine, 7-nonyIcamptothecine, 7-isobutylcamptothecine, 7-benzylcamptothecine, 7-^-fenytyl-20 camptothecine, 7-isopropyIcamptothecine en 7-cyclohexyIcamptothecine .

De nieuwe camptothecine derivaten volgens de uitvinding zijn niet beperkt tot de derivaten, die afgeleid zijn van het in de natuur voorkomende (+)-camptothecine en 25 omvatten eveneens de derivaten van de overeenkomstige (-)-en dl-camptothecinen, die synthetisch worden verkregen.

Daar camptothecine als zodanig als ring E een lactonring bezit treedt bij behandeling met een alkalisch middel een opening van deze lactonring op. Indien de campto-30 thecine derivaten volgens de uitvinding bijvoorbeeld op gebruikelijke wijze met een alkalimetaalhydroxide of -carbo-naat bij kamertemperatuur of bij verhoogde temperatuur worden behandeld, kan het als derivaat verkregen produkt op overeenkomstige wijze worden omgezet in het betreffende alkali-35 metaalzout, zoals het natrium-, kalium- of lithiumzout. Deze zouten zijn alle in water oplosbaar en vallen uiteraard binnen het kader van de uitvinding. Deze zouten ondergaan op 800 39 88 -8- gladde wijze weer een omzetting in de vrije vorm onder invloed van een zuur of in vivo. Het farmacologische effekt van de camptothecine derivaten wordt dus door dergelijke behandelingen niet beïnvloed. Een zout van de camptothecine 5 derivaten, dat in dit verband de voorkeur verdient, is het natrium-· of kaliumzout.

Volgens de uitvinding wordt eveneens een werkwijze* verschaft voor het bereiden van de camptothecine derivaten. ; Volgens één uitvoeringsvorm van de werkwijze worden campto- 10 thecine derivaten met de algemen formule 2, waarin X' een 4 4 rest-COOR of CH?OR voorstelt, waarbij R een waterstofatoom of een alkylgroep met een aantal koolstofatomen en R een waterstofatoom of aan alkyl- of acylgroep aangeven en Z een waterstofatoom of een acylgroep voorstelt, alsmede in water 15 oplosbare alkalimetaalzouten daarvan bereidt door camptothecine te onderwerpen aan een radicale reaktie met een hydroxy-methylverbinding met de algemene formule 3 waarin A een waterstofatoom of een rest-COOH of -C^OH voorstelt bij aanwezigheid van zwavelzuur en een peroxide in een waterig milieu, 20 hetgeen eventueel wordt gevolgd door behandeling van het verkregen 7-hydroxymethylcamptothecine met een alkyleringsmiddel of een acyleringsmiddel om de 7-hydroxymethylgroep om te zetten in een 7-alkoxymethylgroep of een 7-acyloxymethylgroep al dan niet bij gelijktijdige acylering;van de 20-hydroxyl-25 groep of eventueel een oxidatie van het verkregen 7-hydroxymethylcamptothecine tot 7-carboxycamptothecine en daarna eventueel verestering van de 7-carboxylgroep met een alkanol-koolstofatoom onder een vorming van de overeenkomstige 7-alkoxycarbonylgroep en desgewenst omzetting van de vrije 30 verbinding in een alkalimetaalzout daarvan of omzetting van een alkalimetaalzout in de vrije verbinding.

Het als uitgangsmateriaal gebruikte camptothecine kan elk van de langs natuurlijke of synthetische weg verkregen vormen bezitten, dat wil zeggen de d-, 1- en dl-vormen.

35 De hydroxymethylverbindingen met de algemene formule 3 zijn in het algemeen in de handel verkrijgbare verbindingen, waarvan methanol, dat wil zeggen de verbinding waarin A een waterstofatoom voorstelt, de voorkeur verdient.

806 3 9 88 > f -9-

Bij de hoofdtrap of eerste trap wordt de radicale reaktie gewoonlijk uitgevoerd in een waterig milieu bij aanwezigheid of afwezigheid van een overgangsmetaalion. De eerste of hoofdtrap wordt daarom in principe uitgevoerd door het 5 camptothecine op te lossen in een waterige oplossing van zwavelzuur en methanol, waarna een peroxide wordt toegevoegd en het mengsel onder de vereiste omstandigheden wordt gehouden, totdat de radicale reaktie is beëindigd. Elk peroxide, waarvan bekend is, dat het als initieermiddel voor een radi-10 cale reaktie kan worden gebruikt, kan als peroxide bi;j deze omzetting worden toegepast. Voorbeelden van de peroxiden, die bij voorkeur voor dit doel worden gebruikt, zijn onder andere de anorganische peroxiden, zoals waterstofperoxiden, perzwavelzuur of een zout daarvan, bijvoorbeeld kaliumpersul-15 faat, natriumpersulfaat, ammoniumpersulfaat, bariumperoxide, natriumperoxide, Carozuur en zouten daarvan, en calciumper-oxide alsmede organische peroxiden,, zoals tert.butylhydro-peroxide, benzoylperoxide, lauroylperoxide, caprilylperoxide, di-tert,butylperoxide (DTBP) en 2,21-azo-bis-isobutyronitrile 20 (AIBN). Van deze organische en anorganische peroxiden worden bij de uitvinding bij voorkeur' waterstofperoxide een per-sulfaat en tert.butylhydroperoxide bij voorkeur toegepast.

Voorbeelden van de overgangsmetaalzouten, die in staat zijn in het reaktiemilieu te dissociëren onder vorming van een 25 overgangsmetaalion zijn onder andere zilverzouten, zoals zilvernitraat, zilversulfaat, zilvercarbonaat en zilverace-taat, ijzerzouten en -oxiden, zoals ferrosulfaat, ferro-ch'loride en ijzermonoxide, koperzouten, zoals cuprochloride, cuprisulfaat en cuprinitraat, cobaltzouten, zoals cobalt-30 chloride, cobaltsulfaat, cobaltnitraat en cobaltacetaat, nikkelzouten, zoals cobaltnitraat, cobaltsulfaat en cobalt-chloride, loodzouten, zoals loodacetaat, kwikzouten, zoals mercyrochloride en mercurychloride, en cadmiumverbindingen, zoals cadmiumnitraat en cadmiumchloride. Af gezien van deze 35 verbindingen kunnen eveneens thallium- en zinkverbindingen, zoals zinksulfaat voor hetzelfde doel worden gebruikt.

Het verdient in het bijzonder de voorkeur zilver- en ijzer-verbindingen toe te passen. Het overgangsmetaalion behoeft ftOO 3 9 88 -10- niet in het reaktiemilieu aanwezig te zijn, hoewel de aanwezigheid van het ion aanbeveling verdient om de radicale reaktie snel en op doeltreffende wijze te begunstigen. Het overgangsmetaalzout, dat in staat is het overgangsmetaalion 5 te vormen, wordt toegepast in een hoeveelheid van tenminste een vrijwel equimolaire hoeveelheid tot ongeveer 30 maal de molaire hoeveelheid, bij voorkeur 10-30 maal de molaire hoeveelheid betrokken op het als uitgangsmateriaal gebruikte camptothecine. Indien de hoeveelheid van het overgangsmetaal-10 zout kleiner wordt dan de equimolaire hoeveelheid betrokken op het camptothecine, zal het effekt van het begunstigen van de radicale reaktie nauwelijks waarneembaar zijn. Anderzijds kan geen extra voordeel worden bereikt door de hoeveelheid van het overgangsmetaalzout te verhogen tot meer dan 15 30 maal de molaire hoeveelheid betrokken op het camptothecine.

Het gebruik van een overmatig grote hoeveelheid van het overgangsmetaalzout zal eerder ongewenste effekten teweeg brengen bij het afscheiden van het verkregen produkt van het reaktie-mengsel. De reaktieomstandigheden worden bepaald door de 20 reaktietemperatuur en -tijd. De reaktietemperatuur kan binnen ruimte grenzen wisselen van kamertemperatuur tot het kookpunt van het reaktiemengsel. De reaktietijd zal gewoonlijk verscheidene uren tot één dag bedragen en is in het algemeen afhankelijk van de toegepaste reaktietemperatuur. Indien 25 men het overgangsmetaalion aanwezig doet zijn in de waterige oplossing van zwavelzuur en methanol, die camptothecine bevat en geleidelijk een peroxide bij de oplossing voegt, wordt de omzetting begunstigd bij kamertemperatuur of in warme toestand zodat het 7-hydroxymethylcamptothecine in een hogere 30 opbrengst wordt verkregen.

Volgens een algemene uitvoeringsvorm van de eerste hoofdtrap wordt het camptothecine opgelost in een waterige oplossing van zwavelzuur en de hydroxymethylverbinding, waarna het initieermiddel voor de radicale reaktie bij de wate-35 rige oplossing wordt gevoegd en het mengsel gedurende verscheidene uren tot êën dag op een temperatuur wordt gehouden binnen het traject van kamertemperatuur tot het kookpunt van het reaktiemengsel, hetgeen dan wordt gevolgd door uitgieten 800 3 9 88 * * -11- van het reaktiemengsel in ijswater om het verkregen 7-hydroxymethylcamptothecine als een neerslag van het reaktiemengsel af te scheiden. De neergeslagen ruwe kristallen worden ver-- zaneld door filtratie of extractie van het reaktiemengsel met 5 een met water niet-mengbaar organisch oplosmiddel, zoals dichloormethaan, chloroform, ethylacetaat, butanol, amyl-alcohol, tetrachloorkoolstof of zwavelkoolstof. Het gebruik van chloroform verdient voor dit doel de voorkeur. Het verkregen ruwe 7-hydroxymethylcamptothecine kan op gebruikelijke 10 wijze worden gezuiverd, bijvoorbeeld door herkristallisatie uit dimethylformamide-dioxan, door dunne-laag chroraatografie, door vloeistof-chromatografie met een hoog nuttig effekt of door een combinatie van deze zuiveringsbehandelingen.

Het op deze wijze bereide 7-hydroxymethylcampto-15 thecine bezit uitmuntende farmacologische eigenschappen en kan direkt als geneesmiddel worden gebruikt of kan als tussenprodukt worden gebruikt voor de bereiding van diverse camtothecine derivaten die funktioneel gesubstitueerd zijn aan de hydroxymethylgroep op de plaats 7 daarvan.

20 Het 7-hydroxymethylcamptothecine en de daaruit verkregen op de plaats 7 gesubstitueerde camptothecinen kunnen desgewenst in water oplosbare alkalimetaalzouten worden omgezet door het camptothecine derivaat in vrije vorm te behandelen met een alkalimetaalhydroxide of -carbonaat · 25 bij kamertemperatuur of een verhoogde temperatuur. Dit alkali-metaalzout wordt gevormd door opening van de lactonring (ring E). Een dergelijk alkalimetaalzout kan echter weer gemakkelijk in de vrije vorm worden omgezet door het zout met een zuur te behandelen, waardoor de lactonring weer wordt 30. gevormd door gelijktijdige dehydratatie (dehydrocyclisering). Camptothecine en de derivaten daarvan vormen in principe geen zuuradditiezouten, hoewel zij twee tertiaire stikstofatomen bevatten.

De hydroxymethylgroepen van 7-hydroxyraethylcampto-35 thecine kan desgewenst worden behandeld met een alkylerings-middel voor het bereiden van de overeenkomstige 7-alkoxy-methylderivaten of met een acyleringsmiddel voor het bereiden van de overeenkomstige 7-acyloxymethylcamptothecinen of met 800 3 9 88 -12- een oxidatiemiddel voor het bereiden van het overeenkomstige camptothecine-7-carbonzuur, dat dan verder met een hydroxy-verbinding, zoals een alcohol, tot omzetting kan worden gebracht onder vorming van een ester van het camptothecine-5 7-carbonzuur.

De alkylering van 7-hydroxymethylcamptothecine wordt op op zichzelf bekende wijze uitgevoerd, bijvoorbeeld door behandeling van 7-hydroxymethylcamptothecine met een alkanol, die overeenkomt met de alkylrest van het 7-alkoxy-10 methylcamptothecine, dat men wenst te bereiden. Deze omzetting wordt gewoonlijk uitgevoerd door het reaktiemengsel te verhitten bij aanwezigheid van een zure katalysator, zoals chloorwaterstofzuur, zwavelzuur, fluorboorzuur, benzeensul-fonzuur, p-tolueensulfonzuur en boortrifluoride-etheraat.

15 Voorbeelden van het als alkyleringsmiddel gebruikte alkanol zijn onder andere methanol, ethanol, propanol, butanol, hexanol, decanol en hexadecanol. Het gebruik van een alkanol met een klein aantal koolstofatomen, zoals methanol of ethanol, verdient de voorkeur. Deze O-alkylering wordt gewoonlijk 20 uitgevoerd door het 7-hydroxymethylcamptothecine op te lossen in het alkyleringsmiddel, bijvoorbeeld ethanol, en vervolgens één van de bovengenoemde zure katalysatoren bij de oplossing te voegen en het mengsel te verhitten. Het verkregen 7-alkoxymethylcamptothecine kan van het reaktiemengsel 25 worden afgescheiden door extractie met een organisch oplosmiddel en kan volgens een op zichzelf bekende methode worden gezuiverd, bijvoorbeeld door kolom-chromatografie, dunne-laag-chromatografie of vloeistof-chromatografie met een hoog nuttig effekt of een combinatie van deze chromatografische 30 technieken.

De acylering van 7-hydroxymethylcamptothecine wordt volgens een op zichzelf bekende methode uitgevoerd door het 7-hydroxymethylcamptothecine tot omzetting te brengen met een acyleringsmiddel gewoonlijk bij aanwezigheid van een dehy-35 dratiemiddel of een zuurbindend middel. Voorbeelden van de acyleringsmiddelen zijn carbonzuren en reaktieve funktionele derivaten daarvan alsmede sulfonzuren en reaktieve funktionele derivaten daarvan en alkylhemisulfaten, zoals mierenzuur, 800 3 9 88 -13- azijnzuur, propionzuur, boterzuur, fenylazijnzuur, barnsteen-zuur, trifluorazijnzuur en soortgelijke alifatische carbon-zuren, benzoezuur en aan de kern gesubstitueerde derivaten daarvan, naftaleencarbonzuur en soortgelijke aromatische 5 zuren, alkaansulfonzuren,bijvoorbeeld methaansulfonzuur en ethaansulfonzuur, arylsulfonzuren, bijvoorbeeld benzeensul-fonzuur en p-tolueensulfonzuur, en laurylhemisulfaat alsmede halogeniden en alkylesters met een kleinere koolstofatomen van deze zuren, bijvoorbeeld acetylchloride en propionyl-10 bromide. Indien het acyleringsmiddel-een carbonzuur is,*wórdt als reaktief funktioneel derivaat van het carbonzuur bij - voorkeur, een zuuranhydride gebruikt. Voorbeelden van de zuur-bindende'middelen, 'dië bij*voorkeur worden toegepast, zijn anorganidc?ï®~basen, zoals n atriumcarbonaat, kaliunbicarbonaat, 15 alkalimetaalhydroxide en calciumcarbonaat, en organische basen, zoals triethylamine, pyridine en tetramethylammonium-hydroxide. In het algemeen verdient de toepassing van een reaktief funktioneel derivaat van het carbonzuur of sulfon-zuur de voorkeur en wordt de omzetting begunstigd door de 20 aanwezigheid van het zuurbindende middel bij kamertemperatuur of een verhoogde temperatuur.

Daar het 7-hydroxymethylcamptothecine twee hydro-zylgroepen bezit worden hetzij de 7-acyloxymethylcamptothe-cinen hetzij de 7-acyloxymethyl-20-O-acylcamptothecinen in 25 hoofdzaak bereid door een juiste regeling van de hoeveelheid van het acyleringsmiddel en van de reaktietemperatuur. Indien een grote overmaat van het acyleringsmiddel wordt gebruikt of- een hogere reaktietemperatuur wordt toegepast, bezitten de twee hydroxylgroepen (waarvan de ene een primaire hydroxy1-30 groep in de hydroxymethylgroep is en de andere een tertiaire hydroxylgroep, die op de plaats 20 is gebonden) de neiging een acylering te ondergaan, hetgeen dus kan leiden tot de vorming van een grotere hoeveelheid van het diacylerings-produkt. Indien daarentegen het acyleringsmiddel in een vrij-35 wel stoichiometrische hoeveelheid of een geringe overmaat wordt toegepast, betrokken op het als uitgangsmateriaal gebruikte 7-hydroxymethylcamptothecine, of indien de omzetting bij een lagere temperatuur, bijvoorbeeld bij kamertemperatuur 800 3 988 -14- wordt uitgevoerd, bezit alleen de hydroxylgroep van de 7-hydroxymethylgroep de neiging een acylering te ondergaan. Indien het gewenst is in hoofdzaak 7-acyloxymethylcamptothe-cinen te bereiden is het daarom gewenst het acyleringsmiddel 5 in vrijwel equimolaire hoeveelheid betrokken op het 7-hydroxy-methylcamptothecine te gebruiken en de omzetting bij een zo laag mogelijke temperatuur uit te voeren. Indien daarentegen het diacyleringsprodukt moet worden bereid, dient het acyleringsmiddel in een grote overmaat (tenminste tweemaal 10 de molaire hoeveelheid betrokken op het 7-hydroxymethy1-camptothecine) te worden gebruikt en dient de omzetting bij een hogere temperatuur te worden uitgevoerd.

In het geval een diacyleringsprodukt moet worden bereid, waarin de acylrest in de 7-acyloxymethylgroep ver-15 schilt van de acylrest op de plaats 20, wordt de acylering van de 7-hydroxymethylgroep met een acyleringsmiddel eerst zorgvuldig onder de bovenvermelde omstandigheden uitgevoerd, hetgeen dan wordt gevolgd door de O-acylering van de hydroxy lgroep op de plaats 20 met een ander acyleringsmiddel.

20 De acyleringsreaktie wordt gewoonlijk uitgevoerd volgens een gebruikelijke methode door het 7-hydroxymethyl-camptothecine op te lossen in een inert oplosmiddel, dat een dehydratatiemiddel of een zuurbindend middel bevat, een acyleringsmiddel toe te voegen en het mengsel te roeren bij 25 kamertemperatuur of een verhoogde temperatuur. Deze reaktie kan worden begunstigd onder toepassing van gebruikelijke veresteringskatalysatoren, zoals zwavelzuur, natriumacetaat, pyridine, fluorboorzuur, p-tolueensulfonzuur of sterk zure ionenuitwisselaars, zoals Amberlite IR-100, IR-105, IR-112 30 en IR-120 (Rohm &Haas Co., Verenigde Staten van Amerika),

Dowex 50-X1, X2 en Dowex 30 (Dow Chemical Co., Verenigde Staten van Amerika) en Dia-ion SK no. 1, K en EK (Mitsubishi Kasei Co., Japan).

Het bij de eerste of hoofdtrap verkregen 7-hydro-35 xymethylcamptothecine kan bij de volgende trap worden geoxideerd met een oxidatiemiddel, waarmee de hydroxymethylgroep op op zichzelf bekende wijze kan worden omgezet in een carboxylgroep. Dergelijke oxidatiemiddelen zijn algemeen 800 3 9 88 -15- bekend en worden bijvoorbeeld gekozen uit de watervrije chromaten, bichromaten en permanganaten. Deze oxidatiereaktie wordt gewoonlijk uitgevoerd bij kamertemperatuur of een verhoogde temperatuur bij aanwezigheid van aceton, azijnzuur, 5 zwavelzuur en dergelijke als reaktiemilieu, waarbij het 7-carboxycamptothecine(of camptothecine-7-carbonzuur) wordt verkregen. Dit carbonzuur kan, indien noodzakelijk, worden gezuiverd door herkristallisatie uit dioxan.

Het op deze wijze verkregen camptothecine-7-car-10 bonzuur kan verder volgens een gebruikelijke veresterings-methode worden omgezet in een camptothecine-7-carbonzuur-alkylester. Deze veresteringsreaktie wordt de gebruikelijke wijze uitgevoerd door het camptothecine-7-carbonzuur op te lossen of te suspenderen in een overmaat van een alkanol met 15 een klein aantal koolstofatomen, bij voorkeur 1-8 koolstof-atomen, hetgeen dan wordt gevolgd door toevoeging van een veresteringskatalysator en verhitting van het mengsel. Elk van de veresteringskatalysatoren, die voor de acylering van de 7-hydroxymethylgroep zijn genoemd, zijn geschikt voor dit 20 doel.Eveneens kan een mengsel van 7-carboxycamptothecine, een tenminste equimolaire hoeveelheid van alkanol met een klein aantal koolstofatomen en een veresteringskatalysator in benzeen of tolueen onder terugvloeikoeling worden gekookt, terwijl alleen het tijdens de reaktie gevormde water wordt 25 verwijderd door dit als een azeotroop met de oplosmiddelen af te destilleren en het water af te scheiden met behulp van een geschikte waterafscheider. Voorbeelden van de alkanolen met een klein aantal koolstofatomen zijn onder andere methanol, ethanol, n-propanol, isopropanol, n-butanol, tert.butanol, 30 hexanol, heptanol en octanol. Voorbeelden van de veresteringskatalysatoren, die de voorkeur verdienen, zijn de op dit gebied algemeen bekende katalysatoren, zoals zwavelzuur, chloorwaterstofzuur, p-rtolueensulfonzuur en boortrifluoride-etheraat. De verkregen ester kan worden gezuiverd door her-35 kristallisatie, bijvoorbeeld uit ethanol-dioxan.

Volgens een variant van deze eerste of hoofdtrap van deze uitvoeringsvorm worden camptothecinederivaten met de algemene formule 4, waarin X" een alkylgroep of een aralkyl- 800 3 9 88 -16- groep voorstelt, bereid door camptothecine en een radicaal reaktie met een organische verbinding met de algemene formule 5, waarin Q een rest-CI^OH, -COOH, -CHO, -COX" of e -C-OOH voorstelt en X" de bovengenoemde betekenis bezit, te X" onderwerpen met behulp van zwavelzuur en een peroxide in een waterig milieu bij aanwezigheid van overgangsmetaalion.

Indien Q de rest-C^OH voorstelt, is de organische verbinding met da algemene formule 5 een alkanol of een aral-10 kanol. Voorbeelden van deze alkanolen of aralkanolen, die de voorkeur verdienen, zijn primaire alcoholen met een rechte of vertakte keten, zoals ethanol, propanol, butanol, penta-nol, hexanol, octanol, 3-methylpentanol, isoamylalcohol, cyclohexylmethanol, cyclopentylmethanol, decanol, fenetyl-15 alcohol en fenylpropanol. Indien Q de rest-COOH voorstelt, is de organische verbinding een vetzuur of een arylvetzuur. Voorbeelden van deze zuren zijn onder andere azijnzuur, pro-pionzuur, boterzuur, hexaanzuur, octaanzuur, fenylazijnzuur, β-fenylpropionzuur. Indien O de rest-CHO voorstelt, is de 20 organische verbinding een aldehyde, zoals acetaldehyde, pro-pionaldehyde, butyraldehyde, caprylylaldehyde of fenyl-acetaldehyde. Indien Q een rest-COX" voorstelt, is de organische verbinding een dialkylether of dialkylether. In dit geval kunnen de twee alkylgroepen van de dialkylether al dan 25 niet gelijk zijn. Indien Q een rest X" -C-COH voorstelt, is de organische verbinding bijvoorbeeld i" een tert.alkylhydroperoxide, waarin de drie alkylgroepen al dan niet gelijk kunnen zijn. Een verbinding van dit type, 30 die de voorkeur verdient, is het tert.butylhydroperoxide.

Deze radicale reaktie wordt in principe uitgevoerd door in water een overgangsmetaalzout, dat in staat is tot het overgangsmetaalion te dissociëren, camptothecine, zwavelzuur en een verbinding met de algemene formule 5 in willèkeu-35 rigé volgorde op te lossen en een peroxide toe te voegen en het mengsel te roeren. Gewoonlijk worden een verbinding met de algemene formule 5 en een overgangsmetaalzout in water opgelost, waarna het camptothecine en zwavelzuur in de aan- 800 39 88 -17- gegeven volgorde bij de oplossing gevoegd. Onder roeren en afkoeling met ijs wordt dan een peroxide bij de oplossing gevoegd, waarna het roeren wordt voortgezet zelfs nadat de temperatuur tot kamertemperatuur is gestegen. Na afloop van 5 de omzetting wordt ijswater bij het reaktiemengsel gevoegd en wordt het verkregen produkt met een met water niet-meng-baar organisch oplosmiddel, zoals chloroform, geextraheerd en gezuiverd, bijvoorbeeld door kolomchromatografie gevolgd door herkristallisatie uit een organisch oplosmiddel, zoals 10 n-hexaan-chloroform.

Voorbeelden van de bij voorkeur toegepaste over-gangsmetaalzouten, die in staat zijn in het reaktiemilieu onder vorming van het overgangsmetaalion te dissociëren, zijn zilverzouten, zoals zilvernitraat, zilversulfaat, zilver-15 carbonaat en zilveracetaat, ijzerzouten en/of oxiden, zoals ferrosulfaat,' ferrochloride en ijzermonoxide, koperzouten, zoals cuprochloride, cuprichloride, cuprinitraat, cobalt-zouten, zoals cobaltchloride, cobaltsulfaat, cobaltnitraat en cobaltacetaat, nikkelzouten, zoals nikkelnitraat, nikkel-20 sulfaat en nikkelbromide. Behalve deze verbindingen kunnen op equivalente wijze zouten van lood, kwik, cadmium, thallium en zink, zoals loodacetaat, mercurochloride, cadmiumnitraat en zinksulfaat, worden gebruikt. Voorbeelden van de peroxiden zijn anorganische peroxiden, zoals waterstofperoxide, per-25 sulfaten, zoals kaliumpersulfaat, natriumpersulfaat, Caro-zuur en zouten daarvan, bariumperoxide, caIciumperoxide, natriumperoxide, en organische peroxiden, zoals tert.butyl-hydroperoxide, benzoylperoxide-,·. lauroylperoxide, caprylyl-peroxide, di-tert.butylperoxide (DTBP) en 2,21-azo-bis-30 isobutyronitrile (AIBN).

In het geval een alcohol met een groot aantal koolstofatomen of soortgelijke verbinding, die moeilijk oplosbaar is in water, als verbinding met de algemene formule 5 wordt gebruikt,· wordt een oploshulpmiddel toegevoegd om het 35 oplossen van een dergelijk moeilijk in water oplosbare verbinding te begunstigen. Als oploshulpmiddelen kunnen polaire organische oplosmiddelen worden gebruikt, die bij de reaktie inert zijn en in staat zijn een homogene fase te v 800 3 9 88 -18- vormen, zoals azijnzuur, dimethylformamide, acetonitrile, dioxan, dimethoxyethaan en tetrahydrofuran. Eveneens kunnen diverse oppervlakte actieve stoffen, die in staat zijn een homogene fase te vormen, in het bijzonder niet-ionogene 5 oppervlakte actieve stoffen voor dit doel in plaats van het oploshulpmiddel worden toegepast.

De verbinding met de algemene formule 5 wordt bij voorkeur in een grote molaire overmaat betrokken op het camptothecine, gebruikt. Ze worden bijvoorbeeld ongeveer 10 20 mol van de verbinding toegepast per mol camptothecine.

Het overgangsmetaalzout en het peroxide worden in overmaat gebruikt, bijvoorbeeld in een overmaat van ongeveer 5-8 maal de toegepaste molaire hoeveelheid camptothecine. De reden waarom de verbinding met de algemene formule 5 in een grote 15 overmaat wordt gebruikt is, dat een voldoende overmaat van een radicaal, dat men in het reaktiemilieu aanwezig doet zijn niet alleen dient on mogelijke nevenreakties te voorkomen, die aanleiding zouden geven tot nevenprodukten, maar eveneens om de vorming van het eindprodukt binnen een norma-20 liter redelijke reaktieperiode te begunstigen.

Bij de bovenbeschreven radicale reaktie is het van belang dat, indien een primaire alcohol met een rechte of vertakte keten, zoals ethanol of isobutanol als verbinding met de algemene formule 5 wordt gebruikt, de rest X", bij-25 voorbeeld de methylgroep in het geval ethanol wordt toegepast of de isopropylgroep in het geval isobutanol wordt gebruikt (dat wil zeggen de rest van de primaire alcohol minus de eindstandige rest-C^OH) op de plaats 7 van het camptothecine wordt ingevoerd. Er wordt dus met andere woorden op de plaats 30 7 van het camptothecine in alle gevallen een alkylrest van de alcohol ingevoerd, die één koolstofatoom minder bezit dan de alcohol als zodanig. Indien een cycloalkylmethanol, zoals cyclohexylmethanol of cyclopentylmethanol als de organische verbinding met de algemene formule 5 wordt gebruikt, kan de 35 cycloalkylgroep direkt op de plaats 7 van het camptothecine worden ingevoerd. Op eenzelfde wijze kan een aralkylgroep, zoals de benzylgroep, worden ingevoerd onder toepassing van een aralkanol, dat opgebouwd is uit de aralkylrest en de 8003 9 88 -19- rest-CH2OH7 bijvoorbeeld fenetylalcohol als de verbinding met de algemene formule 5. Indien een vetzuur of een aryl-vetzuur als organische verbinding met de formule 5 wordt gebruikt wordt de rest van het carbonzuur, waarvan de rest-5 COOH is afgesplitst, op de plaats 7 van het camptothecine ingevoerd. Indien bijvoorbeeld azijnzuur of isovaleriaanzuur als de organische verbinding wordt gebruikt, wordt dus de methylgroep, resp. de isobutylgroep op de plaats 7 van het camptothecine ingevoerd. Onder toepassing van fenylazijnzuur 20 kan dus de benzylgroep in camptothecine worden ingevoerd.

Hetzelfde geldt in het geval een aldehyde met de formule X"~ COH als organische verbinding met de formule 5 wordt gebruikt. In dit geval wordt de rest van een dergelijk aldehyde, waarvan de rest-CHO is afgesplitst, op de plaats 7 van het camptothe-25 cine'ingevoerd. Bij toepassing van acetaldehyde of propion- aldehyde verkrijgt men dus het 7-methyl-, resp. 7-ethylcampto-thecine.

Indien een keton X"-CO-X" (verbinding met de formule 5 waarin Q een rest-COX" voorstelt), waarin de twee alkyl-2Q en/of aralkylresten (Xw) al dan niet gelijk kunnen zijn, als de verbinding met de formule 5 wordt gebruikt, wordt één van de resten X" op de plaats 7 van het camptothecine ingevoerd. Indien een symmetrisch keton, zoals aceton of diethylketon wordt toegepast, wordt de methylgroep, resp. de ethylgroep 25 ingevoerd. Indien echter een asymmetrisch keton, zoals raethylethylketon of methvlisobutylketon als de organische verbinding met de formule 5 wordt gebruikt, wordt een mengsel van methyl- en ethylgroep, resp. een mengsel van methyl- en isobutylgroepen op de plaats 7 van het camptothecine inge-30 voerd. In het geval de organische verbinding met de algemene formule 5 een hydroperoxide is en O een rest ·· -C-dOH voorstelt kunnen de substituenten X" al dan niet gelijk X" zijn. In het geval tert.butylhydroperoxide als organische verbinding met de formule 5 wordt toegepast, zijn de drie 35 alkylresten (X") alle dezelfde en wordt op de plaats 7 van het camptothecine een methylgroep ingevoerd. Indien echter één van de alkylresten of beide (X") in Q verschillen, wordt 800 3 9 88 -20- een mengsel van twee of drie verschillende alkylgroepen op de plaats 7 van het camptothecine ingevoerd. Men dient hiermee dus rekening te houden, indien de organische verbinding met de formule 5 een keton of hydroperoxide is. De bij ëên 5 van de bovengenoemde trappen verkregen 7-alkylcamptothecinen kunnen eventueel met een oxidatiemiddel worden behandeld voor het verkrijgen van het overeenkomstige 7-carboxycamptothecine (camptothecine-7-carbonzuur), dat dan eventueel veresterd kan worden met een alkanol met een klein aantal koolstofato-10 men. Voor deze eventueél uitgevoerde oxidatiebehandeling kan elk van de oxidatiemiddelen worden gebruikt, die in staat zijn een alkylgroep, zoals de methylgroep, tot een carboxy1-groep te oxideren. Dergelijke oxidatiemiddelen zijn op dit gebied algemeen bekend en worden bij voorbeeld gekozen uit 15 de watervrije chromaten, bichromaten en permanganaten. Deze oxidatiereaktie wordt gewoonlijk uitgevoerd bij kamertemperatuur of een verhoogde temperatuur bij aanwezigheid van-aceton, azijnzuur, zwavelzuur of soortgelijk reaktiemilieu.

Het op deze wijze verkregen produkt kan, indien 20 noodzakelijk, worden gezuiverd door herkristallisatie uit dioxan. Het zo verkregen camptothecine-7-carbonzuur kan verder volgens een gebruikelijke veresteringsmethode, zoals bovenstaand vermeld, in de overeenkomstige ester van het camptothecine-7-carbonzuur worden omgezet.

25 Volgens een andere uitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de.uitvinding worden camptothecine derivaten met de algemene formule 6, waarin Y’ een hydroxylgroep of een rest-3 3 OR voorstelt, waarbij R een alkylgroep met een klein aantal koolstofatomen of een acylgroep aangeeft, en Z een water-30 stofatoom of een acylgroep voorstelt, bereid door behandeling van camptothecine met zwavelzuur en persulfaat in een waterig milieu, dat een overgangsmetaalion bevat, waarna het verkregen 5-hydroxyeamptothecine desgewenst met een alkylerings-middel of een acyleringsmiddel wordt behandeld om de hydroxy1-35 groep op de plaats 5 om te zetten in een 5-alkoxygroep of in een 5-acyloxygroep.al dan niet onder gelijktijdige acylering van de hydroxylgroep op de plaats 20.

Bij de eerste of hoofdtrap wordt de radicale reaktie 800 39 88 -21- in principe uitgevoerd door camptothecine op te lossen in een mengsel van zwavelzuur en water, waarna een overgangsmetaal-zout en een waterige oplossing van een persulfaat bij de oplossing wordt gevoegd en het mengsel onder verhitting wordt 5 geroerd. Als voorbeelden van overgangsmetaalzouten, die de voorkeur verdienen en in staat zijn onder vorming van een overgangsmetaaiion in het reaktiemilieu te dissociëren kunnen worden genoemd: zilverzouten, zoals zilvernitraat, zilver-sulfaat, zilvercarbonaat en zilveracetaat, ijzerzouten en 10 -oxiden, zoals ferrosulfaat, ferrochloride en ijzermonoxide, koperzouten, zoals cuprochloride, cuprisulfaat en cupri-nitraat, cobaltzouten, zoals cobaltchloride, cobaltsulfaat, cobaltnitraat en cobaltacetaat, en nikkelzouten, zoals nikkel-sulfaat en nikkelnitraat. Op equivalente wijze kunnen zouten 15 van lood, kwik, thallium, cadmium en zink, zoals loodacetaat, mercurychloride, cadmiumnitraat en zinksulfaat worden toegepast. De voorkeur verdienen de bovengenoemde zilverzouten en ijzerverbindingen.

Voorbeelden van de persulfaten zijn onder andere 2Q natriumpersulfaat, kaliumpersulfaat, ammoniumpersulfaat en caro-zuur en zouten daarvan. Op equivalente wijze kunnen behalve'deze persulfaten ook peroxiden worden toegepast, die in staat zijn in het zwavelzuur bevattende reaktiemilieu een persulfaat te vormen. Voorbeelden van deze persulfaatvormenda 25 peroxiden, die de voorkeur verdienen, zijn onder andere waterstofperoxide, bariumperoxide, calciumperoxide, natrium-peroxide en organische peroxiden, zoals tert.hutylhydroper-ox-ide, benzoylperoxide, lauroylperoxide, caprylylperoxide, di-tert.hutylperoxide (DTBP) en 2,2'-azo-his-isobutyronitrile 30 (AIBN).. Het persulfaat of peroxide, dat in staat is een persulfaat te vormen wordt gebruikt in een hoeveelheid van 5-3Q mol per mol van het camptothecine. De mengverhouding van zwavelzuur tot water ligt binnen het traject van 10:90 tot 90:10, waarbij een verhouding van 5:50 de voorkeur ver-35 dient. De mengverhouding van camptothecine tot zwavelzuur is niet kritisch, hoewel het zwavelzuur gewoonlijk. in grote overmaat wordt gebruikt. Het overgangsmetaalzout wordt gewoonlijk gebruikt in een equimolaire hoeveelheid betrokken enn xo as -22- op het camptothecine, hoewel het zout ook in overmaat kan worden toegepast. Het reaktiemengsel kan tot het kookpunt ervan worderi verhit en de omzetting is gewoonlijk binnen enkele uren na toevoeging van het persulfaat beëindigd.

5 De radicale reaktie kan worden uitgevoerd bij aan wezigheid van azijnzuur, broomazijnzuur, glycolzuur, dimethyl-formamide of soortgelijk polair oplosmiddel, waardoor de reaktietijd kan worden bekort en de opbrengst aan produkt kan worden verhoogd.

10 In verband met de configuratie van de hydroxyIgroep op de plaats 5 van het camptothecine kunnen diastereomeren van het 5-hydroxycamptothecine bestaan. De twee diastereomeren kunnen worden gescheiden door het 5-hydroxycamptothecine om te zetten in 5-acetoxycamptothecine en de laatstgenoemde 15 verbinding te chromatograferen aan kiezelgel. Meer in het bijzonder wordt het 5-acetoxycamptothecine (een mengsel van de twee diastereomeren) daarbij onderworpen aan dunne-laag-chromatografie met 1% methanol in chloroform als oplosmiddel voor de ontwikkeling, waarbij de 5-acetoxycamptothecine-20. isomeren in de afzonderlijke isomeren kunnen worden gescheiden, die Rf waarden van 0,20 en 0,15 bezitten. In het NMR-spectro-gram van de twee isomeren worden het methineproton op de plaats 5 en de methylrest van de acetoxygroep op de plaats 5 van beide isomeren waargenomen bij 8 7,96; 2,19.2 dpm, resp.

25 ί 7,91; 2,195 dpm. Tussen de twee isomeren wordt echter nagenoeg geen verschil waargenomen wat betreft de pieken, die toe te schrijven zijn aan de andere waterstofatomen. In een NMR-spectrogram van het volgens de eerste of hoofdtrap bereide 5-hydroxycamptothecine wordt het methineproton op de 30 plaats 5 waargenomen als twee singletpieken bij $6,66 en S' 6,72 dpm elk voor 0,5 H. Dit levert dus een bevestiging, dat het 5-hydroxycamptothecine uit een mengsel (ongeveer 1:1) van de twee diastereomeren bestaat.

Het op deze wijze bereide nieuwe 5-hydroxycamptothe-35 cine bezit uitmuntende farmacologische eigenschappen en kan direkt als geneesmiddel worden gebruikt of kan worden toegepast als tussenprodukt voor de bereiding van diverse camptothecine derivaten met een funktioneel gewijzigde hydroxyl- 800 3 9 88 -23- groep op de plaats 5.

De hydroxylgroep op de plaats 5 van het 5-hydroxy-camptothecine kan eventueel worden behandeld met een alkyle-ringsmiddel voor het bereiden van de overeenkomstige 5-alko-5 xycamptothecine derivaten of met een acyleringsmiddel voor het bereiden van de overeenkomstige 5-acyloxycamptothecine derivaten.

De alkyiering van 5-hydroxycamptothecine wordt volgens een op zichzelf bekende methode uitgevoerd, bijvoorbeeld 10 door 5-hydroxycamptothecine tot omzetting te brengen met een alkanol met een klein aantal koolstofatomen, dat overeenkomt 3 met de alkylrest R van het te bereiden 5-alkoxycamptothecine. Deze omzetting wordt gewoonlijk uitgevoerd door het reaktie-mengsel te verhitten bij aanwezigheid van een zure katalysa-15 tor, zoals chloorwaterstofzuur, zwavelzuur, fluorboorzuur, benzeensulfonzuur, p-tolueensulfonzuur en boortrifluoride-etheraat. Als voorbeelden van de alkanolen met een kleiner aantal koolstofatomen, die als alkyleringsmiddel kunnen worden gebruikt, kunnen onder andere worden genoemd: methanol, 20 ethanol, n-propanol, isopropanol, n-butanol, isobutanol, tert.butanol, n-pentanol, n-hexanol, heptanol en octanol.

De toepassing van methanol of ethanol verdient de voorkeur in verband met de gemakkelijke verkrijgbaarheid en hanteerbaarheid daarvan. Deze O-alkylering wordt gewoonlijk uitge-25 voerd door het 5-hydroxycamptothecine in een overmaat van het alkyleringsmiddel, bijvoorbeeld ethanol, op te lossen, één van de bovenvermelde katalysatoren bij de oplossing te voegen en het mengsel te' verhitten. Het verkregen 5-alkoxycamptothecine kan van het reaktiemengsel worden afgescheiden 3Q door extractie met een organisch oplosmiddel en volgens een op zichzelf bekende methode worden gezuiverd, bijvoorbeeld door kolomchromatografie of dunne-laag-chromatografie aan kiezelgel.

De acylering van 5-hydroxycamptothecine wordt vol-35 gens een op zichzelf bekende methode uitgevoerd door het 5-hydroxycamptothecine tot omzetting te brengen met een acyleringsmiddel, bij voorkeur in de vorm van een reaktief derivaat van een zuur, indien noodzakelijk., bij aanwezigheid 800 39 88 -24- van een zuurbindend middel. Voorbeelden van de acylerings-middelen zijn onder andere carbonzuren en reaktieve funktio-nele derivaten daarvan alsmede sulfonzuren en reaktieve funktionele derivaten daarvan en alkylhemisulfaten. Voorbeelden van deze acyleringsmiddelen zijn mierenzuur, azijn-5 zuur, propionzuur, boterzuur, fenylazijnzuur, barnsteenzuur, trifluorazijnzuur en soortgelijke alifatische carbonzuren, benzoezuur en aan de kern gesubstitueerde derivaten daarvan, naftaleencarbonzuur en soortgelijke aromatische zuren, alkaansuifonzuren, bijvoorbeeld methaansulfonzuur en ethaan-10 sulfonzuur, arylsulfonzuren, bijvoorbeeld benzeensulfonzuur en p-tolueensulfonzuur, en laurylhemisulfaat alsmede haloge-niden en alkylesters met een klein aantal koolstofatomen in de alkylgroep van deze zuren, bijvoorbeeld acetylchloride en propionylbromide. Indien het acyleringsmiddel een carbon-15 zuur is wordt als reaktief funktioneel derivaat van het carbonzuur bij voorkeur een zuuranhydride gebruikt. Bij voorkeur toegepaste voorbeelden van de· zuurbindende middelen, die gebruikt worden voor het begunstigen van de reaktie tussen het 5-hydroxycamptothecine en het acyleringsmiddel in de 20 vorm van een reaktief funktioneel derivaat van een zuur, zijn anorganische basen, zoals natriumcarbonaat, kaliumbicarbonaat, alkalimetaalhydroxiden en calciumcarbonaat en organische basen, zoals triethylamine, pyridine, picoline, lutidine, collidine en tetramethylammoniumhydroxide. In het algemeen 25 verdient de toepassing van een reaktief funktioneel derivaat van het carbonzuur of sulfonzuur de voorkeur en wordt de orrrzetting begunstigd bij aanwezigheid van het zuurbindende middel bij kamertemperatuur of bij een verhoogde temperatuur.

Daar 5-hydroxycamptothecine twee hydroxyIgroepen 3Q bezit worden hetzij 5-acyloxycamptotheóine hetzij 5-acyloxy- 20-0-acylcamptothecinen in overwegende hoeveelheid bereid door een juiste regeling van de hoeveelheid van het acyleringsmiddel en van de reaktietemperatuur. Indien een grote overmaat van het acyleringsmiddel wordt gebruikt of een hogere 35 reaktietemperatuur wordt toegepast bezitten beide hydroxyl-groepen de neiging een acylering te ondergaan hetgeen leidt tot de vorming van het diacyleringsprodukt in overwegende 800 3988 -25- hoeveelheid. Indien het acyleringsmiddel daarentegen vrijwel in stoichiometrische hoeveelheid of slechts in geringe overmaat wordt gebruikt betrokken op het als uitgangsmateriaal toegepaste 5-hydroxycamptothecine of indien de omzetting bij 5 een lagere temperatuur, bijvoorbeeld bij kamertemperatuur, wordt uitgevoerd, bezit alleen de hydroxylgroep op de plaats 5 de neiging een acylering te ondergaan. Indien daarom in hoofdzaak 5-acyloxycamptothecinen moeten worden bereid, is het gewenst het acyleringsmiddel in een vrijwel equimolaire 10_ hoeveelheid betrokken op het 5-hydroxycamptothecine te gebruiken en de omzetting bij een zo laag mogelijke temperatuur uit te voeren. Indien daarentegen het diacyleringsprodukt moet worden bereikt, dient het acyleringsmiddel in een grote overmaat (tenminste tweemaal de molaire hoeveelheid betrokken 15 op het 5-hydroxycamptothecine) te worden gebruikt en dient de omzetting bij een hogere temperatuur te worden uitgevoerd.

Hoewel twee diastereomeren (R en S-isomeren) van het 5-hydroxycamptothecine bestaan dankzij de configuratie van de hydroxylgroep op de plaats 5 daarvan, kunnen zij wor-20 den gescheiden door de 5-hydroxyverbinding om te zetten in de 5-acetoxyverbinding en de laatstgenoemde verbinding aan dunne-laag-chromatografie te onderwerpen op een wijze, zoals bovenstaand beschreven.

Het 5-hydroxycamptothecine en de daarvan ’.afgeleide 25 op de plaats 5 gesubstitueerde camptothecinen kunnen desgewenst worden omgezet in in water oplosbare alkalimetaalzouten daarvan door het camptothecine derivaat in de vrije vorm bi*j kamertemperatuur of een verhoogde temperatuur te behandelen met een alkalimetaalhydroxide of -carbonaat. Dit alkali-3Q metaalzout wordt gevormd door opening van de lactonring (ring El. Een dergelijk alkalimetaalzout kan echter gemakkelijk in de vrije vorm worden omgezet door het zout met een zuur te behandelen, waardoor de lactonring weer wordt gevormd bij een gelijktijdige dehydratatie (dehydrocyclisering). 35 De nieuwe camptothecine derivaten volgens de uit vinding vertonen tenminste een hoge mate van anti-tumoracti-viteit en/o.f een zeer geringe toxiciteit. Zo werd bij dier-" proeven gevonden dat het grootste gedeelte van de camptothe- 800 39 88 -26- cine derivaten volgens de uitvinding beter dan camptotheeine als zodanig is wat betreft de anti-tumoractiviteit tegen lymfatische leukemie L-1210 (van de National Cancer Institute stam). De toxiciteit van de nieuwe camptothecine derivaten 5 volgens de uitvinding is in het algemeen klein. De farmacologische activiteit van de nieuwe camptothecine derivaten volgens de uitvinding bedraagt 100-380%, uitgedrukt in T/C% (mediane levensduur van behandelde muizen gedeeld door mediane levensduur van onbehandelde controlemuizen in 10 procenten) in vergelijking met camptothecine als zodanig.

De nieuwe camptothecine derivaten volgens de uitvinding zijn dus bruikbaar als middel tegen tumoren en als tussenprodukt voor de bereiding van de andere bruikbare derivaten.

De uitvinding wordt nu meer in bijzonderheden 15 beschreven aan de hand van de volgende voorbeelden.

Alle smeltpunten werden in een capillaire buis gemeten en zijn ongecorrigeerd. De NMR-spectra werden verkregen met behulp van een Hitachi R-22 90MC en JEOL FX-100 NMR soectrofotometer, waarbij TMS als interne referentie 20 werd gebruikt. De massaspectra werden geregistreerd met behulp van een Hitachi RMS-4 of een JEOL JMS D300 instrument.

De IR- en ÜV-spectra werden gemeten met behulp van een JASCO IRA-1 resp. een Hitachi EPS-3 spectrofotometer. De optische rotatie werd gemeten met behulp van een automatische 25 Yanagimoto Yanaco OR-50 polarimeter.

Voorbeeld 1 (Bereiding van 7-hydroxvmethylcampto- thecine).

In 25 ml methanol werden 100 mg (0,287 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin vervolgend opgelost door onder 30 afkoeling met ijs 10 ml 75 gew.%'s zwavelzuur toe te voegen.

Bij de oplossing werd, terwijl deze onder terugvloeikoeling werd gekookt en geroerd, in verloop van 16 uren druppelsgewijs 100 ml van een waterige oplossing van 15 g (0,0657 mol) ammoniumpersulfaat gevoegd. Het reaktiemengsel werd in 100 ml 35 ijswater uitgegoten, waarna het organische materiaal met 500 ml van een mengsel van dioxan en chloroform in een raeng-verhouding van 1:1 en vervolgens driemaal een met telkens 100 ml chloroform werd geextraheerd. De organische fasen wer- 800 3 9 88 -27- den verenigd, op watervrij magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en daarna onder verminderde druk drooggedampt.

Het achtergebleven vaste materiaal met een oranje kleur werd met 200 ml methanol op een temperatuur van 50-6Q°C verwarmd 5 en gedurende 30 min geroerd. Het onoplosbare materiaal werd door filtratie verzameld, onder verminderde druk gedroogd en uit dimethylformamide-dioxan herkristalliseerd, waarbij 40 mg (36,9%) 7-hydroxymethylcamptothecine werd verkregen in de vorm van lichtgeelwitte prismavormige kristallen, die bij 10 een temperatuur van 274-276°C onder ontleding smolten. Rf-waarde 0,125 (5% methanol in chloroform).

/KBr -1 3300 2960, 1770, 1665, 1605, 1470, 1200, max 1170, 1115, 770.

NMR (DMSO-dg) v? dpm: 0,90 (3H, t, J=7Hz), 1,88 (2H, q, J=7Hz), 15 5,23 (2H, s), 5,34 (2H, s), 5,40 (2H, s), 7,30 (1H, s), 7,55-8,13 (4H, m).

MS m/e : 378,1283 $i+J (C71Η.βΝ90ς = 378,1209).

υν7\Λ^υί1 nm : 220, 245, 253,5, 292, 302, 335 (sH) 359, 372.

ÏÏ13.X

20 Voorbeeld 2 (Bereiding van 7-hydroxymethylcampto thecine) .

In 90 ml methanol werd 3,00 g (8,61 mmol) campto-thecine gesuspendeerd en daarin vervolgens opgelost door toevoeging van 75 ml 75 gew.%*s zwavelzuur en 75 ml water.

25 Bij de oplossing werden 40 g (0,143 mol) FeS0^.7H20 gevoegd, hetgeen werd gevolgd door druppelsgewijs toevoegen in verloop van 2 uren onder afkoeling met ijs en roeren van 15 ml 30 gew. %'ts waterstofperoxide. Na afloop van de toevoeging van het waterstofperoxide werd het reaktiemengsel nog 14 uren bij 30 kamertemperatuur geroerd en in 1 liter ijswater uitgegoten.

De geelachtig bruine vaste stof, die daarbij neersloeg, werd door filtratie verzameld en onder verminderde druk gedroogd, waarbij 2,5 g 7-hydroxymethylcamptothecine werd verkregen.

Het filtraat werd viermaal met telkens 250 ml chloroform 35 geextraheerd, waarbij 200 mg ruwe kristallen van het produkt werden verkregen. In totaal werden dus 2,7 g (82,9%) 7-hydro-xymethylcamptothecine verkregen, dat aan de hand van de infrarood absorptiespectra alsmede door dunne-laag-chromato- ' 800 3 9 88 -28- grafie geïdentificeerd werd als hetzelfde produkt, dat volgens voorbeeld 1 werd verkregen.

Voorbeeld 3 (Bereiding van 7-hydroxymethylcampto- 5 thecine).

In 3 ml 75 gew.%'s zwavelzuur werden 50 mg (0,143 mmol) camptothecine opgelost. Bij deze oplossing werden 500 mg (5,57 mmol) glycolzuur en 250 mg (1,31 mmol) zilvernitraat gevoegd, waarna onder verhitting tot een temperatuur van

O

10 100-110 C en roeren in verloop van 2 uren druppelsgewijs 15 ral van een waterige oplossing van 3,00 g (0,0131 mol) ammoniumpersulfaat werd toegevoegd. Nadat het reaktiemengsel was afgekoeld werd 100 ml ijswater bij het reaktiemengsel gegoten, dat daarna driemaal met telkens 100 ml chloroform 15 werd geextraheerd. De chloroformlagen werden verenigd, met 300 ml van een 7 gew.S’s natriumbicarbonaatoplossing in water en vervolgens met 100 ml van .een verzadigde natriumchloride-oplossing gewassen, op watervrij magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het 20 residu werd aan dunne-laag-chromatografie (met 5% methanol in chloroform) onderworpen om een scheiding en zuivering van het 7-hydroxymethylcamptothecine teweeg te brengen, waarbij 10,3 mg (19,0%) zuiver 7-hydroxymethylcamptothecine werd verkregen.Bovendien werden 10,7. mg camptothecine teruggewon-25 nen.

Voorbeeld 4 (Bereiding van 5-hydroxycamptothecine).

In 5 ml 75 gew.%'s zwavelzuur werden 100 mg (0,287 mmol) camptothecine opgelost. Bij deze oplossing 30 werden 50 mg (0,295 mmol) zilvernitraat gevoegd, hetgeen • werd gevolgd door druppelsgewijs toevoegen in verloop van 1,5 uren onder verhitting tot een temperatuur van 100-110°C en roeren van 20 ml van een waterige oplossing van 1,96 g (8,59 mmol) ammoniumpersulfaat. Het verhitten en roeren wer-35 den nog 3 uren voortgezet. Nadat het reaktiemengsel was af-gekoeld werd het met water tot een volume van 300 ml verdund en vervolgens vijfmaal met telkens 100 ml chloroform geextraheerd. De chloroformlagen werden verenigd, op watervrij 800 39 88 -29- magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan dunne-laag-chromato-grafie onderworpen om een scheiding en zuivering tot stand te brengen, waarbij 10,5 mg camptothecine werd teruggewonnen 5 en het 5-hydroxycamptothecine als een lichtgeelwitte vaste stof werd verkregen. De opbrengst bedroeg 10,3 mg (10,8%).

IR'v/max 3340/ 2960' 175°' 16β0/ 1600' 1235' 1165* NMR (DMSO-dg) <? dpm: 1,01(3H, t, J=7,5Hz), l,9l(2H, q, J=7,5Hz), 4,87(1H, br, D2O ex.), 5,25, 5,52 (twee 10 1H, s, dxd, J=l7Hz), 6,66(0,5H, s), 6,72(0,5H, s), 7,31 (1H, br, s), 7,50- 8,35 (4H, m), 8,52(1H, br, s).

MS m/e: 364,1041 /Jl+J (C20H16N2°5 = 364'1053)· ϋνλ??°Η nm: 217,224(sh), 248(sh), 257, 295, 336(sh), 357, 15 370(sh).

Voorbeeld 5 (Bereiding van 5-hydroxycamptothecine).

Onder verwarming werden 350 mg (1 mmol) camptothecine in geconcentreerd zwavelzuur en broomazijnzuur (13,9 20 g) opgelost. Bij deze oplossing werden 170 mg (1 mmol) zil-vernitraat gevoegd, hetgeen werd gevolgd door druppelsgewijs toevoegen in verloop van ongeveer 3 uren van 100 ml van een waterige oplossing van 7,0 g (0,0307 mol) ammoniumpersulfaat, terwijl het reaktiemengsel werd verhit tot een temperatuur 25 van 110-120°C en geroerd. Het verhitten en roeren werden nog 1 uur voortgezet. Nadat het reaktiemengsel was afgekoeld werd het met water tot een volume van 100 ml verdund en vervolgens met chloroform-dioxan (500 ml-200 ml) geextraheerd.

De organische fase werd met 500 ml van een 5 gew.%'s natrium-30 bicarbonaatoplossing in water gewassen, op watervrij magne-siuiasulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd gezuiverd door herkristal-lisatie uit n-hexaan-chloroform, waarbij het 5-hydroxycamptothecine als een lichtgeelwitte vaste stof werd verkregen.

35 De opbrengst bedroeg 149 mg (39%). Dit produkt werd aan de hand van de infraroodabsorptiespectra en door dunne-laag-chromatografie geïdentificeerd als hetzelfde materiaal als volgens voorbeeld 4 werd verkregen.

000 3 9 88 -30-

Voorbeeld 6 (Bereiding van 5-hydroxycamptothecine).

In 40 ml 45 gew.%*s zwavelzuur werden 1,30 g (3,69 mmol) camptothecine opgelost. Bij deze oplossing werden 1,54 g (0,011 mol) brocmazijnzuur- en 1,02 g (3,69 mmol) 5 ferrosuifaat-heptahydraat gevoegd, hetgeen werd gevolgd door druppelsgewijs in gedeelten in verloop van 4,5 uren 100 ml van een waterige oplossing van 3,80 g (0,016 mol) ammonium-persulfaat toe te voegen, terwijl het reaktiemengsel op een temperatuur van 90-100°C werd verhit en geroerd. Het verhit-10 ten en roeren werden nog 3,5 uren voortgezet. Nadat het reaktiemengsel was afgekoeld werd het met ijswater tot een volume van ongeveer 1 liter verdund en daarna 6 malen met telkens 250 ml chloroform geextraheerd. De chlorofomlagen werden verenigd, op watervrij magnesiumsulfaat gedroogd, 15 afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd uit n-hexaan-chloroform herkristalliseerd, waarbij het 5-hydroxycamptothecine als een lichtgeelwitte vaste stof werd verkregen. De opbrengst bedroeg 656 mg (48,5%).

Op basis van de infrarood absorptiespectra was dit pf.odukt 20 identiek aan het volgens het voorafgaande voorbeeld verkregen produkt.

Voorbeeld 7(Bereiding van 7-acetoxymethy1-20-0-acetylcaraptothecine).

25 In 1 ml azijnzuuranhydride werden 30 mg (0,0793 mmol) 7-hydroxymethylcamptothecine opgelost. Bij de oplossing werd 0,1 ml pyridine gevoegd, waarna het mengsel gedurende· 2 uren op een temperatuur van 110-120°C werd verhit en geroerd. Het reaktiemengsel werd onder verminderde druk droog-30 gedampt. Bij het residu werden 3 ml water gevoegd, waarna het neerslag door filtratie werd verzameld, grondig met 5 ml water gewassen en onder verminderde druk gedroogd, waarbij ruwe kristallen van 7-acetoxymethyl-20-0-acetylcamptothecine werden verkregen. De opbrengst bedroeg 35 mg (98,5%). Door 35 herkristallisatie van dit ruwe produkt uit ethanol teneinde het te zuiveien werden 25 mg (68,4%) lichtgeelwitte naaldvormige kristallen verkregen, die bij een temperatuur van 291-293°C onder ontleding smolten.

800 39 88 -31- IR/*?Br cm"1: 2980/ 1750, 1670, 1610, 1240, 770. max NMR (CDC13) of dpm: 0,99 (3H, t, J=7,5Hz), 2,24 (2H, q, J=7,5Hz), 2,19(3H, s), 2,23(3H, s), 5,47(2H, s), 5,57, 5,75(twee 1H s, dxd, J=l8Hz), 5,77(2H, s), 5 7,26( 1H, s), 7,63-8,46 (4H, ia) .

MS m/e : 462,1401 Ji+J (C25H22N207 = 462'1419)*

Voorbeeld 8 (Bereiding van 7-acetoxymethylcampto- thecine).

10 In een mengsel van 20 ml pyridine en 2 ml dime- thylformamide werden 150 mg (0,34 mmol) 7-hydroxymethylcampto-thecine opgelost. Bij deze oplossing vierden onder roeren bij kamertemperatuur in verloop van 7 uren in kleine hoeveelheden 105 mg (1,03 ramol)azijnzuuranhydride gevoegd. Het reaktie-15 mengsel werd onder verminderde druk drooggedampt, waarna het residu in 250 ml chloroform werd opgenomen. De oplossing werd eerst met 100 ml van een 5 gew.%’s natriumbicarbonaatoplossing in water en daarna met 100 ral 5 gew.%'s zoutzuur uitgeschud. De verkregen chloroformlaag werd met 100 ml van een 20 verzadigde natriumchlorideoplossing gewassen, op watervrij magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd gezuiverd door herkristal-lisatie uit n-hexaan-chloroform, waarbij 142 mg (78,4%) 7-acetoxymethylcamptothecine werd verkregen in de vorm van 25 lichtgeelwitte naaldvormige kristallen, die bij een temperatuur van 277-279°C onder ontleding smolten.

IR/KBr cm"1: 3320, 2970, 1770, 1660, 1610, 1235, 770. max NMR (in DCD13)& dpm: 1,03(3H, t, J=7Hz), 1,89(2H, q, J= 7Hz), 2,18(3H, s), 5,44(2H, s), 5,26, 5,72 30 (twee 1H s,; dxd, J=16,5Hz), 5,71 (2H, s), 7,70(1H, s), 7,58-8,28(4H, m).

MS m/e: 420,1469 /k+2 (C0,H-nN„Oc = 420,1314).

„.0-j — Zó ZV 2 b nm: 220, 246(sh), 255, 292, 336(sh), 360, 373.

ιΠαΧ 35 Voorbeeld 9 (Bereiding van 7-succinoyloxymethyΙ ο amp to thee ine) .

In 30 ml pyridine werden 200 mg (0,529 mmol) 7-hydroxymethylcamptothecine opgelost. Onder verwarming op 800 39 88 -32- een temperatuur van 70-80°C en roeren werden bij deze oplossing 100 mg vast barnsteenzuuranhydride als zodanig gevoegd. Het verwarmen en roeren werden nog 12 uren voortgezet. Het mengsel werd gedurende in totaal 3 dagen tot omzetting ge-5 bracht onder voortdurend verwarmen en roeren, terwijl verder barnsteenzuuranhydride werd toegevoegd in een hoeveelheid van 100 mg per dag. Voor deze omzetting werden dus in totaal 400 mg (4 ramol) barnsteenzuuranhydride gebruikt. Het verkregen reaktiemengsel werd onder verminderde druk drooggedampt, 10 waarna het residu in ethanol werd opgenoraen en met actieve kool werd ontkleurd. Het ethanol werd onder verminderde druk verwijderd, zodat het produkt.werd drooggedampt, waarbij 235 mg (93%) lichtgeelwitte prismavormige kristallen werden verkregen. Dit ruwe produkt werd gezuiverd door herkristallisa-15 tie uit n-hexaan-ethanol, waarbij 185 mg (73,2%) 7-succinoyl-oxymethylcamptothecine werd verkregen in de vorm van lichtgeelwitte prismavormige kristallen, die bij een temperatuur van 287-289°C onder ontleding smolten.

IR^mac 3400“2750' 2960, 1750(zk), 1660, 1605, 1420, 20 1170, 775.

NMR (DMSO-dg) <£dpm: 0,94(3H, t, J=7Hz) , 1,94(2H, q, J=7Hz) , 2,55(4H, br), 5,44(4H,brs), 5,80(2H, s), 7,40(1H, s), 7,65-8,43(4H, m).

25 Voorbeeld 10 (Bereiding van 7-trifluoracetoxy- methyl-20-O-trifluoracetylcamptothecine).

In 40 ml pyridine werden onder verwarming 200 mg (CT,529 mmol) 7-hydroxymethylcamptothecine opgelost. Nadat de oplossing was afgekoeld werden 300 mg (1,43 mmol) trifluor-30 azijnzuuranhydride toegevoegd, waarna het mengsel gedurende 8 uren bij een kamertemperatuur van 40°C werd geroerd. Het reaktiemengsel werd onder verminderde druk drooggedampt, waarna het residu aan een scheiding en zuivering werd onderworpen door kolomchromatografie en 50 kiezelgel met chloro-35 form als elueermiddel, waarbij het 7-trifluorazijnacetoxy-methyl-20-O-trifluoracetylcamptothecine als lichtgeelwitte kristallen werd verkregen. De opbrengst bedroeg 120 mg (39,7%).

800 39 88 -33- IR/^ί cm”1: 3340, 1760, 1660, 1600, 1235, 1160, 765.

IIlcl2€

Het verkregen produkt smolt bij 264-267°C onder ontleding.

- Voorbeeld 11 (Bereiding van 7-benzoyloxyraethyl-5 camptothecine).

In 30 ml pyridine werden onder verwarming 200 mg (0,592 mmol) 7-hydroxyraethylcamptothecine opgelost. Bij deze oplossing werden 260 mg (1,85 mmol) benzoylchloride gevoegd, waarna het mengsel gedurende 15 uren bij een temperatuur van 10 50-60°C werd geroerd. Het pyridine werd onder verminderde druk afgedestilleerd, waarna het residu in 30 ml chloroform werd opgenomen. De oplossing werd eerst met 500 ml van een 5 gew.%'s natriumbicarbonaatoplossing in water en daarna met 500 ml 5 gew.%rs zoutzuur uitgeschud. De chlorofomlaag werd 15 op watervrij magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd gezuiverd door herkristallisatie uit methanol, waarbij 148 mg (57,9%) 7-benzoyloxymethylcamptothecine werd verkregen in de vorm van lichtgeelwitte naaldvormige kristallen, die bij een terapera-20 tuur van ongeveer 298°C onder ontleding smolten.

cm"1: 3420, 2940, 1770, 1730, 1675, 1610, 1460,1280,

IuclX

1110, 770, 715.

NMR (CDCl3)Sdpm: 1,09 (3H, t, J=7,5Hz), 1,93(2H, q, J=7,5Hz) , 5,55(4H, br s), 5,92(2H, s), 7,47(1H, s), 25 7,54-8,30(9H, m).

MS m/e: 482 /h+J ^g^^Og = 483).

-<>.·. Voorbeeld 12 (Bereiding van 7-propionyloxymethyl- camptothecine).

30 In 80 ml watervrij dimethyiformamide werden onder verwarming 378 mg (1 mmol) 7-hydroxymethylcamptothecine opgelost. Na afkoeling van de oplossing werden 1 ml watervrij pyridine en 1. ml (8 equivalenten) propionzuuranhydride toegevoegd, waarna het mengsel gedurende 24 uren bij kamer tempe-35 ratuur werd geroerd. Na afloop van de omzetting werden 10 ml ethanol bij het mengsel gevoegd, terwijl enige tijd werd geroerd, teneinde de overmaat van het anhydride te ontleden, waarna de oplosmiddelen onder verminderde druk werden afge- 800 39 88 -34- destilleerd. Het residu werd door kolomchromatografie aan 10 g kiezelgel gezuiverd, waarbij 420 mg (96,8%) ruw 7-pro-pionyloxymethylcamptothecine in de vorm van kristallen werd verkregen. Door herkristallisatie van het ruwe produkt uit 5 n-hexaan-chloroform werden 200 mg (48,4%) lichtgeelwitte naaldvormige kristallen met een smeltpunt van 279-280°C verkregen.

cm-1: 320, 1740, 1655, 1595, 1460, 1165, 765.

ITlclX

NMR (in CDCl3)Sdpm: 1,05 (3H, t, J=7Hz) , 1,18(311, t, J=7Hz) , 10 1,91(2H, g, J=7Hz), 2,47(2H, q, J=7Hz), 5,28(2H, d, J=17Hz), 5,44 (2H, s), 5,70 (2H, d, J= 17Hz), 5,71(2H, s), 7,63(1H, s), 7,70,8,30(4H, m).

MS m/e: 434 (C24H22N2°6 = 434,3.5.

15

Voorbeeld 13 (Bereiding van 7-butyryloxymethyl-camptothecine).

In 80 ml watervrij dimethylformamide werden onder verwarming 378 mg (1 mmol) 7-hydroxymethylcamptothecine op-2Q gelost. Bij deze oplossing werden 1 ral watervrij pyridine en 1 ml (ongeveer 8 equivalenten) n-boterzuuranhydride gevoegd, waarna het mengsel gedurende 4 uren bij een temperatuur van 60°C werd geroerd. Na afloop van de omzetting werden 10 ml ethanol bij het reaktiemengsel gevoegd, terwijl enige 25 tijd werd geroerd, om de overmaat van het anhydride te ontleden/ waarna de oplosmiddelen werden verwijderd door destillatie onder verminderde druk. Het residu werd gezuiverd door kolomchromatografie aan 10 g kiezelgel met chloroform als elueermiddel, gevolgd door herkristallisatie uit n-hexaan-30 chloroform, waarbij 160 mg (35,7%) 7-butyryloxymethylcampto-. thecine in de vorm van lichtgeelwitte naaldvormige kristallen werd verkregen, die een smeltpunt van 252-254°C vertoonden.

lR^max cm_1: 3350' 1750' 1740' 1665, 160Q, 1435, 1155, 77Q.

35 NMR (in CDC13) £ dpm: 0,94(3H, t, J=7Hz), 1,05(3H, t, J=7Hz), 1,60 (2H, sext, J=7Hz)., 1,91 (2H, q, J= 7Hz), 2,42(2H, t, J=7Hz), 5,28(2H, d, J=l6Hz), 5,44 (2H, s), 5,69 (2H, s) , 5,72 800 3 9 88 ••s -35- (2H, d, J=16Hz), 7,63 (1H, s), 7,58-8,25(4H, m).

MS m/e : 448 3l+J (C25H24N206 = 448'15)* 5 Voorbeeld 14 (Bereiding van 7-octanoyloxymethyl- camptothecine).

In 50 ml verwarmd watervrij pyridine werden 200 mg (0,53 mmol) 7-hydroxymethylcamptothecine opgelost. Bij deze oplossing werden 260 mg (3 equivalenten) n-octanoylchloride 10 gevoegd, waarna het mengsel gedurende 2 uren bij een temperatuur van 80°C werd geroerd. Het oplosmiddel werd vervolgens onder verminderde druk afgedestilleerd, waarna het residu in 100 ml chloroform werd opgenomen. De oplossing werd bij een temperatuur van 0°C eerst met 50 ml van een 5 gew%‘s 15 natriumcarbonaatoplossing in water en vervolgens met een verzadigde natriumchloride-oplossing gewassen, waarna de chloroformlaag op watervrij magnesiumsulfaat wérd gedroogd. Het oplosmiddel werd door destillatie verwijderd en het residu werd door kolomchromatografie aan 7 g kiezelgel onder 20 toepassing van chloroform als elueermiddel gevolgd door herkristallisatie uit n-hexaan-chloroform gezuiverd, waarbij 79 mg (29,6%) 7-octanoyloxymethylcamptothecine werd verkregen in de vorm yan lichtgeelwitte naaldvormige kristallen met een smeltpurit van 188-190°C.

25 cm"1: 3350, 2910, 1740, 1655, 1590, 1155, 1050, 765.

IUcIX

NMR (in CDC13).&dpm: 1,04 (3H, t, J=7,5Hz)., 1,24 (13H, bs)., 1,90(2H, q, J=7,5Hz), 2,40(2H, t, J=7Hz), 5,28(2H, t, J=17Hz), 5,45(2H, sl, 5,67 (2H, s), 5,71(2R, d, J=17Hz), 7,61(1H, 30 s), 7,53-8,28(4H, m).

MS m/e : 5Q4 (C29H32N2C>6 = 504,22).

Voorbeeld 15 (Bereiding van 7-decanoyloxymethyl-camptothecine).

35 In 50 ml warm watervrij pyridine werden 200 mg (0,53 mmol) 7-hydroxymethylcamptothecine opgelost. Bij de oplossing werden 300 mg (3 equivalenten), n-decanoylchloride 800 3 9 88 -36- gevoegd, waarna het mengsel gedurende 2 uren bij een temperatuur van 80°C werd geroerd. Hierna werd het oplosmiddel door destillatie onder verminderde druk verwijderd en werd het residu in 100 ml chloroform opgelost. De oplossing werd bij 5 een temperatuur van 0°C met 50 ml van een 5 gew.%'s natrium-carbonaatoplossing in water en 50 ml van een verzadigde natriumchloride-oplossing in water gewassen, waarna de chloro-formlaag op watervrij magnesiumsulfaat werd gedroogd. Het oplosmiddel werd destillatie verwijderd, waarna het residu 10 door kclomchromatografie aan 7 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueermiddel gevolgd door herkristallisa-tie uit n-hexaan-chloroform werd gezuiverd, waarbij .83 mg (29,5%). 7-decanoyloxymethylcamptothecine werd verkregen in de vorm van lichtgele naaldvormige kristallen met een smelt-15 punt van 219-221°C.

cm"*1 : 3220, 2910, 1730, 1655, 1590, 1160, 760.

lLla.X

NMR (in CDCl3)8dpm: 1,05(3H, t, J=7,5Hzl, 1,22 (17H, s) , 1,91 (2H, q, J=7,5Hz). , 2,42(2H, t, J=7Hz) , 5,28 (2H, d, J=17Hz), 5,44 (2H, s), 5,68 20 (2H, s), 5,73(2H, d, J=l7Hz), 7,63(1H, s), 7,56-8,25 (4H, m).

MS m/e : 532 /k+J (C^H^^Og = 532,26).

Voorbeeld 16 (Bereiding van 7-isovaleryloxymethyl-25 camptothecine).

In 5Q ml warm watervrij pyridine werden 200 mg (0,53 mmol). 7-hydroxymethylcamptothecine opgelost. Bij de oplossing werden 190 mg (3 equivalenten) isovaleriaanzuur-chloride gevoegd, waarna het mengsel gedurende 2 uren bij een 30 temperatuur van 80°C werd geroerd. Hierna werd het oplosmiddel onder verminderde druk afgedestilleerd en werd het residu in 100 ml chloroform opgelost. De oplossing werd bij een temperatuur van 0°C met 50 ml van een 5 gew. %’s natrium-carbonaatoplossing in water en 50 ml van een verzadigde 35 natriumchlorideoplossing in water gewassen, waarna de chloro-formlaag op watervrij magnesiumsulfaat werd gedroogd. Het oplosmiddel werd door destillatie verwijderd, waarna het residu door kolomchromatografie aan 7 g kiezelgel onder toe- 800 3 9 88 -37- passing van chloroform als elueermiddel, gevolgd door her-kristallisatie uit n-hexaan-chloroform werd gezuiverd, waarbij 110 mg (44,9%) 7-isovaleryloxymethylcamptothecine werd verkregen in de vorm van lichtgeelwitte kristallen met een 5 smeltpunt van 240-242°C.

IR/KBr cm”1: 3450, 2950, 1740, 1650, 1595, 1160, 760. max NMR (in CDC13)δ dpm: 0,94(6H, d, J=7Hz), l,07(3H,t, J=7Hz), 1,91(2H, q, J=7Hz), 2,31 (2H, d, J=7Hz), 3,71 (1H, m) , 5,30(2H, d, J=l6Hz), 5,45 10 (2H, s), 5,69(2H, d, J=l6Hz), 5,72(2H, s), 7,65 (1H, s), 7,57-8,27(4H, m).

MS m/e: 462 /fl+J (C26H26N2°6 = 462'18)*

Voorbeeld 17 (Bereiding van 7-fenylacetoxymethyl-15 camptothecine).

In 100 ml warm watervrij dimethylformamide werden 500 mg (1,32 mmol) 7-hydroxymethylcamptothecine opgelost.

Bij de oplossing werden 1 ml watervrij pyridine en 610 mg (3 equivalenten) fenylacetylchloride gevoegd, waarna het 2Q mengsel gedurende 2 uren bij een temperatuur van 80°C werd geroerd. Hierna werd het oplosmiddel door destillatie onder verminderde druk. verwijderd en werd het residu in 200 ml chloroform opgelost. De oplossing werd bij een temperatuur van 0°C met 100 ml van een 5 gew.%'s natriumcarbonaatoplossing 25 in water en 100 ml van een verzadigde natriumchloride-oplos-sing gewassen. De chloroformlaag werd op watervrij magnesium-. sulfaat gedroogd, waarna het oplosmiddel door destillatie werd verwijderd. Het residu werd door kolomchromatografie en 10 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueer-30. middel, gevolgd door herkristallisatie uit n-hexaan-chloro-form gezuiverd, waarbij 160 mg (24,4%1 7-fenylacetoxymethyl-camptothecine werd verkregen in de vorm van lichtgeelwitte kristallen met een smeltpunt van 252-253°C.

cm"1: 3400, 2970, 1760, 1655, 160.0, 1160, 1130, 765. 35 NMR (in DMSO-dg) £ dmp: 0,89(3H, t, J=7H.z) , 1,89.(2H, q, J=7Hz), 3,77 (2H, s) , 5,42 (2H, s)., 5,45(2H, s) , 5,79 (2H, S), 7,25 (5H, s)., 7,35 (1H, s), 7,60-8,30(4H, m).

800 3 9 88 -38- MS m/e: 496 {VL+J (C29H24N2°6 = 496'16)·

Voorbeeld 18 (Bereiding van camptothecine-7-carbon- zuur).

5 In 300 ml dioxan werden 200 mg (0,529 mmol) 7- hydroxymethylcanptothecine opgelost. Bij deze oplossing werden 2,5 ml (ongeveer 5,35 mmol) Jones-reagens gevoegd, waarna het mengsel gedurende 2 dagen bij kamertemperatuur werd geroerd. Het gevormde neerslag werd afgefiltreerd, waarna het 10 filtraat onder verminderde druk werd drooggedampt. Bij het residu werd 15 ml water gevoegd, waarna het onoplosbare materiaal op een filter werd verzameld en grondig met 15 ml water werd gewassen. Dit neerslag werd door herkristallisatie uit dioxan gezuiverd, waarbij het camptothecine-7-carbonzuur in 15 de vorm van lichtgele kristallen met een smeltpunt boven 300°C werd verkregen. De opbrengst bedroeg 95 mg (45,8%).

cm"1: 3450-2670, 1760, 1650, 1595, 1240, 1170, 785.

ΙΓΙαΧ NMR (CDCl3lSdpm: 0,91 (3H, t, J=7Hz) , 1,90 (2H, q, J=7Hz) , 5,31 (2H, s) , 5,41 (2H, s)., 6,50(1H, br s, D2<D 20 ex.), 7,30 (1H, s) , 7,65-8,18(3H, m), 8,76- 8,84(1H, m).

MS m/e : 392,0995 jh+J (C-.H_,N»Oc = 392,1002).

•ρ,.Λττ 21 lo Z o ÜVX“^ nm: 220, 249 (sh) , 290, 310, 336 (sh) , 360, 374.

ItlclX

25 Voorbeeld 19 (Bereiding van de ethylester van camptothecine-7-carbonzuur).

In 15 ml ethanol werden 40 g (0,102 mmol) camptothe-cine-7-carbonzuur gesuspendeerd. Bij de suspensie werden 0,5 ml gecondentreerd zwavelzuur gevoegd, waarna het mengsel 30 gedurende 36 uren onder terugvloeikoeling werd gekookt. Het ethanol werd onder verminderde druk afgedestilleerd, waarna 100 ml ijswater bij het residu werd gevoegd, waarna zich een neerslag vormde, dat door filtratie werd verzameld. Anderzijds werd een 5 gew.%'s kaliumcarbonaatoplossing in water 35 in kleine hoeveelheden bij het filtraat gevoegd om de vloeistof op neutrale reaktie in te stellen. De vloeistof werd daarna driemaal met telkens 100 ml chloroform geextraheerd, waarna het extract op watervrij magnesiumsulfaat werd ge- 800 3988 -39- droogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt.

Het residu werd met het reeds verkregen neerslag Verenigd en door herkristallisatie uit ethanol-dioxan gezuiverd, waarbij de ethylester van camptothecine-7-carbonzuur in de vorm van 5 gele prismavormige kristallen met een smeltpunt van boven 300°C werd verkregen. De opbrengst bedroeg 26,5 mg (62%).

IiWKBr cm-1: 2930, 1775, 1750, 1760, 1590, 1230, 785. max NMR (DMSO-dg) §· dpm; 0,91(3H, t, J=7,5Hz), 1,35 (3H, t, J=7,5Hz), 1,90 (2H, q, J=7,5Hz), 4,21(2H, q, J=7,5Hz), 10 5,34 (2H, è 5,43 (2H, br s) , 7,37(1H, s) , 7,70-8,70(4H, m).

MS m/e: 420 /M+J (C23H20N2°6 = 420.).

Voorbeeld 20 (Bereiding van 5-methoxycamptothecine). 15 In 40 ml methanol werden 224 mg (0,615 ramol) 5- hydroxycamptothecine opgelost. Bij de oplossing werden 515 mg (3,63 mmol) boortrifluoride-etheraat gevoegd, waarna het mengsel gedurende 18 uren onder terugvloeikoeling werd ge- t kookt. Het methanol werd door destillatie onder verminderde 20 druk verwijderd, waarna het residu met 100 ml water en verder met 100 ml chloroform werd uitgeschud. De waterige fase werd daarna tweemaal met telkens 100 ml chloroform geextraheerd, waarna de chlorofarmlaag werd verenigd met de reeds bij de voorafgaande behandeling verkregen chloroformlaag, op water-25 vrij magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 50 g kiezelgel onder toepassing van 2% methanol in chloroform als elueer-middel onderworpen om een scheiding en zuivering van het produkt tot stand te brengen, waarbij 159 mg (91,9%) 5-metho-30 xycamptothecine als een geelwitte vaste stof werd verkregen. Afzonderlijk werd nog 54 mg 5-hydroxycamptothecine teruggewonnen .

cm"”1: 3400, 2980, 1750, 1660, 1600, 1460, 1235,

IuclX

1165.

35 NMR (CDCl3)£dpm: 1,02(3H, t, J=7,5Hz), 1,92(2H, q, J=7,05Hz), 3,53(1,5H, S), 3,68(1,5H, s), 5,32 en 5,72 (twee lH's, dxd, J=l9Hz), 6,75(0,5H, s), 6,89(0,5H, s), 7,60(1H, br s), 7,50-8,40 800 3 9 88 -40- (4H, m) , 8,41&1H, br s) .

MS m/e: 378,1214 fttj (c2iHi8N2°5 = 378/1209)· UV Λ Et°H nm: 249 (sh), 258, 297, 337(sh), 356, 372 (sh). max 5 Voorbeeld 21 (Bereiding van 5-n-butoxycamptothecine).

In 20 ml n-butanol werden 160 mg (0,439 mmol) 5-hydroxycamptothecine opgelost. Bij de oplossing werd 1 ml boortrifluoride-etheraat gevoegd, waarna het mengsel gedurende 1,5 uren onder terugvloeikoeling werd gekookt. Het reaktie-10 mengsel werd onder verminderde druk drooggedampt, waarna het residu met 100 ml water en vervolgens met 150 ml chloroform werd uitgeschud. De chloroformlaag werd op watervrij magne-siumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie en 30 g kiezelgel onder 15 toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen om een scheiding en zuivering van het produkt tot stand te brengen, waarbij het 5-n-butoxycamptothecine als een lichtgele vaste stof werd verkregen. De opbrengst bedroeg 121 mg (65,5%) .

20 IR/KBr cm"1: 3400, 2960, 1765, 1670, 1620, 1465, 1420, 1165.

* max NMR (CDCl3-DMSO-d6)& dpm: 1,02(3H, t, J=7,5Hz) , 0,86-1,80 (7H, br m), 1,94(2H, q, J=7,5Hz), 4,00(2H, M), 5,22 en 5,69(twee lH's, dxd, J=l7,5Hz), 6,77(0,5H, s), 6,87 25 (0,5H, s), 7,33-8,40(4H, m), 7,61· (1H, s), 8,41(1H, s).

Voorbeeld 22 (Bereiding van 5-acetoxy-20-0-acetyl-camptothecine).

30 In 20 ml pyridine werden 30 mg (0,082 mmol) 5-hydro- xycamptothecine opgelost. Bij de oplossing werden 16 mg (0,153 mmol) azijnzuuranhydride gevoegd, waarna het mengsel gedurende 3 uren bij kamertemperatuur werd geroerd. Het reaktie-mengsel werd onder verminderde druk drooggedampt, waarna het 35 residu met 50 ml water en verder met 50 ml chloroform werd uitgeschud. De chloroformlaag werd op watervrij magnesium-sulfaat gedroogd, afgefiltreerd en drooggedampt. Het residu werd aan dunne-laag-chromatografie met 2% methanol in chloro- 800 3 9 88 -41- form als ontwikkelmiddel onderworpen om de produkten te scheiden, waarbij 14 mg (41,8%) van een isomeer van 5-acetoxycamptothecine met een Rf-waarde van 0,15, 12 mg (35,9%) van een ander isomeer met een Rf-waarde van 0,20 en 8 mg (21,7%) 5 5-acetoxy-20-Q-acetylcamptothecine werden verkregen.

(1) 5-acetoxycamptothecine met een Rf-waarde van 0,15:

Smeltpunt: 202-205°C (n-hexaan-chloroform).

IRf^cnf1: 3400, 1760, 1670, 1620, 1160. max NMR (CDC13)5 dpm: 1,06(3H, t, J=7Hz), l,9l(2H, q, J=7Hz) , 10 2, 195(3H, s), 5,22 en 5,65(twee 1H, s, dxd, J=l6,3Hz), 7,62(1H, s), 7,91(1H, s), 7,68-8,26(4H, m), 8,45(1H, s).

UV*Et0H nm: 215, 223(sh), 252, 257, 297, 340(sh), 357, 372. max , MS m/e: 406,1176 /üj iC22Hl8N2°6 = 406'1158)· 15 +ll7'3° (C = 5,2x10"3, EtOH.

(2) 5-acetoxycamptothecine met een Rf-waarde van 0,20:

Smeltpunt: 258-26l°C (n-hexaan-chloroform).

IRVKBr cm'1: 3400, 1760, 1670, 1625, 1165. max NMR (in CDCl3)£-dpm: 1,04 (3H, t, J=7Hz) , 1,90 (2H, q, J=7Hz) , 20 2,192(3H, s), 5,22 en 5,67(twee IH’s, dxd, J=l6,6Hz), 7,62(1H, s), 7,96 (1H, s), 7,70-3,30(4E, m), 8,46(1H, s) .

nm: 215,223 (sh),252, 257, 296, 340 (sh), 357, 372

iud.X

25 (sh) .

MS m/e: 406,1134 /MhJ

Z"C7q5 = -123° (C = 3,33xl0“3, EtOH).

(30 5-acetoxy-20-0-acetylcamptothecine:

Rf = 0,30 30 IR"/EBr cm'1: 2930, 1765(zk), 1670, 1625, 1240.

max NMR (in CDC13) <? dmp: 1,00 (3H, m) , 2,00 (2H,m), 2,10 (3H, s) , 2,19 (1,5H, s), 2,25 (i:,5H/.s) , 5,30 (0,5H, d, J=l9Hz), 5,31(0,5H, d, J=l9Hz), 5,61 (1H, d, J=l9Hz), T,10 35 (0,5H, s), 7,12 (0,5H, s), 7,50-8,30 (5H, m) , 8,50 (1H, br s) .

800 39 88 -42-

Voorbeeld 23 (Bereiding van 5-benzoyloxycaraptothecine). In 10 ml pyridine werden 200 mg (0,549 mmol) 5-hydro-xycamptothecine opgelost. Bij deze oplossing werden bij kamertemperatuur onder roeren in verloop van 5 uren in kleine 5 hoeveelheden 180 mg (1,28 mmol) benzoylchloride gevoegd. Na toevoeging van het benzoylchloride werd het roeren nog één uur voortgezet. Het reaktiemengsel werd daarna drooggedampt, waarna het residu in 50 ml water werd opgenomen. Het onoplosbare materiaal werd door filtratie verzameld en in 100 ml 10 chloroform opgelost, waarna de chloroformoplossing op water-vrij magnesiumsulfaat werd gedroogd, met actieve kool ontkleurd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt.

Het residu werd door herkristallisatie uit n-hexaan-chlora-form gezuiverd, waarbij het 5-benzoyloxycamptothecine in de 15 vorm van lichtgele prismavormige kristallen werd verkregen.

De opbrengst bedroef 154 mg(60%).

IR·^ KBrcm~1: 3400, 3080, 2980, 1760, 1740, 1670, 1610, 1460, max 1410, 1270.

NMR (CDCl3-DMSO-d6)S dpm: 1,02 (3H, br t, J=7,5Hz), 2,00(2H, 20 br q, J=7,5Hz), 5,23 en 5,56(twee lH's, dxd, J=17,5Hz), 7,33-8,40(9H, m), 7,53(1H, s), 7,21(0,5H, s), 7,32 0,5H,s), 8,72(1H, s).

MS m/e: 468,1296 /M*? (C27H20N2Og = 468,1314).

25

Voorbeeld 24 (Bereiding van 7-methylcamptothecine).

In 30 ml water werden 4,17 g (15 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat en 3ml (60 mmol) ethanol opgelost. In de oplossing werden 700 mg (2 mmol) camptothecine gesuspendeerd en 30 daarin opgelost door 15 ml geconcentreerd zwavelzuur in kleine hoeveelheden bij de suspensie te voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren werden bij het mengsel druppelsgewijs 1,63 ml (60 mmol) van een 30 gew.%'s waterstofperoxide-oplossing in water gevoegd. Na toevoeging van het waterstof-35 peroxide werd het mengsel nog 6 uren bij kamertemperatuur geroerd. Bij het reaktiemengsel werden nog 2,0 g (7,2 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat gevoegd, hetgeen werd gevolgd door druppelsgewijs toevoegen van 1 ml (9,8 mmol) van een 30 gew.%'s 800 3 9 88 -43- waters tof per oxide-op los sing in water, terwijl met ijs werd gekoeld en geroerd. Het roeren werd nog 15 uren bij kamertemperatuur voortgezet. Teneinde de omzetting te voltooien werden nog 4,2 g (15 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat en 1,5 5 ml (14,7 mmol) van de 30 gew.%'s waterstofperoxide-oplossing in water bij het reaktiemengsel gevoegd, dat nog 8 uren bij kamertemperatuur werd geroerd. Het reaktiemengsel werd met 2,5 liter ijswater verdund en met 3 liter chloroform geëxtraheerd. De.chloroformlaag werd op watervrij magnesiumsulfaat 10 gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk droogge-dampt. Het residu werd door kolomchromatografie aan 10 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueermiddel, gevolgd door herkristallisatie uit n-hexaan-chloroform gezuiverd, waarbij 127 mg (17,5%) van de in de titel genoemde 15 verbinding in de vorm van gele naaldvormige kristallen met een smeltpunt van 280-281°C werd. verkregen.

IRΊ f??Lcm~1: 3350, 2920, 1755, 1650, 1600, 1470, 1155, 765.

ItlclX

NMR (in DMSO-d6) S dpm: 0,9l(3H, t, J=7,5Hz), 1,88(2H, q, J= 7,5Hz), 2,79 (3H, s), 5,26(2H, s) , 20 5,41(2H, S), 6,43(1H, s, D20, ex), 7,34 (1H, s), 7,57-8,32(4H, m).

MS m/e: 362 $L+2 (C2iHi8N2°4 = 362,37).

Voorbeeld 25 (Bereiding van 7-methylcamptothecine).

25 In 15 ml water werden 2,0 g (7 mmol) ferrosulfaat- heptahydraat opgelost, waarna hierbij 1,5 ml (25 mmol) azijnzuur werd gevoegd. In de verkregen oplossing werden 500 mg (1,43 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door in kleine hoeveelheden 8 ml i.geconcentreerd zwavelzuur 30 toe te voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren werden bij deze oplossing druppelsgewijs in kleine hoeveelheden 900 mg (10 mmol) tert.butylhydroperoxide gevoegd. Na het toevoegen van tert.butylhydroperoxide werd het roeren nog een uur bij kamertemperatuur voortgezet. Het reaktiemengsel werd met 35 500 ml ijswater verdund en met 1,5 liter chloroform geëxtra heerd. De chloroformlaag werd op watervrij magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk droogge-dampt. Het residu werd grondig met aceton gewassen, waarbij enn 7 o no -44- 440 mg (84,4%) ruwe kristallen werden verkregen. De ruwe kristallen werden door herkristallisatie uit pyridine-methanol gezuiverd, waarbij 300 mg (57,6%) van de in de titel genoemde verbinding in de vorm van lichtgeelwitte naaldvor-5 mige kristallen werden verkregen.

De analyseresultaten voor dit produkt werden identiek aan de resultaten die voor de volgens voorbeeld 24 verkregen verbinding werden gevonden.

10 Voorbeeld 26 (Bereiding van 7-ethylcamptothecine).

In een waterige zwavelzuuroplossing (15 ml geconcentreerd zwavelzuur in 30 ml water) werden 1,00 g (2,87 mmol) camptothecine, 5,60 g (20,1 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat en 6 ml (86,1 mmol) 1-propanol opgelost. Onder afkoeling met 15 ijs en roeren werden bij deze oplossing druppelsgewijs in kleine hoeveelheden 2,1 ml (20,1 mmol) van een 30 gew.%'s waterstofperoxide-oplossing in water gevoegd. Na het toevoegen van het waterstofperoxide werd het roeren nog één uur bij kamertemperatuur voortgezet. Het reaktiemengsel werd 20 met 2 liter ijswater verdund en met 2,5 liter chloroform geextraheerd. De chlorofomlaag werd op watervrij natrium-sulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 15 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueer-25 middel onderworpen om een scheiding en zuivering van het produkt tot stand te brengen, dat daarna uit n-hexaan-chloroform werd herkristalliseerd, waarbij 265 mg (25,3%) van de in de titel genoemde verbinding werden verkregen in de vorm van lichtgeelwitte naaldvormige kristallen, die bij een tempera-30 tuur van 258-261°C smolten.

IR/KBr cm”1: 3370, 2920, 1750, 1650, 1600, 1460, 1150, 760. max NMR (in DMSO-dg-CDCl3) <$ dpm: 0,97 (3H, t, J=7Hz) , 1,39 (3H, t, J=7Hz), 1,91(2H, q, J=7Hz), 3,21 (2H, q, J=7Hz), 5,21(2H, s), 35 5,24 (1H, d, J=16Hz), 5,57(1H, d, J=l6Hz), 7,49(1H, s), 7,44-8,21 (4H, m) .

MS m/e: 376,1399 /Μ+7 (C22H20N2°4 = 376'1422>· 800 3 9 88 -45-

Voorbeeld 27 (Bereiding van 7-ethylcamptothecine).

In 10 ml water werden 350 mg (1,25 mmol) ferrosul-faat-heptahydraat opgelost. Bij de oplossing werden 144 mg (2,48 mmol) propionaldehyde gevoegd en daarin opgelost door 5 toevoeging van 10 ml azijnzuur. Vervolgens werden in de oplossing 175 mg (0,5 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door 2 ml geconcentreerd zwavelzuur in kleine hoeveelheden toe te voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren ' werd bij deze oplossing druppelsgewijs een 30 gew.%'s wate-10 rige oplossing van waterstofperoxide (144 mg, 1,27 mmol) in kleine hoeveelheden gevoegd. Het roeren werd nog 15 minuten voortgezet onder afkoelen met ijs. Het reaktiemengsel werd met 500 ml. ijswater verdun^ en daarna met 800 ml chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat 15 gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 10 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen teneinde het produkt af te scheiden en te zuiveren, waarbij 105 mg (55,8%) van de in de titel genoemde verbinding in de 20 vorm van lichtgeelwitte kristallen werd verkregen. De analyseresultaten van het verkregen produkt waren identiek aan de resultaten gevonden voor het volgens voorbeeld 26 verkregen produkt.

25 Voorbeeld 28 (Bereiding van 7-ethylcamptothecine).

In 10 ml water werd 1,0 g (3,59 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat opgelost. Bij deze oplossing werden 1,29 g (15 mmol) diethylketon gevoegd, waarna hierin 6 ml azijnzuur werden opgelost. In de op deze wijze verkregen oplossing 30 werden 175 mg (0,5 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin vervolgens opgelost door toevoeging van 2 ml. geconcentreerd zwavelzuur. Onder afkoeling met ijs en roeren werd vervolgens bij deze oplossing in kleine hoeveelheden een 30 gew.S’s waterige oplossing van waterstofperoxide (560 mg, 5 mmol) 35 gevoegd. Na het toevoegen van het waterstofperoxide werd het mengsel nog 48 uren bij kamertemperatuur geroerd. Het reaktiemengsel'werd met 500 ml ijswater verdund en met 500 ml chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesium- 800 3 9 88 -46- sulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 10 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueer-middel onderworpen teneinde het produkt af te scheiden, waar-5 bij 17 mg (13,8%) van de in de titel genoemde verbinding alsmede 61 mg niet-omgezet camptothecine werden verkregen. De analyseresultaten van het verkregen 7-ethylcamptothecine waren identiek aan de resultaten gevonden voor de volgens voorbeeld 26 verkregen verbinding.

10

Voorbeeld 29 (Bereiding van 7-ethylcamptothecine).

In 15 ml water werden 1,20 g (4,31 mmol) ferrosul-faat-heptahydraat en propionzuur opgelost. In de oplossing werden 300 mg (0,862 mmol) camptothecine gesuspendeerd en 15 daarin opgelost door in kleine hoeveelheden 6 ml geconcentreerd zwavelzuur toe te voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij deze oplossing in verloop van ongeveer 10 min in kleine hoeveelheden druppelsgewijs een 30 gew.%'s waterige oplossing van waterstofperoxide (l.ml, 9,81 mmol) gevoegd.

20 Na het toevoegen van het waterstofperoxide werd het roeren nog 16 uren bij kamertemperatuur voortgezet. Het reaktiemeng-sel werd met 300 ml ijswater verdund en met 400 ml chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk droogge-25 dampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 10 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, waarbij 73'mg (22,5%) van de in de titel genoemde verbinding als een geelwitte vaste stof werd verkregen.

30 De analyseresultaten van deze verbinding waren identiek aan de resultaten gevonden voor de volgens voorbeeld 26 verkregen verbinding.

Voorbeeld 30 (Bereiding van 7-propylcamptothecine).

35 In 30 ml water werden 2,8 g (10,1 mmol) ferrosulfaat- heptahydraat en 3 ml (43 mmol) 1-butanol opgelost. In de oplossing werden 500 mg (1,43 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door toevoeging van 15 ml geconcentreerd 800 39 88 -47- zwavelzuur. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij deze oplossing druppelsgewijs in kleine hoeveelheden een 30 gew.

%'s waterige oplossing van waterstofperoxide (1,1 ml, 10,1 mmol) gevoegd. Het roeren werd gedurende 4 uren bij kamer-5 temperatuur voortgezet. Het reaktiemengsel werd met 1,5 liter ijswater verdund en met 2 liter chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 15 g kiezelgel onder toepas-10 sing van chloroform als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, dat daarna uit n-hexaan-chloroform werd herkristalliseerd, waarbij 110 mg (21,0%) van de in de titel genoemde verbinding werd verkregen in de vorm van lichtgeelwitte naaldvormige kristallen met 15 een smeltpunt van 260-261°C.

IR/^cnT1: 3400, 2930, 1745 , 1650, 1600, 1455, 1155, 760 .

Hlcl3£ NMR (CDC13) δ dpm: 1,03(3H, t, J=7Hz), 1,08(3H, t, J=8Hz), 1,25-2,05 (4H, m) , 3,26(2H, t, J=8Hz), 5,24 (2H, s), 5,52 (2H, dxd, J=17Hz), 7,67 (1H, 20 s), 7,55-8,29(4H, m).

MS m/e: 390 (C25H22N2°4 = 390,43).

Voorbeeld 31 (Bereiding van 7-propylcamptothecine).

In 10 ml water werden 800 mg (2,88 mmol) ferrosul-25 faat-heptahydraat opgelost. Bij de oplossing werden 260 mg (3,61 mmol) bytyraldehyde gevoegd en daarin opgelost door toevoeging van 17 ml azijnzuur. In de oplossing werden 500 mg’ (1,44 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door toevoeging in kleine hoeveelheden van 2 ml geconcentreerd 30 zwavelzuur. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij deze oplossing in kleine hoeveelheden druppelsgewijs een 30 gew.

%'s waterige oplossing van waterstofperoxide (333 mg, 2,93 mmol) gevoegd. Het roeren werd nog 20 min onder afkoeling met ijs voortgezet. Het reaktiemengsel werd met 1 liter ijs-35 water verdund e IX IBS t 1 liter chloroform geextraheerd. De chloroformlaag. werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 15 g kiezelgel onder toepassing van 800 3 9 88 -48- chloroform als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, waarbij 333 mg (59,3%) van de in de titel genoemde verbinding in de vorm van geelwitte kristallen werd verkregen. Bij het zuiveren van het ruwe produkt door 5 herkristallisatie uit ethanol werden lichtgele prismavormige kristallen verkregen. De analyseresultaten van dit produkt waren identiek aan de resultaten gevonden voor het volgens voorbeeld 30 verkregen produkt.

10 Voorbeeld 32 (Bereiding van 7-butylcamptothecine).

In 30 ml water werden 3,0 g (10,7 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat opgelost. In de oplossing werden 500 mg (1,43 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door toevoeging van 20 ml geconcentreerd zwavelzuur. Bij deze op-15 lossing werden 4,6 ml (43 mmol) 1-amylalcohol gevoegd, hetgeen werd gevolgd onder afkoeling met ijs en roeren door druppelsgewijs toevoegen in kleine hoeveelheden van een 30 gew.%'s waterige oplossing van waterstofperoxide (1,1 ml, 10,7 mmol). Na toevoeging van het waterstofperoxide werd 20 het roeren nog 4 uren bij kamertemperatuur voortgezet. Het reaktiemengsel werd met 1,5 liter ijswater verdund en met 2 liter chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie 25 aan 10 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen teneinde het produkt af te·scheiden en te zuiveren, welk produkt verder gezuiverd werd door herkristallisatie uit n-hexaan-chloroform,. waarbij 54 mg (9,3%) van de in de titel genoemde verbinding in de vorm van 30 lichtgeelwitte naaldvormige kristallen met een smeltpunt van 206-207°C werd verkregen.

IR^maxcm”1: 335°' 2930' 1745' 168°' 160°' 145°' 115°' 755* NMR (CDCl3)Sdpm: 0,80-2,04 (12H, m) , 3,14(2H, t, J=7Hz) , 5,20(2H, s), 5,26 (1H, d, J=l7Hz),573(1H, d, 35 J=17Hz), 7,62 (1H, s), 7,28-7,88(2H, m), 7,96-8,26(2H, m).

MS m/e: 404 ^2AE24E2°4: = 404)* 80039 88 -49-

Voorbeeld 33 (Bereiding van 7-butylcamptothecine).

In 10 ml water werden 300 mg (1,07 mmol) ferrosul-faat-heptahydraat opgelost. Deze oplossing werd met 310 ^ul (2,86 mmol) n-amylalcohol bedekt, waarna 6 ml dime thy 1 forma -5 mide werd toegevoegd om de n-amylalcohol in oplossing te doen gaan. In de oplossing werden vervolgens 50 mg (0,143 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost doo'r toevoeging van 1,5 ml geconcentreerd zwavelzuur. Onder a koeling met ijs en roeren werd bij deze oplossing in kleine 10 hoeveelheden druppelsgewijs een 30 gew.t's waterige oplossing van waterstofperoxide (110 ^ul, 1,07 mmol) gevoegd. Na toevoeging, van het waterstofperoxide werd het mengsel nog 4 uren bij kamertemperatuur geroerd. Het reaktiemengsel werd met 100 ml ijswater verdund en met 300 ml chloroform geextra-15 heerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 4 g kiezelgel onderworpen teneinde het produkt af te scheiden en te zuiveren, welk produkt verder werd gezuiverd door herkristallisatie 20 uit n-hexaan-chloroform, waarbij 18 mg (32%) van de in de titel genoemde verbinding in de vorm van lichtgeelwitte naaldvormige kristallen werd verkregen. De analyseresultaten van deze verbindingen waren identiek aan de resultaten gevonden, voor de volgens voorbeeld 32 verkregen verbinding.

25

Voorbeeld 34 (Bereiding van 7-heptylcamptothecine).

In 10 ml water werden 800 mg (2,88 mmol) ferrosul-faat-heptahydraat opgelost. Bij de oplossing werden 459 mg (3,56 mmol) octanol gevoegd en daarin opgelost.door toevoe-30 ging van 20 ml azijnzuur. In deze oplossing werden 500 mg (1,44 mmol) camptothecine. gesuspendeerd en daarin opgelost door in gedeelten 4 ml geconcentreerd zwavelzuur bij de suspensie te voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij deze oplossing in kleine hoeveelheden druppelsgewijs een 35 30 gew.%’s waterige oplossing van waterstofperoxide (333 mg, 2,94 mmol) gevoegd. Na toevoeging van het waterstofperoxide werd het roeren nog 15 minuten onder afkoeling met ijs voortgezet. Het reaktiemengsel werd met 1 liter ijswater verdund 800 39 88 -50- en met 600 ml chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolom-chromatografie aan 15 g kiezelgel onder toepassing van chloro-5 form als elueermiddel onderworpen teneinde het produkt af te scheiden en te zuiveren, waarbij 334 mg (53,5%) van de in de titel genoemde verbinding in de vorm van geelwitte vaste stof werd verkregen. Door herkristallisatie van de vaste stof uit ethanol werden geelwitte naaldvormige kristallen 10 met een smeltpunt van 245-246°C verkregen.

IR^maxcm~i: 3380' 292°' 175°' 1655' -160°7 146°' ll6°' 763‘ NMR (in CDCl3)vidpm: 0,80-2,05 (18H, m) , 3,16 (2H, br, t, J= 8Hz), 5,23(2H, s), 5,30(1H, d, J=l7Hz), 5,72(1H, d, J=l7Hz), 7,65(1H, s), 7,30- 15 7,85 (2H, m), 8,02-8,30 (2H, m).

MS m/e: 446 fit] (c27H3oN2°4 = 446,22).

Voorbeeld 35 (Bereiding van 7-heptylcamptothecine).

In 10 ml water werden 800 mg (2,88 mmol) ferrosul-20 faat-heptahydraat opgelost. Bij de oplossing werden 459 mg (3,56 mmol) octanal gevoegd en daarin opgelost door toevoeging van 20 ml azijnzuur. In deze oplossing werden 500 mg (1,44 mmol) camptothecine.gesuspendeerd en daarin opgelost door in gedeelten 4 ml geconcentreerd zwavelzuur toe te 25 voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij deze oplossing in gedeelten druppelsgewijs een 30 gew.%'s waterige oplossing van waterstofperoxide (333 mg, 2,94 mmol) gevoegd-Na- toevoeging van het waterstofperoxide werd het roeren nog 15 minuten onder afkoeling met ijs voortgezet. Het reaktie-30 mengsel werd met 1 liter ijswater verdund en met 600 ml chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesium-sulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolorachromatografie aan 15 g kiezelgel onder toepassing van chloroform als elueer-35 middel onderworpen teneinde het produkt af te scheiden en te zuiveren, waarbij 334 mg (53,5%) van de in de titel genoemde verbinding als een geelwitte vaste stof verkregen. Bij zuivering van de vaste stof door herkristallisatie uit ethanol 8003988 -51- werden geelwitte naaldvormige kristallen verkregen.

De analyseresultaten van deze verbindingen waren identiek aan de resultaten gevonden voor de volgens voorbeeld 34 verkregen verbinding.

5

Voorbeeld 36 (Bereiding van 7-nonylcamptothecine).

In 10 ml water werden 800 mg (2,88 inmol) ferrosul-faat-heptahydraat opgelost. Bij deze oplossing werden 560 mg (2,94 mmol) n-decylaldehyde gevoegd en daarin opgelost door 10 toevoeging van 32 ml azijnzuur. In de oplossing werden 500 mg (1,44 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door in gedeelten 4 ml geconcentreerd zwavelzuur bij de suspensie te voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij deze oplossing in kleine hoeveelheden druppelsgewijs een 15 30 gew.%'s waterige oplossing van waterstofperoxide (333 mg, 3,94 mmol) gevoegd. Na het toevoegen van het waterstofperoxide werd het roeren nog 30 minuten onder afkoeling met ijs voortgezet. Het reaktiemengsel werd met 1 liter ijswater verdund en. met 1 liter chloroform geextraheerd. De chloroform-20 laag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu, werd aan kolomchro-matografie aan siliciumoxidegel onder toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, waarbij 261 mg (38,3%) van de in de titel 25 genoemde verbinding als een geelwitte vaste stof. werd verkregen. Bij het zuiveren van deze verbinding door herkristal-lisatie uit methanol werden geelwitte naaldvormige kristallen me-t een smeltpunt, van 205-207°C verkregen.

IR'/ïïïcm“1: 3420, 2930, 1750, 1655, 1595, 1460, 1160, 762.

30 NMR (CDC13) £dpm: 0,78-2,02(22H, m), 3,16(2H, br, t, J=7Hz), 5,24 (2H, s) , 5,.30 (1H, d, J=l7Hz) , 5,72(1H, d, J=17Hz), 7,68 (1H, s), 7,50-7,90 (2H, m), 8,02-8,30 (2H, m).

MS m/e: 474 /}l+J (C2BE34®204 = 474'25)*

Voorbeeld 37 (Bereiding van 7-isobutylcamptothecine).

In 30 ml water werden 2,8 g (10,1 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat opgelost. De oplossing werd met 3,5 ml (39 mmol) 8003988 35 -52- isoamylalcohol bedekt, waarna 10 ml dimethylformamide werd toegevoegd om de isoamylalcohol in oplossing te doen gaan.

In deze oplossing werden 500 mg (1,43 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door 15 ml geconcentreerd 5 zwavelzuur bij de suspensie te. voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij deze oplossing druppelsgewijs in kleine hoeveelheden een 30 gew.%’s waterige oplossing van waterstofperoxide (1,1 ml, 10,1 mmol) gevoegd. Na het toevoegen van het waterstofperoxide werd het roeren nog 40 min 10 bij kamertemperatuur voortgezet. Het reaktiemengsel werd met 1,5 liter ijswater verdund en met 1,5 liter chloroform geëxtraheerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 15 g siliciumoxide-15 gel onder toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, dat daarna verder werd gezuiverd door herkristallisatie uit n-hexaan-chloroform, waarbij 95 mg (16,7%) van de in de titel genoemde verbinding werd verkregen in de vorm van lichtgeel-20 witte naaldvormige kristallen met een smeltpunt van 198-200°C. IR/KBrcm_1: 3400, 2930, 1740, 1650, 1595, 1450, 1155, 760.

NMR (CDC13) 8 dpm: 1,07(3H, t, J=7Hz), 1,07(6H, d, J=7Hz), 1,93(2H, q, J=7Hz), 2,12-2,40 (1H, m) , 3,09 (2H, d, J=7Hz), 5,28 (2H, s), 5,54(2H, dxd, 25 J=17Hz), 7,68(1H, s), 7,55-8,29(4H, m).

MS m/e: 404 /M +J (C24H24N2°4 = 404)*

Voorbeeld 38 (Bereiding van 7-benzylcamptothecine).

In 30 ml water werden 3,40 g (12,2 mmol) ferro-30 sulfaat-heptahydraat opgelost. De oplossing werd met 3,20 g (28,6 mmol) β-fenetylalcohol bedekt, waarna 27 ml azijnzuur werd toegevoegd om de /i-fenetylalcohol in. oplossing te doen gaan. In de oplossing werden 500 mg (1,43 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door 30 ml geconcentreerd 35 zwavelzuur bij de suspensie te voegen. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij dit mengsel in kleine hoeveelheden druppelsgewijs een 30 gew.%'s waterige oplossing van waterstofperoxide (1,5 ml, 14,7 mmol) gevoegd. Na het toevoegen 800 3 9 88 -53- van het waterstofperoxide werd het roeren nog 16 uren bij kamertemperatuur voortgezet. Het reaktiemengsel werd met 1,5 liter ijswater verdund en met 1,5 liter chloroform geëxtraheerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, 5 afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd grondig met n-hexaan gewassen en aan kolomchroma-tografie aan 10 g siliciumoxidegel onder toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, welk produkt verder werd gezuiverd 10 door herkristailisatie uit n-hexaan-chloroform, waarbij 202 mg (50,6%) van de in de titel genoemde verbinding in de vorm van lichtgeelwitte naaldvormige kristallen met een smeltpunt van 2,63-2,65°C werd verkregen.

IR^maxcm~1: 3360' 2800'1735' l65°' 1590 , 144°' 1145' 755' 15 695.

NMR (in CDC13)5 dpm: 1,03(3H, t, J=7,5Hz), 1,89(2H, q, J=7,5Hz), 4,58(2H, s), 5,14(2H, s), 5,26(1H, d, J= 16,2Hz), 5,73(1H, d, J=l6,2Hz), 7,00-7,34(5H, m), 7,68(1H, s), 7,55-8,32(4H, 20 m) .

MS m/e: 438 fit] (C27H22N204 = 438,47).

Voorbeeld 39 (Bereiding van 7-/2>-fenetylcamptothecine).

In een waterige zwavelzuuroplossing (10 ml geconcen-25 treerd zwavelzuur in 25 ml water) werden 350 mg (1. mmol) camp-tothecine en 2,0 g (7,2 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat opgelost. De oplossing werd met 1,5 g (11,0 mmol) 3-fenylpropanol bedekt, waarna 10 ml dimethylformamide werd toegevoegd om het 3-fenylpropanol in oplossing te doen gaan. Onder afkoeling 30 met ijs en roeren werd bij dit mengsel in kleine hoeveelheden druppelsgewijs een 30 gew.%'s waterige oplossing van waterstofperoxide (740 μΐ, 7,2 mmol) gevoegd. Na het toevoegen van het waterstofperoxide werd het mengsel nog 20 uren bij kamertemperatuur geroerd. Bij dit reaktiemengsel werden 2,0 g 35 (7,2 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat, 1,5 g (11,0 mmol) 3- fenylpropanol en 35 mmol dimethylformamide gevoegd. Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij het mengsel een 30 gew.

%‘s waterige oplossing van waterstofperoxide (740 /21, 7,2 mmol) 800 39 88 -54- gevoegd. Het mengsel werd daarna nog 20 uren bij kamertemperatuur geroerd. Het reaktiemengsel werd met 1,5 liter ijswater verdund en met 2,0 liter chloroform geextraheerd. De chloro-formfase werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en 5 onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 10 gram siliciumoxidegel onder toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, welk produkt verder werd gezuiverd.door herkristallisatie uit n-hexaan-chloroform, 10 waarbij 66 mg (14,2 %) van de in de titel genoemde ve?binding in de vorm van lichtgeelwitte naaldvormige kristallen met een smeltpunt van 260-262°C werd verkregen.

IR^!?r cm”1: 3370, 2920, 1745, 1655, 1600, 1450, 1155, 755,

IllciJC

700.

15 NMR (in CDC13) Sdpm: 1,02(3H, t, J=7,5Hz), 1,89(2H, q, J=7,5Hz), 3,47(2H, t, J=7Hz), 3,80 (2H, t, J=7Hz), 4,78(2H, s), 5,24(1H, d, J=17Hz), 5,70 (1H, d, J=17Hz), 6,98-7,40 (5H, m), 7,61 (1H, s), 7,51-8,38 (4H, m).

20 MS m/e : 452 /M+_7 =» 452,49.

Voorbeeld 40 (Bereiding van 7-isopropylcamptothecine).

In 20 ml water werden 2,0 g (7,5 mmol) ferrosulfaat-heptahydraat opgelost. De oplossing werd met 2,75 ml (30 mmol) 25 isobutanol bedekt, waarna 6 ml azijnzuur werd toegevoegd om het isobutanol. in oplossing.te doen gaan. In de oplossing werden 3,50 mg (1 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door 17 ml geconcentreerd zwavelzuur, bij de suspensie te voegen.Onder afkoeling met .ijs en roeren werd bij 30 deze oplossing in kleine hoeveelheden druppelsgewijs een 30 gew.%'s waterige, oplossing van waterstofperoxide (760 ml, 7,5 mmol) gevoegd. Na het toevoegen van het waterstofperoxide werd het mengsel nog 30 minuten bij kamertemperatuur geroerd.

Het reaktiemengsel werd met 1 liter ijswater verdund en met 35 1,5 liter chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesiumsulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolom-chromatografie aan 10 g siliciumoxidegel onder toepassing van chloroform 8 00 39 88 -55- als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, welk produkt verder werd gezuiverd door her-kristallisatie uit n-hexaan-chloroform, waarbij 128 mg (23,8 %) van de in de titel genoemde verbinding in de vorm van 5 lichtgeeiwitte naaldvormige kristallen met een smeltpunt van 258-259°C'werd verkregen.

IR/^cm"1: 3400, 2950, 1750, 1745, 1595, 1460, 1155, 760.

ïïlctX

NMR (in CDCl3)$dmp: 1,04 (3H, t, J=7,5Hz), 1,54(6H, d, J=7Hz), 1,90 (2H, q, J=7,5Hz), 4,00 (1H, heptet, 10 J=7Hz), 5,29 (1H, d, J=17Hz), 5,37(2H, s), 5,75(1H, d, J=17Hz), 7,63 (1H, s), 7,45-8,36(4H, m).

MS m/e: 390 /m+J ^23π22Ν204 = 390)* 15 Voorbeeld 41 (Bereiding van 7-cyclohexylcamptothecine).

In 30 ml water werden 3,0 g (10,73 mmol) ferrosul-faat-heptahydraat opgelost. De oplossing werd met 1,63 ml (14,3 mmol) cyclohexylmethanol bedekt, waarna 22 ml azijnzuur onder roeren werd toegevoegd om het cyclohexylmethanol in 20 oplossing te doen gaan. In deze oplossing werden 500 mg (1,43 mmol) camptothecine gesuspendeerd en daarin opgelost door 8 ml geconcentreerd zwavelzuur bij de suspensie te voegen.

Onder afkoeling met ijs en roeren werd bij dit mengsel in kleine hoeveelheden druppelsgewijs een 30 gew.%'s waterige 25 oplossing van waterstofperoxide (1,1 ml, 10,73 mmol) gevoegd.

Na het toevoegen van het waterstofperoxide werd het roeren nog 30 minuten bij kamertemperatuur voortgezet. Het reaktie-mengsel werd met 1 liter ijswater verdund en met 1,5 liter chloroform geextraheerd. De chloroformlaag werd op magnesium-30 sulfaat gedroogd, afgefiltreerd en onder verminderde druk drooggedampt. Het residu werd aan kolomchromatografie aan 10 g siliciumoxidegel onder toepassing van chloroform als elueermiddel onderworpen om het produkt af te scheiden en te zuiveren, welk produkt verder werd gezuiverd door herkristal-35 lisatie uit kleine n-hexaan-chloroform, waarbij 181 mg (29,4 %) van de in de titel genoemde verbinding in de vorm van lichtgeelwitte naaldvormige kristallen met een smeltpunt van 260-26l°C werd verkregen.

-56- ÏCJ3 ir i ΙΚΥ"„=νθΐη s 3380, 2920, 1745, 1655, 1595, 1440, 1155, 765.

IuclX

NMR (in CDCl3)^dpm: 1,04 (3H, t, J=8Hz) , 1,20-2', 18 (12H, m) , 3,70 (1H, m), 5,30(1H, d, J=l7Hz), 5,39 (2H, s), 5,72(1H, d, J=17Hz), 7,67(1H, 5 s), 7,50-7,85 (2H, m) , 8,16-8,27 (2H, m).

MS m/e: 430 [WJ (C26H26N2°4 = 430/19)·

Het zal duidelijk zijn, dat variaties van de bovenstaande representatieve voorbeelden mogelijk zijn binnen het 10 kader van de uitvinding zowej wat betreft de reaktiecomponen-ten als de reaktieomstandigheden zodat een deskundige onder toepassing van deze variaties in hoofdzaak dezelfde resultaten kan bereiken.

Daar vele onderling sterk verschillende uitvoerings-15 vormen van de uitvinding mogelijk zijn zonder buiten het kader en de grondgedachte van de uitvinding te treden zal het duidelijk zijn, dat de uitvinding niet beperkt is tot de specifieke uitvoeringsvormen daarvan dan alleen als gedefinieerd in de volgende conclusies.

800 3988

Claims (43)

1. Camptothecine derivaten met de algemene formule 1, waarin X een waterstofatoom, een rest-CH~ÖH of -COOH, een 1 1 2 alkylgroep, een aralkylgroep of een rest-CO-OR of -COOR 1 ^2 voorstelt, waarbij R een alkylgroep of een acylgroep en R 5 een alkylgroep met een klein aantal koolstofatomen aangeven, * 3 Y een waterstofatoom, een hydroxylgroep of een rest-OR voor- 3 stelt, waarbij R een alkylgroep met een klei ; aantal kool-stofatomen of een acylgroepgroep aangeeft, en Z een waterstofatoom of een acylgroep voorstelt, met dien verstande, 10 dat indien X een rest-CI^OH, een alkylgroep of een aralkylgroep voorstelt, zowel Y als z een waterstofatoom voorstellen, i 2 dat, indien X een rest-CH^OR of -COOR voorstelt, Y een waterstofatoom voorstelt, dat, indien Y een hydroxylgroep voorstelt, zowel X als Z een waterstofatoom voorstellen, en 3 15 dat, indien Y een rest-OR voorstelt, X een waterstofatoom voorstelt, alsmede in water oplosbare aIkalimetaalzouten daarvan. 2. 7-hydroxymethylcamptothecine. 3. 5-hydroxycamptothecine. 20 4. 7-alkoxymethylcamptothecinen. 5. 7-acyloxymethylcamptotnecinen. 6. 7-acyloxymethyl-20-0-acylcamptothecinen. 7. 7-alkylcamptothecinen. 8. 7-aralkylcamptothecinen. 25 9. 5-alkoxycamptothecinen. 10. 5-acyloxycamptothecinen. 11. 5-acyloxy-20-O-acylcamptothecinen.

12. Camptothecine-7-carbonzuur.

13. Alkylesters van camptothecine-7-carbonzuren.

14. Werkwijze voor het bereiden van camptothecine derivaten, met het kenmerk, dat men een verbinding met de d. algemene formule 2, waarin X' een rest-COOR* of -CHo0R voor-

4 Z stelt, waarbij R een waterstofatoom of een alkylgroep met een klein aantal koolstofatomen en R een waterstofatoom, 35 een alkylgroep of een acylgroep aangeven, en Z een waterstofatoom of een acylgroep voorstelt, of een in water oplosbaar alkalimetaalzout daarvan bereidt door camptothecine aan een flflA 7 0 00 -58- radicale reaktie met een hydroxymethylverbinding met de algemene formule 3, waarin A een waterstofatoom of een rest-COOH of -C^OH voorstelt in waterig milieu te onderwerpen met behulp van zwavelzuur en een peroxide en het verkregen 7-5 hydroxymethylcamptothecine eventueel te behandelen met een alkyleringsmiddei of een acyleringsmiddel om de 7-hydroxy-methylgroep om te zetten in een 7-alkoxymethylgroep/ resp. een 7-acyloxymethylgroep al dan niet met gelijktijdige acyle-ring van de 20-hydroxylgroep of eventueel het verkregen 7- 10 hydroxymethylcamptothecine te oxideren tot 7-carboxycampto-thecine en daarna de 7-carboxylgroep eventueel te veresteren met een alkanol met een klein aantal koolstofatomen onder vorming van een 7-X'-camptothecine, waarin X' een alkoxy-carbonylgroep voorstelt.

15. Werkwijze volgens conclusie 14, met het kenmerk, dat men de radicale reaktie uitvoert bij aanwezigheid van een overgangsmetaalion.

16. Werkwijze volgens conclusie 15, met het kenmerk, dat het overgangsmetaalion in het reaktiemilieu wordt ver- 20 schaft door een overgangsmetaalzout.

17. Werkwijze volgens conclusie 16, met het kenmerk, dat het overgangsmetaalzout gekozen is uit de groep van zilverzouten, ferrozouten, koperzouten, cobaltzouten, nikkel-zouten, loodzouten, kwikzouten, cadmiumzouten, thalliumzouten 25 en zinkzouten.

18. Werkwijze volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat het overgangsmetaalzout zilvernitraat is.

19. Werkwijze volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat het overgangsmetaalzout ferrosulfaat is.

20. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 14- 19, met het kenmerk, dat het peroxide een organisch of een anorganisch radicale reaktie-initieermiddel is.

21. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 14- 20, met het kenmerk, dat het peroxide gekozen is uit de 35 groep van waterstofperoxide, perzwavelzuur en zouten daarvan, Carozuur en zouten daarvan, anorganische peroxiden, organische hydroperoxiden, organische peroxiden en azo-bis-acylonitrilen. 8 003988 -59-

22. Werkwijze volgens conclusie 21, met het kenmerk, dat het peroxide ammoniumpersulfaat is.

23. Werkwijze volgens conclusie 21, met het kenmerk, dat het peroxide waterstofperoxide is.

24. Werkwijze volgens conclusie 16, met het kenmerk, dat men het overgangsmetaalzout gebruikt in een hoeveelheid van een ongeveer equimolaire hoeveelheid tot ongeveer 30 maal de molaire hoeveelheid betrokken op het toegepaste camptothe-cine.

25. Werkwijze volgens ëën of meer der conclusies 14-24, met het kenmerk, dat men de omzetting uitvoert bij een temperatuur van kamertemperatuur tot het kookpunt van het reaktiemengsel.

26. Werkwijze volgens ëën of meer der conclusies 15 14-25, met.het kenmerk, dat men als alkvleringsmiddel een alkanol gebruikt, dat een alkylrest bezit overeenkomende met R.

27. Werkwijze volgens één of meer der conclusies » 14-26, met het kenmerk, dat men het alkyleringsmiddel gebruikt 20 bij aanwezigheid van een zure katalysator.

28. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 14-25, met het kenmerk, dat men als acyleringsmiddel een carbonzuur. of een sulfonzuur of een reactief funktioneel derivaat daarvan gebruikt.

29. Werkwijze volgens conclusie 28, met het kenmerk, dat men als acyleringsmiddel een alkaancarbonzuur of een reactief funktioneel derivaat daarvan gebruikt.

30. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 14-25, met het kenmerk, dat men de oxidatie van de 7-hydroxy- 30 methylgroep tot de 7-carboxylgroep uitvoert met behulp van een oxidatiemiddel behorende tot de watervri.je chromaten, bichromaten en permanganaten.

31. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 14-30, met het kenmerk, dat men als hydroxymethylverbinding 35 methanol gebruikt.

32. Werkwijze voor het bereiden van camptothecine derivaten, met het kenmerk, dat men een verbinding met de algemene formule 4, waarin X"' een alkylgroep, een aralkyl- Ann t a off -60- 4 4 groep of een rest-COOR voorstelt/ waarbij R een waterstofatoom of een alkylgroep met een klein aantal koolstofatomen aangeeft, of een in water oplosbaar alkalimetaalzout daarvan bereidt door camptothecine aan een radicale reaktie met een 5 organische verbinding met de algemene formule 5, waarin Q een rest-CH^OH, -COOH, -CHO, -COX" of X” -C-OOH en X" een alkylgroep of een aralkylgroep voorstellen, X" te onderwerpen met behulp van zwavelzuur en een peroxide in waterig milieu bij aanwezigheid van overgangsmetaalion en eventueel het verkregen 7-X"-camptothecine derivaat, waarin X" een alkylgroep voorstelt, te oxideren tot een 7-X"'-camptothecine , waarin X"1 de carboxylgroep voorstelt en daarna de 7-carboxylgroep eventueel te veresteren met een alkanol met een klein aantal koolstofatomen onder vorming van een

7-X-camptothecine, waarin X"1 een alkoxycarbonylgroep met een klein aantal koolstofatomen voorstelt.

33. Werkwijze volgens conclusie 32, met het kenmerk, 2q dat men het overgangsmetaalion in het reaktiemilieu verschaft met een overgangsmetaalzout.

34. Werkwijze volgens conclusie 33, met het kenmerk, dat het overgangsmetaalzout gekozen wordt uit de groep van zilverzouten, ferrozouten, koperzouten, cobaltzouten, nikkel- 2^ zouten, loodzouten, kwikzouten, cadmiumzouten, thalliumzouten en zinkzouten.

35. Werkwijze volgens conclusie 34, met het kenmerk, dat men als overgangsmetaalzout zilvernitraat gebruikt.

36. Werkwijze volgens conclusie 34, met het kenmerk, 2q dat men als overgangsmetaalzout ferrosulfaat gebruikt.

37. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 32-36, met het kenmerk., dat men als peroxide een organisch of anorganisch radicale reaktie-initieermiddel gebruikt.

38. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 25 32-37, met het kenmerk, dat men het peroxide kiest uit de groep van waterstofperoxide, perzwavelzuur en zouten daarvan, Carozuur en zouten daarvan, anorganische peroxiden, organische peroxiden, organische hydroperoxiden.en axo-bis-acylonitrilen. 800 3 9 88 -61-

39. Werkwijze volgens conclusie 38, met het kenmerk, dat men als peroxide axnmoniumpersulfaat gebruikt.

40. Werkwijze volgens conclusie 38, met het kenmerk, dat men als peroxide waterstofperoxide gebruikt.

41. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 32-40, met het kenmerk, dat men de organische verbinding in een grote molaire overmaat betrokken op het camptothecine gebruikt.

42. Werkwijze volgens conclusie 41, met het kenmerk, 10 dat men de organische verbinding in een hoeveelheid van ongeveer 20 mol per mol camptothecine gebruikt.

43. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 32-42, met het kenmerk, dat men het overgangsmetaalzout en het peroxide in een overmaat van ongeveer 5-8 mol per mol 15 camptothecine gebruikt.

44. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 32-43, met het kenmerk, dat men de oxidatie van het 7-X"-camptothecine, waarin X een alkylgroep voorstelt, tot het camptothecine-7-carbonzuur uitvoert met een oxidatiemiddel 20 behorende tot de watervrije chromaten, bichromaten en perinan-ganaten.

45. Werkwijze voor het bereiden van camptothecine . derivaten, met het kenmerk, dat men een verbinding met de 3 formule 6, waarin Y’ een hydroxyIgroep of een rest-OR voor- 3 25 stelt, waarbij R een alkylgroep met een klein aantal koolstof atomen of een acyIgroep aangeeft, en Z een waterstofatoom of een acyIgroep voorstelt, of een in water oplosbaar alkalimetaalzout daarvan bereidt door camptothecine met zwavelzuur en persulfaat te behandelen in een waterig milieu, 30 dat een overgangsmetaalion. bevat, en daarna eventueel het verkregen 5-hydroxycamptothecine te behandelen met een alkale-ringsmiddel of een acyleringsmiddel om de 5-hydroxyIgroep om te zetten in een 5-alkoxygroep of een 5-acyloxygroep al dan niet bij gelijktijdige acylering van de 2Q-hydroxyIgroep.

46. Werkwijze volgens conclusie 45, met het kenmerk, dat men het overgangsmetaalion in het reaktiemilieu verschaft met een overgangsmetaalzout. 800 39 88 -62-

47. Werkwijze volgens conclusie 46, met het kenmerk, dat men het overgangsmetaalzout kiest uit de groep van zilverzouten, ferrozouten, koperzouten, cobaltzouten, nikkel-zouten, loodzouten, kwikzouten, cadmiumzouten, thalliumzouten 5 en zinkzouten.

43. Werkwijze volgens conclusie 47, met het kenmerk, dat men als overgangsmetaalzout zilvernitraat gebruikt.

49. Werkwijze volgens conclusie 47, met het kenmerk, dat men als overgangsmetaalzout ferrosulfaat gebruikt.

50. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 45-49, met het kenmerk, dat men als persulfaat een alkali-metaalpersulfaat, ammonlumpersulfaat, Carozuur of zout daarvan of een peroxide gebruikt, dat in het zwavelzuur bevattende reaktiemilieu in staat is het persulfaat te vormen.

51. Werkwijze volgens één of meer der conclusies 45-50, met het kenmerk, dat men het persulfaat gebruikt in een hoeveelheid van 5-30 mol per mol camptothecine. 800 3 9 88