PL220778B1 - Sposoby wytwarzania 4-fosforanu aminoalkiloglukozaminidu oraz związki pośrednie - Google Patents

Description

Wynalazek dotyczy nowego sposobu wytwarzania 4-fosforanu aminoalkiloglukozaminidu (AGP) oraz otrzymywanych tym sposobem związków jak również użytecznych w sposobie według wynalazku związków pośrednich. Twórcy niniejszego wynalazku stwierdzili, że AGP są immunoefektorami, adiuwantami dla szczepionek itp., oraz mogą dodatkowo wykazywać właściwości terapeutyczne i/lub profilaktyczne. Ponadto, wynalazek ujawnia sposoby wytwarzania halogenków glikozylowych, które mogą służyć jako półprodukty w syntezie związków AGP, disacharydów i związków pokrewnych strukturalnie.

Fosforany aminoalkiloglukozaminidów są opisane w wielu opisach patentowych, opublikowanych zgłoszeniach patentowych jak również w artykułach publikowanych w czasopismach. Związki takie zasadniczo zawierają w swojej strukturze pięć lub sześć grup acylowych oraz „aglikon” (część zawierającą azot), która może być cykliczna lub acykliczna. AGP mające acykliczne grupy aglikonowe ujawniono na przykład w patentach USA nr 6113918; 6303347 i 6355257. AGP mające cykliczne grupy aglikonowe ujawniono na przykład w WO 02/012258.

W wyżej wspomnianych dokumentach opisano wytwarzanie związków AGP za pomocą dwóch alternatywnych sposobów. W jednym ze sposobów zabezpieczony 3-O-acyloksyacylowany halogenek glikozylowy zawierający fosfonianowy łańcuch boczny sprzęga się z aminoalkanolem lub aminoalkanotiolem typu opisanego w patentach.

Następnie produkt reakcji selektywnie acyluje się w celu dostarczenia dodatkowych grup acylowych, jak opisano, i usuwa się grupy zabezpieczające. W drugim sposobie zarówno fosfonianowy łańcuch boczny jak i grupy kwasu tłuszczowego wprowadza się po sprzęganiu. Dodatkowe informacje o procesie wytwarzania związków AGP zawiera artykuł Johnson et al., Bioorg. Med. Chem, Lett. 9: 2273 (1999).

Do disacharydów, które mogą być wytwarzane opisanymi tu sposobami należą składniki dobrze znanego immunostimulanta monofosforylolipidu A (zawartego na przykład w immunostymulancie MPL@ (Corixa Corp.). Inne disacharydy, które można wytwarzać, są ujawnione na przykład w publikacji zgłoszenia PCT WO 01/90129 i patentach USA 6013640; 4987237; 4912094; 4436727; i 4436728. W patencie USA nr 6103640 disacharyd wytworzono przez sprzęganie N-acyloksyacylowanej lub N-zabezpieczonej jednostki akceptora glikozylowego z zabezpieczoną i/lub 3-O-acyloksyacylowaną jednostką donora glikozylowego. Grupami zabezpieczającymi były grupy benzylowa (Bn) i 2,2,2-trichloroetoksykarbonylowa (Troc). Jednostki akceptora i donora glikozylowego skonstruowano oddzielnie, stosując szereg odpowiednich etapów zabezpieczania i odbezpieczania, wychodząc ze znanych substratów, odpowiednio benzylo- i 2-(trimetylosililo)etylo-2-amino-2-deoksy-4,6-O-izopropylideno-3-D-glukopiranozydu.

Halogenki glikozylowe stosuje się w wielu procesach do wprowadzania do cząsteczki ugrupowania glikozydowego, typowo jako część wieloetapowej syntezy w dziedzinie chemii sacharydów. Są one użytecznymi półproduktami do wprowadzania szerokiej gamy grup, typowo na drodze reakcji z nukleofilami, zwłaszcza nukleofilami tlenowymi, siarkowymi i azotowymi. Korzystne byłoby dostarczenie sposobu wytwarzania AGP i związków disacharydowych przy użyciu halogenku glikozylu jako substratu.

Opisane są różne drogi wytwarzania halogenków glikozylowych. Generalnie obejmują one halogenowanie istniejącego glikozydu (który może zawierać typowe grupy zabezpieczające na ugrup o waniach reaktywnych, takich jak grupa aminowa lub hydroksylowa).

Przykładowo w opisie patentu USA nr 6299897 ester etylowy glikozydu (w tym przypadku kwasu N-acetyloneuraminowego) poddaje się reakcji z chlorkiem acetylu z wytworzeniem odpowiadającego chlorku glikozylu. W opisie patentu USA nr 5843463 chlorek glikozylu wytwarza się przez reakcję glikozydu (3-O-allilo-5-O-benzylo-1,2-O-metoksybenzylideno-a-D-rybofuranozy) z chlorkiem trimetylosililu. Reakcję prowadzi się przez zmieszanie dwóch reagentów lub przez rozpuszczenie glikozydu w chlorku trimetylosililu.

W opisie patentowym USA nr 4613590 ujawniono sposób wytwarzania chlorku glikozylu przez działanie na glikozyd czterochlorkiem tytanu. W artykule Sugiyama et al., Org. Lett. 2: 2713 (2000), chlorki glikozylu wytwarza się przez reakcję tioglikozydów z chlorkiem chlorosulfonium.

Kovac, Carbohydr. Res. 245: 219 (2993) wytworzył chlorek glikozylu przez reakcję glikozydu z eterem dichlorometylowo metylowym i chlorkiem cynku. Takeo et al., Carbohydr. Res. 245: 81 (1993) otrzymał chlorek glikozylu przez reakcję z chlorem. Magnusson et al., J. Org. Chem. 55:3181

PL 220 778 B1 (1990) wytworzył chlorek glikozylu przez reakcję 2-(trimetylosililo)etyloglikozydu z eterem 1,1-dichlorometylowo metylowym w obecności katalitycznej ilości chlorku cynku.

Niniejszy wynalazek dotyczy grupy nowych sposobów wytwarzania 4-fosforanu aminoalkiloglukozaminidu.

W pierwszym aspekcie, wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania 4-fosforanu aminoalkiloglukozaminidu mającego wzór:

w którym X oznacza

R^L /nj V /m lub nĄr⁷ (CH₂)p ΓΟ _r4 Y-or³ (CH₂)_rCH₃ .

Y oznacza -O- lub -NH-; R¹ i R² są każdy niezależnie wybrane z nasyconych i nienasyconych

12 11 12 alifatycznych grup (C₂-C₂₄)acylowych; oznacza -PO₃R R , w którym R i R każdy niezależnie oznacza -H lub grupę (C1-C4)alifatyczną; R⁹ oznacza -H i w którym indeksy dolne n, m, p, q, n', m', p' i q' są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6, pod warunkiem że suma p' i m' oznacza liczbę

11 12 całkowitą od 0 do 6, a indeks dolny r oznacza niezależnie liczbę całkowitą od 2 do 10; R , R i R niezależnie oznaczają nasyconą lub nienasyconą alifatyczną grupę (C₂-C₂₄)acylową; i kiedy X oznacza wzór (la) lub (Ic), to jeden z R¹, R², R³ R¹¹, R¹² oznacza ewentualnie wodór; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej, -PO₃H₂,

-OPO3H2, -SO3H, _-NR ¹⁵R¹⁶,

-SR¹ •'3H2, -CONR¹⁵R¹⁶,

-OSO3H,

OPO₃R¹⁵R¹⁶ -SO3R¹⁵ i -OSO3R¹⁵, w których R¹⁵ i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej; R jest wybrany z H, CH₃, -PO₃H₂, ro-fosfonooksy(C₂-C₂₄)alkilu i ω-karboksy(C₁-C₂₄)alkilu; R jest niezależnie wybrany z H, OH, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej, -PO₃R R , -OPO3R¹⁷R¹⁸, -SO3R¹⁷, -OSO3R¹⁷, -NR¹⁷R¹⁸, -SR¹⁷ -CN, -NO2, -CHO, -CO2R¹⁷ i -CONR¹⁷R¹⁸, w których R¹⁷ i R¹⁸ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej; i Z oznacza -O- lub -Sktóry to sposób obejmuje:

(a) selektywne 6-O-sililowanie pochodnej 2-amino-2-deoksy-3-D-glukopiranozy mającej wzór:

16

-PO₃R¹⁵R¹

CN, -NO2, -CHO, -CO2R

w których X oznacza O lub S; a PC niezależnie oznacza grupę zabezpieczającą, która tworzy ester, eter lub węglan z atomem tlenu grupy hydroksylowej lub która tworzy amid lub karbaminian z atomem azotu grupy aminowej, odpowiednio;

PL 220 778 B1 z tripodstawionym chlorosilanem RaRbRcSi-Cl, w którym Ra, Rb i Rc są niezależnie wybrane z grupy składającej się z C₁-C₆alkilu, C₃-C₆cykloalkilu i ewentualnie podstawionego fenylu, w obecności aminy trzeciorzędowej, z wytworzeniem pochodnej 6-sililowanej;

(b) selektywne acylowanie pozycji 3-OH uzyskanej 6-O-sililowanej pochodnej kwasu (R)-3-alkanoiloksyalkanowego lub hydroksy-zabezpieczonego kwasu (R)-3-hydroksyalkanowego w obecności reagenta karbodiimidowego i katalitycznej ilości 4-dimetyloaminopirydyny lub 4-pirolidynopirydyny, z wytworzeniem pochodnej 4-O-acylowanej;

(c) selektywne odbezpieczenia grup zabezpieczających azot, kolejno lub jednocześnie, i N,N-diacylowanie uzyskanej diaminy kwasem (R)-3-alkanoiloksyalkanowym lub hydroksyzabezpieczonym kwasem (R)-3-hydroksyalkanowym w obecności reagenta sprzęgania peptydu;

(d) wprowadzenia zabezpieczonej grupy fosforanowej w pozycji 4 reagentem chlorofosforanowym lub fosforamidynowym, z wytworzeniem fosfotriestru; i (e) jednoczesnego lub kolejnego odbezpieczenia fosforanowej, sililowej i pozostałych grup zabezpieczających.

W drugim aspekcie, wynalazek dotyczy sposobu 4-fosforanu aminoalkiloglukozaminidu mającego wzór:

w którym X oznacza

Y oznacza -O- lub -NH-; R¹ i R² są każdy niezależnie wybrane z nasyconej i nienasyconej alifatycznej grupy (C2-C24)acylowej; R⁸ oznacza -PO3R¹¹R¹², w którym R¹¹ i R¹² każdy niezależnie oznacza -H lub grupę (C1-C4)alifatyczną; R⁹ oznacza -H i w którym indeksy dolne n, m, p, q, n', m', p' i q' są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6, pod warunkiem że suma p' i m' jest liczbą całkowitą od 0

11 12 do 6, a indeks dolny r oznacza niezależnie liczbę całkowitą od 2 do 10; R³, R¹¹ i R¹² niezależnie oznaczają nasyconą lub nienasyconą alifatyczną grupę (C2-C24)acylową; i kiedy X oznacza wzór (Ia) lub (Ic), to jeden z R¹, R², R³; R¹¹ i R¹² oznacza ewentualnie wodór; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C1-C4)oksyalifatycznej, -PO3H2, -OPO3H2,

-SO₃H, -OSO₃H, -NR¹⁵R¹⁶, -SR¹⁵, -CN, -NO2, -CHO, -CO2R¹⁵, -CONR¹⁵R¹⁶, -PO3R¹⁵R¹⁶, -OPO₃R¹⁵R¹⁶,

15 15 16

-SO3R¹⁵ i -OSO3R¹⁵, w których R¹⁵ i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C1-C4)alifatycznej; 10 13

R jest wybrany z H, CH₃, -PO₃H₂, ro-fosfonooksy(C₂-C₂₄)alkilu i ro-karboksy(C₁-C₂₄)alkilu; R jest niezależnie wybrany z H, OH, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej, -PO₃R¹⁷R¹⁸, -OPO3R¹⁷R¹⁸, -SO3R¹⁷, -OSO3R¹⁷, -NR¹⁷R¹⁸, -SR¹⁷, -CN, -NO2, -CHO, -CO₂R¹⁷, i -CONR¹⁷R¹⁸, w którym R¹⁷ i R¹⁸ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C1-C4)alifatycznej; i Z oznacza -O- lub -S-;

znamienny tym, że obejmuje:

(1) glikozylowanie alkoholu lub tiolu mającego wzór:

PL 220 778 B1 w którym X oznacza S lub O, PG oznacza acetyl lub podstawiony acetyl a PG' oznacza ftaloil lub podstawiony ftaloil, donorem glikozylu mającym wzór:

w którym PG oznacza acetyl lub podstawiony acetyl, a PG' oznacza ftaloil tub podstawiony ftaloil, a Q oznacza Cl, Br, F, OAc, lub C(CCl₃)=NH, w obecności kwasu Lewisa jako katalizatora, z wytworzeniem pochodnej 2-amino-2-deoksy-3-D-glukopiranozy mającej wzór:

w którym X oznacza S lub O;

(2) selektywne odbezpieczenie O-związanej grupy octanowej obecnej w pochodnej 2-amino-2-deoksy-3-D-glukopiranozy wodorotlenkiem amonu lub metanolanem sodu w metanolu;

(3) selektywne 6-O-alkilowanie uzyskanej pochodnej deacetylowanej z etapu (2) halogenkiem alkilu w obecności aminy trzeciorzędowej z wytworzeniem podstawionego eteru metylowego, podstawionego etylowego, benzylowego lub podstawionego benzylowego;

(4) selektywne odbezpieczenie grupy PG lub PG' zasadą alkaliczną lub diaminową;

(5) jednoczesne lub kolejne tri-acylowanie dwóch grup aminowych i pozycji 3-OH kwasem (R)-3-alkanoiloksyalkanowym tub hydroksy-zabezpieczonym kwasem (R)-3-hydroksyalkanowym w obecności reagenta sprzęgania peptydów;

(6) wprowadzenie grupy fosforanowej w pozycji 4-OH za pomocą reagenta chlorofosforanowego lub fosforamidynowego, z wytworzeniem fosfotriestru; i (7) jednoczesne tub kolejne odbezpieczenie grupy fosforanowej, grupy 6-O-alkilowej i wszelkich pozostałych grup zabezpieczających.

W innym aspekcie wynalazek niniejszy dotyczy związku o wzorze:

w którym indeksy dolne n, m, p i q są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; PG oznacza Aoc lub Troc; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH,

-SO3H, -OSO3H, _-NR ¹⁵R¹⁶, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej, -PO₃H₂, -OPO₃H₂ -CO₂R¹⁵, -CONR¹⁵R¹⁶, -PO3R¹⁵R¹⁶, -OPO3R¹⁵R¹⁶, -SO3R'⁵ i niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej, a X oznacza -O- lub -S-.

Zgodnie z innym aspektem niniejszego wynalazku stanowi związek o wzorze:

OSO₃R¹⁶ w których R¹⁵

-SR¹⁵, -CN, -NO2, -CHO, i R¹⁶ są każdy

PL 220 778 B1

w którym indeksy dolne n, m, p i q są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; PG oznacza niezależnie Ac lub ewentualnie podstawiony ftaloil;

C₄)oksyalifatycznej, -PO₃H₂, -OPO₃H₂, -SO₃H,

R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C₁

-OSO₃H, -NR¹⁵R¹⁶,

-SR¹⁵ -CN,

NO₂, -CHO, -CO₂R¹⁵, -CONR¹⁵R¹⁶, -PO3R¹⁵R¹⁶, -OPO3R¹⁵R¹⁶ -SO₃R¹⁵ i -OSO₃R¹⁶, w których R¹⁵ i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej, a X oznacza -O- lub -S-.

Jeszcze kolejny aspekt niniejszego wynalazku stanowi związek o wzorze:

w którym indeksy dolne n, m, p i q są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; PG oznacza niezależnie Ac lub ewentualnie podstawiony ftaloil;

-C₄)oksyalifatycznej, -PO₃H₂, OPO₃H₂, -SO₃H,

R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C1-OSO3H, -NR¹⁵R¹⁶, -SR¹⁵, -CN, -NO2, -CHO, -CO₂R¹⁵',

15 15 16

-SO3R¹⁵ i -OSO3R¹⁵, w którym R¹⁵ i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C1-C4)alifatycznej, a X oznacza -O- lub -S-.

Jeszcze inny aspekt niniejszego wynalazku obejmuje związek o wzorze:

-COPNR¹⁵R¹⁶,

PO₃R¹⁵R¹⁶,

-OPO₃R¹⁵R¹⁶,

HO

HO

Jeszcze inny aspekt niniejszego wynalazku obejmuje związek o wzorze:

Jeszcze dalsze aspekty niniejszego wynalazku stanowią związek o wzorze:

związek o wzorze:

Jeszcze inny aspekt niniejszego wynalazku obejmuje związek o wzorze:

PL 220 778 B1

Te oraz inne, dalsze aspekty niniejszego wynalazku staną się oczywiste dla specjalisty w dziedzinie w świetle zamieszczonego poniżej szczegółowego opisu wynalazku.

SZCZEGÓŁOWY OPIS WYNALAZKU

Stosowane definicje:

„Glikozyd” odnosi się do pierścienia tetrahydropiranowego mającego podstawnik w pozycji 1 (to jest na jednym z atomów węgla sąsiadujących z atomem tlenu w pierścieniu), to jest grupę hydroks ylową, ewentualnie podstawioną alkoksylową lub tripodstawioną sililoksylową. Glikozydy mogą również zawierać podstawniki w innych pozycjach, typowo zabezpieczone lub niezabezpieczone grupy hydroksylowe tub aminowe.

„Sililoglikozyd” odnosi się do glikozydu, w którym grupą przyłączoną w pozycji 1 jest tripodstawiona grupa sililoksylowa, taka jak trimetylosilioksyl, tert-butytodimetylosililoksyl, tub tert-butylodifenylosililoksyl. Składnik sililowy tej grupy ma wzór RaRbRcSi, gdzie Ra, Rb, i Rc są niezależnie wybrane z grupy składającej się z C1-C6alkilu, C3-C6cykloalkilu, i ewentualnie podstawionego fenylu. Korzystnie jedna z grup Ra, Rb, i Rc jest większa niż metyl; preferowane są grupy relatywnie zatłoczone, jak t-butyl, fenyl i izopropyl. Składniki sililowe obejmują między innymi arylodialkilosilil, diaryloalkilosilil i triarylosilil. Typowe przykłady to triizopropylosilil, trifenylosilil, t-butylodimetytosilil (TBS), i t-butylodifenylosilil (TBDPS). Składnikiem sililowym sililoglikozydu najbardziej korzystnie jest grupa TBS tub TBDPS.

Sililoglikozyd może być ogólnie przedstawiony wzorem (II)

Z <>

w w którym R20 jest tripodstawioną sililową, korzystnie TBS lub TBDPS, a W, X, Y i Z niezależnie oznaczają H, ewentualnie zabezpieczoną grupę hydroksylową, ewentualnie zabezpieczoną grupę aminową, lub ewentualnie podstawioną grupę alkilową. Typowo, Z oznacza ewentualnie zabezpieczoną grupę hydroksymetylową.

„Eter dihalometylowo alkilowy” odnosi się do związku, mającego grupę alkoksylową i dwa atomy fluorowca na jednym atomie węgla. Typowymi przykładami są eter dichlorometylowo metylowy (CHCI2OCH3), eter dichlorometylowo etylowy (CHCl2OC2H5), eter dibromometylowo metylowy (CHBr₂OCH₃), eter 1,1-dichloroetylowo etylowy (CH₃CCI₂OC₂H₅), i podobne. W sposobach według niniejszego wynalazku korzystnym eterem jest eter dichlorometylowo metylowy.

„Halogenek glikozylu” odnosi się do związku 2-halotetrahydropiranowego, na przykład 2-chlorotetrahydropiranu lub 2-bromotetrahydropiranu. Korzystnymi halogenkami są fluorek, chlorek i bromek, najkorzystniejszym jest chlorek. Ponadto, halogenki glikozylowe stosowane w sposobie według wynalazku będą miały podstawniki analogiczne do tych w powyższym wzorze (II).

Halogenki glikozylowe są ogólnie przedstawione wzorem (III):

w którym W, X, Y i Z są takie jak zdefiniowano powyżej dla wzoru (II) a A oznacza Cl, Br, lub F. „Alifatyczny” oznacza rodnik węglowodorowy o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym lub niearomatyczny cykliczny, lub ich kombinacje, który może być całkowicie nasycony albo mono- lub wielonienasycony i może obejmować rodniki di- i wielowartościowe, mające oznaczoną liczbę atomów wę8

PL 220 778 B1 gla (np. C1-C10 oznacza jeden do dziesięciu atomów węgla). Przykłady nasyconych acyklicznych grup alifatycznych (określanych również jako grupy „alkilowe”) są, nieograniczająco, grupy takie jak metyl, etyl, n-propyl, izopropyl, n-butyl, t-butyl, izobutyl, sec-butyl, ich homologi i izomery, na przykład n-pentyl, n-heksyl, n-heptyl, n-oktyl, i podobne. Nienasyconą grupą alifatyczną jest grupa mająca jedno lub więcej wiązań podwójnych lub potrójnych. Przykłady nienasyconych acyklicznych grup alifatycznych obejmują, ale bez ograniczenia do nich, winyl, 2-propenyl, izopropenyl, krotyl, 2-izopentenyl, 2-(butadienyl), 2,4-pentadienyl, 3-(1,4-pentadienyl), etynyl, 1- i 3-propynyl, 3-butynyl, oraz wyższe homologi i izomery. Przykłady cyklicznych grup alifatycznych obejmują cyklopropyl, cyklobutyl, cyklopentyl, cykloheksyl, cyklopentenyl, cykloheksenyl, cykloheksadienyl, i podobne.

Dwuwartościowe grupy alifatyczne obejmują nasycone i nienasycone grupy podobne do tych wymienionych powyżej, na przykład metylen, -CH2-; etylen, -CH2CH2; n-butylen, -CH2CH2CH2CH2-; i grupy nienasycone, takie jak -CH=CH-, -CH=CH-CH2CH2- i podobne.

Terminy „oksyalifatyczny”, „aminoalifatyczny” i „tioalifatyczny” są stosowane w ich zwykłym znaczeniu, i odnoszą się do grup alifatycznych przyłączonych do reszty cząsteczki odpowiednio poprzez atom tlenu, grupę aminową, lub atom siarki. „Alkoksy”, „tioalkoksy” i „aminoalkil” odnosi się do takich grup zawierających nasycone acykliczne ugrupowania alifatyczne.

Termin „heteroalifatyczny”, sam lub w połączeniu z innym terminem, oznacza, jeśli nie podano inaczej, grupę analogiczną do grupy alifatycznej, to jest nasyconego lub nienasyconego rodnika o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym lub cyklicznego, lub ich kombinacji, składającego się ze wskazanej liczby atomów węgla, i dalej zawierającego co najmniej jeden heteroatom wybrany z grupy składającej się z O, N, Si i S, i w którym atomy azotu i siarki mogą być ewentualnie utlenione, a heteroatom azotu może być ewentualnie czwartorzędowany. Heteroatom(y) O, N, S i Si mogą być umieszczone w dowolnej z wewnętrznych pozycji grupy heteroalifatycznej lub w pozycji, którą ta grupa jest przyłączona do reszty cząsteczki. Przykłady obejmują, ale się do nich nie ograniczają, -CH2-CH2-O-CH3, -CH2-CH2-NH-CH3, -CH2-CH2-N(CHs)-CH3, -CH2-S-CH2-CH3, -CH2-CH2, -S(O)-CH3, -CH2-CH2-S(O)2-CH3, -CH=CH-O-CH3, -Si(CH3)3, i -CH2-CH-N-OCH3.

Grupy alifatyczne mogą być podstawione lub niepodstawione. Podstawniki obejmują różne grupy wybrane z: -OR', =O, =NR', =N-OR', -NR'R'', -SR', -halogenu, -SiR'R''R''', -OC(O)R', -C(O)R', -CO2R', -CONR’R”, -OC(O)NR’R”, -NR”C(O)R’, -NR’-C(O)NR”R”’, -NR''C(O)2R’, -NR-C(NRR'R”)=NR”', -NR’C(NR’R”)=NR”’, -NR-C(NR’R”)=NR”’, -S(O)R', -S(O)2', -S(O)2NR’R”, -NRSO2R', -CN i -NO2 w liczbie w zakresie od zero do (2m'+1), gdzie m' jest całkowitą liczbą atomów węgla w takim rodniku. R', R'' i R''' każdy niezależnie może być wodorem, ewentualnie podstawionym alkilem, arylem ewentualnie podstawionym przez 1-3 halogeny, ewentualnie podstawionym alkoksylem, ewentualnie podstawionym tioalkoksylem lub ewentualnie podstawioną grupą arylo-(C1-C4)alkilową. Kiedy związek według wynalazku zawiera na przykład więcej niż jedną grupę R, to każda z grup R jest wybrana niezależnie, podobnie jak każda z grup R', R'' i R''', kiedy obecna jest więcej niż jedna z tych grup. Kiedy R' i R'' są przyłączone do tego samego atomu azotu, to mogą być one połączone z atomem azotu, tworząc pierścień 5-, 6-, lub 7-członowy. Na przykład, -NR'R'' obejmuje 1-pirolidynyl i 4-morfolinyl.

„Aromatyczny” lub „arylowy” odnosi się do typowych podstawionych lub niepodstawionych niealifatycznych grup węglowodorowych z tej klasy, to jest wielonienasyconego, typowo aromatycznego podstawnika węglowodorowego, który może składać się z jednego pierścienia lub wielu pierścieni (do trzech pierścieni), które są skondensowane razem lub połączone kowalencyjnie, tak jak fenyl, naftyl, i podobne.

„Aryloalkil” odnosi się do grupy alkilowej, której towarzyszy jedna lub więcej grup arylowych; jak na przykład benzyl, fenetyl, trifenylometyl, i podobne.

„Acyl” odnosi się do grupy uzyskanej z kwasu organicznego przez usunięcie grupy hydroksylowej. Związki acylowe mogą generalnie być typu alifatycznego, aromatycznego lub heterocyklicznego. „Alifatyczny acyl” odnosi się do takiej grupy uzyskanej z nasyconych lub nienasyconych kwasów alifatycznych, i obejmuje grupy takie jak acetyl, propionyl, butyryl, heksanoil, dekanoil, dodekanoil, tetradekanoil, i podobne. Przy definiowaniu grup acylowych przez ich zawartość atomów węgla, odnosi się to do zawartości atomów węgla w całej grupie. Tak więc, acetyl jest grupą C2 acylową; propionyl jest grupą C₃ acylową, tetradekanoil jest grupą C₁₄ acylową, etc.

„Alkanoiloksykarbonyl” odnosi się do grupy mającej nasyconą lub nienasyconą grupę alifatyczną, lub grupę aryloalkilową, taką jak benzyl, połączoną poprzez atom tlenu do grupy karbonylowej, to jest do grupy mającej wzór ogólny Alk.-OC(O)-, w którym Alk. oznacza grupę alifatyczną lub aryloalkilową taką jak zdefiniowano powyżej.

PL 220 778 B1 „Alkanoiloksyacyl” odnosi się do nasyconej lub nienasyconej grupy acylowej podstawionej we wskazanej pozycji grupą alifatyczną Al.C(O)O-, w której Al. oznacza acykliczną nasyconą lub nienasyconą grupę alifatyczną. Cała grupa alkanoiloksylowa korzystnie ma od 2 do 24 atomów węgla, najbardziej korzystnie od 6 do 14 atomów węgla. Część acylowa grupy alkanoiloksyacyl owej zawiera od 6 do 14 atomów węgla. Typową grupą tego typu jest grupa 3-(n-alkanoiloksy)acylowa, gdzie grupą acylową jest tetradekanoil a grupa alkanoiloksylowa zawiera od 2 do 20, korzystnie od 6 do 14, atomów węgla, włącznie. Podobnie „alkanoil” odnosi się do grupy Al.C(O)-, w której Al. jest taki jak zdefiniowano powyżej.

„Grupa zabezpieczająca” odnosi się do każdej z dużej liczby grup stosowanych do zastąpienia jednego lub obu wodorów reaktywnej grupy takiej jak hydroksylowa, aminowa lub tiolowa, w celu zablokowania, zapobieżenia lub zmniejszenia reaktywności grupy. Przykłady grup zabezpieczających (oraz wykaz typowo stosowanych dla nich skrótów) można znaleźć w T. W. Greene and P. G. Futs, „Protective Grup in Organic Chemistry” (Wiley), w artykule Beaucage and lyer, Tetrahedron 48:2223 (1992) oraz w Harrison et al., Compendium of Synthetic Organic Metods, vols. 1-8 (Wiley).

Reprezentatywne grupy zabezpieczające grupy aminowe obejmują te, które z atomem azotu tworzą karbaminian lub amid, jak również te grupy, które w tekście Greene and Futs określono jako „specjalne grupy zabezpieczające -NH”. Reprezentatywne przykłady grup zabezpieczających grupy aminowe to acetyl (Ac), trifluoroacetyl, benzyloksykarbonyl (Cbz), tert.-butoksykarbonyl (Boc), alliloksykarbonyl (Aoc), 9-fluorenylometyloksykarbonyl (Fmoc), nitrowersatryloksykarbonyl (Nvoc), ewentualnie podstawiony ftaloil i podobne.

Reprezentatywne grupy zabezpieczające grupy hyd roksylowe obejmują te, w których grupa hydroksylowa jest acylowana albo alkilowana, tak jak przez utworzenie eterów lub estrów, przy użyciu na przykład acetylu, benzylu, tritylu, alkilu, tetrahydropiranylu, allilu i tripodstawionej grupy sililowej.

Wybór grupy zabezpieczającej dla danego związku, celu lub zestawu warunków jest w zakresie umiejętności fachowca, i jest dokonywany tak aby zabezpieczyć, generalnie lub selektywnie, daną grupę reaktywną w istniejących warunkach (obecność innych związków reaktywnych, pH, temperatura, etc.). Grupy zabezpieczające, które można stosować w tym wynalazku i są tu wymienione obejmują ftaloil, acetyl (Ac), benzyl (Bn), 2,2,2-trichloroetoksykarbonyl (Troc), t-butylodimetylosilil (TBS), t-butylodifenylosilil (TBDPS), i grupę 2,2,2-trichloro-1,1-dimetyloetylowo chloroformylową (TCBOC). Jak jest wiadomo w stanie techniki, pewne grupy lub typy grup zabezpieczających mogą być bardziej odpowiednie niż inne do stosowania w konkretnym związku tub w danej sytuacji, i takie odpowiedniości wykorzystuje się przy opracowywaniu procesów ze związkami z grupami reaktywnymi takimi jak hydroksylowa i/lub aminowa. Tak więc, jak będzie widoczne poniżej, można opracować schemat reakcji do wytwarzania lub reakcji pewnych związków, w którym przeprowadza się generalne lub selektywne zabezpieczenie lub odbezpieczanie (usuwanie grupy zabezpieczającej) w określonych miejscach. Na przykład, dla przeprowadzenia selektywnej reakcji grupy hydroksylowe w związku zawierającym również grupę aminową, lub odwrotnie, grupa której reakcja jest w tym punkcie niepożądana może być blokowana grupą zabezpieczającą, która nie jest usuwana w warunkach reakcji (na przykład, nie ulega hydrolizie pod wpływem zasady jeśli reakcja ma być prowadzona w warunkach zasadowych, podczas gdy grupa poddawana reakcji może być zabezpieczona grupą hydrolizowalną pod wpływem zasady, tak że grupa ta w tym czasie staje się niezablokowana i przez to reaktywna. Podobnie, jak będzie widoczne poniżej, w celu selektywnej reakcji grupy, np. grupy hydroksylowej, umieszczonej w jednej pozycji w cząsteczce, może być ona zabezpieczona inną grupą zabezpieczającą niż pozostałe grupy hydroksylowe w cząsteczce. Stosowane tu oznaczenie „PG” odnosi się do grupy zabezpieczającej, która tworzy estry, etery lub węglany z grupą hyd roksylową (to jest z atomem tlenu grupy hydroksylowej) lub która tworzy amidy lub karbaminiany z grupą aminową [to jest z atomem azotu grupy aminowej]. Oznaczenie „PG” odnosi się do ewentualnie podstawionej grupy ftaloilowej, na przykład ftaloilowej lub tetrachloroftaloilowej, i która może być stosowana do zabezpieczenia grupy aminowej, jak pokazano. Jednakże w każdym przypadku wybór szczególnej grupy zabezpieczającej w opisanych lub zilustrowanych tu sposobach nie ogranicza w żaden sposób wynalazku.

Główne produkty wytwarzane przy użyciu sposobów według wynalazku obejmują związki 4-fosforanu aminoalkiloglukozaminidu o wzorze ogólnym:

PL 220 778 B1 w którym X oznacza

tub

Y oznacza -O- lub -NH-; R¹ i R² są każdy niezależnie wybrane z nasyconych i nienasyconych alifatycznych grup (C2-C24)acylowych; R⁸ oznacza -PO3R¹¹R¹², w którym R¹¹ i R¹² każdy niezależnie oznacza -H lub grupę (C1-C4)alifatyczną; R⁹ oznacza -H i w którym indeksy dolne n, m, p, q, n', m', p' i q' są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6, pod warunkiem że suma p' i m' oznacza liczbę

11 12 całkowitą od 0 do 6, a indeks dolny r oznacza niezależnie liczbę całkowitą od 2 do 10; R , R i R niezależnie oznaczają nasyconą lub nienasyconą alifatyczną grupę (C₂-C₂₄)acylową; i kiedy X oznacza wzór (la) lub (Ic), to jeden z R¹, R², R³, R¹¹ i R¹² oznacza ewentualnie wodór; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C1-C4)oksyalifatycznej,

PO3H2, -OPO3H2, -SO3H, -OSO3H,

3H2,

-PO₃R¹⁵R¹⁶, -OPO₃R R , -SO₃ i grupy (C1-C4) alifatycznej; R i ro-karboksy(C₂-C₂₄)alkilu; R¹³

1 17 18

-OPO R¹⁵R¹⁶, _-NR ¹⁵R¹⁶,

-SR

-CONR¹⁵R¹⁶,

CN, -NO2, -CHO, -CO2R¹

3R , w których R¹⁵ i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H jest wybrany z H, CH₃, -PO₃H₂, ro-fosfonooksy(C₂-C₂₄)alkilu jest niezależnie wybrany z H, OH, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej,

15,

SO R¹⁵ i -OSO₃R¹⁵, w których R¹ 10

17

-PO₃R¹⁷R¹8, -OPO3R¹⁷R¹⁸, -SO3R¹⁷, -OSO3R¹⁷, -NR¹⁷R¹⁸, -SR¹⁷, -CN, -NO2, -CHO, -CO₂R¹⁷ i -CONR¹⁶R¹ w których R¹⁷ i R¹⁸ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej; i Z oznacza -O- lub

-S- oraz związki o wzorze ogólnym

PL 220 778 B1

Y oznacza -O- lub -NH-; R i R są każdy niezależnie wybrane z nasyconej i nienasyconej alifatycznej grupy (C₂-C₂₄)acylowej; R oznacza -PO₃R R , w którym R i R każdy niezależnie oznacza -H lub grupę (C₁-C₄) alifatyczną; R⁹ oznacza -H i w którym indeksy dolne n, m, p, q, n', m', p' i q' są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6, pod warunkiem że suma p' i m' jest liczbą całkowitą od 0

11 12 do 6, a indeks dolny r oznacza niezależnie liczbę całkowitą od 2 do 10; R , R i R niezależnie oznaczają nasyconą lub nienasyconą alifatyczną grupę (C2-C24)acylową; i kiedy X oznacza wzór (la) lub (Ic), to jeden z R¹, R², R³; R¹¹ i R¹² oznacza ewentualnie wodór; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej, -PO₃H₇,

16

-OPO3H2, -SO3H, -OSO3H, -NR¹⁵R¹⁶, -SR¹⁵, -CN, -NO2, -CHO, -CO2R¹

-CONR¹⁵R¹⁶,

-PO₃R¹⁵R

-OPO₃R¹⁵R¹⁶, -SO3R¹⁵ i -OSO3R¹⁶, w których R'⁵ i R'⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej; R jest wybrany z H, CH₃, -PO₃H₂, ro-fosfonooksy(C₂-C₂₄)alkilu i ω-karboksy(C1-C24)alkilu; R¹³ jest niezależnie wybrany z H, OH, grupy (C1-C4)oksyalifatycznej, -PO3R¹⁷R¹⁸, -OPO3R¹⁷R¹⁸, -SO3R¹⁷, -OSO3R¹⁷, -NR¹⁷R¹⁸, -SR¹⁷, -CN, -NO2, -CHO, -CO₂R¹⁷, i -CONR¹⁷R¹⁸, w których R¹⁷ i R¹⁸ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej; i Z oznacza -O- lub -S-.

Jednym ze sposobów ujawnionych w niniejszym opisie jest sposób wytwarzania halogenków glikozylu, który obejmuje reakcję O-sililoglikozydu z eterem dihalometylowo alkilowym w obecności chlorku cynku, bromku cynku, trifluorku boru lub podobnego kwasu Lewisa. Bardziej szczegółowo, w sposobie tym halogenek glikozylu wytwarza się przez reakcję sililoglikozydu mającego wzór (II):

w którym R₂₀ jest tripodstawioną grupą sililową mającą wzór R_aR_bR_cSi, w którym R_a, R_b i R_c są niezależnie wybrane z grupy składającej się z C₁-C₆alkilu, C₃-C₆cykloalkilu i ewentualnie podstawionego fenylu, korzystnie TBS lub TBDPS, a W, X, Y i Z niezależnie oznacza H, ewentualnie zabezpieczoną grupę hydroksylową, ewentualnie zabezpieczoną grupę aminową, i ewentualnie podstawioną grupę alkilową, z eterem dihalometylowo alkilowym, korzystnie eterem dichlorometylowo metylowym, w obecności chlorku cynku, bromku cynku, trifluorku boru lub podobnego kwasu Lewisa. Kwas Lewisa stosuje się w ilości około stechiometrycznej w stosunku do sililoglikozydu. Reakcję wytwarzania halogenku glikozylu prowadzi się w temperaturze od około -30°C do około 50°C, korzystnie od około 0°C do około 30°C, i w obecności rozpuszczalnika takiego jak chloroform, dichlorometan, dichloroetan, lub podobnych rozpuszczalników, które są obojętne w warunkach wymaganych dla reakcji. Temperaturę reakcji wybiera się tak, aby umożliwić rozpuszczenie się reagentów w znacznym stopniu i zapobiec oddestylowywaniu eteru dihalometylowo alkilowego. Wydajności żądanego produktu halogenku glikozyl wynoszą generalnie od około 50 do około 95%. Wybór takich rozpuszczalników leży w zakresie wiedzy przeciętnych fachowców. Sililoglikozydy wytwarza się w zwykły sposób, typowo w formie zabezpieczonej, tak jak jest wiadomo. Jednakże pewne sililoglikozydy, takie jak pewne triacetylowane sililoglikozydy i ich pochodne mogą być wytwarzane poprzez nowe związki pośrednie opisane poniżej, które stanowią dalszy aspekt wynalazku.

Dla specjalisty w dziedzinie będzie oczywistym, że halogenki glikozylu mogą istnieć w postaci różnych izomerów, jeśli na pierścieniu halogenku glikozylu obecne są inne podstawniki. Wynalazek obejmuje wytwarzanie oddzielnych izomerów oraz mieszanin izomerów. Warunki reakcji wielu nukleofilów z halogenkami glikozylu są dobrze znane fachowcom.

Uzyskiwane w opisywanym powyżej a ujawnionym niniejszym ogólnym sposobie wytwarzania halogenki glikozylu można opisać wzorem (III)

A w którym A oznacza Cl, Br lub F, a W, X, Y i Z są takie jak zdefiniowano powyżej.

W jednym z korzystnych wykonań, sililoglikozyd i uzyskane produkty są podstawione w pozycji 3 (podstawnik X) alifatyczną grupą acylową, korzystnie grupą alkanoiloksyacylową, bardziej korzystnie grupą 3-n-alkanoiloksyacylową, i najbardziej korzystnie grupą 3-alkanoiloksytetradekanoilową, gdzie grupa alifatyczna lub alkanoilowa zawiera od 2 do 24, korzystnie od 2 do 18, a najbardziej ko12

PL 220 778 B1 rzystnie od 6 do 14, atomów węgla, a grupą zabezpieczającą w związku jest korzystnie grupa Troc lub podobna grupa alkanoiloksykarbonylowa. W takich wykonaniach związki mają wzór ogólny (IV) lub (V):

w którym A oznacza Cl, Br lub F; R₂₀ oznacza tripodstawioną grupę sililową, a R₂₁ oznacza alifatyczną grupę acylową, korzystnie grupę 3-n-alkanoiloksytetradekanoilową. Należy zauważyć, że we wzorze tym oraz wzorach podanych dalej, grupa zabezpieczająca została szczególnie określona tylko dla celów zilustrowania/lub jasności. Jednakże, jak jest wiadomo w sztuce, może być stosowana inna grupa zabezpieczająca, jak ogólnie zdefiniowane powyżej dla „PG”. Tak więc, przykładowo, związki te mogą być reprezentowane wzorem

w którym PG oznacza grupę zabezpieczającą, która tworzy eter, ester lub węglan z atomem tlenu lub która tworzy amid lub karbaminian z atomem azotu, odpowiednio.

W innym korzystnym wykonaniu, sililoglikozyd ma grupę hydroksylową w pozycji 4 podstawioną grupą estru fosforanowego, taką jak grupa dialkilofosfonylowa lub diarylofosfonylowa, R oznacza grupę alkanoiloksyacylową, korzystnie grupę 3-n-alkanoiloksytetradekanoilową, a grupą zabezpieczającą jest korzystnie grup „TCBOC”, otrzymana z chloromrówczanu 2,2,2-trichloro-1,1-dimetyloetylu, lub podobna alkanoiloksykarbonylowa grupa zabezpieczająca, taka jak Troc; to jest sililoglikozyd może mieć wzór szczególny (VI):

w którym R20 oznacza tripodstawioną grupę sililową, korzystnie TBS lub TBDPS: R21 oznacza alifatyczną grupę acylową, korzystnie grupę alkanoiloksyacylową; a R₂₂ oznacza alkil, aryl lub aryloalkil, lub może mieć wzór bardziej ogólny, który pozwala na stosowanie innej odpowiedniej grupy zabezpieczającej, a halogenek glikozylu ma odpowiadająco bardziej szczegółowy wzór (VII):

w którym R₂₁ i R₂₂ są takie jak zdefiniowano powyżej, a A oznacza Cl, Br lub F.

W jednym z aspektów wynalazku tak wytworzone chlorki glikozylu poddaje się reakcji z monosacharydem, korzystnie w obecności soli srebra, z wytworzeniem w tym dwuetapowym sposobie disacharydu. Monosacharydy, które mogą być stosowane w tym sposobie obejmują na przykład te mające wzory (i)-(iii):

PL 220 778 B1

w którym R₂₃ oznacza alifatyczną grupę acylową, korzystnie grupę 3-n-alkanoiloksytetradekanoilową, jak opisane powyżej.

Disacharydy, które mogą być wytwarzane takimi sposobami obejmują te mające wzory (iA)-(ivA):

PL 220 778 B1

w których R₂₁, R₂₂ i R₂₃ są takie jak zdefiniowano powyżej, a wskazana grupa zabezpieczająca jest przykładem tych, które mogą być stosowane.

Reakcje z wytworzeniem produktów (iA) -(ivA) według tego wynalazku generalnie prowadzi się w temperaturze od około -30°C do około 30°C, w rozpuszczalniku chlorowanym lub innym, w obecności katalizatora srebrowego takiego jak trifluorometanosulfonian (triflan) srebra i w warunkach bezwodnych, z innymi dodatkami takimi jak sita molekularne lub środki buforujące, takie jak tetrametylomocznik, lub bez takich dodatków.

W innym aspekcie wynalazku sililoglikozydy o wzorze (II) sprzęga się z monosacharydem bezpośrednio, bez przechodzenia poprzez tworzenie halogenku glikozylu. Uzyskany produkt jest znowu disacharydem mającym podstawniki zależnie od substratów. Taki sposób generalnie prowadzi się w temperaturze od około -78°C do około 50°C w obecności jako katalizatora odpowiedniego kwasu Lewisa, takiego jak triflan trimetylosililu lub eterat trifluorku boru z dodatkiem lub bez środków suszących lub buforujących. W innym aspekcie tego wynalazku grupy zabezpieczające mogą być usunięte z sililoglikozydu mającego taką grupę przez jej reakcję z eterem dihaloalkilowym z wytworzeniem halogenku glikozylu, i następnie reakcję halogenku glikozylu z solą srebra, taką jak tlenek srebra lub węglan srebra w obecności wody z wytworzeniem odpowiadającego hemiacetalu.

Disacharydy wytwarzane którymkolwiek ze sposobów mogą być dalej poddawane reakcji przez sililowanie grupy hydroksylowej w pozycji 4 cukru redukującego grupą sililującą, taką jak TBS w obecności imidazolu i N,N-dimetyloformamidu z wytworzeniem związku 3,4-bis-sililowanego. Addycję grupy fosforanowej w pozycji 4 cukru nieredukującego uzyskuje się następnie na drodze sekwencji etapów obejmującej odbezpieczenie grup zabezpieczających w pozycjach 4,6 (typowo octanu lub Troc), (2) N-odbezpieczenie/acylowanie, (3) selektywne zabezpieczenie pierwszorzędowej pozycji 6 grupą taką jak TCBOC, i (4) reakcję 6-zabezpieczonego disacharydu środkiem fosfonylującym takim jak reagent fosforamidynowy, np. diizopropylofosforamidyn dibenzylu [co daje dibenzylofosfonowy łańcuch boczny], lub chlorofosforan taki jak chlorofosforan bis(2,2,2-trichloroetylu) [co daje bis(2,2,2-trichloroetylo)fosfonowy łańcuch boczny] lub chlorofosforan difenylu [co daje difenylofosfonowy łańcuch boczny].

Wynalazek obejmuje również sposoby wytwarzania triacylowanych disacharydów, takich jak te mające wzór (VIII):

w którym R21, R23 i R24 oznaczają alifatyczną grupę acylową, korzystnie alkanoiloksyacylową, a R22 jest ewentualnie podstawioną grupą alkilową, arylową lub arylalkilową, przez selektywne zabezpieczenie grupy C-6 hydroksylowej odpowiadającego disacharydu chloromrówczanem 2,2,2-trichloro-1,1-dimetyloetylu w obecności trzeciorzędowej aminy, takiej jak pirydyna. Korzystnie, R₂₁, R₂₃ i R₂₄ oznaczają (R)-3-heksadekanoiloksytetradekanoil, (R)-3-oktadekanoiloksytetradekanoil i (R)-3-tetradekanoiloksytetradekanoil, odpowiednio, ale mogą być one takie same lub różne, zależnie od żądanych podstawień i rodzaju donora monosacharydu stosowanego w etapie glikozylowania.

Wynalazek dotyczy również sposobów wytwarzania aminoalkilowych i cyklicznych aminoalkilowych związków glukozaminidowych (AGP), to jest związków o wzorze (I), w którym X oznacza (la) lub (Ic), w których zarówno grupa kwasu tłuszczowego jak i grupa fosforanowa są wprowadzane do szkieletu AGP po początkowym etapie glikozylowania (sprzęgania). Sposoby te obejmują stosowanie nowych glikozydowych triolowych związków pośrednich, które mogą być selektywnie zabezpieczone

PL 220 778 B1 w pozycji 6 cukru przed wprowadzeniem reszt acyloksyacylowych połączonych wiązaniem estrowym i amidowym.

Jeden z korzystnych sposobów wytwarzania związków AGP jest przedstawiony poniżej na schemacie 1. Schemat 1 obrazuje wytwarzanie specyficznych związków o wzorze (la), ale służy jed ynie jako przykład tego aspektu wynalazku, jako że do wytworzenia związków o wzorze (la) oraz związków o wzorze (Ic) mogą być użyte te same lub inne sposoby.

W tym sposobie po reakcji sprzęgania przeprowadza się również wprowadzenie alifatycznej grupy acylowej, np. grupy (R)-3-n-alkanoiloksytetradekanoilowej, oraz grupy fosforanowej do jednostek glukozaminy i aglikonu, ale przeciwnie do sposobu przedstawionego w patentach ze stanu techniki, grupę 3-hydroksylową selektywnie estryfikuje się kwasem alkanowym podstawionym alifatyczną grupą acylową, korzystnie kwasem (R)-3-n-alkanoiloksyalkanowym, w obecności niezabezpieczonej/niefosforylowanej grupy 4-hydroksylowej z zablokowaną pozycją 6. Osiąga się to przez zabezpieczenie grupy 6-hydroksylowej jednostki cukru trwałą grupą zabezpieczającą zamiast przejściowego zabezpieczenia pozycji 4,6-hydroksylowych acetonidem. Korzystnie, β-glikozyd 8 lub odpowiadającą pochodną bis-Troc 9, de-O-acetyluje się odpowiednią zasadą, otrzymując triolowy związek pośredni 10, który selektywnie zabezpiecza się na pozycji 6 zatłoczoną sterycznie grupą sililową, taką jak t-butylodimetylosilil (TBS) w standardowych warunkach znanych w sztuce, otrzymując sililozabezpieczony związek pośredni 12. Triolowy związek pośredni 10 jest nowym związkiem. 3-O-Acylowanie związku 12 na przykład kwasem (R)-3-n-alkanoiloksytetradekanowym, po czym odbezpieczenie/acylowanie cukru i aglikonowej grupy aminowej, jednoczesne (PG=Troc) lub kolejne (PG=Aoc), przy użyciu cynku (PG=Troc) albo cynku i Pd(0) (PG=Aoc) w etapie odbezpieczenia i kwasu (R)-3-n-alkanoiloksytetradekanowego w etapie acylowania, daje heksaacylowany związek pośredni 13.

2 3 11 12

Związki pentaacylowane, to jest takie, w których jedna z grup acylowych R¹, R², R³, R¹¹ lub R¹² jest wodorem, można wytworzyć stosując różne grupy zabezpieczające dla dwóch grup aminowych, tak aby jedna albo druga mogła być selektywnie acylowana; na przykład przy zastosowaniu grupy Aoc dla jednej i grupy Troc dla drugiej.

Fosforylowanie grupy 4-hydroksylowej przeprowadza się sposobami znanymi w sztuce, korzystnie stosując albo dibenzylo- lub di-t-butylozabezpieczony chlorofosforan lub reagent fosforamidynowy, otrzymując fosfotriester 14. Następnie odszczepia się grupę fosforanową, sililową i wszelkie pozostające grupy zabezpieczające w związku 14 w łagodnych warunkach kwasowych lub za pomocą innych odpowiednich środków, otrzymując związki o wzorze (la). Jest ważne zwrócenie uwagi, że porządek wprowadzania grup fosforanowej i N-połączonej (R)-3-n-alkanoiloksytetradekanoilowej w związku 14 można odwrócić przez odpowiedni dobór ortogonalnej grupy fosforanowej i grupy zabezpieczającej grupę aminową.

Wariant sposobu ze schematu 1 przedstawiony na schemacie 2 obejmuje stosowanie dostępnego handlowo donora glikozylowego takiego jak związek 15, posiadającego zarówno acetylową lub ftalimidową grupę zabezpieczającą azot jak i anomeryczną grupę acetoksylową lub halogenkową. Ponownie, schemat ten jest reprezentatywny dla sposobów wytwarzania związków o wzorze (la) lub (lc).

Na schemacie 2, donor glikozylowy 15 sprzęga się z podobnie N-zabezpieczoną jednostką akceptora 16 w obecności odpowiedniego katalizatora, otrzymując β-glikozyd 17. Ponieważ grupy N-acetylowa i ftalimidowa typowo wymagają dla odbezpieczenia warunków silnie zasadowych, to generalnie wymagane jest stosowanie w pozycji 6 odpornej na działanie zasad grupy zabezpieczającej połączonej wiązaniem eterowym, takiej jak trifenylometyl (trityl, Tr). Zgodnie z tym, de-O-acetylowanie związku 17 w standardowych warunkach, a po nim korzystnie selektywne tritylowanie pozycji 6, daje diol 18. Indukowane zasadą odszczepienie grupy N-acetylowej lub ftalimidowej, po czym jednoczesne lub kolejne N- i O-acylowanie uzyskanego diaminodiolowego związku pośredniego kwasem (R)-3-n-alkanoiloksytetradekanowym w obecności odpowiedniego reagenta(ów) sprzęgających daje heksaacylowaną pochodną 19. Diaminodiolowy związek pośredni utworzony przez działanie na związek 18 zasadą ma wzór:

PL 220 778 B1

Fosforylowanie związku 19 chlorofosforanem lub reagentem fosforamidynowym tak jak na schemacie 1, po czym odbezpieczenie w łagodnych warunkach kwasowych lub za pomocą innych odpowiednich środków daje związki o wzorze (la).

Opisany powyżej sposób przedstawiono na zamieszczonych poniżej schematach.

PL 220 778 B1

W powyższych schematach 1 i 2 różne grupy R₁-R₇, n, p i q mają znaczenia takie jak zdefiniowano powyżej w odniesieniu do sposobów według wynalazku.

Wynalazek poniżej zilustrowano jeszcze bardziej szczegółowo w przykładach praktycznej realizacji wynalazku. Przykłady te zamieszczono wyłącznie w celach ilustracyjnych wynalazku i nie ograniczają w żaden sposób jego zakresu.

PL 220 778 B1

P r z y k ł a d 1: Wytwarzanie chlorku 2-deoksy-4-O-difenylofosfono-3-O-[(R)-3-tetradekanoiloksytetradekanoilo]-6-O-(2,2,2-trichloro-1,1-dimetyletoksykarbonylo)-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-a-D-glukopiranozylu

Sposób ten zobrazowano poniżej na schemacie A i obejmuje on stosowanie nowych związków pośrednich (iv), (vi) i (vii), które stanowią aspekty wynalazku.

Schemat A

(a) Wytwarzanie 2-deoksy-4,6-O-izopropylideno-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-a-D-glukopiranozydu t-butylodifenylosililu (Schemat A. związek vi).

(1) Chlorek 2,2,2-trichloroetoksykarbonylu (200 g, 0,944 mol) dodano w porcjach do roztworu chlorowodorku D-glukozaminy (v, 200 g, 0,927 mol) i NaHCO₃ (200 g, 2,4 mol) w wodzie (4 l) w 3-szyjnej kolbie okrągłodennej o pojemności 10 l i uzyskaną mieszaninę mieszano mechanicznie do następnego dnia w temperaturze pokojowej. Utworzony biały osad zebrano przez filtrację, stosując 2-litrowy lejek ze spiekiem szklanym, przemyto eterem (2 l), i wysuszono pod wysoką próżnią przez 3 godziny, otrzymując 297 g (90%) 2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-D-glukozy w postaci białego osadu (MW 354,57).

(2) Roztwór 2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-D-glukozy (297 g, 0,838 mol) otrzymanej powyżej w etapie (1) w mieszaninie pirydyny (1 l, 12,4 mol) i bezwodnika octowego (1 l, 10,6 mol) w kolbie okrągłodennej o pojemności 10 l mieszano mechanicznie w temperaturze pokojowej do następnego dnia. Mieszaninę reakcyjną zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymując olej, który azeotropowano z toluenem (2 x 1 l) i wysuszono pod wysoką próżnią do następnego dnia, otrzymując 438 g (~100%; 90% z v) tetraoctanu w postaci syropu (MW 522,71, TLC (EtOAc) Rf 0,75).

(3) Tetraoctan otrzymany powyżej w etapie (2) (438 g, 0,838 mol) rozpuszczono w EtOAc (4 l) i przeniesiono do 3-szyjnej kolby okrągłodennej o pojemności 10 l, zadano morfoliną (200 ml, 2,29

PL 220 778 B1 mol), i mieszano mechanicznie przez 8 godzin w temperaturze pokojowej. Zakończenie reakcji określono za pomocą TLC (50% EtOAc/heksan). Dodano 3N HCl aq (2 l) i i uzyskaną mieszaninę mieszano przez 30 minut. Mieszaninę przeniesiono do rozdzielacza o pojemności 6 l i rozdzielono warstwy. Warstwę organiczną przemyto nasyconym wodnym roztworem (1 l), wysuszono (Na2SO4), i zatężono, otrzymując 373 g (93%, 84% z v) 1-O-odbezpieczonej pochodnej (hemiacetal) w postaci białej pianki (MW 480,67; TLC (50% EtOAc/heksan) Rf 0,22).

(4) Na roztwór hemiacetalu otrzymanego powyżej w etapie (3) (373 g, 0,776 mol) i imidazolu (132 g, 1,94 mol) w N,N-dimetyloformamidzie (DMF, 430 ml, 1,8M) działano t-butylochlorodifenylosilanem (242 ml, 0,931 mol), i mieszano przez 48 godzin w temperaturze pokojowej. Zakończenie reakcji potwierdzono za pomocą TLC (50% EtOAc/heksan). Mieszaninę reakcyjną rozdzielono między eter etylowy (4 l) i wodę (1 l) w rozdzielaczu o pojemności 6 l i rozdzielono warstwy. Warstwę eterową przemyto wodą (1 l), wysuszono (Na₂SO₄), i zatężono, otrzymując brązowy olej, który krystalizowano w trzech rzutach z mieszaniny EtOAc-heksan (~1:2 v/v), otrzymując 474 g (85%, 71% z v) t-butylodifenylosililoglikozydu iv w postaci białego osadu (MW 719.08; TLC (50% EtOAc/heksan) Rf 0,44).

(5) Na roztwór sililoglikozydu otrzymanego powyżej w etapie (4) (474 g, 0,659 mol) w MeOH (2 l) w 3-szyjnej kolbie okrągłodennej o pojemności 3 l działano wodorotlenkiem amonu (300 ml, 4,5 mol) (zachodzi częściowe strącenie) i mieszano w temperaturze pokojowej do następnego dnia, i następnie działano drugą porcją wodorotlenku amonu (50 ml, 0,75 mol) i znowu mieszano do następnego dnia. Zakończenie reakcji potwierdzono za pomocą TLC (EtOAc). Mieszaninę reakcyjną zatężono i uzyskaną pozostałość rozpuszczono w EtOAc (500 ml), umieszczono na słupku silikażelu (1 kg) w rozdzielaczu ze spieku szklanego o pojemności 3 l i eluowano układem 50% EtOAc-heksan (5 l) i EtOAc (7 l). Frakcje zawierające produkt zatężono w 3-szyjnej kolbie okrągłodennej o pojemności 3 l, otrzymując 329 g (84%, 60% z v) triolu (MW 592,97, TLC (EtOAc) Rf 0,35).

(6) Na zawiesinę triolu otrzymanego powyżej w etapie (5) (329 g, 0,555 mol) w 2,2-dimetoksypropanie (1,5 l) w 3-szyjnej kolbie okrągłodennej o pojemności 3 l działano kwasem kamforosulfonowym (6,4 g, 0,028 mol) i mieszano magnetycznie w temperaturze pokojowej do następnego dnia, otrzymując jasnożółty roztwór. Dodano stały NaHCO3 (4,6 g, 0,055 mol) i uzyskaną mieszaninę mieszano przez 2 godziny w temperaturze pokojowej następnie zatężono do sucha. Otrzymany surowy produkt rozpuszczono w dichlorometanie (1,2 l), podzielono na dwie równe porcje i umieszczono na silikażelu (1 kg, wcześniej zwilżony mieszaniną 30% EtOAc/heksan) w dwóch oddzielnych rozdzielaczach ze spiekanego szkła o pojemności 3 l i eluowano układem 30% EtOAc/heksan (10 l) i 50% EtOAc/heksan (8 l). Frakcje zawierające oczyszczony produkt połączono i zatężono, otrzymując związek vi w postaci amorficznego osadu. Produkt można następnie oczyszczać w razie potrzeby przez krystalizację.

Wzór cząsteczkowy: Ciężar cząsteczkowy: Wydajność teoretyczna: Wydajność oczekiwana: TLC:

C₂₈H₃₆Cl₂NO₇Si

633,04

587 g (na v)

306 g (87%, 52% z v) Rf 0,60 (EtOAc) (b) Wytwarzanie 2-deoksy-4-O-difenylofosfono-3-O-[(R)-3-tetradekanoiloksytetradekanoilo]-6-O-(2,2,2-trichloro-1,1-dimetyletoksykarbonylo)-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-a-D-glukopiranozydu t-butylodifenylosililu (Schemat A, związek vii).

(1) Na roztwór związku vi (141 g, 0,223 mol) w CH₂Cl₂ (1 l) w kolbie okrągłodennej o pojemności 2 l działano kwasem 3-(R)-(tetradekanoiloksy)tetradekanowym (101,7 g, 0,224 mol), DCC (55 g, w postaci stopu, 0,267 mol) i 4-pirolidyno-pirydyną (3,3 g, 0,022 mol), i mieszano w temperaturze pokojowej do następnego dnia. Zakończenie reakcji potwierdzono za pomocą TLC (20% EtOAc/heksan). Mieszaninę reakcyjną przesączono, zatężono do około połowy objętości, podzielono na dwie równe porcje i umieszczono na silikażelu (1 kg, uprzednio zwilżony układem 2,5% EtOAc/heksan) w dwóch oddzielnych rozdzielaczach ze spiekanego szkła o pojemności 3 l. Eluowano gradientem 2,5%, 5%, i 10% układu EtOAc/heksan (po 8 l każdy) i zatężono frakcje zawierające produkt w kolbie okrągło dennej o pojemności 3 l, otrzymując 220 g (92%) estru (MW 1069,72, TLC (20% EtOAc/heksan) Rf 0,53).

(2) Ester otrzymany powyżej w etapie (1) (218 g, 0,204 mol) zawieszono w 90% AcOH aq (1 l) w kolbie okrągłodennej o pojemności 3 l i mieszano (na wyparce rotacyjnej) w temperaturze 70°C przez 2,5 godziny, otrzymując mleczny roztwór. Zakończenie reakcji potwierdzono za pomocą TLC

PL 220 778 B1 (20% EtOAc/heksan). Mieszaninę reakcyjną zatężono i resztę AcOH usunięto azeotropowo toluenem (2 x 500 ml). Otrzymany surowy produkt rozpuszczono w układzie 10% EtOAc/heksan (400 ml), podzielono na dwie równe porcje i umieszczono na silikażelu (1 kg) w dwóch oddzielnych rozdzielaczach ze spiekanego szkła o pojemności 3 l. Eluowano gradientem 10% EtOAc/heksan (10 l) i 15%, 20% i 30% EtOAc/heksan (po 5 l każdy) i zatężono frakcje zawierające produkt, otrzymując 193 g (92%, 85% z vi) diolu (MW 1029,66, TLC (20% EtOAc) Rf 0,10) zawierającego małą ilość (<5% TLC) 6-O-acetylowanego produktu ubocznego (Rf 0,25). (Uwaga: 6-octanowy produkt uboczny łatwo oddziela się za pomocą radialnej chromatografii ciśnieniowej jako pochodną 4-difenylofosforanową w etapie (3) poniżej.) (3) Na mieszany magnetycznie roztwór diolu otrzymanego powyżej w etapie (2) (193 g, 0,187 mol) w CH₂CI₂ (1 l) w temperaturze 0°C działano pirydyną (18,2 ml, 0,225 mol) i następnie chloromrówczanem 1,1-dimetylo-2,2,2-trichloroetylu (49,5 g, 0,206 mol). Postęp reakcji monitorowano za pomocą TLC (20% EtOAc/heksan). Po stwierdzeniu zakończenia reakcji za pomocą TLC (typowo 30-60 minut, ale wymagane mogą być dłuższe czasy reakcji), dodawano kolejno trietyloaminę (55 ml, 0,39 mol), 4-pirolidynopirydynę (13,9 g, 0,094 mol) i chlorofosforan difenylu (58,2 ml, 0,281 mol), i uzyskaną mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej do następnego dnia. Zakończenie reakcji potwierdzono za pomocą TLC (20% EtOAc/heksan). Mieszaninę reakcyjną zatężono do sucha i uzyskaną pozostałość podzielono między EtOAc (1,5 l) i 2N HCl aq (2 l) w rozdzielaczu o pojemności 6 l i rozdzielono warstwy. Warstwę EtOAc przemyto wodą (2 l), wysuszono (Na₂SO₄), i zatężono. Otrzymaną pozostałość rozpuszczono w układzie 10% EtOAc/heksan (500 ml) i oczyszczono przez elucję gradientową w układzie Biotage 150 Hi (kolumna 150 l) układem 10% EtOAc/heksan (50 l), zbierając frakcje po 950 ml. Frakcje zawierające związek vii połączono i zatężono.

Wzór cząsteczkowy: C70H98Cl6NO15PSi

Ciężar cząsteczkowy: 1465,30

Wydajność teoretyczna: 326,8 g (na vi)

Wydajność oczekiwana: 211 g (77%, 65% z vi)

TLC: Rf 0,47 (20% EtOAc/heksan).

(c) Wytwarzanie chlorku 2-deoksy-4-O-difenylofosfono-3-O-[(R)-3-tetradekanoiloksytetradekanoilo]-6-O-(2,2,2-trichloro-1,1-dimetyloetoksykarbonylo)-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-a-D-glukopiranozylu (Schemat A. związek viii).

Na roztwór związku vii (192 g, 0,131 mol) w CHCl₃ (2 l) w temperaturze 0°C w kolbie okrągłodennej o pojemności 5 l działano eterem α,α-dichlorometylowo metylowym (78 ml, 0,87 mol), po czym ZnCl2 (1,0M roztwór w eterze, 100 mi, 0,1 mol), który wkraplano z wkraplacza. Usunięto łaźnię chłodzącą i uzyskaną mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej do następnego dnia. Zakończenie reakcji potwierdzono za pomocą TLC (20% EtOAc/heksan). Na mieszaninę reakcyjną działano zimnym nasyconym wodnym roztworem NaHCO3 (1 l), mieszano przez 1 godzinę i rozdzielono warstwy w rozdzielaczu o pojemności 6 l. Warstwę organiczną wysuszono (MgSO4) i zatężono. Otrzymaną pozostałość oczyszczono w układzie Biotage 150 Hi (kolumna 150 l) eluując układem 10% EtOAc/heksan (80 l, frakcje po 950 ml). Frakcje zawierające czysty produkt połączono i zatężono.

^C54^H79^Cl7^NO14^P

1245,36 163,2 g 141 g (86%)

Rf 0,42 (20% EtOAc/heksan)

Wzór cząsteczkowy: Ciężar cząsteczkowy: Wydajność teoretyczna: Wydajność oczekiwana: TLC:

P r z y k ł a d 2 - Wytwarzanie soli trietyloamoniowej (N-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-O-[2-deoksy-4-O-fosfono-2-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoiloamino]-3-O-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-B-D-glukopiranozylo]-L-seryny [związek o wzorze (la), w którym R₁=R₂=R₃-n-C₉H₁₉CO, Z=Y=O, n=m=p=q=0, r=10, R₄=R₅=R₇=R₉=H, R₆=CO₂H, R₈=PO₃H₂)], mianowicie

PL 220 778 B1

W tym przykładzie zastosowano sposób taki jak przedstawiono na schemacie 1.

(1) Do roztworu 1,3,4,6-tetra-O-acetylo-2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-β-D-glukopiranozydu (5,33 g, 10,2 mmol) i estru benzylowego N-(2,2,2-trichloroetoksykarbonylo)-L-seryny (4,16 g, 11,2 mmol) w bezwodnym CH2Cl2 (15 ml) wkroplono eterat trifluorku boru (2,59 ml, 20,4 mmol) i następnie mieszano w temperaturze pokojowej przez 2 h. Mieszaninę reakcyjną wygaszono nasyconym wodnym roztworem NaHCO₃ (20 ml) i rozdzielono warstwy. Warstwę wodną ekstrahowano CHCl₂ (2x10 ml) i połączone warstwy organiczne przemyto H ₂O (10 ml), wysuszono (Na₂SO₄, i zatężono pod próżnią. Po chromatografii flash na silikażelu (elucja gradientem, 20 50%

AcOEt/heksan) otrzymano 7,42 g (87%) estru benzylowego N-(2,2,2-trichloroetoksykarbonylo)-O-[3,4,6-tetra-O-acetylo-2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)^-D-glukopiranozylo]-L-seryny w postaci białego osadu (związek 9; X=0, n=m=p=q=0, r=10, R₄=R₅=R₇=H, R₆=CO₂Bn).

(2) Roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (1) (408 mg, 0,49 mmol) w tetrahydrofuranie (THF; 20 ml) uwodorniano w obecności 10% palladu na węglu (30 mg) w temperaturze pokojowej i pod ciśnieniem atmosferycznym przez 3 h. Mieszaninę reakcyjną przesączono przez celit i przesącz zatężono pod próżnią. Po chromatografii flash na silikażelu z układem 2% MeOHCHCl3 po czym 10% MeOH-CHCl3 otrzymano 347 mg (98%) N-(2,2,2-trichloroetoksykarbonylo)-O-[3,4,6-tetra-O-acetylo-2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)^-D-glukopiranozylo]-L-seryny w postaci białego osadu, (związek 9; X=0, n=m=p=q=0, r=10, R ₄=R₅=R₇=H, R₆=CO₂H).

(3) Na roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (2) (998 mg, 1,34 mmol) w metanolu (15,5 ml) działano wodorotlenkiem amonu (0,21 ml, 5,37 mmol) w temperaturze pokojowej przez 16 h, po czym dodatkową ilością wodorotlenku amonu (0,21 ml, 5,37 mmol) przez 24 h. Mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią, otrzymując biały osad. Na zawiesinę białego osadu w CH2Cl2 (33,5 ml) działano bromkiem benzylu (0,80 ml, 6,7 mmol), bromkiem tetrabutyloamoniowym (432 mg, 1,34 mmol) i nasyconym roztworem NaHCO3 (33,5 ml) i uzyskaną dwufazową mieszaninę mieszano energicznie w temperaturze pokojowej przez 24 h i rozdzielono warstwy. Warstwę wodną ekstrahowano CHCl₃ (2x15 ml) i połączone warstwy organiczne przemyto H₂O (10 ml), wysuszono (Na₂SO₄), i zatężono pod próżnią. Uzyskaną pozostałość rozpuszczono w bezwodnej pirydynie (10 ml), dodano chlorek t-butylodimetylosililu (242 mg, 1,61 mmol), przez 1,5 h. Mieszaninę reakcyjną podzielono między CHCI₃ (10 ml) i H₂O (10 ml). Warstwę wodną ekstrahowano CHCI₃ (2x15 ml) i połączone warstwy organiczne przemyto H ₂O (15 ml), wysuszono (Na₂SO₄) i zatężono pod próżnią. Po chromatografii flash na silikażelu przy zastosowaniu elucji gradientem (1,0 1,25% CH₃OH/CHCI₃) otrzymano 724 mg (66%) estru benzylowego N-(2,2,2-trichloroetoksykarbonylo)-O-[6-O-t-butylodimetylosililo-2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)^-D-glukopiranozylo]-L-seryny w postaci białego osadu, (związek 12 PG=Troc. X=O, n=m=p=q=0, r=10, R4=R₅=R7=H, R6=CO₂H).

(4) Na roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (3) (892 mg, 1,09 mmol) w bezwodnym CH2Cl2 (10,5 ml) działano kwasem (R)-3-dekanoiloksytetradekanowym (476 mg, 1,20 mmol), metylojodkiem 1-(3-dimetyloaminopropylo)-3-etylokarbodiimidu (EDC-Mel; 355 mg, 1,20 mmol) i 4-pirolidynopirydyną (8 mg, 0,054 mmol) w temperaturze 0°C przez 1 h. Do mieszaniny

PL 220 778 B1 reakcyjnej dodano dodatkową ilość kwasu (R)-3-dekanoiloksytetradekanowego (60 mg) i EDC.Mel (60 mg) w temperaturze 0 °C, mieszano przez 30 minut i zatężono pod próżnią. Po chromatografii flash na silikażelu z układem 1:6 AcOEt-heksan otrzymano 1,10 g (85%) estru benzylowego N-(2,2,2-trichloroetoksykarbonylo)-O-[6-O-t-butylodimetylosililo-3-O-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-3-D-glukopiranozylo]-L-seryny w postaci bezbarwnego oleju.

(5) Na roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (4) (1,162 g, 0,967 mmol) w 20%

THF aq. (16 ml) działano pyłem cynkowym (632 mg, 9,67 mmol) i kwasem octowym (0,12 ml, 2,13 mmol) i mieszano przez 1 h w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną przesączono przez celit i przesącz zatężono pod próżnią. Uzyskany biały osad rozpuszczono w CHCI₃ (15 ml) i przemyto kolejno porcjami po 15 ml 0,1M HCl, nasyconego wodnego roztworu NaHCO₃ i H₂O. Warstwę organiczną wysuszono (Na₂SO₄) i zatężono pod próżnią i uzyskaną pozostałość wys uszono do następnego dnia pod wysoką próżnią. Na roztwór pozostałości w bezwodnym CH2Cl2 (9,5 ml) działano kwasem (R)-3-dekanoiloksytetradekanowym (848 mg, 2,13 mmol) i EDC.Mel (632 mg, 2,13 mmol) i mieszano w temperaturze pokojowej przez 2 h. Mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią, a otrzymaną pozostałość oczyszczono przez chromatografię flash na silikażelu (elucja gradientem; 20 25% AcOEt/heksan), otrzymując 1,03 g (66%) estru benzylowego N-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-O-[6-O-t-butylodimetylosililo-2-deoksy-2-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoiloamino]-3-O-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-3-D-glukopiranozylo]-L-seryny w postaci szklistego osadu, (związek 13 R₁=R₂=R₃=n-C₉H₁₉CO, X=O, n=m=p=q=0, r=10, R₄=R₅=R₇=H, R₆=CO₂Bn).

(6) Na roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (5) (112 mg, 0,069 mmol) w be zwodnym dichlorometanie (1 ml) pod argonem działano diizopropylofosforamidynem dibenzylu (39 pi, 0,12 mmol) i tetrazolem (12 mg, 0,173 mmol) i mieszano w temperaturze pokojowej przez 1 h. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono do 0°C i działano kwasem m-chloronadbenzoesowym (m-CPBA; 33 mg, 0193 mmol) przez 30 minut. Mieszaninę reakcyjną wygaszono nasyconym wodnym roztworem NaHCO3 (5 ml) i mieszano w temperaturze pokojowej przez 15 min. Warstwę wodną ekstrahowano chloroformem (3x5 ml) i połączone warstwy organiczne przemyto wodą (5 ml), wysuszono (Na₂SO₄), i zatężono pod próżnią. Po chromatografii flash z układem 25% AcOEt-heksan otrzymano częściowo oczyszczony produkt, który ponownie chromatografowano na silikażelu z układem 20% AcOEt-heksan, otrzymując 122 mg (93%) estru benzylowego N-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-O-[6-O-t-butylodimetylosililo-2-deoksy-4-O-difenylofosfono-2-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoiloamino]-3-O-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-3-D-glukopiranozylo]-L-seryny w postaci bezbarwnego oleju.

(7) Roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (6) (232 mg, 0,124 mmol) w bezwodnym THF (10 ml) uwodorniano w obecności 20% wodorotlenku palladu na węglu (46 mg) w temperaturze pokojowej i pod ciśnieniem atmosferycznym przez 36 h. Mieszaninę reakcyjną przesączono przez celit i przesącz zatężono pod próżnią. Uzyskany olej (181 mg) rozpuszczono w CH₂Cl₂ (2,5 ml) i działano kwasem trifluorooctowym (29 μl) i mieszano pod argonem w temperaturze pokojowej przez 18 h. Mieszaninę reakcyjną zatężono i odparowano z heksanem (2x5 ml). Po chromatografii flash na silikażelu z układem chloroform-metanol-woda-trietyloamina (gradient elucji; 87:12:0,5:0,5 77:22,5:0,5:0,5) otrzymano 102 mg (55%) soli trietyloamoniowej N-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-O-[2-deoksy-4-O-fosfono-2-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoiloamino]-3-O-[(R)-3-dekanoiloksytetradekanoilo]-3-D-glukopiranozylo]-L-seryny (RC-527) w postaci bezbarwnego osadu.

P r z y k ł a d 3 - Wytwarzanie soli bis(trietylo)amoniowej (S)-2-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]-3-fosfonooksypropylo-2-deoksy-4-O-fosfono-3-O-[(R)-3-heksanoilooksytetradekanoilo]-2-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]-[3-D-glukopiranozydu [związek o wzorze (1), w którym X oznacza (la), mianowicie R₁=R₂=R₃=n-C₅H₁₁CO, Z=Y=O, n=m=p=q=0, r=10, R4=R5=R7=R9=H. R6=CH2OPO3H2, R8=PO3H2], mianowicie:

PL 220 778 B1

W niniejszym przykładzie wykorzystano sposób przedstawiony na schemacie 1.

(1) W ten sam sposób jak opisano w przykładzie 2-(3), 1,3,4,6-tetra-O-acetylo-2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-3-D-glukopiranozyd (0,62 g, 1,18 mmol) i (S)-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-3-benzyloksy-1-propanol (0,46 g, 1,30 mmol) sprzęgano w obecności eteratu trifluorku boru (0,3 ml, 2,4 mmol), otrzymując 2-deoksy-3,4,6-tetra-O-acetylo-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-3-D-glukopiranozyd (R)-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-3-benzyloksy-1-propylu w postaci jasnożółtego osadu, (związek 9; X=O, n=m=p=q=0, r=10, R₄=R₃=R₇=H, R₆=CH₂OBn). Na roztwór tego związku w metanolu (15 ml) działano wodorotlenkiem amonu (0,21 ml, 5,37 mmol) w temperaturze pokojowej przez 19 h, po czym dodatkową ilością wodorotlenku amonu (0,20 ml, 5,1 mmol) przez 25 h. Mieszaninę reakcyjną zatężono pod próżnią, otrzymując biały osad. Po chromatografii flash na silikażelu (gradient elucji 5 6% CH₃OH/CHC₃) otrzymano 0,57 g (63%) 2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-3-D-glukopiranozydu 3-benzyloksy-(R)-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)propylu w postaci szklistego osadu.

(2) Na roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (2) (0,57 g, 0,83 mmol) w bezwodnej pirydynie (8,5 ml) działano chlorkiem t-butylodimetylosililu (0,15 g, 0,99 mmol) i mieszano w temperaturze pokojowej przez 1,5 h. Dodano dodatkową ilość chlorku t-butylodimetylosililu (0,15 g, 0,99 mmol) i po 1,5 h mieszaninę reakcyjną podzielono między CHCl₃ (10 ml) i H₂O (10 ml) i rozdzielono warstwy. Warstwę wodną ekstrahowano CHCl₂ (2x10 ml) i połączone warstwy organiczne przemyto H₂O (10 ml), wysuszono (Na₂SO₄), i zatężono pod próżnią. Po chromatografii flash na silikażelu (gradient elucji; 80:1 60:1 CHCI₃/CH₃OH) otrzymano 0,65 g (98%) 6-O-t-butylodimetylosililo-2-deoksy-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-3-D-glukopiranozydu 3-benzyloksy-(R)-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)propylu w postaci białego osadu.

(3) W ten sam sposób jak opisano w przykładzie 2-(4), związek wytworzony powyżej w etapie (2) (0,47 g, 0,59 mmol) arylowano kwasem (R)-3-heksanoiloksytetradekanowym (0,22 g, 0,64 mmol) w obecności EDC-MeI (0,21 g, 0,70 mmol) i 4-pirolidynopirydyny (4 mg, 0,03 mmol), otrzymując 0,58 g (88%) 6-O-t-butylodimetylosililo-3-O-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoilo]-2-deoksy-2-(2,2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)-3-D-glukopiranozydu 3-benzyloksy-(R)-2-(2,2,2-trichloroetoksykarbonyloamino)propylu w postaci bezbarwnego oleju.

(4) W ten sam sposób jak opisano w przykładzie 2-(5), związek wytworzony powyżej w etapie (3) (0,58 g, 0,51 mmol) odbezpieczono cynkiem (0,34 g, 5,14 mmol) i acylowano kwasem (R)3-heksanoiloksytetradekanowym (0,39 g, 1,13 mmol) w obecności EDC.MeI (0,34 g, 1,13 mmol), otrzymując 0,41 g (56%) 6-O-t-butylodimetylosililo-3-O-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoilo]-2-deoksy-2-[(R)-3-haksanoiloksytetradekanoiloamino]-3-D-glukopiranozydu 3-benzyloksy-(R)-2-/(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]propylu w postaci bezbarwnego oleju (związek 13 R1=R2=R3=n-C5H11CO, X=O, n=m=p=q=0, r=10, R4=R5=R7=H, R6=CH2OBn).

(5) Roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (4) (0,41 g, 0,29 mmol) w THF (18 ml) uwodorniano w obecności wodorotlenku palladu (0,04 g) w temperaturze pokojowej i pod ciśnieniem atmosferycznym przez 17 h. Mieszaninę reakcyjną przesączono przez celit, i przesącz zatężono pod próżnia. Po chromatografii flash na silikażelu (gradient elucjii, 1:2 1:8 octan etylu/heptan) otrzyma24

PL 220 778 B1 no 0,3 g (77%) 6-O-t-butylodimetylosililo-3-O[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoilo]-2-deoksy-2-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]-3-D-glukopiranozydu 3-hydroksy-(R)-2-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]propylu w postaci bezbarwnego oleju (związek 13 R1=R2=R3=n-C5H11CO, X=O, n=m=p=q=0, r=10, R4=R5=R7=H, R6=CH2OH).

(6) W ten sam sposób jak opisano w przykładzie 2-(6), związek wytworzony powyżej w etapie (5) (0,30 g, 0,22 mmol) fosforyzowano diizopropylofosforamidynem dibenzylu (0,25 ml, 0,75 mmol), tetrazolem (0,08 g, 1,11 mmol) i m-CPBA (0,33 g, 1,95 mmol), otrzymując 0,30 g (73%) 4-dibenzylofosfono-6-O-t-butylodimetylosililo-3-O-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoilo]-2-deoksy-2-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]-3-D-glukopiranozydu 3-dibenzylofosfonooksy-(R)-2-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]propylu w postaci bezbarwnego oleju.

(7) Roztwór związku wytworzonego powyżej w etapie (6) (302 mg, 0,16 mmol) w bezwodnym

THF (13 ml) uwodorniona no w obecności 20% wodorotlenku palladu na węglu (60 mg) w temperaturze pokojowej i pod ciśnieniem atmosferycznym przez 27 h. Mieszaninę reakcyjną przesączono przez celit i przesącz zatężono pod próżnią. Na roztwór uzyskanego oleju (226 mg) w CH2Cl2 (3,5 ml) działano kwasem trifluorooctowym (0,04 ml, 0,49 mmol) i mieszano pod argonem w temperaturze pokojowej przez 16 h. Mieszaninę reakcyjną zatężono i odparowano z heksanem (2x5 ml), i uzyskaną pozostałość wysuszono pod wysoką próżnią, otrzymując surowy produkt (226 mg). Część surowego produktu (102 mg) rozpuszczono w 1:2 CHCl₃/CH₃OH (9 ml), załadowano na kolumnę DEAEceluloza (15 g, szybkoprzepływowa, Sigma), i eluowano układem 2:3:1 CHCl3:CH3OH:H2O stosując gradient soli 0 do 0,1M NH₄OAC. Frakcje zawierające oczyszczony produkt połączono, przemyto 0,1N HCl aq i zatężono pod próżnią. Otrzymaną pozostałość liofilizowano z 1% wodnej trietyloaminy (wolnej od pirogenów), otrzymując 82 mg (81%) soli bis(trietylo)amoniowej 2-deoksy-4-O-fosfono-3-O-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoilo]-2-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]-3-D-glukopiranozydu (-S)-2-[(R)-3-heksanoiloksytetradekanoiloamino]-3-fosfonooksypropylu w postaci białego proszku: dodatni FAB-MS obl. dla [M+Na]⁺ = 1407,8534, stwierdzono 1407,8689;

¹H NMR (CDCl₃/CD₃OD): δ (ppm) 5,23-5,16 (m, 4H), 4,67 (d, 1H), 4,38 (dd, 1H), 4,19-3,83 (m, 7H), 3,49 (m, 2H), 3,06 (m, 12H), 2,64-2,23 (m, 12H), 1,58-1,56 (m, 12H), 1,23 (m, 94 H), 0,88-0,87 (m, 18H).

¹³C NMR (CDCl₃/CD₃OD): δ (ppm) 173,7, 173,3, 173,2, 170,3, 170,1, 100,0, 74,6, 74,0, 70,9, 70,8, 70,3, 66,6, 63,5, 60,4, 54,2, 45,8, 41,1,40,7, 39,3, 34,4, 34,3, 31,9, 31,3, 29,7, 29,4, 25,3, 24,7, 22,7, 22,3, 14,1, 13,9, 8,5.

Claims (34)

1. (1) glikozylowanie alkoholu lub tiolu mającego wzór:

   w którym X oznacza S lub O, PG oznacza acetyl lub podstawiony acetyl a PG' oznacza ftaloil lub podstawiony ftaloil, donorem glikozylu mającym wzór:

   w którym PG oznacza acetyl lub podstawiony acetyl, a PG' oznacza ftaloil lub podstawiony ftaloil, a Q oznacza Cl, Br, F, OAc, lub C(CCl3)=NH, w obecności kwasu Lewisa jako katalizatora, z wytworzeniem pochodnej 2-amino-2-deoksy-3-D-glukopiranozy mającej wzór:

   PL 220 778 B1 w którym X oznacza S lub O;

   1. Sposób wytwarzania 4-fosforanu aminoalkiloglukozaminidu mającego wzór:

   w którym X oznacza z,._v.

   R' lub r⁷ (CH₂)_p }or³ (CH₂)_fCH_3;

   PL 220 778 B1

   Y oznacza -O- lub -NH-; R¹ i R² są każdy niezależnie wybrane z nasyconych i nienasyconych alifatycznych grup (C₂-C₂₄) acylowych; R oznacza -PO₃R R , w którym R i R każdy niezależnie oznacza -H lub grupę (C₁-C₄)alifatyczną; R⁹ oznacza -H i w którym indeksy dolne n, m, p, q, n', m', p' i q' są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6, pod warunkiem że suma p' i m' oznacza liczbę
2. (2) selektywne odbezpieczenie O-związanej grupy octanowej obecnej w pochodnej 2-amino-2-deoksy-3-D-glukopiranozy wodorotlenkiem amonu lub metanolanem sodu w metanolu:

   2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że PG oznacza grupę 2,2,2-trichloroetyloksykarbonylowa, a tripodstawionym reagentem chlorosilanowym jest t-butylodimetylochlorosilan.
3. (3) selektywne 6-O-alkilowanie uzyskanej pochodnej deacetylowanej z etapu (2) halogenkiem alkilu w obecności aminy trzeciorzędowej z wytworzeniem podstawionego eteru metylowego, podstawionego etylowego, benzylowego lub podstawionego benzylowego;

   3 11 12 od 0 do 6, a indeks dolny r oznacza niezależnie liczbę całkowitą od 2 do 10; R³, R¹¹ i R¹² niezależnie oznaczają nasyconą lub nienasyconą alifatyczną grupę (C2-C24)acylową; i kiedy X oznacza wzór (Ia) lub (Ic), to jeden z R¹, R², R³; R¹¹ i R¹² oznacza ewentualnie wodór; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C1-C4)oksyalifatycznej, -PO3H2, -OPO3H2, -SO3H, -OSO3H, -NR¹⁵R¹⁶, -SR¹⁵, -CN, -NO2, -CHO, -CO₂R¹⁵, -CONR¹⁵R¹⁶, -PO₃R¹⁵R¹⁶, i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy

   3- O-acylowania jest metylojodek 1-(3-dimetyloaminopropylo)-3-etylokarbodiimidu, a katalizatorem jest

   3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że reagentem karbodiimidowym stosowanym do

   3 11 12 całkowitą od 0 do 6, a indeks dolny r oznacza niezależnie liczbę całkowitą od 2 do 10; R , R i R niezależnie oznaczają nasyconą lub nienasyconą alifatyczną grupę (C₂-C₂₄)acylową; i kiedy X oznacza wzór (la) lub (Ic), to jeden z R¹, R², R³, R¹¹, R¹² oznacza ewentualnie wodór; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej. -PO₃H₂,

   -OPO3H2, -SO3H, -OSO3H, -NR¹⁵R¹⁶, -SR¹⁵, -CN, -NO2, -CHO, -CO2R¹

   3H2

   -OPO₃R¹⁵R¹⁶,

   -CONR¹⁵R¹⁶,

   -PO₃R¹⁵R¹⁶,

   -SO₃R¹⁵, i -OSO₃R¹⁵, w których R¹⁵ i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej; R jest wybrany z H, CH₃, -PO₃H₂, ro-fosfonooksy(C₂-C₂₄)alkilu i ω-karboksy(C₁-C₂₄)alkilu; R

   -PO₃R¹⁷R¹⁸, jest niezależnie wybrany z H, OH, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej.

   NO2, -CHO, -CO2R¹⁷ i -CONR¹⁷R¹⁸, w któ-OPO3R¹⁷R¹⁸, -SO3R¹⁷, -OSO₃R¹⁷, -NR¹⁷R¹⁸, -SR¹⁷, -CN, rych R¹⁷ i R¹⁸ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C₁-C₄)alifatycznej; i Z oznacza -O- lub -S-; znamienny tym, że obejmuje:

   (a) selektywne 6-O-sililowanie pochodnej 2-amino-2-deoksy-3-D-glukopiranozy mającej wzór:

   w których X oznacza O lub S; a PG niezależnie oznacza grupę zabezpieczajacą, która tworzy ester, eter lub węglan z atomem tlenu grupy hydroksylowej lub która tworzy amid lub karbaminian z atomem azotu grupy aminowej, odpowiednio: z tripodstawionym chlorosilanem RaRbRcSi-Cl, a w którym Ra, Rb i Rc są niezależnie wybrane z grupy składającej się z C1-C6alkilu, C3-C6cykloalkilu i ewentualnie podstawionego fenylu, w obecności aminy trzeciorzędowej, z wytworzeniem pochodnej 6-sililowanej;

   (b) selektywne acylowanie pozycji 3-OH uzyskanej 6-O-sililowanej pochodnej kwasu (R)-3-alkanoiloksyalkanowego lub hydroksy-zabezpieczonego kwasu (R)-3-hydroksyalkanowego w obecności reagenta karbodiimidowego i katalitycznej ilości 4-dimetyloaminopirydyny lub 4-pirolidynopirydyny, z wytworzeniem pochodnej 4-O-acylowanej;

   (c) selektywne odbezpieczenia grup zabezpieczających azot, kolejno lub jednocześnie, i N,N-diacylowanie uzyskanej diaminy kwasem (R)-3-alkonoiloksyalkanowym lub hydroksyzabezpieczonym kwasem (R)-3-hydroksyalkanowym w obecności reagenta sprzęgania peptydu;

   (d) wprowadzenia zabezpieczonej grupy fosforanowej w pozycji 4 reagentem chlorofosforanowym lub fosforamidynowym, z wytworzeniem fosfotriestru; i (e) jednoczesnego lub kolejnego odbezpieczenia fosforanowej, sililowej i pozostałych grup zabezpieczających.
4. (4) selektywne odbezpieczenie grupy PG lub PG' zasadą alkaliczną lub diaminową;

   4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że reagentem sprzęgania peptydów stosowanym do N-acylowania jest 2-etoksy-1-etoksykarbonylo-1,2-dihydrochinolina lub metylojodek 1-(3-dimetyloaminopropylo)-3-etylokarbodiimidu.

   4- pirolidynopirydyna.
5. (5) jednoczesne lub kolejne tri-acylowanie dwóch grup aminowych i pozycji 3-OH kwasem (R)-3-alkanoiloksyalkanowym lub hydroksyzabezpieczonym kwasem (R)-3-hydroksyalkanowym w obecności reagenta sprzęgania peptydów;

   5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że fosforanową grupą zabezpieczającą jest benzyl, podstawiony benzyl, t-butyl, 2,2,2-trichloroetyl, 2-trimetylosililoetyl lub allil.
6. (6) wprowadzenie grupy fosforanowej w pozycji 4-OH za pomocą reagenta chlorofosforanowego lub fosforamidynowego, z wytworzeniem fosfotriestru; i (7) jednoczesne lub kolejne odbezpieczenie grupy fosforanowej, grupy 6-O-alkilowej i wszelkich pozostałych grup zabezpieczających.

   6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że PG oznacza grupę 2,2,2-trichloroetyloksykarbonylową, tripodstawionym reagentem chlorosilanowym jest t-butylochlorodimetylosilan, a grupą zabezpieczającą fosforan jest benzyl.
7. 7. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że PG oznacza grupę 9-fluorenylometyloksykarbonylową, tripodstawionym reagentem chlorosilanowym jest t-butylochlorodimetylosilan, a grupą zabezpieczającą fosforan jest benzyl.

   PL 220 778 B1
8. 8. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że piranozy ma wzór:

   pochodna 2-amino-2-deoksy^-D-gluko-
9. 9. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że pochodną glukopiranozy poddaje się reakcji z t-butylochlorodimetylosilanem w obecności aminy trzeciorzędowej, z wytworzeniem pochodnej 6-O-sililowanej mającej wzór:
10. 10. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że pochodną glukopiranozy poddaje się reakcji z t-butylochlorodimetylosilanem w obecności aminy trzeciorzędowej, z wytworzeniem pochodnej 6-O-sililowanej mającej wzór:
11. 11. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że pochodną glukopiranozy poddaje się reakcji z t-butylochlorodimetylosilanem w obecności pirydyny, z wytworzeniem pochodnej 6-O-sililowanej mającej wzór:

    PL 220 778 B1
12. 12. Sposób wytwarzania 4-fosforanu aminoalkiloglukozaminidu mającego wzór:

    Y oznacza -O- lub -NH-; R¹ i R² są każdy niezależnie wybrane z nasyconej i nienasyconej alifatycznej grupy (C2-C24)acylowej; R⁸ oznacza -PO3R¹¹R¹², w którym R¹¹ i R¹² każdy niezależnie oznacza -H- lub grupę (C1-C4)alifatyczną; R⁹ oznacza -H i w którym indeksy dolne n, m, p, q, n', m', p' i q' są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6, pod warunkiem, że suma p' i m' jest liczbą całkowitą
13. 13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że PG' oznacza grupę ftaloilową lub tetrachloroftalolilową.
14. 14. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że PG oznacza grupę acetylową.
15. 15 15 15 16

    -SO₃R i -OSO₃R , w których R i R są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C_1-C₄)alifatycznej, a X oznacza -O- lub -S-.

    15. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że PG' oznacza grupę ftaloilową, Q oznacza OAc, kwasem Lewisa-katalizatorem glikozylowania jest chlorek cynowy.

    15 16

    -OPO₃R¹⁵R

    -SO₃R¹⁵ i -OSO₃R¹⁵, w których R (C₁-C₄)alifatycznej; R jest wybrany z H, CH₃, -PO₃H₂, ro-fosfonooksy(C₂-C₂₄)alkilu i ω-karboksy17 18 (C1-C24)alkilu; R¹³ jest niezależnie wybrany z H, OH, grupy (C1-C4)oksyalifatycznej, -PO3R¹⁷R -OPO3R¹⁷R¹⁸, -SO3R¹⁷, -OSO3R¹⁷, -NR¹⁷R¹⁸, -SR¹⁷, -CN, -NO2, -CHO, -CO₂R¹⁷, i -CONR¹⁷R¹⁸, w których R¹⁷ i R¹⁸ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C1-C4)alifatycznej; i Z oznacza -O- lub -S-; znamienny tym, że obejmuje:
16. 16. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że PG' oznacza grupę ftaloilową, Q oznacza C(CCl3)=NH, a kwasem Lewisa-katalizatorem glikozylowania jest eterat trifluorku boru.
17. 17. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że PG' oznacza grupę ftaloilową, Q oznacza C(CCl3)=NH, a kwasem Lewisa-katalizatorem glikozylowania jest trifluorometanosulfonian trimetylosililu.
18. 18. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że PG oznacza grupę acetylową, Q oznacza OAc, a kwasem Lewisa-katalizatorem glikozylowania jest eterat trifluorku boru, chlorek żelazowy lub trifluorometanosulfonian trimetylosililu.
19. 19. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że grupą zabezpieczającą 6-OH jest grupa trifenylometylowa lub podstawiona trifenylometylowa.
20. 20. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że grupę ftaloilową usuwa się wodzianem hydrazyny, alkilodiaminą lub alkilodiaminą związaną na żywicy.
21. 21. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że reagentem sprzęgania peptydów stosowanym do acylowania grup aminowych jest metylojodek 1-(3-dimetyloaminopropylo)-3-etylokarbodiimidu.
22. 22. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że reagentem sprzęgania peptydów stosowanym do acylowania pozycji 3-OH jest metylojodek 1-(3-dimetyloaminopropylo)-3-etylokarbodiimidu i dalej obejmujący prowadzenie wspomnianego acylowania pozycji 3-OH w obecności 4-pirolidynopirydyny jako katalizatora.
23. 23. Sposób według zastrz. 22, znamienny tym, że acylowanie grupy aminowej i grupy 3-OH przeprowadza się kolejno.
24. 24. Sposób według zastrz. 22, znamienny tym, że acylowanie grupy aminowej i grupy 3-OH przeprowadza się jednocześnie.

    PL 220 778 B1
25. 25. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że grupą zabezpieczającą fosforan jest benzyl, podstawiony benzyl lub t-butyl.
26. 26. Sposób według zastrz. 22, znamienny tym, że pochodna 2-amino-2-deoksy^-D-glukopiranozy ma wzór:
27. 27. Sposób według zastrz. 26, znamienny tym, że pochodną 2-amino-2-deoksy^-D-glukopiranozy deacetyluje się metanolanem sodu w metanolu, i uzyskany produkt poddaje się reakcji z ewentualnie podstawionym chlorkiem trifenylometylu w obecności aminy trzeciorzędowej, otrzymując pochodną 6-O-tritylową mającą wzór:
28. 28. Sposób według zastrz. 26, znamienny tym, że pochodną 2-amino-2-deoksy^-D-glukopiranozy deacetyluje się metanolanem sodu w metanolu, i uzyskany produkt poddaje się reakcji z chlorkiem trifenylometylu w obecności aminy trzeciorzędowej, otrzymując pochodną 6-O-tritylową mającą wzór:
29. 29. Sposób według zastrz. 27, znamienny tym, że pochodną 6-O-tritylową N-odbezpiecza się alkilodiaminą związaną na żywicy z wytworzeniem diaminodiolu mającego wzór:
30. 30. Sposób według zastrz. 29, znamienny tym, że związek o wzorze zdefiniowanym w zastrzeżeniu 28 N-odbezpiecza się wodnym roztworem wodorotlenku baru z wytworzeniem diaminodiolu mającego wzór:

    PL 220 778 B1
31. 31. Związek o wzorze:

    w którym indeksy dolne n, m, p i q są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; PG oznacza Aoc lub Troc; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C1-C4)oksyalifatycznej, -PO3H2, -OPO3H2, -SO3H, -OSO3H, -NR¹⁵R¹⁶, -SR¹⁵, -CN, -NO2, -CHO, -CO2R¹⁵, -CONR¹⁵R¹⁶, -PO3R¹⁵R¹⁶, -OPO3R¹⁵R¹⁶, -SO3R¹⁵ i -OSO₃R¹⁵, w których R¹⁵ i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C1-C4)alifatycznej, a X oznacza -O- lub -S-.
32. 32. Związek o wzorze:

    w którym indeksy dolne n, m, p i q są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; PG oznacza niezależnie Ac lub ewentualnie podstawiony ftaloil;

    R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH. grupy (C1-C4)oksyalifatycznej, -PO3H2, OPO3H2, -SO3H,

    -OSO₃H, -NR¹⁵R¹⁶, -SR¹⁵, -CN, -NO2, -CHO, -CO2R¹⁵, -CONR¹⁵R¹⁶, PO3R¹⁵R¹⁶, -OPO3R¹⁵R¹⁶, -SO3R¹⁵ 15 15 16 i -OSO3R¹⁵, w których R¹⁵ i R¹⁶ są każdy niezależnie wybrane z H i grupy (C1-C4) alifatycznej, a X oznacza -O- lub -S-.
33. 33. Związek o wzorze:

    w którym indeksy dolne n, m, p i q są każdy niezależnie liczbą całkowitą od 0 do 6; R⁴ i R⁵ są niezależnie wybrane z H i metylu; PG oznacza niezależnie Ac lub ewentualnie podstawiony ftaloil; R⁶ i R⁷ są niezależnie wybrane z H, OH, grupy (C₁-C₄)oksyalifatycznej,

    OSO₃H, -NR¹⁵R¹⁶, -SR¹⁵, -CN, -NO₂, -CHO, -CO₂R¹⁵, -CONR¹⁵R¹

    -PO3H2,

    -PO₃R¹⁵

    -OPO3H2, -SO3H, R¹⁶, -OPO₃R¹⁵R¹⁶,
34. 34. Związek o wzorze: