PL201758B1 - Sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru - Google Patents

Sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru

Info

Publication number
PL201758B1
PL201758B1 PL381445A PL38144597A PL201758B1 PL 201758 B1 PL201758 B1 PL 201758B1 PL 381445 A PL381445 A PL 381445A PL 38144597 A PL38144597 A PL 38144597A PL 201758 B1 PL201758 B1 PL 201758B1
Authority
PL
Poland
Prior art keywords
group
formula
alkyl
compound
solvent
Prior art date
Application number
PL381445A
Other languages
English (en)
Inventor
Kathleen R. Whitten
Michael E. Deason
Original Assignee
Agouron Pharma
Japan Tobacco Inc
Priority date (The priority date is an assumption and is not a legal conclusion. Google has not performed a legal analysis and makes no representation as to the accuracy of the date listed.)
Filing date
Publication date
Application filed by Agouron Pharma, Japan Tobacco Inc filed Critical Agouron Pharma
Publication of PL201758B1 publication Critical patent/PL201758B1/pl

Links

Classifications

    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07DHETEROCYCLIC COMPOUNDS
    • C07D217/00Heterocyclic compounds containing isoquinoline or hydrogenated isoquinoline ring systems
    • C07D217/22Heterocyclic compounds containing isoquinoline or hydrogenated isoquinoline ring systems with hetero atoms or with carbon atoms having three bonds to hetero atoms with at the most one bond to halogen, e.g. ester or nitrile radicals, directly attached to carbon atoms of the nitrogen-containing ring
    • C07D217/26Carbon atoms having three bonds to hetero atoms with at the most one bond to halogen
    • AHUMAN NECESSITIES
    • A61MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
    • A61PSPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
    • A61P31/00Antiinfectives, i.e. antibiotics, antiseptics, chemotherapeutics
    • A61P31/12Antivirals
    • A61P31/14Antivirals for RNA viruses
    • A61P31/18Antivirals for RNA viruses for HIV
    • AHUMAN NECESSITIES
    • A61MEDICAL OR VETERINARY SCIENCE; HYGIENE
    • A61PSPECIFIC THERAPEUTIC ACTIVITY OF CHEMICAL COMPOUNDS OR MEDICINAL PREPARATIONS
    • A61P43/00Drugs for specific purposes, not provided for in groups A61P1/00-A61P41/00
    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07CACYCLIC OR CARBOCYCLIC COMPOUNDS
    • C07C65/00Compounds having carboxyl groups bound to carbon atoms of six—membered aromatic rings and containing any of the groups OH, O—metal, —CHO, keto, ether, groups, groups, or groups
    • C07C65/21Compounds having carboxyl groups bound to carbon atoms of six—membered aromatic rings and containing any of the groups OH, O—metal, —CHO, keto, ether, groups, groups, or groups containing ether groups, groups, groups, or groups
    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07CACYCLIC OR CARBOCYCLIC COMPOUNDS
    • C07C67/00Preparation of carboxylic acid esters
    • C07C67/08Preparation of carboxylic acid esters by reacting carboxylic acids or symmetrical anhydrides with the hydroxy or O-metal group of organic compounds
    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07CACYCLIC OR CARBOCYCLIC COMPOUNDS
    • C07C67/00Preparation of carboxylic acid esters
    • C07C67/28Preparation of carboxylic acid esters by modifying the hydroxylic moiety of the ester, such modification not being an introduction of an ester group
    • C07C67/287Preparation of carboxylic acid esters by modifying the hydroxylic moiety of the ester, such modification not being an introduction of an ester group by introduction of halogen; by substitution of halogen atoms by other halogen atoms
    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07CACYCLIC OR CARBOCYCLIC COMPOUNDS
    • C07C69/00Esters of carboxylic acids; Esters of carbonic or haloformic acids
    • C07C69/02Esters of acyclic saturated monocarboxylic acids having the carboxyl group bound to an acyclic carbon atom or to hydrogen
    • C07C69/12Acetic acid esters
    • C07C69/14Acetic acid esters of monohydroxylic compounds
    • C07C69/145Acetic acid esters of monohydroxylic compounds of unsaturated alcohols
    • C07C69/157Acetic acid esters of monohydroxylic compounds of unsaturated alcohols containing six-membered aromatic rings
    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07CACYCLIC OR CARBOCYCLIC COMPOUNDS
    • C07C69/00Esters of carboxylic acids; Esters of carbonic or haloformic acids
    • C07C69/62Halogen-containing esters
    • C07C69/63Halogen-containing esters of saturated acids
    • YGENERAL TAGGING OF NEW TECHNOLOGICAL DEVELOPMENTS; GENERAL TAGGING OF CROSS-SECTIONAL TECHNOLOGIES SPANNING OVER SEVERAL SECTIONS OF THE IPC; TECHNICAL SUBJECTS COVERED BY FORMER USPC CROSS-REFERENCE ART COLLECTIONS [XRACs] AND DIGESTS
    • Y02TECHNOLOGIES OR APPLICATIONS FOR MITIGATION OR ADAPTATION AGAINST CLIMATE CHANGE
    • Y02PCLIMATE CHANGE MITIGATION TECHNOLOGIES IN THE PRODUCTION OR PROCESSING OF GOODS
    • Y02P20/00Technologies relating to chemical industry
    • Y02P20/50Improvements relating to the production of bulk chemicals
    • Y02P20/55Design of synthesis routes, e.g. reducing the use of auxiliary or protecting groups

Landscapes

  • Organic Chemistry (AREA)
  • Chemical & Material Sciences (AREA)
  • Health & Medical Sciences (AREA)
  • Life Sciences & Earth Sciences (AREA)
  • Animal Behavior & Ethology (AREA)
  • Virology (AREA)
  • Pharmacology & Pharmacy (AREA)
  • General Health & Medical Sciences (AREA)
  • Public Health (AREA)
  • Chemical Kinetics & Catalysis (AREA)
  • General Chemical & Material Sciences (AREA)
  • Medicinal Chemistry (AREA)
  • Nuclear Medicine, Radiotherapy & Molecular Imaging (AREA)
  • Veterinary Medicine (AREA)
  • Oncology (AREA)
  • Communicable Diseases (AREA)
  • Molecular Biology (AREA)
  • Tropical Medicine & Parasitology (AREA)
  • AIDS & HIV (AREA)
  • Engineering & Computer Science (AREA)
  • Bioinformatics & Cheminformatics (AREA)
  • Pharmaceuticals Containing Other Organic And Inorganic Compounds (AREA)
  • Organic Low-Molecular-Weight Compounds And Preparation Thereof (AREA)
  • Heterocyclic Carbon Compounds Containing A Hetero Ring Having Oxygen Or Sulfur (AREA)
  • Peptides Or Proteins (AREA)
  • Medicines That Contain Protein Lipid Enzymes And Other Medicines (AREA)
  • Other In-Based Heterocyclic Compounds (AREA)
  • Acyclic And Carbocyclic Compounds In Medicinal Compositions (AREA)
  • Medicines Containing Material From Animals Or Micro-Organisms (AREA)

Abstract

Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania mesylanu nelfinaviru, polegaj acego na tym, ze laczy sie woln a zasad e nelfinaviru, rozpuszczalnik taki jak tetrahydrofuran, metanol lub etanol, i kwas meta- nosulfonowy, z wytworzeniem roztworu mesylanu nelfinaviru; do roztworu dodaje si e pierwszy anty- rozpuszczalnik taki jak eter metylowo t-butylowy, eter dietylowy, heksany lub heptany i miesza si e z wytworzeniem produktu maj acego faz e stala i faz e ciek la; i produkt filtruje si e i przemywa drugim anty-rozpuszczalnikiem takim jak eter metylowo t-butylowy, eter dietylowy, heksany lub heptany, otrzymuj ac sta ly mesylan nelfinaviru. PL PL PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku
Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru, inhibitora proteazy HIV. Leczenie osób zainfekowanych HIV jest jednym z najbardziej istotnych problemów biomedycznych ostatnich lat. Pojawiła się nowa, obiecująca metoda terapii, polegająca na zapobieganiu lub hamowaniu szybkiej proliferacji wirusa w tkankach ludzkich. Inhibitory proteazy HIV blokują kluczową wirusową ścieżkę enzymatyczną, w wyniku czego znacznie zmniejsza się obciążenie wirusem, co spowalnia postępujący zanik funkcji układu immunologicznego i spowodowane tym szkodliwe efekty dla zdrowia ludzkiego. Wykazano, że inhibitor proteazy HIV mesylan nelfinaviru o wzorze 7:
jest skutecznym lekiem dla osób zainfekowanych HIV. Mesylan nelfinaviru ujawniono w opisie patentowym US 5,484,926.
Sposób znany z US 5,484, 926 (przykład 75, kolumna 107) polega na zastosowaniu metanolu i chlorku metylenu jako rozpuszczalników podczas reakcji wolnej zasady nelfinaviru z kwasem metanosulfonowym. Po zakończeniu reakcji mieszanina reakcyjna jest zatężana do pianki, i surowa sól jest rozpuszczana w THF i ten roztwór jest dodawany powoli do mieszaniny eteru etylowego i heksanów. Dokument US 5,484,926 wskazuje, że przed wytrąceniem soli (mesylanu) należy przeprowadzić etap zatężania. Następnie, roztwór surowej soli jest dodawany do mieszaniny eteru etylowego i heksanów.
Twórcy niniejszego wynalazku wynaleźli nowy sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru z wolnej zasady nelfinaviru o wzorze 4:
Wolna zasada nelfinaviru jest także ujawniona w opisie patentowym US nr 5,484,926. Sposób znany z dokumentu US 5,484,926 wyraźnie różni się od sposobu zastrzeganego obecnie.
Przedmiotem wynalazku jest zatem sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru przedstawionego wzorem 7:
PL 201 758 B1 polegający na tym, że przekształca się wolną zasadę nelfinaviru o wzorze 4:
HO
NHt-Bu w związek o wzorze 7 w następujących etapach:
(a) łączy się związek o wzorze 4, rozpuszczalnik taki jak tetrahydrofuran, metanol lub etanol, i kwas metanosulfonowy, z wytworzeniem związku o wzorze 7, rozpuszczonego w roztworze;
(b) do roztworu zawierającego związek o wzorze 7 dodaje się pierwszy anty-rozpuszczalnik taki jak eter metylowo-t-butylowy, eter dietylowy, heksany lub heptany;
(c) związek o wzorze 7 w roztworze i pierwszy anty-rozpuszczalnik miesza się ze sobą z wytworzeniem produktu mającego fazę stałą i fazę ciekłą; i (d) produkt filtruje się i przemywa drugim antyrozpuszczalnikiem takim jak eter metylowo-t-butylowy, eter dietylowy, heksany lub heptany, otrzymując stały produkt końcowy o wzorze 7; przy czym drugi anty-rozpuszczalnik może być taki sam lub inny niż pierwszy antyrozpuszczalnik.
Sposób wynalazku moż e obejmować dodatkowo ewentualny etap (e), polegają cy na tym, ż e suszy się stały produkt końcowy. Produkt końcowy po przemyciu może być w etapie (e) wysuszony za pomocą dowolnej odpowiedniej metody lub środka.
Korzystnie, jako rozpuszczalnik można stosować tetrahydrofuran.
Korzystnie, jako co najmniej jeden z antyrozpuszczalników, zwłaszcza jako pierwszy antyrozpuszczalnik, można stosować eter dietylowy.
Wyjściowa wolna zasada nelfinaviru o wzorze 4 może być wytwarzana sposobem znanym ze stanu techniki.
Wyjściowa wolna zasada nelfinaviru może być także wytwarzana sposobem, w którym związek o wzorze 3:
w którym R1 oznacza alkil, cykloalkil, heterocykloalkil, aryl, heteroaryl lub grupę o wzorze 8:
O
R.
w którym R2 oznacza grupę alkilową , grupę cykloalkilową , grupę heterocykloalkilową lub grupę O-R6, gdzie R6 oznacza grupę alkilową, grupę aryloalkilową lub grupę arylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 9
w którym każdy z podstawników R3 niezależ nie oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 10:
PL 201 758 B1
w którym R4 i każdy z podstawników R5 niezależnie oznaczają grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową; a
X oznacza OH; grupę OR7, gdzie R7 oznacza alkil lub aryl; halogen; pseudohalogen; grup ę OSO2R8, gdzie R8 oznacza alkil lub aryl; heteroaryl związany przez heteroatom; lub N-hydroksyheterocykl związany przez tlen, poddaje się reakcji wytworzenia związku o wzorze 4, w odpowiednich, wystarczających warunkach.
Korzystnie R1 oznacza -C(O)CH3 i/lub X oznacza halogen, korzystnie Cl.
Związek o powyższym wzorze 3 można otrzymać sposobem, który polega na tym, że do związku o poniższym wzorze 1 wprowadza się, w odpowiednich i wystarczających warunkach, odpowiednią grupę zabezpieczającą R1 i grupę opuszczającą X.
W tym przypadku R1 oznacza alkil, cykloalkil, heterocykloalkil, aryl, heteroaryl lub grupę o wzorze 8:
ο ,Λ w którym R2 oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową lub grupę O-R6, gdzie R6 oznacza grupę alkilową, grupę aryloalkilową lub grupę arylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 9
w którym każdy z podstawników R3 niezależ nie oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 10:
w którym R4 i każdy z podstawników R5 niezależnie oznaczają grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową; a
X oznacza OH; grupę OR7, gdzie R7 oznacza alkil lub aryl; halogen; pseudohalogen; grup ę OSO2R8, gdzie R8 oznacza alkil lub aryl; heteroaryl związany przez heteroatom; lub N-hydroksyheterocykl związany przez tlen, pod warunkiem że gdy R1 oznacza -CH3, wówczas X ma podane znaczenia z wyjątkiem -OCH3 lub -OH, a gdy R1 oznacza CH3C(O)- wówczas X ma podane znaczenia z wyjątkiem -OH.
Jak już wskazano korzystnie R1 oznacza - C(O)CH3 i/lub X oznacza halogen, korzystnie Cl.
Związek o wzorze 3 określonym powyżej można także wytworzyć ze związku o wzorze 2. Reakcję przeprowadza się przez dodanie odpowiedniej grupy opuszczającej X do związku o wzorze 2. W tym przypadku, wzór 2 jest zdefiniowany poniż ej:
PL 201 758 B1
gdzie R1 oznacza alkil, cykloalkil, heterocykloalkil, aryl, heteroaryl lub grupę o wzorze 8:
ο w którym R2 oznacza grupę alkilową , grupę cykloalkilową , grupę heterocykloalkilową lub grupę O-R6, gdzie R6 oznacza grupę alkilową, grupę aryloalkilową lub grupę arylową;
lub R6 oznacza grupę o wzorze 9
w którym każdy z podstawników R3 niezależ nie oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 10:
w którym R4 i każdy z podstawników R5 niezależnie oznaczają grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową. Ponadto, w tym przypadku:
X oznacza OH; grupę OR7, gdzie R7 oznacza alkil lub aryl; halogen; pseudohalogen; grup ę OSO2R8, gdzie R8 oznacza alkil lub aryl; heteroaryl związany przez heteroatom; lub N-hydroksyheterocykl związany przez tlen.
W tym sposobie gdy R1 oznacza -CH3, wówczas X ma podane znaczenia z wyjątkiem -OCH3 lub -OH, a gdy R1 oznacza CH3C(O)-, wówczas X ma podane znaczenia z wyją tkiem -OH.
Sposób wytwarzania związku o wzorze 2:
polega na tym, że związek o poniższym wzorze 1
poddaje się reakcji wytworzenia związku o wzorze 2, w warunkach odpowiednich i wystarczających do wprowadzenia grupy zabezpieczającej R1.
W tym przypadku R1 oznacza grupę alkilową grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową, grupę heteroarylową lub grupę o wzorze 8
PL 201 758 B1 w którym R2 oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową , grupę heterocykloalkilową lub grupę O-R6, gdzie R6 oznacza grupę alkilową, grupę aryloalkilową lub grupę arylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 9
w którym każdy z podstawników R3 niezależ nie oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 10:
w którym R4 i każdy z podstawników R5 niezależnie oznaczają grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową.
Związek o powyższym wzorze 4 można otrzymać przez odblokowanie związku o worze 5:
i poddanie go reakcji, w wystarczają cych warunkach, ze zwią zkiem o wzorze 3. W tym przypadku, związkiem o wzorze 3 jest:
w którym R1 oznacza alkil, cykloalkil, heterocykloalkil, aryl, heteroaryl lub grupę o wzorze 8:
ο ,Λ w którym R2 oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową lub grupę O-R6, gdzie R6 oznacza grupę alkilową, grupę aryloalkilową lub grupę arylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 9 ·\
R3-Si-jR3 w którym każdy z podstawników R3 niezależ nie oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową;
PL 201 758 B1 lub R1 oznacza grupę o wzorze 10:
w którym R4 i każdy z podstawników R5 niezależnie oznaczają grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową; a
X oznacza OH; grupę OR7, gdzie R7 oznacza alkil lub aryl; halogen; pseudohalogen; grup ę OSO2R8, gdzie R8 oznacza alkil lub aryl; heteroaryl związany przez heteroatom; lub N-hydroksyheterocykl związany przez tlen.
Związek o powyższym wzorze 4 można też wytworzyć przez połączenie związku o wzorze 3:
w którym R1 oznacza alkil, cykloalkil, heterocykloalkil, aryl, heteroaryl lub grupę o wzorze 8:
w którym R2 oznacza grupę alkilową , grupę cykloalkilową , grupę heterocykloalkilową lub grupę O-R6, gdzie R oznacza grupę alkilową, grupę aryloalkilową lub grupę arylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 9
Ra
R3-Śi-fr3 w którym każdy z podstawników R3 niezależ nie oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 10:
w którym R4 i każdy z podstawników R5 niezależnie oznaczają grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową; a
X oznacza OH; grupę OR7, gdzie R7 oznacza alkil lub aryl; halogen; pseudohalogen; grup ę OSO2R8, gdzie R8 oznacza alkil lub aryl; heteroaryl związany przez heteroatom; lub N-hydroksyheterocykl związany przez tlen ze związkiem o wzorze 6:
w warunkach odpowiednich i wystarczających do otrzymania związku o wzorze 4.
PL 201 758 B1
Wolną zasadę nelfinaviru, czyli związek o wzorze 4 (określonym powyżej) można także wytwarzać ze związku o wzorze 2. W sposobie tym związek o wzorze 2 poddaje się reakcji wytworzenia związku o wzorze 4, w warunkach odpowiednich i wystarczających. W tym przypadku związek o wzorze 2 jest określony następująco:
OH gdzie R1 oznacza alkil, cykloalkil, heterocykloalkil, aryl, heteroaryl lub grupę o wzorze 8:
w którym R2 oznacza grupę alkilową , grupę cykloalkilową , grupę heterocykloalkilową lub grupę O-R6, gdzie R6 oznacza grupę alkilową, grupę aryloalkilową lub grupę arylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 9
R3
Ra-Si-fR3 w którym każdy z podstawników R3 niezależ nie oznacza grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową;
lub R1 oznacza grupę o wzorze 10:
w którym R4 i każdy z podstawników R5 niezależnie oznaczają grupę alkilową, grupę cykloalkilową, grupę heterocykloalkilową, grupę arylową lub grupę heteroarylową.
Gdy R1 jest grupą o wzorze 8, w którym R2 oznacza grupę alkilową, wówczas R1 może być na przykład grupą octanową, propanianową, butanianową, piwalanową lub dowolną grupą alkiloestrową lub mieszanym węglanem z grupą taką jak benzyl. Innymi przykładami grup R1 będących grupami o wzorze 8 są estry kwasów aromatycznych lub heteroaromatycznych, takie jak benzoesan, podstawiony benzoesan, 1- lub 2-naftoesan lub podstawiony 1- lub 2-naftoesan, lub podstawiony 5- lub 6-członowy ester heteroaromatyczny. Przykładami grup R1 będących grupami alkilowymi są metyl, podstawiony metyl, etyl, propyl i butyl. Przykładami grup R1 typu eteru sililowego o wzorze 9 są trimetylosilil, t-butylodimetylosilil, triizopropylosilil, trifenylosilil i etery sililowe, w których grupy alkilowe R3 są kombinacją prostych grup alkilowych i arylowych. Przykładami grup R1 gdzie R1 jest częścią acetalu lub ketalu o wzorze 10 są acetonid, ketal cykloheksylidenowy, acetal benzylidenowy, acetal 2-metoksyetoksy-etylowy oraz pokrewne acetale i ketale, w których R4 i R5 oznaczają alkil, cykloalkil, heterocykloalkil, aryl lub heteroaryl. W niektórych korzystnych związkach o wzorach 2 i 3 i ich dopuszczalnych farmaceutycznie solach i solwatach R1 oznacza -C(O)CH3; wyrażając to inaczej, R2 w grupie o wzorze 8 oznacza -CH3.
Inne sposoby wytwarzania wolnej zasady nelfinaviru przy zastosowaniu związków o wzorach 2 i 3 opisano w zgł oszeniu patentowym USA nr 08/708607, zgł oszonym 5 wrześ nia 1996.
Do terminów stosowanych w niniejszym opisie mają zastosowanie następujące definicje.
Termin alkil odnosi się do podstawionych lub niepodstawionych grup o łańcuchach prostych lub rozgałęzionych, korzystnie mających jeden do ośmiu, bardziej korzystnie jeden do sześciu, a najbardziej korzystnie mających jeden do czterech atomów węgla. Określenie „alkil C1-C6 oznacza alkil o ł a ń cuchu prostym lub rozgałęzionym, mają cym od jednego do sześ ciu atomów węgla. Przykł adowymi grupami alkilowymi C1-C6 są metyl, etyl, n-propyl, izopropyl, butyl, izobutyl, sec-butyl, t-butyl, pentyl, neo-pentyl, heksyl, izoheksyl i podobne. Określenie „alkil C1-C6 obejmuje określenie „alkil C1-C4.
PL 201 758 B1
Termin „cykloalkil oznacza podstawiony lub niepodstawiony, nasycony lub częściowo nasycony, mono- lub policykliczny pierścień, korzystnie mający 5-14 atomów węgla. Przykładowymi cykloalkilami są pierścienie monocykliczne, mające 3-7, korzystnie 3-6 atomów węgla, takie jak cyklopropyl, cyklobutyl, cyklopentyl, cykloheksyl, cykloheptyl i podobne. Przykładowymi cykloalkilami są cykloalkile C5-C7, które są nasyconymi pierścieniowymi strukturami węglowodorowymi, zawierającymi od pięciu do siedmiu atomów węgla.
Termin „aryl odnosi się do aromatycznego, jednowartościowego rodnika monocyklicznego, bicyklicznego lub tricyklicznego, zawierającego 6, 10, 14 lub 18 atomów węgla w pierścieniu, który może być niepodstawiony lub podstawiony, i z którym mogą być skondensowane jedna lub więcej grup cykloalkilowych, heterocykloalkilowych lub heteroarylowych, które same mogą być niepodstawione lub podstawione jednym lub więcej niż jednym odpowiednich podstawników. Ilustrujące przykłady grup arylowych obejmują, nieograniczająco, fenyl, naftyl, antryl, fenantryl, fluoren-2-yl, indan-5-yl i podobne.
Termin „halogen oznacza chlor, fluor, brom lub jod. Termin „halo oznacza chloro, fluoro, bromo lub jodo.
Termin „grupa heterocykloalkilowa oznacza niearomatyczny jednowartościowy rodnik monocykliczny, bicykliczny lub tricykliczny, który jest nasycony lub nienasycony, zawierający 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 lub 18 atomów w pierścieniu i który zawiera 1, 2, 3, 4 lub 5 heteroatomów, wybranych z azotu, tlenu i siarki, który to rodnik może być niepodstawiony lub podstawiony, i z którym mogą być skondensowane jedna lub wię cej niż jedna grupa cykloalkilowa, arylowa lub heteroarylowa, które z kolei same mogą być niepodstawione lub podstawione. Ilustracyjnymi i nieograniczającymi przykładami grup heterocykloalkilowych są azetydynyl, pirolidyl, piperydyl, piperazynyl, morfolinyl, tetrahydro-2H-1,4-tiazynyl, tetrahydrofuryl, dihydrofuryl, tetrahydropiranyl, dihydropiranyl, 1,3-dioksolanyl, 1,3-dioksanyl, 1,4-dioksanyl, 1,3-oksatiolanyl, 1,3-oksatianyl, 1,3-ditianyl, azabicyklo[3.2.1]oktyl, azabicyklo[3.3.1]nonyl, azabicyklo[4.3.0]nonyl, oksabicyklo[2.2.1]heptyl, 1,5,9-triazacyklododecyl i podobne.
Termin „grupa heteroarylowa obejmuje aromatyczny jednowartościowy rodnik monocykliczny, bicykliczny lub tricykliczny, zawierający 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 lub 18 atomów w pierścieniu i który zawiera 1, 2, 3, 4 lub 5 heteroatomów, wybranych z azotu, tlenu i siarki, który to rodnik może być niepodstawiony lub podstawiony, i z którym mogą być skondensowane jedna lub więcej niż jedna grupa cykloalkilowa, heterocykloalkilowa lub arylowa, które z kolei same mogą być niepodstawione lub podstawione. Ilustracyjnymi i nieograniczającymi przykładami grup heteroarylowych są tienyl, pirolil, imidazolil, pirazolil, furyl, izotiazolil, furazanyl, izoksazolil, tiazolil, pirydyl, pirazynyl, pirymidynyl, pirydazynyl, triazynyl, benzo[b]tienyl, nafto[2,3-b]tiantrenyl, izobenzofuranyl, chromenyl, ksantenyl, fenoksatienyl, indolizynyl, izoindolil, indolil, indazolil, purynyl, izochinolil, chinolil, ftalazynyl, naftyrydynyl, chinoksalinyl, chinazolinyl, benzotiazolil, benzimidazolil, tetrahydrochinolinyl, cynolinyl, pterydynyl, karbazolil, betakarbolinyl, fenantrydynyl, akrydynyl, perimidynyl, fenantrolinyl, fenazynyl, izotiazolil, fenotiazynyl i fenoksazynyl.
Termin „acyl oznacza L6C(O)L4, gdzie L6 oznacza pojedyncze wiązanie, -O lub -N, L oznacza korzystnie alkil, grupę aminową, hydroksyl, alkoksyl lub wodór. Grupy alkilowa, aminowa i alkoksylowa mogą być ewentualnie podstawione. Przykładową grupą acylową jest grupa C1-C4-alkoksykarbonylowa, która jest grupą alkoksylową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, mającym od jednego do czterech atomów węgla, przyłączoną do grupy karbonylowej. Przykładowymi grupami alkoksykarbonylowymi C1-C4 są metoksykarbonyl, etoksykarbonyl, propoksykarbonyl, izopropoksykarbonyl, butoksykarbonyl i podobne. Inną przykładową grupą acylową jest grupa karboksylowa, w której L6 oznacza wiązanie pojedyncze a L4 oznacza alkoksyl, wodór lub hydroksyl. Inną przykładową grupą acylową jest N-(C1-C4)alkilokarbamoil (L6 oznacza wiązanie pojedyncze a L4 oznacza grupę aminową), który jest łańcuchem alkilowym prostym lub rozgałęzionym, mającym od jednego do czterech atomów węgla, przyłączonym do atomu azotu grupy karbamoilowej. Przykładowymi grupami N-(C1-C4)alkilokarbamoilowymi są N-metylokarbamoil, N-etylokarbamoil, N-propylokarbamoil, N-izopropylokarbamoil, N-butylokarbamoil i N-t-butylokarbamoil i podobne. Innymi przykładowymi grupami acylowymi są grupy N, Ndi(C1-C4)alkilokarbamoilowe, które mają dwa proste lub rozgałęzione łańcuchy alkilowe, każdy mający od jednego do czterech atomów węgla, przyłączone do atomu azotu grupy karbamoilowej. Przykładowe grupy N,N-di(C1-C4)alkilokarbamoilowe obejmują N,N-dimetylokarbamoil, N,N-etylometylokarbamoil, N,N-metylopropylokarbamoil, N,N-etyloizopropylokarbamoil, N-butylometylo-karbamoil, N-sec-butyloetylokarbamoil i podobne.
PL 201 758 B1
Odpowiednie grupy zabezpieczające są znane znawcom. Przykłady odpowiednich grup zabezpieczających można znaleźć w publikacji T. Green & P. Wuts, „Protective Groups in Organic Synthesis (wyd. 2, 1991).
Termin „aryloalkil odnosi się do każdej podstawionej lub niepodstawionej grupy, o hybrydyzacji sp3 w punkcie przyłączenia, i zawierającej także w tej grupie pierścień lub pierścienie aromatyczne.
Termin „pseudohalogen odnosi się do azydków, cyjanków, izocyjanianów i izotiocyjanianów.
Termin „N-hydroksyheterocykliczny odnosi się do grup podstawionych lub niepodstawionych, mających atom tlenu w punkcie przyłączenia, które są także związane z azotem azotowego pierścienia heterocyklicznego lub układu pierścieni.
Przykłady takich grup obejmują:
Termin „ester alkilowy odnosi się do grup estrowych, w których grupą przyłączoną do tlenu estryfikującego jest grupa alkilowa.
Termin „mieszany węglan odnosi się do związków zawierających grupę funkcyjną:
w której Ra i Rb niezależnie oznaczają grupy alkilowe, arylowe lub aryloalkilowe.
Termin „ester kwasu aromatycznego lub heteroaromatycznego odnosi się do kwasów karboksylowych, w których grupa karboksylowa jest przyłączona bezpośrednio do podstawionego lub niepodstawionego pierścienia aromatycznego lub heteroaromatycznego, takich jak kwas benzoesowy lub 2-pirośluzowy.
Skrót „DABCO oznacza odczynnik 1,4-diazabicyklo[2.2.2]oktan.
Skrót „DBN oznacza odczynnik 1,5-diazabicyklo[4.3.0]non-5-en.
Skrót „DBU oznacza odczynnik 1,8-diazabicyklo[5.4.0]non-7-en.
Termin „eter sililowy oznacza grupę:
w której Rc, Rd i Re niezależnie oznaczają grupy alkilowe, arylowe lub aryloalkilowe.
Termin „perfluoroalkanosulfonian odnosi się do estrów alkanosulfonianowych, w których jeden lub więcej atomów wodoru jest zastąpionych atomami fluoru.
Termin „eter winylowo-alkilowy odnosi się do grup eterowych, w których z tlenem eterowym związane są grupa alkilowa i podstawiona lub niepodstawiona grupa zawierająca olefinę, i grupa zawierająca olefinę jest związana z tlenem eterowym poprzez jeden z węgli połączonych wiązaniem podwójnym.
Termin „kwas arylosulfonowy odnosi się do grupy o wzorze:
ο
II
Ar-S-OH
II ο
w którym Ar oznacza podstawiony lub niepodstawiony pierś cień aromatyczny.
Termin „grupa opuszczająca odnosi się do dowolnej grupy, która odchodzi od cząsteczki w reakcji podstawienia przez rozerwanie wiązania. Przykładowymi grupami opuszczającymi są halogenki, arenosulfoniany, alkilosulfoniany i trifluorometanosulfoniany.
PL 201 758 B1
Termin „arenosulfonian odnosi się do dowolnej podstawionej lub niepodstawionej grupy, która jest estrem kwasu arylosulfonowego.
Termin „alkilo- lub arylo-karbodiimidy odnosi się do każdego reagenta o wzorze Rf-N=C=N-Rg, w którym Rf i Rg oznaczają niezależ nie aryl, alkil lub aryloalkil.
Skrót „DMF oznacza rozpuszczalnik N,N-dimetyloformamid.
Skrót „NMP oznacza rozpuszczalnik N-metylo-2-pirolidynon.
Skrót „THF oznacza rozpuszczalnik tetrahydrofuran.
Termin „alkilotiolany odnosi się do podstawionych lub niepodstawionych związków, będących solami metalicznymi alkanotioli.
Termin „halogenki trialkilosililowe odnosi się do związków zawierających atom krzemu i 3 grupy alkilowe, które mogą być takie same lub różne.
Termin „hydrogenoliza odnosi się do reakcji, w której ulega rozerwaniu wiązanie pojedyncze, a z atomami poprzednio połączonymi zostają zwią zane atomy wodoru.
Przykłady podstawników dla grup alkilowych i arylowych obejmują grupę merkaptanową, tioeter, grupę nitrową (NO2), aminową, aryloksylową, halogen, hydroksyl, alkoksyl i acyl, jak również aryl, cykloalkil oraz nasycone i częściowo nasycone heterocykle. Przykłady podstawników dla grup cykloalkilowych obejmują podstawniki wymienione powyżej dla grup alkilowych i arylowych, jak również aryl i alkil.
Przykładowe podstawione grupy arylowe obejmują pierścień fenylowy lub naftylowy podstawiony jednym lub więcej niż jednym podstawnikiem, korzystnie jednym do trzech podstawników, niezależnie wybranych spośród halogenów; hydroksylu; morfolino (C1-C4)alkoksykarbonylu; pirydylo(C1-C4)alkoksykarbonylu; halo (C1-C4)alkilu; (C1-C4)alkilu; (C1-C4)alkoksylu; karboksylu; (C1-C4)alkoksy-karbonylu; karbamoilu; N-(C1-C4)(alkilokarbamoilu; grupy aminowej; grupy (C1-C4)alkilaminowej; grupy di(C1-C4)alkiloaminowej; lub grupy o wzorze -(CH2)a-R7, gdzie a oznacza 1, 2, 3 lub 4, a R7 oznacza grupę hydroksylową, (C1-C4)alkoksylową, karboksylową, (C1-C4)alkoksykarbonylową, aminową, karbamoilową, (C1-C4)alkiloaminową, lub di(C1-C4)alkiloaminową.
Innym podstawionym alkilem jest halo(C1-C4)alkil, który stanowi prosty lub rozgałęziony łańcuch alkilowy mający od jednego do czterech atomów węgla, z przyłączonymi do niego 1-3 atomami halogenów. Przykładowe grupy halo(C1-C4)alkilowe obejmują chlorometyl, 2-bromoetyl, 1-chloroizopropyl, 3-fluoropropyl, 2,3-dibromobutyl, 3-chloroizobutyl, jodo-t-butyl, trifluorometyl i podobne.
Innym podstawionym alkilem jest hydroksy(C1-C4)alkil, który stanowi prosty lub rozgałęziony łańcuch alkilowy mający od jednego do czterech atomów węgla, z przyłączoną do niego grupą hydroksylową. Przykładowe grupy hydroksy(C1-C4)alkilowe obejmują hydroksymetyl, 2-hydroksyetyl, 3-hydroksypropyl, 2-hydroksyizopropyl, 4-hydroksybutyl i podobne.
Jeszcze innym podstawionym alkilem jest (C1-C4)alkiotio-(C1-C4)alkil, który stanowi prosty lub rozgałęziony łańcuch (C1-C4)alkilowy z przyłączoną do niego grupą (C1-C4)allkilotio. Przykładowe grupy (C1-C4)alkilotio (C1-C4)alkilowe obejmują metylotiometyl, etylotiometyl, propylotiopropyl, secbutylotiometyl i podobne.
Innym przykładowym podstawionym alkilem jest heterocyklo(C1-C4)alkil, który stanowi prosty lub rozgałęziony łańcuch alkilowy mający od jednego do czterech atomów węgla, z przyłączoną do niego grupą heterocykliczną. Przykładowe grupy heterocyklo(C1-C4)alkilowe obejmują pirolilometyl, chinolinylometyl, 1-indoliloetyl, 2-furyloetyl, 3-tien-2-ylopropyl, 1-imidazolilo-izopropyl, 4-tiazolilobutyl i podobne.
Jeszcze inną podstawioną grupą alkilową jest arylo(C1-C4)alkil, który stanowi prosty lub rozgałęziony łańcuch alkilowy mający od jednego do czterech atomów węgla, z przyłączona do niego grupą arylową. Przykładowe grupy arylo(C1-C4)alkilowe obejmują fenylometyl, 2-fenyloetyl, 3-naftylopropyl, 1-naftyloizopropyl, 4-fenylobutyl i podobne.
Grupy heterocykloalkilowe i heteroarylowe mogą być na przykład podstawione 1, 2 lub 3 podstawnikami niezależnie wybranymi spośród halogenów; halo (C1-C4)alkilu; (C1-C4)alkilu; (C1-C4)alkoksylu; karboksylu; (C1-C4)alkoksykarbonylu; karbamoilu; N-(C1-C4)alkilokarbamoilu; grupy aminowej; grupy (C1-C4)alkiloaminowej; grupy di(C1-C4)alkiloaminowej; lub grupy o wzorze -(CH2)a-R7, gdzie a oznacza 1, 2, 3 lub 4, a R7 oznacza grupę hydroksylową, (C1-C4)alkoksylową, karboksylową, (C1-C4)alkoksykarbonylową, aminową, karbamoilową, (C1-C4)alkiloaminową, lub di (C1-C4)alkiloaminową.
Przykłady podstawionych grup heterocykloalkilowych obejmują 3-N-t-butylokarboksyamidodekahydroizochinolinyl i 6-N-t-butylo-karboksyamidooktahydrotieno[3,2-c]pirydynyl. Przykładowymi podstawionymi grupami heteroarylowymi są 3-metyloimidazolil, 3-metoksypirydyl, 4-chlorochinolinyl,
PL 201 758 B1
4-aminotiazolil, 8-metylo-chinolinyl, 6-chlorochinoksalinyl, 3-etylopirydyl, 6-metoksy-benzimidazolil, 4-hydroksyfuryl, 4-metyloizochinolinyl, 6,8-dibromochinolinyl,4,8-dimetylonaftyl, 2-metylo-1,2,3,4-tetrahydroizochinolinyl, N-metylochinolin-2-yl, 2-t-butoksykarbonylo-1,2,3,4-izochinolin-7-yl i podobne.
Schemat reakcji konwersji pochodnych kwasu 3-hydroksy-2-metylobenzoesowego przedstawiono poniżej.
Kwas 1 jest dostępny w handlu z firm Lancaster Labs i Sugai Chemical Industries, Ltd, Japonia. Kwas 1 można także wytworzyć zgodnie z procedurą opisaną w opisie patentowym USA nr 5484926 dla przykładu 9C.
Gdy R1 oznacza grupę acylową lub ester kwasu aromatycznego lub heteroaromatycznego, wówczas R1 można wprowadzić do kwasu 3-hydroksy-2-metylobenzoesowego (Etap 1), stosując odpowiadające halogenki lub bezwodniki acylowe w typowych rozpuszczalnikach organicznych dla tych typów reakcji, takich jak rozpuszczalniki halogenowane, etery i węglowodory, w obecności zasady. Takimi zasadami są typowo zasady nieorganiczne, takie jak wodorotlenki, wodorowęglany i węglany metali lub zasady organiczne, takie jak aminy jak trietyloamina, dietyloamina, dietyloizopropyloamina, DABCO lub podobne di- lub trialkiloaminy, jak również zasady amidynowe, jak DBU i DBN. Reakcje te typowo przebiegają w dowolnej temperaturze od temperatury poniżej temperatury pokojowej do około 100°C. Alternatywnie, estryfikację można katalizować kwasami, takimi jak kwas siarkowy, stosowanymi w połączeniu z bezwodnikami.
Gdy R1 i oznacza grupę eterową, R1 można wprowadzić wykorzystując odpowiadającą grupę R1 związaną z grupą opuszczającą, którą następnie podstawia się. Reakcje te generalnie prowadzi się w większoś ci typowych rozpuszczalników organicznych, takich jak THF, eter dietylowy, dioksan, eter metylowo-t-butylowy lub inne etery; estrach takich jak octan etylu, metylu i izopropylu; rozpuszczalnikach halogenowanych, takich jak halogenowane metany i etany, chlorobenzen i inne halogenowane benzeny; nitrylach takich jak acetonitryl i propionitryl; niższych alkoholach takich jak etanol, izopropanol, t-butanol i alkohole pokrewne; oraz w polarnych rozpuszczalnikach organicznych, takich jak dimetyloformamid, sulfotlenek dimetylu, N-metylo-2-pirolidon i pokrewne rozpuszczalniki amidowe. W takim sposobie zwykle stosuje się zasadę. Jako zasady typowo stosuje się zasady nieorganiczne, takie jak wodorotlenki, wodorowęglany i węglany metali lub zasady organiczne takie jak aminy jak trietyloamina, dietyloamina, dietyloizopropyloamina, DABCO lub podobne di- lub trialkiloaminy, jak również zasady amidynowe, jak DBU i DBN. Reakcje te typowo przebiegają w dowolnej temperaturze od poniżej temperatury pokojowej do około 100°C.
Gdy grupa R1 oznacza eter sililowy, można ją wprowadzić stosując odpowiadające halogenki lub perfluoroalkanosulfoniany sililowe w większości rozpuszczalników organicznych, takich jak THF, eter dietylowy, dioksan, eter metylowo-t-butylowy, lub inne etery; estry takie jak octan etylu, metylu i izopropylu; rozpuszczalniki halogenowane, takie jak halogenowane metany i etany, chlorobenzen i inne halogenowane benzeny; nitryle takie jak acetonitryl i propionitryl; oraz polarne rozpuszczalniki organiczne, takie jak dimetyloformamid, N-metylo-2-pirolidynon i pokrewne rozpuszczalniki amidowe.
PL 201 758 B1
W takim sposobie zwykle stosuje się zasadę . Jako zasady typowo stosuje się zasady nieorganiczne, takie jak wodorotlenki, wodorowęglany i węglany metali lub zasady organiczne, takie jak aminy jak trietyloamina, dietyloamina, dietyloizopropyloamina, DABCO lub podobne di- lub trialkiloaminy, jak również zasady amidynowe, jak DBU i DBN.
Gdy R1 oznacza grupę acetalową lub ketalową, można ją wprowadzić przez alkilowanie odpowiednim α-halogenoeterem w sposób podobny jak opisany powyżej dla innych halogenków alkilowych. Alternatywnie, można zastosować wspomaganą przez kwas addycję kwasu 3-hydroksy-2-metylobenzoesowego do odpowiadającego eteru winylowo-alkilowego. Reakcje te są wspomagane zarówno przez kwasy organiczne (takie jak kwas p-toluenosulfonowy i pokrewne kwasy alkilo- i arylosulfonowe, kwas trifluorooctowy i pokrewne organiczne kwasy karboksylowe o pK poniżej 2) jak i kwasy nieorganiczne (takie jak kwasy siarkowy, chlorowodorowy, fosforowy i azotowy).
Grupę X wprowadza się w etapie 2 przez reakcję pochodnej kwasu karboksylowego 2. Halogenki acylowe o wzorze 3 można wytworzyć stosując nieorganiczne środki halogenujące, takie jak chlorek lub bromek tionylu, tri-chlorek lub -bromek fosforu, pięciochlorek lub -bromek fosforu, lub środki organiczne, takie jak chlorek oksalilu lub kwas trichloroizocyjanurowy. Proces ten można katalizować DMF lub pokrewnym alkiloamidem.
Estry o wzorze 3 można wytworzyć na wiele sposobów, wychodząc z chlorku kwasowego (związki o wzorze 3) przez połączenie z żądanym alkoholem w obecności wskazanej uprzednio zasady organicznej lub nieorganicznej. Alternatywnie, ester można wytworzyć na drodze katalizowanej kwasem estryfikacji w obecności żądanego alkoholu. Sulfoniany zwykle wytwarza się przez reakcję pochodnych kwasu karboksylowego (związki o wzorze 2) z chlorkami alkilo- lub arylosulfonowymi w obecności jako zasady aminy organicznej, takiej jak trietyloamina w niepolarnym rozpuszczalniku w temperaturach poniżej 0°C. Pochodne pseudohalogenowe zwykle wytwarza się z halogenków kwasowych (związki o wzorze 3) przez reakcję z pseudohalogenkiem nieorganicznym w obecności zasady. Pochodne heteroarylowe (związki o wzorze 2) wytwarza się także z halogenków kwasowych o wzorze 3, stosując konkretny związek heteroarylowy w obecności zasady aminowej w rozpuszczalniku niepolarnym. Pochodne N-hydroksyheterocykliczne wytwarza się z halogenków kwasowych o powyższym wzorze 3, a także można je wytwarzać stosując alkilo- lub arylo-karbodiimidy i zasadę aminową jako czynniki kondensujące.
Sprzęganie związku 3 z aminą 6 (etap 3) można prowadzić na wiele sposobów, zależnie od rodzaju konkretnego X. Gdy stosuje się wolny kwas (X=OH), wówczas sprzęganie można prowadzić stosując metody z wykorzystaniem karbodiimidu, przy użyciu dowolnego z typowych odczynników tej klasy, takich jak dicykloheksylokarbodiimid lub pokrewne dialkilokarbodiimidy, EDC (sole 1-(3-dimetyloamino-propylo)-3-etylokarbodiimidu), lub pokrewne odczynniki rozpuszczalne w wodzie, wraz z zasadą organiczną w postaci aminy w polarnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak dioksan, DMF, NMP i acetonitryl w obecności związku N-hydroksyheterocyklicznego, w tym hydroksysukcynoimidu lub estru N-hydroksybenzotriazolu.
Gdy X oznacza halogen lub pseudohalogen, sprzęganie można prowadzić w większości typowych rozpuszczalników organicznych, takich jak THF; eter dietylowy, dioksan, eter metylowe t-butylowy, lub inne etery; aceton, cykloheksanon, keton metylowo-izobutylowy i inne ketony; estry takie jak octan etylu, metylu i izopropylu; rozpuszczalniki halogenowane, takie jak halogenowane metany i etany, chlorobenzen i inne halogenowane benzeny; nitryle takie jak acetonitryl i propionitryl; niższe alkohole takie jak etanol, izopropanol, t-butanol i alkohole pokrewne; oraz polarne rozpuszczalniki organiczne, takie jak dimetyloformamid, sulfotlenek dimetylu, N-metylo-2-pirolidynon i pokrewne rozpuszczalniki amidowe. W takim sposobie zwykle stosuje się zasadę. Jako zasady typowo stosuje się zasady nieorganiczne, takie jak wodorotlenki, wodorowęglany i węglany metali lub zasady organiczne, takie jak aminy jak trietyloamina, dietyloamina, dietyloizopropyloamina, DABCO lub podobne di- lub trialkiloaminy, jak również zasady amidynowe, jak DBU i DBN.
Usunięcie grupy zabezpieczającej przeprowadza się stosując typowe metody odblokowania danej klasy grup zabezpieczających. Estry i węglany usuwa się zwykle wodnymi lub alkoholowymi roztworami zasad nieorganicznych, takich jak wodorotlenki, wodorowęglany i węglany metali, w temperaturach od pokojowej do 100°C. Etery odblokowuje się, stosując kwasy Lewisa stanowiące związki boru, takie jak BBr3 i BCl3, alkilotiolany lub halogenki trialkilosililowe. Eterowe lub węglanowe grupy zabezpieczające zawierające związane z heteroatomami grupy benzylowe można usunąć przez hydrogenolizę z kataliza-torem palladowym lub platynowym. Acetalowe grupy zabezpieczające można usunąć w warunkach wodnego lub alkoholowego roztworu kwasu, stosując jako promotor kwas Lewi14
PL 201 758 B1 sa, taki jak halogenki metali przejściowych lub halogenki metali grupy 3, lub protonowe kwasy organiczne (takie jak kwas p-toluenosulfonowy i pokrewne kwasy alkilo- i arylosulfonowe, kwas trifluorooctowy i pokrewne organiczne kwasy karboksylowe o pK poniżej 2) jak i kwasy nieorganiczne (takie jak kwasy siarkowy, chlorowodorowy, fosforowy i azotowy). Sililowe grupy zabezpieczające można usunąć za pomocą wodnego lub alkoholowego roztworu zasady lub kwasu lub przez desililację wspomaganą przez jon fluorkowy, stosując nieorganiczne źródła jonu fluorkowego, takie jak fluorek cezu lub potasu lub tetra-alkiloamoniowe sole fluorkowe.
Mesylan nelfinaviru można wytworzyć z chlorku 3-acetoksy-2-metylobenzoilu (chlorek kwasowy). Chlorek kwasowy można wytworzyć z odpowiadającego kwasu 3-hydroksy-2-metylobenzoesowego w dwuetapowej procedurze przedstawionej na poniższym schemacie.
Przy wytwarzaniu chlorku kwasowego kwas 1 przekształca się w acetoksykwas (związek o wzorze 2), na który działa się chlorkiem tionylu, otrzymując z dobrą wydajnością chlorek 3-acetoksy-2-metylobenzoilu.
Chlorek kwasowy można następnie sprzęgać z aminą 6 w typowych warunkach, otrzymując wolną zasadę nelfinaviru, zgodnie z poniższym schematem:
Na chlorek kwasowy działa się aminą 6 w obecności trietyloaminy w THF w temperaturze pokojowej przez 30 minut, po czym przeprowadza się hydrolizę grupy octanowej wodnym roztworem zasady, otrzymując wolną zasadę nelfinaviru. Wolną zasadę można przekształcić w mesylan nelfinaviru sposobami opisanymi szczegółowo poniżej.
Wytwarzanie wolnej zasady nelfinaviru z chlorku kwasu 3-acetoksy-2-metylobenzoesowego
Schemat procesu
W celu otrzymania chlorku 3-acetoksy-2-metylobenzoilu kwas 3-hydroksy-2-metylobenzoesowy zawieszono w kwasie octowym z dodatkiem bezwodnika octowego i katalitycznej ilości kwasu siarkowego. Acetylowanie grupy hydroksylowej zakończyło się po dwóch godzinach w temperaturze pokojowej. Po zakończeniu reakcji uzyskaną zawiesinę wylano do wody i wydzielono produkt przez filtrację. Wilgotny placek filtracyjny ponownie zawieszono w wodzie, wydzielono przez filtrację i suszono
PL 201 758 B1 pod próżnią. Otrzymano z wydajnością 80-90% produkt o czystości 89-92% (na podstawie HPLC). Surowy, suchy kwas 3-acetoksy-2-metylobenzoesowy rozpuszczono w czterech objętościach octanu etylu, ogrzewając do wrzenia. Uzyskany roztwór ochłodzono do <70°C i dodano pięć objętości heksanów. Mieszaninę ponownie ogrzano do wrzenia i następnie chłodzono do <10°C przez 1 godzinę. Zawiesinę przesączono i przemyto reaktor przesączem. Produkt suszono pod próżnią. Rekrystalizacja poprawiła czystość produkt w analizie HPLC UV z 89-92% do >98%. Zawartość największego pojedynczego zanieczyszczenia spadła z 4-5% do ~0,5%. Produktem był kwas 3-acetoksy-2-metylobenzoesowy.
Kwas 3-acetoksy-2-metylobenzoesowy zawieszono w eterze metylowo-t-butylowym (MTBE) i zadano 1,2 równoważ nika chlorku tionylu i katalityczną iloś cią dimetyloformamidu. Po trzech godzinach w temperaturze pokojowej reakcja była zakończona, dając brązowy roztwór. Rozpuszczalniki (MTBE) usunięto przez destylację próżniową. Resztki chlorku tionylu usunięto przez dodanie toluenu i następnie destylację próżniową. Uzyskany chlorek 3-acetoksy-2-metylobenzoilu wydzielono albo bezpośrednio w postaci oleju albo przez krystalizację z dwóch objętości heptanu w temperaturze < 10°C. Wyodrębniając produkt w postaci oleju uzyskano wydajność >100%, a krystalizując z heptanu - 82-85%.
W celu otrzymania związku 6 do sprzęgania, związek o wzorze 5 (wytworzony w sposób opisany poniżej) ogrzewano do wrzenia w mieszaninie etanolu i wodnego roztworu NaOH w celu odszczepienia grupy zabezpieczającej CBZ z wytworzeniem związku o wzorze 6. Dodano wodę i HCl w celu rozpuszczenia Na2CO3 i zobojętnienia nadmiaru NaOH, otrzymując dwufazową mieszaninę. Mieszaninę ochłodzono i usunięto niższą warstwę wodną. Dodano trietyloaminę a następnie roztwór chlorku 3-acetoksy-2-metylobenzoilu w THF, otrzymując octan związku o wzorze 4. Dodano wodny roztwór NaOH i ogrzewano mieszaninę do wrzenia, otrzymując związek o wzorze 4. Mieszaninę zatężono pod ciśnieniem atmosferycznym w celu usunięcia tetrahydrofuranu, trietyloaminy i większości etanolu. Mieszaninę dodano do ogrzanego roztworu wody i lodowatego kwasu octowego w celu wytrącenia produktu. Skorygowano pH przez dodanie dodatkowej ilości kwasu i odsączono osad na gorąco. Wilgotny placek filtracyjny przemyto gorącą wodą i wysuszono, otrzymując surową wolną zasadę nelfinaviru.
Metodę tę opisano bardziej szczegółowo poniżej.
Wytwarzanie kwasu 3-acetoksy-2-metylobenzoesowego
Me O kwas 3-hydroksy-2-metylobenzoesowy kwas octowy kat. ilość H2SO4
O O Me^O
Me O kwas 3-acetoksy-2-metylobenzoesowy
PROCEDURA:
Materiały
kwas 3-hydroksy-2-metylobenzoesowy c. c. 152,15 3500g 1,0 równ.
kwas octowy 8750 ml
kwas siarkowy 70 ml
bezwodnik octowy c. c. 102,1 d 1,082 2390 ml 1,1 równ.
woda oczyszczana 28000 ml
Do reaktora o pojemności 22 l wprowadzono kwas octowy (8750 ml), kwas 3-hydroksy-2-metylo-benzoesowy (3500 g) i kwas siarkowy (70 ml). Zawartość reaktora mieszano do ujednorodnienia. Ciepło reakcji egzotermicznej ogrzało mieszaninę do 36°C. Do reaktora dodano bezwodnik octowy (2390 ml). Ciepło reakcji egzotermicznej ogrzało zawartość reaktora od 36 do 44°C. Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez dwie godziny (zawartość reaktora powoli ochładzała się samorzutnie). Przeprowadzono test TLC na zakończenie konwersji substancji wyjściowej. Po zakończeniu reakcji mieszanina reakcyjna stanowiła brązową zawiesinę.
PL 201 758 B1
Do ekstraktora o pojemności 50 l dodano wodę oczyszczaną (17500 ml) i do tej wody dodano mieszaninę reakcyjną z reaktora. Reaktor spłukano wodą oczyszczaną (3500 ml) do ekstraktora. Mieszaninę reakcyjną odsączono próżniowo, przemyto reaktor i placek filtracyjny wodą oczyszczaną (3500 ml). Wilgotny placek filtracyjny przeniesiono do ekstraktora o pojemności 50 l i dodano wodę oczyszczaną (14000 ml), mieszając aż do uzyskania jednorodnej zawiesiny. Zawiesinę odsączono próżniowo, a reaktor i placek filtracyjny przemyto wodą oczyszczaną (3500 ml). Placek filtracyjny możliwie najdokładniej odciśnięto i przeniesiono na tace do suszenia. Produkt wysuszono w suszarce próżniowej w temperaturze 60 - 80°C i >28 mm Hg (3,73 kPa) przez 12-72 godziny. Wydajność teoretyczna: 4466 g. Rzeczywiście otrzymana masa: 3910 g (87,6%). Oznaczenie HPLC: 89,4% lub 87,7%.
Oczyszczanie przeprowadzono w sposób następujący. Surowy kwas 3-acetoksy-2-metylobenzoesowy (3910 g z powyższego etapu) i octan etylu (16,0 l) wprowadzono do reaktora o pojemności 50 l. Zawartość reaktora ogrzewano do wrzenia (77°C) aż wszystkie substancje stałe przeszły do roztworu. Zawartość reaktora ochłodzono do <70°C. Do reaktora dodano heksany (19,5 l). Ponownie ogrzano zawartość reaktora do wrzenia (69°C), po czym ochłodzono mieszaninę do <10°C na 1 godzinę. Ochłodzoną zawiesinę z tego etapu odsączono próżniowo i przepłukano reaktor zimną cieczą macierzystą. Placek filtracyjny odciśnięto możliwie najdokładniej i przeniesiono na tace do suszenia. Produkt wysuszono w suszarce próżniowej w temperaturze 60 - 70°C i > 28 mm Hg (3,73 kPa) przez 12-72 godziny. Wydajność teoretyczna: 3910 g. Rzeczywiście otrzymana masa: 3128 g (80%). W wyniku tej procedury czystość oznaczona metodą HPLC UV wzrosła z 89-92% do >98%. Największe pojedyncze zanieczyszczenie spadło z 4-6% do <1%. Wyodrębniony produkt jest brązowym osadem. 1H NMR δ 8,0 (d, 1H), 7,3 (nakładające się m, 2H), 2,5 (s, 3H), 2,3 (s, 3H).
Wytwarzanie chlorku 3-acetoksy-2-metylobenzoilu
Materiały c. c. d ilość równ.
kwas 3-acetoksy-2-metylo-benzoesowy 194,19 3000 g 1,0
eter me tylowo-t-butylowy 12000 ml
chlorek tionylu 118,97 1,638 1350 ml 1,2
dimetyloformamid 73,09 0,944 60 ml 0,05
Toluen 7500 ml
Heptan 7500 ml
Reaktor o pojemności 22 l przedmuchano azotem i załadowano rekrystalizowany kwas 3-acetoksy-2-metylobenzoesowy (3000 g), MTBE (12000 ml) i dimetyloformamid (60 ml). Zawartość reaktora mieszano, otrzymując jednorodną mieszaninę. Do reaktora dodano chlorek tionylu (1350 ml). Tę mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 19 godzin (zwykle do zakończenia reakcji potrzeba nie więcej niż 3 godziny, ale dla wygody mieszaninę można trzymać dłużej). Roztwór poreakcyjny przeniesiono do wyparki rotacyjnej Buchi, a reaktor przepłukano toluenem (1500 ml). Roztwór zatężono tak bardzo, jak to możliwe, utrzymując temperaturę łaźni 40-50°C. Do tego zatężonego roztworu dodano toluen (6000 ml). Toluen oddestylowano na wyparce rotacyjnej w celu odpędzenia nadmiaru chlorku tionylu. Koncentrat przeniesiono z powrotem do reaktora 22 l, a kolbę Buchi przepłukano heptanem (6000 ml). Mieszaninę heptanową ochłodzono pod azotem do < 5°C. Mieszani-nę krystalizacyjną przetrzymywano w < 5°C przez > 30 minut, mieszaninę przesączono i placek filtracyjny przemyto zimnym heptanem (1500 ml, < 5°C). Placek filtracyjny wysuszono w suszarce próżniowej w temperaturze 15-20°C i > 28 mm Hg (3,73 kPa) przez 24 godziny, otrzymując brązowy, ziarnisty osad. Wydajność teoretyczna: 3285 g. Rzeczywiście wytworzono: 2704 g (82,3%). Oznaczenie HPLC: 97,51%. 1H NMR δ 8,1 (d, 1H), 7,4 (nakładające się m, 2H), 2,4 (s, 6H).
PL 201 758 B1
Konwersja chlorku 3-acetoksy-2-metylobenzoilu i związku 6 do wolnej zasady nelfinaviru
Schemat reakcji
Etap A: Konwersja związku 5 do związku 6
5 oksazołidynon e
CnHłjNjOiS C25H37N3SO3 C24HJ9N3SO2
567.79 459.66 433.65
Do okrągłodennej kolby trójszyjnej o pojemności 22 l (;„RBF), wyposażonej w chłodnicę zwrotną, sondę temperaturową i mieszadło mechaniczne, załadowano związek o wzorze 5 (1 kg, 97,7%, 17,2 moli, równ.) (który można wytworzyć w sposób opisany poniżej), etanol (5 l, 95%), NaOH (280 ml, 50%, 5,33 moli, 3,1 równ.) i wodę (2 l, DI). Mieszaninę mieszano i ogrzewano do wrzenia (80-82°C). W temperaturze 50°C wszystkie substancje stał e rozpuś cił y się , dają c klarowny żó ł ty roztwór. W miarę postępu reakcji mieszanina stawała się zamglona z powodu wypadania Na2CO3 (obj. = 8280 ml). Odblokowanie śledzono za pomocą HPLC. Analiza po 210 minutach wykazała całkowite zużycie związku o wzorze 5, 0,95% oksazolidynonu, 36% alkoholu benzylowego i 62,5% związku o wzorze 6. Analiza po 300 minutach wykazała 0,34% oksazolidynonu, 36% alkoholu benzylowego i 62,6% związku o wzorze 6. Do mieszaniny dodano wodę (1260 ml) w celu rozpuszczenia wszystkich substancji stałych i mieszaninę ochłodzono do 67°C (obj. = 9540 ml). Do mieszaniny dodano następnie HCl (344 ml, 6N,
PL 201 758 B1
2,06 moli, 1,2 równ.). Mieszaninę mieszano 10 minut, po czym pozostawiono do osadzenia na 20 minut, otrzymując dwie warstwy (obj. = 9884 ml). Niższą wodną warstwę Na2CO3 usunięto w 60°C. Objętość usuniętej warstwy wodnej wyniosła 365 ml, pH=14. pH klarownej żółtej górnej warstwy wynosiło 10-10,5.
Warstwę górną użyto bezpośrednio w następnym etapie.
Etap B: Konwersja związku 6 do octanu związku 4
octan związku 4
C^Hj-łNjSCh CmHjtNjOsŚ
433.65 609.83
Chemikalia źródło czystość kg 1 D c. c. mole równ.
Związek 6/EtOH 1040-090 (0,746) 433,65 (1,72) 1,00
trietyloamina Fisher 0,26 0,36 0,726 101,19 2,58 1,50
tetra hydro fu ran Fisher 0,40 0,45 0,889 72,11
chlorek 3-acetoksy-2-metylobenzoilu AC1322 98,9% 0,39 212,63 1,81 1,05
wzorzec 1040-092
Roztwór z etapu A ochłodzono do 25°C, dodano trietyloaminę (360 ml, 2,58 moli, 1,50 równ.) i ochł odzono mieszaninę do 7°C (pH= 11,5-12,0). W 23°C mieszanina stał a się zamglona (obj. =9879 ml). Mieszaninę tę załadowano w ciągu 5 minut do mieszaniny chlorku 3-acetoksy-2-metylobenzoilu (388,5 g, 98,8%, 1,81 moli, 1,05 równ.) i tetrahydrofuranu (440 ml). Do zakończenia konwersji użyto THF (10 ml). Zaobserwowano egzotermę 7,4°C. Na końcu dodawania mieszanina stała się mleczno-biała (obj. =10717 ml). Analiza HPLC po 30 minutach wykazała < 0,2% związku o wzorze 6, 77% octanu związku o wzorze 4, 18,2% alkoholu benzylowego i brak estru. Mleczną mieszaninę użyto bezpośrednio w następnym etapie.
Etap C: Zmydlanie octanu związku 4
Chemikalia źródło czystość kg 1 d c. c. mole równ.
Octan związku 4/PA (1,05) 609,83 (1,72) 1,00
NaOH Fisher 50% 0,55 0,36 1,515 40,00 6,88 4,00
Woda DI 15,0 15 1,000 18,02
HOAc, lodowaty Fisher 17,4N 0,25 0,23 1,049 60,05 4,07 2,37
Etanol (5% metanolu) McCormick 95% 0,04 0,05 0,785 46,07
PL 201 758 B1
Do mieszaniny z etapu B dodano NaOH (50%, 364 ml, 6,88 moli, 4,0 równ.). Mleczna mieszanina stała się klarowna, następnie zamglona, lekko brązowa. Mieszaninę mieszano przez 35 minut w temperaturze 20°C. Analiza HPLC wykazał a 15,9% alkoholu benzylowego, 78,6% zwią zku 4 i nieobecność octanu (obj . =11081 ml). Mieszaninę ogrzano do wrzenia i częściowo zatężono pod ciśnieniem atmosferycznym aż do osiągnięcia temperatury 82°C. Objętość destylatu wynosiła 4275 ml. pH mieszaniny wynosiło 14. Zmierzono objętość kotła (obj. =6000 ml).
Do kolby trójszyjnej okrągłodennej o pojemności 12 l wyposażonej w sondę temperaturową i mieszadł o mechaniczne wprowadzono wodę (5 l) i HOAc (100 ml). Roztwór ogrzano do 54°C (pH=2-2,5) (obj.=5100 ml). Do tego gorącego roztworu kwasu octowego dodano połowę wytworzonej powyżej mieszaniny związku 4 (3l), wytrącając drobny biały osad. Następnie ustalono pH na poziomie 7-7,5 za pomocą HOAc (19 ml), a temperatura wynosiła 53°C (obj. =8119 ml). Osad odsączono w 53°C, stosując próżnię. Filtracja przebiegła szybko i łatwo. Reaktor i wilgotny placek filtracyjny przemyto ciepłą (35°C) wodą (2,5 l) i przesączę połączono. Wilgotny placek filtracyjny odciśnięto do sucha przez 15-20 minut.
Do trójszyjnej kolby okrągłodennej o pojemności 12 l załadowano ponownie wodę (5 l) i HOAc (100 ml). Roztwór ogrzano do 41°C (obj. = 5100 ml). Do nowego gorącego wodnego roztworu kwasu octowego dodano drugą połowę mieszaniny reakcyjnej związku 4 (3 l), otrzymując wytrącony biały osad. Ustalono pH na poziomie 7-7,5 za pomocą HOAc (15 ml). Temperatura wynosiła 44°C (obj. = 8115 ml). Osad odsączono przy 53°C, stosując próżnię. Filtracja przebiegła łatwo i szybko. Reaktor i wilgotny placek filtracyjny przemyto ciepłą (35°C) wodą (2,5 l) i połączono przesącze. Wilgotny placek filtracyjny odciskano do sucha przez 15-20 minut.
Dwa wilgotne placki (3587 g) wysuszono pod próżnią w 60°C przez 90 godzin, otrzymując 1075,38 g suchego surowego związku 4. Wydajność teoretyczna wynosi 977 g.
Etap D. Oczyszczanie związku 4
Chemikalia źródło czystość masa ml d c. c. mmole równ.
Surowy związek 4 91,82% 290 g 567,79 469 1,00
Aceton Fisher 4038 5105 0,791 58,08
Woda DI 1070 g 1070 1,000 18,02
Celit Aldrich 29 g
Węgiel aktywny Darco G-60 Fisher 44 g 12,01
Do 12-litrowej kolby trójszyjnej RBF, wyposażonej w chłodnicę zwrotną, sondę temperaturową i mieszadło mechaniczne, wprowadzono surowy związek 4 (290 g, 92%, 469 mmoli), węgiel aktywny (Darco G-60, 44 g), aceton (4305 ml) i wodę (870 ml, DI). Mieszaninę ogrzano do wrzenia (60-64°C) i utrzymywano tak 45 minut (obj. = 5509 ml). Gorą cą zawiesinę przesączono przez celit (29 g), stosując próżnię. Reaktor i placek filtracyjny przepłukano acetonem (200 ml), a klarowne, jasno-żółte przesączę połączono. Mieszaninę pozostawiono z mieszaniem do powolnego ochłodzenia do 25°C na 2,5 godziny, wytrącając drobny biały osad (obj.=5665 ml). Białą zawiesinę ochłodzono do 0-10°C i trzymano tak przez 1 godzinę. Osad odsączono próż niowo i przez powierzchnię mokrego placka filtracyjnego przeciśnięto ciecz. Reaktor i mokry placek filtracyjny przemyto zimną (0-10°C) mieszaniną aceton/woda (2:1, 300 ml). Przez powierzchnię mokrego placka filtracyjnego przeciśnięto ciecz i ponownie reaktor i mokry placek filtracyjny przemyto zimną (0-10°C) mieszaniną aceton/woda (2:1, 300 ml). Wilgotny placek filtracyjny odessano możliwie najdokładniej do sucha stosując próżnię i gumowy przycisk, otrzymując mokrą masę 581 g. Produkt wysuszono pod próżnią w 65°C przez 16 godzin, otrzymując 221,61 g suchej masy związku 4. Wydajność teoretyczna: 266,28 g. Analiza HPLC i ROI wykazały odpowiednio 99% i 0,14%. Skorygowana wydajność: 82%.
Sposób przekształcenia wolnej zasady nelfinaviru, to jest związku 4, w mesylan nelfinaviru, to jest związek 7 opisano szczegółowo poniżej, łącznie ze sposobem wytwarzania związku 4 ze związku 5 oraz sposobem wytwarzania związku 5.
PL 201 758 B1
Jeden równoważnik 2S,3R-N-Cbz-3-amino-1-chlorofenylosulfanylobutan-2-olu (który można otrzymać z firmy Kaneka Corporation lub otrzymać jak opisano w opisie patentowym USA nr 5484926) miesza się w wystarczającej objętości metanolu, etanolu, izopropanolu lub innego niżej wrzącego rozpuszczalnika alkoholowego w 20°C-45°C. Korzystnie jako rozpuszczalnik stosuje się izopropanol. Do mieszaniny tej w trakcie mieszania dodaje się niedomiar zasady alkalicznej, takiej jak wodorotlenek sodu lub wodorotlenek potasu w postaci wodnego roztworu lub w postaci stałej. Korzystną zasadą jest 10N wodorotlenek sodu. Mieszaninę miesza się przez 30 minut do 24 godzin aż do zakończenia tworzenia epoksydu. Po zakończeniu procesu mieszania pH reguluje się do wartości 6-7 za pomocą kwasu protonowego, takiego jak HCl nierozcieńczony lub rozcieńczony w rozpuszczalniku reakcyjnym. Do mieszaniny reakcyjnej dodaje się lekki nadmiar 3S,4aR,8aR-3-N-t-butylokarboksyamidododekahydroizochinoliny (którą można otrzymać w sposób opisany w opisie patentowym USA nr 5256783) w postaci suchego ciał a stał ego lub zawiesiny i ogrzewa się mieszaninę do temperatury 40°C do temperatury wrzenia przez 12-24 godziny lub aż do stwierdzenia zakończenia reakcji. Alternatywnie, 3S,4aR,8aR-3-N-t-butylokar-boksyamidodekahydroizochinolinę można wprowadzić do reaktora w tym samym czasie co 2S,3R-N-Cbz-3-amino-1-chlorofenylosulfanylobutan-2-ol. Tworzenie epoksydu przebiega jak opisano powyżej. W tym przypadku nie zobojętnia się mieszaniny reakcyjnej do pH 6-7, ale dodaje się określoną ilość kwasu protonowego do zobojętnienia pozostałej zasady. W obu przypadkach mieszaninę reakcyjną zatęża się częściowo pod próżnią. Mieszaninę rozcieńcza się równą objętością wody i ogrzewa do wrzenia. Alternatywnie, mieszaninę reakcyjną zatęża się do końca i dodaje aceton lub inny rozpuszczalnik ketonowy. W tym momencie mieszaninę można odsączyć, po czym dodaje się równą ilość wody i mieszaninę ogrzewa się. Uzyskaną mieszaninę ochładza się, mieszając. Uzyskaną zawiesinę filtruje się, przemywa wodnym rozpuszczalnikiem i suszy, otrzymując związek 5.
Procedura wytwarzania wolnejzasady nelfinaviru (związek 4)
PL 201 758 B1
W celu przekształcenia związku 5 do wolnej zasady nelfinaviru (związek 4) oprócz procedury opisanej powyżej można zastosować procedurę następującą.
Łączy się jeden równoważnik związku 5, nadmiar zasady alkalicznej (takiej jak wodorotlenek sodu lub wodorotlenek potasu) i rozpuszczalnik alkoholowy (taki jak metanol, etanol lub izopropanol) i ogrzewa się mieszaninę do wrzenia, z mieszaniem. Korzystną zasadą jest 50% soda kaustyczna a korzystnym rozpuszczalnikiem izopropanol. Dla ułatwienia rozpuszczania zasady można dodać wodę. Po stwierdzeniu zakończenia reakcji mieszaninę ochładza się do 30-35°C i usuwa się dolną warstwę wodną, jeśli jest obecna. Mieszaninę ochładza się do poniżej 25°C i dodaje się nadmiar zasady organicznej (takiej jak diizopropyloetyloamina lub trietyloamina). Zasadą z wyboru jest trietyloamina.
Do zimnej mieszaniny w trakcie mieszania dodaje się roztwór nadmiaru chlorku 3-acetoksy-2-metylobenzoilu w metanolu, etanolu, izopropanolu, THF lub innych rozpuszczalnikach rozpuszczalnych w alkoholu. Korzystnym rozpuszczalnikiem jest THF.
Dodaje się nadmiar zasady alkalicznej, takiej jak wodorotlenek sodu lub wodorotlenek potasu i ogrzewa mieszaninę do 40°C do wrzenia z mieszaniem. Korzystną zasadą jest 50% soda kaustyczna. Po stwierdzeniu zakończenia reakcji mieszaninę ochładza się i usuwa dolną warstwę wodną.
Mieszaninę reakcyjną częściowo zatęża się pod próżnią. W razie potrzeby, dla ułatwienia mieszania, mieszaninę można rozcieńczyć rozpuszczalnikiem alkoholowym. Korzystnym rozpuszczalnikiem jest metanol. Mieszaninę dodaje się do wodnego kwasu, otrzymując zawiesinę. Korzystnym kwasem jest HCl. pH koryguje się na 7-8 wodnym roztworem kwasu. Zawiesinę filtruje się i przemywa wodą. Wilgotny placek filtracyjny można ponownie zawiesić w wodzie. Surowy produkt suszy się (częściowo lub całkowicie) lub można go użyć wilgotny w następnym etapie.
Suchy lub wilgotny surowy produkt rozpuszcza się w wodnym roztworze acetonu w temperaturze wrzenia w obecności węgla aktywnego. Gorącą mieszaninę filtruje się, dodaje wodę i całą mieszaninę chłodzi się z mieszaniem, otrzymując zawiesinę. Zawiesinę filtruje się, przemywa wodnym roztworem acetonu i suszy, otrzymując wolną zasadę nelfinaviru.
Inne sposoby wytwarzania wolnej zasady nelfinaviru ujawniono w opisie patentowym US 5,484,926 i w zgłoszeniu patentowym US twórców S. Babu, B. Borer, T. Remarchuk, R. Szendroi, K. Whitten, J. Busse i K. Albizati, zatytułowanym „Sposoby wytwarzania inhibitorów proteazy HIV i związki pośrednie do wytwarzania inhibitorów proteazy HIV, nr 08/708607, zgłoszonym 5 września 1996.
Procedura wytrącania wolnej zasady nelfinaviru z wytworzeniem mesylanu nelfinaviru
Alternatywnie, wolną zasadę nelfinaviru można prze-kształcić w mesylan nelfinaviru, stosując następującą nową procedurę wytrącania.
Wolną zasadę nelfinaviru zawiesza się lub rozpuszcza w odpowiednim rozpuszczalniku (takim jak THF, metanol lub etanol). Korzystnym rozpuszczalnikiem jest THF. Dodaje się równoważnik molowy kwasu metanosulfonowego i miesza się mieszaninę aż do rozpuszczenia wszystkich substancji stałych. Roztwór dodaje się do kilku objętości anty-rozpuszczalnika (takiego jak eter metylowo-t-butylowy, eter dietylowy, heksany lub heptany), bardzo szybko mieszanego. Korzystnym antyrozpuszczalnikiem jest eter dietylowy. Po mieszaniu, mieszaninę filtruje się i przemywa antyrozpuszczalnikiem. Osad suszy się w suszarce próżniowej, otrzymując mesylan nelfinaviru.
W szczególności, konwersję tę przeprowadza się w sposób opisany poniżej.
Wolną zasadę nelfinaviru (10,2 kg, 18,0 moli) i 24 l tetrahydrofuranu dodaje się do reaktora o pojemności 100 l. Do reaktora dodaje się także kwas metanosulfonowy (1,8 kg, 18,48 moli). Zawartość reaktora miesza się aż do rozpuszczenia wszystkich substancji stałych, a następnie roztwór filtruje się do zbiornika polipropylenowego o pojemności 100 galonów (około 378,50 l), zawierającego 306 l eteru metylowo-t-butylowego lub eteru dietylowego, energicznie mieszanego.
Miesza się przez 2 godziny, zawartość zbiornika 100-30 galonowego filtruje się, przemywa 17 l eteru metylowo-t-butylowego i odciska do sucha. Osad przenosi się do suszarki próżniowej i suszy w 60-65°C (próżnia co najmniej 26 cali Hg tj. ok. 8 kPa lub wyższa) przez 12-72 godziny lub aż do zawartości eteru metylowo-t-butylowego lub eteru dietylowego w suszonym osadzie poniżej 1%. W razie potrzeby dla przyspieszenia suszenia zawartość suszarki można rozdrobnić w młynku Fitzmill. Typowe wydajności mesylanu nelfinaviru wynoszą 9 do 11 kg (76%-92% wydajności teoretycznej).

Claims (4)

1. Sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru przedstawionego wzorem 7:
znamienny tym, że przekształca się wolną zasadę nelfinaviru o wzorze 4:
w związek o wzorze 7 w następujących etapach:
(a) łączy się związek o wzorze 4, kwas metanosulfonowy, i rozpuszczalnik taki jak tetrahydrofuran, metanol lub etanol, z wytworzeniem związku o wzorze 7, rozpuszczonego w roztworze;
(b) do roztworu zawierającego związek o wzorze 7 dodaje się pierwszy anty-rozpuszczalnik, taki jak eter metylowo-t-butylowy, eter dietylowy, heksany lub heptany;
(c) związek o wzorze 7 w roztworze i pierwszy anty-rozpuszczalnik miesza się ze sobą z wytworzeniem produktu mającego fazę stałą i fazę ciekłą; i (d) produkt filtruje się i przemywa drugim anty-rozpuszczalnikiem, takim jak eter metylowo-t-butylowy, eter dietylowy, heksany lub heptany, otrzymując stały produkt końcowy o wzorze 7;
przy czym drugi anty-rozpuszczalnik może być taki sam lub inny niż pierwszy anty-rozpuszczalnik.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że dodatkowo : w etapie (e) suszy się stały produkt końcowy.
3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że jako rozpuszczalnik stosuje się tetrahydrofuran.
4. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że jako pierwszy anty-rozpuszczalnik stosuje się eter dietylowy.
PL381445A 1996-09-05 1997-09-04 Sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru PL201758B1 (pl)

Applications Claiming Priority (1)

Application Number Priority Date Filing Date Title
US70841196A 1996-09-05 1996-09-05

Publications (1)

Publication Number Publication Date
PL201758B1 true PL201758B1 (pl) 2009-05-29

Family

ID=24845703

Family Applications (2)

Application Number Title Priority Date Filing Date
PL331801A PL198408B1 (pl) 1996-09-05 1997-09-04 Chlorek kwasu 3-acetoksy-2-metylobenzoesowego, sposób wytwarzania chlorku kwasu 3-acetoksy-2-metylobenzoesowego, sposób wytwarzania nelfinaviru i sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru
PL381445A PL201758B1 (pl) 1996-09-05 1997-09-04 Sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru

Family Applications Before (1)

Application Number Title Priority Date Filing Date
PL331801A PL198408B1 (pl) 1996-09-05 1997-09-04 Chlorek kwasu 3-acetoksy-2-metylobenzoesowego, sposób wytwarzania chlorku kwasu 3-acetoksy-2-metylobenzoesowego, sposób wytwarzania nelfinaviru i sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru

Country Status (33)

Country Link
EP (2) EP0927165B1 (pl)
JP (3) JP4149000B2 (pl)
KR (1) KR100563289B1 (pl)
CN (2) CN1305854C (pl)
AP (2) AP1322A (pl)
AT (2) ATE309990T1 (pl)
AU (2) AU740369B2 (pl)
BG (2) BG64793B1 (pl)
BR (1) BR9713192A (pl)
CA (1) CA2264756A1 (pl)
CZ (2) CZ298174B6 (pl)
DE (2) DE69734689T2 (pl)
DK (2) DK1361216T3 (pl)
EA (1) EA002051B1 (pl)
EE (1) EE04465B1 (pl)
ES (2) ES2210573T3 (pl)
GE (1) GEP20022799B (pl)
HK (1) HK1062171A1 (pl)
HU (1) HUP0000028A3 (pl)
IL (1) IL128567A (pl)
IS (1) IS2030B (pl)
NO (1) NO313287B1 (pl)
NZ (1) NZ334909A (pl)
OA (1) OA10988A (pl)
PL (2) PL198408B1 (pl)
PT (1) PT927165E (pl)
SG (1) SG94780A1 (pl)
SI (2) SI1361216T1 (pl)
SK (2) SK284899B6 (pl)
TR (1) TR199900473T2 (pl)
UA (1) UA67727C2 (pl)
WO (1) WO1998009951A2 (pl)
YU (1) YU11599A (pl)

Family Cites Families (9)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
JPH0641038A (ja) * 1992-07-17 1994-02-15 Mitsubishi Kasei Corp カルボン酸誘導体
US5484926A (en) * 1993-10-07 1996-01-16 Agouron Pharmaceuticals, Inc. HIV protease inhibitors
JPH07248183A (ja) * 1994-03-11 1995-09-26 Osaka Gas Co Ltd 浴室兼用衣類乾燥室
JP3298293B2 (ja) * 1994-03-14 2002-07-02 松下電器産業株式会社 厨芥処理機
AU4953796A (en) * 1995-03-15 1996-10-02 Sanyko Company, Limited Dipeptide compounds having ahpba structure
DE69634345T2 (de) * 1995-09-26 2006-03-02 Japan Tobacco Inc. Verfahren zur herstellung von amid-derivaten und ihren zwischenverbindungen
EP0984000B1 (en) * 1995-09-26 2008-12-03 Japan Tabacco Inc. Process for producing amide derivatives and intermediate compounds
US5962704A (en) * 1995-09-26 1999-10-05 Japan Tobacco Inc. Production of amide derivatives and intermediate compounds therefor
WO1997030993A1 (de) * 1996-02-24 1997-08-28 Basf Aktiengesellschaft Pyrazol-4-yl-hetaroylderivate als herbizide

Also Published As

Publication number Publication date
HUP0000028A3 (en) 2003-05-28
DE69734689T2 (de) 2006-06-08
CZ298174B6 (cs) 2007-07-11
CA2264756A1 (en) 1998-03-12
IL128567A0 (en) 2000-01-31
AP9901497A0 (en) 1999-06-30
CN1537846A (zh) 2004-10-20
PT927165E (pt) 2004-04-30
AU1473602A (en) 2002-03-14
EP1361216A1 (en) 2003-11-12
ES2210573T3 (es) 2004-07-01
NO991072L (no) 1999-03-04
TR199900473T2 (xx) 1999-06-21
DE69726298T2 (de) 2004-05-27
CZ298175B6 (cs) 2007-07-11
JP4149000B2 (ja) 2008-09-10
ATE254603T1 (de) 2003-12-15
ES2252586T3 (es) 2006-05-16
IS4982A (is) 1999-02-19
EP0927165B1 (en) 2003-11-19
EA002051B1 (ru) 2001-12-24
JP2001500495A (ja) 2001-01-16
HK1062171A1 (en) 2004-10-21
DK0927165T3 (da) 2004-03-15
WO1998009951A3 (en) 1998-07-09
JP2008056693A (ja) 2008-03-13
UA67727C2 (uk) 2004-07-15
SI1361216T1 (sl) 2006-02-28
IL128567A (en) 2004-03-28
SG94780A1 (en) 2003-03-18
AP1322A (en) 2004-11-04
PL331801A1 (en) 1999-08-02
SI0927165T1 (en) 2004-04-30
EP1361216B1 (en) 2005-11-16
KR20010029489A (ko) 2001-04-06
CN1183117C (zh) 2005-01-05
OA10988A (en) 2001-11-01
WO1998009951A2 (en) 1998-03-12
NZ334909A (en) 2000-06-23
BG65237B1 (bg) 2007-09-28
EE04465B1 (et) 2005-04-15
BG64793B1 (bg) 2006-04-28
AU4331797A (en) 1998-03-26
AP2003002938A0 (en) 2003-12-31
EA199900257A1 (ru) 1999-08-26
NO991072D0 (no) 1999-03-04
DE69726298D1 (de) 2003-12-24
DE69734689D1 (de) 2005-12-22
CN1232455A (zh) 1999-10-20
AU740369B2 (en) 2001-11-01
CZ71699A3 (cs) 1999-06-16
NO313287B1 (no) 2002-09-09
GEP20022799B (en) 2002-09-25
DK1361216T3 (da) 2006-01-23
BR9713192A (pt) 1999-12-21
ATE309990T1 (de) 2005-12-15
JP2008088178A (ja) 2008-04-17
SK28299A3 (en) 1999-11-08
CN1305854C (zh) 2007-03-21
EP0927165A2 (en) 1999-07-07
YU11599A (sh) 2000-03-21
PL198408B1 (pl) 2008-06-30
AU766155B2 (en) 2003-10-09
IS2030B (is) 2005-08-15
BG103305A (en) 2000-01-31
HUP0000028A2 (hu) 2000-05-28
SK285278B6 (sk) 2006-10-05
KR100563289B1 (ko) 2006-03-22
EE9900109A (et) 1999-12-15
SK284899B6 (sk) 2006-02-02

Similar Documents

Publication Publication Date Title
ES2409840T3 (es) Proceso para la preparación de olopatadina
US6512135B2 (en) Intermediates for making HIV-protease inhibitors and methods for making HIV-protease inhibitors
EP0931071A1 (en) Methods of making hiv-protease inhibitors and intermediates for making them
PL201758B1 (pl) Sposób wytwarzania mesylanu nelfinaviru
US4720572A (en) Process for the preparation of 4-acyloxy-3-oxo-butyric acid esters
MXPA99002152A (en) Intermediates for making hiv-protease inhibitors and methods of making hiv-protease inhibitors
EP1566381B1 (en) Process for production of 1- 2-(benzimidazol-2-yl- thio)ethyl piperazine or salts thereof
RU2141481C1 (ru) Бициклические производные имидазола и способ их получения, промежуточный продукт и способ его получения, фармацевтическая композиция
KR880001067B1 (ko) 페닐알칸산 유도체의 제조방법
JPH0780812B2 (ja) アズレン誘導体トロンボキサンシンセタ−ゼ阻害剤及びその製法
JPS62201861A (ja) アミノフエノ−ル誘導体
JPH0114912B2 (pl)
JPS609039B2 (ja) セフアロスポラン酸誘導体の製造法

Legal Events

Date Code Title Description
LAPS Decisions on the lapse of the protection rights

Effective date: 20090904