PL194692B1

PL194692B1 - Nowe pochodne imidazolidyny, sposób wytwarzania nowych pochodnych imidazolidyny, środek farmaceutyczny i zatosowanie pochodnych imidazolidyny do wytwarzania środka farmaceutycznego

Info

Publication number: PL194692B1
Application number: PL329790A
Authority: PL
Inventors: Volkmar Wehner; Hans Ulrich Stilz; Wolfgang Schmidt; Dirk Seiffge
Original assignee: Sanofi Aventis Deutschland
Priority date: 1997-11-19
Filing date: 1998-11-19
Publication date: 2007-06-29
Also published as: ES2202718T3; NO985368L; CN1330638C; HRP980602B1; HU229481B1; CA2254420C; HUP9802653A3; TR199802344A2; BR9804695B1; DK0918059T3; RU2239641C2; AU9242198A; ATE243708T1; IL127132A; SK284851B6; KR19990045365A; CZ297564B6; PT918059E; BR9804695A; JP4567821B2

Abstract

1. Nowe pochodne imidazolidyny o ogólnym wzorze I w którym W oznacza dwuwarto sciow a grup e R 1 -A-C(R 9 ); Y oznacza karbonyl; A oznacza wi azanie bezpo srednie lub fe- nylen; B oznacza dwuwarto sciow a grupe metylenow a lub etylenow a, ewentualnie podstawione jednym lub dwoma jednakowymi lub ró znymi podstawnikami wybranymi spo sród (C 1 -C 6 )-alkilu i (C 3 -C 6 )-cykloalkilo-(C 1 -C 4 )-alkilu; E oznacza R 6 CO lub HO-CH 2 ; R s a jednakowe lub ró zne i niezaleznie oznaczaj a atom wodoru lub (C 1 -C 4 )-alkil; R 1 oznacza atom wodoru lub (C 1 -C 6 )-alkil; R 2 oznacza atom wodoru lub (C 1 -C 4 )-alkil; R 3 oznacza atom wodoru; (C 1 -C 8 )-alkil; fenyl lub naftyl, ewentualnie podstawione 1-5 podstawnikami wybranymi z grupy obejmuj acej (C 1 -C 6 )-alkil, (C 1 -C 4 )-alkoksyl, atom chlorowca, trifluorometyl, metylenodioksyl, etylenodioksyl, trifluorometoksyl, grup e nitrow a, fenyl i grup e dimetyloaminow a; R 7 NH, COOH, CONHR 4 lub CONHR 10 ; R 4 oznacza (C 1 -C 6 )-alkil, podstawiony jednym podstawnikiem wybranym z grupy obejmuj acej hydroksykarbonyl, (C 1 -C 6 )-alkoksykarbonyl i R 5 -CO, który mo ze by c dodatkowo podstawiony fenylem; R 5 oznacza ugrupowanie proliny; R 6 oznacza hydroksyl, (C 1 -C 8 )-al- koksyl, (C 1 -C 6 )-alkilokarbonyloksy-(C 1 -C 6 )-alkoksyl, (C 1 -C 6 )-alkoksykarbonyloksy-(C 1 -C 6 )-alkoksyl, grup e aminow a, aminokarbonylo- -(C 1 -C 6 )-alkoksyl albo (mono- lub di-((C 1 -C 6 )-alkilo)amino)karbonylo-(C 1 -C 6 )-alkoksyl; R 7 oznacza R 8 -O-CO lub R 8 -S(O) 2 ; R 8 oznacza (C 1 -C 8 )-alkil lub fenylo-(C 1 -C 4 )-alkil; R 9 oznacza atom wodoru lub (C 1 -C 6 )-alkil; R 10 oznacza adamantyl; R 11 oznacza grup e R 13 -CO-N(R)-R 12 , R 13 (R)N-CO-N(R)-R 12 lub R 13 (R)N-CS-N(R)-R 12 , przy czym R 11 ma inne znaczenie ni z R 13 -CO-N (R)-R 12 gdy jedno- cze snie W oznacza R 1 -A-C(R 9 ), gdzie A oznacza wi azanie bezpo srednie, a R 1 i R 9 oznaczaj a atomy wodoru; R 12 oznacza (C 1 -C 6 )-al- kilen lub fenyleno-(C 1 -C 4 )-alkil, przy czym w przypadku fenyleno-(C 1 -C 4 )-alkilu alkil jest zwi azany z atomem azotu pier scienia imidazolidyny w zwi azku o ogólnym wzorze I; R 13 oznacza (C 1 -C 6 )-alkil, (C 5 -C 6 )-cykloalkil, ewentualnie podstawiony fenyl lub fenylo-(C 1 -C 4 )-alkil ewentualnie podstawiony w grupie fenylowej, przy czym fenyl jest ewentualnie podstawiony 1-3 podstawnikami niezale znie wybranymi z grupy obejmuj acej (C 1 -C 6 )-alkil, (C 1 -C 4 )-alkoksyl, COOH, COO-(C 1 -C 4 )-alkil, atom chlorowca, ………….. PL PL PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku są nowe pochodne imidazolidyny, sposób wytwarzania nowych pochodnych imidazolidyny, środek farmaceutyczny i zastosowanie pochodnych imidazolidyny do wytwarzania środka farmaceutycznego. Te nowe pochodne imidazolidyny są inhibitorami adhezji i migracji leukocytów i/lub antagonistami adhezyjnych receptorów VLA-4, należących do grupy integryn, a więc znajdują zastosowanie w leczeniu i profilaktyce chorób powodowanych przez adhezję i/lub migrację leukocytów na niepożądaną skalę albo związanych z takim stanem, a także chorób, w których ważną role odgrywają oddziaływania komórka-komórka lub komórka-macierz, zależne od współoddziaływania receptorów VLA-4 z ich ligandami, a więc stanów zapalnych, np. reumatoidalnego zapalenia stawów, lub alergii.

Integryny są grupą adhezyjnych receptorów, które odgrywają ważną rolę w procesach związanych z oddziaływaniem komórka-komórka i komórka-macierz zewnątrzkomorkowa. Są one heterodimerami utworzonymi z łańcuchów α i β i cechują się szerokim rozpowszechnieniem w komórkach i niewielkim stopniem zmian ewolucyjnych. Do integryn należą, np. receptory fibrynogenu na trombocytach, oddziaływujące przede wszystkim z sekwencją RGD fibrynogenu, lub receptory witronektyny na osteoklastach, oddziaływujące przede wszystkim z sekwencją RGD witronektyny lub osteopontyny.

Integryny dzieli się na trzy duże grupy, podgrupę β2 reprezentowaną przez LFA-1, Mac-1 i p150/95, szczególnie odpowiedzialne za interakcję komórka-komórka systemu immunologicznego, oraz podgrupy β1 i β3, których przedstawiciele przede wszystkim ułatwiają przyleganie komórek do składników macierzy zewnątrzkomórkowej (Ruoslahti, Annu. Rev. Biochem. 1988, 57, 375). Integryny podgrupy β1, zwane także białkami VLA (skrót od angielskiego określenia „very late (activation) antygen - bardzo późny antygen), obejmują co najmniej sześć receptorów oddziaływujących specyficznie z fibronektyną, kolagenem i/lub lamininą jako ligandami.

W podgrupie VLA integryna VLA-4 (α4β1) jest o tyle nietypowa, że jej występowanie jest ograniczone głównie do limfocytów i komórek szpikowych i odpowiada ona za ich interakcję typu komórka-komórka z dużą liczbą innych komórek. Przykładowo VLA-4 pośredniczy w interakcji limfocytów T i B z fragmentem fibronektyny ludzkiego osocza wiążącym heparynę II (FN). Wiązanie VLA-4 z fragmentem fibronektyny osocza wiążącym heparynę II opiera się przede wszystkim na współoddziaływaniu z sekwencją LDVP. W odróżnieniu od receptora fibrynogenu lub witronektyny, VLA-4 nie jest typową integryną wiążącą się z sekwencją RGD (Kilger i Holzmann, J. Mol. Meth. 1995, 73, 347).

Leukocyty krążące we krwi mają normalnie tylko niewielkie powinowactwo do komórek śródbłonka naczyń, którymi są wyłożone naczynia krwionośne. Cytokiny, wydzielane przez tkanki w stanie zapalnym, aktywują komórki śródbłonka, a tym samym ekspresję dużej liczby antygenów na powierzchni komórek. Wśród tych antygenów znajdują się np. śródbłonkowa adhezyjna cząsteczka 1, ELAM-1 (skrót od angielskiego określenia „endothelial cell adhesion molecule-1), zwana także selektyną E, W wiążąca między innymi neutrofile, międzykomórkowa adhezyjna cząsteczka 1, ICAM-1 (skrót od angielskiego określenia „intercellular adhesion molecule-1), oddziaływująca z antygenem 1 związanym z czynnością limfocytów, LFA-1 (skrót od angielskiego określenia „lymphocyte function-associated antigen 1) na leukocytach, oraz naczyniowa adhezyjna cząsteczka 1, VCAM-1 (skrót od angielskiego określenia „vascular cell adhesion molecule-1), wiążąca różne leukocyty, między innymi limfocyty (Osborn i inni, Cell 1989, 59,1203). VCAM-1, tak jak i ICAM-1, należą do grupy cząsteczek immunoglubulinopodobnych.

VCAM-1 (znana dawniej jako INCAM-110) jest identyfikowana jako cząsteczka adhezyjna, ponieważ jej ekspresję na komórkach śródbłonka indukują cytokiny stanu zapalnego, takie jak TNF i IL-1, i lipopolisacharydy (LPS). Elices i inni (Cell 1990, 60, 577) wykazali, że VLA-4 i VCAM-1 tworzą parę receptor-ligand, pośredniczącą przy adhezji limfocytów do zaktywowanych komórek śródbłonka.

Związanie VCAM-1 z VLA-4 następuje przy tym nie przez interakcję VLA-4 z sekwencją RGD, która nie występuje w VCAM-1 (Bergelson i inni, Current Biology 1995, 5, 615). VLA-4 występuje także na innych leukocytach i ich adhezja następuje za pośrednictwem mechanizmu adhezji VCAM-1/VLA-4, tak jak w przypadku limfocytów. VLA-4 reprezentuje zatem odosobniony przykład receptorów integryn β1, które odgrywają znaczącą rolę poprzez ligandy VCAM-1 lub fibronektyny oraz w interakcji komórka-komórka i przy oddziaływaniu komórka-macierz zewnątrzkomórkowa.

PL 194 692 B1

Adhezyjne cząsteczki indukowane cytokinami odgrywają ważną rolę w rekrutacji leukocytów w pozanaczyniowe obszary tkanki. W obszarach tkanki dotkniętych stanem zapalnym leukocyty ulegają rekrutacji pod działaniem cząsteczek adhezyjnych, znajdujących się na powierzchni komórek śródbłonka i pełniących rolę ligandów dla białek powierzchni leukocytów lub kompleksów białkowych (receptorów) (pojęcia ligand i receptor mogą być używane wymiennie). Leukocyty krwi muszą najpierw ulec adhezji do komórek śródbłonkowa, zanim wnikną do błony maziowej. Ponieważ VCAM-1 wiąże się z komórkami, które zawierają integrynę VLA-4 (α4β1), takimi jak eozynofile, limfocyty T i B, monocyty lub neutrofile, funkcją tej cząsteczki i mechanizmu VCAM-1/VLA-4 jest rekrutacja tego rodzaju komórek ze strumienia krwi, do obszarów infekcji i ognisk zapalnych (Elices i inni, Cell 1990, 60, 577; Osborn, Cell 1990, 62, 3; Issekutz i inni, J. Exp. Med. 1996, 183, 2175).

Mechanizm adhezji VCAM-1/VLA-4 odgrywa rolę w szeregu procesach fizjologicznych i patologicznych. Ekspresja VCAM-1 zachodzi nie tylko na komórkach śródbłonka stymulowanych cytokinami, lecz także, między innymi, na mioblastach, limfoidalnych komórkach dendrytycznych i makrofagach tkankowych, komórkach błony maziowej dotkniętej reumatoidalnym zapaleniem stawów, komórkach nerwowych stymulowanych cytokinami, komórkach ściennego nabłonka torebki ciałka nerkowego, komórkach nabłonka kanalików nerkowych, komórkach tkanek w stanie zapalnym przy odrzucaniu przeszczepu serca lub nerek oraz komórkach tkanek jelit przy reakcji przeszczepu przeciw gospodarzowi. VCAM-1 ulega ekspresji także na tych powierzchniach tkanek śródbłonka tętnic, które odpowiadają płytkom wczesnego stwardnienia tętnic w modelu królika. Dodatkowo VCAM-1 ulega ekspresji na pęcherzykowych dendrytycznych komórkach ludzkich węzłów limfatycznych i komórkach zrębu szpiku, np. u myszy.

Ten stan rzeczy wskazuje na udział VCAM-1 w rozwoju komórek B. VCL-4 znaleziono nie tylko na komórkach pochodzenia krwiotwórczego, ale także np. na komórkach czerniaka, toteż mechanizm adhezji VCAM-1/VLA-4 łączy się z przerzutami takich nowotworów (Rice i inni, Science 1989, 246, 1303).

Główna postać VCAM-1, występująca in vivo na komórkach śródbłonka i będąca formą dominującą in vivo, zwana VCAM-7D, ma siedem domen immunoglobulinowych. Domeny 4, 5 i 6 przypominają sekwencjami aminokwasów domeny 1, 2 i 3. Czwarta domena jest postacią składającą się z sześciu domen, oznaczaną jako VCAM-6D, i usuwaną przez alternatywne składanie. Także VCAM-6D może łączyć się z komórkami, na których zachodzi ekspresja VLA-4.

Dalsze dane dotyczące VLA-4, VCAM-1, integryn i białek adhezyjnych znajdują się np. w artykułach Kilgera i Holzmanna, J. Mol. Meth. 1995, 73, 347; Elices, Cell Adhesion in Human Disease, Wiley, Chichester 1995, str. 79; Kuijpers, Springer Semin. Immunopathol. 1995, 16, 379.

Biorąc pod uwagę rolę mechanizmu VCAM-1/VLA-4 w procesach adhezji komórkowej, mających znaczenie np. przy infekcjach, stanach zapalnych lub miażdżycy tętnic, próbowano leczyć te choroby, szczególnie zapalenia, przez ingerencję w procesy adhezji (Osborn i inni, Cell 1989, 59, 1203). Stosuje się w tym przypadku przeciwciała monoklonalne przeciw VLA-4. Znane są tego rodzaju przeciwciała monoklonalne (mAK), które jako antagoniści VLA-4 blokują interakcję VCAM-1 i VLA-4.

Przykładowo mAK HP2/1 i HP1/3 anty-VLA4 hamują adhezję komórek Ramosa, na których zachodzi ekspresja VLA-4 (komórki podobne do komórek B) do komórek śródbłonka ludzkiej pępowiny i do komórek COS stransformowanych VCAM-1. Również mAK 4B9 anty-VCAM-1 hamuje adhezję komórek Ramosa, komórek Jurkata (komórki podobne do komórek T) i komórek HL60 (komórki podobne do granulocytów) do komórek COS stransformowanych z użyciem konstruktów genetycznych wywołujących ekspresję VCAM-6D i VCAM-7D. Dane z doświadczeń in vitro z przeciwciałami ukierunkowanymi przeciw podgrupie VLA-4 α4 wykazują, że adhezja limfocytów do maziowych komórek śródbłonka jest blokowana, a ta adhezja odgrywa rolę w reumatycznym zapaleniu stawów (van Dinther-Janssen i inni, J. Immunol. 1991, 147, 4207).

Próby in vivo wykazały, że doświadczalne autoimmunologiczne zapalenie mózgu i rdzenia może być hamowane przez mAK anty-a4. Migrację leukocytów do ogniska zapalenia jest również blokowana przez przeciwciało monoklonalne przeciw łańcuchowi α4 VLA-4. Wpływ mechanizmu adhezji zależnej od VLA-4 na przeciwciała badano także w modelu astmy, w celu wyjaśnienia roli VLA-4 w rekrutacji leukocytów w tkance płucnej w stanie zapalnym (publikacja WO-A-93/13798). Podawanie przeciwciał anty-VLA-4 hamowało reakcję późną i nadwrażliwość dróg oddechowych u alergicznych owiec.

PL 194 692 B1

Mechanizm adhezji komórek zależny od VLA-4 badano również w modelu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (IBD - skrót od angielskiej nazwy „inflammatory bowel disease) u naczelnych ssaków. W tym modelu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego u ludzi dawka przeciwciał anty-VLA-4 przynosi znaczące zmniejszenie ostrego zapalenia.

Ponadto można było wykazać, że adhezja komórek zależna od VLA-4 odgrywa rolę w następujących stanach klinicznych, włącznie z następującymi przewlekłymi procesami zapalnymi: w reumatoidalnym zapaleniu stawów (Cronstein i Weismann, Arthritis Rheum. 1993, 36, 147; Elices i inni, J. Clin. Ivest. 1994, 93, 405), cukrzycy (Yang i inni, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 1993, 90, 10494), toczniu układowym rumieniowatym (Takeuchi i inni, J. Clin. Invest. 1993, 92, 3008), alergiach typu późnego (alergia typu IV) (Elices i inni, Clin. Exp. Rheumatol. 1993, 11, S77), stwardnieniu rozsianym (Yednock i inni, Nature 1992, 356, 63), malarii (Ockenhouse i inni, J. Exp. Med. 1992, 176, 1183), stwardnieniu tętnic (O'Brien i inni, J. Clin. Invest. 1993, 92, 945), stanach po przeszczepach (Isobe i inni, Transplantation Proceedings 1994, 26, 867-868), różnorodnych nowotworach złośliwych, np. czerniaku (Renkonen i inni, Am. J. Pathol. 1992, 140, 763), chłoniaku (Freedman i inni, Blood 1992, 79, 206) i innych (Albelda i inni, J. Cell Biol. 1991, 114, 1059).

Poprzez blokowanie VLA-4 przez odpowiednich antagonistów zatem można skutecznie leczyć, zwłaszcza np. różne stany zapalne, w tym astmę i IBD. Szczególne znaczenie antagonistów VLA-4 dla leczenia reumatycznego zapalenia stawów wynika, jak już wcześniej wspomniano, z faktu, że leukocyty krwi najpierw muszą ulec adhezji do komórek śródbłonka, zanim będą mogły wniknąć do błony maziowej, przy czym w tej adhezji pewną rolę odgrywa receptor VLA-4. Powyżej już omówiono stymulację VCAM-1 na komórkach śródbłonka przez czynniki zapalne (Osborn, Cell 1990, 62, 3; Stoolman Cell 1989, 56, 907) i rekrutację różnorodnych leukocytów w rejonach infekcji i w ogniskach zapalnych. Komórki T ulegają adhezji do zaktywowanego śródbłonka głównie według mechanizmów adhezji LFA-1/ICAM-1 i VLA-4/VCAM-1 (Springer, Cell 1994, 76, 301). Przy reumatycznym zapaleniu stawów większość maziowych komórek T ma podwyższoną zdolność wiązania VLA-4 z VCAM-1 (Postigo i inni, J. Clin. Invest. 1992, 89, 1445).

Dodatkowo zaobserwowano wzmożoną adhezję maziowych komórek T do fibronektyny (Laffon i inni, J. Clin. Invest. 1991, 88, 546; Morales-Ducret i inni, J. Immunol. 1992, 149, 1424). Również VLA-4 jest regulowana w znacznym stopniu, zarówno pod względem swej ekspresji, jak i swojej funkcji na limfocytach T reumatycznych błon maziowych. Blokowanie wiązania VLA-4 z jej fizjologicznym ligandem VCAM-1 i fibronektyną umożliwia skuteczne hamowanie lub złagodzenie procesów zapalnych. Potwierdzono to także w doświadczeniach przeprowadzonych z przeciwciałem HP2/1 na szczurach Lewisa z poadiuwantowym zapaleniem stawów, u których zaobserwowano skuteczne zapobieganie chorobie (Barbadillo i inni, Springer Semin. Immunopathol. 1995, 16, 427). VLA-4 jest zatem ważną cząsteczką z punktu widzenia terapii.

Przeciwciała VLA-4 i stosowanie przeciwciał jako antagonistów VLA-4 opisano w publikacjach WO-A-93/13798, WO-A-93/15764, WO-A-94/16094, WO-A-94/17828 i WO-A-95/19790.

W publikacjach WO-A-94/15958, WO-A-95/15973, WO-A-96/00581, WO-A-96/06108 i WO-A-96/20216 opisano związki peptydowe jako antagonistów VLA-4. Stosowaniu przeciwciał i związków peptydowych jako środków leczniczych towarzyszą jednak wady związane z niedostateczną biodostępnością przy podawaniu doustnym, łatwym rozkładem lub działaniem immunologicznym przy długotrwałym stosowaniu. W związku z tym istnieje zapotrzebowanie na antagonistów VLA-4 o korzystniejszych właściwościach do stosowania w terapii i profilaktyce.

W publikacjach WO-A-95/14008, WO-A-94/21607 (US-A-5 658 935), WO-A-93/18057, EP-A-449 079 (US-A-5 686 421), EP-A-530 505 (US-A-5 389 614), EP-A-566 919 (US-A-5 397 796), EP-A-580 008 (US-A-5 424 293) i EP-A-584 694 (US-A-5 554 594) opisano podstawione pięciopierścieniowe heterocykle, mające na N-końcu funkcyjną grupę aminową, amidynową lub guanidynową i wykazujące działanie hamujące agregację trombocytów. W EP-A-796 855 opisano inne związki heterocykliczne, będące inhibitorami resorpcji kości. W EP-A-842 943, EP-A-842 945 i EP-A-842 944 (niemieckie zgłoszenia patentowe nr 19647380.2, 19647381.0 i 19647382.9) podano, iż nieoczekiwanie okazało się, że związki z tych grup, a także inne związki hamują adhezję leukocytów i są antagonistami VLA-4.

Obecnie nieoczekiwanie okazało się, że nowe związki według wynalazku silnie hamują adhezję leukocytów i/lub są antagonistami VLA-4.

PL 194 692 B1

Tak więc wynalazek dotyczy nowych pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I

9 w którym W oznacza dwuwartosciową grupę R -A-C(R ); Y oznacza karbonyl; A oznacza wiązanie bezpośrednie lub fenylen; B oznacza dwuwartoSciową grupę metylenową lub etylenową, ewentualnie podstawione jednym lub dwoma jednakowymi lub różnymi podstawnikami wybranymi spośród (C₁-C₆)-alkilu i (C₃-C₆)-cykloalkilo-(C₁-C₄)-alkilu; E oznacza R⁶CO lub HO-CH2; R są jednakowe lub różne i niezależnie oznaczają atom wodoru lub (C1-C4)-alkil; R¹ oznacza atom wodoru lub (C1-C₆)-alkil; R² oznacza atom wodoru lub (C1-C4)-alkil; R³ oznacza atom wodoru; (C1-C₈)-alkil; fenyl lub naftyl, ewentualnie podstawione 1-5 podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej (C₁-C₆)-alkil, (C₁-C₄)-alkoksyl, atom chlorowca, trifluorometyl, metylenodioksyl, etylenodioksyl, trifluorometoksyl, grupę nitrową, fenyl i grupę dimetyloaminową; R⁷NH, COOH, CONHR⁴ lub CONHR¹⁰; R⁴ oznacza (C1-C6)-alkil, podstawiony jednym podstawnikiem wybranym z grupy obejmującej hydroksykarbonyl, (C1-C6)-alkoksykarbonyl i R⁵-CO, który może być dodatkowo podstawiony fenylem; R⁵ oznacza ugrupowanie proliny; R⁶ oznacza hydroksyl, (C1-C₈)-alkoksyl, (C₁-C₆)-alkilokarbonyloksy-(C₁-C₆)-alkoksyl, (C₁-C₆)-alkoksykarbonyloksy-(C1-C6)-alkoksyl, grupę aminową, aminokarbonylo-(C1-C6)-alkoksyl albo (mono- lub di-((C1-C6)-alkilo)amino) karbonylo-(C₁-C₆)-alkoksyl; R⁷ oznacza R⁸-O-CO lub R⁸-S(O)2; R⁸ oznacza (C1-C₈)-alkil lub

10 11 fenylo-(C₁-C₄)-alkil; R oznacza atom wodoru lub (C₁-C₆)-alkil; R oznacza adamantyl; R oznacza grupę R¹³-CO-N(R)-R¹², R¹³(R)N-CO-N(R)-R¹² lub R¹³(R)N-CS-N(R)-R¹², przy czym R¹¹ ma inne znaczenie niż R¹³-CO-N (R)-R¹² gdy jednocześnie W oznacza R¹-A-C(R⁹), gdzie A oznacza wiązanie bezpo1 9 12 średnie, a R i R oznaczają atomy wodoru; R oznacza (C₁-C₆)-alkilen lub fenyleno-(C₁-C₄)-alkil, przy czym w przypadku fenyleno-(C₁-C₄)-alkilu alkil jest związany z atomem azotu pierścienia imidazolidyny w związku o ogólnym wzorze I; R¹³ oznacza (C₁-C₆)-alkil, (C₅-C₆)-cykloalkil, ewentualnie podstawiony fenyl lub fenylo-(C₁-C₄)-alkil ewentualnie podstawiony w grupie fenylowej, przy czym fenyl jest ewentualnie podstawiony 1-3 podstawnikami niezależnie wybranymi z grupy obejmującej (C₁-C₆)-alkil, (C1-C4)-alkoksyl, COOH, COO-(C1-C4) -alkil, atom chlorowca, trifluorometyl, trifluorometoksyl i grupę nitrową; e i h niezależnie oznaczają 0 lub 1; w postaciach ich stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze l, w którym W oznacza dwuwartościową grupę R¹-A-C(R⁹); Y oznacza karbonyl; A oznacza wiązanie bezpośrednie; B oznacza dwuwartościową grupę metylenową lub etylenową, ewentualnie podstawione jednym lub dwoma jednakowymi lub różnymi podstawnikami wybranymi spośród (C1-C6)-alkilu i (C3-C6)-cykloalkilo-(C1-C4)alkilu; E oznacza R⁶CO lub HO-CH2; R są jednakowe lub różne i niezależnie oznaczają atom wodoru lub (C1-C4)-alkil; R¹ oznacza atom wodoru lub (C1-C6)-alkil; R² oznacza atom wodoru lub (C1-C4)-alkil; R³ oznacza atom wodoru; (C1-C8)-alkil; fenyl ewentualnie podstawione 1-5 podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej (C1-C6)-alkil, (C1-C4)-alkoksyl, atom chlorowca, trifluorometyl, metylenodioksyl, etylenodioksyl, trifluorometoksyl, grupę nitrowa, fenyl i grupę dimetyloaminową; R⁷NH, COOH, CONHR⁴ lub CONHR¹⁰; R⁴ oznacza (C1-C₆)-alkil monopodstawiony podstawnikiem wybranym z grupy obejmującej hydroksykarbonyl, (C_1-6)-alkoksykarbonyl i R⁵-CO, ewentualnie dodatkowo podstawiony fenylem; R⁵ oznacza ugrupowanie proliny; R⁶ oznacza hydroksyl, (C₁-C₈)-alkoksyl, (C₁-C₆)-alkilokarbonyloksy-(C₁-C₆)-alkoksyl, (C₁-C₆)-alkoksykarbonyloksy-(C₁-C₆)-alkoksyl, grupę aminową, aminokarbonylo-(C₁-C₆)-alkoksyl albo (mono- lub di-((C₁-C₆)-alkilo)amino)karbonylo-(C₁-C₆)-alkoksyl; R⁷ oznacza R⁸-O-CO lub R⁸-S(O)2; R⁸ oznacza (C1-C8)-alkil lub fenylo-(C1-C4)-alkil; R⁹ oznacza atom wodoru lub (C1-C6)-alkil; R¹⁰ oznacza adamantyl; R¹¹ oznacza grupę R¹³ (R)N-CO-N(R)-R¹² lub R¹³(R)N-CS-N(R)-R¹², R¹² oznacza (C1-C6)-alkilen lub fenyleno-(C1-C4)-alkil, przy czym w przypadku fenyleno-(C1-C4)-alkilu alkil jest związany z atomem azotu pierścienia imidazolidyny w związku o ogólnym wzorze I; R¹³ oznacza (C1-C6)-alkil, (C5-C6)-cykloalkil, ewentualnie podstawiony fenyl lub fenylo-(C1-C4)-alkil ewentualnie podstawiony w grupie fenylowej, przy czym fenyl jest ewentualnie podstawiony 1-3 podstawnikami niezależnie wybranymi z grupy obejmującej (C1-C6)-alkil, (C1-C4)-alkoksyl, COOH,

PL 194 692 B1

COO-(C₁-C₄)-alkil, atom chlorowca, trifluorometyl, trifluorometoksyl i grupę nitrową; e i h niezależnie oznaczają 0 lub 1; w postaciach ich stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Szczególnie korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym W ma wyżej podane znaczenie z wyjątkiem grupy CH₂ w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Innymi korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym W oznacza dwuwartościową grupę ((C₁-C₄)-alkil)₂<, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Innymi korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym B oznacza niepodstawiony metylen lub metylen podstawiony grupą (C₁-C₆)-alkilową lub (C₃-C₆)-cykloalkilo-(C₁-C₂)-alkilową, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Innymi korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym R¹² oznacza fenylo-(C₁-C₄)-alkil ewentualnie podstawiony w grupie fenylowej, przy czym alkil jest związany z atomem azotu pierścienia imidazolidyny, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Innymi korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym R¹³oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Innymi korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym R³ oznacza (C₁-C₄)-alkil, e oznacza 0 oraz h oznacza 1, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Innymi korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym R³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, e oznacza 0 oraz h oznacza 1, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Innymi korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym R¹¹oznacza R¹³NH-CO-NH-R¹², a R¹² oznacza dwuwartościową grupę -(1,4-fenyleno)-CH₂-, w której metyl jest związany z atomem azotu w pierścieniu imidazolidynowym, a R¹³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Innymi korzystnymi związkami według wynalazku są związki o ogólnym wzorze I, w którym W ma znaczenie inne niż CH₂, B oznacza metylen ewentualnie podstawiony grupą (C₁-C₆)-alkilową lub (C₃-C₆)-cykloalkilo-(C₁-C₂)-alkilową, R¹¹ oznacza grupę R¹³NH-CO-NH-R¹², gdzie R¹² oznacza dwuwartościową grupę -(1,4-fenyleno)-CH₂-, w której grupa metylenowa jest związana z pierścieniem imidazolidynowym, R¹³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, a grupa -N(R)-[C(R)(R)]e-C(R²)(R³)-[C(R)(R)]h-E we wzorze I oznacza -NH-CH(R³)-CH2-E, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Szczególnie korzystnymi konkretymi związkami według wynalazku są:

- kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy o poniższym wzorze

- kwas (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)-ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-fenylopropanowy o poniższym wzorze

PL 194 692 B1

- sól sodowa kwasu (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego o poniższym wzorze

kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-cyklopropylometyloacetyloamino)-3-metylopropanowy o poniższym wzorze

Inna grupa specjalnie korzystnych związków obejmuje związki o ogólnym wzorze I, w którym

R⁹ oznacza atom wodoru lub metyl, w postaciach dowolnych stereoizomerów i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli. W tej grupie szczególnie korzystne są związki o ogólnym wzorze I, w którym równocześnie grupy R¹-A i R⁹ mają znaczenie inne niż atom wodoru, to znaczy związki, w których W ma znaczenie inne niż CH₂, w postaciach dowolnych stereoizomerów

PL 194 692 B1 i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli, przy czym najkorzystniej jest, gdy w tych związkach R⁹ oznacza metyl, W oznacza dwuwartościową grupę R¹-A-C(CH₃), a R¹-A ma znaczenie inne niż atom wodoru.

Dalsza grupa specjalnie korzystnych związków obejmuje związki o ogólnym wzorze I, w którym równocześnie grupy R⁹ i R¹-A mają znaczenie inne niż atom wodoru, R¹¹ oznacza grupę R¹³NH-CO-NH-(1,4-C₆H₄)-CH₂, w której -(1,4-C₆H₄)- oznacza grupę fenylenową związaną w pozycjach 1 i 4, a R¹³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, w postaciach dowolnych stereoizomerów i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Inna grupa specjalnie korzystnych związków obejmuje związki o ogólnym wzorze I, w którym jednocześnie grupy R⁹ i R¹-A mają znaczenie inne niż atom wodoru, R¹¹ oznacza grupę R¹³NH-CO-NH-(1,4-C₆H₄)-CH₂, R¹³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, a B oznacza dwuwartościową grupę metylenową, niepodstawioną lub korzystnie podstawioną (C1-C6)-alkilem lub (C3-C6)-cykloalkilo-(C1-C2)-alkilem, w postaciach dowolnych stereoizomerów i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Jeszcze inna grupa specjalnie korzystnych związków obejmuje związki o ogólnym wzorze I, w którym jednocześnie grupy R⁹ i R¹-A mają znaczenie inne atom wodoru, R¹¹ - oznacza grupę R¹³NH-CO-NH-(1,4-C6H4)-CH2, R¹³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, B oznacza dwuwartościową grupę metylenową, niepodstawioną lub korzystnie podstawioną (C1-C6)-alkilem lub (C3-C6)-cykloalkilo-(C1-C2)-alkilem, a grupa -N(R)-[C(R)(R)]e-C(R²)(R³)-[C(R)(R)]h-E w ogólnym wzorze I oznacza -NH-CH(R³)-CH2-E, w postaciach dowolnych stereoizomerów i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.

Jeszcze inna grupa specjalnie korzystnych związków obejmuje związki o ogólnym wzorze I, w którym w grupie -N(R)-[C(R)(R)]e-C(R²)(R³)-[C(R)(R)]h-E przez wiązanie amidowe związanej z grupą -B-CO-, łańcuch atomów węgla pomiędzy grupą N(R) i pierwszą grupą związaną z tym łańcuchem składa się z dwóch lub większej liczby atomów węgla, przy czym tą grupą jest ugrupowanie kwasu karboksylowego, takie jak ugrupowanie kwasu karboksylowego lub ugrupowanie kwasu sulfonowego, albo pochodna estrowa lub amidowa tego ugrupowania, w postaciach dowolnych stereoizomerów i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli. To pierwsze ugrupowanie kwasu (lub jego pochodna), związane z łańcuchem atmów węgla, może być grupą E lub grupą R³, jeśli ta ostatnia oznacza COOH, CONHR⁴, itp.

Szczególnie korzystnymi w tej grupie związków są związki o ogólnym wzorze I, w którym w grupie -N(R)-[C(R)(R)]_e-C(R²)(R³)-[C(R)(R)]h-E łańcuch atomów węgla między grupą N(R) i pierwszą grupą związaną z tym łańcuchem, będącą ugrupowaniem kwasu lub jego pochodną, składa się z dwóch atomów węgla, w postaciach dowolnych stereoizomerów i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli. Tego rodzaju szczególnie korzystne związki o ogólnym wzorze I mogą być np. związkami, w których e oznacza liczbę 1, to znaczy związkami zawierającymi grupę -N(R)-C(R)(R)-C(R²)(R³)-[C(R)(R)]h-E, przy czym h może oznaczać liczbę 1 lub 0 i przy czym korzystne jest w przypadku tych związków, gdy R³ oznacza R⁷NH i jednocześnie h oznacza liczbę 0, w postaciach dowolnych stereoizomerow i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli. Tego rodzaju szczególnie korzystne związki o ogólnym wzorze I mogą być również związkami, w których e oznacza liczbę 0, h oznacza liczbę 1, a R³ ma inne znaczenie niż ugrupowanie kwasu lub jego pochodnej, w postaciach dowolnych stereoizomerow i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli, to znaczy związkami zawierającymi grupę -N(R)-C(R²)(R^3a)-C(R)(R)-E, gdzie R^3a jest zdefiniowana tak samo jak R³, przy czym ma znaczenie inne niż ugrupowanie kwasu karboksylowego lub jego pochodnej, jak również ugrupowanie estru lub amidu. W związkach tych R^3a korzystnie oznacza atom wodoru, (C1-C8)-alkil ewentualnie podstawiony 1-6 atomami fluoru lub ewentualnie podstawiony fenyl lub naftyl. W związkach tych R^3a szczególnie korzystnie oznacza atom wodoru, (C1-C₆)-alkil ewentualnie podstawiony 1 - 6 atomami fluoru, ewentualnie podstawiony fenyl lub naftyl. Korzystne jest ponadto, jeśli w tej grupie związków grupa -N(R)w ugrupowaniu -N(R)-[C(R)(R)]_e-C(R²)(R³)-[C(R)(R)]_h-E oznacza -NH-.

Dalsza grupa specjalnie korzystnych związków obejmuje związki o ogólnym wzorze I, w którym w grupie -N(R)-[C(R)(R)]_e-C(R²)(R³)-[C(R)(R)]_h-E łańcuch atomów węgla między grupą N(R) i pierwszą grupą związaną z tym łańcuchem, będącą ugrupowaniem kwasu lub jego pochodną, składa się tylko z jednego atomu węgla, w postaciach dowolnych stereoizomerow i ich mieszanin o dowolnych stosunkach oraz ich fizjologicznie zgodnych soli. W związkach to pierwsze ugrupowanie kwasu lub jego pochodna związane z łańcuchem atomów węgla musi spełniać następujące warunki: a) pierwsze

PL 194 692 B1 ugrupowanie kwasu lub jego pochodna jest grupą amidową, której podstawnik alkilowy związany z azotem nie jest połączony z ugrupowaniem kwasu karboksylowego (lub jego pochodną, taką jak ugrupowanie estru lub amidu), albo b) pierwsze ugrupowanie kwasu jest wolnym ugrupowaniem kwasu (ewentualnie w postaci soli), albo c) pierwsze ugrupowanie kwasu lub jego pochodna jest ugrupowaniem estru. Związki tej grupy mogą być np. związkami o wzorze I, w którym e oznacza liczbę 0, R³ oznacza COOH lub CONHR¹⁰, korzystnie CONHR¹⁰, h oznacza liczbę 0 lub 1, korzystnie 1. Związki tej grupy mogą być również np. związkami o ogólnym wzorze I, w którym e oznacza liczbę 0, h oznacza liczbę 0 lub 1, korzystnie 1, a R³ oznacza CONHR⁴, przy czym jednak (C1-C6)-alkil reprezentujący grupę R⁴ nie może być podstawiony ugrupowaniem kwasu karboksylowego lub jej pochodną, taką jak ugrupowanie estru lub amidu. W związkach tego szeregu E korzystnie oznacza ugrupowanie kwasu lub jego pochodną.

Ogólnie korzystne są te związki o ogólnym wzorze I, które mają jednakową konfigurację przy jednym lub kilku centrach chiralności, np. przy odpowiednim podstawieniu przy chiralnym atomie węgla podstawionego grupami R² i R³ i/lub w centrum chiralności W w pierścieniu imidazolidynowym. Oznacza to, że korzystne są takie związki, które występują w jednakowej lub zasadniczo jednakowej konfiguracji przy jednym lub kilku centrach chiralności, zarówno w konfiguracji R, jak i w konfiguracji S, ale nie jako mieszanina R i S. Poszczególne centra chiralności w tych związkach mogą jednak niezależnie wykazywać konfigurację R lub konfigurację S i mieć jednakowe lub różne konfiguracje.

Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania określonych powyżej nowych pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I

w którym W, Y, B, E, R, R², R³, R¹¹, e i h mają wyżej podane znaczenie, który charakteryzuje się tym, że związek o ogólnym wzorze II

poddaje się kondensacji ze związkiem o ogólnym wzorze III

w których to wzorach II oraz III W, Y, B, E, R, R², R³, R¹¹, e i h mają wyżej podane znaczenie, przy czym grupy funkcyjne w tych związkach mogą być także zabezpieczone lub mogą mieć postać ugrupowań prekursorowych, a G oznacza hydroksykarbonyl, (C1-C6)-alkoksykarbonyl lub ugrupowanie zaktywowanej pochodnej kwasu karboksylowego, takie jak ugrupowanie chlorku kwasowego lub aktywnego estru, w obecności środka kondensującego wybranego z grupy obejmującej karbonylodiimidazol, karbodiimidy, takie jak dicykloheksylokarbodiimid (DCC) lub diizopropylokarbodiimid, tetrafluoroboran O-((cyjano(etoksykarbonylo)metyleno)amino)-N,N,N',N'-tetrametylouroniowy (TOTU) lub bezwodnik kwasu propylofosfonowego (PPA).

PL 194 692 B1

Wynalazek dotyczy również określonych powyżej pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do stosowania jako lek.

Wynalazek dotyczy również konkretnych związków według wynalazku, takich jak:

- kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy o wzorze podanym powyżej,

- kwas (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)-ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-fenylopropanowy o wzorze podanym powyżej,

- sól sodowa kwasu (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego o wzorze podanym powyżej,

- kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-cyklo-propylometyloacetyloamino)-3-metylopropanowy o wzorze podanym powyżej, oraz

- związek o wzorze

do stosowania jako lek.

Wynalazek dotyczy również środka farmaceutycznego zawierającego substancję czynną i farmaceutycznie dopuszczalny nośnik i/lub substancje pomocnicze, którego cechą jest to, że jako substancję czynną zawiera określoną powyżej pochodną imidazolidyny o ogólnym wzorze I i/lub jego fizjologicznie zgodną sól.

Wynalazek dotyczy również środka farmaceutycznego zawierającego substancję czynną i farmaceutycznie dopuszczalny nośnik i/lub substancje pomocnicze, którego cechą jest to, że jako substancję czynną zawiera

- kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy o wzorze podanym powyżej, lub

- kwas (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)-ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-fenylopropanowy o wzorze podanym powyżej, lub

- sól sodową kwasu (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego o wzorze podanym powyżej, lub

- kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-cyklopropylometyloacetyloamino)-3-metylopropanowy o wzorze podanym powyżej, lub

- związek o wzorze

PL 194 692 B1

Wynalazek dotyczy również zastosowania określonych powyżej pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w hamowaniu zapalenia.

Wynalazek dotyczy również zastosowania konkretnego związku według wynalazku, takiego jak

- kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetylo amino)-3-metylopropanowy o wzorze podanym powyżej, lub

- sól sodowa kwasu (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego o wzorze podanym powyżej, lub

- kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-cyklo-propylometyloacetyloamino)-3-metylopropanowy o wzorze podanym powyżej, lub

- związek o wzorze

do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w hamowaniu zapalenia.

Wynalazek dotyczy również zastosowania określonych powyżej pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce zapalenia stawów, reumatoidalnego zapalenia stawów, zapalenia wielostawowego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, tocznia układowego rumieniowatego, stwardnienia rozsianego lub stanów zapalnych ośrodkowego układu nerwowego.

Wynalazek dotyczy również zastosowania konkretnego związku według wynalazku, takiego jak:

- związek o wzorze

do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce zapalenia stawów, reumatoidalnego zapalenia stawów, zapalenia wielostawowego, wrzodziejącego zapalenia

PL 194 692 B1 jelita grubego, tocznia układowego rumieniowatego, stwardnienia rozsianego lub stanów zapalnych ośrodkowego układu nerwowego.

Wynalazek dotyczy również zastosowania określonych powyżej pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce astmy lub alergii.

- związek o wzorze

do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce astmy lub alergii.

Wynalazek dotyczy również zastosowania określonych powyżej pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, stwardnienia tętnic, restenozy lub cukrzycy, do hamowania uszkodzeń przeszczepianych narządów, do hamowania wzrostu nowotworów lub przerzutów nowotworów, względnie w leczeniu malarii.

- związek o wzorze

PL 194 692 B1 do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, stwardnienia tętnic, restenozy lub cukrzycy, do hamowania uszkodzeń przeszczepianych narządów, do hamowania wzrostu nowotworów lub przerzutów nowotworów, względnie w leczeniu malarii.

Gdy związki o ogólnym wzorze I zawierają kilka danych grup lub podstawników, to są one jednakowe lub różne i mają wyżej podane znaczenia, przy czym ich znaczenia są od siebie niezależne. W złożonych grupach, np. w fenyloalkilu, wolne wiązania, którymi są związane te grupy ze szkieletem związku, znajdują się po prawej stronie wymienionej grupy. Tak więc w przypadku grupy fenyloalkilowej wiązanie to znajduje się przy grupie alkilowej, z którą jest związany podstawnik fenylowy.

Alkile mogą być proste lub rozgałęzione, także gdy grupy te są podstawione lub gdy same są podstawnikami innych rodników, np. w alkoksylach, alkoksykarbonylach lub fenyloalkilach. Przykładowo odpowiednimi alkilami są metyl, etyl, n-propyl, n-butyl, n-pentyl, n-heksyl, n-heptyl, n-oktyl, izopropyl, izobutyl, izopentyl, izoheksyl, 3-metylpentyl, neopentyl, neoheksyl, sec-butyl, t-butyl i t-pentyl.

Korzystnymi (C₁-C₈)-alkilami są alkile, takie jak metyl, etyl, n-propyl, izopropyl, n-butyl, izo-butyl, sec-butyl, t-butyl, n-pentyl, izopentyl, n-heksyl i izoheksyl. Gdy alkile są podstawione atomami fluoru, mogą one - jeśli nie podano inaczej - zawierać 1-7 atomów fluoru. Przykładowo, we fluoropodstawionym alkilu grupa metylenowa może występować jako grupa trifluorometylenowa.

(C₁-C₆)-Alkileny (alkanodile), to znaczy dwuwartościowe grupy pochodzące od alkanów, mogą być również proste lub rozgałęzione i mogą być przyłączone w dowolnych pozycjach. Przykładowymi (C₁-C₆)-alkilenami są dwuwartościowe grupy odpowiadające wyżej wymienionym grupom jednowartościowym, np. metylen, etylen (1,2-etylen lub 1,1-etylen), trimetylen (1,3-propylen), tetrametylen (1,4-butylen), pentametylen, heksametylen, albo metylen lub etylen podstawiony grupą alkilową.

Przykładami podstawionego metylenu są grupy metylenowe podstawione metylem, etylem, n-propylem, izopropylem, n-butylem, izobutylem, t-butylem, n-pentylem, izopentylem lub n-heksylem. Podstawiony etylen może być podstawiony przy jednym, drugim lub przy obu atomach węgla.

Podstawnik grupy metylenowej lub etylenowej B może być cyklilem, gdy jest podstawnikiem z grupy obejmującej (C3-C6)-cykloalkilo-(C1-C4)-alkil. Podstawnik ten może być również acykliczną grupą alkilenową, gdy jest (C1-C6)-alkilem. Podstawniki acykliczne mogą zawierać 2-6 atomów węgla, a w przypadku nasyconych grup alkilowych 1 atom węgla. Grupy alkilowe mogą być proste lub rozgałęzione.

(C3-C12)-Cykloalkilami są zwłaszcza (C3-C6)-cykloalkile, takie jak cyklopropyl, cyklobutyl, cyklopentyl lub cykloheksyl, ewentualnie podstawione np. (C1-C4)-alkilem. Przykładowymi podstawionymi (C3-C6)-cykloalkilami są 4-metylocykloheksyl i 2,3-dimetylocyklopentyl. Cykloalkile mogą być związane ze szkieletem cząsteczki w dowolnej pozycji.

Adamantyl oznacza tricykliczne ugrupowanie pochodzące od adamantanu, tj. od tricyklo[3.3.1.1^3,7]dekanu. Innymi układami, z których mogą pochodzić inne grupy tricykliczne, są twistan (tricyklo[4.4.0.0^3,8]dekan, noradamantan (tricyklo[3.3.1.0^3,7]nonan), tricyklo[2.2.1.0²⁶]heptan, tricyklo[5.3.2.0⁴⁹]dodekan, tricyklo[5.4.0.0²⁹]undekan i tricyklo[5.5.1.0^3,11]tridekan.

Szczególnie korzystnie adamantyl, tj. grupa tricykliczna, oznacza 1-adamantyl i 2-adamantyl.

Przykładowymi (C6-C14)-arylami są fenyl, np. naftyl, 1-naftyl i 2-naftyl, bifenylil np. 2-bifenylil, 3-bifenylil i 4-bifenylil, (C5-C10) -arylami są np. 1-naftyl, 2-naftyl i fenyl.

Korzystnymi grupami arylowymi są bifenyl, naftyl, zwłaszcza fenyl. Grupa arylowa, zwłaszcza fenylowa, może być niepodstawiona, jednokrotnie lub wielokrotnie podstawiona, np. mono-, di-, tri- lub tetrapodstawiona, jednakowymi lub różnymi podstawnikami. Podstawione grupy arylowe, zwłaszcza fenyl, są korzystnie podstawiane grupami niezależnie wybranymi z grupy obejmującej (C1-C6)-alkil, zwłaszcza (C1-C4)-alkil, taki jak metyl, (C1-C4)-alkoksyl, taki jak metoksyl, (C1-C4)-alkoksyl, podstawiony jednym lub większą liczbą atomów fluoru, np. 1-5 atomami fluoru, jak np. trifluorometoksyl, atom chlorowca, grupę nitrową, grupę aminową, trifluorometyl,

To samo dotyczy podstawionych grup arylowych, w takich grupach jak aralkil, arylokarbonyl itp. Aralkilami są np. 1- i 2-naftylometyl, 2-, 3- i 4-bifenylilo-metyl a zwłaszcza benzyl, przy czym wszystkie te grupy mogą być podstawione. Podstawionymi grupami aralkilowymi są przykładowo benzyl i naftylometyl podstawione w grupie arylowej jednym lub większą liczbę podstawników niezależnie wybranych z grupy obejmującej (C1-C6)-alkile, zwłaszcza (C1-C4)-alkile, jak np. 2-, 3- i 4-metylobenzyl, 4-izobutylobenzyl, 4-t-butylobenzyl, 3,5-dimetylobenzyl, pentametylobenzyl, 2-, 3-, 4-, 5-, 6-, 7- i 8-metylo-1-naftylometyl, 1-, 3-, 4-, 5-, 6-, 7- i 8-metylo-2-naftylometyl, benzyl i naftylometyl podstawione w grupie arylowej jednym lub większą liczbą podstawników niezależnie wybranych z grupy obejmują14

PL 194 692 B1 cej (C1-C4)-alkoksyle, jak np. 4-metoksybenzyl, 3, 5-dimetoksybenzyl, 2,3,4-trimetoksybenzyl, trifluorometoksybenzyl, grupy nitrobenzylowe, np. 2-, 3- i 4-nitrobenzyl, chlorowcobenzyl, np. 2-, 3i 4-chlorobenzyl, 2-, 3- i 4-fluorobenzyl, 3,4-dichlorobenzyl, pentafluorobenzyl, trifluorometylobenzyl, np. 3- i 4-trifluorometylobenzyl lub 3,5-bistrifluorometylobenzyl. Podstawione grupy aralkilowe mogą być także różnie podstawione. Związki o ogólnym wzorze I nie mogą jednak zasadniczo zawierać więcej niż dwie grupy nitrowe w cząsteczce.

W monopodstawionej grupie fenylowej podstawniki mogą znajdować się w pozycji 2, 3 lub 4, przy czym korzystne są pozycje 3 i 4. Gdy fenyl jest podstawiony dwoma podstawnikami, mogą się one znajdować w pozycjach 2,3, 2,4, 2,5, 2,6, 3,4 lub 3,5. W tripodstawionych grupach fenylowych podstawniki mogą znajdować się w pozycjach 2,3,4, 2,3,5, 2,4,5, 2,4,6, 2,3,6 lub 3,4,5.

Powyższe objaśnienia dotyczące jednowartościowych grup arylowych odnoszą się również do dwuwartościowych grup arylenowych, to znaczy dwuwartościowych grup pochodzących ze związków aromatycznych. Grupy arylenowe mogą być przyłączone w dowolnych pozycjach.

Przykładami grup arylenowych są fenyleny, np. 1,4-fenylen lub 1,3-fenylen.

Fenyleno-(C1-C4)-alkilem jest zwłaszcza fenylenometyl (-C6H4-CH2-) lub fenylenoetyl (-C6H4-CH2-CH2-), a alkilenofenylem jest zwłaszcza metylenofenyl (-CH₂-C₆H₄-).

Atomami chlorowca mogą być atomy fluoru, chloru, bromu i jodu, zwłaszcza fluoru i chloru.

Reprezentujące R⁵ ugrupowanie proliny to ugrupowanie pochodzące od naturalnego aminokwasu. Naturalne lub syntetyczne aminokwasy mogą występować w postaci wszelkich możliwych stereoizomerów, np. w postaci D lub L, albo w postaci mieszaniny stereoizomerów np. w postaci racematów. Korzystne są α- i β-aminokwasy, szczególnie korzystne α-aminokwasy.

Przykładowo można wymienić następujące aminokwasy (porównaj Houben-Weyl, Methoden der organischen Chemie, tom 15/1 i 15/2, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1974):

Aad, Abu, yAbu, Abz, 2Abz, eAca, Ach, Acp, Adpd, Ahb, Aib, βAib, Ala, βAla, AAla, Alg, All, Ama, Amt, Ape, Apm, Apr, Arg, Asn, Asp, Asu, Aze, Azi, Bai, Bph, Can, Cit, Cys, (Cys)2, Cyta, Daad, Dab, Dadd, Dap, Dapm, Dasu, Djen, Dpa, Dtc, Fel, Gln, Glu, Gly, Guv, hAla, hArg, hCys, hGln, hGlu, His, hIle, hLeu, hLys, hMet, hPhe, hPro, hSer, hThr, hTrp, hTyr, Hyl, Hyp, 3Hyp, Ile, Ise, Iva, Kyn, Lant, Lcn, Leu, Lsg, Lys, βLys, ALys, Met, Mim, Min, nArg, Nie, Nva, Oly, Orn, Pan, Pec, Pen, Phe, Phg, Pić, Pro, APro, Pse, Pya, Pyr, Pza, Qin, Ros, Sar, Sec, Sem, Ser, Thi, |iThi, Thr, Thy, Thx, Tia, Tle, Tly, Trp, Trta, Tyr, Val, tert-butyloglicynę (Tbg), neopentyloglicynę (Npg), cykloheksyloglicynę (Chg), cykloheksyloalaninę (Cha), 2-tienyloalaninę (Thia), kwas 2,2-difenyloaminooctowy, kwas 2-(p-tolilo)-2-fenyloamninooctowy i kwas 2-(p-chlorofenylo)-aminooctowy.

Gdy podstawnik oznacza ugrupowanie naturalnego lub syntetycznego α-aminokwasu, może ono przykładowo odpowiadać wzorowi -N(R)-CH(SC)-CO-AG, w którym CO-AG oznacza ugrupowanie aminokwasu lub jego pochodnej, np. estrowej, amidowej lub peptydowej, a SC oznacza łańcuch boczny α-aminokwasu, np. jeden z podstawników zawartych w pozycji α wyżej wymienionych α-aminokwasów. Przykładami łańcuchów bocznych są grupy alkiIowe, np. grupa metylowa w alaninie lub grupa izopropylowa w walinie, grupa benzylowa w fenyloalaninie, grupa fenylowa w fenyloglicynie, grupa 4-aminobutylowa w lizynie lub grupa hydroksykarbonylometylowa w kwasie asparginowym. Takie łańcuchy boczne, a tym samym aminokwasy, mogą różnić się nie tylko budową chemiczną, ale i właściwościami fizykochemicznymi, np. mogą to być lipofilowe łańcuchy boczne lub hydrofilowe łańcuchy boczne zawierające grupy polarne.

Fizjologicznie zgodne sole związków o ogólnym wzorze I są zwłaszcza solami stosowalnymi farmaceutycznie lub solami nietoksycznymi. Takimi solami związków o ogólnym wzorze I zawierających grupy o charakterze kwasowym, np. grupy karboksylowe, są sole metali alkalicznych lub ziem alkalicznych, np. sole sodowe, potasowe, magnezowe i wapniowe, albo sole amoniowe, np. sole zawierające fizjologicznie zgodny czwartorzędowy jon amoniowy oraz sole addycyjne z amoniakiem i fizjologicznie zgodnymi organicznymi aminami, takimi jak np. trietyloamina, etanoloamina, tris (2-hydroksyetylo) amina i α,α,α-tris(hydroksymetylo)metyloamina, albo z aminokwasami, szczególnie z zasadowymi aminokwasami.

Związki o ogólnym wzorze I zawierające grupy zasadowe, np. grupę aminową lub guanidynową, tworzą sole z kwasami nieorganicznymi, takimi jak kwas chlorowodorowy, kwas siarkowy lub kwas fosforowy, oraz z organicznymi kwasami karboksylowymi i sulfonowymi, takimi jak kwas octowy, kwas cytrynowy, kwas benzoesowy, kwas maleinowy, kwas fumarowy, kwas winowy, kwas metanosulfonowy lub kwas p-toluenosulfonowy. Związki o ogólnym wzorze I zawierające jednocześnie grupę kwaPL 194 692 B1 sową i zasadową mogą występować w postaci soli wewnętrznych lub betain, które również są objęte zakresem wynalazku.

Sole te można otrzymywać ze związków o ogólnym wzorze I zwykłymi sposobami znanymi fachowcom, np. przez połączenie z organicznymi lub nieorganicznymi kwasami lub zasadami w rozpuszczalniku lub środku dyspergującym, albo przez wymianę anionów lub wymianę kationów z innymi solami.

Związki o ogólnym wzorze I mogą występować w postaci stereoizomerów. Gdy związki o ogólnym wzorze I zawierają jeden lub kilka centrów asymetrii, mogą niezależnie od siebie wykazywać konfigurację S lub konfigurację R.

W zakres wynalazku wchodzą wszystkie możliwe stereoizomery, np. enancjomery i diastereoizomery, oraz mieszaniny dwóch lub większej liczby stereoizomerów, np. mieszaniny enancjomerów i/lub diastereoizomerów, w dowolnych stosunkach. Zakresem wynalazku są objęte wszelkie możliwe stereoizomery, enancjomery i diastereoizomery, a także mieszaniny dwóch lub większej liczby stereoizomerów w dowolnym stosunku, enancjomery np. w czystej postaci, lewo- i prawoskrętne antypody, a także mieszaniny obu enancjomerów w dowolnym stosunku. Przy występowaniu izomerii cis-trans zakresem wynalazku są objęte zarówno izomery cis, jak i izomery trans oraz mieszaniny obu izomerów w dowolnym stosunku.

Wytwarzanie poszczególnych stereoizomerów odbywa się zwykłymi metodami, np. przez zastosowanie w reakcji syntezy stereochemicznie jednorodnych substancji wyjściowych, przez stereoselektywną syntezę lub rozdzielenie mieszaniny zwykłymi metodami, np. drogą chromatografii lub krystalizacji, np. w przypadku enancjomerów drogą chromatografii na fazach chiralnych. Można ewentualnie przy rozdziale stereoizomerów otrzymywać ich pochodne. Rozdział mieszaniny stereoizomerów może nastąpić z postaci związków o wzorze I, z postaci substancji wyjściowej lub związku pośredniego w przebiegu syntezy.

Związki według wynalazku o ogólnym wzorze I mogą ponadto zawierać ruchliwe atomy wodoru i występować w różnych postaciach tautomerycznych. Związki o ogólnym wzorze I mogą również tworzyć inne pochodne, np. solwaty, takie jak hydraty lub addukty z alkoholami, estry, proleki i inne fizjologicznie zgodne pochodne, jak również czynne metabolity, działające tak samo jak związki o ogólnym wzorze I. Proleki związków o ogólnym wzorze I w warunkach fizjologicznych ulegają przekształceniu w związki o ogólnym wzorze I. Odpowiednie proleki związków o ogólnym wzorze I, mające polepszone właściwości, są znane fachowcom. Bliższe dane dotyczące proleków znajdują się np. w: Fleisher i inni, Advanced Drug Delivery Revievs 19 (1996) 115-130; Design of Prodrugs, red. H. Bundgaard, Elsevier, 1985; H. Bundgaard, Drugs of the Future 16 (1991) 443; Saulnier i inni, Bioorg. Med. Chem. Lett. 4 (1994) 1985; Safadi i inni, Pharmaceutical Res. 10 (1993) 1350.

Jako proleki związków o wzorze I można stosować zwłaszcza estrowe proleki ugrupowań kwasów karboksylowych, amidowe proleki ugrupowań kwasów karboksylowych i alkoholowe proleki ugrupowań kwasów karboksylowych, jak również proleki acylowe i proleki karbaminianowe dających się acylować grup zawierających azot, takich jak grupy aminowe, amidynowe i guanidynowe. W prolekach acylowych lub karbaminianowych atom wodoru przy atomie azotu jest zastąpiony grupą acylową lub karbaminianową.

Grupami acylowymi lub karbaminianowymi dla proleków acylowych lub karbaminianowych są np. grupy R^p-CO i R^paO-CO, w których R^p oznacza atom wodoru, (C₁-C₁₈)-alkil, (C₃-C₁₂)-cykloalkil, (C₃C₁₂)-cykloalkilo-(C₁-C₈)-alkil, (C₆-C₁₄)-aryl, (C₆-C₁₄)-arylo-(C₁-C₈)-alkil, heteroaryl lub heteroarylo- (C₁C₈)-alkil, a R^pa ma takie samo znaczenie jak podano dla R^p z wyjątkiem atomu wodoru.

Związki o ogólnym wzorze I wytwarza się zgodnie ze sposobem według wynalazku na drodze kondensacji związków o ogólnym wzorze II ze związkiem o ogólnym wzorze III. Warunki prowadzenia tej kondensacji podano powyżej.

W przypadku wytwarzania związków o ogólnym wzorze I, w którym np. R³ we wzorze I oznacza lub zawiera ugrupowanie pochodnej kwasu karboksylowego, względnie w którym R³ oznacza lub zawiera zabezpieczoną grupę hydroksykarbonylową, można po kondensacji związku o wzorze II ze związkiem o wzorze III wytworzyć żądaną grupę R³ w następnym etapie lub następnych etapach. Ugrupowania prekursorowe grup funkcyjnych są grupami, które zwykłymi, znanymi fachowcom procesami syntezy można przekształcić w pożądane grupy funkcyjne.

Przykładowo, grupę nitrową można drogą redukcji, np. uwodorniania katalitycznego, przekształcić w grupę aminową i dlatego można ją określać jako ugrupowanie prekursorowe grupy aminowej lub innej grupy możliwej do uzyskania w dalszych reakcjach. Grupa cyjanowa, którą można przekształcić

PL 194 692 B1 przez redukcję w grupę aminometylową lub przez hydrolizę w ugrupowanie amidu kwasu karboksylowego lub ugrupowanie kwasu karboksylowego, może być określana jako ugrupowanie prekursorowe dla tych grup. Grupa alkoholowa, którą można utlenić do grupy aldehydowej lub ketonowej, może być określana jako ugrupowanie prekursorowe dla tych właśnie grup.

Ugrupowaniem prekursorowym może być także grupa, z której w kilku później przeprowadzanych etapach reakcji tworzy się większą część złożonej cząsteczki. Powyżej wymieniono przykłady grup zabezpieczających, wprowadzanych do cząsteczki przed przeprowadzeniem reakcji lub szeregu następujących po sobie reakcji i później odszczepianych.

W reakcji kondensacji związków o wzorach II i III korzystnie stosuje się sposoby sprzęgania znane z chemii peptydów (patrz np. Houben-Weyl, Methoden der Organischen Chemie, tom 15/1 i 15/2, Georg Thieme Verlag, Sztutgart, 1974). Jako środki kondensujące ewentualnie również jako reagenty sprzęgające stosuje się karbonylodiimidazol, karbodiimidy, takie jak dicykloheksylokarbodiimid (DCC) lub diizopropylokarbodiimid, tetrafluoroboran O-((cyjano(etoksykarbonylo)metyleno)amino)-N,N,N',N'-tetrametylouroniowy (TOTU) lub bezwodnik kwasu propylofosfonowego (PPA).

Kondensację można prowadzić w ogólnie znanych warunkach standardowych. Zazwyczaj konieczne jest aby przed kondensacją zabezpieczyć istniejące, nie biorące udziału w reakcji grupy aminowe odpowiednimi usuwalnymi grupami zabezpieczającymi. To samo dotyczy nie biorących udziału w reakcji grup karboksylowych, które korzystnie przeprowadza się w ugrupowania estru (C1-C6)-alkilowego, np. tert-butylowego, lub benzylowego. Zabezpieczanie grup aminowych jest zbyteczne gdy grupy aminowe występują jako prekursorowe grupy nitrowe lub cyjanowe i powstają w wyniku uwodornienia dopiero po sprzęganiu. Po kondensacji istniejące grupy zabezpieczające usuwa się odpowiednim sposobem.

Przykładowo grupy NO2 (zabezpieczanie ugrupowań guanidyny w aminokwasach), grupy benzyloksykarbonylowe i grupy benzylowe w ugrupowaniach estrów benzylowych można usunąć przez uwodornienie. Grupy zabezpieczające typu tert-butylu można odszczepić działaniem kwasu, a grupę 9-fluorenylometoksykarbonylową działaniem II-rzędowej aminy. Związki o wzorze I można także wytwarzać np. drogą stopniowej syntezy na fazie stałej, przy czym poszczególne fragmenty cząsteczki można wytwarzać w różnej kolejności.

Związki o wzorze II, w którym W oznacza R¹-A-C(R⁹), a Y oznacza karbonyl, można przykładowo wytwarzać sposobem, zgodnie z którym związek o wzorze IV

przeprowadza się najpierw w reakcji Bucherera, np. z węglanem amonu i cyjankiem potasu, w związek o wzorze V

9°

C

R—A—C' 'N^H\ / N-C / *

Η θ (V) (H. T. Bucherer, V. A. Lieb, J. Prakt. Chem. 141 (1934), 5), przy czym w tych wzorach R¹, R⁹ i A mają wyżej podane znaczenie.

Związki o wzorze VI, w którym R¹, R⁹, A, B i G mają wyżej podane znaczenie, można następnie wytworzyć sposobem, zgodnie z którym związki o wzorze V poddaje się najpierw reakcji np. ze środkiem alkilującym, wprowadzającym do cząsteczki grupę -B-G. Reakcja związków o wzorze VI ze związkiem o wzorze R¹¹-LG, w którym R¹¹ ma wyżej podane znaczenie, a LG oznacza grupę odszczepiającą się podatną na podstawienie nukleofilowe, np. atom chlorowca, zwłaszcza atom chloru lub bromu, sulfonyloksyl, taką jak tosyloksyl, metylosulfonyloksyl lub trifluorometylosulfonyloksyl,

PL 194 692 B1 (C₁-C₄)-alkoksyl, ewentualnie podstawiony fenoksyl lub heterocyklil, np. imidazolii, prowadzi do powstania odpowiednich związków o wzorze II.

W zależności od rodzaju grup R¹¹ i innych podstawników, ogólnie korzystne może być przyłączanie ugrupowania prekursorowego grupy R¹¹ do pierścienia imidazolidynowego i przekształcanie go w grupę R¹¹ zamiast wprowadzania tej grupy z użyciem reagentu R¹¹-LG. Może to następować np. na etapie związku o wzorze VI lub powstałego z niego związku o wzorze II, albo na etapie innego związku pośredniego w procesie syntezy. Ten sposób postępowania przedstawiono poniżej na przykładzie związków, w których R¹¹- oznacza ugrupowanie mocznika R¹³(R)N-C(O)-N(R)-R¹². Związki

13 12 o wzorze II, w których R¹¹ oznacza R¹³(R)N-C(O)-N(R)-R¹², można przykładowo wytwarzać w reakcji związku o wzorze VI najpierw z reagentem o wzorze PG-N(R)-R¹²-LG, w którym LG oznacza odszczepialną grupę podatną na podstawienie nukleofilowe, z wytworzeniem związku o wzorze VII

w którym PG oznacza ugrupowanie zabezpieczające grupę aminową, np. tertbutoksykarbonyl lub benzyloksykarbonyl, a pozostałe grupy mają wyżej podane znaczenie.

Po usunięciu ugrupowania zabezpieczającego PG, w reakcji utworzonej grupy aminowej HNR- z np. izocyjanianem o wzorze R¹³-N=C=O otrzymuje się związki o wzorze II, w którym R¹¹oznacza R¹³NH-C(O)-N(R)-R¹². W reakcji np. z chlorkiem karbamoilu o wzorze R¹³(R)N-C(O)-Cl otrzymuje się związki o wzorze II, w którym R¹¹ oznacza R¹³(R)N-C(O)-N(R)-R¹². Odpowiedno w reakcji z izocyjanianem i chlorkiem tiokarbamoilu otrzymuje się analogiczne pochodne tiomocznikowe, natomiast w reakcji grupy aminowej z reaktywnymi pochodnymi kwasów karboksylowych, kwasów tiokarboksylowych, kwasów sulfonowych, kwasów sulfinowych i chlorkami sulfoamoilu otrzymuje się (tio)acyloaminy, sulfonyloaminy, sulfinyloaminy i sulfamidy.

Podobne jak związki o wzorze VII, można również wytwarzać i stosować związki, w których we wzorze VII grupa PG-N(R)- jest zastąpiona grupą, będącą ugrupowaniem prekursorowym grupy aminowej, przekształcanym w dalszym etapie reakcji w grupę aminową. Na przykład związek o wzorze VI można poddać najpierw reakcji ze związkiem nitrowym o wzorze O2N-R¹²-LG lub związkiem cyjanowym o wzorze NC-R¹²-LG z wytworzeniem odpowiedniego związku o wzorze VII, a następnie grupę nitrową lub cyjanową przekształcić np. przez katalityczne uwodornienie w grupę aminową, po czym przeprowadzić grupę aminową w żądaną grupę docelową, np. z użyciem izocyjanianu o wzorze R¹³-N=C=O lub innych związków w pochodną mocznika, w której R¹¹ oznacza R¹³NH-CO-NH-R¹². Zgodnie z tym sposobem można wytworzyć liczne związki o wzorze I, przy czym przeprowadzane reakcje są reakcjami standardowymi, ogólnie dobrze znanymi.

Ogólnie, poszczególne etapy reakcji wytwarzania związków o ogólnym wzorze I można realizować dobrze znanymi sposobami. Jak już wyjaśniano, w poszczególnych przypadkach w dowolnym etapie syntezy związków o ogólnym wzorze I może być zalecane czasowe zablokowanie tych grup funkcyjnych, z którymi mogłyby zachodzić reakcje uboczne lub reakcje niepożądane.

Wyjaśniony wyżej sposób postępowania, dotyczący wprowadzania grup funkcyjnych nie w postaci ostatecznie pożądanej, lecz najpierw w postaci ugrupowania prekursorowego, które na etapie związku pośredniego przekształca się w funkcyjną grupę docelową, może być stosowany także w przypadku innych części cząsteczki o ogólnym wzorze I, przykładowo grup R¹ lub R³.

W przypadku wytwrzania związków o wzorze II, w którym W oznacza R¹-A-C(R⁹)=C, a Y oznacza karbonyl, ten element cząsteczki, tj. ugrupowanie R¹-A-C(R⁹)=C, można wprowadzić z użyciem znanych sposobów drogą kondensacji aldehydu z diokso-lub tioksooksoimidazolidyną zawierającą niepodstawioną grupę metylenową w pozycji odpowiadającej grupie W.

PL 194 692 B1

Związki aminowe o wzorze III są dostępne w handlu lub można je wytwarzać według dobrze znanych sposobów ze związków wyjściowych dostępnych w handlu lub wytwarzanych według znanych w literaturze sposobów.

Związki o wzorze I, w którym W oznacza R¹-A-C(R⁹), można także wytwarzać w reakcji α-aminokwasów lub N-podstawionych α-aminokwasów lub korzystnie ich estrów, np. estru metylowego, etylowego, tert-butylowego lub bezylowego, przykładowo w reakcji związku o ogólnym wzorze VIII

9 11 w którym R , R , R i A mają wyżej podane znaczenie, z izocyjanianem lub izotiocyjanianem, np. ze związkiem o wzorze IX

w którym B, E, R, R², R³, e i h mają wyżej podane znaczenie, a U oznacza grupę izocyjanianową lub izotiocyjanianową, z wytworzeniem pochodnej mocznika lub tiomocznika, np. związku o wzorze X

w którym poszczególne symbole mają wyżej podane znaczenie, a Z oznacza atom tlenu lub atom siarki. Związki o wzorze X można cyklizować przez ogrzewanie z kwasem do związku o ogólnym wzorze Ia

w którym poszczególne symbole mają wyżej podane znaczenie. Cyklizację związków o wzorze X do związków o wzorze Ia można także prowadzić przez działanie zasadami w obojętnych rozpuszczalnikach, np. przez działanie wodorkiem sodu w rozpuszczalniku aprotonowym, takim jak dimetyloformamid. Podczas cyklizacji grupy funkcyjne mogą być zabezpieczone.

PL 194 692 B1

Związki o ogólnym wzorze I, w którym W oznacza R¹-A-C(R⁹), można także wytwarzać drogą reakcji związku o wzorze VIII z izocyjanianem lub izotiocyjanianem o wzorze XI

w którym B i U mają takie znaczenie jak we wzorze IX, a Q oznacza alkoksyl, np. C1-C4-alkoksyl , taki jak metoksyl, etoksyl lub tert-butoksyl, C₆-C₁₄-aryloksyl, np . fenoksyl, lub (C₆-C₁₄)-arylo-(C₁-C₄)-alkoksyl, np. benzyloksyl. Powstaje przy tym związek o wzorze XII

9 11 w którym Z oznacza atom tlenu lub siarki, a A, B, Q, R , R i R mają takie znaczenie jak we wzorach VIII i XI, który pod działaniem kwasu lub zasady ulega cyklizacji, jak to opisano powyżej dla związku o wzorze X, do związku o wzorze XIII

11 w którym W oznacza R -A-C(R ), a Z, B, Q i R mają wyżej podane znaczenie. Ze związku o wzorze XIII, przez hydrolizę grupy CO-Q do grupy karboksylowej COOH, a następnie sprzęganie ze związkiem o wzorze III, otrzymuje się związek o wzorze Ia, jak to opisano powyżej w odniesieniu do sprzęgania związków o wzorach II i III. Także i w tym przypadku, podczas cyklizacji grupy funkcyjne mogą występować w postaci zabezpieczonej lub w postaci grupy prekursorowej.

Innym sposobem wytwarzania związków o wzorze Ia jest przykładowo reakcja związku o wzorze XIV

w którym W oznacza R -A-C(R ), a inne symbole mają wyżej podane znaczenie, z fosgenem, tiofosgenem lub innymi równoważnymi związkami (analogiczne reakcje opisano w S. Goldschmidt i M. Wick, Liebigs Ann. Chem. 575 (1952), 217-231 i C. Tropp, Chem. Ber. 61 (1928), 1431-1439).

PL 194 692 B1

Związki o wzorze Ia, w którym Z oznacza atom tlenu, można również wytwarzać w ten sposób, że najpierw związek o wzorze XV

w którym R¹, R⁹ i A mają wyżej podane znaczenie, a PG oznacza ugrupowanie zabezpieczające grupę aminową, takie jak benzyloksykarbonyl, poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze XVI

w którym B ma wyżej podane znaczenie, a Q' oznacza zabezpieczoną grupę hydroksylową kwasu karboksylowego, np. alkoksyl, taki jak tert-butoksyl, z wytworzeniem związku o wzorze XVII

w którym R , R , A, B, PG i Q' mają wyżej podane znaczenie. W związku o wzorze XVII można selektywnie odszczepić ugrupowanie zabezpieczające PG od grupy aminowej, np. przez uwodornienie w przypadku benzyloksykarbonylu i przeprowdzenie reakcji zamknięcia pierścienia przez wprowadzenie grupy CO, z wytworzeniem związku o wzorze XVIII

w którym R¹, R⁹, A, B i Q' mają wyżej podane znaczenie. Do wprowadzenia grupy karbonylowej można stosować fosgen lub inny związek równoważny fosgenowi (porównaj wyżej objaśnione reakcje związków o wzorze XIV). Przy przekształcaniu związku o wzorze XVII w związek o wzorze XVIII może powstawać izocyjanian, który może być również celowo wytwarzany. Związek o wzorze XVII można przeprowadzać w związek o wzorze XVIII w jednym lub w kilku etapach.

Cyklizację przykładowo można prowadzić po wprowadzeniu grupy karbonylowej, tak jak w przypadku wyżej opisanej cyklizacji, oddzielnie w obcności zasady, takiej jak wodorek sodu. Związki o wzorze XVII, w którym PG oznacza benzyloksykarbonyl, mogą być również bezpośrednio przekształcać w związki o wzorze XVIII, bez stosowania fosgenu do wprowadzania grupy karbonylowej.

PL 194 692 B1

Można bezpośredno otrzymać związki o wzorze XVIII, jeśli na związki o wzorze XVII, w którym PG oznacza benzyloksykarbonyl, podziała się taką zasadą jak wodorek sodu.

Jak wyżej objaśniono dla związków o wzorze VI, do związków o wzorze XVIII można wprowadzić przy grupie NH- grupę R¹¹ lub PG-NR-R¹² i po odszczepieniu grupy zabezpieczającej CO-Q' i utworzeniu grupy karboksylowej COOH, jak opisano to dla związków o wzorze VII i II, można doprowadzić do powstania związków o wzorze la (Z oznacza atom tlenu). Również przy tym sposobie postępowania grupy funkcyjne mogą być zabezpieczone lub występować w postaci ugrupowania prekursowego.

Grupę guanidynową w ugrupowaniu R¹ można np. utworzyć przez działanie następującymi reagentami na grupę aminową, powstałą np. w wyniku redukcji grupy nitrowej lub cyjanowej:

1. O-Metyloizomocznik (S. Weiss i H. Krommer, Chemiker- Zeitung 98 (1974), 617-618)

2. S-Metyloizotiomocznik (R.F. Borne, M.L Forrester i I.W. Waters, J. Med.Chem. 20 (1977), 771-776)

3. Nitro-S-metyloizotiomocznik (L.S. Hafner i R.E.Evans, J. Org. Chem. 24 (1959)57)

4. Kwas formamidynosulfonowy (K. Kim, Y.-T. Lin i H. S. Mosher, Tetrah. Lett. 29 (1988), 3183-3186)

5. Azotan 3,5-dimetylo-1-pirazoliloformamidyniowy (F.L. Scott, D.G. O'Donovan i J. Reilly, J. Amer. Chem. Soc. 75 (1953), 4053-4054)

6. N,N'-Di-tert-butyloksykarbonylo-S-metyloizotiomocznik (R.J. Bergeron i J.S. McManis, J. Org. Chem. 52 (1987), 1700- 1703)

7. N-Alkoksykarbonylo-, N,N'-dialkoksykarbonylo-, N-alkilo-karbonylo- i N,N'-dialkilokarbonylo-S-metylo-izotiomocznik (H. Wollweber, H. Kolling, E. Niemers, A. Widdig, P. Andrews, H.-P. Schulz i H. Thomas, Arzneim. Forsch./Drug Res. 34 (1984), 531-542).

Amidyny można wytwarzać z odpowiednich związków cyjanowych przez przyłączenie alkoholi, np. metanolu lub etanolu, w kwaśnym, bezwodnym środowisku, np. w dioksanie, metanolu lub etanolu, a następnie aminolizę, np. przez działanie amoniakiem w alkoholu, takim jak izopropanol, metanol lub etanol (G. Wagner, P. Richter i Ch. Garbe, Pharmazie 29 (1974), 12-55).

Inny sposób wytwarzania amidyn polega na przyłączaniu siarkowodoru do grupy cyjanowej, metylowaniu powstałego tioamidu, a następnie reakcji z amoniakiem (opis patentowy NRD nr 235 866). Ponadto, do grupy cyjanowej można przyłączyć hydroksyloaminę, w wyniku czego powstają N-hydroksyamidyny, które również można przekształcać w amidyny, np. przez uwodornienie.

Informacje o sposobach wytwarzania związków o wzorze I można znaleźć w publikacjach WO-A-95/14008 i EP-A-796 855 i w odpowiadającym im zgłoszeniach patentowych oraz w publikacji WO-A-96/33976. Wytwarzanie związków o wzorach V i VI w postaci racemicznej i w postaci czystych enacjomerów opisano w publikacji WO-A-96/33976.

Związki o ogólnym wzorze I są wartościowymi substancjami farmaceutycznie czynnymi stosowanymi w terapii i profilaktyce stanów zapalnych, chorób alergicznych i astmy. Związki o wzorze I i ich fizjologicznie zgodne sole oraz ich pochodne można podawać istotom żywym, zwłaszcza ssakom, a w szczególności ludziom, w celach leczniczych lub profilaktycznych, jako takie, w mieszaninach lub w postaci preparatu farmaceutycznego, jako leki do stosowania doustnego lub pozajelitowego.

Środki farmaceutyczne można podawać układowo lub miejscowo. Tak więc można je podawać doustnie, np. w postaci pastylek, tabletek, tabletek powlekanych, drażetek, granulatów, miękkich i twardych kapsułek żelatynowych, proszków, roztworów, syropów, emulsji i zawiesin, a także dopochwowo lub doodbytniczo, np. w czopkach, albo pozajelitowo lub implantacyjne, np. w postaci roztworów do wstrzyknięć lub wlewów, mikrokapsułek lub pręcików, miejscowo lub przez skórę, np. w postaci maści, roztworów i nalewek, albo innymi drogami, np. w postaci sprejów do nosa lub mieszanin aerozolowych. Roztwory można podawać pozajelitowo np. dożylnie, domięśniowo, podskórnie, dostawowo, domaziowo lub jeszcze inną drogą.

Preparaty farmaceutyczne wytwarza się z użyciem znanych sposobów, przy czyin oprócz związków o ogólnym wzorze I i ich fizjologicznie zgodnych soli i pochodnych można stosować także farmaceutycznie obojętne nieorganiczne i/lub organiczne nośniki. Do wytwarzania pastylek, tabletek, drażetek, i twardych kapsułek żelatynowych można stosować np. laktozę, skrobię kukurydzianą i jej pochodne, talk, kwas stearynowy lub jego sole itp. Nośnikami dla miękkich kapsułek żelatynowych i czopków są np. tłuszcze, woski, półstałe i ciekłe poliole, poliglikole etylenowe, naturalne lub utwardzane oleje itp. Nośnikami do wytwarzania roztworów, np. roztworów do wstrzyknięć, oraz emulsji i syropów są np. woda, alkohole, gliceryna, diole, poliole, sacharoza, cukier inwertowany, glukoza,

PL 194 692 B1 oleje roślinne itp. Nośnikami dla mikrokapsułek, implantów i pręcików są np. kopolimery kwasu glikolowego i kwasu mlekowego. Preparaty środka farmaceutycznego według wynalazku zawierają zwykle około 0,5 - 90% wag. substancji czynnej, to jest związku o wzorze I i/lub jego fizjologicznie zgodnej soli i/lub pochodnej.

Preparaty farmaceutyczne mogą zawierać obok substancji czynnej i nośników substancje pomocnicze i dodatkowe, takie jak np. wypełniacze, substancje rozsadzające, wiążące, antyadhezyjne, zwilżające, stabilizujące, emulgujące, konserwujące, słodzące, barwiące, substancje smakowe i zapachowe, substancje zagęszczające, rozcieńczalniki, substancje buforowe, dodatkowy rozpuszczalnik lub środek ułatwiający rozpuszczanie lub środek przedłużający działanie preparatu, jak również sole zmieniające ciśnienie osmotyczne, środki powlekające i przeciwutleniacze.

Środki farmaceutyczne mogą zawierać dwa lub większą liczbę związków o wzorze I i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli i/lub pochodnych i ewentualnie jedną lub większą liczbę innych substancji leczniczo lub profilaktycznie czynnych, np. substancji przeciwzapalnych. Preparaty środków farmaceutycznych będą zwykle zawierać 0,2 - 500 mg, a korzystnie 1 - 100 mg substancji czynnej, to jest związków o wzorze I i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli i/lub pochodnych.

Związki o wzorze I lub zawierające te związki preparaty farmaceutyczne w postaci aerozoli, np. aerozoli do nosa lub do inhalacji, można podawać z zastosowaniem sprejów, rozpylaczy, rozpylaczy pompkowych, urządzeń do inhalacji, inhalatorów dozujących lub inhalatorów suchych proszków.

Leki podawane w postaci aerozoli można wytwarzać doskonale znanymi sposobami. Przy ich wytwarzaniu wykorzystuje się np. roztwory lub dyspersje związków o wzorze I w wodzie, mieszaninach wody z alkoholem lub odpowiednich roztworów chlorku sodu, przy użyciu zwykłych substancji pomocniczych, np. alkoholu benzylowego lub innych odpowiednich środków konserwujących, środków zwiększających absorpcję dla polepszenia dostępności biologicznej, środków zwiększających rozpuszczalność, środków dyspergujących itp. oraz ewentualnie zwykłych gazów stosowanych do wytwarzania ciśnienia w sprejach, np. fluorochlorowę-glowodorów i/lub fluorowęglowodorów.

Związki o wzorze I hamują interakcje komórka-komórka i komórka-macierz, odgrywając pewną rolę przy oddziaływaniu VLA-4 z jego ligandami. Skuteczność działania związków o wzorze I można wykazać np. w próbie, w której mierzy się wiązanie komórek będących receptorami VLA-4, np. leukocytów, z ligandami tych receptorów, np. VCAM-1, które do tych celów mogą być korzystnie wytwarzane techniką genetyczną. Szczegóły tej próby podano w dalszej części opisu.

Związki o ogólnym wzorze I mają w szczególności zdolność hamowania adhezji i migracji leukocytów, jak również przylegania leukocytów do komórek śródbłonka, które, jak już wyżej objaśniono, jest sterowane przez mechanizm adhezji VCAM-1/VLA-4. Dlatego związki o wzorze I i ich fizjologicznie zgodne sole i pochodne nadają się do leczenia i profilaktyki chorób, w których może odgrywać rolę interakcja pomiędzy receptorem VLA-4 i jego ligandami i na które można wpływać przez hamowanie tej interakcji, przy czym związki te szczególnie nadają się do stosowania w leczeniu i profilaktyce chorób co najmniej częściowo wywoływanych przez adhezję leukocytów i/lub ich migrację na niepożądaną skalę lub są z tym zjawiskiem związane i których uniknięcie, złagodzenie lub wyleczenie powinno być połączone ze zmniejszeniem adhezji i/lub migracji leukocytów.

Tak więc np. w stanach zapalnych spowodowanych różnorodnymi przyczynami związki o ogólnym wzorze I można stosować jako czynniki hamujące zapalenie, w celu zapobieżenia, zmniejszenia lub stłumienia niepożądanych lub szkodliwych skutków zapalenia. Związki te znajdują zastosowanie np. w leczeniu i profilaktyce zapalenia stawów, reumatoidalnego zapalenia stawów, zapalenia wielostawowego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (colitis ulcerosa) i tocznia układowego rumieniowatego, w leczeniu i profilaktyce stanów zapalnych ośrodkowego układu nerwowego, takich jak stwardnienia rozsiane, w leczeniu i profilaktyce astmy lub alergii, np. alergii typu późnego (alergii typu IV), w leczeniu i profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, stwardnienia tętnic i restenozy, cukrzycy, do hamowania uszkodzeń przeszczepianych narządów, chorób immunizacyjnych, chorób autoimmunizacyjnych, do hamowania wzrostu nowotworów lub przerzutów różnorodnych nowotworów złośliwych, w leczeniu malarii, jak również innych chorób, w których blokowanie integryny VLA-4 i/lub wpływanie na aktywność leukocytów wydaje się wskazane dla zapobiegania tym chorobom i ich łagodzenia lub leczenia.

Dawka leku może się zmieniać w szerokich granicach i jest zawsze zależna od danego leczonego przypadku, co jest zrozumiałe dla lekarzy. Zależy ona od zastosowanego związku, rodzaju i nasilenia leczonej choroby, czy jest to ostry, czy chroniczny stan chorobowy oraz od stosowanej profilaktyki i od tego czy obok związków o wzorze I podawane są inne substancje czynne.

PL 194 692 B1

Na ogół, w przypadku podawania doustnego dawka dzienna może wynosić około 0,01 - 100 mg/kg, korzystnie 0,1 - 10 mg/kg, a zwłaszcza 0,3 - 2 mg/kg (na kg wagi ciała) dla osoby dorosłej. Przy podawaniu dożylnym dawka dzienna może wynosić około 0,01 - 50 mg/kg, a korzystnie 0,01 - 10 mg/kg wagi ciała. Dawkę dzienną, zwłaszcza w przypadku podawania większych ilości, można podzielić na np. 2, 3 lub 4 dawki częściowe. W razie potrzeby można w indywidualnych przypadkach stosować dawki niższe lub wyższe od wyżej podanych.

Oprócz zastosowań w medycynie i weterynarii w postaci środków farmaceutycznych, związki o wzorze l oraz ich sole i odpowiednie pochodne można stosować do celów diagnostycznych, np. przy diagnozach in vitro komórek lub tkanek, oraz jako środki pomocnicze w badaniach biochemicznych, w których dąży się do blokowania VLA-4 lub do wpływania na oddziaływanie komórka-komórka lub komórka-macierz. Ponadto można je stosować jako związki pośrednie do wytwarzania innych związków, szczególnie innych substancji farmaceutycznie czynnych otrzymywanych w wyniku przemiany lub wprowadzenia rodników lub grup funkcyjnych do związków o wzorze I, np. przez estryfikację, redukcję, utlenianie i inne przekształcenia grup funkcyjnych.

Działanie farmakologiczne związków według wynalazku i stosowanych według wynalazku wykazano w następujących testach biologicznych.

Jako metodę badania skuteczności oddziaływania związków o wzorze I na interakcję pomiędzy VCAM-1 i VLA-4 zastosowano test specyficzny dla tej interakcji. Komórkowe linkery wiążące, integryny VLA-4, występują w naturalnej postaci jako powierzchniowe cząsteczki na ludzkich komórkach U937 (ATCC CRL 1593), należących do grupy leukocytów. W charakterze specyficznych linkerów wiążących zastosowano wytworzone metodą inżynierii genetycznej rekombinącyjne rozpuszczalne białka fuzyjne, składające się z pozacytoplazmatycznych domen ludzkiego VCAM-1 i stałego regionu ludzkiej immunoglobuliny podgrupy IgG1.

Pomiary adhezji komórek U937 (ATCC CRL 1593) do hVCAM-1(1-3)-IgG

1. Wytwarzanie ludzkiego VCAM-1(1-3)-IgG i ludzkiego CD4-lgG

Do ekspresji pozakomórkowych domen ludzkiej VCAM-1 zastosowano genetyczny konstrukt związany z genetyczną sekwencją łańcucha ciężkiego ludzkiej immunoglobuliny IgG1 (region zawiasowy, regiony CH2 i CH3), nabyty u dr Briana Seeda, Massachusetts General Hospital, Boston, USA; por. Damle i Aruffo, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 1991, 88, 6403-6407). Rozpuszczalne białko fuzyjne hVCAM-1(1-3)-IgG zawiera trzy aminoterminalne pozakomórkowe domeny immunoglobulinopodobne ludzkiego VCAM-1 (Damie i Aruffo, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 1991, 88, 6403). CD4-lgG (Zettlmeissl i inni, DNA and Cell Biology 1990, 9, 347) pełniło rolę białka fuzyjnego stanowiącego kontrolę ujemną. Białka rekombinacyjne eksprymowano w postaci białek rozpuszczalnych po transfekcji DNA mediowanej przez DEAE/dekstran w komórkach COS (ATCC CRL1651) według standardowej procedury (Ausubel i inni, Current protocols in molecular biology, John Wiley & Sons, Inc.,1994).

2. Pomiary adhezji komórek U937 do hVCAM-1(1-3)-IgG

2.1 Płytki do mikromiareczkowania z 96 studzienkami (Nunc Maxisorb) napełniono roztworem kozich przeciwciał przeciw ludzkiej IgG w ilości 100 pl/studzienkę (10 pg/ml w 50 mM Tris, pH 9,5) i inkubowano przez 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Po usunięciu roztworu przeciwciał płytki przemyto jeden raz PBS.

2.2 Bufor blokujący (1% BSA w PBS) w ilości 150 μ/studzienkę inkubowano na płytkach przez 0,5 godziny w temperaturze pokojowej. Po usunięciu buforu blokującego, płytki przemyto jeden raz PBS.

2.3 Hodowlę transfekowanych komórek COS w ilości 100 μl/studzienkę inkubowano na płytkach w ciągu 1,5 godziny. Komórki COS stransformowano plazmidem kodującym trzy N-terminalne immunoglobulinopodobne domeny VCAM-1, sprzęgnię te przy części Fc z ludzką IgG1 (hVCAM-1(1-3)-IgG). Zawartość hVCAM-1 (1-3) -IgG wynosiła około 0,5-1 μg/ml. Po usunięciu hodowli płytki przemyto jeden raz PBS.

2.4 Płytki napełnione (100 μl/studzienkę) buforem blokującym receptor Fc (1 mg/ml γ-globuliny, 100 mM NaCl, 100 μM MgCl₂, 100 μM MnCl₂, 100 μM CaCl₂, 1 mg/ml BSA w 50 mM HEPES, pH 7,5) inkubowano przez 20 minut w temperaturze pokojowej. Po usunięciu buforu blokującego receptor Fc płytki przemyto jeden raz PBS.

2.5 Do testowanej substancji w 10 μl buforu wiążącego dodawano 20 μl buforu wiążącego (100 μM NaCl, 100 μM MgCl₂, 100 μM MnCl₂, 100 μM CaCl₂, 1 mg/ml BSA w 50 mM HEPES, pH 7,5) i mieszaninę inkubowano przez 20 minut. Jako substancję kontrolną stosowano przeciwciała przeciw VCAM-1 (BBT, nr BBA6) i przeciw VLA-4 (Immunotech, nr 0764).

PL 194 692 B1

2.6 Komórki U937 inkubowano w buforze blokującym receptory Fc, a następnie w stężeniu 1 x 10⁶/ml dodawano je pipetką w ilości 100 ml/studzienkę (końcowa objętość 125 ml/studzienkę).

2.7 Płytki powoli zanurzano pod kątem 45° w buforze przerywającym reakcję (100 mM NaCl, 100 mM MgCl₂, 100 mM MnCl₂, 100 mM CaCl₂, w 25 mM Tris, pH 7,5) i strząsano nadmiar cieczy.

Proces powtarzano.

2.8 Bezpośrednio potem roztwór barwiący (16,7 mg/ml barwnika 33258 Hoechst, 4% formaldehydu, 0,5% Tritonu-X-100 w PBS) w ilości 50 ml/studzienkę inkubowano przez 15 minut na płytkach.

2.9 Płytki strząsano i powoli zanurzano pod kątem 45° w buforze przerywającym reakcję (100 mM NaCl, 100 mM MgCl₂, 100 mM MnCl₂, 100 mM CaCl₂, w 25 mM Tris, pH 7,5). Proces po wtarzano. Bezpośrednio potem dokonywano pomiarów z cieczą (buforem przerywającym) w cytofluorymetrze (Millipore) (czułość: 5, filtr: długość fali wzbudzającej: 360 nm, długość fali emisyjnej: 460 nm).

Natężenie światła emitowanego przez zabarwione komórki U937 jest miarą liczby tych komórek pozostałych na płytkach i przylegających do hVCAM-(1-3)-IgG, a zatem także miarą zdolności hamowania adhezji przez testowane substancje. Stężenie IC50, prowadzące do 50% hamowania adhezji, obliczano ze stopnia hamowania adhezji przy różnych stężeniach testowanych substancji.

3. Wyniki

Wyniki uzyskane w próbach z testowanymi związkami o wzorze I przedstawiono w tabeli 1.

T a b e l a 1

Wyniki testu adhezji komórek U937/VCAM-1

Nr przykładu	IC₅₀ (nM)	Nr przykładu	IC50 (nM)
1	2	3	4
1	4	5	5
6	30	7	2,5
8	3,8	9	20
10	600	11	10
15	30	16	55
17	1,5	19	3
20	160	21	520
22	4	23	16
24	6	25	6
26	2900	27	27
28	110	29	890
30	580	34	490
38	400	41	1470
42	470	43	740
47	0,85	49	13
58	450	61	24,5
62	5	67	2,3
68	300	90	82
91	210	92	40
93	7	94	22
133	1,5	184	4
185	11	186	2,9

PL 194 692 B1 cd. tabeli 1

1	2	3	4
187	2,5	188	1,6
189	50	190	8
191	122	192	50
193	15	194	450
195	23	196	25
201	25	205	95
214	17	216	50
217	40	219	175

B) Adhezja leukocytów u szczurów

W modelu adhezji leukocytów badano wpływ związków o wzorze I na adhezję leukocytów w żyłkach szczurów. Adhezja leukocytów do śródbłonka żyłek pozawłosowatych uważana jest za ważny etap reakcji zapalnych (J.M. Harlan, Blood 1985, 65, 513-525). Przy gromadzeniu się leukocytów z krwi w rejonie zapalnym zachodzi dobrze skoordynowna dynamiczna sekwencja zdarzeń, w której czynną rolę odgrywają chemotaktyczne cytokiny i komórkowe cząsteczki adhezyjne. Stwierdzono, że oddziaływanie VCAM-1/VLA-4 odgrywa decydującą rolę w adhezji i migracji leukocytów poza naczynie oraz zwiększeniu przenikalności naczyń dla makrocząsteczek, wywoływane przez różne substancje mediatorowe i cytokiny (D. Seiffge, Int. J. Microcirc. 1995, 15, 301-308). W przedłożonym modelu ogólne zapalenie względnie reumatoidalne zapalenie stawów wywoływane jest miejscowym lub doukładowym wstrzykiwaniem endotoksyn, np. zymosanu, toksyn bakteryjnych, takich jak lipopolisacharydy (LPS), lub adiuwantu Freunda, prowadzących do adhezji leukocytów i ich migracji w chore obszary narządów. Ocenie poddawano wywołaną endotoksynami zwiększoną adhezję do śródbłonka żyłek.

Do oznaczania adhezji leukocytów stosowano mikroskop odwracalny z kamerą (Zeiss), wyposażony w układ wideo. Samcom szczurów Sprague-Dawley (masa ciała około 250 g) wstrzykiwano pod lekką premedykacją halotanową zymosan lub toksynę bakteryjną. Zwierzęta kontrolne otrzymywały taką samą objętość 0,9% fizjologicznego roztworu soli. Bezpośrednio potem podawano zwierzętom podskórnie lub doustnie testowaną substancję, w postaci jednej lub kilku dawek. W celu przeprowadzenia pomiarów, szczury usypiano domięśniowym zastrzykiem 1,25 g/kg uretanu, umożliwiając im samoistne oddychanie przez wziernik tchawiczny.

Temperaturę ciała utrzymywano na poziomie 37°C za pomocą przykrycia, wyposażonego w regulowane ogrzewanie. Na termostatowanym (37°C) okienku stolika mikroskopowego ostrożnie położono krezkę jelita cienkiego wyjętego przez otwór jamie brzusznej i w 37°C przykryto ją ciekłą parafiną. Obszar krętniczo-kątniczy utrzymywano we właściwej pozycji za pomocą trzech stępionych igieł i ugniecionej masy. Po 30 minutowym okresie dochodzenia do stanu równowagi, podczas którego tkanki mogły się ustabilizować, oceniano adhezję leukocytów w żyłkach pozawłosowatych o średnicy 20-30 um i długości około 100 ąm, przez zliczanie 2-3 segmentów żyłek w odstępach 10 minutowych, w ciągu 1 godziny. Leukocyt uważano za przylegający do śródbłonka, jeśli był nieruchomy przez okres dłuższy niż 30 sekund. Po zakończeniu doświadczenia oznaczano liczbę leukocytów ogólnoustrojowych i zawartość fibrynogenu we krwi. Hamowanie adhezji leukocytów przez testowane substancje podawano w postaci zmniejszenia (w %) liczby przywartych leukocytów w badanych zwierzętach, w porównaniu z taką samą liczbą u zwierząt kontrolnych.

C) Nadwrażliwość typu późnego u mysz

W modelu nadwrażliwości typu późnego (DTH; delayed-type hypersensitivity) badano przeciwalergiczne względnie hamujące zapalenie działanie związków o wzorze I. DTH jest zapalną reakcją skóry, wywoływaną uczuleniem substancjami antygenowymi. Aby stwierdzić reakcję zapalną i gromadzenie się leukocytów w obszarach zapalnych, testowano substancje na myszach, zgodnie z następującym modelem DTH (T.B. Issekutz, J. Immunol. 1991, 147, 4178-4184).

PL 194 692 B1

Grupy samic mysz BALB/c (masa ciała około 20 g) uczulano podskórnie na ogolonej części skóry 150 ąl 3% roztworu oksazolonu, wywołującego silną reakcję zapalną DTH. 6 dni później wyzwalano reakcję dawką 20 ąl 1% roztworu oksazolonu za prawym uchem zwierzęcia. Testowaną substancję podawano podskórnie lub doustnie na 44 godziny przed wywołaniem reakcji, 20 godzin przed i 4 godziny po wywołaniu reakcji. Bezpośrednio przed i 24 godziny po wywołaniu reakcji zapalnej, mierzono zmienioną przez opuchliznę grubość prawego ucha, za pomocą mikrometru Mitutoyo Engineering. Różnicę obu pomiarów określano dla każdej grupy zwierząt. Porównywano średnią wartość różnicy między grupą zwierząt potraktowanych testowaną substancją i grupą zwierząt kontrolnych, którym substancja ta nie była podawana. Podano procentowe hamowanie obrzmienia ucha.

D) Przeciwastmatyczne działanie testowanych substancji u świnek morskich

Wpływ na funkcjonowanie płuc i przeciwastmatyczne działanie związków o wzorze I można było stwierdzić na modelu opisanym dla świnek morskich, opartym na pracy G. Moacevica, Arch. Toxicol. 1975, 34, 1. W tym celu przeprowadzono techniczne przygotowania odpowiadające szczegółom opisanym przez Moacevica. Stosowano samce albinosowych świnek morskich o masie ciała 300-500 g. Zwierzęta umieszczono w pletyzmografie (firmy FMI) i zmierzono trzy wyjściowe parametry częstotliwości i amplitudy oddechu. W modelu tym astmatyczny oddech charakteryzuje się zmniejszeniem jego amplitudy (zmniejszeniem objętości oddechu z powodu zwężenia oskrzeli) i wzrostem jego częstotliwości (reakcja odruchowa). Stan ten u astmatyków znany jest jako duszność.

Albinosowe świnki morskie uczulano na 22 dni przed początkiem badań 1 ml 0,1% roztworu albuminy jaja kurzego, w dwóch kolejno po sobie następujących dniach. Doświadczalny napad astmy wyzwalano 1 minutową inhalacją 0,3% roztworu albuminy jaja kurzego. Po 40-60 minutowej fazie odpoczynku zwierzętom podawano drogą inhalacji testowaną substancję w postaci wodnego roztworu. Natychmiast po tym podawano przez 1 minutę 0,3% roztwór albuminy jaja kurzego. W następującej po tym 30 minutowej fazie odpoczynku zwierzęta oddychały normalnym powietrzem.

Postępowanie to powtarzano dwukrotnie. Jeśli napad astmy stawał się niebezpieczny dla życia, zwierzęciu podawano tlen.

Wynalazek ilustrują poniższe przykłady.

Produkty zidentyfikowano za pomocą widm masowych (MS) i/lub widm NMR. Związki, oczyszczane chromatograficznie z użyciem fazy ruchomej zawierającej np. kwas octowy lub trifluorooctowy, a następnie liofilizowane, zawierały, w zależności od przebiegu suszenia, kwasy pochodzące z fazy ruchomej, a zatem występowały częściowo lub całkowicie w postaci soli stosowanych kwasów, np. soli kwasu octowego lub trifluorooctowego.

W przykładach stosowano następujące skróty:

MTBE eter metylowo-tert-butylowy

DMF N,N-dimetyloformamid

THF tetrahydrofuran

DMAP 4-dimetyloaminopirydyna

DCC N,N'-dicykloheksylokarbodiimid

TOTU tetrafluoro boran O-((cyjano(etoksykarbonylo)metyleno)amino)-N,N,N',N'-tetrametylouroniowy

HOBT 1-hydroksybenzotriazol

DIPEA N,N-diizopropyloetyloamina

TFA kwas trifluorooctowy

DCM dichlorometan

Me	metyl	CH3-	Et	etyl	ch₃-ch₂-
nPr	n-propyl	CH3CH2CH2-	iPr	izopropyl	(CH3)2CH-
nBu	n-butyl	CH3CH2CH2CH2-	iBu	izobutyl	(CH3)2CHCH2-
tBu	tert-butyl	(CH3)3C-	Ph	fenyl	C6H5-

Fmoc 9-fluorenylometoksykarbonyl

Związki będące przedmiotem przykładów częściowo wytworzono według ogólnych sposobów, poniżej opisanych i przedstawionych na schematach. Grupy we wzorach zamieszczonych w schematach, mające takie same oznaczenia jak odpowiednie grupy we wzorze I, mają takie samo znaczenie, jakie podano dla wzoru I. Znaczenie grup substancji opisanych w przykładach i związków wyjściowych używanych na poszczególnych etapach syntezy substancji przykładowych wynika ze wzorów strukturalnych substancji przykładowych.

PL 194 692 B1

A) Ogólny sposób wytwarzania według schematu 1.

PL 194 692 B1

W celu wytworzenia produktu pośredniego o wzorze VIa ester alkilowy α-aminokwasu podstawiony w pozycji α grupami R⁹ i R¹A- poddaje się reakcji z estrem tert-butylowym kwasu izocyjanianokarboksylowego, z wytworzeniem pochodnej mocznika, którą cyklizuje się wodorkiem sodu do związku o wzorze VIa (etapy A i B), albo hydantoinę podstawioną w pozycji 4 grupami R⁹ i R¹Aalkiluje się estrem tert-butylowym kwasu bromokarboksylowego (etap C). Produkt pośredni o wzorze VIa albo in situ, albo po wyodrębnieniu i ewentualnym chromatograficznym oczyszczeniu, alkiluje się bromkiem 4-nitrobenzylu do pochodnej alkilowej 3-(4-nitrobenzylo)hydantoiny (etap D). Grupę nitrową katalitycznie uwodornia się do grupy aminowej (etap E), którą przereagowuje się z izocyjanianem o wzorze R¹³-N=C=O do pochodnej mocznika (etap F). Po przeprowadzeniu estrowej grupy tert-butylowej w grupę karboksylową za pomocą TFA (etap G), produkt pośredni o wzorze Ila sprzęga się ze związkiem aminowym o wzorze III, przy czym grupę karboksylową zabezpiecza się w postaci estrowej (etap H). Przez odszczepienie estrowej grupy zabezpieczającej otrzymuje się związek o wzorze I (etap J). Na schemacie 1 Alk oznacza metyl lub etyl. Poszczególne etapy syntezy prowadzi się w następujący sposób.

Ogólny sposób wytwarzania pochodnych 3-(4-nitrobenzylo)-hydantoiny; etapy A, B, D (sposób 1)

Ester alkilowy α-aminokwasu rozpuszczono w DMF (ok. 2 ml na mmol estru) i dodano 1 równoważnik estru tert-butylowego kwasu izocyjanianokarboksylowego (przygotowano analogicznie do J. S. Nowick i inni, J. Org. Chem. 1996, 61,3929). Mieszaninę mieszano 12 godzin w temperaturze pokojowej. Roztwór powstałej pochodnej mocznika w DMF stosowano w dalszych reakcjach bez oczyszczania i przeróbki.

W celu cyklizacji pochodnej mocznika do hydantoiny, roztwór pochodnej mocznika oziębiono do 0°C i dodano 1,2 równoważnika (względem pochodnej mocznika) wodorku sodu. Mieszaninę mieszano 15 minut w 0°C, a potem 2 godziny w temperaturze pokojowej. Następnie dodano 1,1 równoważnika (względem pochodnej mocznika) bromku 4-nitrobenzylu i mieszaninę mieszano 3 godziny w temperaturze pokojowej. Przy niecałkowitym przereagowaniu dodano dalsze 0,1 równoważnika wodorku sodu i mięszano dodatkowe 3 godziny w temperaturze pokojowej. Dodaniem wody do mieszaniny reakcyjnej przerwano reakcję i odparowano rozpuszczalnik w wyparce rotacyjnej. Oleistą pozostałość rozpuszczono w octanie etylu i roztwór przemyto wodą. Fazę organiczną wysuszono nad siarczanem magnezu i odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość oczyszczono metodą chromatograficzną (heksan/MTBE). Połączono frakcje zawierające produkt.

Ogólny sposób wytwarzania pochodnych 3-(4-nitrobenzylo)-hydantoiny; etapy A, B, D (sposób 2)

Etapy A i B przeprowadzono sposobem opisanym poprzednio w etapach A, B i D (sposób 1). Przed etapem D w sposobie 2 produkt pośredni o wzorze VIa najpierw oczyszczono chromatograficznie na żelu krzemionkowym z użyciem mieszaniny heptanu i MTBE. Frakcje zawierające produkt połączono i odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość rozpuszczono w DMF (2,5 ml na jeden mmol związku o wzorze VIa), dodano jeden równoważnik bromku 4-nitrobenzylu i 1,2 równoważnika węglanu cezu i mieszaninę mieszano około 5 godzin w temperaturze pokojowej, a następnie odstawiono ją na noc w temperaturze pokojowej. Po przesączeniu odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość poddano chromatografii na żelu krzemionkowym z użyciem mieszaniny heptanu i MTBE. Frakcje zawierające produkt zatężono i zastosowano w etapie E.

Ogólny sposób wytwarzania pochodnych 3-(4-nitrobenzylo)-hydantoiny; etapy C, D (sposób 1)

Pochodną hydantoiny (16 mmoli) rozpuszczono w DMF (około 7,5 ml na jeden mmol hydantoiny) i dodano 1,2 równoważnika wodorku sodu. Mieszaninę mieszano 4 godziny w temperaturze pokojowej. Po dodaniu 1,7 równoważnika estru tert-butylowego kwasu bromokarboksylowego mieszaninę mieszano przez noc w temperaturze pokojowej, po czym odparowano rozpuszczalnik w wyparce rotacyjnej. Pozostałość oczyszczono drogą chromatografii rzutowej (heptan/MTBE) i otrzymano alkilowaną pochodną hydantoiny o wzorze VIa.

Alkilowaną pochodną hydantoiny o wzorze VIa rozpuszczono w DMF (ok. 4 ml na jeden mmol hydantoiny) i dodano 1,1 równoważnika wodorku sodu. Mieszaninę mieszano 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Po dodaniu 1,1 równoważnika bromku 4-nitrobenzylu mieszano mieszaninę w temperaturze pokojowej przez dalsze 2-3 godziny. Dodanie wody przerwało reakcję i odparowano rozpuszczalnik w wyparce rotacyjnej. Oleistą pozostałość rozpuszczono w octanie etylu i uzyskany roztwór przemyto wodą.

PL 194 692 B1

Fazę organiczną wysuszono nad siarczanem magnezu i rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość oczyszczono drogą chromatografii rzutowej (heksan/MTBE) i połączono frakcje produktu zawierającego pochodne 3-(4-nitrobenzylo)hydantoiny.

Ogólny sposób wytwarzania pochodnych 3-(4-nitrobenzylo)-hydantoiny; etapy C, D (sposób 2)

Etap C przeprowadzono sposobem opisanym poprzednio dla etapu C, D (sposób 1). W sposobie 2 produkt pośredni o wzorze VIa otrzymany w etapie C poddano reakcji z bromkiem 4-nitrobenzylu i węglanem cezu (analogicznie do powyżej opisanego etapu A, B, D (sposób 2)) i uzyskany surowy produkt oczyszczono drogą chromatografii rzutowej, tak jak to opisano dla etapu C, D (sposób 1).

Ogólny sposób katalitycznej redukcji związków nitrowych; etap E

Pochodną 3-(4-nitrobenzylo)hydantoiny rozpuszczono w metanolu (około 10 ml na jeden mmol pochodnej hydantoiny) i uwodorniano ją w obecności katalizatora pallad/węgiel w atmosferze wodoru, do całkowitego zakończenia reakcji. Katalizator odsączono, odparowano rozpuszczalnik w wyparce rotacyjnej i otrzymano pochodną 3-(4-aminobenzylo)hydantoiny.

Ogólny sposób wytwarzania pochodnej mocznika; etap F

Pochodną 3-(4-aminobenzylo)hydantoiny rozpuszczono w THF (około 4 ml 1 mmol pochodnej hydantoiny) i dodano 1 równoważnik izocyjanianu o wzorze R¹³-N=C=O. Mieszaninę ogrzewano aż do całkowitego zakończenia reakcji w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin. Rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość oczyszczono drogą chromatografii rzutowej (heksan/MTBE). Po zatężeniu frakcji zawierających produkt otrzymano odpowiednią pochodną mocznika.

Ogólny sposób przeprowadzania estru tert-butylowego w kwas karboksylowy; etap G

W celu odszczepienia estrowej grupy tert-butylowej, pochodną mocznika otrzymaną w etapie F mieszano 1 godzinę w TFA (około 10 ml na jeden mmol) w temperaturze pokojowej. Po odparowaniu TFA w wyparce rotacyjnej pozostałość poddano liofilizacji i otrzymano kwas karboksylowy o wzorze IIa.

Ogólny sposób sprzęgania kwasu karboksylowego ze związkami aminowymi; etap H (sposób 1)

Kwas karboksylowy o wzorze IIa rozpuszczono w DMF (około 5 ml na jeden mmol kwasu karboksylowego), dodano 1 równoważnik sprzęganego związku aminowego o wzorze III, w którym grupa karboksylowa jest ewentualnie zabezpieczona w postaci estru, oraz 1 równoważnik HOBT. Mieszaninę oziębiono do 0°C, dodano 1 równoważnik DCC i otrzymany roztwór mieszano 1 godzinę w 0°C. Następnie mieszaninę mieszano 4 godziny w temperaturze pokojowej. Mieszaninę przesączono i odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość oczyszczono drogą chromatografii rzutowej i otrzymano produkt sprzęgania.

Ogólny sposób sprzęgania kwasu karboksylowego ze związkami aminowymi; etap H (sposób 2)

Kwas karboksylowy o wzorze IIa i jeden równoważnik sprzęganego związku aminowego o wzorze III rozpuszczono w DMF (około 5 ml na jeden mmol kwasu karboksylowego). Do roztworu dodano kolejno jeden równoważnik TOTU i 1 równoważnik DIPEA (w przypadku stosowania chlorowodorku związku aminowego o wzorze III dodaje się dwa równoważniki DIPEA). Mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej, po zakończeniu reakcji odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem, pozostałość rozpuszczono w octanie etylu i fazę octanu etylu kolejno przemyto dwukrotnie nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu, roztworem wodorosiarczanu potasu/siarczanu potasu i nasyconym roztworem chlorku sodu.

Fazy rozdzielono, fazę organiczną wysuszono nad siarczanem magnezu, przesączono, odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość oczyszczono drogą chromatografii na żelu krzemionkowym. Jeśli związek o wzorze III zawiera jedną lub kilka grup karboksylowych zabezpieczonych w postaci estru tert-butylowego, metylowego lub etylowego, to albo najpierw oczyszcza się ester drogą chromatografii na żelu krzemionkowym, albo najpierw odszczepia się grupę estrową (patrz etap J) i następnie oczyszcza się produkt końcowy (kwas karboksylowy).

Ogólny sposób odszczepiania zabezpieczającego ugrupowania estru tert-butylowego; etap J (sposób 1)

W celu odszczepienia zabezpieczającego ugrupowania estru tert-butylowego produkt sprzęgania z etapu H rozpuszczono w TFA (około 10 ml na jeden mmol) i całość mieszano 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik odparowano w wyparce rotacyjnej, pozostałość - częściowo po dodatku mieszaniny kwasu octowego, wody - liofilizowano lub oczyszczano drogą chromatografii i następnie liofilizowano. Otrzymano odpowiedni kwas o wzorze I.

PL 194 692 B1

Ogólny sposób odszczepiania zabezpieczającego ugrupowania estru metylowego i etylowego; etap J (sposób 2)

W celu odszczepienia zabezpieczającego ugrupowania estru metylowego i etylowego produkt sprzęgania z etapu H rozpuszczono w metanolu (około 15 ml na jeden mmol) i do roztworu dodano 3 równoważniki 1N wodnego roztworu wodorotlenku litu. Mieszaninę pozostawiono na noc w temperaturze pokojowej i następnie doprowadzono 1N kwasem solnym pH do wartości 1. Dodano octanu etylu, fazy rozdzielono, fazę organiczną przemyto wodą i odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość po dodaniu kwasu octowego i wody poddano liofilizacji.

B) Ogólny sposób wytwarzania według schematu 2

Schemat 2

PL 194 692 B1

Schemat 2 cd.

W celu wytworzenia produktu pośredniego o wzorze VIa, sprzęgano N-benzyloksykarbonylo-a-aminokwas z estrem tert-butylowym aminokwasu (etap K) i produkt sprzęgania po odszczepieniu grupy benzyloksykarbonylowej (grupa Z) cyklizowano do związku o wzorze VIa drogą katalitycznego uwodornienia (etap L) i wprowadzenia grupy CO przy uzyskanej wolnej grupie aminowej (etap M). Analogicznie do schematu 1, związek o wzorze VIa alkilowano bromkiem 4-nitrobenzylu do pochodnej 3-(4-nitrobenzylo)hydantoiny, którą przekształcano w związek o wzorze IIa, sprzęgany ze związkiem aminowym o wzorze III, w którym grupy karboksylowe są zabezpieczone w postaci estrowej, a odszczepienie grupy zabezpieczającej w związku o wzorze III doprowadzało do utworzenia związku o wzorze I (etapy D - J) . Poszczególne etapy przeprowadzano w następujący sposób .

Ogólny sposób wytwarzania pochodnych 3-(4-nitrobenzylo)-hydantoiny; etapy K, L, M, D

W etapie K sprzęgano N-benzyloksykarbonylo-a-aminokwas z estrem tert-butylowym aminokwasu, tak jak opisano to dla sposobu według schematu 1, etap H (sposób 2). Tak jak opisano to na schemacie 1, etap E, produkt sprzęgania uwodorniano na katalizatorze pallad/węgiel. Następnie w etapie M, analogicznie do J.S. Nowick i inni, J. Org. Chem. 1996, 61, 3929, fosgenem w toluenie przeprowadzano grupę NH2- w izocyjanian.

Otrzymany izocyjanian rozpuszczano w DMF (2,5 ml na jeden mmol izocyjnianu). W temperaturze 0°C do roztworu dodano 1,2 równoważnika wodorku sodu i mieszaninę mieszano 1,5 godziny w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, pozostałość roztworzono w octanie etylu i całość przemyto dwukrotnie wodą. Fazy rozdzielono, fazę w octanie etylu wysuszono nad siarczanem sodu i po przesączeniu odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymano związek o wzorze VIa, który w etapie D bezpośrednio lub po oczyszczeniu drogą chromatografii poddano reakcji z bromkiem 4-nitrobenzylu według sposobu opisanego na schemacie 1, etap C, D (sposób 2).

PL 194 692 B1

Następujące potem etapy E, F i G, prowadzone w etapie H sprzęganie TOTU ze związkiem o wzorze III i także etap J w przypadku gdy produkt sprzęgania z etapu H zawiera estrową grupę zabezpieczającą, przeprowadzano analogicznie do sposobu według schematu 1, etapy E, F, G, H (sposób 2) oraz J.

C) Ogólny sposób wytwarzania według schematu 3

Ze związku o wzorze VIa (wytwarzanie opisano powyżej), przez wprowadzenie zabezpieczonego grupą N-Boc bocznego łańcucha aminoalkilowego (etap N) i następujące po tym selektywne odszczepienie grupy N-Boc (etap P) wytworzono pochodną aminoalkilohydantoiny, którą przekształcano w związek o wzorze IIb (etapy F, G), sposobem analogicznym jak na schemacie 1. Następnie związki o wzorze IIb przekształcano w związki o wzorze I, przez sprzęganie ze związkiem aminowym o wzorze III, w któym grupy karboksylowe są zabezpieczone w postaci grup estrowych, i przez odszczepianie grup zabezpieczających (etapy H, J). Poszczególne etapy przeprowadzano w następujący sposób.

PL 194 692 B1

Ogólny sposób wytwarzania pochodnych 3-(aminoalkilo)-hydantoiny; etapy N, P

W etapie N rozpuszczano pochodną hydantoiny o wzorze VIa w DMF (około 3 ml na jeden mmol pochodnej hydantoiny) i do roztworu dodano bromku N-Boc-aminoalkilowego i 1,05 równoważnika węglanu cezu i powstałą mieszaninę ogrzewano 8-16 godzin w 60°C. Rozpuszczalnik odparowywano pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość roztworzono w mieszaninie heptanu i MTBE przesączono przez żel krzemionkowy. Frakcje zawierające produkt połączono, odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem, pozostałość w etapie P rozpuszczono w mieszaninie TFA i DCM (1:1) (około 8,5 ml na jeden mmol) i po 4 minutach wylano do lodowato zimnego roztworu wodorowęglanu sodu (ok. 70 ml na jeden mmol). Fazę wodną dwukrotnie wyekstrahowano DCM i połączone fazy organiczne wysuszono nad siarczanem sodu. Po przesączeniu i odparowaniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymano pochodne 3-(aminoalkilo)-hydantoiny.

Następujące potem etapy F, G i H (z zastosowaniem TOTU) oraz - jeśli produkt sprzęgania z etapu H zawierał estrowe grupy zabezpieczające - etap J przeprowadzano w taki sposób, jaki opisano dla schematu 1, etapy F, G, H (sposób 2) oraz J.

Racemiczne β-aminokwasy stosowane jako związki aminowe o wzorze III w etapie H w powyżej opisanym sposobie, wytwarzano według sposobu przedstawionego poniżej na schemacie 5. Czyste enancjomery lub wzbogacone w konkretną postać enacjomeryczną estry kwasu 3-aminopropionowego podstawione w pozycji 3 są dostępne w handlu lub mogą być wytworzone sposobem anologicznym do opisanego przez S. G. Davisa i innych, Tetrahedron Asymmetry 1991, 2(3), 183-186. Postępuje się przy tym w następujący sposób.

Ogólny sposób wytwarzania estrów tert-butylowych kwasu 3-aminopropionowego podstawionych w pozycji 3

Odpowiednie kwasy akrylowe podstawione w pozycji 3 (0,1 mola) i 1,1 równoważnika chlorku oksalilu rozpuszczono w 100 ml dichlorometanu. Mieszaninę mieszano 4 godziny w temperaturze pokojowej i odparowywano rozpuszczalnik w wyparce rotacyjnej. Pozostałość rozpuszczano w 100 ml tert-butanolu i roztwór mieszano 2 godziny w temperaturze pokojowej. Po zakończeniu reakcji odparowano rozpuszczalnik w wyparce rotacyjnej, pozostałość rozpuszczono w eterze dietylowym, przemyto wodą, roztworem wodorowęglanu sodu i ponownie wodą, po czym fazę organiczną wysuszono nad siarczanem magnezu i rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego uzyskano ester tert-butylowy kwasu akrylowego podstawiony w pozycji 3 z wydajnością > 80%.

W celu wprowadzenia grupy aminowej do roztworu (R)-(+)-N-benzylo-N-(1-fenyloetylo)aminy (60 mmoli) w 100 ml THF wkroplono w temperaturze -70°C w czasie 1 godziny 0,95 równoważnika n-butylolitu (w n-heksanie). Mieszaninę mieszano 1 godzinę w tej temperaturze, po czym wkroplono w ciągu 1 godziny roztwór estru tert-butylowego kwasu akrylowego podstawionego w pozycji 3 (0,9 równoważnika) w 75 ml THF. Mieszaninę mieszano 2 godziny w temperaturze -70°C i po usunięciu chłodzenia wkroplono 115 ml 5% roztworu kwasu cytrynowego.

Roztwór mieszano 1 godzinę, dodano octanu etylu i przemyto wodą. Fazę organiczną przemyto roztworem wodorowęglanu sodu i wodą, po czym wysuszono ją nad siarczanem magnezu i odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość oczyszczono drogą chromatografii rzutowej (heptan/octan etylu 9:1) i uzyskano ester tert-butylowy kwasu 3-(N-benzylo-N-(1-fenylo-etylo)amino)propanowego w postaci żółtego oleju z wydajnością około 50%. W celu odszczepienia grupy benzylowej i grupy fenyloetylowej, substancję (około 30 mmoli) rozpuszczono w 200 ml mieszaniny octanu etylu i kwasu octowego (4:1) i dodano 1,5 g wodorotlenku palladu. W atmosferze wodoru przeprowadzono w ciągu 8 godzin uwodornianie w temperaturze pokojowej. Odsączono katalizator i przesącz zatężono w wyparce rotacyjnej. Pozostałość roztworzono w mieszaninie eteru i wody, fazę wodną zobojętniono wodorowęglanem sodu i kilkakrotnie wyekstrahowano eterem. Połączone fazy organiczne wysuszono nad siarczanem magnezu, ostrożnie zatężono w wyparce rotacyjnej i otrzymano z wydajnością >50% ester tert-butylowy kwasu 3-amino-propanowego podstawiony w pozycji 3 w postaci rzadkiego, lotnego oleju.

Analogicznie do wyżej opisanych reakcji przebiegających w roztworach, wytwarzanie związków o wzorze I można również przeprowadzić na fazie stałej, to znaczy przy zastosowaniu reagentów osadzonych na żywicy. Na fazie stałej przeprowadzić można jeden lub kilka etapów syntezy.

W szczególności sprzęganie związków o wzorach lla lub IIb można przeprowadzać ze związkami aminowymi o wzorze III osadzonymi na żywicy, zamiast z roztworami związków o wzorze III. Sposób wytwarzania związków o wzorze I, przy zastosowaniu reakcji w fazie stałej, opisano poniżej i przedstawiono w schematach 4 i 5.

PL 194 692 B1

Ilości substancji podawane w przepisach syntezy w fazie stałej odnoszą się zawsze do każdorazowego nasycenia żywicy, określonego metodą spektrofotometr UV, po odszczepieniu grupy zabezpieczającej Fmoc (patrz na przykład „ The Combinatorial Chemistry Catalog, Novabiochem).

D) Ogólny sposób według schematu 4

Schemat 4

Wytwarzanie związków o wzorze I, zawierających kwas asparaginowy na drodze syntezy w fazie stałej.

Do przyłączania polimerowego nośnika stosowano element kwasu asparaginowego zabezpieczony podstawnikiem o prostym łańcuchu. Fmoc-Asp(OH)-OAllil w obecności środka sprzęgającego poddawano reakcji z żywicą polistyrenową Wanga (Wang-PS), po czym na żywicy odszczepiano allilową zabezpieczającą grupę estrową (etap Q). Wolny koniec C przereagowywano z estrem tertbutylowym aminokwasu, w obecności środka sprzęgającego (etap R). Po odszczepieniu grupy zabezpieczającej Fmoc przeprowadzono sprzęganie końca N z kwasem hydantoinokarboksylowym, wytworzonym w sposób opisany powyżej (etap S). Przez odszczepienie grup zabezpieczających i odszczepienie od żywicy otrzymywano związek o wzorze I (etap T). Grupy we wzorach przedstawionych na schemacie 4, mające te same oznaczenia jak odpowiednie grupy we wzorze I, mają takie same znaczenia jakie podano dla wzoru I. R¹⁴ razem z grupą CH-, z którą jest związany, i ze związaną z CH- grupą COOtBu odpowiada zdefiniowanej dla związków o wzorze I grupie R⁴, która oznacza alkil, podstawiony podstawnikami określonymi w definicji R⁴. Poszczególne etapy przeprowadzano w następujący sposób.

Wytwarzanie Fmoc-Asp(OH)-OAllilu

Do 40 g (88,7 mmola) Fmoc-Asp(OtBu)-OAllilu dodano 25 ml TFA i otrzymany roztwór mieszano 30 minut w temperaturze pokojowej. Rozpuszczalnik odparowano w wyparce rotacyjnej, a pozostałość wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem i otrzymano z wydajnością 33,9 g (97%) FmocAsp(OH)-OAllilu w postaci żółtego oleju.

ES(+)-MS: 395,2 (M+H)+

PL 194 692 B1

Przyłączanie polimerowego nośnika i odszczepianie allilowej grupy zabezpieczającej na nośniku polimerowym; etap Q g żywicy polistyrenowej Wanga (1,1 mmola/g; Bachem) spęczniano 5 minut w 20 ml DMF w temperaturze pokojowej. Po dodaniu roztworu 26,0 g (1,5 równoważnika) Fmoc-Asp(OH)-OAllilu, 34,3 g (1,5 równoważnika) 1-benzotriazoliloksytripirolidynofosfonioheksafluorofosforanu (PyBOP) i 1,5 równoważnika DIPEA w 120 ml DMF, wytrząsano mieszaninę 10 godzin w 40°C (jako środek sprzęgający z takim samym skutkiem można zastosować również TOTU/HOBT). Po zakończeniu reakcji roztwór przesączono i żywice przemyto DMF (5 x 20 ml). Po dodaniu bezwodnika octowego (10 ml) i DIPEA (1,5 równoważnika) w 40 ml DMF, ponownie wytrząsano mieszaninę przez 30 minut w temperaturze pokojowej. Roztwór przesączono i żywicę kolejno, każdorazowo trzykrotnie, przemyto 40 ml DMF, metanolu i DCM. Następnie żywicę wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem. Wysycenie oznaczone metodą Fmoc wynosiło 0,6 mmola/g.

W celu odszczepienia alliloestrowej grupy zabezpieczającej, żywicę spęczniano 5 minut w DMF w temperaturze pokojowej w atmosferze argonu. Po dodaniu tetrakis(trifenylofosfina)-palladu (0,1 równoażnika) i N-metyloaniliny (10 równoważników) mieszaninę wytrząsano 6 godzin w temperaturze 40°C i w atmosferze argonu. Po zakończeniu reakcji roztwór przesączono i żywicę kolejno, każdorazowo trzykrotnie, przemyto DMF, metanolem toluenem i DCM, po czym ją wysuszono.

Ogólny sposób sprzęgania ze związkami aminowymi na nośniku polimerowym; etap R

Otrzymaną w etapie Q żywicę z wolną grupą karboksylową spęczniano 5 minut w DMF w temperaturze pokojowej. Po dodaniu roztworu HOBT (1,2 równoważnika), TOTU (1,2 równoważnika) i DPEA (1,2 równoważnika) w DMF, mieszaninę wytrząsano 30 minut w temperaturze pokojowej. Związek aminowy (ester tert-butylowy aminokwasu) (1,2 równoważnika) dodano w postaci roztworu w DMF. Zawiesinę wytrząsano w temperaturze pokojowej, do całkowitego zakończenia reakcji (kontrola metodą HPLC). Po zakończeniu reakcji roztwór przesączono i żywicę kolejno, każdorazowo trzykrotnie, przemyto DMF, metanolem, toluenem i DCM, po czym ją wysuszono.

Ogólny sposób odszczepiania zabezpieczającej grupy Fmoc na nośniku polimerowym i sprzęgania z kwasem hydantoinokarboksylowym; etap S

Do 100 mg żywicy otrzymanej w etapie R dodano 5 ml 20% roztworu piperydyny w DMF i powstałą mieszaninę wytrząsano 20 minut w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono i ponownie przeprowadzono ten sam proces. Następnie żywicę kilkakrotnie starannie przemyto DMF i DCM.

W celu przeprowadzenia sprzęgania do żywicy dodano roztworu po 2 równoważniki HOBT, TOTU, DIPEA i kwasu hydantoinokarboksylowego w DMF (10 ml/g żywicy) i wytworzoną mieszaninę wytrząsano 12 godziny w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono, przemyto trzykrotnie porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy porcjami po 10 ml DCM.

Ogólny sposób odszczepiania od żywicy; etap T

Do żywicy otrzymanej w etapie S dodano mieszaninę TFA i DCM (1:1). Zawiesinę wytrząsano 2 godzinę, żywicę odsączono i roztwór zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość oczyszczono drogą chromatografii na żelu krzemionkowym (DCM i octan etylu).

E) Ogólny sposób według schematu 5

PL 194 692 B1

Schemat 5 cd.

NHFmoc

Związek o wzorze (I)

Z) |

W) | TFA Związek o wzorze (I)

Wytwarzanie związków o wzorze I, zawierających β-aminokwas, na drodze syntezy w fazie stałej

Stosowane racemiczne β-aminokwasy otrzymywano z odpowiednich aldehydów w reakcji z kwasem malonowym i octanem amonu. Po zabezpieczeniu grupy aminowej przez wprowadzenie grupy Fmoc kwas poddawno reakcji z żywicą polistyrenową z grupami chlorku trifenylometylu (PS-Trt-Cl) (etap U). Zgodnie ze schematem 5, wariant A, odszczepiano następnie grupę zabezpieczającą Fmoc na nośniku polimerowym i w obecności środka sprzęgającego przeprowadzano reakcję sprzęgania z kwasem hydantoinokarboksylowym, wytworzonym w sposób opisany powyżej (etap V). Po odszczepieniu żywicy otrzymywano związek o wzorze i (etap W).

Zgodnie ze schematem 5, wariant B, po odszczepieniu grupy zabezpieczającej F-moc na nośniku polimerowym, w obecności środka sprzęgającego przeprowadzano sprzęganie z członem hydantoinowym, który zawierał grupę Fmoc-NH w pozycji, w jakiej związek o wzorze IIa na schemacie 1 zawierał grupę R¹³-NH-CO-NH (etap Y). Według sposobu ze schematu 1 ten człon hydantoinowy wytwarzano w roztworze, przy czym po uwodornieniu w etapie E grupę aminobenzylową przekształcano w grupę N-Fmoc-aminobenzylową. W otrzymanym w etapie Y produkcie sprzęgania na nośniku polimerowym odszczepiano następnie grupę zabezpieczającą Fmoc. Otrzymaną wolną grupę aminową w benzylowym podstawniku w pozycji N-3 hydantoiny poddawano reakcji z izocyjanianami, izotiocyjaPL 194 692 B1 nianami lub kwasami karboksylowymi, prowadzącej do utworzenia pochodnych mocznika, tiomocznika lub amidów, albo reakcji z reaktywną pochodną kwasu karboksylowego i alkoholami lub aminami, prowadzącej do utworzenia estrów kwasów karboksylowych lub pochodnych mocznika (etap Z). Po odszczepieniu od żywicy otrzymywano związek o wzorze I (etap W). Poszczególne etapy przeprowadzano w następujący sposób.

Ogólny sposób otrzymywania racemicznych β-aminokwasów o wzorze H₂N-CH(R³)-CH₂-COOH

Przeprowadzono w stan suspensji 625 mg (6,0 mmoli) kwasu malonowego, 789 mg (10,2 mmola) octanu amonu i 4,0 mmole poszczególnych aldehydów o wzorze R³-CHO w 10 ml etanolu. Mieszaninę mieszano 6 godzin w temperaturze 90°C, wytworzony osad odsączono i przemyto dwukrotnie porcjami po 5 ml etanolu.

Ogólny sposób wprowadzania grupy zabezpieczającej Fmoc do β-aminokwasów

Do 4,0 mmoli β-aminokwasu i 0,66 g (8,0 mmoli) wodorowęglanu sodu dodano 7 ml wody i pipetą dodano roztwór 1,5 g (4,0 mmole) N-(9-fluorenylometoksykarbonyloksy)sukcynoimidu w 15 ml dioksanu, po czym mieszaninę mieszano 6 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie mieszaninę przesączano i pozostałość przemyto 5 ml octanu etylu. Pozostałość rozpuszczono w 20 ml 1N kwasu solnego i powstały roztwór dwukrotnie wyekstrahowano 20 ml octanu etylu. Połączone fazy organiczne wysuszono nad siarczanem sodu, przesączono i zatężono.

Ogólny sposób sprzęgania N-Fmoc-e-aminokwasów na nośniku polimerowym; etap U

Przeprowadzono w stan suspensji β-aminokwasy zabezpieczone grupą Fmoc, żywicę polistyrenową z grupami chlorku trifenylometylu i 0,5 ml DIPEA w 6 ml DCM. Mieszaninę wytrząsano 6 godzin w temperaturze pokojowej, dodano 1 ml metanolu i wytrząsano przez dalsze 30 minut w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono pod próżnią i kilkakrotnie starannie przemyto DMF i DCM. Identyczność i czystość związków sprawdzano metodą HPLC i spektrometrią masową. Nasycenie wyznaczone metodą Fmoc wynosiło 0,2-0,3 mmola/g nośnika.

Wariant A

Ogólny sposób odszczepiania grupy zabezpieczającej Fmoc na nośniku polimerowym i sprzęgania z kwasem hydantoinokarboksylowym; etap V.

Do 100 mg żywicy otrzymanej w etapie U dodano 5 ml 20% roztworu piperydyny w DMF i mieszaninę wytrząsano 20 minut w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono pod próżnią i proces powtórzono. Następnie kilkakrotnie starannie przemyto żywicę DMF i DCM. Do 100 mg żywicy z osadzonym β-aminokwasem dodano roztworu 12,2 mg (0,09 mmola) HOBT, 29,5 mg (0,09 mmola) TOTU, 16 μl (0,09 mmola) DIPEA i 0,09 mmola kwasu hydantoinokarboksylowego w 5 ml DMF i powstałą mieszaninę wytrząsano 12 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączano i trzy raz przemyto porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

Ogólny sposób odszczepiania od nośnika polimerowego; etap W

W celu odszczepiania przeprowadzono w stan suspensji żywicę w 3 ml mieszaniny TFA i DCM i wytrząsano ją 1 godzinę. Żywicę odsączano i przemyto 1 ml DCM. Połączone roztwory zatężono w wyparce rotacyjnej, pozostałość rozpuszczano w DCM i poddano chromatografii na żelu krzemionkowym, z użyciem DCM i octanu etylu

Wariant B

Ogólny sposób odszczepiania grupy zabezpieczającej Fmoc na nośniku polimerowym i sprzęgania z kwasem N-Fmoc-aminobenzylohydantoinokarboksylowym; etap Y

Do 100 mg żywicy otrzymanej w etapie U dodano 5 ml 20% roztworu piperydyny w DMF i mieszaninę wytrząsano 20 minut w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono pod próżnią i proces powtórzono. Następnie kilkakrotnie starannie przemyto żywicę DMF i DCM. Do otrzymanej żywicy dodano roztworu zawierającego po 2 równoważniki HOBT, TOTU, DLPEA i kwasu N-Fmoc-aminobenzylohydantoinokarboksylowego w DMF (10 ml/g żywicy) i powstałą mieszaninę wytrząsano 12 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączano i trzy razy przemyto ją porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

Ogólny sposób odszczepiania grupy zabezpieczającej Fmoc na nośniku polimerowym i podstawiania grupy aminowej; etap Z

Do 100 mg żywicy z osadzonym kwasem N-Fmoc-aminobenzylohydantoinokarboksylowym dodano 5 ml 20% roztworu piperydyny w DMF i mieszaninę wytrząsano 20 minut w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono pod próżnią i proces powtórzono. Następnie kilkakrotnie starannie przemyto żywicę DMF i DCM. Otrzymaną wolną grupę aminową podstawiano następnie na żywicy.

PL 194 692 B1

W celu wytworzenia amidów, powstałą wolną grupę aminową sprzęgano z kwasem karboksylowym. Aby to osiągnąć do 100 mg żywicy z osadzoną aminobenzylohydantoiną dodano roztworu zawierającego 0,027 mmola HOBT, 0,027 mmola TOTU, 0,027 mmola DIPEA i 0,027 mmola kwasu karboksylowego w 5 ml DMF i powstałą mieszaninę wytrząsano 12 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączano i trzy razy przemyto ją porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

W celu wytworzenia pochodnych tiomocznika powstałą wolną grupę aminową poddano reakcji z izotiocyjanianem. Aby to osiągnąć do 100 mg żywicy z osadzoną aminobenzylohydantoiną dodano roztworu zawierającego 0,027 mmola izotiocyjanianu i w katalitycznej ilości 1 mg DMAP w 5 ml DMF, po czym powstałą mieszaninę wytrząsano 8 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączano i trzy razy przemyto ją porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

W celu wytworzenia pochodnych mocznika powstałą wolną grupę aminową poddano reakcji z izocyjanianem. Aby to osiągnąć do 100 mg żywicy z osadzoną aminobenzylohydantoiną dodano roztworu zawierającego 0,027 mmola izocyjanianu i w katalitycznej ilości 1 mg DMAP w 5 ml DMF, po czym powstałą mieszaninę wytrząsano 8 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono i trzy razy przemyto ją porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

W celu wytworzenia N,N-dipodstawionych pochodnych mocznika powstałą wolną grupę aminową poddano reakcji najpierw z di-(N-sukcynoimidylo)węglanem, a następnie z drugorzędową aminą. Aby to osiągnąć do 100 mg żywicy z osadzoną aminobenzylohydantoiną dodano 10-krotny nadmiar di-(N-sukcynoimidylo) węglanu i DIPEA, po czym powstałą mieszaninę wytrząsano 5 godzin w 40°C. Roztwór przesączono i do żywicy dodawano 10-krotny nadmiar aminy w DMF i powstałą mieszaninę wytrząsano 8 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono i trzy razy przemyto ją porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

W celu wytworzenia karbaminianów najpierw przeprowadzano reakcję odpowiedniego alkoholu z di-(N-sukcynoimidylo)węglanem, a następnie produkt pośredni poddano reakcji z powstałą wolną grupą aminową. Aby to osiągnąć alkohol (0,027 mmola) z każdorazowo równoważną ilością di-(N-sukcynoimidylo)węglanu i DLPEA wytrząsano 5 godzin w 40°C. Roztwór dodano do 100 mg żywicy z osadzoną aminobenzylohydantoiną i powstałą mieszaninę wytrząsano 8 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączano i trzy razy przemyto ją porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

Odszczepianie polimerowego nośnika (etap W) przeprowadzano zarówno w wariancie B, jak i w wariancie A.

F) Ogólny sposób wytwarzania związków o ogólnym wzorze I, zawierających peptyd, na drodze syntezy w fazie stałej

Związki o wzorze I zawierające peptyd wytworzono poniższym sposobem: że najpierw do polimerowego nośnika przyłączono koniec C N-Fmoc-a-aminokwasu, po czym grupę zabezpieczającą Fmoc odszczepiono. Uwolnioną grupę aminową sprzęgnięto z innym N-Fmoc-a-aminokwasem i kolejną grupę zabezpieczającą Fmoc odszczepiono. Przyłączanie dalszych aminokwasów powtarzano, aż do powstania pożądanego peptydu. Na zakończenie, przy zastosowaniu środka sprzęgającego przyłączono kwas hydantoinokarboksylowy, produkt odszczepiono od żywicy i odszczepiono ewentualnie istniejące grupy zabezpieczające. Poszczególne etapy przeprowadzono w następujący sposób.

Ogólny sposób sprzęgania N-Fmoc-a-aminokwasów na nośniku polimerowym

Przeprowadzono w stan suspensji α-aminokwas zabezpieczony grupą Fmoc (1,5 równoważnika), żywicę polistyrenową z grupami chlorku trifenylometylu (1,2 mmola/g) i DIPEA (2 równoważniki) w DCM (5 ml/g nośnika). Mieszaninę wytrząsano 6 godzin w temperaturze pokojowej, dodano 1 ml metanolu i wytrząsano przez dalsze 30 minut w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono pod próżnią i kilkakrotnie starannie przemyto DMF i DCM. Identyczność i czystość związków sprawdzano metodą HPLC i spektrometrią masową.

Ogólny sposób odszczepiania grupy zabezpieczającej Fmoc na nośniku polimerowym

Do 100 mg żywicy z osadzonym N-Fmoc-a-aminokwasem dodano 5 ml 20% roztworu piperydyny w DMF i mieszaninę wytrząsano 20 minut w temperaturze pokojowej. Oddzielono żywicę i proces powtórzono. Następnie kilkakrotnie starannie przemyto żywicę DMF i DCM.

PL 194 692 B1

Ogólny sposób sprzęgania α-aminokwasów na nośniku polimerowym z N-Fmoc-a-aminokwasami

Do 100 mg żywicy z osadzonym N-Fmoc-a-aminokwasem dodano roztworu zawierającego 12,2 mg (0,09 mmola) HOBT, 29,5 mg (0,09 mmola) TOTU, 16 pl (0,09 mmola) DIPEA i 0,09 mmola N-Fmoc-a-aminokwasu w 5 ml DMF i powstałą mieszaninę wytrząsano 12 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono i trzy razy przemyto ją porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

W celu wprowadzenia dalszych aminokwasów w człon peptydowy powtórzono oba poprzednie etapy (odszczepienie grupy zabezpieczającej Fmoc i sprzęganie z N-Fmoc-a-aminokwasami).

Ogólny sposób odszczepiania grupy zabezpieczającej Fmoc na nośniku polimerowym i sprzęgania członu peptydowego na nośniku polimerowym z kwasem hydantoinokarboksylowym

Grupę Fmoc z członu peptydowego utworzonego na żywicy odszczepiono opisanym uprzednio sposobem. W tym celu do 100 mg żywicy z osadzonym członem peptydowym dodano roztworu zawierającego 12,2 mg (0,09 mmola) HOBT, 29,5 mg (0,09 mmola) TOTU, 16 pl (0,09 mmola) DIPEA i 0,09 mmola kwasu hydantoinokarboksylowego w 5 ml DMF i powstałą mieszaninę wytrząsano 12 godzin w temperaturze pokojowej. Żywicę odsączono i trzy razy przemyto ją porcjami po 10 ml DMF, raz 10 ml toluenu, raz 10 ml metanolu i trzy razy 10 ml DCM.

Ogólny sposób odszczepiania od żywicy

W celu odszczepienia związku od żywicy dodano do żywicy mieszaniny TFA i DCM (1:9). Utworzoną zawiesinę wytrząsano przez 1 godzinę, odsączono żywicę, zatężono przesącz pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość oczyszczono drogą chromatografii na żelu krzemionkowym.

G) Ogólny sposób wytwarzania niepodstawionych amidów kwasów karboksylowych w fazie stałej

W celu przekształcenia związków o wzorze I zawierających grupę karboksylową -COOH w odpowiednie związki z niepodstawioną grupą karboksyloamidową -CONH2, przy zastosowaniu środka sprzęgającego przyłączono grupę karboksylową do żywicy amidowej Rink. Przyłączenie to przeprowadzono w analogiczny sposób, jak w przypadku przyłączania kwasów karboksylowych do żywicy Wang (sposób według schematu 4). Odszczepienie wywoływane za pomocą TFA prowadzi do uzyskania niepodstawionych amidów.

-COOH + żywica amidowa Rink -CO-żywica amidowa Rink -CONH₂

Proces prowadzono następującym sposobem: 0,5 g kwasu karboksylowego o wzorze I poddano reakcji z 0,35 g TOTU, 0,15 ml DIPEA i 2 g żywicy amidowej Rink w 10 ml DMF. Zawiesinę wytrząsano przez 1 godzinę, oddzielono żywicę i starannie przemyto ją DMF i DCM. Następnie za pomocą 5 ml mieszaniny TFA i DCM (1:1) przeprowadzono odszczepienie związku od żywicy. Po odparowaniu rozpuszczalnika pozostałość poddano oczyszczeniu.

P r z y k ł a d 1 ((RS)-2-((RS)-4-Fenylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-4-metylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetylo)-L-aspartylo-L-fenyloglicyna

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 0,3 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano H-Asp(OtBu)-Phg-OtBu (chlorowodorek; Asp = aspartyl, Phg = fenyloglicyl).

Wydajność 52 mg.

ES(+)-MS: 777,9 (M+H)+

PL 194 692 B1

P r z y k ł a d 2 ((RS)-2-((RS)-4-Fenylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)-benzylo)-4-metylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetylo)-L-aspartylo-L-fenyloglicyna

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 0,184 mmola) jako związek aminowy o wzorze II stosowano H-Asp(OtBu)-Phg-OtBu (chlorowodorek).

Wydajność 59 mg.

ES(+)-MS: 791,9 (M+H)+

P r z y k ł a d 3

Kwas (S)-3-((RS)-2-((RS)-4-fenylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-4-metylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)-propanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 0,184 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (S)-3-amino-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowego.

Wydajność 92 mg.

ES(+)-MS: 734,9 (M+H)+

P r z y k ł a d 4

Kwas (R)-3-((RS)-2-((RS)-4-fenylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-4-metylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo) acetyloamino)-3-metylopropanowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 0,184 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 109 mg.

ES(+)-MS: 628,4 (M+H)+

P r z y k ł a d 5

Kwas (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)-acetyloamino)-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 2,6 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (S)-3-amino-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowego.

Wydajność 284 mg.

ES(+)-MS: 658,7 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 6

Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)-acetyloamino)-3-metylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 2,6 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 451 mg.

ES(+)-MS: 552,6 (M+H)⁺

Związek z przykładu 6 wytworzono również według schematu 1, etap A, B, D (sposób 2), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1).

Związek z przykładu 6 wytworzono także według sposobu według schematu 2.

PL 194 692 B1

P r z y k ł a d 7

Kwas (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 2,3 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (S)-3-amino-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowego.

Wydajność 453 mg.

ES(+)-MS: 672,7 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 8

Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 2,3 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 420 mg.

ES(+)-MS: 566,7 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 9

Kwas (R)-3-(2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-acetyloamino)-3-metylopropanowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 1,5 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 440 mg.

ES(+)-MS: 510,6 (M+H)+

P r z y k ł a d 10

Kwas 2-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)octowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,21 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester metylowy glicyny.

Wydajność 26 mg.

ES(+)-MS: 538,4 (M+H)+

P r z y k ł a d 11

Kwas (S)-3-(2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-acetyloamino)-3-fenylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 1,41 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester etylowy kwasu (S)-3-amino-3-fenylopropanowego.

Wydajność 534 mg.

ES(+)-MS: 572,4 (M+H)+

Związek z przykładu 11 otrzymywano również według schematu 1, etapy C, D (sposób 2), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2).

P r z y k ł a d 12

Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(2-(3-(2-metylofenylo)ureido)etylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 3 (etap J według sposobu 1). Związek o wzorze VIa wytworzono według schematu 1, etapy A, B. W etapie H (użyta ilość 0,19 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 58 mg.

ES(+)-MS: 504,4 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 13

Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(3-(3-(2-metylofenylo)ureido)propylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo) -2-(2-metylo-propylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 3 (etap J według sposobu 1). Związek o wzorze VIa wytworzono według schematu 1, etapy A, B. W etapie H (użyta ilość 0,25 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 54 mg.

ES(+)-MS: 518,4 (M+H)+

P r z y k ł a d 14

Kwas (R)-3-(2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-fluorofenylo)ureido)benzylo)-2,S-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 1,94 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 414 mg.

ES(+)-MS: 514,3 (M+H)+

P r z y k ł a d 15

Kwas 3-(2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)propanowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,47 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester metylowy kwasu 3-aminopropanowego.

Wydajność 136 mg.

ES(+)-MS: 496,2 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 16

Kwas 3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)propanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,21 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester metylowy kwasu 3-aminopropanowego.

Wydajność 23 mg.

ES(+)-MS: 552,3 (M+H)+

P r z y k ł a d 17

Kwas (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-fenylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,208 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester etylowy kwasu (S)-3-amino-3-fenylopropanowego.

Wydajność 66 mg.

ES(+)-MS: 628,4 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 18

Kwas 3-(2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-fluorofenylo)ureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)propanowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 1,94 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano chlorowodorek estru etylowego kwasu 3-aminopropanowego.

Wydajność 368 mg.

ES(+)-MS: 500,2 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 19

Kwas (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)-acetyloamino)-3-fenylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 4,11 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester etylowy kwasu (S)-3-amino-3-fenylopropanowego.

Wydajność 1 g.

ES(+)-MS: 614,3 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 20 (2-(3-(4-(3-(2-Metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-N-metylo-L-aspartylo-(2-adamantyloamid)

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 1,26 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano chlorowodorek estru t-butylowego 2-adamantyloamidu kwasu N-metylo-L-asparaginowego.

Wydajność 617 mg.

ES(+)-MS: 659,4 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 21 (2-(3-(4-(3-(2-Metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-L-aspartylo-(2-adamantyloamid)

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 0,882 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy 2-adamantyloamidu kwasu L-asparaginowego.

Wydajność 470 mg.

ES(+)-MS: 645,4 (M+H)+

P r z y k ł a d 22 (2-(4,4-Dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-N-metylo-L-aspartylo-(2-adamantyloamid)

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 0,942 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano chlorowodorek estru t-butylowego 2-adamantyloamidu kwasu N-metylo-L-asparaginowego.

Wydajność 535 mg.

ES(+)-MS: 687,4 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 23 (2-(4,4-Dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-N-metylo-L-aspartylo-(2-adamantyloamid)

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 1,41 mmola) jako związek aminowy wzorze III stosowano chlorowodorek estru t-butylowego 2-adamantyloamidu kwasu N-metylo-L-asparaginowego.

Wydajność 599 mg.

ES(+)-MS: 673,4 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 24 (2-(4,4-Dimetylo-(3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-L-aspartylo-(2-adamantyloamid)

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 0,974 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy 2-adamantyloamidu kwasu L-asparaginowego.

Wydajność 410 mg.

ES(+)-MS: 659,4 (M+H)+

P r z y k ł a d 25 ((S)-2-(4,4-Dimetylo-(3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetylo)-L-aspartylo-(2-adamantyloamid)

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 1,28 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy 2-adamantyloamidu kwasu L-asparaginowego.

Wydajność 576 mg.

ES(+)-MS: 715,5 (M+H)+

P r z y k ł a d 26

Kwas (R)-3-(2-(3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy

Wydajność 7 mg.

ES(+)-MS: 482,3 (M+H)+

P r z y k ł a d 27

Kwas ((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetylo)-L-asparaginowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 4,2 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano chlorowodorek estru di-t-butylowego kwasu L-asparaginowego.

Wydajność 692 mg.

ES(+)-MS: 596,4 (M+H)+

P r z y k ł a d 28

Kwas 2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-N-metylo-L-asparaginowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 4,7 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano chlorowodorek estru di-t-butylowego kwasu N-metylo-L-asparaginowego.

Wydajność 628 mg.

ES(+)-MS: 554,3 (M+H)+

P r z y k ł a d 29

Kwas (S)-3-(2-(3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)-3-fenylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 1,5 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester etylowy kwasu (S)-3-amino-3-fenylopropanowego.

Wydajność 59 mg.

ES(+)-MS: 544,3 (M+H)+

P r z y k ł a d 30

Kwas (R)-3-(2-(3-(4-(3-(2-chlorofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 1,44 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 448 mg.

ES(+)-MS: 502,3 (M+H)+

P r z y k ł a d y 31-46

Związki wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G i H (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,21-0,23 mmola) jako związek aminowy o wzorze III w przykładach 31-38 stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego, a w przykładach 39-46 ester etylowy kwasu (S)-3-amino-3-fenylopropanowego. Etap J w przykładach 31-38 przeprowadzono według sposobu 1 (z TFA), a w przykładach 39-46 według sposobu 2 (z wodorotlenkiem litu). Wydajności 30-87 mg. Wytworzone związki o wzorze Ib przedstawiono w tabeli 1.

T a b e l a 1

Przykłady związków o wzorze Ib

Nr przykładu	R3	R¹⁵	R¹⁶	R¹⁷	R¹⁸	ES-(+)-MS (M+H)+
31	Me	Me	H	Me	Me	538,4
32	Me	iPr	H	H	H	538,4
33	Me	Me	H	H	Et	538,4
34	Me	Me	H	H	Me	524,4
35	Me	Me	H	Me	H	524,4
36	Me	Me	Me	H	H	524,4
37	Me	Et	H	H	H	524,4
38	Me	CO₂Me	H	H	H	554,3
39	Ph	Me	H	Me	Me	600,4
40	Ph	iPr	H	H	H	600,4
41	Ph	Me	H	H	Et	600,3
42	Ph	Me	H	H	Me	586,3
43	Ph	Me	H	Me	H	586,3
44	Ph	Me	Me	H	H	586,3
45	Ph	Et	H	H	H	586,3
46	Ph	CO₂H	H	H	H	602,3

PL 194 692 B1

P r z y k ł a d 47 ((S)-2-(4,4-Dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)-acetylo)-L-aspartylo-L-fenyloglicyna

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 1) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 1,04 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano H-Asp(OtBu)-Phg-OtBu (chlorowodorek).

Wydajność 350 mg.

ES(+)-MS: 729,4 (M+H)+

P r z y k ł a d y 48-69

Związki wytworzono sposobem według schematu 4, przez sprzęganie kwasu hydantoinokarboksylowego o wzorze IIa z H-Asp-Phg-OtBu, przyłączonej do żywicy polistyrenowej Wanga przez wolne grupy -COOH członu Asp. Jako ester aminokwasu o wzorze H2N-CH(R¹⁴)-COOtBu w schemacie 4 stosowano ester t-butylowy L-fenyloglicyny. Wytworzone związki o wzorze Ic przedstawiono w tabeli 2.

Nr przykładu	R¹³	ES-(+)-MS (M+H)+
1	2	3
48	3-flurofenyl	733,4
49	4-flurofenyl	733,4
50	4-metylofenyl	729,4
51	3-metylofenyl	729,4
52	n-propyl	681,4
53	4-izopropylofenyl	757,4

PL 194 692 B1 cd tabeli 2

1	2	3
54	3,5-bistrifluorometylofenyl	851,4
55	4-trifluorometo ksyfenyl	799,4
56	2-trifluorometo ksyfenyl	799,4
57	2-nitrofenyl	760,4
58	benzyl	729,5
59	fenyl	715,3
60	4-metoksyfenyl	745,4
61	2-metoksyfenyl	745,4
62	2-chlorofenyl	749,4
63	izopropyl	681,4
64	3-metoksyfenyl	745,4
65	t-butyl	695,4
66	cykloheksyl	721,4
67	2-fluorofenyl	733,4
68	2-trifluorometylofenyl	783,3
69	4-trifluorometylofenyl	783,3

P r z y k ł a d y 70-87

Związki wytworzono sposobem według schematu 5 wariant A, przez sprzęganie kwasu hydantoinokarboksylowego o wzorze IIa z kwasem 3-amino-3-(3,4-etylenodioksyfenylo)propanowym przyłączonym do żywicy przez wolną grupę -COOH. Wytworzone związki o wzorze Id przedstawiono w tabeli 3.

PL 194 692 B1

T a b e l a 3

Przykłady związków o wzorze Id

Nr przykładu	R¹³	ES-(+)-MS (M+H)+
70	3-flurofenyl	690,3
71	4-flurofenyl	690,3
72	4-metylofenyl	686,4
73	3-metylofenyl	686,4
74	n-propyl	638,4
75	4-izopropylofenyl	714,4
76	3,5-bistrifluorometylofenyl	808,3
77	4-trifluorometoksyfenyl	756,3
78	2-trifluorometoksyfenyl	756,3
79	2-nitrofenyl	717,3
80	benzyl	686,4
81	2-metylofenyl	690,4
82	2-trifluorometylofenyl	740,3
83	etyl	624,4
84	4-trifluorometylofenyl	740,3
85	4-metoksyfenyl	702,4
86	2-metoksyfenyl	702,4
87	2-chlorofenyl	706,3

P r z y k ł a d 88

Sól sodowa kwasu (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego

Do roztworu 1 g (1,81 mmola) kwasu (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego w 20 ml THF i 50 ml wody dodano 1 równoważnik 1N ługu sodowego. Po 30 minutach w temperaturze pokojowej, odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem większą część THF i pozostałość poddano liofilizacji. Po przeprowadzeniu chromatografii przy użyciu Sephadexu LH20 (faza ruchoma: woda) uzyskano 930 mg soli określonej w tytule.

ES(+)-MS: 552,5 (M+H)⁺, 574,4 (sól sodowa)

PL 194 692 B1

P r z y k ł a d 89

Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-metyloacetyloamino)-3-metylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 2 (etap J sposobem 1). W etapie H (użyta ilość 5,2 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 1,86 g.

ES(+)-MS: 510,4 (M+H)+

P r z y k ł a d 90

Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-metyloacetyloamino)-3-metylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 2 (etap J sposobem 1). W etapie H (użyta ilość 11,9 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 4,3 g.

FAB(+)-MS: 524,3 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 91

Kwas 3-(2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)-3,3-dimetylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,9 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester metylowy kwasu 3-amino-3,3-dimetylopropanowego.

Wydajność 53 mg.

ES(+)-MS: 524,4 (M+H)⁺

PL 194 692 B1

P r z y k ł a d 92

Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-cyklopropylometylo-acetyloamino)-3-metylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 2 (etap J sposobem 1). W etapie H (użyta ilość 1,29 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego.

Wydajność 493 mg.

ES(+)-MS: 550,5 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 93

Kwas (S)-3-(2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)-ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 4 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (S)-3-amino-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowego.

Wydajność 1,08 g.

FAB(+)-MS: 616,2 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 94

Kwas (S)-3-benzyloksykarbonyloamino-3-((4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)propanowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 1,89 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (S)-3-amino-2-benzyloksykarbonyloaminopropanowego.

Wydajność 410 mg.

FAB(+)-MS: 645,2 (M+H)+

P r z y k ł a d y 95-116

Estry przykładów 95, 96, 98-102 i 104-116 wytworzono z odpowiednich kwasów karboksylowych (związków o wzorze I, w którym E = R⁶CO, R⁶ = hydroksyl), przez estryfikację grupy COOH według następującego ogólnego sposobu postępowania: do roztworu kwasu karboksylowego w bezwodnym DCM (7-10 ml na 1 mmol kwasu karboksylowego) dodano 6 równoważników odpowiedniego bezwodnego alkoholu i następnie 0,8 równoważników DMAP i 1,1 równoważnika DCC, po czym mieszaninę reakcyjną pozostawiono na noc w temperaturze pokojowej. Po przesączeniu, odparowano rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość oczyszczono chromatograficznie. Estry z przykładów 97 i 103 otrzymywano bezpośrednio przy wytwarzaniu kwasów karboksylowych z przykładów 19 i 11 (jako pośrednie produkty po etapie H). Wytworzone estry o wzorze le przedstawiono w tabeli 4.

Nr przykładu	R¹⁹	R²⁰	R³	R⁶	ES-(+)- lub FAB(+)-MS (M+H)+
1	2	3	4	5	6
95	H	iBu	Me	OiPr	594,4
96	H	iBu	Me	OEt	580,3
97	H	iBu	Ph	OEt	642,3
98	H	iBu	Ph	OiPr	656,5
99	H	iBu	Ph	OiBu	670,5
100	H	iBu	Me	OiBu	608,5
101	H	iBu	Me	OMe	566,4
102	Me	H	Ph	OiPr	614,4
103	Me	H	Ph	OEt	600,4
104	Me	H	Me	OEt	538,4
105	Me	H	Me	OiPr	552,4
106	H	Me	Me	OiPr	552,4
107	H	Me	Me	OEt	538,4
108	Me	Me	Me	OEt	552,4
109	Me	Me	Me	OiPr	566,5

PL 194 692 B1 cd. tabeli 4

1	2	3	4	5	6
110	Me	H	Me	OiBu	566,3
111	H	cyklopropyl-CH₂	Me	OEt	578,6
112	H	cyklopropyl-CH₂	Me	OiPr	592,6
113	Me	H	Me	OMe	524,5
114	Me	H	3,4-metylenodioksyfenyl	OiPr	658,3
115	Me	H	Me	OnPr	552,2
116	Me	H	Me	On-Bu	566,5

P r z y k ł a d 117

Ester izopropylowy (2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-L-aspartylo-(2-adamantyloamidu)

Związek wytworzono z (2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-L-aspartylo-(2-adamantyloamidu) i izopropanolu, w sposób analogiczny do opisanego w przykładach 95, 96, 98-102 i 104-116. Użyta ilość: 0,371 mmola wyjściowego związku aspartylowego.

Wydajność 210 mg.

ES(+)-MS: 715,4 (M+H)+

P r z y k ł a d 118

Ester izopropylowy kwasu (S)-2-benzyloksykarbonyloamino-3-((4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2, 5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)propanowego

Związek wytworzono z kwasu (S)-2-benzyloksykarbonyloamino-3-((4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)propanowego i izopropanolu, w sposób analogiczny do opisanego w przykładach 95, 96, 98-102 i 104-116. Użyta ilość: 0,465 mmola wyjściowego kwasu propanowego.

PL 194 692 B1

Wydajność 233 mg.

FAB(+)-MS: 687,3 (M+H)⁺

P r z y k ł a d y 119-124

Syntezy przeprowadzano w sposób anologiczny do opisanego przez N.M. Nielsena i H. Bundgaarda w Journal of Pharmaceutical Sciences, 1988, 77(4), 285, na drodze reakcji kwasu (R)-3-(2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego z chlorocetamidem (przykłady 119, 120, 122), chlorometylową pochodną kwasu piwalinowego (przykład 121), z (1-chloroetylo)etylowęglanem (przykład 123) lub bromometylooctanem (przykład 124). Reakcje przeprowadzano w temperaturze 80°C. Substancje oczyszczano metodą preparatywnej HPLC, stosując Sephadex LH20 (faza ruchoma: acetonitryl/woda). Użyta ilość: 1,374 mmoli wyjściowego kwasu propanowego. Wytworzone związki o wzorze If przedstawiono w tabeli 5.

Nr przykładu	R⁶	Wydajność (mg)	ES-(+)- lub FAB(+)-MS (M+H)+
119	O-CH2-CO-NMe2	280	595,5
120	O-CH2-CO-NEt2	435	623,3
121	O-CH2-CO-tBu	291	624,1
122	O-CH2-CO-NH2	374	567,5
123	O-CH(Me)-O-CO-OEt	133	626,5
124	O-CH2-O-CO-Me	276	582,5

P r z y k ł a d y 125-129

Związki w przykładach 125, 127, 128 i 129 wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G i H (sposób 2). W etapie H jako związek aminowy o wzorze III stosowano (R)-3-amino-3-metylopropanol (przykłady 125 i 129) lub (S)-3-amino-3-fenylopropanol (przykład 128) lub (S)-3-amino-3-(4-metoksyfenylo)propanol (przykład 127). Związek z przykładu 126 wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G i H (sposób 2). W etapie H jako związek aminowy o wzorze III stosowano (S)-3-amino-3-fenylopropanol. Wytworzone związki o wzorze Ig przedstawiono w tabeli 6.

PL 194 692 B1

Ta b e l a 6

Przykłady związków o wzorze Ig

Nr przykładu	R²¹	R²²	R³	ES-(+)- lub FAB-(+) MS (M+H)+
125	H	iBu	Me	538,4
126	Me	H	Ph	558,3
127	H	iBu	4-metoksyfenyl	630,3
128	H	iBu	Ph	600,2
129	Me	iBu	Me	552,2

Przy wytwarzaniu związków z przykładów 125-129 stosowane 3-amino-propanole wytworzono w następujący sposób.

(S)-3-Amino-3-fenylopropanol

W trakcie chłodzenia lodem do zawiesiny 3,5 g (15,2 mmola) chlorowodorku estru etylowego kwasu (S)-3-amino-3-fenylopropanowego w 150 ml bezwodnego THF dodano porcjami 1,45 g (38,1 mmola) wodorku litowo-glinowego i mieszaninę reakcyjną mieszano 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Następnie w trakcie chłodzenia lodem ostrożnie wkroplono 5 ml wody. Osad odsączono i przesącz zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem.

Pozostałość rozpuszczono w DCM i roztwór ekstrahowano wodą.

Fazę organiczną wysuszono nad siarczanem sodu. Po przesączeniu i odparowaniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymano 1,84 g (S)-3-amino-3-fenylopropanolu.

(R)-3-Amino-3-metylopropanol i (S)-3-amino-3-(4-metoksyfenylo)propanol

Do roztworu trichlorku glinu w bezwodnym eterze (ok.3 ml na 1 mmol trichlorku glinu) dodano porcjami jeden równoważnik wodorku litowo-glinowego i mieszaninę ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez 30 minut. Następnie wolno wkroplono 0,4 równoważnika estru t-butylowego kwasu (R)-3-amino-3-metylopropanowego względnie estru t-butylowego kwasu (S)-3-amino-3-(4-metoksyfenylo)propanowego i mieszaninę reakcyjną ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez 1 godzinę. Następnie chłodząc wodą ostrożnie wkroplono wodę (0,072 ml na 1 mmol wodorku litowo-glinowego) i roztwór wodorotlenku w wodzie (na 1 mmol wodorku litowo-glinowego 1,688 g wodorotlenku potasu w 2,8 ml wody). Mieszaninę pozostawiono na noc w temperaturze pokojowej, zdekantowano fazę eterową, pozostałość kilkakrotnie wymieszano z eterem dietylowym i DCM. Połączone fazy organiczne wysuszono nad siarczanem sodu. Po przesączeniu i odparowaniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymano odpowiedni aminoalkohol.

P r z y k ł a d 130 (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropionoamid

Związek wytworzono z 0,5 g kwasu (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego i żywicy amidowej Rink, zgodnie z wyżej opisanym ogólnym sposobem wytwarzania niepodstawionych amidów kwasów karboksylowych na fazie stałej.

PL 194 692 B1

Wydajność: 349 mg.

ES(+)-MS: 551,3 (M+H)+

P r z y k ł a d 131 (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-fenylopropionoamid

Związek wytworzono analogicznie do sposobu opisanego w przykładzie 130 z kwasu (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acety-loamino)-3-fenylopropanowego.

ES(+)-MS: 613,3 (M+H)+

P r z y k ł a d 132 ((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)-benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)-acetylo)-L-aspartylo-L-walino-L-prolina

Związek wytworzono analogicznie do opisanego uprzednio ogólnego sposobu otrzymywania związków o wzorze I zawierających łańcuch peptydowy na drodze syntezy na fazie stałej.

W celu utworzenia łańcucha tripeptydowego Asp-Val-Pro najpierw na 6 g żywicy polistyrenowej z grupami chlorku 2-chlorotrifenylometylu osadzono 4 g Fmoc-Pro-OH. Po odszczepieniu grupy zabezpieczającej Fmoc, w drugim etapie sprzęgania użyto 3,1 g Fmoc-Val-OH i po ponownym odszczepieniu grup zabezpieczających Fmoc w trzecim etapie sprzęgania zastosowano 3,4 g FmocAsp(OtBu)-OH. Otrzymano w ten sposób 11 g żywicy z osadzonym Fmoc-Asp(OtBu)-Val-Pro. 4 g tej żywicy po odszczepieniu grupy Fmoc sprzęgnięto z 2,7 g kwasu (S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)octowego, 1,8 g TOTU, 0,75 g HOBT i 0,72 g DIPEA w 25 ml DMF. Po przemyciu za pomocą mieszaniny TFA i DCM odszczepiono utworzony związek od żywicy (i jednocześnie odszczepiono zabezpieczającą grupę estrową t-butylową). Roztwór otrzymany po reakcji odszczepiania zatężono i pozostałość przekrystalizowano z eteru dietylowego.

Wydajność 750 mg.

ES(+)-MS: 792,5 (M+H)⁺

PL 194 692 B1

P r z y k ł a d 133 (2-(4,4-Dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)acetylo)-L-aspartylo-(2-adamantyloamid)

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (acetyl) ilość 1,41 mmola) jako związek aminowy stosowano ester t-butylowy 2-adamantyloamidu kwasu L-asparginowego.

Wydajność 504 mg.

ES(+)-MS: 673,4 (M+H)+

P r z y k ł a d y 134-157

Pochodne mocznika przykładów 134-157 wytworzono według schematu 5, wariant B.

Jak uprzednio opisano, odpowiednie kwasy 3-(4-(N-Fmoc-amino)benzylo)hydantoinowe sprzęgano z kwasem 3-amino-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowym przyłączonym do żywicy wolną grupą -COOH, następnie odszczepiano grupę zabezpieczającą Fmoc i podstawiano grupę aminową przez przereagowanie odpowiedniej aminy z odpowiednim izocyjanianem względnie z di-(N-sukcynoimidylo)węglanem. Wytworzone związki o wzorze Ih przedstawiono w tabeli 7.

T a b e l a 7

Przykłady związków o wzorze Ih

Nr przykładu	R¹³	R	R²³	ES-(+)- lub FAB(+)-MS (M+H)+
1	2	3	4	5
134	2-metylofenyl	H	Me	672
135	2-metoksybenzyl	H	Ph	764
136	2-metylofenyl	Me	Ph	748
137	2-trifluorometylofenyl	H	Me	726
138	etyl	H	Me	610
139	4-trifluorometylofenyl	H	Me	726
140	cykloheksyl	H	Me	664

PL 194 692 B1 cd. tabeli 7

1	2	3	4	5
141	3-metylofenyl	H	Me	672
142	4-fluorofenyl	H	Me	676
143	4-metylofenyl	H	Me	672
144	n-propyl	H	Me	624
145	4-izopropylofenyl	H	Me	700
146	3,5-bistrifluorometylofenyl	H	Me	794
147	4-trifluorometoksyfenyl	H	Me	742
148	2-trifluorometoksyfenyl	H	Me	742
149	2-nitrofenyl	H	Me	703
150	4-metoksyfenyl	H	Me	688
151	2-metoksyfenyl	H	Me	688
152	2-chlorofenyl	H	Me	692
153	izopropyl	H	Me	624
154	3-metoksyfenyl	H	Me	688
155	t-butyl	H	Me	638
156	benzyl	H	Me	672
157	fenyl	H	Me	658

P r z y k ł a d y 158-165

Pochodne tiomocznika z przykładów 158-165 wytworzono według schematu 5, wariant B. Jak uprzednio opisano, odpowiednie kwasy 3-(4-(N-Fmoc-amino)benzylo)hydantoinokarboksylowe sprzęgano z kwasem 3-amino-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowym, przyłączonym do żywicy wolną grupą -COOH, następnie odszczepiano grupę zabezpieczającą Fmoc i podstawiano grupę aminową przez przereagowanie z odpowiednim izotiocyjanianem. Wytworzone związki o wzorze Ik przedstawiono w tabeli 8.

PL 194 692 B1

T a b e l a 8

Przykłady związków o wzorze Ik

Nr przykładu	R¹³	ES-(+)- lub FAB(+)-MS (M+H)+
158	2-metylofenyl	750
159	4-metylofenyl	750
160	benzyl	750
161	2-jodofenyl	862
162	2-metoksyfenyl	766
163	t-butyl	716
164	2 -tetrahydrofurylometyl	744
165	3-metoksyfenyl	766

P r z y k ł a d y 166-181

Związki przykładów 166-181 wytworzono według schematu 5, wariant B. Jak uprzednio opisano odpowiednie kwasy 3-(4-(N-Fmoc-amino)benzylo)hydantoinokarboksylowe sprzęgano z kwasem 3-amino-3-(3,4-metylenodioksyfenylo)propanowym przyłączonym do żywicy wolną grupą -COOH, następnie odszczepiano grupę zabezpieczającą Fmoc i grupę aminową, tak jak to opisano przekształcano w grupę karbaminianową lub amidową. Wytworzone związki o wzorze Im przedstawiono w tabeli 9.

T a b e l a 9

Przykłady związków o wzorze Im

Nr przykładu	R²⁴	ES-(+> lub FABMS (M+H)+
1	2	3
166	benzyloksyl	735
167	fenyloksyl	721
168	fenyl	705
169	2-metylobenzyl	733
170	2-metylofenyl	719
171	2-chlorofenyl	740
172	2-fluorofenyl	723

PL 194 692 B1 cd. tabeli 9

1	2	3
173	2-nitrofenyl	750
174	2-trifluorometylobenzyl	787
175	2-jodofenyl	831
176	2-metoksyfenyl	735
177	2-bromofenył	784
178	2-bromobenzyl	798
179	2-fluorobenzyl	737
180	2-nitrobenzyl	764
181	2-chlorobenzyl	754

P r z y k ł a d 182

Kwas (2RS,3S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-2,3-difenylopropanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G i H (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,33 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester metylowy kwasu (2RS, 3R)-3-amino-2,3-difenylopropanowego. Analogicznie jak w sposobie 2, w etapie J następowało odszczepienie estrowej grupy zabezpieczającej, przez działanie 5 równoważnikami 1N wodnego roztworu wodorotlenku litu w metanolu w ciągu 3 godzin i następującym po tym zakwaszeniu do pH 3. Po odsączeniu substancji stałej i wysuszeniu jej pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymano związek tytułowy.

Wydajność 81 mg.

ES(+)-MS: 704,2 (M+H)⁺

P r z y k ł a d y 183-187

Związki wytworzono sposobem według schematu 1, etapy A, B, D (sposób 1), etapy E, F, G i H (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,5 mmola) w przykładach 183, 184, 185 i 187 jako związek aminowy o wzorze III stosowano odpowiedni ester t-butylowy kwasu (S)-3-amino-3-arylopropanowego, w przykładzie 186 ester etylowy kwasu (S)-3-amino-3-pentafluorofenylopropanowego. W przykładach 183, 184, 185 i 187 etap J przeprowadzano według sposobu 1 z użyciem TFA, a w przykładzie 186 według sposobu 2, z użyciem wodorotlenku litu, tak jak opisano to w przykładzie 182. Produkt otrzymany w przykładzie 186 zawierał trifluorooctan litu. Wytworzone kwasy (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetylo-amino)-3-arylopropanowe o wzorze In zestawiono w tabeli 10.

PL 194 692 B1

Nr przykładu	R³	Wydajność (mg)	ES-(+)-MS (M+H)+
183	2-naftyl	85	678,3
184	4-bifenylil	140	704,3
185	1-naftyl	100	678,3
186	pentafluorofenyl	580	724,5
187	2,4-dimetoksyfenyl	320	688,5

P r z y k ł a d 188

Kwas (S)-3-((RS)-2-((RS)-4-metylo-4-fenylo-3-(4-(3-(2-meyfcylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-(2,4-dimetoksyfenylo)propanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G, H (sposób 2) i etap J (sposób 1). W etapie H (użyta ilość 0,5 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester t-butylowy kwasu (S)-3-amino-3-(2,4-dimetoksyfenylo)propanowego.

Wydajność 320 mg.

ES(+)-MS: 750,5 (M+H)⁺

P r z y k ł a d y 189-193

Związki wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G i H (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,25 mmola) stosowano odpowiedni ester etylowy kwasu (RS)-3-amino-3-arylopropanowego. Analogicznie jak w sposobie 2, odszczepienie estrowej grupy zabezpieczającej w etapie J następowało pod działaniem wodorotlenku litu, tak jak opisano to przykładzie 182. Wytworzone kwasy (RS)-3-((RS)-(2-((RS)-4-metylo-4-fenylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-arylopropanowe o wzorze Ip zestawiono w tabeli 11.

PL 194 692 B1

T a b e l a 11

Przykłady związków o wzorze Ip

Nr przykładu	R³	Wydajność (mg)	ES-(+)-MS (M+H)+
189	3,4-dimetoksyfenyl	145	750,4
190	4-t-butylofenyl	161	752,4
191	4-fluorofenyl	163	714,3
192	4-metoksyfenyl	159	720,5
193	4-izobutylofenyl	159	746,5

P r z y k ł a d 194

Kwas (RS)-2-butylosulfonyloamino-3-((RS)-2-((RS)-4-metylo-4-fenylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-propanowy

Związek wytworzono sposobem według schematu 1, etapy C, D (sposób 1), etapy E, F, G i H (sposób 2). W etapie H (użyta ilość 0,25 mmola) jako związek aminowy o wzorze III stosowano ester etylowy kwasu (RS)-3-amino-2-(n-butylosulfonyloamino)-propanowego. Analogicznie jak w sposobie 2, odszczepienie estrowej grupy zabezpieczającej w etapie J następowało pod działaniem wodorotlenku litu, tak jak opisano to w przykładzie 182. Wydajność 259 mg (związek zawierał trifluorooctan litu).

ES(+)-MS: 749,4 (M+H)⁺

P r z y k ł a d 195

Kwas (RS)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo) acetyloamino)-3-fenylopropanowy

PL 194 692 B1

Związek wytworzono analogicznie do sposobu według schematu 5 przez sprzężenie osadzonego na żywicy kwasu (RS)-3-amino-3-fenylopropanowego z odpowiednim kwasem hydantoinokarboksylowym o wzorze IIa, wytwarzonym sposobem według schematu 1 (użyta ilość w reakcji sprzęgania: 0,05 mmola związku o wzorze 35a).

Wydajność 4,2 mg.

ES(+)-MS: 628,1 (M+H)+

P r z y k ł a d y 196-217

Analogicznie do sposobu według schematu 5, związki wytworzono przez sprzęganie odpowiednich osadzonych na żywicy kwasów (RS)-3-aminopropanowych podstawionych w pozycji 3 z odpowiednim kwasem hydantoinokarboksylowym o wzorze Ila, wytworzonym sposobem według schematu 1 (użyta ilość w reakcji sprzęgania: 0,05 mmola związku o wzorze lla). Wytworzone kwasy (RS)-3-((RS)-(2-((RS)-4-metylo-4-fenylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)propanowe podstawione w pozycji 3, o wzorze Iq, zestawiono w tabeli 12.

Tabela 12

Przykłady związków o wzorze Iq

Nr przykładu	R³	Wydajność (mg)	ES-(+)-MS (M+H)+
1	2	3	4
196	2,3,5,6-tetrafluorofenyl	15,1	762,3
197	3-metoksyfenyl	9,7	720,3
198	3,4-etylenodioksyfenyl	9,8	748,3
199	4-trifluorometoksyfenyl	15,6	774,3
200	2,3 -dimetoksyfenyl	10,0	750,5
201	2-chlorofenyl	14,6	724,3
202	3-metylofenyl	19,7	704,3
203	3,4-difluorofenyl	15,0	726,3

PL 194 692 B1 cd. tabeli 12

1	2	3	4
204	2,6-difluorofenyl	16,1	726,4
205	t-butyl	6,1	669,1
206	3-fluorofenyl	11,3	708,2
207	2,4,4-trimetylopentyl	4,3	668,3
208	4-chlorofenyl	6,4	724,3
209	4-dimetyloamino-1-naftyl	0,8	783,4
210	bicyklo[2.2.1]hept-2-en-5-yl	0,6	706,4
211	n-oktyl	0,5	726,0
212	4-metoksy-2,3-dimetylofenyl	4,3	765,2 (M+NHa)+
213	2-fluorofenyl	1,1	725,1 (M+NHa)+
214	2,3-dichlorofenyl	12,8	758,3
215	4-fluorofenyl	1,7	708,3
216	2-chloro-5-nitrofenyl	13,1	746,4
217	4-(n-butylo)fenyl	17,9	746,4

P r z y k ł a d 218

Ester t-butylowy ((RS)-2-((RS)-4-metylo-4-fenylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-L-aspartylo-L-fenyloglicyny

Analogicznie do sposobu według schematu 4 związek wytworzono metodą syntezy na fazie stałej. Ester t-butylowy aspartylofenyloglicyny osadzony na żywicy polistyrenowej z grupami chlorku chlorotrifenylometylu sprzęgano z odpowiednim kwasem hydantoinokarboksylowym o wzorze IIa, wytworzonym sposobem według schematu 1 (użyta ilość w reakcji sprzęgania: 0,05 mmola związku o wzorze IIa). Odszczepianie żywicy przeprowadzono przez 20 minut 10% roztworem TFA w DCM.

Wydajność 4,7 mg.

ES (+)-MS: 846,9 (M+H)⁺

PL 194 692 B1

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Nowe pochodne imidazolidyny o ogólnym wzorze I w którym W oznacza dwuwartościową grupę R -A-C(R ); Y oznacza karbonyl; A oznacza wiązanie bezpośrednie lub fenylen; B oznacza dwuwartościową grupę metylenową lub etylenową, ewentualnie podstawione jednym lub dwoma jednakowymi lub różnymi podstawnikami wybranymi spośród (C₁-C₆)-alkilu i (C₃-C₆)-cykloalkilo-(C₁-C₄)-alkilu; E oznacza R⁶CO lub HO-CH2; R są jednakowe lub różne i niezależnie oznaczają atom wodoru lub (C1-C4)-alkil; R¹ oznacza atom wodoru lub (C1-C₆)-alkil; R² oznacza atom wodoru lub (C1-C4)-alkil; R³ oznacza atom wodoru; (C1-C₈)-alkil; fenyl lub naftyl, ewentualnie podstawione 1-5 podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej (C₁-C₆)-alkil, (C₁-C₄)-alkoksyl, atom chlorowca, trifluorometyl, metylenodioksyl, etylenodioksyl, trifluorometoksyl, grupę nitrową, fenyl i grupę dimetyloaminową; R⁷NH, COOH, CONHR⁴ lub CONHR¹⁰; R⁴ oznacza (C1-C6)-alkil, podstawiony jednym podstawnikiem wybranym z grupy obejmującej hydroksykarbonyl, (C1-C6)-alkoksykarbonyl i R⁵-CO, który może być dodatkowo podstawiony fenylem; R⁵ oznacza ugrupowanie proliny; R⁶ oznacza hydroksyl, (C1-C₈)-alkoksyl, (C₁-C₆)-alkilokarbonyloksy-(C₁-C₆)-alkoksyl, (C₁-C₆)-alkoksykarbonyloksy-(C1-C6)-alkoksyl, grupę aminową, aminokarbonylo-(C1-C6)-alkoksyl albo (mono- lub di-((C1-C6)-alkilo)amino)karbonylo-(C₁-C₆)-alkoksyl; R⁷ oznacza R⁸-O-CO lub R⁸-S(O)2; R⁸ oznacza (C1-C₈)-alkil lub 9 10 11 fenylo-(C₁-C₄)-alkil; R oznacza atom wodoru lub (C₁-C₆)-alkil; R oznacza adamantyl; R oznacza grupę R¹³-CO-N(R)-R¹², R¹³(R)N-CO-N(R)-R¹² lub R¹³(R)N-CS-N(R)-R¹², przy czym R¹¹ ma inne znaczenie niż R¹³-CO-N (R)-R¹² gdy jednocześnie W oznacza R¹-A-C(R⁹), gdzie A oznacza wiązanie bezpo1 9 12 średnie, a R i R oznaczają atomy wodoru; R oznacza (C₁-C₆)-alkilen lub fenyleno-(C₁-C₄)-alkil, przy czym w przypadku fenyleno-(C₁-C₄)-alkilu alkil jest związany z atomem azotu pierścienia imidazolidyny w związku o ogólnym wzorze I; R¹³ oznacza (C₁-C₆)-alkil, (C₅-C₆)-cykloalkil, ewentualnie podstawiony fenyl lub fenylo-(C₁-C₄)-alkil ewentualnie podstawiony w grupie fenylowej, przy czym fenyl jest ewentualnie podstawiony 1-3 podstawnikami niezależnie wybranymi z grupy obejmującej (C₁-C₆)-alkil, (C1-C4)-alkoksyl, COOH, COO-(C1-C4)-alkil, atom chlorowca, trifluorometyl, trifluorometoksyl i grupę nitrową; e i h niezależnie oznaczają 0 lub 1; w postaciach ich stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
2. Związek według zastrz. 1, w którym W oznacza dwuwartościową grupę R -A-C(R ); Y oznacza karbonyl; A oznacza wiązanie bezpośrednie; B oznacza dwuwartościową grupę metylenową lub etylenową, ewentualnie podstawione jednym lub dwoma jednakowymi lub różnymi podstawnikami wybranymi spośród (C1-C6)-alkilu i (C3-C6)-cykloalkilo-(C1-C4)-alkilu; E oznacza R⁶CO lub HO-CH2; R są jednakowe lub różne i niezależnie oznaczają atom wodoru lub (C1-C4)-alkil; R¹ oznacza atom wodoru lub (C1-C6)-alkil; R² oznacza atom wodoru lub (C1-C4)-alkil; R³ oznacza atom wodoru; (C1-C8)-alkil; fenyl ewentualnie podstawione 1-5 podstawnikami wybranymi z grupy obejmującej (C1-C6)-alkil, (C1-C4)-alkoksyl, atom chlorowca, trifluorometyl, metylenodioksyl, etylenodioksyl, trifluorometoksyl, grupę nitrową, fenyl i grupę dimetyloaminową; R⁷NH, COOH, CONHR⁴ lub CONHR¹⁰; R⁴ oznacza (C1-C6)-alkil monopodstawiony podstawnikiem wybranym z grupy obejmującej hydroksykarbonyl, (C1-C6)-alkoksykarbonyl i R⁵-CO, ewentualnie dodatkowo podstawiony fenylem; R⁵ oznacza ugrupowanie proliny; R⁶ oznacza hydroksyl, (C1-C₈)-alkoksyl, (C₁-C₆)-alkilokarbonyloksy-(C₁-C₆)-alkoksyl, (C₁-C₆)-alkoksykarbonyloksy-(C1-C6)-alkoksyl, grupę aminową, aminokarbonylo-(C1-C6)-alkoksyl albo (mono- lub di-((C1-C6)-alkilo)amino)karbonylo-(C₁-C₆)-alkoksyl; R⁷ oznacza R⁸-O-CO lub R⁸-S(O)2; R⁸ oznacza (C1-C₈)-alkil lub fenylo-(C₁-C₄)-alkil; R⁹ oznacza atom wodoru lub (C1-C6)-alkil; R¹⁰ oznacza adamantyl; R¹¹oznacza grupę R¹³(R)N-CO-N(R)-R¹² lub R¹³(R)N-CS-N(R)-R¹²; R¹² oznacza (C1-C6)-alkilen lub fenyleno-(C1-C4)-alkil, przy czym w przypadku fenyleno-(C1-C4)-alkilu alkil jest związany z atomem azotu pierścienia imidazolidyny w związku o ogólnym wzorze I; R¹³ oznacza (C1-C6)-alkil, (C5-C6)-cykloalkil, ewentualnie podstawiony fenyl lub fenylo-(C1-C₄)-alkil ewentualnie podstawiony w grupie fenylowej,

PL 194 692 B1 przy czym fenyl jest ewentualnie podstawiony 1-3 podstawnikami niezależnie wybranymi z grupy obejmującej (C₁-C₆)-alkil, (C₁-C₄)-alkoksyl, COOH, COO-(C₁-C₄)-alkil, atom chlorowca, trifluorometyl, trifluorometoksyl i grupę nitrową; e i h niezależnie oznaczają 0 lub 1; w postaciach ich stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
3. Związek według zastrz. 1 albo 2, w którym W ma wyżej podane znaczenie z wyjątkiem grupy CH₂ w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
4. Związek według zastrz. 1, w którym W oznacza dwuwartościową grupę ((C₁-C₄)-alkil)₂<, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
5. Związek według zastrz. 1, w którym B oznacza niepodstawiony metylen lub metylen podstawiony grupą (C₁-C₆)-alkilową lub (C₃-C₆)-cykloalkilo-(C₁-C₂)-alkilową, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
6. Związek według zastrz. 1, w którym R¹² oznacza fenylo-(C₁-C₄)-alkil ewentualnie podstawiony w grupie fenylowej , przy czym alkil jest związany z atomem azotu pierścienia imidazolidyny, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
7. Związek według zastrz. 1, w którym R¹³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
8. Związek według zastrz. 1, w którym R³ oznacza (C₁-C₄)-alkil, e oznacza 0 oraz h oznacza 1, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
9. Związek według zastrz. 1, w którym R³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl grupami jak powyżej e oznacza 0 oraz h oznacza 1, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli .

11 13 12 12
10. Związek według zastrz. 1, w którym R oznacza R NH-CO-NH-R , a R oznacza dwuwartościową grupę -(1,4-fenyleno)-CH2-, w której metyl jest związany z atomem azotu w pierścieniu imidazolidynowym, a R¹³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl grupami jak powyżej, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
11. Związek według zastrz. 1, w którym W ma znaczenie inne niż CH2 B oznacza metylen ewentualnie podstawiony grupą (C₁-C₆)-alkilową lub (C₃-C₆)-cykloalkilo-(C₁-C₂)-alkilową, R¹¹ oznacza grupę R¹³NH-CO-NH-R¹², gdzie R¹² oznacza dwuwartościową grupę -(1,4-fenyleno)-CH2-, w której grupa metylenowa jest związana z pierścieniem imidazolidynowym, R¹³ oznacza ewentualnie podstawiony fenyl grupami jak powyżej, a grupa -N(R)-[C(R)(R)]e-C(R²)(R³)-[C(R)(R)]_h-E we wzorze I oznacza -NH-CH(R³)-CH2-E, w postaciach stereoizomerów i ich mieszanin oraz ich fizjologicznie zgodnych soli.
12. Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowy o poniższym wzorze

O

OH
13. Kwas (S)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-(2-metylofenylo)ureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-fenylopropanowy o poniższym wzorze

PL 194 692 B1
14. Sól sodowa kwasu (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-(2-metylopropylo)acetyloamino)-3-metylopropanowego o poniższym wzorze
15. Kwas (R)-3-((S)-2-(4,4-dimetylo-3-(4-(3-fenyloureido)benzylo)-2,5-dioksoimidazolidyn-1-ylo)-2-cyklopropylometyloacetyloamino)-3-metylopropanowy o poniższym wzorze
16. Związek o poniższym wzorze
17. Sposób wytwarzania nowych pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I

PL 194 692 B1 w którym W, Y, B, E, R, R², R³, R¹¹e i h mają znaczenie podane w zastrz.1-11, znamienny tym, że związek o ogólnym wzorze II poddaje się kondensacji ze związkiem o ogólnym wzorze III w których to wzorach W, Y, B, E, R, R², R³, R¹¹ e i h mają znaczenie podane w zastrz. 1-11, przy czym grupy funkcyjne w tych związkach mogą być także zabezpieczone lub mogą mieć postać ugrupowań prekursorowych, a G oznacza hydroksykarbonyl, (C₁-C₆)-alkoksykarbonyl lub ugrupowanie zaktywowanej pochodnej kwasu karboksylowego, w obecności środka kondensującego wybranego z grupy obejmującej karbonylodiimidazol, karbodiimidy, takie jak dicykloheksylokarbodiimid (DCC) lub diizopropylokarbodiimid, tetrafluoroboran O-((cyjano(etoksykarbonylo)metyleno)amino)-N,N,N',N'-tetraetylouroniowy (TOTU) lub bezwodnik kwasu propylofosfonowego (PPA).
18. Pochodne imidazolidyny o ogólnym wzorze I zdefiniowane w zastrz. 1-11 i/lub ich fizjologicznie zgodne sole do stosowania jako lek.
19. Związki zdefiniowane w zastrz. 12-16 do stosowania jako lek.
20. Środek farmaceutyczny zawierający substancję czynną i farmaceutycznie dopuszczalny nośnik i/lub substancje pomocnicze, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera pochodną imidazolidyny o ogólnym wzorze I zdefiniowaną w zastrz. 1-11 i/lub jego fizjologicznie zgodną sól.
21. Środek farmaceutyczny zawierający substancję czynną i farmaceutycznie dopuszczalny nośnik i/lub substancje pomocnicze, znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera związek zdefiniowany w zastrz. 12-16.
22. Zastosowanie pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I zdefiniowanych w zastrz. 1-11 i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w hamowaniu zapalenia.
23. Zastosowanie związków zdefiniowanych w zastrz. 12-16 do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w hamowaniu zapalenia.
24. Zastosowanie pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I zdefiniowanych w zastrz. 1-11 i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce zapalenia stawów, reumatoidalnego zapalenia stawów, zapalenia wielostawowego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, tocznia układowego rumieniowatego, stwardnienia rozsianego lub stanów zapalnych ośrodkowego układu nerwowego.

PL 194 692 B1
25. Zastosowanie związków zdefiniowanych w zastrz. 12-16 do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce zapalenia stawów, reumatoidalnego zapalenia stawów, zapalenia wielostawowego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, tocznia układowego rumieniowatego, stwardnienia rozsianego lub stanów zapalnych ośrodkowego układu nerwowego.
26. Zastosowanie pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I zdefiniowanych w zastrz. 1-11 i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce astmy lub alergii.
27. Zastosowanie związków zdefiniowanych w zastrz. 12-16 do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce astmy lub alergii.
28. Zastosowanie pochodnych imidazolidyny o ogólnym wzorze I zdefiniowanych w zastrz. 1-11 i/lub ich fizjologicznie zgodnych soli do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, stwardnienia tętnic, restenozy lub cukrzycy, do hamowania uszkodzeń przeszczepianych narządów, do hamowania wzrostu nowotworów lub przerzutów nowotworów, względnie w leczeniu malarii.
29. Zastosowanie związków zdefiniowanych w zastrz. 12-16 do wytwarzania środków farmaceutycznych do stosowania w leczeniu lub profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, stwardnienia tętnic, restenozy lub cukrzycy, do hamowania uszkodzeń przeszczepianych narządów, do hamowania wzrostu nowotworów lub przerzutów nowotworów, względnie w leczeniu malarii.