Przedmiotem wynalazku jest sposób sterowania odlewaniem stopionego metalu w kilka wlewków ciaglych i uklad sterowania urzadzenia do odlewania stopionego metalu w kilka wlew¬ ków ciaglych.Tegorodzaju sposób polegajacy na wlewaniu metalu z kadzi posredniej do kilku krystalizato- rów do odlewania ciaglego za pomoca regulowanych zaworów wylewów, przy czym poziom napelnienia krystalizatorów jest utrzymywany na zadanej wysokosci w granicach odcinka pomia¬ rowego, a tworzace sie wlewki ciagle sa wyciagane przez wspólna klatke ciagnaca z taka sama predkosciajest znany z opisu patentowego nr EP-PS 0019114, gdzie w celu ulatwienia odlewania zaleca sie u dolu stosowanie przyrzadów do pomiaru poziomu zwierciadla kapieli lub poziomu napelnienia krystalizatorów o bardzo duzym zakresie wysokosci, azeby umozliwic porównywanie ze soba predkosci podnoszenia sie tego poziomu w krystalizatorach. Porównanie ma przy tym umozliwiac wczesne stwierdzenie róznic w ilosciach doplywajacych i odpowiednie wysterowanie przyrzadów regulacyjnych elektromagnetycznych lub pracujacych przy uzyciu dysz gazowych, sluzacych jako zamkniecia wylewów, przed osiagnieciem zadanego poziomu napelnienia, w celu umozliwienia odlewania bez zaklócen. Nie podaje sie tam jednakze zadnych danych o takim postepowaniu.Urzadzenie do stosowania znanego sposobu dziala w ten sposób, ze przyrzad do pomiaru poziomu zwierciadla kapieli pierwszego krystalizatora o nieregulowanym doplywie stopionego materialu jest polaczony elektrycznie z przyrzadem do sterowania predkosci wspólnej klatki ciagnacej i ze przyrzad do pomiaru poziomu zwierciadla nastepnego krystalizatorajest polaczony elektrycznie z przyrzadem do regulacji ilosci doplywajacego metalu.Celem wynalazku jest zrealizowanie odlewania wlewków ciaglych przeprowadzanego w poczatkowej fazie z taka sama predkoscia odlewania, ulepszenie za pomoca prostego postepowa¬ nia, a zwlaszcza w zakresie pewnosci dzialania.Istota wynalazku polega na tym, ze na poczatku odlewania, przy calkowicie otwartych zasuwach kadzi posredniej, rzeczywisty poziom napelniania, podnoszacy sie w kazdym krystaliza-2 147 451 torze nad glowica draga rozruchowego, powoduje w plaszczyznie sygnalowej, lezacej w dolnej czesci odcinka pomiarowego, dlawienie odnosnej zasuwy celem wyrównania wszystkich rzeczywistych poziomów napelnienia, a nastepnie wlaczenie napedu klatki ciagnacej wlewki ciagle, co w przy¬ padku braku wyrównania zostaje zakonczone najpózniej w drugiej plaszczyznie sygnalowej, lezacej ponizej zadanego poziomu napelnienia, przez pierwszy dochodzacy tam rzeczywisty poziom napelnienia. W taki sposób rzeczywiste stany napelnienia wszystkich krystalizatorów zostaja wczesnie doprowadzone do poziomu pozwalajacego na wlaczenie napedu klatki ciagnacej wlew¬ ków ciaglych, co ulatwia i zapewnia bezusterkowe osiagniecie zadanego stanu napelnienia, zwla¬ szcza wtedy, gdy samoczynnie zostaja zamkniete zasuwy wlewów tych krystalizatorów, których rzeczywisty poziom napelnieniapo wlaczeniu napedu klatki ciagnacej lezyjeszczeponizej plaszczyz¬ ny sygnalowej dlawienia. Unika sie w ten sposób wyciekania metalu z krystalizatora, w którym nie utworzyl sie jeszcze w dostatecznym stopniu naskórek na wlewku ciaglym i unieruchamiania przezen czesci urzadzenia, na przyklad polozonego nizej zespolu chlodzenia wtórnego, a tym samym blokowania wyciagania z urzadzenia prawidlowych wlewków ciaglych.Nadzwyczaj celowy do stosowania sposobu okazal sie uklad, w którym w granicach odcinka pomiarowego poziomu napelnienia zespoly elektroniczne, sluzace do regulacji zadanego poziomu napelnienia, przewidzianego przy 85% odcinka pomiarowego, maja poczynajac od 10% odcinka pomiarowego, sprzezenie regulacyjne z zasuwami oraz sprzezenie rozruchowe z napedem klatki ciagnacej, a nastepnie przy 70% odcinka pomiarowego - ostateczne sprzezenie rozruchowe z napedem klatki ciagnacej i sprzezenie zamykajace z zasuwami, pod którymi krystalizatory nie sa dostatecznie napelnione. Przy tym podane tu procenty odcinka pomiarowego nalezy traktowac jako wskazania pewnego obszaru, które przy zachowaniu swego profilu moga byc dostosowane do kazdorazowych warunków eksploatacji.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat urzadzenia do odlewania kilku wlewków ciaglych podczas rozpoczynania odlewania, fig. 2-4 przedstawiaja ¦ rózne przebiegi programu, mozliwe w fazie poczatkowej zale¬ wania, w ujeciu graficznym.Na figurze 1 pokazano kadz odlewnicza 1, z której przez regulowana zasuwe wylewu 2 doprowadza sie stopiona stal do kadzi posredniej 3, majacej z kolei trzy zawory wylewów w postaci zasuw 4, które reguluja doplyw metalu przez tuleje wyplywowe 5 do krystalizatorów A, B, C do odlewania ciaglego. W tym celu kazda zasuwa 4 jest sprzezona mechanicznie z organem wykonaw¬ czym 6, którego kazdorazowe polozenie podczas pracyjest rejestrowane przez miernik polozenia 7.Tuleje wyplywowe 5 wystaja swoimi swobodnymi koncami do krystalizatorów A, B, C, których zadany stopien napelnienia, ustawiony dla normalnej pracy, lezy mniej wiecej w okolicy okolo 85% odcinka pomiarowego 9 przyrzadu do pomiaru poziomu napelnienia, przyporzadko¬ wanego do kazdego krystalizatora A, B, C i zlozonego z nadajnika 10 i odbiornika 11.Za krystalizatorami A, B, C umieszczono zespól wtórnego chlodzenia, nie pokazany dla uproszczenia, jak równiez wspólna dla wszystkich wlewków ciaglych klatke ciagnaca majaca walce ciagnace 12, naped 13, regulator 14 napedu i miernik 15 predkosci odlewania, który przekazuje wartosci zmierzone zjednej strony do regulatora 14, a z drugiej do procesora 16, który otrzymuje i przetwarza oprócz tego wartosci pomiarowe z mierników polozenia 7 kontrolujacych stopien otwarcia zasuw 4 i z odbiorników 11 przyrzadów do pomiaru poziomu napelnienia. Uzyskane dane ida do komputera 17 sterowniczego, stanowiacego calosc z procesorem 16 i wydajacego odpowied¬ nie polecenia sterownicze do organów wykonawczych 6 zasuw 4 oraz do regulatora 14 klatki ciagnacej wlewki ciagle, który sklada sie z walców ciagnacych 12, napedu 13, regulatora 14 i miernika 15. Predkosc odciagania jest tam ustalona jako wielkosc stala, to znaczy wlewki ciagle, tworzace sie w krystalizatorach A, B, C sa przez wspólna klatke wyciagane ze stala predkoscia, z czego wynika, ze zadany poziom napelnienia 8 jest regulowany tylko od strony doplywu za pomoca zasuw 4. W tym celu zasuwy 7 utrzymuje sie przy normalnej pracy odlewania w polozeniu dlawiacym, azeby umozliwic sterowanie zarówno w góre, jak i w dól.Na poczatku odlewania dragi rozruchowe 18 sa wsuniete do krystalizatorów A, B, C, a naped 13 jest wlaczony. Odlewanie rozpoczyna sie otwarciem zasuw 4, które otwiera sie calkowicie lub tylko czesciowo w zaleznosci od rozmiarów wlewków, jakie maja byc odlewane. Wskutek tego nad147 451 3 glowicami 19 dragów rozruchowych 18 tworza sie w krystalizatorach A, B, C rzeczywiste poziomy napelnienia 20, które jednakze rzadko maja te sama wysokosc. W szczególnosci powstaja rózne przekroje kanalów i tym samym rózne natezenia wyplywu z tulei 5, gdyz wystepuja zwezenia w kanalach odplywowych lub przeplywowych kadzi posredniej 3 i zasuw 4, na przyklad wskutek powstawania skrzepów w wyniku przymarzania metalu do miejsc scianki kanalu jeszcze nie nagrzanych dostatecznie. Równiez lepkosc zwieksza sie wskutek ochlodzenia cieklej stali przy dluzszej drodze przebiegu w kadzi posredniej.Wyrównanie bardzo rózniacych sie niekiedy rzeczywistych poziomów napelnienia 20 naste¬ puje przez dlawienie za pomoca zasuwy 4, pod która w przynaleznym krystalizatorze A, B, C rzeczywisty poziom napelnienia osiagnal plaszczyzne sygnalowa 21, polozona przewaznie na wysokosci 10% odcinka 9 pomiarowego i nadzorowana przez przyrzady do pomiaru stanu napel¬ nienia, czyli nadajnika 10 i odbiornika 11 do sterowania zasuwami 4 przez procesor 16 i komputer sterowniczy 17. Podobnie jest nadzorowane wyrównywanie poziomów rzeczywistych 20 we wszystkich krystalizatorach A, B, C, po którego zakonczeniu komputer 17 wlacza naped 13 klatki ciagnacej. Teraz, wedlug zwyklego trybu nadzorowania i sterowania, dochodzi sie do zadanego poziomu napelnienia 8. Jesli wyrównanie poziomów nie nastepuje, lub tez nastepuje tylko miedzy dwoma z krystalizatorów A, B, C to najpózniej w drugiej plaszczyznie sygnalowej 22, przewidzianej w granicach odcinka 9 pomiarowego ponizej zadanego stanu napelnienia 8, rzeczywisty poziom napelnienia 20, przebywajacy tam jako pierwszy, powoduje wyslanie sygnalu sterowniczego naka¬ zujacego wlaczenie napedu 13 klatki ciagnacej. Jednoczesnie polecenia zamkniecia otrzymuja te zasuwy 4, pod którymi w krystalizatorach A, B, C rzeczywiste poziomy napelnienia 20 znajduja sie jeszcze ponizej plaszczyzny sygnalowej 21.Do rzeczywistych stanów napelnienia 20, wyrysowanych na fig. 1, odnosi sie wykres wedlug fig. 2. Zgodnie z tym rzeczywisty poziom napelnienia 20 krystalizatora C po jednoczesnym pelnym otwarciu wszystkich zasuw 4 na poczatku odlewania, jako pierwszy osiagnal plaszczyzne sygna¬ lowa 21 w czasie Ct, przy czym zasuwa 4 odpowiadajaca krystalizatora C pracowala w polozeniu dlawiacym. Od tej chwili poziomy napelnienia 20 w krystalizatorach A i B podnosza sie szybciej, niz poziom w krystalizatorze C, az do osiagniecia stanu chwilowego wedlug fig. 1, co nastapilo po uplywie czasu odlewania t.Na figurach 2 do 4 pokazano przebieg czasu odlewania t az do dojscia do zadanego poziomu napelnienia 8.Takwiec z fig. 2 odczytujemy, ze plaszczyzne sygnalowa 21 przekroczyl najpierw rzeczywisty poziom napelnienia krystalizatora A po czasie At, nastepnie taki poziom krystalizatora B po czasie Bt, a na koniec takiz poziom krystalizatora C w czasie Ct, a przy tym nastepowalo w odpowiedniej kolejnosci przymykania zasuw 4. Po przymknieciu zasuw 4 nad krystalizatorami A i B otrzymujemy dla obu rzeczywistych poziomów napelnienia 20 krystalizatora A i B te sama szybkosc w punkcie 30, jeszcze przed przymknieciem zasuwy 4 nad krystalizatorem C, której rzeczywisty poziom napelnienia 20 zrównuje sie z poziomami w krystalizatorach A i B w punkcie 31, w którym wlacza sie naped 13 klatki ciagnacej, celowo z predkoscia wynoszaca 70% predkosci znamionowej. Gdy naped ten pracuje, powstaje krzywa 32 równych poziomów rzeczywistych napelnienia, która jest wyraznie splaszczona, co oznacza, ze poziomy rzeczywiste podnosza sie wolniej, az do zakonczenia osiagania poziomu zadanego po uplywie czasu odlewania t.W przykladzie wykonania wedlug fig. 3 poziom rzeczywisty 20 w krystalizatorze nie ma wspólnego punktu z poziomami 20 w krystalizatorach A i C, jakkolwiek wszystkie te poziomy przekroczyly w czasach Ct, At i Bt plaszczyzne sygnalowa 21 dlawienia zasuw, a zejscie sie poziomów 20 w krystalizatorach C i A nastapilo w punkcie 33. Przy dalszym wzrastaniu osiagaja nastepnie oba zrównane poziomy 20 w krystalizatorach C i A druga plaszczyzne sygnalowa 22, w której nastepuje wlaczenie napedu 13 klatki ciagnacej i przechodza ostatecznie w zadany poziom napelnienia 8, do którego poziom rzeczywisty 20 w krystalizatorze B dochodzi po zalamaniu wznoszenia w punkcie 34, po czasie odlewania t.Podobny przebieg ma poczatkowy okres odlewania wedlug fig. 4, gdzie stany rzeczywiste napelnienia 20 krystalizatora B i A, po przymknieciu zasuw 4 nad krystalizatorem B i A w plaszczyznie sygnalowej 21 po uplywie czasów Bt i At wzrastaja razem od punktu 35 do plaszczyzny4 147 451 sygnalowej 22 wlaczenia napedu klatki ciagnacej i nastepnie do zadanego poziomu napelnienia 8 w czasie t. Natomiast przy wlaczeniu napedu 13 przez rzeczywiste poziomy napelnienia 20 w krystali- zatorze B i A poziom 20 w krystalizatorze C nie wyszedl jeszcze ponad krytyczna plaszczyzne sygnalów 21 dlawienia zasuw, a nawet pozostaje pod poczatkiem 0% odcinka pomiarowego 9, co spowodowalo samoczynne zamkniecie zasuwy 4 nad krystalizatorem C. Przy takim nadzorowaniu mozna w sposób pewny uzyskiwac w urzadzeniach do ciaglego odlewania z klatka ciagnaca na kilka wlewków ciaglych zadana wysokosc poziomu napelnienia.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób sterowania odlewaniem stopionego metalu w kilka wlewków ciaglych, w szczegól¬ nosci stali, polegajacy na wlewaniu metalu z kadzi posredniej do kilku krystalizatorów do odlewa¬ nia ciaglego za pomoca regulowanych zaworów wylewów, przy czym poziom napelnienia krystali¬ zatorów utrzymuje sie na zadanej wysokosci w granicach odcinka pomiarowego, a tworzace sie wlewki wyciaga sie przez wspólna klatke ciagnaca z taka sama predkoscia, znamienny tym, ze przy zasuwach (4) kadzi posredniej (3) otwartych w celu odlewania, rzeczywisty poziom napelnienia (20) wznoszacy sie w kazdym krystalizatorze (A5 B, C) nad glowica (19) draga rozruchowego (18), powoduje sie w plaszczyznie sygnalowej (21), lezacej w dolnej czesci odcinka pomiarowego (9), zdlawienie odpowiedniej zasuwy celem wyrównania wszystkich rzeczywistych poziomów napel¬ nienia (20) krystalizatorów (A, B, C) i nastepnie wlaczenie napedu (13) klatki ciagnacej wlewków ciaglych, co w przypadku braku wyrównania zostaje zakonczone najpózniej w drugiej plaszczyznie sygnalowej (22), lezacej ponizej zadanego poziomu napelnienia (8), przez pierwszy dochodzacy tam rzeczywisty poziom napelnienia (20) krystalizatora (A, B, C). 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze samoczynnie zamyka sie zasuwy nad krystalizatorami (A, B, C), których rzeczywisty poziom napelnienia (20) po wlaczeniu napedu (13) klatki ciagnacej lezy jeszcze ponizej plaszczyzny sygnalowej (21) dlawienia. 3. Uklad sterowania urzadzenia do odlewania stopionego metalu w kilka wlewków ciaglych, znamienny tym, ze w granicach odcinka pomiarowego (9) poziomu napelnienia zespoly elektroni¬ czne, które stanowia: nadajnik (10), odbiornik (11), procesor (16) i komputer (17), sluzace do regulacji zadanego poziomu napelnienia (8) krystalizatorów (A, B, C) przewidzianego przy 85% odcinka pomiarowego (9), maja, poczynajac od 10% odcinka pomiarowego (9), sprzezenie regula¬ cyjne z zasuwami (4) oraz sprzezenie rozruchowe z napedem (13) klatki ciagnacej, a nastepnie przy 70% odcinka pomiarowego (9) maja ostateczne sprzezenie rozruchowe z napedem (13) klatki ciagnacej i sprzezenie zamykajace z zasuwami (4).147451 tiiQ~-l % Tt 18 ,15 18 Ck l1L 13 J; T r 12 yfc -18 V ¦12 tt-e- j ,.J ! i ! i 4 , , 1- ! i *0- u U U147451 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 400 zl PL PL PL