PL106181B1 - Srodek grzybobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek grzybobój¬ czy zawierajacy jako substancje czynna zwiazki o wzorze ogólnym 1.

Znane jest stosowanie do zwalczania grzybów patogenicznych z rodzaju Alternaria a zwlaszcza Phytophthora srodków zawierajacych jako substan¬ cje aktywna zwiazki pochodne kwasu karbami- nowego, zwiazki miedziowe, cynoorganiczne i inne.

Sposród wyzej wymienionych najczesciej stoso¬ wany jest mankozeb kormpleks soli manganawej kwasu etylenobis-dwutiokarbaminowego z jonami cynku/, tlenochlorek miedzi i octan fentinu.

Srodki te dzialaja na grzyby z rodzaju Phyto¬ phthora i Alternaria, zaden z nich nie dziala jed¬ naj systemicznie.

Stosowanie ochronne tlenochlorku miedziowego wymaga bardzo wysokich jego dawek /rzedu 8 kg/ha/, octan fentinu podobnie jak wszystkie fun¬ gicydy cynoorganiczne jest wysoce toksyczny dla zwierzat stalocieplnych, zas zineb i mankozeb od¬ znaczaja sie krótkotrwalym dzialaniem ochronnym.

Ponadto zaden z wymienionych srodków nie roz¬ puszcza sie w wodzie. Rozpuszczalnosc zwiazków w wodzie ma duzy wplyw na ich dzialanie grzy¬ bobójcze, gdyz kielkowanie zarodników grzybów odbywa sie w srodowisku wodnym. Poza tym za¬ den z tych zwiazków nie chroni przed zakaze¬ niem nowych lisci wyroslych po wykonaniu za¬ biegu poniewaz nie dzialaja one systemicznie.

Nieoczekiwanie stwierdzono, ze zwiazki o wzorze ogólnym 1, gdzie Rt i R2 stanowi rodnik alkilowy zawieraja 1—4 atomów wegla, R3 stanowi rodnik alkilowy zawierajacy 1—4 atomów wegla lub rod¬ nik cykloheksylowy, a R4 stanowi rodnik alkilowy zawierajacy 1—18 atomów wegla, badz R2 i R3 wraz z atomem azotu stanowia pierscien .przedsta¬ wiony wzorem 2, gdzie U i Y stanowia atomy wodoru lub grupy metylowe, a Z stanowi atom wodoru, badz Y i Z razem stanowia atom tlenu, a W stanowi atom tlenu, grupe metylenowa wzglednie atom azotu podstawiony zgodnie ze wzo¬ rem 3, w którym R! i R4 maja podane wyzej zna¬ czenie, zas X stanowi jon chlorkowy, bromkowy, jodkowy lub metylosiarezanowy, a „n" ma wartosc 1 lulb 2, wykazuja silne równiez systemiczne dzia¬ lanie grzybobójcze w stosunku do grzybów zwlasz¬ cza z rodzaju Alternaria i Phytophthora.

Srodek wg wynalazku zawierajacy jako substan¬ cje czynna zwiazki o wzorze ogólnym 1 moze za¬ wierac równiez znane dodatki takie jak nosniki mineralne lub organiczne, rozcienczalniki lub roz¬ puszczalniki, srodki powierzchniowo-czynne, srod¬ ki buforujace, zwiekszajace przyczepnosc.

Skutecznosc dzialania srodka wig wynalazku sprawdzono w badaniach biologicznych in vitro na grzybach: Alternaria tenuis, Botrytis cinerea, Aspergillus niger. Wyniki podano w tablicy 1.

Przyklad I. 50 czesci wagowych chlorku dodecyloksymetylotrójmetyloamoniowego, 40 czes¬ ci wagowych nosnika mineralnego /ziemia kra** 106 181106 181 Tablica 1 Skutecznosc dzialania zwiazków o wzorze ogól¬ nym 1 Nr zwiaz¬ ku * * 1 2 3 ¦ 4 6 7 8 9 11 12 13 14 Ri ....

" CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH3 CH8 CH8 CH8 XV2 CH8 CH8 CH8 CH8 CH3 CH3 CH8 CH8 CH8 Ra CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH8 CH3 CH8 CH8 —CH2CH2OCH2CH2 ^CHgCHjOCHjCHg pierscien CH8 — benzenowy uwodorniony —CH^/CHgi/s—CH2 'CH2/CH2/3CH.2 Preparat porównawczy znany R4 —C2H5 —C8H7 —C4H9 —CflH18 —C7H15 —C8H17 CgHig —C10H21 —C12H25 Ci8H88 CieHjjy C18H37 C12H25 C18H37 zineb mankozeb Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl Cl n Stezenie hamujace kielkowanie zarodników w ppm Alternaria tenuis >1000 >1000 >1000 >1000 >1000 1000 >1000 100 ±10 100 100 ±10 >100 ±10 Botrytis cinerea >1000 >1000 >1000 >1000 1000 1000 1000 100 ±10 100 100 >100 100 Stezenie hamujace wzrost liniowy grzybni w ppm Aspergillus niger 200 <20 200 200 ±20 ±2000 >2000 >2000 2000 >2000 200 1 200 mionkowa/, 2 czesci wagowe zwilzacza+8 czesci wagowych dyspergatora /wapniowych lugów posul¬ fitowych!/.

Przygotowany w ten sposób srodek grzybobój¬ czy badano w stezeniu substancji aktywnej rów¬ nym 0,1 i 0,01% w porównaniu do znanego srod¬ ka grzybobójczego /mankozeb/. Badania przepro¬ wadzono na siewkach pomidora w fazie 5—6 lisci, opryskujac rosliny badanymi zwiazkami, a nastep¬ nie zakazajac rosline zawiesina zarodników grzy¬ ba Phytophthora infestans. Po 6 dniach przepro¬ wadzono ocene porazenia roslin w stosunku do roslin nie opryskanych. Wyniki podano w tabli¬ cy 2.

Przyklad II. 10 czesci wagowych chlorku dodecylaksymetyilotrójmetyloamoniowego, 0,3 czesci wagowych eteru alkiloarylopoliglikolowego, 89,7 czesci wagowych wody destylowanej.

Przygotowany w ten sposób srodek grzybobój¬ czy wykorzystano do badania dzialania systemicz- nego w porównaniu ze znana systemiczna substan¬ cja grzybobójcza, która jest karbendazym [ester metylowy kwasu N/2-benzimidazolo/karbaminowe- go] oraz znanym ochronnym srodkiem grzybobój¬ czym — mankozebem.

Srodek wg przykladu oraz fungicydy porów¬ nawcze rozcienczono woda destylowana do uzy¬ skania stezenia 1,0; 0,1; 0,01%. 40 45 50 55 Tablica 2 Skutecznosc dzialania srodka otrzymanego wg przykladu I na zaraze ziemniaczana /Phytophthora infestans/ Srodek grzybobójczy Srodek wg przykladu I mankozeb Stezenie w % 0,01 0,1 0,01 0,1 Kontrola /bez preparatu/ % porazenia w stosunku do kontroli ,8 0,0 . 34,1 9,0 100,0 65 Do przygotowanych w ten sposób rozcienczen zanurzono korzenie siewek fasoli na okres 24 go¬ dzin. Po tym czasie cieto pedy na 1 cm odcinki.

W szalkach Petriego na pozywke agarowo-ziem- niaczana zainfekowana zarodnikami grzyba Asper¬ gillus niger wylozono po 5 odcinków pedu danej rosliny. Po 4 dniach dokonano pomiaru strefy za¬ hamowania wzrostu grzybni wokól odcinków. Wy¬ niki podano w tablicy 3.

Uzyskane wyniki swiadcza o tym, ze srodek wedlug wynalazku przenikal przez korzenie do106 181 pedu fasoli podobnie jak znany fungicyd syste- miczny karbendazym. Potwierdzilo to dzialanie sy- stemiczne srodka wg wynalazku.

Zaleta srodka wedlug wynalazku jest oprócz wysokiej skutecznosci grzybobójczej równiez jego systemiczne dzialanie, którego nie stwierdzono w znanych srodkach grzybobójczych zwalczajacych grzyby z rodzaju Alternaria i Phytophthora. Po¬ nadto wazna zaleta srodka wedlug wynalazku jest 6 tym, ze jako substancje czynna zawiera zwiazki o wzorze ogólnym 1 gdzie Ri i R2 .stanowi rodnik alkilowy zawierajacy 1—4 atomów wegla, R8 sta¬ nowi rodnik alkilowy zawierajacy 1—4 atomów wegla lub rodmilk cykloheksylowy, a R4 stanowi rodnik alkilowy zawierajacy 1—18 atomów we¬ gla badz R2 i Ra wraz z atomem azotu stano¬ wia pierscien przedstawiony wzorem 2 gdzie U i Y stanowia atomy wodoru lub grupy metylowe, Tablica 3 Dzialanie systemiczne srodka o wzorze ogólnym 1 Subst. badana Srodek wg przykladu II karbenda¬ zym mankozeb Kontrola z woda Stez. s.a. w % 1,0 0,1 0,01 1,0 0,1 0,01 1,0 0,1 - 0,01 — Srednica strefy zahamowania wzrostu grzybni . Aspergillus niger wokól odcinka 1 7 6 0 6 6 0 0 0 0 0 2 9 0 0 0 0 . 0 0 0 3 0 9 0 0 0 0 0 4 ' 7 0 0 0 0 0 0 0 9 0 0 7 6 0 0 0 0 0 Srednia strefa hamowania wzrostu w mm 7,4 * 3,2 0,0 6,4 4,4 0,0 0,0 0,0 0,0 1 0,0 jego niska toksycznosc dla zwierzat stalocieplnych oraz bardzo dobra rozpuszczalnosc w wodzie ulat¬ wiajaca stosowanie.

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek grzybobójczy zawierajacy substancje! czynna oraz staly lub ciekly nosnik, znamienny 35 40 a Z stanowi atom wodoru, badz Y i Z razem sta¬ nowia atom tlenu, a W stanowi atom tlenu, grupe metylenowa wzglednie atom azotu podstawiony zgodnie ze wzorem 3 w którym Ri i R4 maja po¬ dane wyzej znaczenie, zas X stanowi jon chlor¬ kowy, bromkowy i jodkowy lub metylosiarczano- wy, a „n" ma wartosc 1 lub 2.106 181 R, RrOCH, Rs \Azór 1 N U N y z Mzór 2 CH-OR, Nzór 3 Bltk 373/80 r. 95 egz. A4 Cena zl 45