NL9002114A

NL9002114A - Beeldopslagsysteem.

Info

Publication number: NL9002114A
Application number: NL9002114A
Authority: NL
Inventors: Josef Maria Karel Timmermans
Original assignee: Koninkl Philips Electronics Nv
Priority date: 1990-09-19
Filing date: 1990-09-27
Publication date: 1992-04-16
Also published as: TW282539B; KR930702850A; US5574564A; YU157391A; KR920702532A; UA26215C2; SG44805A1; YU48254B; NL9002113A; NL9002112A; US5835674A; NL9002111A; KR100289209B1; TW197506B; KR930702851A; KR100242756B1; KR100242755B1; UA26862C2; NL9002109A; RU2073914C1

Description

Beeldopslagsysteem

De uitvinding heeft betrekking op een beeldopslagsysteem voorzien van ten minste één registratiedrager waarop gecodeerde beelden zijn opgetekend, welke gecodeerde beelden zowel beelden in portretformaat als ook beelden in landschapformaat vertegenwoordigen, waarbij elk gecodeerd beeld uit een groep gecodeerde beelden gecodeerde beeldlijnen omvat die sequentieel zijn opgetekend, en waarbij elk gecodeerde beeldlijn is opgebouwd uit een reeks gecodeerde beeldelementen, en van een uitleesinrichting voor het uitlezen van de opgetekende gecodeerde beelden, welke uitleesinrichting is voorzien van een beeldgeheugen waarin geheugenplaatsen matrixgewijs in rijen en kolommen zijn geordend, middelen voor het in het beeldgeheugen opslaan van deze uitgelezen gecodeerde beelden, en van middelen voor het uitlezen van de gecodeerde beelden uit het beeldgeheugen en voor het omzetten van deze gecodeerde beelden in een beeldinformatiesignaal dat geschikt is voor een beeldweergave-eenheid voor het weergeven van een representatie van het in het geheugen opgeslagen gecodeerde beeld, dat door het beeldinformatiesignaal wordt vertegenwoordigd.

Een dergelijk systeem is onder andere bekend uit het boek " Compact Disc-Interactive; a designer's overview" uitgegeven door Kluwer (ISBN 9020121219). Aldaar wordt het zogeheten CD-I systeem beschreven. Met dit systeem is het mogelijk representaties van gecodeerde beelden welke op een "Compact Disc" zijn opgeslagen uit te lezen en zichtbaar te maken op een beeldscherm. Bij dit systeem worden representaties van beelden in landschapformaat op een andere wijze opgetekend dan representaties van beelden in portretformaat. Dit betekent dat voorafgaand aan de optekening dit formaat al bepaald moet worden, hetgeen een automatisering van de optekening van, bijvoorbeeld door middel van fotonegatief-aftasting verkregen, gecodeerde beelden bemoeilijkt.

Een ander probleem dat zich voordoet bij dergelijke systemen is de benodigde opslagcapaciteit van het beeldgeheugen. Bij CD-systemen wordt gebruikelijk een beeldgeheugen toegepast dat bestaat uit minimaal evenveel geheugenplaatsen als er beeldelementen in het beeld zijn. Opgemerkt wordt dat voor een beeld van 768x512 beeldelementen (hetgeen overeenkomt met een in de fotografie gebruikelijke aspectverhouding 2/3) het benodigde aantal rijen bij voorkeur 512 is en het aantal benodigde kolommen bij voorkeur 1024 is. Immers, omwille van bekende praktische redenen hebben het aantal rijen en kolommen bij voorkeur een grootte die de macht van twee is.

De uitvinding stelt zich ten doel een beeldopslagsystem te verschaffen waarmee een voor automatisering geschikte optekening mogelijk is en waarbij met een minimum aan geheugencapaciteit van het beeldgeheugen kan worden volstaan zonder merkbaar verlies aan beeldkwaliteit op een beeldscherm van een standaard TV-systeem.

Dit doel wordt bij een systeem volgens de openings-paragraaf bereikt doordat voor elk gecodeerd beeld uit de groep van opgetekende gecodeerde beelden de verhouding tussen het aantal gecodeerde beeldlijnen per gecodeerd beeld en het aantal gecodeerde beeldelementen per gecodeerde beeldlijn aan elkaar gelijk is, ongeacht of het betreffende gecodeerde beeld een beeld in landschap- of portretformaat vertegenwoordigt, dat de inrichting is voorzien van een bemonsteringsfrequentie-omvormer voor het omzetten van een uitgelezen gecodeerde beeldlijn van gecodeerde beeldelementen in een aangepast gecodeerde beeldlijn waarvan het aantal gecodeerde beeldelementen in hoofdzaak gelijk is aan P, dat het aantal kolommen en rijen van geheugenplaatsen in hoofdzaak gelijk is aan P, dat de middelen voor het opslaan van de gecodeerde beelden in het geheugen zijn ingericht voor het selectief opslaan van de gecodeerde beeldelementen van de aangepaste gecodeerde beeldlijnen in rijen van geheugenplaatsen dan wel in kolommen van geheugenplaatsen.

Doordat representaties van beelden in portret en landschap formaat op dezelfde wijze opgetekend worden is een detektie van het formaat voorafgaand aan de optekening op de registratiedrager niet meer noodzakelijk. Een juiste weergave voor een representatie in portretformaat wordt verkregen door de uitgelezen gecodeerde beeldlijnen van gecodeerde beeld kolomsgewijs in het beeldgeheugen op te slaan en ze vervolgens het beeldgeheugen rijsgewijs uit te lezen. Door toepassing voor de bemonsteringsfrequentie-omvormer wordt bereikt dat aantal gecodeerde beeldelementen per aangepaste gecodeerde beeldlijn aangepast kan worden aan het aantal geheugenplaatsen in een kolom van het beeldgeheugen alsook aan het aantal geheugenplaatsen in een rij van het beeldgeheugen. Dit betekent dat een gecodeerde beeldlijn zowel in een rij alsook in een kolom van het beeldgeheugen kan worden opgeslagen, zodat voor het verkrijgen van de geroteerde representatie in het gecodeerde beeld geen vergroting van het aantal rijen in het beeldgeheugen nodig is.

Een dergelijke vergroting zou overigens vereisen dat het aantal lijnen op het beeldscherm vergroot moet worden, hetgeen voor bestaande TV-systemen onmogelijk is omdat het aantal beeldlijnen daarvoor vastligt.

Bovendien kan bij een verkleining van het aantal gecodeerde beeldelementen in het beeld het aantal kolommen in het geheugen verminderd worden. Dit alles maakt het mogelijk om een beeldgeheugen van 512x512 geheugenplaatsen toe te passen hetgeen een aanzienlijke verkleining is vergeleken met de geheugencapaciteit van het in het CD-I systeem gebruikelijk toegepaste beeldgeheugen.

De verkleining van de beeldelementen van 768 naar 512 beeldelementen per lijn is niet zichtbaar van invloed op de kwaliteit van de representatie in landschapformaat op een NTSC-TV-toestel of PAL-TV toestel. Dit vanwege het feit dat de resolutie van de in deze toestellen gebruikte beeldschermen ongeveer overeenkomt met een bandbreedte van het beeldinformatiesignaal van ongeveer 4 a 5 MHz. Dit komt overeen met een resolutie van ongeveer 400 a 500 beeldelementen per beeldlijn.

Het aantal beeldelementen per beeld dat door een in een geheugen van 512x512 geheugenplaatsen gecodeerd beeld wordt vastgelegd komt dus in hoofdzaak overeen met de resolutie van het beeld volgens de PAL-TV en NTSC-TV norm.

Bij toepassing van de uitvinding is in de praktijk dus de grootte van het beeldgeheugen slechts de helft van het oorspronkelijke geheugen en is de uitleessnelheid van het beeldgeheugen slechts 2/3 van de oorspronkelijke uitleessnelheid.

Dit alles betekent dat met een systeem volgens de uitvinding vrij eenvoudig en met een beeldgeheugen met relatief lage opslagcapaciteit representaties in portretformaat en representaties in landschapformaat kunnen worden weergegeven met een hoogte die ongeveer overeenkomt met het aantal nuttige beeldlijnen voor PAL als ook voor NTSC-TV systeem.

Opgemerkt wordt dat het in principe mogelijk is om een beeld in portretformaat met gehalveerde resolutie weer te geven. Echter een beeld in portretformaat met gehalveerde resolutie (384 x 256 beeldelementen) zou het TV-scherm veel minder goed vullen dan bij het systeem volgens de uitvinding waarin de bemonsteringsfrequentie-omvormer wordt toegepast.

De uitvinding zal nader worden toegelicht onder verwijzing naar de figuren 1 tot en met 31, waarin, figuur 1a, 1b en 1c respektievelijk een beeldopslagsysteem, een beeldopzoek- en weergavesysteem en een vereenvoudigd beeldopzoek- en weergavesysteem tonen, figuur 2 een geschikt formaat toont waarin beeldinformatie op een registratiedrager kan worden opgetekend, figuur 3 ter illustratie dient van een geschikte codering van beeldinformatie, figuur 4 ter illustratie dient van een geschikte residuele codering voor toepassing bij het coderen van beeldinformatie, figuur 5 ter illustratie dient van een geschikte rangschikking van de kleurinformatie van een beeld voor een reeks gecodeerde beelden met toenemende resoluties, figuur 6 een formaat van een deelbestand toont dat een residueel gecodeerde beeld omvat, figuur 7 een registratiedrager toont waarop opgetekende gecodeerde beeldlijnen op een geschikte wijze zijn gerangschikt, figuur 8 een uit beeldlijnen samengesteld beeld toont, figuur 9 ter illustratie dient van een aantal verschillende beeldbewerkingsfunkties, figuur 10 een uitvoeringsvorm van een opzoek- en weergavesysteem toont waarmee beeldinformatie overeenkomstig voorkeursweergaveinstellingen kunnen worden weergegeven, figuur 11 een geschikt formaat toont waarin voorkeursweergaveinstellingen op de registratiedrager kunnen worden opgetekend, figuur 12 een geschikt formaat toont waarin aangepast voorkeursweergaveinstellingen in een niet-vluchtig geheugen kunnen worden opgeslagen, figuur 13 een mozaikbeeld toont dat uit een zestiental laag resolutiebeelden is opgebouwd, figuur 14 in een groter detail een uitvoeringsvorm van het vereenvoudigde beeldopzoek- en weergavesysteem toont, figuur 15 een uitvoeringsvoorbeeld toont waarop besturingsinformatiegroepen tot pakketten kunnen worden gegroepeerd, figuur 16 een dataextractieschakeling toont voor toepassing in het beeldopzoek- en weergavesysteem van figuur 14, figuur 17 in groter detail een uitvoeringsvorm toont van het beeldopslagsysteem, figuur 18 een optekeneenheid voor toepassing in het beeldopslagsysteem toont, figuur 19 globaal het CD-ROM XA formaat toont, figuur 20 een geschikte indeling van de registratiedrager toont indien de beeldinformatie overeenkomstig een CD-I formaat is opgetekend, figuur 21, 23 en 24 geschikte rangschikkingen van beeldlijnen van absoluut gecodeerde beelden tonen voor een aantal verschillende resoluties, indien de opgetekende informatie volgens een CD-I formaat in blokken is verdeeld, figuur 22 een uit beeldlijnen opgebouwd beeld toont ter illustratie van de in figuur 21 getoonde rangschikking, figuur 25 een uitvoeringsvorm van een beeldbewerkingseenheid toont, figuur 26 en 27 ter illustriate dienen van de door de beeldbewerkingseenheid uit te voeren beeldbewerkingen, figuur 28 een uitvoeringsvorm van een uitleeseenheid toont, figuur 29 en 31 een vereenvoudiging en van de uitvoeringsvorm van de beeldbewerkingseenheid toont, en waarin figuur 30 dient ter illustratie van de werking van de vereenvoudigde uitvoeringsvorm van figuur 29 en 31.

Figuur 1a toont een beeldopslagsysteem 12 waarin de uitvinding toepasbaar is. Het beeldopslagsysteem 12 omvat een beeldaftasteenheid 1 voor het aftasten van beelden welke op een beelddrager 3, bijvoorbeeld een stripvormig fotonegatief of diapositief, zijn vastgelegd. Verder omvat de beeldaftastinrichting 1 een beeldcoderingseenheid voor het coderen van de bij de aftasting verkregen beeldinformatie. Onder besturing van een besturingseenheid 4 wordt de gecodeerde beeldinformatie met behulp van een optekeneenheid 5 opgetekend op een registratiedrager 184. Voorafgaand aan de optekening kan eventueel door de besturingseenheid 4 een beeldbewerking, bijvoorbeeld ter verfraaing, correctie of wijziging van het door de gecodeerde beeldinformatie vastgelegde representatie van het beeld, worden uitgevoerd. De besturingseenheid kan daartoe zijn voorzien van op zich bekende beeldbewerkingsmiddelen. De optekeneenheid 5 kan bijvoorbeeld een optische, een magnetische of een magneto-optische optekeninrichting omvatten. Vanwege de hoge opslagcapaciteit van optische en magneto-optische registratiedragers verdient een optische of magneto-optische optekeninrichting de voorkeur. De besturingseenheid 4 kan een computersysteem, bijvoorbeeld een zogeheten "personal computer" of een zogeheten werkstation met geschikte hardware en applicatieprogrammatuur, omvatten.

Figuur 1b toont een beeldopzoek- en weergavesysteem voor het opzoeken en weer zichtbaar maken van representaties van gecodeerde beelden welke met het beeldopslagsysteem 12 op de registratiedrager zijn opgeslagen. Het beeldopzoek- en weergavesysteem 13 omvat een uitleeseenheid 6 voor het opzoeken en uitlezen van geselekteerde gecodeerde beelden onder besturing van een besturingseenheid 7. Representaties van uitgelezen gecodeerde beelden kunnen zichtbaar gemaakt worden op een beeldweergave-eenheid. Een dergelijke beeldweergave-eenheid kan een beeldscherm 8 omvatten, dat bijvoorbeeld deel uitmaakt van de besturingseenheid 7, of een elektronische beeldafdrukeenheid 9 voor het genereren van een zogeheten harde kopie 15 van een representatie van het uitgelezen gecodeerde beeld. Verder kan het beeldopzoek- en weergavesysteem 13 een additionele optekeninrichting 5a omvatten waarmee door de uitleesinrichting 6 uitgelezen gecodeerde beeldinformatie, eventueel na een door de besturingseenheid 7 ter verfraaing, correctie of wijziging uitgevoerde beeldbewerking, kan worden opgetekend. De besturingseenheid 7 in het beeldopzoek- en uitleessysteem 13 kan een computersysteem omvatten, bijvoorbeeld een zogeheten "Personal Computer" of zogeheten werkstation met geschikte hardware en applicatieprogrammatuur. Alhoewel een dergelijk computersysteem bijzonder geschikt is voor de uit te voeren besturingstaak en de eventueel uit te voeren beeldbewerking heeft deze het nadeel dat ze relatief kostbaar is.

Een dergelijk kostbaar computersysteem als besturingseenheid is in combinatie met de elektronische beeldafdrukeenheid 9 in het algemeen wenselijk vanwege de complexiteit van de besturings- en beeldbewerking. Echter indien slechts weergave van representaties van geselekteerde gecodeerde beelden op een beeldscherm gewenst is, is de rekencapaciteit en geheugencapaciteit van een computersysteem in de vorm van een "personal computer" of werkstation hoog in vergelijking met de uit te voeren besturingstaken. In dat geval verdient het de voorkeur om een vereenvoudigde besturingseenheid met beperkte reken- en geheugen capaciteit en beperkte dataverwerkingssnelheid toe te passen.

In figuur 1c is een dergelijk vereenvoudigde beeldopzoek-en weergavesysteem 14 weergegeven. Dit vereenvoudigde systeem 14 omvat een beeldschermeenheid 10 en een beeldopzoek- en uitleeseenheid 11 welke de uitleeseenheid 6 omvat. Een besturingseenheid ter besturing van het opzoeken en uitlezen en eventueel beperkte beeldbewerking kan in een van de eenheden 10 of 11, bij voorkeur echter in de eenheid 11, ondergebracht worden. Bij onderbrenging van de besturingseenheid in de opzoek- en uitleeseenheid 11 kan voor de beeldweergaveinrichting onder andere een standaard TV-toestel of monitoreenheid gebruikt worden.

Dit is vooral voor consumententoepassingen een voordeel omdat de consument dan slechts de opzoek- en uitleesinrichting behoeft aan te schaffen voor het zichtbaar maken van de representaties van de beelden.

Het in figuur 1a getoonde beeldopslagsysteem 12 en het in figuur 1b getoonde beeldopzoek- en weergavesysteem 13 zijn vanwege de relatief hoge kostprijs vooral geschikt voor centrale toepassing, bijvoorbeeld in foto-ontwikkel- en afdrukcentrales.

Bij de optekening van gecodeerde beeldinformatie verdient het de voorkeur om de opgetekende informatie in een voorafbepaald formaat en rangschikking op de registratiedrager op te tekenen. Figuur 2 toont een geschikt formaat en rangschikking waarbij bestanden waarin gecodeerde beeldinformatie is opgetekend zijn aangeduid met IP1, IPn. In het vervolg zullen de bestanden IP1, ..., IPn worden aangeduid als beeldbestanden. Verder zijn een aantal besturingsbestanden BB opgetekend. Deze bestanden bevatten besturingsinformatie welke gebruikt wordt ten behoeve van de besturing van de uitlezing van de gecodeerde beeldinformatie, ten behoeve van eventueel uit te voeren beeldbewerkingen op de uitgelezen beeldinformatie en ten behoeve van de weergave van representaties van de gecodeerde beeldinformatie. Opgemerkt wordt dat de besturingsinformatie gedeeltelijk in de beeldbestanden kunnen worden opgenomen. Dit betreft dan bij voorkeur besturingsinformatie die specifiek betrekking heeft op de besturing van de uitlezing, weergave en beeldbewerking van de in het betreffende beeldbestand opgenomen gecodeerde beeldinformatie. Het voordeel hiervan is dat de benodigde besturingsinformatie beschikbaar komt op het moment dat deze nodig is, namelijk op het moment van uitlezing van het beeldbestand.

In een aantal gevallen kan het wenselijk zijn om behalve de beeldbestanden IP en bijbehorende besturingsbestanden BB nog bestanden met additionele informatie, bijvoorbeeld audioinformatie of tekstinformatie op te tekenen. Dergelijk audio- en/of tekstinformatie kan bijvoorbeeld betrekking hebben op de gecodeerde beeldinformatie en kan dan bij het weergeven van de representaties van de betreffende gecodeerde beeldinformatie hoorbaar of zichtbaar gemaakt worden. De bestanden met de additionele informatie zijn aangegeven met ADD, en kunnen bijvoorbeeld achter de gecodeerde beeldinformatie opgetekend worden.

De beeldbestanden bevatten voor elk opgeslagen beeld een aantal deelbestanden, die elk een gecodeerde beeld omvatten die een representatie van hetzelfde afgetastte beeld vastleggen, maar waarbij de resoluties van de door deze gecodeerde beelden vastgelegde representaties verschillen. In figuur 2 zijn voor het beeldbestand IP1 verschillende deelbestanden aangeduid met TV/4, TV, 4TV, 16TV, 64TV, 256TV. Het deelbestand TV legt een representatie van het afgetastte beeld vast met een resolutie die in hoofdzaak met een standaard NTSC of PAL-TV beeld overeenkomt. Een dergelijk beeld kan bijvoorbeeld zijn opgebouwd uit 512 lijnen met 768 beeldelementen per lijn. Het deelbestand TV/4 vertegenwoordigt het afgetastte beeld met een resolutie die in horizontale en verticale richting met een faktor 2 lineair is verminderd ten opzichte van resolutie van het door het deelbestand TV vertegenwoordigde beeld. De deelbestanden 4 TV, 16 TV, 64 TV en 256 TV leggen representaties van het beeld vast met een resolutie die in horizontale en verticale richting met respektievelijk een faktor 2, 4, 8 en 16 lineair is verhoogd. Het verdient de voorkeur om de deelbestanden zo te rangschikken dat de resolutie van de representaties die door de opeenvolgende gecodeerde beelden worden vastgelegd in stappen van 2 (lineair) oploopt. Hierdoor wordt het eenvoudig om bij weergave, waarbij meestal achtereenvolgens de opeenvolgende deelbestanden worden uitgelezen, eerst een representatie van een beeld met lage resolutie weer te geven, en vervolgens deze representatie geheel of gedeeltelijk te vervangen door representaties van hetzelfde beeld met steeds toenemende resolutie. Dit heeft het voordeel dat de wachttijd voordat een representatie van het beeld op het scherm komt minimaal is. Immers de uitleesduur van een gecodeerd beeld dat een representatie met lage resolutie vastlegt is, vanwege de beperkte hoeveelheid informatie die daarvoor nodig is, kort vergeleken met de uitleesduur van gecodeerde beelden die respresentaties met hogere resoluties vastleggen.

Een algemeen bekende representatie van beelden is die waarbij het beeld is opgebouwd uit een matrix van kleine gebiedjes met een konstante helderheidswaarde en/of een konstante kleurwaarden.

Daarbij is het gebruikelijk om de afmetingen van de gebiedjes met constante kleurwaarde groter te kiezen dan de gebiedjes met een konstante helderheidswaarde.

Een gebiedje met konstante kleurwaarden zal voortaan een kleurbeeldelement genoemd worden en een gebiedje met konstante helderheidswaarde zal voortaan helderheidsbeeldelement genoemd worden. Een rij kleurbeeldelementen ter breedte van het gehele beeld zal voortaan een kleurbeeldlijn genoemd worden. Een rij helderheidselementen ter breedte van het gehele beeld zal voortaan een helderheidsbeeldlijn genoemd worden. Een door helderheidsbeeldlijnen en kleurbeeldlijnen gerepresenteerd beeld kan eenvoudig door een gecodeerd beeld vastgelegd worden door aan elk helderheidsbeeldelement en kleurbeeldelement een digitale code toe te kennen die de betreffende helderheidswaarde en kleurwaarden aangeeft.

In figuur 3 is ter illustratie de opbouw van een beeld uit kleurbeeldelementen en helderheidsbeeldelementen getoond. De helderheidsbeeldelementen worden aangegeven door de verwijzingstekens (Y^ -j; ...; Yj^ R). De kleurbeeldelementen worden aangegeven door de verwijzingstekens (C^ ...; Cj^ j^). Opgemerkt wordt dat in figuur 3 zoals gebruikelijk, de afmetingen van de kleurbeeldelementen in horizontale en verticale richting twee keer zo hoog is als de afmetingen van de helderheidsbeeldelementen. Met andere woorden: ten opzichte van de resolutie van de helderheidsinformatie is de resolutie van de kleurinformatie in horizontale en vertikale richting een faktor twee lager.

Een bekende beeldcodering is die waarbij aan elk helderheidsbeeldelement en elk kleurbeeldelement een digitale code(s) wordt toegekend die respectievelijk de absolute waarde van de zogeheten helderheidscomponent Y en de absolute waarden van de zogeheten kleurverschilcomponenten U en V vastleggen. Een dergelijke codering wordt in het vervolg absolute beeldcodering genoemd. Het verdient de voorkeur om representaties van een aantal lage resolutiebeelden optekenen als absoluut gecodeerde beelden. Dit maakt het mogelijk om de beeldinformatie op eenvoudige wijze terug te winnen. Dit is vooral voordelig bij het vereenvoudigde beeldopzoek- en uitleessysteem 14, omdat bij dergelijke voor de consumentenmarkt bestemd systeem dan de kostprijs laag kan worden gehouden door toepassing van eenvoudige beelddecoderingssystemen.

Toepassing van een beeldbestand met een aantal absoluut gecodeerde beelden met verschillende resolutie maakt de weergave van representaties van samengestelde beelden, waarbij een representatie van een klein laag resolutiebeeld binnen het kader van een representatie van een hoger resolutiebeeld zichtbaar gemaakt wordt, eenvoudig. Het weergeven van een dergelijk representatie van een samengesteld beeld is bekend onder de term "Beeld in Beeld" (Eng.: "Picture in Picture" of "PIP"). Ook maakt de optekening van een aantal absoluut gecodeerde beelden die representaties van eenzelfde beeld met verschillende resoluties vastleggen het eenvoudiger om vergrote representaties van details van een gecodeerd beeld weer te geven. Een dergelijke funktie staat bekend als de zogeheten TELE-funktie (ook wel ZOOM-funktie genoemd). De beschikbaarheid van absoluut gecodeerde beelden met verschillende resoluties impliceert dat voor een aantal van de TELE-funkties en PIP-funkties de benodigde beeldgegevens direct beschikbaar zijn en deze dus niet door middel van additionele beeldbewerkingen door middel van complexe schakelingen moet worden afgeleid.

Bij de optekening van beeldinformatie is het gebruikelijk dat de gecodeerde beeldelementen rijsgewijs (ook wel lijnsgewijs genoemd) of eventueel kolomsgewijs worden opgetekend. De lijnsgewijze optekening verdient de voorkeur omdat bij de gebruikelijk toegepaste beeldschermeenheden de beeldinformatie lijnsgewijs aangeboden dient te worden.

Bij de optekening van de absoluut gecodeerde beelden in de deelbestanden TV/16, TV/4 en TV wordt er bij voorkeur voor gezorgd dat opeenvolgende gecodeerde beeldlijnen niet aangrenzend aan elkaar worden opgetekend. Het op dergelijke wijze rangschikken van opgetekende informatie wordt vaak aangeduid met de Engelse term "interleaving". Het voordeel van een dergelijke rangschikking is dat in het geval dat, als gevolg van plaatdefecten of andere oorzaken, een relatief groot gedeelte van de informatie niet terugleesbaar is, de kans wordt verkleind dat twee in de representatie van het gecodeerde beeld aan elkaar grenzende beeldlijnen niet foutief worden weergegeven. Representaties met fouten in aangrenzende beeldlijnen zijn relatief moeilijk te restaureren. Dit in tegenstelling tot representaties waarin foutief uitgelezen beeldelementen (of een beeldlijn) tussen twee correct uitgelezen beeldlijnen zijn gelegen. In dat geval kunnen namelijk eenvoudig de foutief uitgelezen beeldelementen (of beeldlijn) worden vervangen door beeldelementen (of beeldlijn) die zijn afgeleid uit een of beide aangrenzende beeldlijnen. Het zij opgemerkt dat foutief uitgelezen beeldelementen eveneens zeer goed hersteld kunnen worden bij toepassing van zogeheten foutencorrigerende coderingen. Het corrigeren van fouten op basis van dergelijke foutencorrigerende codes is relatief complex en derhalve minder geschikt voor toepassing in het vereenvoudigde beeld opzoek- en weergavesysteem 14 waarin toepassing van complexe schakelingen vanwege de daarmee gepaard gaande hoge kostprijs zoveel mogelijk vermeden moet worden.

In het geval dat de beeldinformatie op een plaatvormige registratiedrager met spiraalvormig spoor wordt opgetekend, zal het gedeelte van het spoor dat nodig is voor de optekening van een gecodeerd beeld zich over meerdere windingen van het spoor uitstrekken. Het is dan ten behoeve van de eenvoudige restauratie van foutief uitgelezen beeldlijnen, wenselijk dat gecodeerde beeldlijnen die naburige beeldlijnen in de representatie van het weer te geven beeld vastleggen, noch in de spoorrichting (ook wel tangentiële richting genoemd) noch in de richting dwars op het spoor (ook wel radiële richting genoemd) aan elkaar grenzen, hetgeen onder verwijzing naar figuur 7 en 8 nader zal worden verklaard.

Figuur 7 toont een plaatvormige registratiedrager 70 waarop een beeld 80 opgebouwd uit opeenvolgende beeldlijnen 11, ..., In in een spiraalvormig spoor 71 is opgetekend in de vorm van een reeks van absoluut gecodeerde beeldlijnen BLa1, BLa3, BLa5, BLa7, BLa9, BLa11, BLa13, BLa2, BLa4, ... .De absoluut gecodeerde beeldlijnen BLa1, ..., BLa13 vertegenwoordigen respektievelijk de beeldlijnen 11, ..., 113. De absoluut gecodeerde beeldlijnen zijn zo opgetekend dat de informatie van opeenvolgende beeldlijnen noch in radiële noch in tangentiële richting aan elkaar grenzen. Met verwijzingscijfer 72 wordt een niet uitleesbaar plaatgedeelte, ook wel plaatdefect genoemd, aangeduid. Het weergegeven defect, strekt zich over meer dan een winding van het spiraalvormige spoor 71 uit. Omdat de gecodeerde beeldlijnen die naburige beeldlijnen van de representatie vastleggen in radiële richting en tangentiële richting niet aan elkaar grenzen wordt voorkomen dat gecodeerde beeldlijnen die naburige beeldlijnen in de representatie vastleggen foutief uitgelezen worden als gevolg van voorkomende plaatdefecten. Opgemerkt wordt dat in figuur 7 ter wille van de duidelijkheid de lengte die de gecodeerde beeldlijnen BLa bestrijken op de registratie veel groter is dan in werkelijkheid het geval is. In werkelijkheid komt het relatief vaak voor dat de een plaatdefect zich uitstrekt over meedere na elkaar opgetekende gecodeerde beeldlijnen. De rangschikking van de absoluut gecodeerde beeldlijnen in het spoor hangt, vanwege de eis dat naburige beeldlijnen niet door aangrenzende opgetekende gecodeerde beeldlijnen mogen worden vastgelegd, sterk af van de lengte van de windingen van het spiraalvormige spoor en van de voor de optekening van een absoluut gecodeerde beeldlijn benodigde lengte. Verderop in de beschrijving zullen voor optekening van absoluut gecodeerde beeldlijnen geschikte rangschikkingen in groter detail worden beschreven.

De opslag van absoluut gecodeerde beeldinformatie heeft voor hoge resoluties het nadeel dat de hoeveelheid op te tekenen informatie zeer groot is. Voor dergelijke hoge resolutiebeelden is een zogeheten residuele codering bijzonder geschikt. Bij een dergelijke residuele codering worden verschillen in de signaalwaarde van de beeldelementen van het hoge resolutiebeeld met signaalwaarde van het overeenkomende beeldgedeelte van het lagere resolutiebeeld bepaald, en vervolgens gecodeerd.

Figuur 4 toont ter illustratie van deze coderingsmethode één helderheidsbeeldelement Y ^ ^ van een laag resolutiebeeld en vier helderheidsbeeldelementen Y1 ^'; Y2 -j'; Y-j 2' en Y2 2' van het bijbehorende hogere resolutiebeeld in het geval dat de resolutie in horizontale en verticale richting met een faktor 2 wordt vergroot. Bij de residuele codering wordt in plaats van de absolute helderheidswaarde van de helderheidsbeeldelementen Y1 ...

Y2^2' verschillen (in het vervolgen residuele waarden genoemd) tussen de helderheidswaarde van het helderheidsbeeldelement van de helderheidsbeeldelementen Y-| ..., Y2 2' en het helderheidsbeeldelement Y^ ^ gecodeerd. Op deze wijze kunnen de residuele waarden van een volledig beeld voor zowel de helderheids- als de kleurinformatie bepaald worden. Daar het aantal residuele waarden dat gelijk aan nul is of zeer kleine waarde heeft groot is in vergelijking met hoge residuele waarden, kan een aanzienlijk datacompressie worden verkregen door een additionele codering uit te voeren, waarbij de residuele waarden niet-lineair gequantiseerd worden en vervolgens bijvoorbeeld aan een Huffman-codering worden onderworpen.

Een residuele gecodeerde beeld kan weer als basis gebruikt worden voor een nieuwe residuele codering voor een beeld met verder verhoogde resoluties. Op deze wijze kan door optekening van één absoluut gecodeerd laag resolutiebeeld en een reeks van residuele gecodeerde beelden met toenemende resoluties in gecomprimeerde vorm een aantal gecodeerde beelden worden opgetekend die representaties van eenzelfde beeld vastleggen met oplopende resoluties. In het in figuur 2 beeldbestand IP1 zijn de beelden in de deelbestanden TV/4 en TV absoluut gecodeerd, en zijn de beelden in de deelbestanden 4TV, 16TV, 64TV en 256TV residueel gecodeerd, met niet-lineaire quantisering en Huffman-codering. Een dergelijk gecodeerd beeld zal in het vervolg kortweg als residueel gecodeerd beeld aangeduid worden.

De kleurinformatie is eveneens residueel gecodeerd op soortgelijke wijze als de helderheidsinformatie. Echter de resolutie van de opeenvolgende residueel gecodeerde kleurinformatie neemt in horizontale en verticale richting met een faktor vier toe in plaats van een faktor twee zoals bij de helderheidsinformatie. Dit betekent dat een beeldbestand, dat uitsluitend residueel gecodeerde helderheidsinformatie en geen kleurinformatie (4TV en 64TV) omvat, wordt afgewisseld met een beeldbestand met zowel residueel gecodeerde helderheidsinformatie als ook residueel gecodeerde kleurinformatie (16TV en 256 TV) (zie figuur 2). Dit weglaten van de kleurinformatie in de deelbestanden 4TV en 64TV verkleint de benodigde opslagcapaciteit en verkort de toegangstijd van de gecodeerde beeldinformatie in het beeldbestand. Bij het weergeven behoeft echter de beeldkwaliteit door het weglaten van de kleurinformatie in de deelbestanden 4TV en 64TV niet nadelig te worden beïnvloed. Immers bij het weergeven van een representatie van een gecodeerd beeld waarvoor geen kleurinformatie is opgetekend kan de kleurinformatie van het volgend gecodeerde beeld dat een representatie met hogere resolutie vastlegt of de kleurinformatie van het voorafgaande gecodeerde beeld dat een representatie met lagere resolutie vastlegt, gebruikt worden. Ten einde de totale toegangstijd van de benodigde beeldinformatie te verkorten verdient het de voorkeur om de kleurinformatie ü, V in de deelbestanden 16TV en 256TV direct aansluitend op te tekenen aan de helderheidsinformatie Y in de deelbestanden 4TV en 64TV zoals in figuur 2 voor het bestand IP 1 * is aangegeven. Een nog kortere toegangstijd van de benodigde hoge resolutie kleurinformatie wordt verkregen indien de kleurinformatie in het deelbestand 16TV en 256TV is opgedeeld in een gedeelte U*, V* en een gedeelte U', V' waarbij het gedeelte U*, V* de kleurinformatie met een resolutie vastlegt die in horizontale en verticale richting tweemaal lager is dan de resolutie die door U*( V*, en U', V' tesamen wordt vertegenwoordigd. Dit kan bijvoorbeeld door van een beeld eerst de gecodeerde kleurinformatie van één van de vier beschikbare beeldelementen van het beeld op te tekenen in U*, V* en daarna de gecodeerde kleurinformatie de overige beeldelementen van het beeld op te tekenen, zoals aangegeven in figuur 5. Hierin zijn de kleurbeeldelementen behorende bij ü*, V* (UV11; UV31; UV51;...) gearceerd weergegeven, terwijl de kleurbeeldelementen behorende bij ü', V' (UV21; UV41,... UV12; U,V22; UV32) ongearceerd zijn weergegeven. De informatie U*, V* in 16TV en 256TV legt de kleurinformatie vast met een resolutie die in verticale en horizontale richting de helft is van de resolutie van de helderheidsinformatie die door respectievelijk de deelbestanden 4TV en 64TV worden vastgelegd. Dus de helderheidsinformatie in deelbestand 4TV respectievelijk 64TV tesamen met de kleurinformatie U*, V* in deelbestand 16TV respectievelijk 256TV leggen weer een representatie vast waarvan de resolutie van kleurinformatie in horizontale en verticale richting de helft is van de resolutie van de helderheidsinformatie. Met andere woorden de verhouding tussen de resolutie van kleurinformatie en helderheidsinformatie is bij een representatie die wordt vastgelegd door de combinatie van helderheidsinformatie van een deelbestand 4TV respectievelijk 64TV en kleurinformatie U* V* van deelbestand 16TV respectievelijk 256TV gelijk aan de verhouding tussen de resolutie van kleurinformatie en helderheidsinformatie van de representaties die door de deelbestanden TV/4, TV, 16TV en 256TV als totaal worden vastgelegd, zodat representaties van alle opgeslagen gecodeerde beelden met een gelijk resolutieverhouding tussen beeld en kleurinformatie weergegeven kunnen worden.

Het zij echter opgemerkt dat bij de weergave van de representatie van het door deelbestand 4TV opgenomen gecodeerde beeld ook de kleurinformatie van het deelbestand TV of de complete kleurinformatie van het deelbestand 16TV gebruikt kunnen worden.

Zoals reeds eerder is opgemerkt is het gebruikelijk dat de gecodeerde beeldelementen lijnsgewijs worden opgetekend.

Bij toepassing van de hiervoor beschreven residuele codering waarbij een niet-lineaire quantisering en Huffman-codering wordt toegepast worden de residuele waarden door middel van in lengte variërende codes vertegenwoordigd. Dit betekent dat de benodigde ruimte voor optekening van de residueel gecodeerde beeldlijnen variabel is. De positie waarop het begin van een residuele gecodeerde beeldlijn is opgetekend is dan ook niet eenduidig vastgelegd door het begin van de optekening van de eerste gecodeerde beeldlijn van een gecodeerd beeld. Hierdoor wordt het selectief uitlezen van de gecodeerde beeldlijnen, bijvoorbeeld alleen die gecodeerde beeldlijnen die nodig zijn voor het uitvoeren van een TELE-funktie, van een gecodeerd beeld bemoeilijkt. Aan dit probleem kan tegemoet gekomen worden door aan het begin van elke gecodeerde beeldlijn BL en lijnsynchronisatiecode LD, een lijnnummer LN op te tekenen (zie figuur 6). De lijnsynchronisatiecode kan bijvoorbeeld bestaan uit een unieke bitcombinatie die niet binnen de reeks van Huffmancodes die informatie van de residueel gecodeerde beeldelementen vertegenwoordigt voorkomt. Opgemerkt wordt dat toevoeging van de lijnsynchronisatiecodes LD en lijnnummers LN verder nog het voordeel hebben dat de synchronisatie bij uitlezing vergemakkelijkt wordt en dat de foutvoortplanting na een foutief uitgelezen residuele code aanzienlijk verkleind is.

Een bijzonder snelle terugvinding van geselecteerde gecodeerde beeldlijnen kan worden verkregen door de adressen waarop de optekeningen van gecodeerde beeldlijnen op de registratiedrager beginnen, op de registratiedrager op te tekenen in een afzonderlijk besturingsbestand, bij voorkeur aan het begin van elk deelbestand. In figuur 6 zijn deze adressen bij wijze van voorbeeld met ADLN#1, ..., ADLN #1009 aangeduid in het door IIDB aangeduide besturingsbestand aan het begin van het deelbestand 4TV. De beeldlijninformatie in de vorm van de reeks residueel gecodeerde beeldlijnen is opgenomen in het gedeelte APDB van het deelbestand 4TV. (Het gedeelte APDB vertegenwoordigt de eigenlijke beeldinformatie binnen het deelbestand 4TV).

Bij het opzoeken van de beginpunten van de beeldlijnen op de registratiedrager wordt in het algemeen tijdens een grofzoekprocedure een uitleeselement ten opzichte van de registratiedrager verplaatst naar een positie, die op korte afstand vóór het beginpunt is gelegen waarop de optekening van de gecodeerde beeldlijn begint. Vervolgens wordt een fijnzoekprocedure uitgevoerd waarbij bij aftasting van de registratiedrager met een snelheid, die overeenkomt met de normale uitleessnelheid, gewacht totdat het begin van de optekening van de geselecteerde residueel gecodeerde beeldlijn wordt bereikt, waarna een begin gemaakt wordt met de uitlezing van de geselecteerde gecodeerde beeldlijn. De nauwkeurigheid waarmee tijdens de grofzoekprocedure het uitleeselement ten opzichte van de registratiedrager kan worden gepositioneerd is slechts beperkt en bij optische dataopslagsystemen in het algemeen veel groter dan de afstanden tussen de posities waarop de optekeningen van opeenvolgende gecodeerde beeldlijnen op de registratiedrager beginnen. Het verdient dan ook de voorkeur om slechts de beginadressen van een beperkt aantal gecodeerde beeldlijnen op te slaan waarvan de beginpunten van optekening op een afstand van elkaar zijn gelegen die ongeveer gelijk is aan de nauwkeurigheid waarmee het uitleeselement tijdens een grofzoekprocedure kan worden gepositioneerd. Zodoende kan op een snelle wijze de informatie van geselekteerde gecodeerde beeldlijnen binnen een opgeslagen gecodeerd beeld opgezocht en uitgelezen worden zonder dat daarvoor onnodig veel ruimte voor de opslag van adresgegevens nodig is. Bij een plaatvormige registratiedrager is de gemiddelde opzoeknauwkeurigheid bij een grofzoekprocedure, waarbij het uitleeselement in radiële richting over de plaat wordt bewogen, per definitie gelijk aan een halve lengte van een omwenteling van de plaat, hetgeen betekent dat bij toepassing van plaatvormige registratiedragers de afstanden tussen de door de adressen aangegeven posities ongeveer overeenkomen met de halve lengte van een omwenteling van de plaat.

De opgeslagen gecodeerde beelden leggen in het algemeen een aantal beelden in het zogeheten landschapformaat (dat wil zeggen dat voor een natuurgetrouwe weergave het beeld dient te worden weergegeven in een stand waarbij de breedte van het beeld groter is dan de hoogte van het beeld) en een aantal in het zogeheten portretformaat (dat wil zeggen dat voor een natuurgetrouwe weergave het beeld dient te worden weergegeven in een stand waarbij de hoogte van het beeld groter is dan de breedte van het beeld) vast.

Ter illustratie zijn op de in figuur 1 weergegeven beelddrager 3 een aantal beelden in landschapformaat (2a, 2b, 2c en 2d) en een beeld in portretformaat (2e) getoond. Op de registratiedrager worden alle gecodeerde beelden opgetekend als ware het representaties van beelden in het landschapformaat. Dit om de beeldaftasting altijd eenvormig te kunnen houden zonder de noodzaak van een detectie of het afgetastte beeld een landschapformaat of portretformaat heeft en het omschakelen van de aftasting en/of beeldbewerking in afhankelijkheid van het resultaat van een dergelijke detectie. Dit betekent echter dat bij de weergave de representaties van beelden met portretformaat in een, onjuiste, geroteerde stand worden weergegeven. Dit kan voorkomen worden door in de mogelijkheid te voorzien om aan de opgetekende gecodeerde beelden een rotatiecode toe te kennen die aangeeft of de representatie bij weergave geroteerd moeten worden en zo ja of de representatie over een hoek van 90, 180 of 270 graden geroteerd dient te worden. Deze rotatiecode kan opgenomen worden in elk beeldbestand IP1, IPn. Het is ook mogelijk om deze rotatiecodes op te tekenen in het besturingsbestand BB of om deze rotatiecodes op te slaan in een niet vluchtig geheugen dat in de uitleeseenheid is aangebracht of hierop aangesloten kan worden.

Bij weergave kan dan op basis van de rotatiecode bepaald worden of de representatie geroteerd weergegeven dient te worden, en zo ja dan kan voorafgaand aan de weergave een rotatiebewerking over de gewenste rotatiehoek uitgevoerd worden. Het bezwaar van het opnemen van de rotatiecodes in de beeldbestanden IP is dat deze rotatiecodes al bij het aftasten van de beelden bepaald moeten worden. In de praktijk betekent dit dat een bedienaar van het beeldopslagsysteem voor elk afgetast beeld moet vaststellen of het opgeslagen beeld bij weergave al of niet geroteerd moet worden, omdat de bekende hulpmiddelen niet altijd in staat zijn om te detecteren of een afgetast beeld een landschapformaat of een portretformaat heeft en of het beeld al dan niet ondersteboven aan de aftasteenheid wordt aangeboden. Dit is vooral een bezwaar omdat dit impliceert dat tijdens het optekenen een bedienaar aanwezig moet zijn, hetgeen volledige automatisering van het beeldopslagsysteem 12 bemoeilijkt.

Indien reeds bij het optekenen van de gecodeerde beeldinformatie de rotatiecodes beschikbaar zijn dan is het van voordeel om deze op de registratiedrager op te tekenen. Bij de in figuur 2 getoonde rangschikking van de bestanden is een geschikte plaats voor de optekening van de rotatiecodes het deelbestand FPS binnen het besturingsbestand BB. Behalve de gewenste rotatie is het uit oogpunt van gebruikersvriendelijkheid aantrekkelijk om aan te geven of in plaats van een representatie van opgeslagen gecodeerde beeld een enigszins (naar links, rechts, boven of beneden) verschoven representatie moet worden weergeven. Dit is zeker gewenst in het geval dat het kader waarbinnen de represenatie op een weergave-eenheid zichtbaar wordt gemaakt kleiner is dan de afmetingen om de representatie, omdat het kan voorkomen dat een belangrijk detail van het beeld buiten het kader valt. De gewenste verschuiving kan worden aangegeven door aan elk gecodeerd beeld een translatiecode toe te kennen. In figuur 9 is een geschikte translatiecodering voor een beeld 90 aangegeven door de coördinaten xp en yp van een hoekpunt 91 van het na de verschuiving weer te geven beeld 91. Door een combinatie van een translatiecode en vergrotingscode kan worden aangegeven met welke vergrotingsfaktor een bepaald gedeelte van het oorspronkelijke beeld moet worden weergegeven. Met verwijzingscijfer 93 is een vergrote representatie van een gedeelte van het beeld 90 aangeduid dat door een translatie xp, yp en een vergrotingsfaktor van 2 wordt gedefinieerd. Behalve de hiervoorgaande gegevens kunnen ook andere gegevens over de weergave van beelden in het bestand FPS binnen het besturingsbestand BB worden opgenomen, zoals bijvoorbeeld parameters die een kleuraanpassing of een helderheidsaanpassing aangeven die moet worden uitgevoerd voordat een representatie van het gecodeerde beeld moet worden weergegeven. Bovendien is het voordelig om de gewenste volgorde waarin de beelden moeten worden weergegeven op te slaan in het bestand FPS binnen het besturingsbestand BB.

De hiervoorgenoemde informatie omtrent de weergavevolgorde, rotatie, verschuivings, vergrotings-, helderheids-, en kleuraanpassingen en overige beeldbewerkingen die voorafgaand aan de weergave van de representatie van het gecodeerde beeld moeten worden uitgevoerd zullen in het vervolg, voorkeursweergaveinstellingen genoemd worden. Een verzameling van de voorkeursweergaveinstellingen die de voorkeursvolgorde en tevens alle gewenste beeldbewerkingen voor alle gecodeerde beelden op een registratiedrager vastlegt zal voortaan aangeduid worden als een set van voorkeursweergaveinstellingen. Het kan voordelig zijn om het bestand FPS meer dan één set van voorkeursweergaveinstellingen op te tekenen. Dit maakt het immers mogelijk dat verschillende personen, bijvoorbeeld personen binnen één gezin, een andere weergavevolgorde en andere beeldbewerkingen kunnen selekteren. Ook wordt het hierdoor mogelijk voor één gebruiker om een keuze te maken uit verschillende sets van voorkeursweergaveinstellingen. Opgemerkt dient te worden dat bij toepassing van een registratiedrager van een niet overschrijfbare soort de sets van voorkeursweergave-instellingen enkel op de registratiedrager opgetekend kunnen worden indien deze beschikbaar zijn bij het optekenen. Dit betekent menselijke tussenkomst bij het optekenen noodzakelijk. Bij de uitlezing van de registratiedrager wordt een set van voorkeursweergaveinstellingen geselekteerd en kunnen de representaties van de gecodeerde beelden overeenkomstig de geselecteerde set van voorkeursweergave-instellingen weergegeven worden. In figuur 10 wordt een blokschema van een uitvoeringsvorm van een opzoek- en weergavesysteem getoond waarmee representaties van gecodeerde beelden overeenkomstig een geselekteerde set van voorkeursweergaveinstellingenwee rgegeven kunnen worden. Hierin geeft verwijzingscijfer 100 een uitleeseenheid voor het uitlezen van de registratiedrager aan. De uitleeseenheid 100 is ten behoeve van de toevoer van uitgelezen informatie gekoppeld is met een besturings- en signaalbewerkingseenheid 101. De eenheid 101 selecteert uit de informatie die van de uitleesinrichting 100 is ontvangen het bestand FPS waarin de set(s) van voorkeursweergaveinstelling(en) is (zijn) opgenomen, en slaat die (deze) op in in een besturingsgeheugen 102. Via een gegevensinvoereenheid 103, bijvoorbeeld een afstandsbediening kan een gebruiker een in het besturingsgeheugen 102 aanwezige set selecteren en vervolgens de eenheid 101 activeren om een uitleescyclus te starten waarbij onder besturing van de eenheid 101 de gecodeerde beeldinformatie in de door de geselekteerde set van voorkeursuitvoeringsinstellingen aangegeven volgorde worden uitgelezen. Na uitlezing van de gecodeerde beeldinformatie wordt deze informatie overeenkomstig de geselekteerde set van voorkeursweergaveinstelling bewerkt en toegezonden aan een weergaveeenheid 104.

Het kan voorkomen dat de op de registratiedrager opgeslagen voorkeursweergaveinstellingen na verloop van tijd niet meer in zijn geheel overeenkomen met de wensen van de gebruiker of dat geen of verkeerde voorkeursweergave-instellingen zijn opgetekend op de registratiedrager. Dit is vooral een probleem indien de registratiedrager van een niet overschrijfbare soort is omdat dat de opgetekende voorkeursweergave-instellingen niet meer aangepast kunnen worden. Aan dit probleem kan tegemoet gekomen worden door het opzoek- en weergavesysteem in figuur 10 te voorzien van een niet-vluchtig geheugen 105 waarin tesamen met een registratiedrageridentificatiecode een nieuwe set van voorkeursweergaveinstellingen of informatie omtrent de gewenste wijzigingen van de voorkeursweergaveinstellingen ten opzichte van een, eventueel, op de registratiedrager opgetekende set van voorkeursweergaveinstellingen wordt opgeslagen voor de door de registratiedrageridentificatiecode aangeduidde registratiedrager.

Vanwege de beperkte opslagcapaciteit van het niet-vluchtige geheugen 105 is het wenselijk om de voor de voorkeursweergave-instelling noodzakelijke informatie zo compact mogelijk op te tekenen, zodat optekening van de informatie omtrent de wijzigingen van voorkeursinstellingen de voorkeur heeft.

Figuur 11 toont bij wijze van voorbeeld een geschikt formaat 110 van de voorkeursweergaveinstellingen die in het bestand FPS op de registratiedrager zijn opgenomen. Het formaat 110 bevat een gedeelte DID waarin de unieke registratiedrageridentificatiecode is opgeslagen. Een dergelijke code kan bestaan uit een groot willekeurig getal dat met behulp van een willekeurige getalgenerator is opgewekt en op de registratiedrager wordt opgetekend. De code kan bestaan uit een tijdcode die tijd in jaren, maanden, dagen, uren, minuten, seconden, en delen van seconden aangeeft. De registratiedrageridentificatiecode kan ook bestaan uit een combinatie van een tijdcode en een willekeurig getal. Het spreekt voor zich dat de registratiedrageridentificatiecode nog op tal van andere wijzen afgeleid kan worden. In het formaat 110 volgen na het gedeelte DID gedeelten FPS1, FPS2, ... FPSn waarin een aantal verschillende sets van voorkeursweergaveinstellingen zijn opgenomen. Elke van de intellingsgegevensgedeelte FPS1, ..., FPSn bevat een gedeelte SEL waarin een setidentificatienummer voor elk van de verschillende, door de verschillende gebruikers te selecteren, sets van voorkeursweergave-instelingen is aangegeven, een gedeelte waarin de volgorde SEQ wordt aangegeven waarin de presentaties van de opgeslagen beelden moeten worden weergegeven. Dit gedeelte wordt gevolgd door de gecodeerde gedeelten FIM#1, ...» FIM#n waarin voor de beelden 1, ..., n de voorkeursbewerkingen zijn opgeslagen die moeten worden uitgevoerd voordat de representatie van het betreffende beeld wordt weergegeven.

Figuur 12 toont bij wijze van voorbeeld een geschikt formaat 120 waarin de gegevens over de gewenste aanpassingen van de set voorkeursweergaveinstellingen in het niet-vluchtige geheugen 105 kunnen worden opgeslagen. Het formaat 120 bevat een gedeelte 121 waarin wordt aangegeven voor welke combinaties van registratiedragersidentificaties en setidentificatienummers informatie omtrent voorkeursweergaveinstelling is opgeslagen. Aan elk van deze combinaties is een wijzer, opgenomen in het gedeelte DID-POINT, die het adres aangeeft van de gedeelten DFPS1, DFPSn in het niet-vluchtige geheugen 105.

Elk gedeelte DFPS omvat een gedeelte LSEQ met een code die de ruimte aangeeft (bijvoorbeeld in aantallen van bytes) die nodig is om de nieuwe volgorde aan te geven. Indien in het gedeelte LSEQ een lengte ongelijk nul wordt aangegeven wordt LSEQ gevolgd door een gedeelte NSEQ met de gegevens die de nieuwe weergavevolgorde aangeven.

Na NSEQ wordt voor elk beeld met gewijzigde voorkeursbewerkingen de nieuwe voorkeursbewerkingen aangegeven. Door ROT wordt het gedeelte met de rotatiecode aangegeven. In de gedeelten LTELE en LPAN wordt de lengte aangegeven die voor de opslag van de nieuwe gegevens betreffende beeldvergroting (in een gedeelte NTELE) en beeldverschuiving (in een gedeelte NPAN) beschikbaar zijn. Op deze wijze kan men kiezen met welke nauwkeurigheid de beeldbewerkingsgegevens moeten worden opgeslagen. Zo kan men bijvoorbeeld drie verschillende lengte definiëren die drie verschillende nauwkeurigheden aangeven. LTELE en LPAN worden gevolgd door de gedeelten NTELE en NPAN. Indien de gegevens betreffende de beeldvergroting en beeldverschuiving niet gewijzigd behoeven te worden wordt dit aangegeven door de lengte nul in LTELE en LPAN. Door het alleen opslaan van de voorkeursbewerkingen van de beelden met gewijzigde voorkeursbewerking wordt de benodigde ruimte voor de opslag van de nieuwe voorkeursweergaveinrichting aanzienlijk beperkt. Behalve door de bovengenoemde optekening van de verschillen kan nog een additionele beperking van de benodigde opslagruimte worden verkregen door de aanduiding van de benodigde lengte van de opslag van gewijzigde gegevens. Bij uitlezing van de registratiedrager wordt uit de op de registratiedrager opgetekende voorkeursweergaveinstellingen en de in het geheugen 105 opgeslagen verschillen een aangepaste set van voorkeursweergaveinstellingen samengeteld worden en worden opgeslagen in het geheugen 102.

In plaats van, of additioneel aan, het niet vluchtige geheugen 105 kan een verwisselbaar geheugen 10, bijvoorbeeld een magneetkaart, EPROM, EEPROM of NVRAM in opzoek- en weergavesysteem van figuur 10 worden toegepast voor de opslag van voorkeursweergaveinstellingen.

Dit heeft het voordeel dat een gebruiker de beeldinformatie op zijn registratiedrager overeenkomstig dezelfde voorkeursweergaveinstelling zichtbaar kan maken op verschillende beeldopzoek- en weergavesystemen waarop verwisselbare geheugen 106 aansluitbaar is. Bij toepassing van een of beide geheugens 105 en 106 voor opslag van voorkeursweergaveinstellingen is het wenselijk dat een selectie gemaakt wordt uit de verschillende sets van voorkeursweergaveinstellingen, die door de sets van voorkeursweergaveinstellingen op de registratiedrager, en de in de geheugens 105 en 106 opgeslagen wijzigingen van voorkeursweergaveinstellingen zijn vastgelegd. Hiertoe dient de eenheid 101 te worden voorzien van selectiemiddelen. Deze selectiemiddelen kunnen van een soort zijn die door de bedienaar worden bediend om een selectie te maken uit uit de verschillende sets van voorkeursweergaveinstellingen die voor eenzelfde registratiedrager en selectienummer zijn vastgelegd door de voorkeursweergaveinstellingsinformatie op de registratiedrager en de in de geheugens 105 en 106 zijn opgeslagen voorkeursinstellingsinformatie. Deze selectiemiddelen kunnen echter ook van een automatische soort zijn die voorafgaand aan de weergave op basis van de inhoud van de geheugens 105 en 106 en de op de registratiedrager opgetekende sets van voorkeursweergave-instellingen de voor de betreffende registratiedragers de verschillende beschikbare sets van voorkeursweergave-instellingen bepalen en bijvoorbeeld opslaan in het geheugen 102. En daarna wordt volgens een voorafbepaald selectiecriterium één van de beschikbare sets van voorkeursweergaveinstellingen in het geheugen 102 geselecteerd. Bij voorkeur is het selectiecriterium zodanig dat aan de voorkeursinstellinginformatie in het verwisselbare geheugen 106 de hoogste prioriteit aan de voorkeursstellinginformatie in het niet vluchtige geheugen de middelste prioriteit en aan de voorkeursweergaveinstellingen op de registratiedrager de laagste prioriteit wordt toegekend. Indien de eenheid 101 een computer omvat kan de automatische selectie worden verkregen door de computer te voorzien van een geschikt selectieprogramma.

Terugkerend naar figuur 2 wordt verwezen naar het bestand OV waarin voor alle beeldbestanden IP1, ..., IPn een deelbestand TV/16 is opgenomen dat een absoluut gecodeerd laag resolutiebeeld omvat. De optekening van een bestand OV heeft het voordeel dat met minimale toegangstijd een overzicht kan worden verkregen van de op de registratiedrager opgetekende gecodeerde beeldinformatie. Dit kan bijvoorbeeld door achtereenvolgend de door deelbestand TV/16 omvatte gecodeerde beelden als geheel of gedeeltelijk schermvullende representaties op het beeldscherm zichtbaar te maken, bij voorkeur in de door de geselecteerde set van voorkeursweergave-instellingen vastgelegde volgorde. Het is echter ook mogelijk om uit de deelbestanden een representatie in de vorm van een zogeheten mozaikbeeld samen te stellen waarin een groot aantal representaties van de in de deelbestanden TV/16 opgenomen gecodeerde lage resolutiebeelden, in matrixvorm zijn gerangschikt, bij voorkeur in een door de geselekteerde set van voorkeursweergaveinstellingen voorgeschreven rangschikking. Ter illustratie is in figuur 13 een mozaikbeeld 130 dat opgebouwd is uit de representaties (IM#1, IM#3, ... IM#26) van een zestiental laag resolutiedeelbeelden.

Figuur 14 toont een uitvoeringsvorm van het beeldopzoek-en weergavesysteem van figuur 1c in een groter detail. In het getoonde systeem omvat de beeldopzoek- en uitleeseenheid 11: de uitleeseenheid 6, een besturingseenheid 140 en een beeldbewerkingseenheid 141. De van de registratiedrager uitgelezen informatie wordt door de uitleeseenheid 6 via een signaalpad 142 aan zowel de besturingseenheid 140 alsook aan de beeldbewerkingseenheid 141 toegevoerd. De besturingseenheid 140 selecteert daarbij uit de uitgelezen informatie bepaalde informatie die in het besturingsbestanden BB en IIDB is opgenomen. De beeldbewerkingseenheid 141 selecteert uit de uitgelezen data beeldinformatie en zet deze om in een vorm die geschikt is voor de beeldschermeenheid 10. De besturing van de uitleeseenheid 6 en de beeldbewerkingseenheid 141 wordt uitgevoerd door de besturingseenheid 140 op basis van invoergegevens die door een gebruiker bijvoorbeeld via een gegevensinvoereenheid 143 worden ingevoerd en op basis van de besturingsinformatie in de besturingsbestanden BB en IIDB.

Vanwege de grote hoeveelheid informatie per opgetekend beeld verdient het de voorkeur om de bestanden die beeldinformatie bevatten met een hoge uitleessnelheid, dat wil zeggen met een hoge bitrate, uit te lezen, teneinde de uitleestijd per uitgelezen beeld beperkt te houden. Dit betekent echter dat de gegevens in het besturingsbestand eveneens met een hoge bitrate worden uitgelezen. Voor De uitvoering van de besturingstaak gebeurt door de besturingseenheid 140. Deze besturingstaak vereist slechts een beperkte dataverwerkingssnelheid, zodat hiervoor kan worden volstaan met een eenvoudige, trage, "low cost" microcomputersysteem 144 dat slechts met een lage dataverwerkingssnelheid behoeft te kunnen werken. Een dergelijke trage "low cost" microcomputer is echter in het algemeen niet in staat om de besturingsinformatie die bij uitlezing van het besturingsbestanden BB en IIDB met hoge snelheid wordt afgegeven, te verwerken. Dit omdat de snelheid waarmee de besturingsinformatie wordt aangeboden (welke snelheid gelijk is aan de beeldinformatiesnelheid) te hoog is om door de trage "low cost" microcomputer verwerkt te kunnen worden. Aan dit bezwaar kan tegemoet gekomen worden door elke bitgroep die besturingsinformatie omvat n-maal (met n een geheel getal groter gelijk aan 2) herhaald achter elkaar op te tekenen op de registratiedrager. Een groep van n-maal herhaald opgetekende bitgroepen wordt voortaan een pakket genoemd. Bij uitlezing van de besturingsinformatie worden dan steeds pakketten van n identieke bitgroepen afgegeven. Bij wijze van voorbeeld toont figuur 15 de wijze waarop de besturingsinformatie in de besturingsbestanden BB en IIDB kan worden afgegeven door de uitleeseenheid 6 voor het geval n gelijk is aan 2 en aantal bits per bitgroep gelijk is aan 8.

In figuur 15 zijn de bitgroepen aangeduid met verwijzingscijfer 150 en de pakketten aangeduid met verwijzingscijfer 151. Het aantal bits per bitgroep is gelijk aan acht en het aantal bitgroepen per pakket is gelijk aan twee.

Door het n-maal herhalen van identieke bitgroepen wordt bereikt dat de snelheid waarmee de besturingsinformatie door de uitleeseenheid wordt aangeboden met een faktor n wordt verminderd zonder toepassing van extra hulpfuncties. Door een juiste keuze van de grootte van n kan dus de snelheid waarmee de besturingsinformatie aan het door de besturingseenheid 141 omvatte trage microcomputersysteem 144 wordt toegevoerd zo ver verlaagd worden dat deze verwerkbaar is voor het trage microcomputersysteem 144. Tussen het signaalpad 142 en het microcomputersysteem 144 kan een dataextractieschakeling 145 worden aangebracht die van elk van de pakketten 151 van de besturingsinformatie als één bitgroep 150 aanbiedt aan het microcomputersysteem 144 met een aanbiedingsfrequentie die gelijk is aan de bitgroepherhalingsfrequentie gedeeld door n.

Een dergelijke dataextractieschakeling 145 kan bijvoorbeeld een register 160 (zie figuur 16a) omvatten dat met een klok met een frequentie van de bitgroepherhalingsfrequentie gedeeld door n wordt geladen. Dit kloksignaal kan bijzonder eenvoudig worden verkregen door een bit binnen elke bitgroep 150 als synchronisatiebit 152 te gebruiken. Aan de synchronisatiebits 152 van opeenvolgende bitgroepen 150 kan dan een logische waarde worden toegekend die alterneert met een frequentie die gerelateerd is aan de herhalingsfrequentie van de pakketten 151 van bitgroepen 150. De alterneringsfrequentie kan gelijk zijn aan de halve herhalingsfrequentie van de pakketten (zoals getoond in figuur 15) of een veelvoud hiervan. Het voordeel hiervan is dat een rechtstreeks uit de synchronisatiebits afgeleid kloksignaal gebruikt kan worden.

De dataextractieschakeling 145 is voorzien van een klokextractieschakeling 161, welke via een signaallijn 162 een alternerend kloksignaal, dat overeenkomt met de alternerende logische waarde van de synchronisatiebits 151, aanbiedt aan een laadstuuringang van register 160. Het register 160 is van een gebruikelijke soort die onder besturing van het kloksignaal een bitgroep van elk pakket 151 inleest. De klokextractieschakeling 161 geeft via de signaallijn 162 het kloksignaal tevens door aan het microcomputersysteem 144. De bitgroepen in het besturingsbestand worden bij voorkeur gegroepeerd in zogeheten frames, welke in figuur 15 met het verwijzingscijfer 154 zijn aangeduid. In dat geval is het wenselijk dat het begin van elk frame 154 eenduiding te detekteren is. Een bijzonder eenvoudige detektie kan worden verkregen door aan het begin van de frames 154 een aantal framesynchronisatiebitgroepen 153 te plaatsen met synchronisatiebits 152 die een voorafbepaald patroon van logische waarden 150 vertonen dat duidelijk afwijkt van de mogelijke patronen van logische waarden van de synchronisatiebits 152 die in de overige pakketten kunnen voorkomen.

Elk frame 154 bevat een gedeelte 155 dat redundante informatie bevat ten behoeve van een detektie of het frame al of niet correct is ingelezen door de microcomputer 144. Een incorrecte inlezing kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door een zogeheten programma onderbreking (Eng.: program interrupt) waarin de inleesprocedure van de besturingsinformatie wordt onderbroken teneinde een ander besturingsprogramma uit te voeren. Een dergelijk besturingsprogramma kan bijvoorbeeld als gevolg van het invoeren van gegevens in de gegevensinvoereenheid 143 worden aangeroepen om de ingevoerde gegevens uit de gegevensinvoereenheid 143 op te halen. Vanwege het feit dat een incorrecte inlezing van gegevens uit de besturingsbestanden BB en IIDB meestal het gevolg zijn van een programma-onderbreking is het vereist dat de op basis van het gedeelte 155 uitgevoerde foutendetectie door de microcomputer 144 zelf wordt uitgevoerd. De dataextractieschakeling 145 is voorzien van een framesynchronisatiedetector 163 die het begin van elk frame detekteert op basis van de synchronisatiebits 152 in de framesynchronisatiebitgroepen 153. De framesynchronisatiedetector 163 geeft na detectie van het begin van het frame een synchronisatiesignaal af aan de microcomputer 144 via een signaallijn 164. De microcomputer 144 leest onder besturing van de via de signaallijnen 164 en 165 ontvangen signalen de in het register 160 beschikbare besturingsinformatie in op een op zich gebruikelijke wijze. Opgemerkt dient te worden dat de funkties van de framesynchronisatiedetector 163, en/of het register 160 en/of de klokextractieschakeling 161 in principe ook door de microcomputer 144 zelf kunnen worden uitgevoerd.

In het voorgaande is een inlezing van de besturingsinformatie uit de besturingsbestanden BB en IIDB beschreven, waarbij het kloksignaal voor het voor het register 160 wordt afgeleid uit de synchronisatiebits 152. Het is echter ook mogelijk om het kloksignaal voor het laden van het register 160 af te leiden uit een beeldinformatiekloksignaal dat gebruikelijk in de beeldbewerkingseenheid 141 wordt opgewekt ten behoeve van het inlezen van de gecodeerde beeldinformatie. Dit beeldinformatiekloksignaal heeft een vaste relatie met de bitgroepherhalingsfrequentie in de uitgelezen beeldbestanden en dus ook met de bitgroepherhalingsfrequentie in de besturingsbestanden BB en IIDB. Immers de besturingsbestanden en beeldbestanden zijn op dezelfde wijze geformatteerd en gecodeerd. Het kloksignaal voor het laden van het register 160 kan dan ook eenvoudig met behulp van een frequentiedeelschakeling worden afgeleid uit het beeldinformatiekloksignaal.

Figuur 16b toont een uitvoeringsvorm van de data-extractieschakeling 145 waarbij ten behoeve van de afleiding van het kloksignaal voor het register 160 een frequentiedeler 165 wordt toegepast die het kloksignal afleidt het beeldinformatiekloksignaal dat via een signaallijn 166 door de signaalbewerkingseenheid 141 aan de frequentiedeler 165 wordt aangeboden. Het kloksignaal voor het laden van het register 160 moet worden gesynchroniseerd met het begin van de frames 154. Dit kan eenvoudig worden gerealiseerd door als de frequentiedeler 165 een terugstelbare telschakeling toe te passen die telkens teruggesteld wordt door een terugstelsignaal dat bij detectie van het begin van de frames wordt opgewekt. Als het terugstelsignaal kan het signaal gebruikt worden dat door de framesynchronisatiedetector 163 in reactie op elke detectie van de framesynchronisatiebitgroepen 153 wordt afgegeven via de signaallijn 164.

In het geval dat de informatie in de besturingsbestanden in blokken is ondergebracht, bijvoorbeeld op een wijze die gebruikelijk is bij CD-ROM en CD-ROM XA en die verderop zal worden beschreven onder verwijzing naar figuur 19, dan kan het terugstelsignaal voor de teller worden afgeleid op basis van bloksynchronisatiegedeeltes (SYNC) welke in de die aan het begin van elk blok (BLCR) zijn ondergebracht. Daarbij is het dan wel vereist dat het begin van elke frame 154 steeds op een vaste positie ten opzichte van het bloksynchronisatiegedeelte (SYNC) is gelegen. Dat kan eenvoudig door het begin van elk frame 154 in het begin van een blok te kiezen. In de laatst beschreven uitvoering van de synchronisatie van het kloksignaal voor het register 160 wordt geen gebruik gemaakt van de framesynchronisatiebitgroepen 153 die aan het begin elk frame 154 zijn geplaatst. Het blijft echter ook in dit geval gewenst dat het begin van elk frame 154 een aantal bitgroepen omvat die geen besturingsinformatie bevatten. Immers bij detectie van het begin van elk frame roept de microcomputer een inleesprogramma aan voor het besturen van de inlezing van de aangeboden besturingsinformatie. Echter op dat moment kan de microcomputer bezig zijn met een andere besturingstaak. Voordat het inleesprogramma kan worden aangeroepen dient een dergelijke besturingstaak te worden afgebroken. Dit afbreken van een lopende besturingstaak en het vervolgens aanroepen van het inleesprogramma vergt enige tijd. Door aan het begin van elk frame 154 een aantal bitgroepen te plaatsen die geen besturingsinformatie bevatten kan met grote zekerheid gegarandeerd worden dat bij uitlezing van het eerste pakket 151 met nuttige besturingsinformatie in elk frame 154 de microcomputer 144 klaarstaat om onder besturing van het inleesprogramma de besturingsinformatie in te lezen. Uit het voorgaande blijkt dat het doel van de synchronisatiebitgroepen 153 aan het begin van elk frame tweeledig kan zijn namelijk het bewerkstelligen van een synchronisatie en het bewerkstelligen van een wachttijd totdat de eerste nuttige besturingsinformatie wordt aangeboden.

In het geval dat de bitgroepen 153 uitsluitend voor het bewerkstelligen van de wachttijd worden gebruikt mogen de logische waarden van de bits in deze bitgroepen 153 een willekeurige waarde aannemen.

In het geval dat de bitgroepen 153 tevens voor synchronisatiedoeleinden worden gebruikt is het belangrijk dat het door de bitgroepen 153 een bitpatroon vertonen dat niet voorkomt in de overige bitgroepen van het frame 154. Hiervoor zijn tal van verschillende methodes mogelijk, zoals bijvoorbeeld toepassing van niet identieke bitgroepen in een pakket of het tussen de pakketten met besturingsinformatie invoegen van additionele pakketten die geen nuttige besturingsinformatie bevatten. De laatste genoemde methode kan bijvoorbeeld bestaan uit het om de tien pakketten invoegen van pakketten met alleen bits met de logische waarde "0". Bij toepassing van een groep van bijvoorbeeld tweeendertig framesynchronisatiebitgroepen 153 met uitsluitend bits met de logische waarde “1" wordt dan gegarandeerd dat het door de framesynchronizatiebitgroepen 153 gevormde patroon niet voorkomt in de andere pakketten van het frame 154.

Figuur 17 toont een uitvoeringsvorm van het beeldopslagsysteem 12 in een groter detail. De beeldaftasteenheid 1 in figuur 17 omvat een aftastelement 170 voor het aftasten van de beelddrager 3 en voor het omzetten van de afgetastte beeldinformatie in gebruikelijke informatiesignalen, bijvoorbeeld de zogeheten RGB-beeldsignalen, die het afgetastte beeld vertegenwoordigen. De beeldsignalen aan de uitgang van het aftastelement bepalen de hoogst mogelijke resolutie in aantal beeldelementen per beeld. De door het aftastelement 170 afgegeven informatiesignalen worden door een gebruikelijke matrixschakeling 171 in een helderheidssignaal Y en twee zogeheten kleurverschilsignalen ü en V omgevormd. De signalen Y, U, V worden door een kodeerschakeling 172 op een gebruikelijke wijze omgezet in absoluut gecodeerde signalen (voor de lagere resolutiebeelden) en residueel gecodeerde beelden (voor de hogere resolutiebeelden) volgens de hiervoor beschreven coderingsschema 's. De besturing van het aftastelement 170, de matrixschakeling 171 en de kodeerschakeling 172 wordt met behulp van een gebruikelijke besturingsschakeling 174 uitgevoerd op basis van besturingscommando's die via een zogeheten interfaceschakeling 175 door de besturingseenheid 4 aan de besturingsschakeling 174 worden aangeboden. De door de kodeerschakeling 172 gegenereerde absoluut en residueel gecodeerde beeldinformatie wordt via de interfaceschakeling 175 toegevoerd aan de besturingseenheid 4. De besturingseenheid 4 kan een computersysteem omvatten dat voorzien is van een beeldschermeenheid 176 een reken- en geheugeneenheid 177 en een gegevensinvoereenheid 178, bijvoorbeeld een toetsenbord, voor het invoeren van gegevens door de gebruiker. De beeldschermeenheid 176 en de gegevensinvoereenheid 178 zijn op gebruikelijke wijze gekoppeld met de reken-en geheugeneenheid 177. Via een interfaceschakeling 179 en 180 is de geheugen- en rekeneenheid gekoppeld met respektievelijk de beeldaftasteenheid 1 en de optekeneenheid 5. De optekeneenheid 5 omvat een formaterings- en coderingseenheid 181 welke de op te tekenen informatie, die via een interfaceschakeling 182 van de besturingseenheid wordt ontvangen, omzet in voor optekening geschikte kodes welke in een vooroptekening geschikt formaat worden gerangschikt. De aldus gekodeerde en geformateerde gegevens worden toegevoerd aan een schrijfkop 183 die een overeenkomstig informatiepatroon aanbrengt op de registratiedrager 184. Het optekenproces wordt bestuurd door een besturingsschakeling 185 op basis van van de besturingseenheid 4 ontvangen besturingscommando's en eventueel adresinformatie die de positie van de schrijfkop 183 ten opzichte van de registratiedrager 184 aangeeft.

De geheugen- en besturingseenheid 177 is voorzien van geschikte programmatuur die de door de aftasteenheid 1 afgegeven residueel gecodeerde beeldinformatie op een gebruikelijke wijze rangschikt overeenkomstig de hiervoor beschreven formateringsvoorschriften en de beeldbestanden IP en 0V samenstelt. Bovendien is de reken- en geheugeneenheid 177 voorzien van programmatuur die de door een bedienaar ingevoerde voorkeursweergaveinstellingen tesamen met overige automatisch gegenereerde besturingsgegevens, zoals bijvoorbeeld een lijst met adressen waarop de diverse bestanden zijn opgetekend op de registratiedrager 184 op een gebruikelijke wijze in het besturingsbestand onderbrengt volgens de hiervoor reeds beschreven formateringsvoorschriften.

Verder kan de geheugen- en rekeneenheid 177 nog zijn voorzien van beeldbewerkingsprogrammatuur waarmee de afgetastte beeldinformatie bewerkt kan worden, bijvoorbeeld ten behoeve van het herstellen van eventuele fouten, zoals bijvoorbeeld uit-focus-correctie en het weghalen van korrel, of ten behoeve van kleuraanpassing of helderheidsaanpasssing van het beeld.

De met behulp van de geheugen- en rekeneenheid 177 samengstelde bestanden worden in de gewenste volgorde ter optekening naar de optekeneenheid 5 gestuurd.

Bijzonder geschikte combinaties van registratiedrager 184 en optekeneenheid 5 zijn onder andere in detail beschreven in Europese octrooiaanvragen nos. 88203019.0 (PHQ 88.001), 90201309.3 (PHQ 89.016), 89200092.8 (PHN 12.398), 8820223.3.8 (PHN 12.299), 89201206.3 (PHN 12.571), 90201094.1 (PHN 12.925), 90201582.5 (PHN 12.994), 90200687.3 (PHN 13.148), 90201579.1 (PHN 13.243) en Nederlandse octrooiaanvragen nos. 8902358 (PHN 13.088) en 9000327 (PHN 13.242).

De aldaar beschreven registratiedrager is bij uitstek geschikt voor optekenen van informatie welke volgens een CD-formaat is geformatteerd. Een optekeninrichting voor het optekenen van de bestanden op een dergelijke registratiedrager wordt in figuur 18 globaal getoond. De getoonde optekeninrichting omvat een formateringschakeling 186 die de via de interfaceschakeling 182 aangeboden op te tekenen informatie overeenkomstig een formateringsschema samengesteld zoals bijvoorbeeld gebruikelijk is in het zogeheten CD-ROM of CD-ROM XA systeem.

Ter illustratie is in figuur 19 in grote lijnen dit formaat getoond. Overeenkomstig dit formaat wordt de data verdeeld over blokken BLCK met een lengte die overeenkomt met de lengte van een subcodeframe in het CD-signaal. Elk blok BLCK omvat een bloksynchronisatiegedeelte SYNC, een gedeelte HEAD, dat een zogeheten header omvat die een adres in de vorm van een absolute tijdcode omvat die overeenkomt met de absolute tijdcode in de met het blok opgetekende gedeelte van de subcode, en in het geval een toepassing van het CD-ROM XA formaat bevat het blok BLCK verder een gedeelte SUBHEAD dat de zogeheten subheader omvat, waarin onder andere een zogeheten "file nummer" en zogeheten "channel nummer" zijn opgenomen. Verder omvat elk blok BLCK een gedeelte DATA waarin de op te tekenen informatie is ondergebracht. Eventueel kan elk blok BLCK nog een gedeelte EDC&ECC bevatten waarin redundante informatie is ondergebracht ten behoeve van foutendetectie en foutencorrecties. De optekeneenheid 5 in figuur 18 omvat verder een zogeheten CIRC-encodeerschakeling 187 voor het verweven (Eng.·, interleave) van de informatie en voor het toevoegen van pariteitscodes ten behoeve van foutendetektie en correctie foutencorrectiecodes. (Verderop ook wel foutencorrectiecodes genoemd).

De CIRC-encodeerschakeling 187 voert de hiervoorgenoemde bewerkingen uit op de door de formateringschakeling 186 afgegeven geformateerde informatie. De informatie wordt na uitvoering van deze bewerking toegevoerd aan een zogeheten EFM-modulator 188 waarin de informatie in een vorm wordt gebracht die beter geschikt is voor optekening op de registratiedrager. Bovendien wordt in de EFM-modulator 188 subcodeinformatie, waarin onder andere een absolute tijdcode als adresinformatie is opgenomen in het zogeheten subcode Q-kanaal, toegevoegd.

Figuur 20 toont een onderverdeling van de registratiedrager voor het geval dat de informatie overeenkomstig het hiervoor beschreven een CD-formaat is opgetekend in het spoor 20.

Hierbij zijn de gedeelte die overeenkomen met de in figuur 2 getoonde indeling met dezelfde verwijzingstekens aangegeven.

De opgetekende informatie wordt voorafgegaan door een bij optekening van CD-signalen gebruikelijk aanloopgedeelte LI (ook wel aanloopspoor genoemd) en afgesloten door een gebruikelijk uitloopgedeelte L0 (ook wel uitloopspoor genoemd).

Bij de optekening van de informatie in CD-formaat verdient het de voorkeur om in het besturingbestand BB een gedeelte op te nemen dat volgens de CD-I standaard is opgetekend. Deze gedeelten zijn de zogeheten "Disk Label & Directory" aangeduid met DL, en de zogeheten applicatieprogramma's aangeduid met AF. Hierdoor wordt het mogelijk om de opgetekende beeldinformatie op een standaard CD-I systeem zichtbaar te maken. Bij voorkeur wordt een deelbestand FPS met de sets van voorkeursweergave-instellingen eveneens in het applicatieprogramma gedeelte AF opgenoraen. Behalve de gedeelte DL en AF omvat het besturingsbestand BB een vulbestand IT dat een gedeelte CNTR met besturingsgegevens een gedeelte FPS met de sets van de voorkeursweergaveinstellingen omvat in het formaat dat onder verwijzing naar figuur 15 reeds beschreven is. Het gedeelte IT wordt bij voorkeur op een voorafbepaald gedeelte op de registratiedrager opgetekend in een gedeelte met voorafbepaalde lengte. Dit om eenvoudige terugzoeking van de benodigde informatie door de microcomputer eenvoudiger te maken. Indien het gedeelte IT niet voldoende groot is om alle besturingsgegevens te herbergen kan een gedeelte van de besturingsgegevens in een gedeelte ITC achter het bestand OV worden opgetekend. In dat geval verdient het de voorkeur om in het gedeelte IT een wijzer (Eng.: pointer) op te nemen die het beginadres van ITC aangeeft.

Voor het geval dat de informatie in CD-formaat is opgetekend toont figuur 21 voor het absoluut gecodeerde deelbestand TV een zodanige rangschikking van de beeldlijnen Y01, Y02, ..., Y16 met absoluut gecodeerde helderheidsinformatie en de beeldlijnen C01, C03, ..., C15 met de absoluut gecodeerde kleurinformatie, dat opeenvolgende lijnen in de spoorrichting (ook wel tangentiële richting genoemd) en de richting dwars op het spoor (ook wel radiële richting genoemd) niet aan elkaar grenzen.

In figuur 22 zijn de posities van de beeldlijnen getoond voor de bijbehorende beeldrepresentatie. Zoals in de figuren 21 en 22 is getoond worden eerst een aantal oneven gecodeerde helderheidsbeeldlijnen (YO1, Y03, ..., Y15) met gecodeerde helderheidsinformatie opgetekend in een sectie die de blokken BLCK #1, #2 en #3 omvat, vervolgens een aantal gecodeerde oneven kleurbeeldlijnen (C01, C05, ..., C13) met gecodeerde kleurinformatie in een sectie die blokken BLCK #4 en #5, vervolgens de even gecodeerde helderheidsbeeldlijnen (Y02, ..., Y16) met gecodeerde helderheidsinformatie in sectie die de blokken BLCK #5, ..., #8 omvat en tenslotte de gecodeerde even kleurbeeldlijnen met gecodeerde kleurinformatie (C03, C07, ..., C15) in een sectie de blokken BLCK #8 en #9. De gecodeerde beeldlijnen in de blokken BLCK#1, ..., BLCK#9 leggen een aaneengesloten gedeelte van de beeldrepresentatie in figuur 22 vast. Een groep van secties die een aaneengesloten deel van de representatie vastleggen zal voortaan sectiegroep genoemd worden. Op soortgelijke wijze als hiervoor beschreven worden door sectiegroepen andere aaneengesloten gedeelten van de representatie vastgelegd in het deelbestand TV. Op soortgelijke wijze kunnen de gecodeerde beeldlijnen met beeldinformatie voor de deelbestanden TV/4 en TV/16 worden gerangschikt, hetgeen in de figuren 23 en 24 wordt getoond.

Door deze rangschikking wordt bereikt dat als gevolg van eventuele plaatdefecten twee of meer naburige beeldlijnen in de representatie van het uitgelezen gecodeerde beeld foutief worden uitgelezen. De restauratie van representatie van beelden waarin foutief uitgelezen beeldlijnen aan elkaar grenzen is zeer moeilijk te realiseren. Dit in tegenstelling tot de restauratie van een foutief uitgelezen beeldlijn die in de representatie tussen twee correct uitgelezen beeldlijnen is gelegen. In het laatste geval is een eenvoudige restauratie mogelijk door vervanging van foutief uitgelezen beeldlijnen door beeldelementen die zijn afgeleid uit naburige beeldlijnen.

Figuur 25 toont de uitvoeringsvorm van de beeldbewerkingseenheid 141 in een groter detail. De beeldbewerkingseenheid 141 omvat een eerste detektieschakeling 250 voor het detecteren van de synchronisatiecodes LD en de beeldlijnnummers LN die het begin van elke residueel gecodeerde beeldlijnen aangeven. Een tweede detectieschakeling 251 dient voor het detecteren van het begin van elk deelbestand in elk beeldbestand met een residueel gecodeerde beeld het begin aangeven van het gedeelte IIDB waarin de adressen van een aantal gecodeerde beeldlijnen zijn opgenomen. Opgemerkt wordt dat de detectieschakelingen 250 en 251 alleen nodig zijn voor de verwerking van de residueel gecodeerde beelden, en niet voor de verwerking van absoluut gecodeerde beelden. Ten behoeve van deze detecties zijn ingangen van de eerste en tweede detectieschakeling 250 en 251 aangesloten op het signaalpad 142. Op het signaalpad 142 is een dekodeerschakeling 252 voor het decoderen van de residueel gecodeerde beeldinformatie en een besturingsschakeling 253 voor het besturen van het beeldbewerkingsproces aangesloten. Het signaalpad 142 en uitgangen van de decodeerschakeling 252 zijn via een multiplexschakeling 254 aangesloten op dataingangen van een beeldgeheugen 255 voor opslag van de uitgelezen en gedecodeerde beeldinformatie. Datauitgangen van het beeldgeheugen 255 zijn aangesloten op de ingangen van de decodeerschakeling 252 en de ingangen van multiplexschakeling 254. De besturingsschakeling 253 omvat een adresgenerator 256 voor het adresseren van de geheugenplaatsen in het beeldgeheugen 255. De beeldbewerkingseenheid 141 omvat verder een tweede adresgenerator 257 voor het adresseren van de geheugenplaatsen ten behoeve van de uitvoer van de inhoud van het beeldgeheugen naar een signaalomvormer 258. De signaalomvormer 258 is van een gebruikelijke soort die de uit het beeldgeheugen 255 uitgelezen beeldinformatie omzet in een vorm die geschikt om naar de beeldschermeenheid 10 toe te voeren. De decodeerschakeling 252 kan bijvoorbeeld een door de besturingseenheid 253 bestuurde Huffmandecodeerschakeling 261a en een optelschakeling 259 omvatten. De Huffmandecodeerschakeling 261a decodeert de via het signaalpad 142 ontvangen informatie, en voert deze gedecodeerde informatie vervolgens toe aan een van de ingangen van de optelschakeling 259. Een andere ingang van de optelschakeling 259 is aangesloten op de datauitgangen van het beeldgeheugen 255. Het resultaat van de door de optelschakeling 259 uitgevoerde optelbewerking wordt toegevoerd aan de multiplexschakeling 254. De besturingsschakeling 253 is via een besturingssignaalpad 260 gekoppeld met de besturingseenheid 140. De besturingsschakeling 253 kan bijvoorbeeld een programmeerbare besturings- en rekeneenheid omvatten. Een dergelijke besturings- en rekeneenheid kan bijvoorbeeld bestaan uit een een speciaal hiervoor ontworpen hardware-eenheid of een microprocessorsysteem dat geladen is met geschikte besturingsprogrammatuur, waarmee op basis van besturingsinformatiecommando's die via het besturingssignaalpad 260 zijn ontvangen, de adresgenerator 256 en de multiplexschakeling 254 zodanig worden bestuurd dat een geselecteerd gedeelte van de via het signaalpad 142 aangeboden beeldinformatie in het beeldgeheugen wordt geladen. Deze in het beeldgeheugen 255 opgeslagen informatie wordt met behulp van de adresgenerator 257 uitgelezen en vervolgens met de signaalomvormer 258 naar de beeldschermeenheid 10 gestuurd waar deze zichtbaar gemaakt wordt.

In figuur 26 zijn verwijzingscijfers 261, 262, 263 beeldrepresentaties van hetzelfde beeld weergegeven met verschillende resoluties. De representatie 261 omvat 256 beeldlijnen van elk 384 beeldelementen. De beeldrepresentatie 262 omvat 512 beeldlijnen van elk 768 beeldelementen, terwijl de beeldrepresentatie 263 1024 beeldlijnen van elk 1536 beeldelementen omvat. Gecodeerde beelden die overeenkomen met representaties 261, 262 en 263 zijn opgenomen in opeenvolgende deelbestanden TV/4, TV en 4 TV van een beeldbestand IP. De grootte van het in figuur 26 weergegeven beeldgeheugen 255 is 512 rijen van 768 geheugenplaatsen (ook wel geheugenelementen genoemd). In het geval dat een representatie het volledige gecodeerde beeld moet betreffen wordt uit het beeldbestand IP, dat deelbestand geselekteerd waarvan het aantal beeldelementen overeenkomt met de grootte van het beeldgeheugen, in dit geval is dit het deelbestand dat representatie 262 vastlegt. Deze selektie kan plaatsvinden op basis van de instelgegevens, zoals beeldnummers en resolutieorde (dit is de identificatie van de resolutie van het deelbestand), die aan het begin van elk deelbestand zijn opgeslagen, in bijvoorbeeld de header HEAD en subheader SUBHEAD van de blokken BLCK. Deze gegevens worden voor elk deelbestand door de besturingsschakeling 253 ingelezen in reactie op een signaal dat door een bloksychronisatiedetector 262a wordt afgegeven bij detectie van het begin van elk blok BLCK.

In het geval dat een representatie van een absoluut gecodeerd beeld moet worden weergegeven, wordt na detectie van het begin van het te selecteren deelbestand de multiplexschakeling 254 door de besturingsschakeling in een toestand gestuurd waarin het signaalpad 142 aangesloten wordt op de dataingangen van het beeldgeheugen 255.

Bovendien wordt de adresgenerator 256 in een toestand gebracht waarin de geheugenplaatsen synchroon met het ontvangen van de informatie van de opeenvolgende beeldelementen worden geadresseerd op een zodanige wijze dat de informatie voor de beeldlijnen 11, ..., 1512 in respektievelijk de rijen r1, ..., r512 van het geheugen 255 wordt opgeslagen. De aldus in het geheugen 255 geladen beeldinformatie wordt uitgelezen en met behulp van de signaalomvormer 258 in een van de beeldbeschermeenheid 10 geschikte vorm omgezet. De volgorde van uitlezing wordt bepaald door de volgorde waarin de adresgenerator 257 de opeenvolgende adressen opwekt. Deze volgorde is bij normale weergave zodanig dat de geheugen rij voor rij uitgelezen wordt beginnend met rij r1 en binnen een rij beginnend met kolom c1. Dit kan zowel volgens het "interlaced scan"-principe of het zogeheten "progressive scan”-principe. Bij uitlening volgens het “interlaced-scan"-principe worden eerst alle oneven rijen van het beeldgeheugen 255 uitgelezen en daarna alle even rijen van het beeldgeheugen 255 uitgelezen. Bij uitlezing volgens "progessive scan"-principe worden alle rijen op volgorde uitgelezen.

Een bijzonder aantrekkelijk alternatief van de opslagmethode voor de beeldinformatie in het beeldgeheugen 255 is die waarbij het beeldgeheugen 255 eerst gevuld wordt met beeldinformatie afkomstige van een beeldbestand dat een representatie van een beeld met lagere resolutiebeeld vastlegd en vervolgens de inhoud van het geheugen te overschrijven met een gecodeerd beeld dat een representatie van hetelfde beeld met hogere resolutie vastlegd. In het hiervoor beschreven voorbeeld kan dit door bij uitlezing van elk gecodeerd beeldelement uit het deelbestand TV/4 telkens elk van een groep van 2 bij 2 geheugenelementen te vullen met de signaalwaarde van die door dit gecodeerde beeldelement is vastgelegd. Deze methode is bekend onder de Engelse term "spatial replica". Een betere beeldkwaliteit wordt verkregen door slechts een van de geheugenelementen uit de 2x2 matrix te vullen met de door het met een uitgelezen beeldelement vastgelegde signaalwaarde, en de andere elementen uit de 2x2 matrix te bepalen uit naburige beeldelementen door middel van bekende interpolatietechnieken. Deze methode is bekend onder de Engelse term "spatial interpolation".

Bij de hiervoor beschreven methodes wordt steeds na detektie van het volgende deelbestand (in dit geval TV) de inhoud van het beeldgeheugen overschreven met de beeldinformatie uit dit deelbestand (TV). De hoeveelheid informatie in het deelbestand TV/4 is slechts een vierde deel van die in het deelbestand TV. Hierdoor is de tijd waarop een eerste, voorlopig, beeld zichtbaar wordt op de beeldschermeenheid aanzienlijk verkort. Na de uitlezing van het beeldbestand TV/4 wordt dit lage resolutiebeeld overschreven door een representatie van hetzelfde beeld met de gewenste resolutie. Omdat de beeldbestanden met de gecodeerde beelden met opeenvolgende resolutie direct op elkaar volgen gaat geen tijd verloren aan het opzoeken van het deelbestand TV na de uitlezing van de deelbestand TV/4.

In het geval dat een beeld een rotatiebewerking moet ondergaan wordt de adresgenerator 256 in een toestand gebracht waarin de volgorde van adressering van de geheugenplaatsen overeenkomstig de gewenste rotatie hoek wordt ingesteld. In de figuren 27b, 27c en 27d is aangegeven hoe de beeldinformatie in het geheugen wordt opgeslagen voor een rotatie over respektievelijk een hoek van 270, 180 en 90 graden. In de figuren zijn vanwege de duidelijkheid de posities van de informatie van slechts de eerste twee beeldlijnen 11 en 12 van het beeld aangegeven.

In het geval dat representatie van een klein beeld moet worden weergegeven binnen het kader van een beeldvullend representatie van een ander beeld of eventueel hetzelfde beeld (PIP-functie) kan dit eenvoudig worden gerealiseerd door op het beeldgeheugen 255 op de gewenste plaats te vullen met het lage resolutiebeeld uit deelbestand TV/4 zonder uitvergroting. Bij het vullen van het beeldgeheugen 255 wordt dan de adresgenerator 256 in een toestand gebracht waarin de informatie voor geheugenplaatsen worden geadresseerd waarin het kleine beeld moet worden opgeslagen. Ter illustratie zijn in figuur 26 deze geheugenplaatsen aangegeven met een kader 264. Bij de hiervoor beschreven beeldbewerking heeft de aanwezigheid van de lage resolutieinformatie in het beeldbestand TV/4 weer het voordeel dat voor het uitvoeren van deze funktie de benodigde beeldinformatie direct in het beeldbestand IP beschikbaar is, waardoor een additionele beeldbewerking wordt voorkomen.

Bij het weergeven van een vergrote representatie van een gedeelte van het absoluut gecodeerde beeld wordt de informatie van een gedeelte van het beeld, bijvoorbeeld het met een kader 265 overeenkomend gedeelte geselecteerd. De informatie van elk beeldelement van het geselecteerde gedeelte wordt in elke geheugenplaats van een groep van 2 bij 2 geheugenplaatsen geladen, waardoor een vergrote beeldvullende representatie met een lage resolutie op de beeldschermeenheid zichtbaar gemaakt wordt. In plaats van elk beeldelement 2x2 te herhalen in het geheugen kan het geheugen ook gevuld worden volgens het eerder beschreven "spatial interpolation"-principe.

Voor het vergroten van de residueel gecodeerde beelden wordt eerst de hiervoorgaand beschreven stap gemaakt. Dan wordt het gedeelte dat is aangegeven met een kader 266, in het deelbestand 4TV geselecteerd. Het gedeelte in het kader 266 komt overeen met het gedeelte binnen het kader 265 in de representatie 262. De multiplexschakeling 254 wordt door de besturingsschakeling 253 in een toestand gebracht waarin de uitgang van de residuele decodeerschakeling 252 wordt aangesloten op de dataingangen van het geheugen 255. De adresgenerator 256 wordt in een toestand gebracht waarin, deze synchroon met de ontvangen gecodeerde beeldelementen, de adressen van het beeldgeheugen 255 aanstuurt overeenkomstig volgorde waarin de residueel gecodeerde beeldinformatie uit het deelbestand 4TV beschikbaar komt. De beeldinformatie in de geadresseerde geheugenlocaties wordt aan de decodeerschakeling 252 toegevoerd en met behulp van de optelschakeling 259 opgeteld bij de residuele waarde, en wordt de aldus aangepaste informatie weer in de geadresseerde geheugenplaats opgeborgen. De uitlezing van de op de registratiedrager opgetekende beeldinformatie van het door het kader 266 aangegeven gedeelte geschiedt bij voorkeur op basis van de informatie die in het besturingsbestand IIDB is opgenomen. De informatie in het gedeelte IIDB wordt door de besturingsschakeling 253 in reactie op een signaal van detector 250 ingelezen. Vervolgens wordt hieruit het adres geselecteerd van de gecodeerde beeldlijn die kort vóór de eerste gecodeerde beeldlijn is gelegen die overeenkomt met de beeldlijn in het kader 266. Daarna wordt door de besturingsschakeling via het besturingssignaalpad 260 een commando naar besturingseenheid 140 gestuurd, die in reactie hierop een zoekprocedure initieert, waarin het gedeelte met het geselecteerde gecodeerde beeldlijn wordt opgezocht. Zodra dit gedeelte is bereikt wordt met de uitlezing van de beeldinformatie gestart en wordt met de aanpassing van de inhoud van het geheugen 255 gestart, zodra het gedeelte van de eerste gecodeerde beeldlijn dat overeenkomt met het beeldgedeelte binnen het kader 266 wordt bereikt. De detectie van deze gecodeerde beeldlijn gebeurt op basis van de lijnnummers die tesamen met de lijnsynchronisatiecodes LD aan het begin van elke gecodeerde beeldlijn zijn toegevoegd. De besturingsschakeling leest deze lijnnummers LN in in reactie op een signaal van de detectorschakeling 251. Door de opslag van de adresinformatie aan het begin van het deelbestand 4TV wordt een snelle toegang tot de gewenste informatie mogelijk. Daarbij wordt de detectie van de uitlezing van de gewenste residueel gecodeerde beeldlijnen vereenvoudigd door de aanwezigheid van de lijnsynchronisatiecodes en lijnnummers in het deelbestand 4TV.

Figuur 28 toont een uitvoeringsvorm van de uitleeseenheid 6 waarmee de gecodeerde beeldinformatie kan worden uitgelezen welke met behulp van de optekeneenheid van figuur 18 op de registratiedrager 184 is opgetekend. De getoonde uitleeseenheid 6 omvat een gebruikelijke leeskop 280 welke onder aftasting van het spoor 20 de op de registratiedrager 184 aangebrachte informatiepatronen uitleest en omzet in overeenkomstige signalen. De uitleeseenheid is verder voorzien van een gebruikelijke verplaatsingseenheid 284 voor het in een richting dwars over de sporen verplaatsen van de leeskop 280 naar een gedeelte van het spoor 20 dat door een gekozen adres wordt aangegeven. De verplaatsing van de leeskop 283 vindt plaats onder besturing van een besturingseenheid 285. De door de leeskop 280 omgezette signalen worden door een EFM-decodeerschakeling 281 gedecodeerd en vervolgens aan een zogeheten CIRC-decodeerschakeling 282 toegevoerd. De CIRC-decodeerschakeling 282 is er een van een gebruikelijke soort die de informatie die voorafgaand aan de optekening is verweven (Eng.: interleaved) weer in de oorspronkelijke rangschikking terugbrengt en die fout uitgelezen codes detecteert en zo mogelijk corrigeert. Bij detectie van niet corrigeerbare fouten geeft de CIRC-decodeereenheid een foutvlagsignaal af. De door de CIRC-decodeerschakeling 282 opnieuw gerangschikte en gecorrigeerde informatie wordt aan een deformatieschakeling 283 aangeboden die de additionele informatie, die voorafgaand aan de optekening door de formateringsschakeling 186 is toegevoegd, weer verwijderd. De EFM-demodulatieschakeling 281, de CIRC-decodeerschakeing 282 en de deformateringsschakeling 283 worden een gebruikelijke wijze bestuurd door de besturingseenheid 285. De door de deformateringsschakeling 283 afgegeven informatie wordt via een interfaceschakeling 286 uitgevoerd. Eventueel kan de deformateringschakeling zijn voorzien van een foutencorrectieschakeling met behulp waarvan eventuele door de CIRC-decodeerschakeling niet corrigeerbare fouten gedetecteerd en gecorrigeerd kunnen worden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de door de formateringschakeling 166 toegevoegde redundante informatie EDC & ECC. De foutencorrectieschakeling welke relatief complex en daarmee dus relatief duur is, is niet noodzakelijk. Immers de gevolgen van foutief uitgelezen codes in de absoluut gecodeerde beeldinformatie kunnen op eenvoudige wijze gemaskeerd worden door de foutieve uitgelezen gecodeerde beeldelementen en/of een volledige gecodeerde beeldlijn te vervangen door de beeldinformatie die uit een of meer naburige gecodeerde beeldelementen of naburige gecodeerde beeldlijnen kan worden afgeleid. Een dergelijke correctie kan eenvoudig worden uitgevoerd met de signaalbewerkingseenheid 141 van figuur 25, door de besturingsschakeling 253 zodanig te progammeren, dat deze in reactie op het foutvlagsignaal dat door de CIRC-decodeerschakeling 282 wordt afgegeven, de adresgenerator 256 zodanig aanstuurt dat de informatie van een aangrenzende beeldelement wordt uitgelezen, en tegelijkertijd de multiplexschakeling 254 in een toestand wordt gebracht waarin de datauitgangen van het beeldgeheugen 255 met de dataingangen worden doorverbonden. Daarna wordt de adresgenerator 256 weer in de oorspronkelijke toestand gebracht en in plaats van het foutief uitgelezen gecodeerde beeldelement de uit het beeldgeheugen 255 uitgelezen informatie op de geadresseerde geheugenplaats wordt opgeslagen.

In het geval van uitlezing van een residueel gecodeerd beeld wordt bij detectie van een foutief uitgelezen residuele waarde de in het geheugen 255 aanwezige waarde niet aangepast, maar blijft deze ongewijzigd. Dit kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door ten tijde van de aanbieding van de foutieve residuele waarde de besturingsschakeling 253 een signaal te laten opwekken waardoor het schrijven in het geheugen 255 wordt geblokkeerd.

De capaciteit van het beeldgeheugen 255 is groot, waardoor de kostprijs van een dergelijk geheugen relatief hoog is. Een verkleining van het geheugen kan worden verkregen door tussen multiplexer 254 en het beeldgeheugen 255 een zogeheten bemonsteringsfrequentieomvormer 290 van een gebruikelijke soort te plaatsen welke het aantal beeldpunten per lijn verandert van 768 in 512.

Een uitvoeringsvorm van bemonsteringsfrequentieomvormer 290 is in figuur 31 getoond. De getoonde uitvoeringsvorm omvat een serieschakeling van een bemonsteringsfrequentie verhogende en interpolerende schakeling 310 (Eng.: upsampling and interpolation circuit) en laagdoorlaatfilter 311, en bemonsterfrequentie verlagend en decimerende schakeling 312 (Eng.: down sampling and decimating circuit).

Door toepassing van de bemonsteringsfrequentieomvormer 290 wordt bereikt dat volstaan kan worden met een geheugen van 512 bij 512 geheugenplaatsen. Aangezien het aantal rijen en kolommen van geheugenplaatsen in een geheugen omwille van praktische overwegingen, bij voorkeur machten van 2 zijn wordt aldus een geheugen verkregen met bijzonder gunstige afmetingen. Bovendien wordt als gevolg van de vermindering van het aantal geheugenplaatsen tot 512 per rij de vereiste uitleesfrequentie van het geheugen verlaagd, zodat minder stringente eisen aan de uitleessnelheid van de toegepaste geheugens behoeven te worden gesteld.

De gebruikelijk toegepaste beeldbuizen hebben een maximale resolutie die overeenkomt met ongeveer 5 MHz, hetgeen overeenkomt met ongeveer 500 beeldelementen per lijn, zodat de vermindering voor het aantal geheugenplaatsen per rij geen zichtbare gevolgen heeft voor het weergegeven beeld.

Toepassing van de bemonsteringsfrequentieomvormer is verder van voordeel bij het weergeven van representaties van beelden in portretformaat op een beeldscherm, hetgeen hierna nader verklaard zal worden onder verwijzing naar de figuren 30a, 30b, 30c en 30d.

In figuur 30a wordt door verwijzingscijfer 300 beeldafmetingen van een volgens de PAL-TV norm opgebouwd beeld getoond. Een dergelijk beeld volgens de PAL-TV norm opgebouwd beeld omvat 575 nuttige beeldlijnen. Bij weergave van het in het beeldgeheugen 255 van 512x512 geheugenelementen worden van deze 575 nuttige beeldlijnen er 512 benut. Dit betekent dat een representatie 301 van het in het beeldgeheugen aanwezige gecodeerde beeld volledig binnen het door de PAL-TV norm vastgelegd kader 300 past, waarbij slechts een klein gedeelte van de voor weergave beschikbare ruimte op het beeldscherm onbenut gelaten wordt.

In figuur 30b wordt door verwijzingscijfer 302 een kader met de beeldafmetingen van een beeld getoond dat volgens de NTSC-TV norm en opgebouwd. Een dergelijk beeld volgens de NTSC-TV norm opgebouwd beeld omvat 431 nuttige lijnen. Dit betekent dat een representatie 303 van het in het beeldgeheugen 255 aanwezige gecodeerde beeld slechts voor een beperkt gedeelte buiten het kader van een beeld volgens de NTSC-norm valt.

De figuren 30a en 30b betreffen weergaven van representaties van gecodeerde beelden in het zogeheten landschapformaat. Indien echter representaties van gecodeerde beelden in het zogeheten portretformaat gewenst wordt doet zich het probleem voor dat de hoogte van het beeld overeenkomt met 768 beeldplaatsen terwijl het aantal nuttige beeldlijnen volgens de PAL-TV norm en de NTSC-TV norm 575 respectievelijk 485 lijnen bedraagt. Bij toepassing van een beeldgeheugen van 512 rijen van geheugenplaatsen zonder gebruikmaking van de bemonsteringsfrequentieomvormer 290 zou dit betekenen dat een gecodeerde beeldlijn niet in een kolom van het geheugen past. Door toepassing van de bemonsteringsfrequentieomvormer 290 wordt echter bereikt dat de gecodeerde beeldlijnen van 768 gecodeerde beeldelementen wordt omgevormd in gecodeerde beeldlijnen van 512 gecodeerde beeldelementen, zodat een gecodeerde beeldlijn wel in een kolom van het geheugen past. Dit betekent dat bij weergave de hoogte van het van de representatie van het in het geheugen 255 opgeslagen beeld nagenoeg overeenkomt met de hoogte van de beeldkaders die door de PAL- en NTSC-TV norm zijn vastgelegd.

Teneinde te waarborgen dat de verhouding tussen de lengte en breedte de presentatie die door het in het beeldgeheugen 255 opgeslagen gecodeerde beeld overeenkomt met de oorspronkelijke verhouding is het vereist dat slechts 256 van de 512 kolommen van het beeldgeheugen worden gevuld met beeldinformatie. Dit kan bijvoorbeeld door slechts de even of slechts de oneven gecodeerde beeldlijnen in het geheugen 255 op te slaan. Echter ook andere methode die gebruik maken van interpolatietechnieken zijn toepasbaar.

De methode voor het reduceren van het aantal kolommen in het beeldgeheugen waarbij interpolatietechnieken worden toegepast leveren een kwalitatief goede representatie van het beeld op. Dit in tegenstelling met de methode waarbij slechts een gedeelte van de gecodeerde beeldlijnen in de kolommen van het beeldgeheugen worden opgeslagen.

Het nadeel van de interpolatietechnieken is dat deze relatief complex en tijdrovend zijn, zodat deze minder geschikt zijn om toegepast te worden in het vereenvoudigde beeldopzoek- en weergavesysteem. Een methode die op eenvoudige wijze wel kwalitatief goede representaties oplevert zal hierna beschreven worden voor het geval dat het beelgeheugen uit 512x512 geheugen plaatsen beslaat. Bij deze methode wordt in plaats van het deelbestand TV met 768x512 gecodeerde beeldelementen het deelbestand TV/4 met 384x256 gecodeerde beeldelementen gebruikt voor het laden van het beeldgeheugen.

Door toepassing van een bemonsteringsfrequentieomvormer 20 waarmee selectief het aantal beeldelementen per uitgelezen gecodeerde beeldlijn zowel verkleind alsook vergroot kan worden wordt het mogelijk om het aantal beeldelementen per uitgelezen gecodeerde beeldlijn van het deelbestand TV/4 te vergroten van 384 tot 512. De 256 beschikbare aangepaste beeldlijnen van elk 512 gecodeerde beeldelementen worden in het geheugen 255 geladen. Aldus worden 256 kolommen van 512 geheugenplaatsen elk gevuld met beeldinformatie. Bij uitlezing hiervan wordt een onvervormde representatie in portretformaat weergegeven, waarvan de hoogte ongeveer overeenkomt met de hoogte van het beeldscherm van een PAL- of NTSC-TV systeem, en dat kwalitatief aanzienlijk beter is dan de representatie in portretformaat die wordt verkregen op basis van een gecodeerd beeld van 768x512 gecodeerde elementen dat in breedte wordt aangepast door slechts de helft (256) van de beschikbare 512 gecodeerde beeldlijnen te gebruiken.

In figuur 30c is ter illustratie met verwijzingscijfer 304 een representatie van portretformaat van het aldus verkregen opgeslagen gecodeerde beeld (van 256x512 gecodeerde beeldelementen) getoond binnen het door de PAL-TV norm vastgelegde kader 300. De representatie valt in zijn geheel binnen het door de PAL-norm vastgelegde kader. In figuur 30d is ter illustratie met verwijzingscijfer 305 een representatie van het aldus opgeslagen gecodeerde beeld in portretformaat getoond. De representatie valt grotendeels binnen het door de NTSC-TV norm vastgelegde kader 302.

Zoals uit het voorgaande blijkt kan door toepassing van de bemonsteringsfrequentieomvormer 290 bereikt worden dat een beeldgeheugen toegepast kan worden waarvan het aantal kolommen en rijen aan elkaar gelijk zijn en ongeveer overeenkomen met het aantal nuttige beeldlijnen volgens de NTSC of PAL-norm. Dit betekent dat bij de representatie van gecodeerde beelden in zowel portret als landschapformaat de hoogte van de representatie ongeveer overeenkomt met het aantal nuttige beeldlijnen, en er dus bij beide soorten van representaties een goede vulling van het beeldscherm wordt verkregen.

Claims

1. Beeldopslagsysteem voorzien van ten minste één registratiedrager waarop gecodeerde beelden zijn opgetekend, welke gecodeerde beelden zowel beelden in portretformaat als ook beelden in landschapformaat vertegenwoordigen, waarbij elk gecodeerd beeld uit een groep gecodeerde beelden gecodeerde beeldlijnen omvat die sequentieel zijn opgetekend, en waarbij elk gecodeerde beeldlijn is opgebouwd uit een reeks gecodeerde beeldelementen, en van een uitleesinrichting voor het uitlezen van de opgetekende gecodeerde beelden, welke uitleesinrichting is voorzien van een beeldgeheugen waarin geheugenplaatsen matrixgewijs in rijen en kolommen zijn geordend, middelen voor het in het beeldgeheugen opslaan van deze uitgelezen gecodeerde beelden, en van middelen voor het uitlezen van de gecodeerde beelden uit het beeldgeheugen en voor het omzetten van deze gecodeerde beelden in een beeldinformatiesignaal dat geschikt is voor een beeldweergave-eenheid voor het weergeven van een representatie van het in het geheugen opgeslagen gecodeerde beeld dat door het beeldinformatiesignaal wordt vertegenwoordigd, met het kenmerk, dat voor elk gecodeerd beeld uit de groep van opgetekende gecodeerde beelden de verhouding tussen het aantal gecodeerde beeldlijnen per gecodeerd beeld en het aantal gecodeerde beeldelementen per gecodeerde beeldlijn aan elkaar gelijk is ongeacht of het betreffende gecodeerde beeld een beeld in landschap- of portretformaat vertegenwoordigt, dat de inrichting is voorzien van een bemonsteringsfrequentie-omvormer voor het omzetten van een uitgelezen gecodeerde beeldlijn van gecodeerde beeldelementen in een aangepast gecodeerde beeldlijn waarvan het aantal gecodeerde beeldelementen in hoofdzaak gelijk is aan P, dat het aantal kolommen en rijen van geheugenplaatsen in hoofdzaak gelijk is aan P, dat de middelen voor het opslaan van de gecodeerde beelden in het geheugen zijn ingericht voor het selectief opslaan van de gecodeerde beeldelementen van de aangepaste gecodeerde beeldlijnen in rijen van geheugenplaatsen dan wel in kolommen van geheugenplaatsen.

2. Systeem volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat P in hoofdzaak overeenkomt met het aantal nuttige beeldlijnen per beeld zoals vastgelegd in de PAL-TV of NTSC-TV norm.

3. Systeem volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat P gelijk is aan 512 en waarbij de verhouding tussen het aantal beeldlijnen per beeld en het aantal beeldelementen per lijn in hoofdzaak gelijk is aan 2/3.

4. Uitleesinrichting voor toepassing in het systeem volgens conclusie 1, 2 of 3.

5. Registratiedrager voor toepassing in het systeem volgens conclusie 1, 2 of 3.