NL8101280A

NL8101280A - Lak, werkwijze om daarmee te lakken en daarmee gelakte voorwerpen.

Info

Publication number: NL8101280A
Application number: NL8101280A
Authority: NL
Original assignee: Hunter Douglas Ind Bv
Priority date: 1981-03-16
Filing date: 1981-03-16
Publication date: 1982-10-18
Also published as: SE464583B; SE8200098L; JPS6128707B2; AU8108982A; GB2094815A; FR2501706A1; AU549512B2; IT1149521B; GB2141725A; ES508830A0; DE3200730A1; IT8219375A0; NL193426B; JPH0356112B2; US4617339A; NZ199905A; SE464583C; GB2094815B; GB8419682D0; NL193426C

Description

* VO 1680

Titel: Lak, werkwijze om daarmee te lakken en daarmee gelakte voorwerpen.

De uitvinding heeft betrekking op een lak, welke een lakbind-middel en desgewenst een oplosmiddel, pigment en/of andere gebruikelijke toevoegsels bevat.

De uitvinding heeft eveneens betrekking op een werkwijze om met 5 deze lak voorwerpen te lakken en desgewenst te moffelen, en op gevormde voorwerpen, welke op deze wijze zijn gelakt. Deze voorwerpen kunnen bestaan uit eindprodukten of uit halffabrikaten.

Afhankelijk van het toepassingsdoel worden bij lakken verschillende bindmiddelen toegepast met ieder hun specifieke voor- en nadelen 10 ten opzichte ten opzichte van duurzaamheid, hechting, buigzaamheid, hardheid en verwerkzaamheid. Deze eigenschappen zijn in het bijzonder van belang voor moffellakken die na het moffelen samen met het materiaal waarop zij zijn aangebracht nog een, soms zeer sterke, deformatie moeten doorstaan. Dit laatste betreft de zg. "coil coating” lakken.

15 De bekende lakken hebben elk onderling verschillende goede, en daarnaast minder goede eigenschappen waardoor hun gebruik direkt of indirekt beperkt wordt, zoals weerbestendigheid of beperkte kleuzmogelijkheden, enz.

Enkele voorbeelden van dergelijke lakken zijn melamine-alkydharsen 20 en lakken op basis van acrylaten, polyesters, polyurethanen, plastisolen, enz.

Ook zijn toevoegsels bekend om bepaalde eigenschappen te verbeteren, bijvoorbeeld om een aantrekkelijk, mat uiterlijk te verkrijgen.

Er bestaat daardoor nog steeds behoefte aan een lak en een werk-25 wijze om voorwerpen te lakken, welke leiden tot een laklaag, die al de volgende eigenschappen in zich verenigt: a) goede bestendigheid tegen ultraviolet licht; b) goede hardheid (gemeten als potloodhardheid); c) goede hechting aan metalen en grondlagen; 30 d) goede bestendigheid tegen slijtage; e) onbeperkte kleurenkeus; f) weinig vuil aantrekkend; g) visueel aantrekkelijk en 2 h) niet te hoge m -prins.

8101280 dr -2-

Voor voorwerpen, die na het lakken nog vervormd worden moet de laklaag daarnaast nog een zeer goede flexibiliteit bezitten.

Dergelijke lakken, ongeacht het type met betrekking tot het drogings- of uithardingsmechanisme, zouden een zeer algemene bruikbaar-5 heid voor vele doeleinden bezitten, ook voor materialen, die worden blootgesteld aan de buitenlucht, zonlicht en atmosferische invloeden. In het bijzonder wordt daarbij gedacht aan bij de bouw en gebouwen toegepaste produkten, zoals dak- en gevelbekledingen, buitenjalouzieën, rolluiken, enz., maar ook aan toepassing voor autolakken.

10 Dergelijke produkten worden veelal vervaardigd uit gelakt metaal- band op rollen. Het materiaal daarvoor wordt vanaf de rol continu gelakt en gemoffeld en daarna (veelal in een ander bedrijf) geprofileerd tot de gewenste vormen en afmetingen. Het is duidelijk, dat in het bijzonder een sterke profilering bijvoorbeeld door vouwen over 180° zware 15 eisen stelt aan de buigzaamheid en de hechting, terwijl de overige eigenschappen dan niet slechter mogen worden.

Omdat juist op de radii van de vouwen de laklaag wordt uitgerekt en dus dunner wordt, en slijtage vaak het eerste optreedt op die radii is duidelijk, dat voor tal van toepassingen de bestendigheid tegen slij-20 tage van beslissend belang is.

Tot dusver koos men gewoonlijk een lak met een voldoende hardheid, hechting en buigzaamheid. Om ook de bestendigheid tegen slijtage redelijk te maken voegde men aan de lak dan ook nog een was toe, die tijdens het uitharden, drogen, of dergelijke, op het oppervlak kwam te‘drijven, 25 zodat een bekleding met was ontstond. Ook werd wel achteraf een wasbekleding aangebracht.. Daardoor werd in beperkte mate aan de bovengenoemde eisen voldaan. De oppervlakkige waslaag is echter niet duurzaam en verdwijnt vrij snel tijdens gebruik van de produkten, hetgeen weer leidt tot een sterkere slijtage. Verder kan een dergelijke waslaag tijdens 30 het monteren gemakkelijk worden beschadigd.

Zoals gezegd, bestond tot dusver geen goede oplossing, welke tegelijk redelijk in prijs is.

Men zocht ter - verbetering naar dikke slijtvaste lagen en dit leidde tot bekleden met kunststofsmeltlagen of folies van bijvoorbeeld 35 PVC. Dit voldoet aan een aantal belangrijke eisen, maar is zeer duur.

8101280 i -3-

De uitvinding heeft nu onder andere tot doel een lak, die al de gewenste eigenschappen in zich verenigt en in het bijzonder een lak die daarnaast nog ten aanzien van zijn slijtvastheid en het uiterlijk van de gerede laklaag aan bijzondere wensen of eisen aangepast kan worden.

5 Een doel van de uitvinding is, een lak te verschafen, die al de gewenste eigenschappen in zich verenigt en in het bijzonder een lak, waarvan bovendien de slijtvastheid en het uiterlijk nog aan bijzondere eigenschappen aangepast kunnen worden.

Daartoe verschaft de uitvinding een lak, welke een lakbindmiddel 10 en desgewenst een oplosmiddel, pigment en/of andere gebruikelijke toevoegsels bevat en welke is gekenmerkt doordat de lak tevens een fijn verdeelde, in de lak niet oplosbare, hoogmoleculaire, inerte en niet elastomere slijtvaste kunststof bevat, in het bijzonder polyamiden van het nylontype, polyamiden en vergelijkbare kunststoffen, en wel in de 15 vorm van gedispergeerde deeltjes met een middellijn van 2-200 micron, bij voorkeur 10-100 micron en liefst 10-40 micron.

De hoeveelheid van deze deeltjes, berekend op het niet-vluchtige gedeelte van de natte lak kan variëren van 1G-40 vol.%, terwijl deze deeltjes desgewenst zelf een pigment kunnen bevatten of een UV-stabili-20 sator.

Volgens een zeer gunstige uitvoeringsvorm kan-de hoeveelheid kunststofdeeltjes, berekend op de natte lak, variëren van 5-40 vol.%, welke deeltjes 0-40 gew.% pigment kunnen bevatten, terwijl de hoeveelheid vluchtige bestanddelen in de natte lak kan variëren van 10-70 gew.%, 25 de niet-vluchtige bestanddelen voor 5-50 vol.% bestaan uit de kunststofdeeltjes en het filmvormende gedeelte van de lak 0-40 gew.% pigment kan bevatten.

In de praktijk kan men de hoeveelheid aan het oppervlak liggende kunststofdeeltjes regelen door juiste keuze van de grootte en de hoeveel-30 heid kunststofdeeltjes in de lak, hun vorm en door de dikte van de opgebrachte natte laaglak, alsmede door het gehalte aan oplosmiddel in die lak.

De uitvinding heeft eveneens betrekking op voorwerpen, voorzien van een of meer laklagen, welke zijn gekenmerkt doordat althans de 35 bovenste laklaag is voorzien van in die laag gedispergeerde inerte, 8101280

V . V

-4- hoogmoleculaire, niet elastomere slijtvaste slijtvaste kunststofdeeltjes met een middellijn van 2-200 micron, welke ten minste gedeeltelijk buiten de eigenlijke laklaag uitsteken. Deze kunststofdeeltjes vormen bij voorkeur 10-60 gew.% van die laklaag.

5 Door de eigenschappen van het deeltjesmateriaal en door de grootte en de vorm van die deeltjes wordt bereikt, dat na drogen of harden van de lak, bijvoorbeeld door verdampen van het oplosmiddel, ten minste het grootste gedeelte van de aanwezige kunststofdeeltjes boven de laag bindmiddel uitsteken. Het gevolg daarvan is, dat slijtende invloeden in de 10 eerste plaats hun afslijtend werking zullen uitoefenen op de hoogste . gedeelten van die uit de laag stekende deeltjes, zodat de eigenlijke laklaag gespaard blijft. Hierdoor kan men aan een laklaag met een betrekkelijk willekeurig bindmiddel een goede slijtvastheid verlenen.

Het bindmiddel moet uiteraard zo worden gekozen, dat in de natte 15 lak de kunststofdeeltjes goed bevochtigd zijn, zodat de deeltjes in suspensie blijven en na drogen of uitharden het bindmiddel goed hecht, aan deze deeltjes. Dit is echter met de meeste bindmiddelen automatisch het geval, zodat dit nauwelijks, een beperking vormt voor de toepassing van de uitvinding. In het bijzonder polyester is als bindmiddel zeer 20 geschikt.

Bij proeven werd vastgesteld, dat de. lak zowel een in een lucht-drogende als in een te moffelen uitvoering vervaardigd kan worden, zonder dat dit aan de essentie van de uitvinding iets wijzigt.

Doordat de hoeveelheid kunststofdeeltjes groot kan zijn, kan men 25 het lakoppervlak zeer dicht bezetten met deze deeltjes. De bestendigheid tegen krassen blijkt dan zeer goed te zijn. Echter wordt ook bij een betrekkelijk geringe bezettingsgraad de krasbestendigheid reeds sterk verbeterd.

Bij buigen van gelakte platen voorzien van de lak volgens de 30 uitvinding blijkt de flexibiliteit in vergelijking met platen met eenzelfde lak zonder de kunststofdeeltjes duidelijk beter te zijn. Zelfs blijkt het in vele gevallen mogelijk een metalen plaat, die is gelakt met een lak volgens de uitvinding, te buigen over 180° (=T0, dat wil zeggen kromtestraal 0) zonder dat de laklaag scheurtjes vertoont.

35 De voor de deeltjes gebruikte kunststoffen zijn inert, niet elastomeer, hebben een groot molecuulgewicht en lossen niet op in of 8101280 -5- reageren niet met het gebruikte bindmiddel. Gaat men uit van polyamiden/ die aan de definitie voldoen dan kan men bijvoorbeeld gebruiken nylon 6, nylon 7, nylon 9, nylon 11, nylon 12, nylon 13, nylon 6:6, nylon 6:10, nylon 13:13, nylon 6:13 of mengsels daarvan. Deze hebben alle een ver-5 wekingspunt van ten minste 180°C en sommige tot 270°C. Nylon 11 en nylon 12 zijn bijzonder geschikt door hun betrekkelijk laag smeltpunt. Ook polyimiden blijken geschikt te zijn en in bijzondere gevallen eveneens polytetrafluorethyleen.

Het is zeer doelmatig, volgens de uitvinding moffellakken te 10 bereiden, die geschikt zijn voor moffeltemperaturen tot 300°C en moffel-tijden die kunnen variëren van 15 sec tot 30 min, afhankelijk van de gebruikte temperatuur. Het smeltpunt van de genoemde kunststoffen is zo hoog, dat het mogelijk is te moffelen zonder dat die kunststofdeeltjes smelten of verweken.

15 Volgens een voorkeursuitvoeringsvorm van de uitvinding wordt echter de moffeltemperatuur zo hoog gekozen, dat verweken van de kunststofdeeltjes optreedt, waardoor deze deeltjes onder gedeeltelijk smelten worden afgerond. Dit afronden blijkt een vermindering van de wrij-vingscoëfficiënt mee te brengen, hetgeen vaak nuttig is.

20 Volgens een andere voorkeursuitvoering van deze werkwijze voert men het moffelen uit bij zo hoge temperatuur en gedurende zo lange tijd, dat de uit de laag stekende deeltjes onder beheerst smelten zodanig vervloeien, dat de uitstekende gedeelten ongeveer de vorm aannemen van afgeplatte spijkerkoppen, die met de kopranden boven op het bindmiddel 25 liggen en een gedeelte van de laag bindmiddel afdekken. Wanneer de lak bestemd is voor toepassing in de buitenlucht is het zeer gewenst kunststofdeeltjes te gebruiken, die een op zichzelf bekende UV-stabilisator bevatten. Deze stabilisator beschermt dan niet alleen de kunststofdeeltjes, maar ook de eronder liggende laklaag tegen afbraak door 30 üV-licht, hetgeen de levensduur van de laklaag vergroot. Ook wordt bij deze uitvoeringsvorm de verkregen laklaag beter bestand tegen weersinvloeden en slijtage, terwijl verder de aanhechting van vuil sterk wordt verminderd.

Bij de laatste twee uitvoeringsvormen is, in het bijzonder bij 35 “coil coating" toepassen van een polyamide met betrekkelijk laag ver-wekingspunt, zoals nylon 11 of nylon 12 bijzonder gunstig.

8101280 V - " -6-

De verwerkbaarheid van de lakken volgens de uitvinding is vrijwel dezelfde als die van de bekende lakken. Ze kunnen worden verwerkt met een kwast, door opspuiten, met een verfrol of op andere gebruikelijke wijze om daarna aan de lucht te drogen of zoals bij de moffellakuit-5 voeringen te worden' gemoffeld bij gebruikelijke, of desgewenst hogere temperaturen.

Bij een deeltjesgrootte tussen 2 en 200 micron blijkt, dat na drogen een groot gedeelte van de deeltjes uit een laklaag met gebruikelijke dikte (bijvoorbeeld bij "coil coating" 10-20 micron) naar buiten 10 steken. Het uitstekende volume van de deeltjes hangt af van onder andere de deeltjesgrootte en het deeltjesgehalte van de lak en van de samenstelling van bindmiddel en oplosmiddel en kan dus daarmee worden bijgeregeld. Al naar de grootte en vorm van de deeltjes verkrijgt men een verschillend gestructureerd oppervlak. Met deeltjes van ca. 20 micron 15 verkrijgt men een oppervlak met goede glans, terwijl die glans vermindert, naarmate de deeltjes grover worden. Ook de hoeveelheid gebruikte deeltjes heeft uiteraard invloed op de glans. Verder zijn bij voorkeur de deeltjes zo klein, dat althans een groot gedeelte van elk deeltje binnen de laag bindmiddel blijft, omdat dan die deeltjes beter ver-20 ankerd blijven.

Om een gelijke slijtvastheid te bereiken, zal men in het algemeen van fijne deeltjes meer moeten toevoegen dan van grovere deeltjes.

De uitvinding wordt hierna toegelicht, maar niet beperkt door de volgende voorbeelden.

25 In deze voorbeelden is de lak een moffellak toegepast bij het zg. "coil coating". Hierbij brengt men op een aluminiums trip die van een rol wordt toegevoerd, met een verfrol een laag lak aan, desgewenst aan beide kanten, waarna de strook continu door een moffeloven wordt gevoerd, waar de strook wordt verhit op een temperatuur (gemeten als de tempera-30 tuur van het metaal) waarvan de maximale waarde (PMT) in elk voorbeeld wordt vermeld. De verblijftijd in de moffeloven is ca 30 sec. Tijdens dit verhitten verdampt het oplosmiddel, waarna de strook wordt af gekoeld en weer opgewikkeld tot een rol. Tijdens dit oprollen is de laklaag droog en gehard.

35 Desgewenst kan men ook meer dan één dergelijk lakstation toe passen, bijvoorbeeld om een afzonderlijke grondlaag aan te brengen of om de achterkant in een andere kleur te lakken.

810128 0 K ------------------- m Λ -7-

Voorbeeld I

a) Niet volgens de uitvinding:

Op een strook aluminium met een dikte van 0,4 mm wordt eerst een gekleurde grondlaag (20 micron dik) aangebracht met als bindmiddel een 5 polyester uit de handel/ bereid uit neopentylglycol en ftaalzuuranhydride/ opgelost tot een concentratie van 60 gew.% in Solvesso 100 (een aromatische petroleumfractie uit de handel). Daarover heen wordt/ met hetzelfde mengsel van bindmiddel en oplosmiddel een ongekleurde bovenlaag (15 micron dik) aangebracht. Er wordt gemoffeld gedurende 30 sec.

10 De PMF is 230°C. Met een dergelijke bewerking worden resultaten verkregen/ die tot dusver voor buitenwerk als aanvaardbaar werden beschouwd.

De eigenschappen van de verkregen laag zijn:

Buigzaamheid : T 2: geen barst- of scheurvorming in de lak na buigen om een doom met een diameter van tweemaal 15 de plaatdikte.(Dat wil zeggen bij T 0 (volledige 180° buiging, doomdiameter 0) en bij T 1 (doom-diameter eenmaal plaatdikte) vertoonde de lak barsten en scheuren].

Potloodhardheid : H

20 Bestendigheid : Lichte aantasting na 30 double rubs. (1 double rub tegen oplos- is: eenmaal heen en eenmaal terug wrijven met een middelen in aceton gedrenkte prop watten).

Bestendigheid : Na 1000 uur in een Uvcon Weatherometer matige verge-tegen UV-licht ling en lichte barstvorming. Glansverlies hierbij 40%.

25 Slijtvastheid : matig

Uiterlijk : strak en glanzen

Glans : 85 eenheden volgens Gardner 60/60.

b) volgens de uitvinding:

Op eenzelfde grondlaag wordt een ongekleurde laag aangebracht van 30 hetzelfde bindmiddel/oplosmiddelmengsel als bij a), waaraan echter, bekend op dit mengsel 15 gew.% is toegevoegd van UV-gestabiliseerd nylon 11 deeltjes van 10-40 micron. Het lakken en moffelen verloopt geheel als onder a).

Buigzaamheid : T 0, geen barst- of scheurvorming in de lak (d.w.z.

35 de plaat kan zonder doom worden dubbelgevouwen zonder lakschade).

Potloodhardheid : 4 H

Bestendigheid : meer dan 100 double rubs met aceton-tegen oplos-40 middelen 8101280 %J ν· -S-

Bestendigheid : Na 1000 uur Uvcon nauwelijks vergeling en geen tegen UV-licht barstvorming. Glansverlies ca 8%.

Slijtvastheid : uitstekend

Uiterlijk : gestructureerd, licht gematteerd 5 Glans ; 30-32 eenheden volgens Gardner 60/60

Voorbeeld II

a) Niet volgens de uitvinding:

Als in voorbeeld Ia).

b) Volgens de uitvinding: 10 Dezelfde grondlaag en bovenlaag worden gebruikt als in voorbeeld

Ia). Echter wordt thans 30 gew.% toegevoegd van UV-gestabiliseerde nylon 12 deeltjes in hoofdzaak kleiner dan 20 micron en rond. Het lakken en moffelen wordt weer uitgevoerd als in voorbeeld Ia).

De resultaten zijn: 15 Buigzaamheid : T 0, geen barst- of scheurvorming in de lak

Potloodhardheid : 3 H

Bestendigheid : meer dan 100 double rubs met aceton tegen oplosmiddelen 20 Bestendigheid : Na 1000 uur Uvcon nauwelijks vergeling en geen tegen UV-licht barstvorming. Glansverlies ca 8%.

Slijtvastheid : uitstekend

Uiterlijk : glad oppervlak met glans

Glans : 40-45 eenheden volgens Gardner 60/60.

25 Voorbeeld III

a) Niet volgens de uitvinding:

Op dezelfde wijze als in voorbeeld Ia) wordt een bovenlaag aangebracht van een lak, verkregen door oplossen van een polyurethanlak uit de handel (VEBA 1256) welke een dekkende hoeveelheid pigment bevat, 30 in Solvesso (een petroleumfractie). De laag werd weer gemoffeld als in voorbeeld la).

De resultaten zijn:

Buigzaamheid : T 1, geen barst- of scheurvorming in de lak Potloodhardheid : 2 H

35 Bestendigheid : 40 double rubs met aceton tegen oplosmiddelen . ......._________ 81012 8 0 -9-

Bestendigheid : Na 1000 uur Uvcon verkleuring met 3 NBS-eenheden. tegen UV-licht Ca 70% glansverlies.

Slijtvastheid : matig

Uiterlijk : glanzend strak oppervlak 5 Glans : +_ 82 eenheden volgens Gardner 60/60.

b) Volgens de uitvinding:

Aan dezelfde lak wordt 25 gew.% wit gepigmenteerde nylon 11 • deeltjes toegevoegd met een deeltjesgrootte kleiner dan 20 micron met onregelmatige vorm. De lak wordt op dezelfde wijze verwerkt.

10 De eigenschappen worden nu:

Buigzaamheid : T 0, geen barst- of scheurvorming in de lak Potloodhardheid : 4 H

Bestendigheid : meer dan 100 double rubs met aceton tegen oplos-15 middelen

Bestendigheid :· Na 1000 uur Uvcon verkleuring met 0/9 NBS-eenheden-tegen UV-licht Ca 15% glansverlies.

Slijtvastheid : uitstekend

Uiterlijk : zeer licht gestructureerd oppervlak met satijnglans 20 Glans : 30-35 eenheden volgens Gardner 60/60.

8101280

Claims

1. Lak, welke een lakbindmiddel en desgewenst een oplosmiddel, pigment en/of andere gebruikelijke toevoegsels bevat, met het kenmerk, dat de lak tevens een fijn verdeelde, in de lak niet oplosbare, hoog moleculaire, inerte, niet elastomere kunststof met hoge slijtvastheid 5 in het bijzonder polyamide van het nylon type, polyimide en andere gelijkwaardige, dezelfde karakteristieken bezittende kunststoffen bevat in de vorm van gedispergeerde deeltjes met een middellijn van 2-200 micron.

2. Lak volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de kunststofdeeltjes 10 (in hoofdzaak) een middellijn bezitten van 10-100 micron.

3. Lak volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de kunststofdeeltjes (in hoofdzaak) een middellijn bezitten van 10-40 micron.

4. Lak volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de hoeveelheid kunststofdeeltjes berekend op de natte lak kan variëren van 15 5-40 vol.%, welke deeltjes 0-40 gew.% pigment kunnen bevatten, de hoe veelheid vluchtige bestanddelen in de natte lak kan variëren van 10-70 gew.%, de niet vluchtige bestanddelen voor 5-60 vol.% uit de kunststofdeeltjes bestaan en berekend op het film-vormende gedeelte van de lak van 0-40 gew.% pigment kan bevatten.

5. Lak volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat deze 10-40 gew.% kunststofdeeltjes bevat berekend op het niet vluchtige gedeelte van de natte lak.

6. Lak volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de kunststof waaruit de deeltjes bestaan, nylon 11 of nylon 12 is.

7. Lak volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de . kunststofdeeltjes een UV-stabilisator bevatten.

8. Lak volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat voor de lak naast de kunststofdeeltjes zodanig op zichzelf bekende bestanddelen gekozen zijn, dat de lak als moffellak geschikt is bij o 30 moffeltijden van 15 sec tot 30 min en rnoffeltemperaturen tot 300 C.

9. Werkwijze voor het lakken van voorwerpen waarbij op gebruikelijke wijze in een of meer lagen een laksysteem wordt gebruikt, met het kenmerk, dat voor de laag, respectievelijk de buitenste laag een lak gebruikt wordt als gedefinieerd in een of meer der conclusies 1-8. 81012 8 0 _______ -11- • X* 1Q. Werkwijze volgens conclusie 9, waarbij als lak een moffellak wordt gebruikt, met het kenmerk, dat men de laag, respectievelijk de buitenste laag zodanig moffelt dat deze laag een temperatuur bereikt boven het verwekingspunt van de niet oplosbare kunststofdeeltjes en de 5 temperatuur handhaaft tot de deeltjes die zich aan het oppervlak van de laag bevinden, tenminste gedeeltelijk zijn vervloeid.

11. Werkwijze volgens conclusie 10, met het kenmerk, dat men de moffeltemperatuur zodanig regelt, dat de uit de laag stekende gedeelten van de kunststofdeeltjes uitvloeien over de in hun onmiddellijke om- 10 geving liggende, reeds geheel of gedeeltelijk gedroogde of geharde lak-laag.

12. Werkwijze om gelakte voorwerpen te vervaardigen, waarbij men eerst een halffabrikaat lakt en moffelt en daarna dit halffabrikaat vervormt tot de gewenste voorwerpen, met het kenmerk, dat men het lakken 15 uitvoert met de werkwijze volgens conclusie 9, 10 of 11.

13. Voorwerpen, verkregen met de werkwijze volgens conclusie 12 (of ook met de werkwijze van de conclusies 9 en 10).

14. Lak, in hoofdzaak zoals in de beschrijving omschreven.

15. Werkwijze, in hoofdzaak zoals in de beschrijving omschreven.

16. Voorwerpen, voorzien van een of meer laklagen, met het kenmerk, dat althans de bovenste laklaag is voorzien van in die laag gedisper-geerde, inerte, hoogmoleculaire, niet elastomere slijtvaste kunststof-deeltjes met een middellijn van 2-200 micron, welke ten minste gedeeltelijk buiten de eigenlijke laklaag uitsteken. 17. voorwerpen volgens conclusie 16, met het kenmerk, dat de bovenste laklaag 10-60 gew.% van de kunststofdeeltjes bevat, berekend op die laklaag.

18. Voorwerpen volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat van ten minste een gedeelte van de uit de eigenlijke laklaag stekende kunst-30 stofdeeltjes het uitstekende gedeelte is afgeplat door vervloeien. 8101280