Uprawniony z patentu: Eli Lilly and Company Indianapolis, Indiana (Stany Zjednoczone Ameryki) Srodek do zwalczania fitopatogennych mikroorganizmów Przedmiotem wynalazku jest srodek do zwal¬ czania fitopatogennych mikroorganizmów, zawie¬ rajacy jako substancje czynna co najmniej jedna pochodna tetrazolo-(l,5-a)-chinoliny o ogólnym wzoirze podanym na rysunku, w którym R1 oznacza 5 atom wodoru Lub ehlorowca, nizszy rodnik alkilo¬ wy 0 1—3 atomach wegla, rodnik alkenylowy lub alkinylowy o 2—3 atomach wegla, grupe formylo- wa, grupe cyjano/wa, grupe azydowa lub grupe o wzorze —CH2Y, w którym Y oznacza grupe arrlir 10 nowa, nizsza grupe alkiloaminowa o 1—3 atomach wegla, grupe cyjanowa, griupe hydroksylowa, atom chlorowca lub nizsza grupe alkoksylowa o 1—3 atomach wegla, R2 ma zinaczenie podane wyzej dla R1, ale równiez moze oznaczac grupe morfoli- 15 nowa, R3 ma znaczenie podane wyzej dla R1, ale moze równiez oznaczac grupe aminowa lub aceta- midowa, R4 ma znaczenie podane wyzej dla R1, przy czym najwyzej jeden z podstawników R1, R2, R3 i R4 oznacza grupe azydowa lub rodnik alke- 20 nylowy albo alkinylowy, o 2—3 atomach wegla i co najmniej trzy z podstawników R1, R2, R3 i R4 oznaczaja atomy wodoru, R5 oznacza atom wodoru lub chlorowca, grupe cyjanowa lub nizszy rodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla, a n oznacza zero 25 lub 1, przy czym gdy n oznacza zero wówczas zwiazek ten ma w pozycji 4,5 wiazania podwójne.Zwiazki o wzorze podanym na rysunku moga wy¬ stepowac w srodku wedlug wynalazku w postaci soli addycyjnych z mineralnymi kwasami, gdy R3 30 oznacza grupe aminowa lub gdy R1 oznacza grupe o wzorze —CH2Y, w którym Y oznacza grupe ami¬ nowa lub nizsza grupe alkiloaminowa.Zwiazki o wzorze podanym na rysunku, w któ¬ rym ii oznacza 1, R1 oznacza atom wodoru lub chlorowca, nizszy rodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla, nizszy rodnik alkenylowy lub alkinylowy o 2—3 atomach wegla lub grupe o wzorze —CH2Y, w którym Y ma wyzej podane znaczenie, R2, R4 i R5 oznaczaja niezaleznie od siebie atomy wodoru lub chlorowca, grupy cyjanowe lub nizsze rodniki alkilowe o 1—3 atomach wegla, a R3 ma wyzej po¬ dane znaczenie, przy czym tylko jeden z symboli R1 i R3 oznacza rodnik alkenylowy lub alkinylowy o 2—3 atomach wegla, a co najmniej piec z pod¬ stawników oznaczonych .symbolami R1, R2, R3, R4 i R5 oznaczaja atomy wodoru, sa zwiazkami no¬ wymi.Atomy chlorowców wystepujace w zwiazkach o wzorze podanym na rysunku moga byc atomami fluóiru, chloru, bromu lub jodu, a nizsze rodniki alkilowe, alkenylowe, alkiloaminowe lub alkoksy- lowe wystepujace w tych zwiazkach moga miec lancuchy proste lub rozgalezione. Do wytwarzania addycyjnych soli zwiazków *o wzorze podanym na rysunku z kwasami stosuje sie kwasy, których soletSie sa toksyczne dla roslin. Odpowiednimi kwa¬ sami sa np. kwas solny, bromowodorowy, jodo- wodorowy, siarkowy, fosforowy, azotowy itp.Szczególnie cenne wlasciwosci maja srodki za- 81817Si 817 3 wierajace jako substancje czynna 9-metylotetra- zolo-(l,5-a)-chinoline, 9-chlorotetrazolo-l,5-a)-chino- line, 5-metylotetrazolo-(l,5-a)chinoline, 5-chloro-4- -metylotetrazolo-(l,5-a)-chinoline, 4,5-dwuwodoro- • tetrazolo-(l,5-a)-chinoline, 5-chlorotetrazolo-(l,5-a)- -chinoliine, tetrazolo-(l,5-a)-chinoline, 9-chloro-4,5- -dwuwodórotetrazolo-(l,5-a)-chinoline lub 4,5-dwu- wodoro-5-metylotetrazolo-(l,5-a)-chinoline.Stwierdzono, ze zwiazki o wzorze podanym na rysunku, w którym wszystkie symbole maja wy¬ zej podane znaczenie, zwane dalej zwiazkami tetra- zolochinolinowymi, nadaja sie do zwalczania wielu patogenów roslinnych, takich jak grzyby, bakterie i wirusy. Zwiazki te stosuje sie do zwalczania ta¬ kich djjjjoniiitpftjfrtT jak guzowatosc korzeni, czar- Tna i nózk&JrJnrXl£^|bloniowy, zaraza ryzowa, plesnf antraknoza i late iblight. Szczególne zastosowanie imaja te zwiazki .cl zwalczania bakterii i grzybów pai^g^rrlry^^a^jMszcza tych ostatnich, przy czym lg^[it|rfn^.l4i^Krr ^rezultaty przynosi stosowanie zwiazków tetrazolochinolinowych do zwalczania za¬ razy ryzowej.Srodki wedlug wynalazku stosuje sie" w rczny sposób, najczesciej na liscie roslin podatnych na atak *dronoustrojów. Poza tym miesza sie je z nasionami badz wprowadza je do gleby, bowiem stwierdzono, ze i wówczas przemieszczaja sie one w roslinach tak, ze. skutecznie zwalczaja drobno¬ ustroje atakujace rózne czesci roslin.Ogólnie biorac, sposób zwalczania drobnoustro¬ jów fitopatogennych polega na stosowaniu odpo¬ wiedniej ilosci jednego lub kilku zwiazków tetra* zoloclunolinowych w miejscu rdzwoju tych drobno¬ ustrojów. Zwiazki tetrazolochinolinowe stosuje sie samodzielnie lub jako skladniki preparatów ciek¬ lych, proszkowych lufo pylowych, nieszkodliwych dla zywych roslin. Podczas wytwarzania takich preparatów laczy sie zwiazki tetrazolochinolinowe z jedna lub kilkoma .substancjami pomocniczymi, takimi jak rozpuszczalniki organiczne, produkty de¬ stylacji ropy naftowej, woda lub inne ciekle nos^. niki, powierzchniowo czynne substancje dyspergu¬ jace i sproszkowane stale substancje obojetne, przy czym zawartosc zwiazku tetrazolochinolinowego w takjim (preparacie wynos/i 2—98% wagowych. Za¬ leznie od stezenia zwiazku aktywnego w prepara¬ tach, stosuje sie je bezposrednio do zwalczania szkodliwych drobnoustrojów fitopatogennych, badz jako koncentraty do rozcienczania odpowiednim %~ nosnikiem obojetnym. Korzystnymi preparatami sa te, które zawieraja zarówno sproszkowana sub¬ stancje stala, jak i srodek powierzchniowo czynny.Skuteczne stezenie zwiazku tetrazolochinolinowego w preparacie stosowanym wobec drobnoustrojów fitopatogennych i/lub ich srodowiska moze sie wa¬ hac w pewnym zakresie, a wielkosc takiego sku¬ tecznego stezenia zalezy czesciowo od podatnosci danego drobnoustroju na dzialanie srodka i od aktywnosci stosowanego zwiazku tetrazolochinolino¬ wego. Na ogól, dobre rezultaty osiaga sie stosujac ( ciekle preparaty zawierajace okolo 0,001—0,1% wa¬ gowych zwiazku tetrazolochinoMinowego. W^przy- padku preparatów pylowych dobre rezultaty przy¬ nosi stosowamjie stezenia 0,5—5,0% lub wiecej wago¬ wo zwiazku tetrazolochinolinowego. Korzystne re- c 4 zultaty zapewnia stasowanie 0,6—5,6 kg zwiazków tetrazolocMnolMowych na 1 ha gruntu.W srodkach majacych postac pylu zwiazki tetra¬ zolochinolinowe miesza sie lub miele ze sproszko- 5 wanym pirofiiiitem, talkiem, kreda, gipsem itp., badz zwilza sie nosnik roztworem zwiazku tetrazolochi¬ nolinowego w lotnym rozpusziczalniku organicznym.Preparaty pylowe mozna równiez mieszac z róz¬ nymi stalymi, powierzchniowo-czynnymi srodkami io dyspergujacymi, takimi jak ziemia fulerska, ben¬ tonit, atapulgit i inne glinki. W zaleznosci od pro¬ porcji skladników preparaty pylowe stosuje sie bezposrednio do zwalczania drobnoustrojów fitopa¬ togennych lub jako koncentraty do rozcienczania 15 dodatkowa iloscia stalego, powierzchniowo czyn- , nego srodka dyspergujacego, lub pirofilitu, kredy, talku, gipsu itp. Poza tym preparaty w postaci koncentratów mozna dyspergowac w wodzie z ewentualnym dodatkiem srodków dysperguja- 20 cych, otrzymujac mieszaniny aerozolowe.Ponadto, zwiazki tetrazolochinolinowe, badz cie¬ kle, badz pylowe preparaty zawierajace te zwiazki mozna miesza6 z powierzchniowo-czynnymi srod¬ kami dyspergujacymi, tadcimi jak -niejonowe srod- 25 kfi emulgujace, otrzymujac mieszaniny aerozolo¬ we. Mieszaniny takie stosuje si£ bezposrednio do zwalczania drobnoustrojów fitopatogennych lub dys¬ perguje w cieklych nosnikach, otrzymujac roz¬ cienczone preparaty aerozolowe zaT^ferajace zada- 30 na ilosc zwiazków aktywnych/Dobór i ilosc srod¬ ków dyspergujacych zaleza od ich zdolnosci do ulatwiania dyspergowania koncentratu w cieklym nosniku.Podobnie, zwiazki tetrazolochinolinowe zmiesza- 35 ne z nie mieszajaca sie z woda odpowiednia ciecza organiczna i powierzchniowo czynnym srodkiem dyspergujacym tworza emulgowalne koncentraty, z których przez rozcienczenie woda z olejem moz¬ na otrzymac mieszaniny aerozolowe wr postaci w emulsji olejowo-wodnych. W takich preparatach nosnikiem jest wodna emulsja, cgyli mieszanina nie mieszajacego sie z woda rozpuszczalnika, srodka emulgujacego i wody. Jako srodki dysper¬ gujace stosuje sie korzystnie rozpuszczalne w oleju (5 ^^ffl^lgatory niejonowe, takie jak produkty konden¬ sacji tlenków elkilenu z kwasami nieorganiczny¬ mi, polioksyetylenowe pochodne estrów sorbitowyeh, kompleksowe alkohole eterowe i inne. Odpowied¬ nimi cieczami organicznymi sa oleje i destylaty o ropy naftowej, toluen i syntetyczne oleje organicz¬ ne. Powierzchniowo-czynine srodki dyspergujace stosuje sie zwykle w cieklych preparatach w ste¬ zeniu 0,1—20,0% wagowych w stosunku do lacznej masy srodka dyspergujacego i zwiazku aktywnego. 5 Srodki wedlug wynalazku stosuje sie znanymi sposobami, korzystnie przez rozpylanie recznymi rozpylaczami. Opylanie lub zraszanie napowietrz¬ nych czesci roslin prowadzi sie za pomoca rozpy¬ laczy mechanicznych lub cisnieniowych. Operacje 9 na duza skale prowadzi sie stosujac specjalne sa¬ moloty. W przypadku stosowania zwiazków tetra- zolochinolinowych do zwalczania zarazy (ryzowej sto¬ suje sie specjalne metody, odpowiednie dla spe¬ cjalnych warunków w jakich uprawia sie ryz. Sa i to mianowicie takie metody jak np. nasycanie81 817 5 wody powierzchniowej, nasycanie roslin przezna¬ czonych do przesadzenia, zraszanie ziarna itp.Nizej podane przyklady objasniaja sposób stoso¬ wania srodków wedlug wynalazku do zwalczania drobnoustrojów fitopatogennych.Przyklady I—XLIII. W przykladach tych poddano badaniu dzialanie zwiazków tetrazolochi- nolinowych w zwalczaniu Colletotrichum lagena- rium u ogórków.W kazdej próbie, do 10 cm naczynia z wysteryli¬ zowana gleba pokryta warstwa wermikulitu wsie¬ wa sie cztery nasiona ogórka i umieszcza naczynie w normalnych warunkach szklarniowych. P.o wzejsciu siewek pozostawia sie tylko dwie rosliny, a po uplywie 15 dni od zasiania spryskuje sie ich liscie roztworem odpowiedniego zwiazku tetrazolo- chinolinowego. Po wyschnieciu natryskuje sie ro¬ sliny wodna zawiesina zarodników Colletotrichum lagenarium.Roztwór do opryskiwania otrzymuje sie przez zc.yspergowanie tetrazolochinoliny w okreslonej ilosci cykloheksanonu zawierajacego niewielka ilosc mieszaniny dwóch sulfonianowych niejonowych srodków powierzchniowo-czynnych, a nastepnie rozcienczenie mieszaniny woda. Wytworzony pre¬ parat zawiera okreslona ilosc substancji czynnej, 0,6% cykloheksanonu i 0,0353% mieszaniny srod¬ ków powierzchniowo-czynnych.Zawiesine zarodników wytwarza sie przez ho¬ dowanie grzyba na plytkach Petriego na agarze pomaranczowym w temperaturze 22°C. Po uplywie 14 dni plytki splukuje sie woda destylowana i os- krobuje ich powierzchnie. Otrzymana z 4 plytek wodna zawiesine filtruje sie przez tkanine do wy¬ ciskania sera i po rozcienczeniu do objetosci 50 ml stosuje do spryskiwania roslin w okolo 35 naczy¬ niach.Po zaszczepieniu roslin, naczynia umieszcza sie na 40 godzin w wilgotnej komorze w temperaturze 24°C, a nastepnie wyjmuje sie je i przechowuje w normalnych warunkach szklarniowych w ciagu 9 dni. Po uplywie tego czasu rosliny poddaje sie badaniu na skutecznosc dzialania preparatu wed¬ lug wynalazku.W kazdej próbie bada sie rosliny kontrolne, spry¬ skane kontrolnym wodnym roztworem zawieraja¬ cym cykloheksanon i mieszanine srodków powierz¬ chniowo czynnych w takich samych stezeniach.Wyniki badan podano w tablicy 1, stosujac na¬ stepujaca skale oznaczen: 1 — ostra choroba; 2 — umiarkowanie ostra choroba; 3 — umiarko¬ wana choroba; 4 — lekka choroba; 5 — brak sla¬ dów choroby.W naczyniach kontrolnych u wszystkich roslin ogórka stwierdzono ciezkie zakazenie antraknoza oraz brak lub minimalna fitotoksycznosc. 6 Tablica 1 Zwalczanie antraknozy Badany zwiazek 1 1 9-chlorotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5-(metoksymetylo)- -tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 9-(metoksymetylo)- -tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 9-(etoksymetylo)- -tetrazolo-l,5-a)- -chinolina 9-fluoro-5-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 9-chloro-4,5-dwu- hydrotetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 9-bromo-5-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5-chlorotetrazolo- -(l,5-a)chinolina 5-azydotetrazolo- 1 -(l,5-a)-chinolina 8-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 9-aminotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 9-(hydrok,symetylo)- -tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 9-(cyjanometylo)- -tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5-chloro-4-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5-(hydroksymetylo)- -tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5-chloro-4-etylotetra- -zolo-(l,5-a)-chinolina 5-morfolinotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5-chloro-7-metylote- trazolo-(l,5-a)-chino- lina 5-chloro-9-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5,9-dwuchlorotetra- zolo-(l,5-a)-chinolina Stezenie ! zwiazku 1 w pre¬ paracie w czes¬ ciach/mi¬ lion 2 1 400 400 400 ¦ 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 '400 400 400 Natezenie choroby 3 5 5 3 3 4+ 4+ 3 4 4 + 4 4 + 4 4 4+ 4 4 + 4 4 + 4 + 5 4$181? dalszy ciag tablicy 1* 5-azydo-9-chlorotetra- zolo-(l,5-a)-ch:'nolina 5-cJiloro-4,9-dwume- tylotetrazolo-(l,5-a)- -chinoliha 5-chloro-fluoro- -4-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 7-chloro-9-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- - chinolina 9-etylo-5-metylotetra- zolo-(l,5-a)-chinolina 7-etylo-5-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 9-chloro-5-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- -chinólina 7-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 7-chloro-4,5-dwu- hydrotetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5-bromotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5,9-dwumetylotetra- zolo-(l,5-a)-chinolina 4,5-dwuhydrotetra- zolo- 5,7-dwumetylotetra- zolo-(l,5-a)-chinolina 9-metylotetrazolo- .,. -(l,5-a)-chinolinia 5-(etyloamino)me- tylo-tetrazolo-(l,5-a)- - chinolina 4,5-dwuhydro-5-me- tylotetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 4,5-dwt8ihloro-4,5- -dwuhydrotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5-chloirotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 4-metylotetrazolO'- -(l,5-a)-chinolina 9-acetamidotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina i 5-chloro-9-fluoro- tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 4,5-dwuhydro-7-me- toksytetrazolo-(l,5-a)- ! -chinolina 400 400 400 400 400 £00 400 400 400 £00 400 400 400 400 400 400 ,400 400 400 400 400 £00 4+ 5 5 ;4 3— 4 5 4+ 4+ 4 + 5 4 + 4 3 + 4, 3— 10 15 20 23 30 35 40 45 50 55 a pozostawia sie po 2 rosliny. Równoczesnie hoduje sie szczepionke Agrobacterium tumefaciens na do-^ mowym agarze z dekstrozy ziemniaczanej. Po za¬ laniu hodowli woda destylowana szczepi sie otrzy¬ mana zawiesine bakteryjna siewki pomidorów po uplywie okolo 4 tygodni od wysiania. Zaszczepie¬ nia dokonuje sie przez zanurzenie malej igielki w zawiesinie bakteryjnej i wprowadzenie jej do lodygi kazdej rosliny. Nastepnie wyjmuje sie ro¬ sliny z piasku i umieszcza korzenie kazdej z nich w duzej probówce z wodnym roztworem zawiera¬ jacym 40 czesci/milion badanego zwiazku, 0,067% cykloheksainoinu, 0,00353% srodka powierzchniowo czynnego i 0,85% chlorku sodowego. Probówki z ro¬ slinami przechowuje sie w ciagu okolo 10 dni w normalnych warunkach szklarniowych z codzien¬ nym napowietrzaniem, po czym bada sie objawy guzowatosci korzeniowej u kazdej rosliny.Próbke kontrolna stanowia dwie zaszczepione rosliny umieszczone w oddzielnej probówce z roz¬ tworem zawierajacym wszystkie wyzej wymienio¬ ne skladniki, oprócz substancji czynnej. Probówke te przechowuje sie w identycznych warunkach jak inne probówki z badanymi roslinami.Otrzymane wyniki podano w tablicy 2, stosujac te sama skale oznaczen natezenia choroby co w tablicy 1. Wszystkie rosliny kontrolne wykazuja wyrazne objawy guzowatosci korzeniowej oraz brak lub minimalna fitotoksycznosc.Tablica 2 Przyklady XLIII—LXIX. W przykladach tych poddano badaniu dzialanie zwiazków tetra- 60 zolochinolinowych w zwalczaniu drobnoustrojów wywolujacych guzowatosc korzeni (Agrobacterium tumefaciens) u roslin pomidorów.W 10 cm plastikowych naczyniach z piaskiem wysiewa sie trzy nasiona pomidora, a po wzejsciu 65 Badany zwiazek 1 jl 9-chloro-4,5dwuhy- drotetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 4,5-dwuhydro-7-me- tylotetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5-etylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5-chlorotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina Tetrazolo-(1,5-a)- -chinolina 7-chlorotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5-azydotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 8-metylotetrazolo- ^(l,5-a)-chinolina 5-chloro-4-metylo- tetirazolo-(l,5-a)-chi- nolina 5-chloro-4-etylotetra- zolo-(l,!r-a)-chinolina 5-morfolinotetrazolo- (l,5-a)-chinolina Stezenie zwiazku w pre¬ paracie w czes¬ ciach/mi¬ lion 2 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 Natezenie choroby 3 5 . ' 5 5 5 4 4+ 3 6 3 4 i81817 dalszy ciag tablicy 2 m Tablica 3 Zwalczanie plesni 1 \1 5-chloro-7-metylote- trazolo-(l ,5-a)-chi¬ nolina 5-chloro-9-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5-azydo-7-metylo- tetrazolo-(l,5-a)-chi- nolina 5-chloro-9-fluoro- -4-metylotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 9-etylo-5-metylote- trazolo-(l,5-a)-chi- nolina 7-etylo-5-metylotetra- zolo-( 1,5-a)-chinolina 7-metylotetrazolo- (l,5-a)-chinolina 7-chloro-4,5-dwu- hycjrotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5-bromotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5,9-dwumetylotetra- zolo-(1,5-a)-chinolina 9-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5-chlorotetrazolo- (1,5-a)-chinolina 4-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 4,5-dwuhydro-7-me- toksytetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 7-chloiro-5-metylo- tetrazolo-(l,5-a)-chi- nolina E 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 3 5 5 4 3~ 5 5 5 5 5 5 ¦ 5 5 4 5 5 Przyklady LXX—LXXVI. W przykladach tych poddano badaniu dzialanie zwiazków tetra- zolochinolinowych w zwalczaniu plesni fasoli (Ery- siphe polygoni).W 10 cm naczyniach z jgleba wysiewa sie po 4 nasiona fasoli, a po wzejsciu pozostawia sie po 2 siewki. Po uplywie 10 dni od wysiania spryskuje sie rosliny; preparatem wytworzonym jak w przy¬ kladach XCIV—CXXXVI, po czym umieszcza sie je obok i ponizej innych roslin skazonych plesnia, tak, aby nastapilo skazenie spryskanych roslin za posrednictwem naturalnych pradów powietrznych.W takim ustawieniu przechowuje sie rosline w wa¬ runkach szklarniowych w ciagu 7—10 dni, a na¬ stepnie bada objawy choroby plesniowej. Kazda próbke kontrolna stanowia 4 rosliny spryskane roztworem nie zawierajacym substancji czynnej, jak opisano w przykladach I—XLIII. Otrzymane wyniki podano w tablicy 3, stosujac te sama skale oznaczen natezenia choroby jak w tablicach 1 i 2.W próbkach kontrolnych stwierdzono ostre zakaze¬ nie roslin plesnia oraz brak fitotoksycznosci. 15 20 35 45 50 55 Badany zwiazek ¦ H 9-chlorotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 9-(etoksymetylo)-te- trazolo-(l,5-a)-chi- nolina 5-chloro-4-metylo- tetrazolo-(l,5-a)-chi- nolina 5,9-dwuchloro-4-me- tylotetrazolo-(l,5-a)-. -chinolina 9-etylo-5-metylote- trazolo-(l,5-a)-chi- nolina 5-(etyloamino)-me- tylo-tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina Stezenie zwiazku w pre¬ paracie w czes¬ ciach/mi¬ lion e 400 400 400 400 400 400 Natezenie choroby '3 3 8— 5 - 5 3— .3 ' 65 Przyklady LXXVII—CXXII. W nizej opisa¬ nych przykladach podda.no- badaniu dzialanie róz¬ nych tetrazoloehinolin w zwalczaniu zarazy ryzo¬ wej (Piricularia oryzae).W 10 cm naczyniach z równowazna mieszanina piasku murarskiego z rozdrobniona górna warstwa gleby uprawnej wysjiewa sie gesto nasiona ryzu, po czym przechowuje sie naczynia w normalnych wa¬ runkach szklarniowych w ciagu okolo 2 tygodni, po uplywie których wyrastada^este siewki ryzu.Równoczesnie przygotowuje sie wodna .zawiesine zarodników zarazy ryzowej. Grzyb hoduje sie w naczyniach Petriego na agarze ryzowym w tem¬ peraturze 2B°C. Po uplywie 8 dni zalewa sie kaz¬ da plytke 20 ml wody destylowanej i zeskrobuje zarodniki z powierzchni hodowli za pomoca gu¬ mowej bagietki.W kazdej próbie, roztworem otrzymanym w sposób opisany w przykladach I—XLIII spry¬ skuje sie liscie roslin ryzowych w jednym naczy¬ niu, a po wyschnieciu zaszczepia sie je wodna za¬ wiesine zarodników zarazy ryzowej, po czym umieszcza sie naczynie w wilgotnej komorze w tem¬ peraturze 18°C, a po uplywie 40 godzin ponownie przenosi sie naczynie do szklarni i przechowuje tam w ciagu 6 dni. Po tym okresie przeprowadza sie badanie natezenia choroby wedlug skali z po¬ przednich przykladów. Próbke kontrolna sprysku¬ je sie wodnym roztworem cykloheksanonu i takiej samej mieszaniny dwóch niejonowych sulfoniano- wych srodków powierzchniowo czynnych, nie za¬ wierajacych substancji czynnej. Poza ta róznica, wszystkie naczynia traktuje sie identycznie.Otrzymane wyniki przeprowadzonych badan po¬ dano w tablicy 4, przy czym nie wszystkie bada¬ nia przeprowadzono równoczesnie. We wszystkich próbach rosliny kontrolne wykazuja ostre objawy81817 li zarazy ryzoiwej i w zasadzie obserwuje sie brak fitotoksycznosci, której slady stwierdzono tylko w kilku naczyniach.Tablica 4 Zwalczanie zarazy ryzowej 12 dalszy ciag tablicy 4 Badany zwiazek ; i_ 5,9-dwuchlorotetra- zolo-(lV5-a)-chinoIina Tetrazolo-(l,5^a)-chi- . nolina. 5,9-dwuchlo;ro-4-me- tylotetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 5-chloro-9-fluoro-4- , -metylotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5-azydo-9-chlorote- trazolo-(l,5-a)-chi- : nolina, 9^chlorotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5-metoksymetylo(-te- trazolo-(1,5-a)-chino¬ lina 9-(etoksymetylo)-te- trazolo-(l,5-a)-chino- lina 9-chloro-4,5-dwu- hydrotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 9-fluoro-5-metylo- * \ tetrazolo-(1,5-a)-chi¬ nolina 4,5-dwuhydro-7-me- tylotetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 9-bromo-5-metylo- tetrazolo-(1,5-a)-chi¬ nolina 7-chlorotetrazolo- -(l,5-a)-chiriiolina 5-chlorotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5-azydotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 8-metyiotetrazolo- -(l,5-a)-chimolina 5-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 9-aminotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5-(bromometylo)-te- trazolo-(l,5-a)-chi- nolina * 5-cyjanotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 9-(bromometylo) -te- -trazolo-(l,5-a)-chi- nolina Stezenie zwiazku w pre¬ paracie w czes¬ ciach/mi¬ lion 2 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 ¦ 400 400 400 400 400 ' 400 400 400 400 '400 400 Natezenie choroby 3 4 5 3 5 4 5 3 5 5 4 1 4+ 5 4 5 5 4+ 5 4+ 4 l 4 3 ' 10 15 20 25 30 35 40 45 50 65 9-(hydroksymetylo)- -tetrazolo-(l,5-a)- - chinolina 9-cyjanometylo)-te- trazolo-(l,5-a)-chi- nolina, 5-chloro-4-metylo- tetrazolo-(l,5-a)-chi- nolina 5-(hydroksymetylo)- -tetrazolo-(l,5-a)-chi- nolina 5-chloro-4-etylotet- razolo-(l,5-a)-chino- lina 5-morfolinotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5-chloro-7-metylotet- razolo-(l,5-a)-chiinolina 5-chloro-9-metylo- tetrazolo-(l,5-a)-chi- nolina 5-chloro-4,9-dwume- tylotetrazolo-(l,5-a)- - chinolina 7-chloro-9-metylote- trazolo-(l,5-a)-chino- lina 9-etylo-5-metylote- trazolio-(l,5-a)-chino- lina 7-etylo-5-metylote- trazolo-(l,5-a)-chi- nolina 9-chloro-5-metylote- trazolo-(l,5-a)-chino- lina 7-metylotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 7-chloro-4,5-dwuhy- drotetrazolo-(1,5-a)- - chinolina 5-bromotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5,9-dwumetylotetra- zolo-(1,5-a)-chino¬ lina 4,5-dwuhydrotetra- zolo-(l,5-a)-chinolina 4,5-dwuchloro-4,5- -dwuhydrotetrazo- lo-(l,5-a)-chinolina 4-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 9-acetamidotetra- zolo-(l,5-a)-chino- lina 5-chloro-5-fluOLrote- trazolo-(l,5-a)-chino- lina 4,5-dwuhydro-7-me- toksytetrazolo-(l,5-a)- chinolina 5,7-dwumetylotetra- zolo-(1,5-a)-chinolina 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 400 4+ 4+ 5 5 4 + 5 4 5 4 5 5 4 + 4 5 4+81817 13 Przyklady CXXin—CXXIX. W nizej poda¬ nych przykladach poddano badaniu dzialanie nie¬ których sposród zwiazków tetrazolochinolinowych w zwalczaniu zarazy ryzowej w przypadku wpro¬ wadzenia ich do gleby przed sadzeniem roslin.Odpowiednia iloscia odpowiedniego zwiazku roz¬ puszcza sie w etanolu, po czym glebe umieszczona w obracajacym sie bebnie spryskuje otrzymanym roztworem za pomoca rozpylacza De Vilbissa, a na¬ stepnie rozmieszcza sie spryskana glebe w 10 cm okraglych naczyniach pozbawionych otworów scie¬ kowych. Zachowane proporcje odpowiadaja zasto¬ sowaniu okolo 28 kg i 14 kg zwiazku tetrazolochi- nolinowego na l hektar gruntu. Po wysianiu, ryzu (odmiana Nato) w naczyniach, umieszcza sie je w normalnych warunkach szklarniowych. Po uply¬ wie 2 tygodni zaszczepia sie siewki zarodnikami Piricularia oryzae, przy czym szczepionke przygo¬ towuje sie w sposób opisany w poprzednich przy¬ kladach, a nastepnie umieszcza rosliny na 48 go¬ dzin w wilgotnej komorze w temperaturze 18°C.Po wyjeciu z komory ponownie umieszcza sie na¬ czynia w szklarni na 5 dni, po uplywie których bada, sie natezenie choroby u zaszczepionych ro¬ slin, ^ptrzymane wyniki podano w tablicy 5, sto¬ sujac te sama skale oznaczen co w poprzednich przykladach.Tablica 5 Zwalczanie zarazy ryzowej Stosowanie przedsiewne 1 Badany zwiazek 9-metylotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5-chlorotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 5-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 5-chlqro-9-metylo- tetrazolo-(l,5-a)- chinolina 5-chloro-9-fluorote- trazolo-(l,5^a)-chi- nolina 9-metylo-4,5-dwu- hydrotetrazolo- -(l,5-a)-chiinolina 4,5-dwuhydrotetra- zolo-(1,5- a) -chinolina 1 Ul Ilosc zwiazku w kg/ha 28 14 #28 14 28 14 28 14 28 14 28 14 28 14 Natezenie choroby 4+ 1 4+ 4+ 1 4+ 4+ 1 4— 4+ 1 4+ nie, badano 5 4+ 1 4* Przyklady CXXX—CXXXVII. W nizej opi¬ sanych przykladach' poddano badaniu dzialanie róznych zwiazków terazolochinolinowych w zwal¬ czaniu zarazy ryzowej (Piricularia oryzae) w przy¬ padku wprowadzenia tych zwiazków do powierz¬ chniowej wody w glebie z uprawianym ryzem.Ryz odmiany Nato wysiewa sie w 10 cm okra¬ glych naczyniach pozbawionych otworów odplywo- 14 wych. Glebe utrzymuje sie w stanie nasycenia woda w ciagu calej próby, która przeprowadza sie w warunkach szklarniowych.Po uplywie okolo 14 dni od wysiania, glebe w kazdym naczyniu spryskuje sie roztworem otrzy¬ manym w sposób opisany w przykladach CXXIII—CXXIX. Trzeciego dnia po spryskaniu zaszczepia sie rosliny zawiesina drobnoustrojów fitopatogennych wytworzona jak opisano w przy¬ kladach LXXVII—CXXII, po czym naczynia umieszcza sie w wilgotnej komorze w temperatu¬ rze ltf^C. Po uplywie 48 godzin przenosi sie rosli¬ ny ponownie do szklarni i pozostawia tam na okres 5 dni, ^ nastepnie przeprowadza bada¬ nia na natezenie zarazy ryzowej.W kazdej próbie przeprowadza sie trzy badania i porównuje z roslinami kontrolnymi, spryskany¬ mi tylko wodnym. roztworem zawierajacym 0,5% etanolu. Wyniki badan podano w tablicy 6. We wszystkich naczyniach kontrolnych stwierdzono ostre objawy zarazy ryzowej.Tablica 6 Zwalczanie zarazy ryzowej Stosowanie do powierzchni gleby,' Badany zwiazek 9-metylotetrazolo- -(l,5-a)-chinolina 4,5-dwuhydro-5-me- tylotetrazolo-(l,5-a)- -chinolina, 9-chloro-4,5-dwu- hydrotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina Tetrazolo-(1,5-ifechi- nolina 5-chloLrotetrazolo- -(1,5-a)-chinolina 4,5-dwuhydro-9-me- tylotetrazolo-(1,5-a)- -chinolina 4|5-dwuhydrotetra¬ zolo- (1,5-a)-chinolina Ilosc . zw-iazku w kg/ha 14 5,5 28 14 5,5 28 14 7 5,5 1 14 1 5,5 14 5,5 14 5,5 Natezenie choroby 4+ 1 4+ 4+ 4 5 5 4+ 5 ,4 ¦ 4+ 5 ¦4+ 5 4+ Przyklady CXXXVIII—CXLV. W przykla¬ dach tych poddano badaniu skutecznosc dzialania róznych zwiazków tetrazolochinolinowych stano¬ wiacych substancje czynna srodka wedlug wyna¬ lazku w zwalczaniu zarazy ryzowej w przypadku stosowania tych zwiazków wobec nasion ryzu.Oceny tej skutecznosci dokonuje* sie dwiema róz¬ nymi metodami, zaleznie od sposobu stosowania zwiazków aktywnych, a mianowicie nasaczania na¬ sion lub spryskiwania otoczki nasiennej.Metoda nasycania nasion polega na tym, ze od- powiedjnd ^zwiazek tetrazolochinolinowy rozpuszcza gfe w etanolu i roztwór rozciencza woda zawierajaca 10 15 20 25 30 35 *40 45 50 55 6081817 15 0,1% jednolaurynianu sorbitu polioksyetylenowego.Otrzymany roiztwór zawiera .substancje czynna w stezeniu 250 czesci na miliom czesci roztworu.Wszystkie roztwory zawieraja 0,5% etanolu i okolo 0,1% jednolaurynianu sorbitu polioksyetylenowego. 20 ml kazdego roztworu umieszcza sie w oddziel¬ nych kolbach Erlenmeyera o pojemnosci 125 ml, a nastepnie wprowadza 20 cm3 (okolo 12,5 g) na¬ sion ryzu odmiany Nato i po szczelnym zamknie¬ ciu wstrzasa sie kazda kolbe W ciagu 48 godzin.Po odsaczeniu ryzu plucze sie go woda jezaca.Druga metoda polega na tym, ze odpowiedni zwiazek tetrazolochinolinowy miesza sie z glinka obojetna oraz jednym lub z z kilkoma emulgato¬ rami, dobranymi odpowiednio do zastosowanego zwiazku tetrazolochinolinowego. Wszystkie prepa¬ raty zawieraja 25% zwiazku tetrazolochinolinowego oraz na ogól 50% glinki i 25% emulgatora. Kazdy preparat rozciencza sie nastepnie kilkakrotnie wo¬ da, otrzymujac szereg preparatów o róznych steze¬ niach zwiazku tetrazolochinolinowego. Nastepnie kazdym z preparatów (za pomoca rozpylacza De Vilbissa) spryskuje sie nasiona ryzu umieszczone w niewielkim obracajacym sie bebnie, przy czym stosuje sie 1,5% preparatu w stosunku do masy nasion. Po spryskaniu, które zapewnia równo¬ mierne pofcrycie nasion okolo 85% peparatu, wyj¬ muje sie ryz z bebna i.suszy na powietrzu.Po zastosowaniu zwiazku aktywnego zgodnie z pierwsza i druga metoda, obie porcje nasion wsiewa sie do 10 cm kwadratowych naczyn i prze¬ chowuje w^ typowych warunkach szklarniowych.Kiedy siewki osiagna wysokosc 7,5^10 cm, co nastepuje po okolo 14 dniach od wysiania, zaszcze¬ pia sie je zawiesina Piricularia oryzae (zaraza ry¬ zowa), wytworzona w sposób opisany w przykla¬ dach LXXVII—CXXII. Nastepnie w ciagu 48 go¬ dzin inkubuje sie rosliny w wilgotnej komorze w temperaturze 18°C, po czym Egglpwnie umieszcza sie je w szklarni i przechowujSfltam w ciagu 5 dni. Po uplywie tego okresu przeprowadza sie ocene objawów choroby, stosujac skale z poprzed¬ nich przykladów.W kazdej próbie przeprowadza sie kilka badan (3 w . przypadku metody nasaczania nasion i 4 w przypadku metody spryskiwania otoczki nasien¬ nej), porównujac je z jedna lub dwiema analizami kontrolnymi. W przypadku metody nasaczania na¬ sion, jeden roztwór kontrolny stanowi woda „za¬ wierajaca 0,5%"etanolu i 0,1% jednolaurynianu sor¬ bitu polioksyetylenowego, a drugi — czysta woda.Natomiast w przypadku metody spryskiwania otoczki nasiennej stosuje sie zawiesine rózniaca sie od stosowanej w próbach wlasciwych tylko bra¬ kiem zwiazku tetrazolochinolinowego. Wyniki ba¬ dan podano w tablicach 7 i 8. 16 Tablica 7 Metoda nasaczania nasion 10 15 20 25 30 40 45 50 60 Badany zwiazek 9-metylotetrazolo-- -(l,5-a)-chiholina 9-chloro-4,5-dwu- hydrotetrazolo- ^ -(l^-a)-chinolina Tetrazolo-(l,5-a)- -chinolina 4,5-dwuhydro-9-me- tylotetrazolo-(1,5-a)- -chinolina 4,5-dwuhydrotetra- zolo-(l,5-a)-chinolina Próba kontrolna Stezenie zwiazku w pre¬ paracie w czes¬ ciach/mi- lion 250 250 250 (przecietna 4 analiz) 250 250 0 Natezenie choroby 4 5 3+ 4+ 4+ 1/ Tablica 8 Metoda spryskiwania otoczki nasiennej Badany zwiazek 9-metylo- tetrazolo- -U,5-a)- -chino- lina 4,5-dwu- hydrote- trazolo- |- -(1,5-a)- -chino¬ lina Próba kontrolna Stezenie zwiazku w preparacie w czesciach /milion (w stosunku do masy nasion) •¦? *: ,1000 500 250 1000 500 250 0 Ilosc zwiazku w gramach na 100 kg nasion 100 50 25 100 50 25 Natezenie choroby 5 5 4+ 5 4+ 4+ * 1 0 Przyklad CXLVI. W przykladzie tym bada¬ no dzialanie 5-morfolinotetrazolo-(l,5-a)-chinoliny w zwalczaniu czarnej nózki, wywolanej dwoma szczepami Rhizoctonia solani.Dwa szczepy drobnoustroju hoduje sie w ciagu 14—21 dni w 500 ml kolbach Erlenmeyera, zawie¬ rajacych 50 ml cieklej pozywki lub roztworu Cza¬ pek Dox o temperaturze 26°C. Obie hodowle sto¬ sujecie do zaszczepienia 1 litra piasku pylowego, po ich uprzednim przygotowaniu przez roztarcie81*17 17 kaidej'J^zybni w mozdzierzu zawierajacym piasek.Otrzymana mieszanine grzybni z piaskiem miesza sie dokladnie z piaskiem pylowym i pozostawia dp inkubacji na 24 godziny.W cetoi przeprowadzenia analizy, 125 g próbke ska¬ zonego drobnoustrojem piasku pylowego, wytwo- rzona jak opisano wyzej, umieszcza sie w specjal¬ nym naczyniu (can-freeze jar) nr 60. Po zrobieniu wglebienia w piasku pylowym umieszcza sie w nim 3 g torzemionki okrzemkowej, które nasyca sie 4 ml .roztworu zawierajacego 5-morfolijnotetrazolo- -(l,5-a)-chinoline w ilosci odpowiadajacej okreslo¬ nej ilosci zwiazku na hektar gruntu. Naczynie wstrzasa sie najpierw recznie przez kilka sekund, a nastepnie umieszcza sie na walcu na kilka mi¬ nut, celem równomiernego rozprowadzenia zwiaz¬ ku aktywnego. Czesc gleby przenosi sie do 6 cm plastikowego naczynia, do którego wsiewa sie 12 nasiotf ogórka odmiany Green Prolific i pokrywa je pozostala iloscia piasku pylowego na glebokosc okolo 12 mm. Nastepnie umieszcza sie wszystkie naczynia w specjalnym pomieszczeniu szklarnio¬ wym o regulowanej temperaturze i wilgotnosci i odpowiednio nawadnia sie glebe. Po uplywie 14 dni bada sie natezenie choroby i oznacza wedlug tej samej skali jak w poprzednich przykladach.Przy kazdym stezeniu substancji czynnej prze¬ prowadza sie trzy próby i wyznacza ich przecietna.Jako próbe kontrolna stosuje sie zwykla glebe.Przeprowadza sie dwie analizy, jedna dla 9 kg, a druga dla 4,5 kg zwiazku. Natezenie choroby w pierwszym przypadku ocenia sie na 4,6, a w dru¬ gim na 4,3. W przypadku roslin kontrolnych stwierdzono ostre objawy choroby oznaczone 1,0.Przyklad CXLVII. Badanie dzialania 4,5- -dwuhydrotetrazolo-(l,5-a)-chinoliny wykazuje, ze zwiazek ten calkowicie likwiduje czarna nózke Rhizoctottiia solani po zastosowaniu go wobec na¬ sion ogórka w ilosci 1,5 kg oraz 0,75 nasion.Jak opisano wyzej, zwiazki tetrazolochinolinowe maja wszechstronne zastosowanie. W kazdym przypadku mozna je stosowac w polaczeniu z in¬ nymi srodkami stosowanymi w rolnictwie, takimi jak srodki grzybobójcze, chwastobójcze lub owa¬ dobójcze, przy czym mieszaniny takie wyrózniaja sie czesto korzystnymi wlasciwosciami. Na przy¬ klad mieszanina z innymi srodkami grzybobój¬ czymi zapewnia pelniejsze zwalczenie szkodliwych grzybów przy mniejszej ilosci kazdego skladnika.Mieszanina ze srodkami chwastobójczymi i/lub owadobójczymi daje mozliwosc zwalczenia wiekszej liczby szkodników atakujacych rosliny. PL PL