PL191807B1

PL191807B1 - Zastosowanie dożylnych środków kontrastowych do wytwarzania środka diagnostycznego do mammografii projekcyjnej

Info

Publication number: PL191807B1
Application number: PL337287A
Authority: PL
Inventors: Ulrich Speck; Brenndorff Irtel Von
Original assignee: Schering Ag
Priority date: 1997-06-20
Filing date: 1998-06-19
Publication date: 2006-07-31
Also published as: IL133574A0; CZ460999A3; NO996291D0; CZ298462B6; BG64895B1; NO996291L; HUP0003097A1; HU225522B1; CN1263474A; US20050008574A1; AU8337998A; WO1998058679A1; YU66299A; BR9810205A; RS49734B; KR100582980B1; ZA985395B; JP2002505679A; JP4664449B2; KR20010013979A

Abstract

1. Zastosowanie dozylnych srodków kontrastowych do wytwarzania srodka diagnostycznego do mammografii projekcyjnej, znamienne tym, ze srodek kontrastowy jest wybrany sposród grupy obejmujacej: - medium kontrastowe zawierajace jod jako pierwiastek wprowadzajacy kontrast, - medium kontrastowe zawierajace brom jako pierwiastek wprowadzajacy kontrast, - medium kontrastowe zawierajace pierwiastki o liczbach atomowych 34, 42, 44-52, 54-60, 62-79, 82 lub 83, oraz - srodki kontrastowe zawierajace zwiazki chelatowe pierwiastków o liczbach atomowych 56 -60, 62-79, 82 lub 83. PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Wynalazek dotyczy zastosowania dożylnych środków kontrastowych do wytwarzania środka diagnostycznego do mammografii projekcyjnej.

Mammografia jest od dziesiątków lat uznaną i stale dalej ulepszaną techniką rentgenowską wczesnego rozpoznawania, dla rentgenologicznego potwierdzenia, charakteryzowania i lokalizacji guzów piersi. Pod wieloma względami jest ona nieporównywalna w aspekcie wydajności i dostępności dla pacjentek. Jej największą wadą jest ograniczona czułość, a przez to zdolność potwierdzania nowotworów o małej wielkości i bez rozpoznawalnych mikrozwapnień.

Od dawna próbowano stosować środki kontrastowe w celu ulepszenia mammografii projekcyjnej. W tym celu do przewodów mlekowych wprowadzano odpowiednie preparaty i ich obraz w piersi wykorzystywano do potwierdzenia i charakteryzowania zmian. Przegląd podaje praca R. Bj0/rn-Hansen'a: Contrastmammography, Brit. J. Radiol. 38, 947-951, 1965. Technika ta znana jest też jako galaktografia. Kontrast osiąga się stosując stężone środki kontrastowe, zawierające jod (>100 mg jodu/ml). Poza tym, środki kontrastowe wprowadzano bezpośrednio drogą iniekcji do podejrzanych lub rakowych zmian piersi, aby je scharakteryzować (na przykład Lehto M. i Mathiesen T. I.; Adenography: Anancillary diagnostic method of circumscribed lesions of the breast with positive contrast agent, Breast Dis. 6, 259-268, 1993) lub w celu ich zaznaczenia (na przykład Raininko R. Linna M. I. Rasanen O;: Preoperative localization of nonpalpable breast tumors; Acta Chir. Scand. 142, 575-578, 1976). W obu przypadkach dla zobrazowania zmian bezpośrednio doprowadza się nierozcieńczone, dostępne w handlu środki kontrastowe.

Dożylne podanie rentgenowskich środków kontrastowych w celu wywołania procesów miąższowych w radiografii projekcyjnej jest bardzo rzadkim wyjątkiem. Udaje się ono tylko wtedy, gdy środek kontrastowy aktywnie nasyca tkankę lub organ. Istnieją na to dotąd dwa przykłady: zobrazowanie miąższu zdrowej nerki przez obecnie stosowanie urografii i zobrazowanie miąższu zdrowej wątroby i śledziony przez emulsje lub zawiesiny rentgenograficznie gęstych substancji. Obu metod obecnie się nie stosuje (wątroba, śledziona) lub stosuje jedynie w wyjątkowych przypadkach (nerki). Nigdy nie udało się wykorzystać w radiografii projekcyjnej dożylnie podanego rentgenowskiego środka kontrastowego do bezpośredniego kontrastowania nowotworów o znacznej wielkości.

Ze względu na o wiele większą czułość pomiarową wobec środków kontrastowych lepiej znana jest tomografia komputerowa (CT), a zwłaszcza tomografia rezonansu magnetycznego. Mimo to, nieoczekiwanie, w obu technikach po iniekcyjnym podaniu dożylnym środka kontrastowego nowotwory piersi mogły być ustalone z większą dokładnością (Gisvold J. J.; Karsell P. R.; Reese E. C. Clinical evaluation of computerised tomographic mammography. Mayo Clin Proc. 52, 181-185, 1077; Teifke A.; Schweden F.; Cagil H.; Kanczor H. U. Mohr W.; Thelen M.: Spiral-Computertomographie der Mamma. Fortschr. Rontgenstr. 161, 495-500, 1994; Heywang S. H.; Hahn D.; Schmidt H.; Kirschke I.; Eiermann W.; Bassermann R.; Lissner J.: MR imaging of the breast using Gadolinium DTPA. J. Comp. Ass. Tomogr. 10, 199-204, 1986.

Ponadto, wzmocnienie kontrastu nowotworów piersi przez dożylne podanie środka kontrastowego w CT z wykorzystaniem zawierających jod środków kontrastowych, uważano dotąd za zbyt mało czułe dla mammografii projekcyjnej, aby można było wykorzystywać je w CT z zauważalnym skutkiem w mammografii. Użyteczność środków kontrastowych zawierających brom, znanych jako rentgenograficznie mniej gęste lub tylko dostępnych w roztworach o mniejszym stężeniu chelatów metali, do takiego zastosowania jest dlatego jeszcze mniej wiarygodna. Dlatego też Fritz S. L., Chang C. H. J. i Livingston W. H. (Scatter/primary ratios for X-ray spectra modified to enhance contrast in screen-film mammography, Med. Phys. 10, 866-870, 1983) badają zagadnienie, czy przez różne poczynania fizykalne można uzyskać jakość naświetlania, która będzie lepiej służyć widmu absorpcyjnemu jodu. Wyniki ich pracy uważane są jeszcze za nie zadawalające, ale otwierające określoną szansę dalszego optymalizowania widma rentgenowskiego.

W połowie lat osiemdziesiątych próbowano stosować cyfrową angiografię różnicową (DSA) przy pomocy dożylnej iniekcji środków kontrastowych. Sposób nie przyjął się ze względu na zbyt małą pewność i czułość, a w każdym przypadku potrzebne były dodatkowe badania (Dean P. B.; Sicles E. A.: Invest. Radiol. 20, 698-699, 1985).

Wymienione metody mają zalety w stosunku do konwencjonalnej mammografii projekcyjnej, ale również wady, takie jak wysokie koszty i ograniczona dostępność, brak rozpoznania mikrozwapnień ważnych w diagnostyce nowotworów, niewielkie rozłożenie w przestrzeni, długi czas badania, trudna

PL 191 807 B1 dostępność dla biopsji, względnie zwiększona ekspozycja na naświetlania. Jeśli nawet nie każda wada dotyczy każdej techniki, MR i przede wszystkim CT dziś stosuje się jedynie u bardzo niewielkiej części chorych pacjentek, a DSA praktycznie nie stosuje się wcale do rozpoznania nowotworów piersi.

Ze względu na prawie uniwersalną dostępność, niskie koszty i w wielu przypadkach wysoką wydajność, poprawa wprowadzonej mammografii projekcyjnej w zakresie pewnego rozpoznawania nowotworów ma duże znaczenie. W tym zakresie podejmowano już wiele badań. W ciągu dziesięcioleci optymalizowano zwłaszcza technikę zdjęciową i stosowane materiały filmowe; próbowano kseroradiografii. Nowe układy odbiorcze i digitalizacja rokują dalsze postępy. Jednak mammografia projekcyjna, na ile da się to obecnie przewidywać, mieści się wyraźnie poniżej czułości dotychczas najlepszej metody, wzmacniania kontrastu tomografii rezonansu magnetycznego.

Całkowicie nieoczekiwanie stwierdzono, że znaną jako rzeczywiście czułą radiografię projekcyjną ze środkiem kontrastowym, w specjalnym przypadku mammografii projekcyjnej, można poprawić przez podanie środka kontrastowego dożylnie, mimo że środki kontrastowe na drodze poprzez serce i płuca ulegają bardzo silnemu rozcieńczeniu i nie jest znane aktywne nasycenie nowotworów piersi.

W zastosowaniu dożylnych środków kontrastowych do wytworzenia środka diagnostycznego dla mammografii projekcyjnej według wynalazku środek kontrastowy jest wybrany spośród grupy obejmującej:

- medium kontrastowe zawierające jod jako pierwiastek wprowadzający kontrast,

- medium kontrastowe zawierające brom jako pierwiastek wprowadzający kontrast,

- medium kontrastowe zawierające pierwiastki o liczbach atomowych 34, 42, 44-52, 54-60, 62-79, 82 lub 83, oraz

- środki kontrastowe zawierające związki chałatowe pierwiastków o liczbach atomowych 56-60, 62-79, 82 lub 83.

Dożylny środek kontrastowy korzystnie wykazuje ciężar cząsteczkowy od 10 000 do 80 000.

Dożylny środek kontrastowy występuje korzystnie w strukturach wysokocząsteczkowych, korzystnie w postaci asocjatów cząsteczek, liposomów, nano- lub mikrocząstek.

Korzystnie, dożylne środki kontrastowe występują w gęstości rentgenowskiej odpowiadającej 100 mg jodu/ml do 500 mg jodu/ml.

Jod jako dożylny środek kontrastowy korzystnie występuje w stężeniu od 100 mg jodu/ml do 500 mg jodu/ml, a dożylne środki kontrastowe zawierające jod podaje się w dawce odpowiadającej 150 mg jodu/kg do 1500 mg jodu/kg wagi ciała.

Brom jako dożylny środek kontrastowy korzystnie występuje w stężeniu od 100 mg bromu/ml do 500 mg bromu/ml, a dożylne środki kontrastowe zawierające brom stosuje się w dawce odpowiadającej 100 mg bromu/kg do 1500 mg bromu/kg wagi ciała.

Dożylne środki kontrastowe zawierające pierwiastki o liczbach atomowych 34, 42, 44-52, 54-60, 62-79, 82 lub 83 korzystnie występują w stężeniu 10 mmoli - 2 moli/l.

Dożylne środki kontrastowe zawierające pierwiastki o liczbach atomowych 34, 42, 44-52, 54-60, 62-79, 82 lub 83 korzystnie stosuje się w dawce 0,1-2 mmoli/kg wagi ciała.

Dożylne środki kontrastowe zawierające związki chelatowe pierwiastków o liczbach atomowych 56-60, 62-79, 82 lub 83 korzystnie występują w stężeniu 10 mmoli/1 -2 moli/l.

Dożylne środki kontrastowe zawierające związki chelatowe pierwiastków o liczbach atomowych 56-60, 62-79, 82 lub 83 korzystnie stosuje się w dawce 0,1-2 mmoli/kg wagi ciała.

Przez dodatkowe podanie dożylne środków kontrastowych mammografia projekcyjna osiąga czułość porównywalną z najnowszymi metodami jak tomografia rezonansu magnetycznego (MRT), przy wielostronnej stosowalności i przy uniknięciu kosztów MRT. Nowy sposób jest prosty i daje się przeprowadzić bez szczególnego obciążenia pacjentek, dając wyraźną poprawę:

a) czułości rozpoznania ogniskowego uszkodzenia w piersi, i

b) dodatkowych informacji co do charakteru wcześniej rozpoznanych uszkodzeń.

Zastosowanie według wynalazku przy dostępnych obecnie przyrządach i środkach, o ile przyrządy pracują przy niskiej energii promieniowania, może być przeprowadzone jak normalna mammografia projekcyjna.

Pomiar korzystnie przeprowadza się następująco:

1) wykonuje się normalny mammogram (zdjęcie przedkontrastowe);

2) podaje się pacjentce zwykle stosowany urologiczny rentgenowski środek kontrastowy w dawce od około 0,5 g do 1,5 g jodu/kg wagi ciała drogą szybkiej iniekcji lub infuzji;

PL 191 807 B1

3) 30 sekund do 1 minuty po zakończeniu iniekcji wykonuje się następny mammogram (zdjęcie pokontrastowe).

Ewentualnie wykonuje się dalsze zdjęcia do około 5 minut po zakończeniu iniekcji, które w miarę potrzeby mogą dawać dodatkowe informacje co do właściwości uszkodzenia.

Do zastosowania według wynalazku nadają się przyrządy i ich ustawienie na mniej niż 50 kV, korzystne jest korzystanie z promieniowania odpowiadającego 20 kV do 40 kV, szczególnie korzystna jest energia promieniowania od 25 kV do 35 kV.

Do zastosowania według wynalazku odpowiednie są wszystkie związki, które zwykle znajdują zastosowanie w wytwarzaniu rozpuszczalnych w wodzie urograficznych środków kontrastowych. Jako przykłady można wymienić Meglumin lub Lysin Diatrizoat (sól metyloglukaminy lub lizyny kwasu 3,5-diacetamido-2,4,6-trijodo-benzoesowego), Iothalamat {kwasu 3-(acetyloamino)-2,4,6-trijodo-5-[(metyloamino)karbonylo]-benzoesowego}, Ioxithalamat, lopromid {N,N'-bis-(2,3-dihydroksypropylo)-2,4,6-trijodo-5-[2-(metoksyacetylo)amino]-N-metylo-1,3-benzenodikarboksoamid}, Iohexol {N,N'-bis-(2,3-dihydroksy-propylo)-5-[N-(2,3-dihydroksypropylo)acetamido]-2,4,6-trijodo-izoftalamid}, lomeprol, lopamidol, Ioversol, lobitridol, lopentol, lotrolan, Iodixanol i Ioxilan (INN).

Można stosować także związki niezawierające jodu takie jak na przykład:

1) Środki kontrastowe, które jako pierwiastek tworzący obraz zawierają brom;

2) Środki kontrastowe, które jako pierwiastki tworzące obraz zawierają pierwiastki o liczbie porządkowej 34, 42, 44-52, 54-60, 62-79, 82 lub 83;

3) Środki kontrastowe, które jako pierwiastek tworzący obraz zawierają związki chelatowe pierwiastków o liczbie porządkowej 56-60, 62-79, 82 lub 83.

Obecnie stosowane urograficzne rentgenowskie środki kontrastowe są dla opisywanego sposobu szczególnie odpowiednie. Nieoczekiwanie stwierdzono, że inaczej niż w prawie każdym innym postępowaniu rentgenowskim, w mammografii projekcyjnej pierwiastek jod może być w całości lub częściowo zastąpiony pierwiastkowym bromem. W przeszłości było to już dyskutowane, jednak ze względu na wyraźnie niższą absorpcję promieniowania przez brom w stosunku do jodu, nie sprawdziło się to w żadnym postępowaniu rentgenowskim. Mammografia projekcyjna stanowi w tym względzie wyjątek. Zapewnia one nowoczesne, nieoczekiwane zastosowanie związków, na przykład opisanych w EP 0118 348 A1.

Ponadto, do zastosowania według wynalazku odpowiednie są wytrącające się dopuszczalne środki kontrastowe, bazujące na innych pierwiastkach, strukturach cząsteczkowych i supercząsteczkowych, powodujących kontrast, takie jak pierwiastki o liczbie porządkowej 34, 42, 44-60, 62-79, 82 lub 83. Mogą one być kowalencyjnie związane z cząsteczką organiczną lub mogą występować jako kompleksy albo być zintegrowane z makrocząsteczkową strukturą. Szczególnie korzystne są substancje o ciężarze cząsteczkowym od 10 000 do 80 000. Ponadto, poszczególne cząsteczki środków kontrastowych mogą stanowić część składową większych struktur, takich jak asocjaty cząsteczek, liposomy, krople emulsji i mikro- względnie nano-cząsteczki (Parvez Z. Moncada R. Sovak M; wyd. Contrast Media: Biological Effects and clinical application; Vol. III, CRS Press, Boca Raton, Florida, 1987, 73-130).

Preparat podaje się w farmaceutycznie stosowanej postaci w dopuszczalnych fizjologicznie środkach nośnikowych, korzystnie w wodzie, z użyciem stosowanych środków pomocniczych jak stabilizatory (na przykład kompleksy, środki kompleksotwórcze, antyutleniacze), bufory (na przykład tris, cytryniany, wodorowęglany), emulgatory i, w miarę potrzeby, substancje do regulacji osmotyczności i zawartości elektrolitów.

Korzystne są środki kontrastowe o stężeniu od 100 mg jodu/ml do 500 mg jodu/ml, a szczególnie korzystne są rentgenowskie niejonowe środki kontrastowe o zawartości 200 mg jodu/ml do 400 mg jodu/ml lub odpowiadającej gęstości rentgenowskiej, przy wyborze innego absorbującego promieniowanie pierwiastka. Środek może być aplikowany w dawce od 150 do 1500 mg jodu/kg wagi ciała (KG).

Przy zastosowaniu według wynalazku związków zawierających brom, korzystne jest stężenie w środku kontrastowym od 100 do 500 mg bromu/ml. Dopuszczalna dawka wynosi 100 do 1500 mg bromu/kg wagi ciała.

Przy zastosowaniu według wynalazku związków pierwiastków o liczbie porządkowej 34, 42, 44-52, 54-60, 62-79, 82 lub 83 korzystne stężenie w środku kontrastowym wynosi od 10 mmoli do 2 moli/1, licząc na pierwiastek tworzący kontrast. Dopuszczalna dawka wynosi 0,1 do 2 mmoli/kg wagi ciała (licząc na pierwiastek tworzący kontrast). Korzystny jest zakres 0,2 do 0,6 mmoli/kg wagi ciała.

PL 191 807 B1

Przy zastosowaniu według wynalazku związków chelatowych pierwiastków o liczbie porządkowej 56-60, 62-79, 82 lub 83 w środku kontrastowym korzystne jest stężenie od 10 mmoli do 2 moli/l pierwiastka tworzącego kontrast. Dopuszczalna dawka wynosi 0,1 do 2 mmoli/kg wagi ciała (pierwiastka tworzącego kontrast). Korzystny jest zakres 0,2 do 0,6 mmoli/kg wagi ciała.

W zastosowaniu według wynalazku bardzo korzystny wariant dożylnej kontrastowej mammografii projekcyjnej dotyczy wykorzystania techniki subtrakcyjnej, która dotąd nie była wprowadzona do mammografii projekcyjnej. Odpowiednie postępowania sprawdziły się jednak w angiografii, gdzie wymagane są znacznie wyższe lokalne stężenia jodu (we krwi) niż są osiągalne w nowotworach piersi. Z tego względu nie dostrzegano możliwości stosowania tej techniki do rozpoznawania małych uszkodzeń. Sposób polega na zastosowaniu w mammografii cyfrowych odbiorników obrazu, które w tej metodzie badawczej powinny wykazywać wystarczająco dobrą rozdzielczość miejscową. Aby w mammografii uzyskać dobry obraz cyfrowy możliwa jest bądź praca z cyfrowymi odbiornikami obrazu o małych rozmiarach pikseli, bądź stosowanie cyfrowych odbiorników obrazu w połączeniu z techniką bezpośredniego powiększenia radiograficznego. Przez połączone zastosowanie techniki powiększania z cyfrowymi odbiornikami obrazu wyraźnie poprawia się zarówno rozdzielczość kontrastowa jak i rozdzielczość miejscowa. Dzięki temu znacznie ułatwione jest proste rozpoznanie małych uszkodzeń. Sposób opiera się zasadniczo na następujących etapach:

1) Wykonuje się normalny mammogram (zdjęcie przedkontrastowe). Dane zachowuje się.

2) Podaje się pacjentce drogą szybkiej iniekcji dożylnej odpowiedni środek kontrastowy w wystarczającej dawce.

3) Do 30 sekund po zakończeniu iniekcji wykonuje się jeden lub więcej mammogramów i przechowuje.

4) Uzyskane w (1) dane koreluje się z danymi z (3) (korzystnie odejmuje) i wynik po odpowiednim wzmocnieniu przedstawia się jako obraz.

5) Ewentualnie dane dotyczące szybkości przybywania i ilości środka kontrastowego oraz kinetyki przeobrażającego się organu wylicza się i przedstawia oddzielnie.

Wynalazek może być realizowany w urządzeniu do mammografii projekcyjnej, które charakteryzuje się rozdzielczością miejscową wystarczającą dla badania mammograficznego. Wystarczającą rozdzielczość miejscową uzyskuje się bądź bezpośrednio poprzez zdolność rozdzielczą cyfrowego odbiornika obrazu, bądź przez połączenie cyfrowego odbiornika obrazu z techniką bezpośredniego powiększenia radiograficznego. Urządzenie zawiera ponadto co najmniej jedno urządzenie zachowujące zdjęcie przedkontrastowe, co najmniej jedno urządzenie zachowujące zdjęcia pokontrastowe, co najmniej jedną jednostkę obliczeniową do korelacji (zwłaszcza odejmowania) różnych zdjęć i jedno urządzenie przedstawiające wynik dla wyliczonego mammogramu.

Poza korelacją wykonanych kolejno w czasie zdjęć lub zestawu danych, dodatkowy korzystny aspekt stanowi też korelacja zdjęć wykonanych przy różnych energiach promieniowania. Tak więc, na przykład przy zastosowaniu związków zawierających brom, zdjęcie wykonane przy energii promieniowania ε1 = 35 kV i zdjęcie wykonane przy energii promieniowania ε2 = 25 kV mogą być wzajemnie skorelowane, zwłaszcza podzielone pomiędzy sobą. W takim przypadku uzyskuje się podkreślenie normalnych struktur tkanki na rzecz pierwiastka dającego kontrast, doprowadzonego dożylnie, ponieważ absorpcja promieniowania tkanki przy wybranej energii różni się od absorpcji środka kontrastowego. Przez powtarzanie pomiaru przy pomocy takiego urządzenia można określić i ocenić przebieg w czasie stężenia środka kontrastowego.

Urządzenie do mammografii projekcyjnej posiada wówczas co najmniej jedno urządzenie zachowujące zdjęcie przy energii promieniowania ε1, co najmniej jedno urządzenie zachowujące zdjęcie przy energii promieniowania ε₂, co najmniej jedną jednostkę obliczeniową do korelacji różnych zdjęć i jedno urządzenie przedstawiające wynik dla obliczonego mammogramu.

Przy klasycznej mammografii projekcyjnej bada się tylko jedną pierś. W celu ograniczenia niezbędnej ilości środka kontrastowego w zastosowaniu według wynalazku korzystne jest jednoczesne badanie obu piersi. Urządzenia, które na takie badania pozwalają nie są dotąd znane. Wynalazek może być realizowany w urządzeniu umożliwiającym jednoczesne badanie obu piersi.

Wynalazek w przykładzie wykonania został przedstawiony na rysunku, na którymfig. 1 przedstawia zdjęcie rentgenowskie fantomu agarowego z osadzonymi blokami agarowymi zawierającymi środek kontrastowy.

PL 191 807 B1

Przykłady wykonania

P r z y k ł a d 1

Badanie fantomowe

Sporządzono roztwory środków kontrastowych, zawierających bizmut, jod i brom: kompleksu bizmutowego kwasu [(4S)-4-(etoksybenzylo)-3,6,9-tris-karboksylometylo)-3,6,9-triazaundekanowego, soli dwusodowej Iotrolanu (INN), względnie bromku N-cetylo-N,N,N-trimetyloamoniowego o stężeniu 9,8 mg Bi/ml, 6 mg I/ml i 3,8 mg Br/ml w 2% agarze. Żele agarowe pocięto na warstwy o grubości 3 mm, 5 mm lub 10 mm. Żele zawierające środki kontrastowe oraz żel kontrolny zawierający 2,8 mg NaCl/ml zintegrowano z blokiem agarowym o grubości 5 cm. Cały fantom prześwietlono przy 28 kV i 63 mA w sposób odpowiadający mammogramowi, przy czym promieniowanie rentgenowskie musiało przeniknąć w każdym przypadku 4 cm do 5 cm agaru nie zawierającego środka kontrastowego i 3 mm do 10 mm agaru, zawierającego środek kontrastowy.

Wynik: Same agarowe bloczki zaledwie o grubości 3 mm, zawierające środek kontrastowy są dobrze rozpoznawalne. Przy równomolowym stężeniu brom jest niespodziewanie prawie dwukrotnie skuteczniejszy od jodu, a bizmut jest więcej niż trzykrotnie skuteczniejszy niż jod. Fig. 1 przedstawia zdjęcie rentgenowskie przy 28 kV, 63 mA fantomu agarowego z osadzonymi blokami agarowymi o grubości: lewy rząd 5 mm, środkowy rząd 10 mm i prawy rząd 3 mm. Bloki z górnego rzędu zawierają 3,8 mg bromu/ml, ze środkowego rzędu 6 mg jodu/ml i z dolnego rzędu 9,8 mg Bi/ml. Blok z NaCl jest niewidoczny.

P r z y k ł a d 2

Mammografia przy dożylnym podaniu środka kontrastowego

Mammograficznie, na podstawie struktur, mikrozwapnień i biopsji, u pacjentki wykryto raka piersi o wielkości 1,5 cm x 0,8 cm. Przedoperacyjnie należało zbadać wieloogniskowość i w tym celu pacjentce założono na lewym ramieniu trwałą kaniulę (V.cubitalis). Przed podaniem środka kontrastowego powtórzono mammografię projekcyjną. Bezpośrednio po zdjęciu rozpoczęto infuzję 3 mg/kg Ultravist®-300 [Schering AG, Berlin; substancja czynna : lopromid (INN)] z szybkością 3 ml/s przy pomocy automatycznej strzykawki. Pierwsze zdjęcie wykonano po 1 minucie od zakończenia infuzji środka kontrastowego. Pozycja pacjentki i przyrządu zdjęciowego pozostawała w tym czasie całkowicie bez zmian, jak też warunki zdjęcia: napięcie na lampie rentgenowskiej 28 kV i 63 mA.

Zdjęcia po iniekcji środka kontrastowego pokazują znacznie zwiększony obszar przyjęcia środka kontrastowego w stosunku do określonego jako zakres rakowy tkanki przed podaniem środka kontrastowego, ale też nie wskazują żadnych dalszych zwiększających się skupisk w piersi.

Claims

1. Zastosowanie dożylnych środków kontrastowych do wytwarzania środka diagnostycznego do mammografii projekcyjnej, znamienne tym, że środek kontrastowy jest wybrany spośród grupy obejmującej:

- medium kontrastowe zawierające jod jako pierwiastek wprowadzający kontrast,

- środki kontrastowe zawierające związki chelatowe pierwiastków o liczbach atomowych 56-60, 62-79, 82 lub 83.

2. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylny środek kontrastowy wykazuje ciężar cząsteczkowy od 10 000 do 80 000 D.

3. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylny środek kontrastowy występuje w strukturach wysokocząsteczkowych.

4. Zastosowanie według zastrz. 3, znamienne tym, że dożylny środek kontrastowy występuje w postaci asocjatów cząsteczek, liposomów, nano- lub mikrocząstek.

5. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylne środki kontrastowe występują w rentgenowskiej gęstości odpowiadającej 100 mg jodu/ml do 500 mg jodu/ml.

6. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że jod jako dożylny środek kontrastowy występuje w stężeniu od 100 mg jodu/ml do 500 mg jodu/ml.

PL 191 807 B1

7. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylne środki kontrastowe zawierające jod podaje się w dawce odpowiadającej 150 mg jodu/kg do 1500 mg jodu/kg wagi ciała.

8. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że brom jako dożylny środek kontrastowy występuje w stężeniu od 100 mg bromu/ml do 500 mg bromu/ml.

9. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylne środki kontrastowe zawierające brom stosuje się w dawce odpowiadającej 100 mg bromu/kg do 1500 mg bromu/kg wagi ciała.

10. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylne środki kontrastowe zawierające pierwiastki o liczbach atomowych 34, 42, 44-52, 54-60, 62-79, 82 lub 83 występują w stężeniu 10 mmoli - 2 moli/l.

11. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylne środki kontrastowe zawierające pierwiastki o liczbach atomowych 34, 42, 44-52, 54-60, 62-79, 82 lub 83 stosuje się w dawce 0,1 - 2 mmoli/kg wagi ciała.

12. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylne środki kontrastowe zawierające związki chelatowe pierwiastków o liczbach atomowych 56-60, 62-79, 82 lub 83 występują w stężeniu 10 mmoli/l - 2 moli/l.

13. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że dożylne środki kontrastowe zawierające związki chelatowe pierwiastków o liczbach atomowych 56-60, 62-79, 82 lub 83 stosuje się w dawce 0,1- 2 mmoli/kg wagi ciała.