PL188024B1 - Urządzenie do przenoszenia siły, zwłaszcza siły nacisku - Google Patents

Abstract

1 Urzadzenie do przenoszenia sily, zw laszcza sily nacisku za pom oca dw óch podluznych elem entów przeno- szacych, podzielonych na segm enty, nadajacych sie do jednostronnego w yginania, które sa polaczone w zdluznie na zasadniczo prostoliniow ym odcinku, jak w zam ku blyskawicznym, przy czym te podluzne elem enty przeno- szace sa z jednej strony uzebione, a na tylnej stronie, odwrotnej wzgledem strony uzebionej, wzdluz calego elem entu przenoszacego m aja usytuowane jeden za dru- gim wystepy klinow e, pom iedzy którymi sa luki, tak ze wystepy klinowe obu elem entów przenoszacych, m aja na odcinku prostoliniow ym zdolnosc w zajem nego zazebiania sie na przemian, jak w zam ku blyskawicznym , znam ienne tym, ze elem entam i przenoszacym i sa paski zebate (14, 15), a wystepy klinow e (20, 21), w widoku z boku paska zebatego (14, 15), przechodza od swej waskiej stopki (27) na tylnej stronie paska zebatego (14, 15), rozszerzajac sie od tej waskiej stopki (27) na zewnatrz sym etrycznie wzgledem jednej osi sym etrii (26), która przebiega pro- stopadle do kierunku w zdluznego paska zebatego (14, 15), zas od zewnatrz wystepy klinow e (26) sa uksztaltowane w glówke (29), w przyblizeniu prostopadloscienna. F i g . 1 PL PL PL

Description

W tego rodzaju znanych urządzeniach jako podłużny, podzielony na segmenty, nadający się do jednostronnego wyginania element przenoszący stosuje się złożony z ogniw łańcuch podobny do łańcucha rowerowego, który jest wyposażony w człony pośrednie, aby umożliwiać wyginanie tylko w jednym kierunku. Te człony pośrednie są wykonane i umieszczone tak, że przy wyprostowanym łańcuchu i pod wpływem siły nacisku przylegają do siebie, aby przenosić tę siłę nacisku z elementu napędzającego, przykładowo silnika, na poruszany przez niego przedmiot, przykładowo przechylne okno lub klapę. Łańcuch taki ma w porównaniu ze

188 024 sztywnym, podłużnym elementem przenoszącym, na przykład drążkiem lub prętem, tę zaletę, że może być wyginany i ewentualnie zwijany, uzyskując oszczędność miejsca. Wadą jest jednak wytwarzanie hałasu przy ruchu łańcucha oraz występujące przy tym zużycie, które wprawdzie przy konserwacji łańcucha można zmniejszyć, ale powoduje ono zasadniczo ograniczenie żywotności łańcucha. Dochodzi do tego skomplikowane wytwarzanie, mianowicie przy produkcji i umieszczaniu członów pośrednich w łańcuchu.

W odmianie tego znanego urządzenia, która również należy do stanu techniki znanego z praktyki, dwa łańcuchy z członami pośrednimi są, na początku prostoliniowego odcinka, łączone ze sobą podobnie jak w zamku błyskawicznym, tak że człony pośrednie naprzemiennie sprzęgają się ze sobą i klinują nawzajem. Oba połączone w ten sposób ze sobą łańcuchy są dobrze dostosowane do przenoszenia siły nacisku bez niepożądanych wygięć. Z drugiej strony oba łańcuchy mogą być na początku prostoliniowego odcinka oddzielane od siebie, przy czym każdy z tych dwóch łańcuchów zmienia swój kierunek na kole łańcuchowym i oba łańcuchy oddalają się od siebie przy szczelinie, która jest utworzona pomiędzy obydwoma kołami łańcuchowymi. Człony pośrednie umieszczone w łańcuchach muszą umożliwiać łączenie i rozłączanie, jak w zamku błyskawicznym. To urządzenie z dwoma łańcuchami pomimo lepszych właściwości przenoszenia siły nacisku ma zasadniczo takie same wady jak przedstawione na wstępie znane urządzenie z jednym łańcuchem.

Z opisu patentowego FR-A-1 136 948 znane jest urządzenie z dwoma podłużnymi, podzielonymi na segmenty, nadającymi się do jednostronnego wyginania elementami przenoszącymi, które wzdłuż zasadniczo prostoliniowego odcinka prowadzone są w podobny sposób jak w zamku błyskawicznym. Przy czym te podłużne, podzielone na segmenty, nadające się do jednostronnego wyginania elementy przenoszące, są z jednej strony uzębione, to znaczy zaopatrzone są w usytuowane w odstępach sworznie połączeniowe, a na stronie tylnej względem wspomnianej strony uzębionej elementów przenoszących usytuowane są jeden za drugim w kierunku wzdłużnym elementów przenoszących i ukształtowane z tych elementów przenoszących występy klinowe, pomiędzy którymi są luki, tak że występy klinowe obu elementów przenoszących, na odcinku prostoliniowym nadają się do wzajemnego zazębiania na przemian, jak w zamku błyskawicznym.

W opisie tym elementami przenoszącymi są ogniwa łańcucha. Urządzenie zawiera dwa wałki zębate, których zęby zachodzą pomiędzy sworzniami połączeniowymi w ogniwie łańcucha.

Z opisu patentowego US-A-4 317 505 znane jest urządzenie do przenoszenia siły, zwłaszcza siły nacisku, wzdłuż zasadniczo prostoliniowego odcinka z podłużnym elementem przenoszącym, podzielonym na segmenty, nadającym się do jednostronnego wyginania, przy czym element przenoszący złożony jest z segmentów kształtownika, z których każdy po stronie powierzchni przyporu zachodzi w uzębienie obrotowo ułożyskowanego wałka zębatego i który ma usytuowane zasadniczo pod kątem prostym do powierzchni przyporu, płaskie powierzchnie wsporcze, a ponadto wiele takich segmentów kształtownika ze zwróconymi ku sobie powierzchniami wsporczymi jest umieszczonych zasadniczo obok siebie, przy czym te segmenty są wyposażone w środki, mianowicie dwie linki przeznaczone do utrzymywania segmentów razem, zasadniczo z jednej strony wychylnie wokół osi poprzecznej względem kierunku wzdłużnego elementu przenoszącego. Nie jest rozstrzygnięte z jakiego półfabrykatu wykonane są segmenty przedstawione w tym opisie.

U podstaw przedmiotowego wynalazku leży zadanie wykonania urządzenia do przenoszenia siły, zwłaszcza siły nacisku, wzdłuż zasadniczo prostoliniowego odcinka, które oparte jest na znanych urządzeniach tego rodzaju wspomnianych na wstępie i w którym element przenoszący podlega małemu zużyciu i nie powoduje dużego hałasu, a ponadto daje się wytwarzać w nieskomplikowany sposób.

Zadanie to zostało rozwiązane w urządzeniu do przenoszenia siły, zwłaszcza siły nacisku, za pomocą dwóch podłużnych elementów przenoszących, podzielonych na segmenty, nadających się do jednostronnego wyginania, które są połączone wzdłużnie na zasadniczo prostoliniowym odcinku, jak w zamku błyskawicznym, przy czym te podłużne elementy przenoszące są z jednej strony uzębione, a na tylnej stronie, odwrotnej względem strony uzę188 024 bionej, wzdłuż całego elementu przenoszącego mają usytuowane jeden za drugim występy klinowe, pomiędzy którymi są luki, tak że występy klinowe obu elementów przenoszących, mają na odcinku prostoliniowym zdolność wzajemnego zazębiania się na przemian, jak w zamku błyskawicznym, które to urządzenie charakteryzuje się tym, że elementami przenoszącymi są paski zębate, a występy klinowe, w widoku z boku paska zębatego, przechodzą od swej wąskiej stopki na tylnej stronie paska zębatego, rozszerzając się od tej wąskiej stopki na zewnątrz symetrycznie względem jednej osi symetrii, która przebiega prostopadle do kierunku wzdłużnego paska zębatego, zaś od zewnątrz występy klinowe są ukształtowane w główkę, w przybliżeniu prostopadłościenną.

Korzystnie boki klinowych występów w miejscach przejścia pomiędzy rozszerzającym się obszarem a główką są zaokrąglone.

Pasek zębaty jest korzystnie poprowadzony wokół wałka zębatego.

Przy wałku zębatym korzystnie usytuowany jest częściowo krzywoliniowy kanał prowadzący paska zębatego, który przykrywa pasek zębaty na części obwodu wałka zębatego.

Najkorzystniej w układzie dwóch pasków zębatych, które są wzdłuż zasadniczo prostoliniowego odcinka prowadzone razem jak w zamku błyskawicznym, układ kanału prowadzącego jest wykonany symetrycznie względem tego prostoliniowego odcinka, przy czym jest po jednym wałku zębatym, na którym zakrzywia się jeden pasek zębaty, a wałek zębaty jest przez częściowo zakrzywiony odcinek kanału prowadzącego, od zewnątrz częściowo przykryty, przy czym wspólny prosty odcinek kanału prowadzącego jest usytuowany na przedłużeniu szczeliny pomiędzy wałkami zębatymi po jednej stronie, a ponadto po drugiej stronie szczeliny na jej przedłużeniu oba częściowo zakrzywione odcinki kanału prowadzącego przykrywające częściowo wałki zębate schodzą się klinowo i tworzą tam miejsce rozdzielania obu pasków zębatych.

Prosty odcinek kanału prowadzącego oraz częściowo zakrzywione odcinki są korzystnie częściami składowymi kanału prowadzącego.

Szczególnie korzystnie urządzenie do przenoszenia siły, zwłaszcza siły nacisku, wzdłuż zasadniczo prostoliniowego odcinka z co najmniej jednym podłużnym elementem przenoszącym, podzielonym na segmenty, nadającym się do jednostronnego wyginania, przy czym element przenoszący złożony jest z segmentów, z których każdy posiada powierzchnię przypora, którą wchodzi w uzębienie obrotowo ułożyskowanego wałka zębatego i który ma usytuowane zasadniczo pod kątem prostym do powierzchni przypora, płaskie powierzchnie wsporcze, a ponadto wiele takich segmentów kształtownika ze zwróconymi ku sobie powierzchniami wsporczymi jest umieszczonych zasadniczo obok siebie, przy czym te segmenty są wyposażone w środki, które przeznaczone są do tego, by te segmenty trzymać razem zasadniczo jednostronnie wychylnie wokół osi poprzecznej względem kierunku wzdłużnego elementu przenoszącego, charakteryzuje się tym, że element przenoszący złożony jest z segmentów kształtownika, a środkiem przeznaczonym do tego, by trzymać razem segmenty kształtownika zasadniczo jednostronnie wychylnie w kierunku wzdłużnym jest cylinder przegubu ukształtowany z segmentu kształtownika przy jego pierwszym końcu w kierunku wzdłużnym względem powierzchni przypora oraz panewka przegubu utworzona przy jego drugim końcu w kierunku wzdłużnym względem powierzchni przypora, która to panewka przegubu ma za zadanie częściowo obejmować cylinder przegubu sąsiedniego segmentu kształtownika tak, że te segmenty kształtownika są względem siebie przechylne wokół osi poprzecznej, przy czym panewki przegubu dwóch sąsiednich segmentów kształtownika nadają się do sprzężenia z uzębieniem wałków zębatych.

Segmenty kształtownika są korzystnie zabezpieczone przed wzajemnym przesunięciem w kierunku poprzecznym do elementów przenoszących, za pomocą trzpienia, który jest prowadzony w kierunku poprzecznym, poprzez przelotowy otwór cylindra przegubu i przykrywa z boku panewkę przegubu.

Szczególnie korzystnie środki przeznaczone do trzymania razem segmentów kształtownika w kierunku wzdłużnym (36) elementu przenoszącego, nadających się do zasadniczo jednostronnego wychylenia, polegają na tym, że każdy segment kształtownika posiada co najmniej jeden przelotowy otwór usytuowany pod kątem prostym do powierzchni wsporczej

188 024 oraz równolegle do powierzchni przyporu i w jej pobliżu, przy czym co najmniej jeden podłużny, giętki element łączący przechodzi przez otwory przelotowe segmentów kształtownika usytuowanych zasadniczo obok siebie.

Najkorzystniej podłużnym giętkim elementem łączącym jest linka z drutu.

Zewnętrzny koniec podłużnego giętkiego elementu łączącego jest korzystnie ciągnięty przez sprężynę.

Urządzenie ma korzystnie dwie wzajemnie równoległe i umieszczone nieruchomo płaskie powierzchnie prowadzące, pomiędzy którymi element przenoszący jest prowadzony bocznie, zwłaszcza w obszarze obrotowo ułożyskowanych wałków zębatych.

Segmenty kształtownika są korzystnie wykonane w przybliżeniu w kształcie prostopadłościanu.

Korzystnie segmenty kształtownika nad swą płaską prostopadłościenną częścią mają na swej stronie zewnętrznej klinowy występ na swej stronie zewnętrznej, tak że dwa prowadzone razem stronami zewnętrznymi do siebie, jak w zamku błyskawicznym, elementy przenoszące z takich segmentów kształtownika zazębiają się ze sobą.

Najkorzystniej segmenty kształtownika są wypiłowane z kształtownika aluminiowego, zaś uzębienie wałka zębatego jest ukształtowane jako uzębienie palcowe.

Element przenoszący według wynalazku, czyli pasek zębaty, umożliwia przenoszenie siły nacisku na prostoliniowym odcinku i zmianę kierunku poza prostoliniowym odcinkiem bez dużego hałasu i zużycia. Ponadto klockowe występy na jego zewnętrznej stronie, które służą do przenoszenia siły nacisku, przylegające do siebie i wzajemnie wspierające się, mogą być wykonane z paska zębatego jednoczęściowe bezpośrednio przy jego wytwarzaniu. Odpadają więc specjalne zabiegi produkcyjne przy wytwarzaniu członów pośrednich i ich mocowaniu, jak w przypadku łańcucha. Ponadto, taki pasek zębaty, który ze względu na występy na stronie zewnętrznej jest grubszy niż normalny pasek klinowy, może działać szczególnie niezawodnie.

Urządzenie takie z dwoma paskami zębatymi, które na odcinku prostoliniowym sczepiając się tworzą jedną całość, nadaje się zwłaszcza do pewnego przenoszenia siły nacisku, ponieważ oba zazębione ze sobą, jak zamek błyskawiczny, paski zębate nie poddają się łatwo odchyleniu na bok, kiedy przenoszona jest siła nacisku. Według wynalazku zarówno łączenie, podobnie jak w zamku błyskawicznym, jak i rozdzielanie przy odwrotnym ruchu paska zębatego, nie powoduje hałasu. Urządzenie to jest również łatwe w produkcji.

Ukształtowanie według wynalazku klinowego występu z prostopadłościenną główką umożliwia z jednej strony beztarciowe łączenie ze sobą, jak w zamku błyskawicznym, obu pasków zębatych oraz ich rozdzielanie, a z drugie strony w stanie połączonym obu pasków zębatych niezawodne przenoszenie siły nacisku.

Zaokrąglenie boków wspomnianych wyżej klinowych występów w rozszerzającym się obszarze, ułatwia łączenie i rozłączanie obu pasków zębatych, jak w zamku błyskawicznym, odbywa się to przy szczególnie niewielkim tarciu.

Dzięki temu, że pasek zębaty zmienia kierunek na wałku zębatym powstaje układ przestrzenny oszczędzający miejsce.

Dzięki kanałowi prowadzącemu pasek zębaty nie zeskakuje z wałka zębatego, ale przenosi przez prostoliniowy odcinek siłę nacisku wywieraną nań przez wałek zębaty.

Układ kanału prowadzącego dla dwóch wałków zębatych może być wykonany jako szczególnie zwarty zespół konstrukcyjny lub nawet jako pojedyncza konstrukcja, w której odcinki kanału prowadzącego są częściami składowymi kanału prowadzącego.

Element przenoszący wykonany z kształtownika może być bez trudu wytwarzany również w małych seriach. Obowiązuje to zwłaszcza wtedy, gdy według wynalazku, segmenty są wycięte z aluminiowego kształtownika. W kierunku wzdłużnym kształtownika o zasadniczo prostokątnym przekroju na dwóch naprzeciwległych bokach kształtownika ukształtowane są powierzchnie wsporcze tych segmentów, tak że wielkość powierzchni wsporczych oddzielonych lub odpiłowanych segmentów wynika po prostu z odstępów pomiędzy miejscami podziału kształtownika. Wielkość powierzchni wsporczych można więc elastycznie dopasować do wielkości sił przenoszonych przez powierzchnie wsporcze. Dzięki temu bez trudności

188 024 można realizować również duże powierzchnie wsporcze, które zapewniają niewielkie ciśnienia wywierane na powierzchnie. Nie trzeba stosować żadnego materiału o szczególnie dużej wytrzymałości, co znów oszczędza narzędzie służące do oddzielania i obróbki.

Według wynalazku, jak wspomniano wyżej, w celu utrzymania segmentów w stanie połączonym, w kierunku wzdłużnym z możliwością wychylenia w jedną tylko stronę, zaopatruje się je w walec przegubu i panewkę przegubu. Walec przegubu przy jednym końcu odcinka oraz obejmująca go częściowo panewka przegubu przy końcu bezpośrednio sąsiadującego odcinka tworzą przechylny przegub o zakresie przechylności wystarczającym do zmiany kierunku elementu przenoszącego, zwykle o 90°. Panewka przegubu oraz walec przegubu są ukształtowane przy dwóch przeciwległych krawędziach kształtownika, a więc nie muszą być kształtowane z segmentów po ich odcięciu.

Usytuowanie wspomnianego wyżej przelotowego otworu w każdym segmencie w pobliżu strony przyporu odcinka nie pogarsza możliwości wychylania.

Giętki element łączący lub linka stalowa jest, korzystnie według wynalazku, przy pierwszym końcu połączony ze skrajnym zewnętrznym odcinkiem elementu przenoszącego, a przy swym drugim końcu, jak wspomniano, w pobliżu przeciwległego odcinka końcowego elementu przenoszącego, jest ciągnięty przez sprężynę. Jest to środek bezpieczeństwa szczególnie odpowiedni na zewnątrz obudowy, w której jest lub są ułożyskowane obrotowo zwłaszcza wałek lub wałki zębate. Natomiast w obudowie urządzenia z pojedynczym wałkiem i pojedynczym elementem przenoszącym mogą wystarczyć dwie wzajemnie równoległe płaskie powierzchnie prowadzące, pomiędzy którymi prowadzony jest element przenoszący.

W najprostszej postaci wykonania odcinki wycięte z kształtownika mają w przybliżeniu kształt prostopadłościanu. Mogą one sprzęgać się, od swej strony przyporu, z wałkiem zębatym i bez bocznego wyginania się, poprzez prostoliniowy odcinek utworzonego z nich prostego elementu przenoszącego, przenosić znaczne siły nacisku, na przykład na okno.

Zastosowanie układu dwóch pasków zębatych łączących się ze sobą, jak w zamku błyskawicznym, dzięki występom według wynalazku, pozwala na uniknięcie bocznego wygięcia prostoliniowego odcinka. Tych występów nie należy mylić z uzębieniem wałków zębatych, które korzystnie, ale nie wyłącznie, mogą być wykonane jako uzębienie palcowe.

Przykłady wykonania wynalazku są przedstawione na rysunku, w którym: fig. 1 jest widokiem z góry części pierwszego urządzenia do przenoszenia siły nacisku w obszarze wałka zębatego, fig. 2 jest widokiem z góry drugiego przykładu wykonania z dwoma paskami zębatymi, które są prowadzone razem pomiędzy dwoma wałkami zębatymi jak w zamku błyskawicznym, w obszarze części kanału prowadzącego, fig. 3 jest widokiem z góry trzeciego przykładu wykonania z elementem przenoszącym, który złożony jest z segmentów kształtownika, fig. 4 jest widokiem z góry odcinka kształtownika będącego szczegółem fig. 3, fig. 5 jest widokiem z góry czwartego przykładu wykonania z dwoma elementami przenoszącymi, które są złożone z segmentów kształtownika, a fig. 6 jest widokiem z góry segmentu będącego szczegółem fig. 5.

Na figurze 1 przedstawiony jest pasek zębaty 1, na którego jednej stronie, na rysunku wewnętrznej, wykonane jest zwykłe uzębienie, które zachodzi w odpowiednie uzębienie wałka zębatego 3. Ten wałek zębaty 3 prowadzi pasek zębaty 1 w przybliżeniu na jednej czwartej swego obwodu zewnętrznego od prostego odcinka 4 do dalszego odcinka 5, przy czym pewien odcinek paska zębatego 1 może być podparty bez funkcji przekazywania siły i w sposób pozwalający na oszczędność miejsca (nie pokazany).

W obszarze, w którym następuje zmiana kierunku znajduje się kanał prowadzący 6, który ogranicza z jednej strony zewnętrzny obwód wałka zębatego 3 i służy do tego, aby pasek zębaty 1 przylegał do wałka zębatego 3 również wtedy, gdy pasek zębaty 1 nic jest silnie napięty, ale przenosi nacisk, zwłaszcza od wałka zębatego 3 poprzez prosty odcinek 4 do nie pokazanego przedmiotu, przykładowo przechylnego okna lub klapy.

W celu przenoszenia siły nacisku pasek zębaty 1 jest grubszy niż normalnie, a na swej stronie zewnętrznej 7 ma nacięcia, np. 8, 9, które ograniczają z boków klockowe występy 10.

188 024

Jak pokazano na rysunku, nacięcia przebiegają pod kątem prostym do kierunku wzdłużnego paska zębatego, który na fig. 1 jest oznaczony strzałką 11, w odniesieniu do prostego odcinka 4. Na fig. 1 pokazano ponadto w przybliżeniu cylindryczne wycięcie 12 przy podstawie każdego nacięcia, np. 8, aby uniknąć tam szkodliwego działania karbu.

Przenoszenie siły nacisku następuje na prostym odcinku 4, przy czym klockowe występy 10 pod działaniem siły nacisku przylegają do siebie, tak że powstaje praktycznie kształtowe połączenie z napędem.

W celu wytwarzania takiej siły nacisku wałek zębaty 3 może być napędzany silnikiem w kierunku strzałki 13 zgodnie z ruchem zegara.

Przy przeciwnym kierunku obrotu wałka zębatego 3 część paska zębatego 1 jest w obszarze prostego odcinka 4 ciągnięta, a pasek zębaty 1 może być w obszarze wałka zębatego 3 zaginany w przedstawionym kierunku, przy czym dalszy odcinek 5 paska zębatego, po stronie napędu, jest schowany.

W drugim wykonaniu według fig. 2 dwa paski zębate 14 i 15 przebiegają pomiędzy dwoma zębatymi wałkami 17, 18. Te paski zębate 14, 15 są w szczelinie 19 utworzonej pomiędzy wałkami zębatymi 17, 18 łączone, jak w zamku błyskawicznym, w jeden zespół, który poprzez prostoliniowy odcinek 16 przebiega do nie pokazanego przedmiotu poruszanego, na przykład okna lub klapy.

Oba paski zębate 14, 15 mają klinowe występy, np. 20, 21, na swych zewnętrznych stronach 22, 23. Te klinowe występy 20, 21 są umieszczone na każdym z dwóch pasków zębatych 14, 15 w kierunku wzdłużnym jeden za drugim, tu w kierunku oznaczonym strzałką 24, przy czym pomiędzy dwoma sąsiednimi klinowymi występami istnieje luka 25, która jest utworzona przez graniczące ze sobą klinowe występy tak, że klinowy występ drugiego paska zębatego, tu 15, wchodzi w tę lukę, kiedy oba paski zębate 14, 15 są prowadzone razem w szczelinie 19 pomiędzy zębatymi wałkami 17, 18. W tym celu klinowe występy są utworzone symetrycznie względem osi symetrii 26, a mianowicie ze stosunkowo wąską stopką 27 i z rozszerzającym się od niej na zewnątrz obszarem 28, który od zewnątrz jest zamknięty przez ukształtowaną wycinaniem główkę 29. W obszarze obu zazębionych ze sobą, na kształt zamka błyskawicznego, pasków zębatych, przykładowo przy prostoliniowym odcinku 16. klinowe występy mogą wypełniać luki 25 i przylegać do siebie rozszerzającymi się obszarami przenosząc siłę nacisku.

Urządzenie to jest uzupełnione częścią 30 kanału prowadzącego, która jest wykonana symetrycznie względem prostoliniowego odcinka 16, dokładniej względem jego nie zaznaczonej osi środkowej. Ta część 30 kanału prowadzącego ma wspólny prosty odcinek 31 kanału prowadzącego dla obu zazębionych ze sobą pasków zębatych 14, 15, które są prowadzone przez ten odcinek kanału prowadzącego w kierunku prostego odcinka 16. Ponadto część 30 kanału prowadzącego zawiera dwa wykonane podobnie do kanału prowadzącego 6 na fig. 1 częściowo zakrzywione odcinki 32, 33 kanału prowadzącego, które obejmują wałki zębate 17, 18 w przybliżeniu na jednej czwartej jego obwodu zewnętrznego. Na ostatnio wymienionych częściowo zakrzywionych odcinkach 32, 33 kanału prowadzącego następuje zmiana kierunku poszczególnych pasków zębatych 14, 15 o około 90° do położenia, przy którym końce tych pasków zębatych mogą być wsparte zasadniczo bez siły i przy oszczędności miejsca. W miejscu, do którego prowadzą linie odniesienia dla szpary 19 pomiędzy wałkami zębatymi 17, 18, częściowo zakrzywione odcinki 32, 33 kanału prowadzącego przebiegają klinowo ku sobie i tworzą tam miejsce rozdzielania dla obu pasków zębatych 14, 15. Przedstawione na fig. 2 urządzenie razem z częścią 30 kanału prowadzącego jest wykonane jako bardzo zwarte i pozwala oczekiwać niezawodnego działania.

Na figurze 3 przedstawiona jest trzecia postać wykonania urządzenia do przenoszenia siły nacisku ma element przenoszący 34. Jest on złożony zasadniczo z usytuowanych obok siebie segmentów 35 kształtownika nie pokazanego w całości. Jeden taki segment jest na fig. 4 pokazany oddzielnie, natomiast na fig. 3 wiele takich segmentów kształtownika jest pokazanych w przekroju poprzecznym. Kierunek wzdłużny elementu przenoszącego 34 z fig. 3, oznaczony strzałką 36, nie odpowiada kierunkowi wzdłużnemu 37 kształtownika z fig. 4. Segmenty 35

188 024 kształtownika są w kierunku wzdłużnym 36 elementu przenoszącego usytuowane praktycznie obok siebie poprzecznie do kierunku wzdłużnego 37 pierwotnego kształtownika.

Każdy segment 35 kształtownika ma powierzchnię przyporu 38, która nadaje się do wprowadzenia jej w uzębienie palcowe obrotowo ułożyskowanego wałka zębatego 39 - patrz fig. 3. Segment 35 kształtownika ma dwie przeciwległe płaskie powierzchnie wsporcze 40, 41, tak że usytuowane obok siebie segmenty kształtownika są oparte o siebie tymi powierzchniami wsporczymi i mogą przenosić siły nacisku, patrz fig. 3. W przybliżeniu prostopadłościenny lub skrzynkowy odcinek jest uzupełniony przez lekko wypukłą zewnętrzną stronę 42.

Aby każde dwa sąsiednie tego rodzaju segmenty kształtownika mogły po jednej stronie być łączone ze sobą wychylnie, mają one na końcu, na którym powierzchnia przyporu 38 styka się z powierzchnią wsporczą 40, panewkę 43 przegubu, która nadaje się do częściowego obejmowania cylindra 44 przegubu sąsiedniego segmentu kształtownika. W odniesieniu do jednego i tego samego segmentu kształtownika 35, walec 44 przegubu jest zawsze wykonany na jego drugim końcu, mianowicie w miejscu, w którym strona przyporu styka się z powierzchnią wsporczą 41. Na fig. 3 pokazane jest, jak panewka 43 przegubu obejmuje walec 44 przegubu sąsiedniego segmentu kształtownika. Panewka 43 przegubu nie obejmuje przy tym cylindra 44 przegubu całkowicie, ale tylko na tyle, żeby sąsiadujące ze sobą odcinki mogły zostać wystarczająco odchylone od siebie, aby element przenoszący 34 ukształtował się zgodnie z częścią obwodu zębatego wałka 39, wokół którego jest przegięty. Całkowita zmiana kierunku wynosi przy tym w tym przykładzie 90°, tak że sąsiadujące ze sobą odcinki są względem siebie wychylone o mniej niż 90°.

W celu zabezpieczenia, aby tak połączone segmenty kształtownika 35 nie mogły odłączyć się od siebie bocznie, to znaczy prostopadle do płaszczyzny rysunku, gdzie nie są trzymane razem przez inne elementy, segmenty kształtownika te mają w pobliżu swej strony przyporu i równolegle do niej przebiegające otwory przelotowe 45, które są pokazane tylko w przekrojach na fig. 3 lub 5. Przez te otwory przelotowe może być przeprowadzona nie pokazana linka stalowa, która łączy ze sobą odcinki elementu przenoszącego, przy czym zewnętrzny koniec linki stalowej jest połączony z odcinkiem zewnętrznym, natomiast przeciwległy koniec linki stalowej jest ciągnięty przez sprężynę 46. Obszar, na którym przylegające do siebie segmenty 35 kształtownika elementu przenoszącego 34 mogą przenosić siłę nacisku na poruszany element, np. okno, zaznaczony jest na fig. 3 klamrą 47. Obszar ten jest usytuowany swobodnie na zewnątrz kanału prowadzącego 48.

W postaci wykonania według fig. 5 kanał prowadzący 49 ma analogicznie do kanału prowadzącego 30 z fig. 2 tę cechę, że dwa poziome odcinki kanału prowadzącego schodzą się klinowo na przedłużeniu szczeliny 50 pomiędzy dwoma przeciwległymi obrotowymi wałkami zębatymi 51, 52, aby umożliwić łączenie i rozłączanie dwóch elementów przenoszących 53 i 54, które złożone są z przeznaczonych do tego celu segmentów 55 kształtownika na kształt zamka błyskawicznego.

Taki segment 55 kształtownika jest pokazany na fig. 6. Złożony jest on zasadniczo z płaskiej, prostopadłościennej części 56 segmentu, która graniczy z powierzchnią przyporu 57, oraz z występu 58 ukształtowanego klinowo tak, że pomiędzy dwoma sąsiednimi występami segmentów kształtownika jednego elementu przenoszącego, np. 53, usytuowany jest jeden klinowy występ drugiego elementu przenoszącego, np. 54. Dzięki temu te występy tworzą uzębienie, patrz fig. 5, nad nie pokazanymi osiami wałków zębatych 51, 52.

Wystający z kanału prowadzącego 49 obszar zazębionych ze sobą elementów przenoszących 53, 54 jest oznaczony identyfikatorem 59. W obszarze tym elementy przenoszące, chociaż nie są prowadzone bocznie, mogą przenosić znaczne siły nacisku na część złączową 60 bez wychylania się na boki.

Usytuowane obok siebie segmenty elementu przenoszącego 53 oraz 54 mogą być znów trzymane razem przez nie pokazaną linkę stalową, która jest przeprowadzona przez otwory przelotowe 61.

Claims (16)

Zastrzeżenia patentowe

1 Urządzenie do przenoszenia siły, zwłaszcza siły nacisku za pomocą dwóch podłużnych elementów przenoszących, podzielonych na segmenty, nadających się do jednostronnego wyginania, które są połączone wzdłużnie na zasadniczo prostoliniowym odcinku, jak w zamku błyskawicznym, przy czym te podłużne elementy przenoszące są z jednej strony uzębione, a na tylnej stronie, odwrotnej względem strony uzębionej, wzdłuż całego elementu przenoszącego mają usytuowane jeden za drugim występy klinowe, pomiędzy którymi są luki, tak że występy klinowe obu elementów przenoszących, mają na odcinku prostoliniowym zdolność wzajemnego zazębiania się na przemian, jak w zamku błyskawicznym, znamienne tym, że elementami przenoszącymi są paski zębate (14, 15), a występy klinowe (20, 21), w widoku z boku paska zębatego (14, 15), przechodzą od swej wąskiej stopki (27) na tylnej stronie paska zębatego (14,15), rozszerzając się od tej wąskiej stopki (27) na zewnątrz symetrycznie względem jednej osi symetrii (26), która przebiega prostopadle do kierunku wzdłużnego paska zębatego (14, 15), zaś od zewnątrz występy klinowe (26) są ukształtowane w główkę (29), w przybliżeniu prostopadłościenną.

2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że boki klinowych występów (20, 21) w miejscach przejścia pomiędzy rozszerzającym się obszarem (28) a główką (29) są zaokrąglone.

3. Urządzenie według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że pasek zębaty (14, 15) jest poprowadzony wokół wałka zębatego (17,18).

4. Urządzenie według zastrz. 3, znamienne tym, że przy wałku zębatym (17, 18) usytuowany jest częściowo krzywoliniowy kanał prowadzący (30) paska zębatego (14,15), który przykrywa pasek zębaty (14,15) na części obwodu wałka zębatego (17,18).

5. Urządzenie według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że w układzie dwóch pasków zębatych (14, 15), które są wzdłuż zasadniczo prostoliniowego odcinka (16) prowadzone razem jak w zamku błyskawicznym, układ kanału prowadzącego (30) jest wykonany symetrycznie względem tego prostoliniowego odcinka (16), przy czym z każdej strony jest po jednym wałku zębatym (17,18), na którym zakrzywia się jeden pasek zębaty (14,15), a wałek zębaty (17,18) jest przez częściowo zakrzywiony odcinek (32, 33) kanału prowadzącego, od zewnątrz częściowo przykryty, przy czym wspólny prosty odcinek (31) kanału prowadzącego (30) jest usytuowany na przedłużeniu szczeliny (19) pomiędzy wałkami zębatymi (17,18) po jednej stronie, a ponadto po drugiej stronie szczeliny (19) na jej przedłużeniu oba częściowo zakrzywione odcinki (32,33) kanału prowadzącego (30) przykrywające częściowo wałki zębate (17,18) schodzą się klinowo i tworzą tam miejsce rozdzielania obu pasków zębatych (14,15).

6. Urządzenie według zastrz. 5, znamienne tym, że prosty odcinek (31) oraz odcinki częściowo zakrzywione (32, 33) kanału prowadzącego są częściami składowymi kanału prowadzącego (30).

7. Urządzenie do przenoszenia siły, zwłaszcza siły nacisku, wzdłuż zasadniczo prostoliniowego odcinka z co najmniej jednym podłużnym elementem przenoszącym, podzielonym na segmenty, nadającym się do jednostronnego wyginania, przy czym element przenoszący złożony jest z segmentów, z których każdy posiada powierzchnię przyporu, którą wchodzi w uzębienie obrotowo ułożyskowanego wałka zębatego i który ma usytuowane zasadniczo pod kątem prostym do powierzchni przyporu, płaskie powierzchnie wsporcze, a ponadto wiele takich segmentów ze zwróconymi ku sobie powierzchniami wsporczymi jest umieszczonych zasadniczo obok siebie, przy czym te segmenty są wyposażone w środki, które przeznaczone są do tego, by te segmenty trzymać razem zasadniczo jednostronnie wychylnie wokół osi poprzecznej względem kierunku wzdłużnego elementu przenoszącego, znamienne tym, że element przenoszący (34, 53, 54) złożony jest z segmentów (35, 55) kształtownika, a środkami przeznaczonymi do tego, by trzymać razem segmenty (35, 55) kształtownika zasadniczo

188 024 jednostronnie wychylnie w kie.runku wzdłużnym (36), jest cylinder (44) przegubu ukształtowany z segmentu (35, 55) kształtownika przy jego pierwszym końcu w kierunku wzdłużnym (37) względem powierzchni przyporu (38, 57) oraz panewka (43) przegubu utworzona przy jego drugim końcu w kierunku wzdłużnym (37) względem powierzchni przyporu (38, 57), która to panewka (43) przegubu ma za zadanie częściowo obejmować cylinder (44) przegubu sąsiedniego segmentu (35, 55) kształtownika tak, że te segmenty (35, 55) kształtownika są względem siebie przechylne wokół osi poprzecznej, przy czym panewki (43) przegubu dwóch sąsiednich segmentów (35, 55) kształtownika nadają się do sprzężenia z uzębieniem wałków zębatych (39, 51, 52).

8. Urządzenie według zastrz. 7, znamienne tym, że segmenty (35, 55) kształtownika są zabezpieczone przed wzajemnym przesunięciem w kierunku poprzecznym do elementów przenoszących, za pomocą trzpienia, który jest prowadzony w kierunku poprzecznym, poprzez przelotowy otwór cylindra (44) przegubu i przykrywa z boku panewkę (49) przegubu.

9. Urządzenie według zastrz. 7, znamienne tym, że środki przeznaczone do trzymania razem segmentów (35, 55) kształtownika w kierunku wzdłużnym (36) elementu przenoszącego, nadających się do zasadniczo jednostronnego wychylenia, polegają na tym, że każdy segment (35, 55) ształtownika posiada co najmniej jeden przelotowy otwór (45) usytuowany od kątem prostym do powierzchni wsporczej (40, 41) oraz równolegle do powierzchni przyporu (38, 57) i w jej pobliżu, przy czym co najmniej jeden podłużny, giętki element łączący przechodzi przez otwory przelotowe (45) segmentów (35, 55) kształtownika usytuowanych zasadniczo obok siebie.

10. Urządzenie według zastrz. 9, znamienne tym, że podłużnym giętkim elementem łączącym jest linka z drutu.

11. Urządzenie według zastrz. 9 albo 10, znamienne tym, że zewnętrzny koniec podłużnego giętkiego elementu łączącego jest ciągnięty przez sprężynę (46).

12. Urządzenie według zastrz. 7 albo 8 albo 9 albo 10, znamienne tym, że ma dwie wzajemnie równoległe i umieszczone nieruchomo płaskie powierzchnie prowadzące, pomiędzy którymi element przenoszący jest prowadzony bocznie, zwłaszcza w obszarze obrotowo ułożyskowanych wałków zębatych (39, 51, 52).

13. Urządzenie według zastrz. 7 albo 8 albo 9 albo 10, znamienne tym, że segmenty (35) kształtownika są wykonane w przybliżeniu w kształcie prostopadłościanu.

14. Urządzenie według zastrz. 7 albo 8 albo 9 albo 10, znamienne tym, że segmenty (55) kształtownika nad swą płaską prostopadłościenną częścią (56) mają na swej stronie zewnętrznej klinowy występ (58), tak że dwa prowadzone razem stronami zewnętrznymi do siebie, elementy przenoszące z takich segmentów (55) kształtownika, zazębiają się ze sobą, jak w zamku błyskawicznym.

15. Urządzenie według zastrz. 7 albo 8 albo 9 albo 10, znamienne tym, że segmenty (55) kształtownika są wypiłowane z kształtownika aluminiowego.

16. Urządzenie według zastrz. 1 albo 2 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10, znamienne tym, że uzębienie wałka zębatego (17, 18,39, 51, 52) jest ukształtowane jako uzębienie palcowe.

Wynalazek dotyczy urządzenia do przenoszenia siły, zwłaszcza siły nacisku, wzdłuż zasadniczo prostoliniowego odcinka, z co najmniej jednym podłużnym, podzielonym na segmenty elementem przenoszącym zdatnym do wyginania w jedną stronę.