PL187064B1

PL187064B1 - Zastosowania gabapentyny do leczenia i/lub zapobiegania stanom lękowym

Info

Publication number: PL187064B1
Application number: PL95318268A
Authority: PL
Inventors: Geoffrey N. Woodruff; Nicolas S. Gee; Lakhbir Singh; Jason P. Brown
Original assignee: Warner Lambert Co
Priority date: 1994-07-27
Filing date: 1995-07-11
Publication date: 2004-05-31
Also published as: RO120041B1; JPH10503490A; NZ290050A; AU703428B2; EP0804182A2; HU0102043D0; AU3006995A; WO1996003122A3; DE69526972D1; MX9606674A; CZ16297A3; SK9097A3; WO1996003122A2; ES2176334T3; PT804182E; RU2168982C2; HU0102041D0; CA2193384A1; HU0102040D0; EP0804182B1

Abstract

1. Zastosowanie zwiazku o ogólnym wzorze (1): w którym R1 oznacza wodór lub nizsza grupe C 1 - C8-alkilowa, a n jest równe 4, 5 lub 6, albo jego farmaceutycznie dozwolona só l, jako skladnik aktywny do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej do leczenia i/lub zapobiegania stanom lekowym u ssaków. 4. Zastosowanie zwiazku o ogólnym wzorze (1): w którym R1 oznacza wodór lub nizsza grupe C 1 - C8-alkilowa, a n jest równe 4, 5 lub 6, albo jego farmaceutycznie dozwolona sól, jako skladnik aktywny do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej do leczenia i/lub zapobiegania napadom paniki u ssaków. PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie gabapentyny do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej do leczenia i/lub zapobiegania stanom lękowym u ssaków. Bardziej szczegółowo, wynalazek ten dotyczy nowych terapeutycznych zastosowań gabapentyny, jej pochodnych i jej farmaceutycznie dozwolonych soli.

Opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5,084,479 dotyczy sposobu leczenia zaburzeń neurodegeneracyjnych.

Takimi zaburzeniami neurodegeneracyjnymi są przykładowo choroba Alzheimera, choroba Huntingdona, choroba Parkinsona i stwardnienie zanikowe boczne. Opis ten dotyczy również leczenia tych zaburzeń neurodegeneracyjnych, które określane są jako ostre urazy mózgu. Do schorzeń tych należą (ale bez ograniczania się tylko do nich): udar mózgowy, uraz czaszkowy i zamartwica.

Nazwa „udar” oznacza chorobę naczyniową mózgu lub „katastrofę krążeniową” (CVA) i obejmuje ostry udar zakrzepowo-naczyniowy. Należy tu zarówno niedokrwienie ogniskowe jak i ogólne. Termin ten obejmuje też przejściowe napadowe niedokrwienie mózgu, a także inne problemy związane z niedokrwieniem mózgu. Termin ten przydatny jest także w przypadku chorego poddawanego endarterektomii tętnicy szyjnej lub, ogólnie, w przypadku innych naczyniowo-mózgowych lub naczyniowych zabiegów chirurgicznych lub zabiegów diagnostycznych, włączając w to angiografię mózgową itp.

187 064

Do innych przypadków należą: uraz rdzenia kręgowego lub uszkodzenia na tle niedotlenienia ogólnego, niedotlenienia narządów i tkanek, hipoglikemii, niedociśnienia, jak również podobne uszkodzenia obserwowane podczas przeprowadzania zabiegów w przypadku zatoru, hiperfuzji oraz niedotlenienia narządów i tkanek.

Jednakże opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 5,084,479 nie ujawnia żadnych środków farmaceutycznych zawierających gabapentynę, które byłyby przeznaczone do leczenia stanów lękowych lub też napadów paniki.

Opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4,024,175 (podobnie jak wydzielony z niego opis patentowy nr 4,087,544) obejmuje związki według niniejszego wynalazku, sposoby ich wytwarzania i szereg zastosowań tych związków. Dla tego typu związków ujawniono tam następujące dziedziny zastosowań: działanie zabezpieczające przed skurczom wywołanym przez tiosemikarbazyd; działanie zabezpieczające przed skurczem wywołanym przez kardiazol; w niektórych chorobach mózgowych, przykładowo do leczenia niektórych postaci epilepsji, ataków omdleń, hipokinezy, urazów czaszkowych; oraz stosowanie w celu poprawienia czynności mózgu. Związki te są szczególnie przydatne do leczenia pacjentów w wieku podeszłym. Toteż wspomniane opisy patentowe włączone do niniejszego opisu jako odnośniki literaturowe, jednakże ujawnione w tych dokumentach dziedziny zastosowań nie obejmują leczenia stanów lękowych ani napadów paniki.

W powyższych odnośnikach nie ma żadnych ujawnień, czyniących oczywistym obecny wynalazek, dotyczący nowych zastosowań związków (opisanych w patencie Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4,024,175) do leczenia stanu lękowego.

Gabapentyna (Neurontin®) jest strukturalnym analogiem kwasu γ-aminomasłowego (GABA), będącego głównym inhibicyjnym przekaźnikiem nerwowym w mózgu ssaków. Jednakże, inaczej niż ma to miejsce w przypadku GABA, związek ten łatwo przenika przez barierę krew-mózg i nie oddziaływuje wzajemnie ani z receptorami GABAą ani z GABAb [D.G. Bartoszyk i W. Reimann: „Preclinical characterization of the anticonvulsant gabapentin”, w: 16th Epilepsy International Congress. Abstracts (Ciba-Geigy), str. 1 (1985)]. Na dużej liczbie zwierzęcych modeli napadowych wykazano, że związek ten odznacza się aktywnością przeciwdrgawkową. Zakres tej przeciwdrgawkowej aktywności gabapentyny, zapowiadany na podstawie wyników wspomnianych badań przedklinicznych, obejmuje napady padaczkowe tak częściowe jak i uogólnione. Potwierdzają to wyniki badań klinicznych [K.L. Goe, E.M. Sorkin: „Gabapentin: A review of its pharmacological properties and clinical potential in epilepsy”. Drug Evaluation, 46/3, 409 - 427 (1993)]. Międzynarodowa publikacja zgłoszenia patentowego WO 93/23383 ujawnia zastosowanie analogów kwasu y-aminomasłowego (GABA) i kwasu L-glu-taminowego jako leków przeciwdrgawkowych. Ujawniono tam także zastosowanie ich do leczenia depresji, lęku i psychozy. Jednakże ujawnione w tej publikacji związki są zasadniczo różne pod względem strukturalnym od gabapentyny.

Międzynarodowa publikacja WO 92/22302 ujawnia wyniki badań prowadzonych nad leczeniem za pomocą gabapentyny oraz nad jakością życia, przy czym dokument ten wymienia dziesięć, przypadków chorobowych wskazanych oraz niewskazanych do takiego leczenia. W publikacji tej stany lękowe są wymienione jako jeden z przypadków chorobowy, w którym niewskazane jest leczenie gabapentyną.

W publikacji zatytułowanej „Epilepsy”, vol.34, sup.6, 1993, ujawniono zastosowanie awermektyn do leczenia stanów lękowych. Jednakże awermektyny są związkami o zasadniczo innej budowie strukturalnej od gabapentyn, i w przeciwieństwie do tych ostatnich mają właściwości agonistyczne wobec GABA.

Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie związku o ogólnym wzorze (1):

H2N-CH2-C-CH2-COOR1 (CH2)n w którym R_t oznacza wodór lub niższą grupę Ci - Cg-alkilową, a n jest równe 4, 5 lub 6, albo jego farmaceutycznie dozwoloną sól, jako składnik aktywny do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej do leczenia i/lub zapobiegania stanom lękowym u ssaków. Składnik aktywny korzystnie stanowi gabapentyna lub jej farmaceutycznie dozwolona sól. Składnik aktywny lub

187 064 jego farmaceutycznie dozwoloną sól korzystnie stosuje się w dawce pojedynczej wynoszącej 5 mg do 50 mg w przypadku podawania pozajelitowego, lub 50 mg do 600 mg w przypadku podawania dojelitowego.

Przedmiotem wynalazku jest także zastosowanie związku o ogólnym wzorze (1):

H₂N-CH2-C-CH2-COORi (CH₂)n w którym Ri oznacza wodór lub niższą grupę Ci - Cg-alkilową, a n jest równe 4, 5 lub 6, albo jego farmaceutycznie dozwoloną sól, jako składnik aktywny do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej do leczenia i/lub zapobiegania napadom paniki u ssaków. Składnik aktywny korzystnie stanowi gabapentyna lub jej farmaceutycznie dozwolona sól. Składnik aktywny lub jego farmaceutycznie dozwoloną sól korzystnie stosuje się w dawce pojedynczej wynoszącej 5 mg do 50 mg w przypadku podawania pozajelitowego, lub 50 mg do 600 mg w przypadku podawania dojelitowego.

Gabapentyna znajduje obecnie kliniczne zastosowanie w leczeniu napadów padaczkowych częściowych i napadów padaczkowych częściowych połączonych z wtórnym uogólnieniem u chorych w przypadku niedostatecznej skuteczności zwalczania choroby lub nie tolerujących typowych sposobów jej leczenia. Sposób działania gabapentyny poprzednio był nieznany, ale sądzono, że wywołuje on zaistnienie nowego, dotychczas nie określonego mechanizmu działania angażującego powinowactwo do poprzednio nie zidentyfikowanego miejsca wiązania w mózgu [D. R. Hill i in.: „Localization of [³H]Gabapentin to a novel site in rat brain: autoradiographic studies”, Eur. J. Pharmacol.-Mol. Pharmacol. Sec., 244, 303 - 309 (1993)] oraz, że [3H]gabapentyna wiąże się z nowym miejscem znajdującym się w korowych synaptycznych błonach komórkowych szczura [N. Suman-Chaukan i in., British Journal of Pharmacology Proceedings Supplement, 71P, 10 - 12 lipca (1991)].

Obecnie, twórcy niniejszego wynalazku dokonali wyodrębnienia i oczyszczenia białka wiążącego gabapentynę i ustalili sekwencję pierwszych dziesięciu reszt aminokwasowych (EPFPS-AVTIK). Z otrzymanych wyników wydedukowano, że białko wiążące gabapentynę stanowi podjednostkę α₂δ mózgowego kanału wapniowego mózgu. Dalsze związki, które oddziaływują wzajemnie z podjednostką σ2δ kanału Ca2+ będą wykazywać aktywność polegającą na powodowaniu ustąpienia lęku, leczeniu/zapobieganiu napadowi paniki i działaniu przeciwdrgawkowym. Obecnie odkryto, że gabapentyna, izobutyloGABA i podobne związki wiążą się z białkiem wiążącym [3h] gabapentynę w mózgu szczura, świni i człowieka.

W opisywanej obecnie pracy gabapentynę poddano badaniom na czterech modelach zwierzęcych.

Wynalazek niniejszy stanowi nowe zastosowanie znanego związku gabapentyny (Neurotonin®), o nazwie chemicznej: kwas 1 - (aminometylo)cykloheksanomasłowy. Związek ten jest użyteczny jako lek powodujący zniesienie lęku oraz jako lek przydatny w leczeniu i/lub zapobieganiu napadom paniki.

Krótki opis rysunków.

Figura 1 przedstawia działanie gabapentyny w mysim teście z boksem typu światło /ciemność.

Figura 2 przedstawia działanie gabapentyny w szczurzym teście z podniesionym labiryntem typu X.

Figura 3 przedstawia działanie gabapentyny w teście z marmozetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka.

Figura 4 przedstawia działanie gabapentyny i CDP w szczurzym teście konfliktowym.

Szczegółowy opis wynalazku.

Wynalazek niniejszy dotyczy nowych sposobów leczenia stanów lękowych i/lub napadów paniki u ssaka wymagającego takiego leczenia. Leczenie obejmuje podawanie temu ssakowi, w dawkach jednostkowych, w terapeutycznie skutecznej ilości, związku o wzorze:

H₂N-CH2-C-CH₂COORi (CH₂)_n

187 064 w którym Ri oznacza wodór lub niższą grupę alkilową, a n oznacza 4, 5 lub 6, lub jego farmaceutycznie dozwolonej soli. Termin „niższa grupa alkilowa” obejmuje grupy alkilowe o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, zawierające do 8 atomów węgla.

Do korzystnych związków o powyższym wzorze I należą (ale bez ograniczania się tylko do nich) związki następujące: kwas 1-aminometylo-1-cykloheksanooctowy, ester etylowy kwasu 1-aminometylo-1-cykloheksanooctowego, kwas 1-aminometylo-1-cykloheptanooctowy, kwas 1-aminometylo-1-cyklopentanooctowy, ester metylowy kwasu 1-aminometylo-1-cykloheksano-octowego, ester n-butylowy kwasu 1-aminometylo-1-cykloheksanooctowego, ester metylowy kwasu 1-aminometylo-1-cykloheptanooctowego, ester n-butylowy kwasu 1-aminomet.Ylo-1-cykloheptanooctowego, toluenosulfonian, 1-aminometylo-1-cyklopentanooctan, benzenosulfonian i ester n-butylowy kwasu 1-aminometylo-1-cyklopentanooctowego.

Związkiem najkorzystniejszym jest kwas 1-aminometylo-cykloheksanooctowy (gabapentyna).

Kompozycje farmaceutyczne zawierające związki stosowane według niniejszego wynalazku, lub ich sole, wytwarza się za pomocą formułowania związku aktywnego w postać dawki jednostkowej z udziałem farmaceutycznego nośnika. Niektórymi przykładami tego rodzaju dawek jednostkowych są tabletki, kapsułki, pigułki, proszki, wodne i niewodne roztwory 1 zawiesiny do podawania drogą doustną oraz roztwory do podawania drogą pozajelitową, zapakowane w pojemniki zawierające albo jedną dawkę, albo większą ilość dawek jednostkowych, z możliwością podzielenia na dawki pojedyncze. Niektórymi przykładami odpowiednich nośników farmaceutycznych, włączając w to rozcieńczalniki farmaceutyczne, są: kapsułki żelatynowe; cukry, takie jak laktoza i sacharoza; skrobie, takie jak skrobia kukurydziana i skrobia ziemniaczana; pochodne celulozy, takie jak sól sodowa karboksymetylocelulozy, etyloceluloza, metyloceluloza i octanoftalan celulozy; żelatyna; talk; kwas stearynowy; stearynian magnezowy; oleje roślinne, takie jak olej arachidowy, olej bawełniany, olej sezamowy, oliwa, olej kukurydziany i olej kakaowy; glikol propylenowy; gliceryna; sorbitol; glikol polietylenowy; woda; agar; kwasy alginowe; izotoniczny roztwór soli kuchennej; roztwory buforu fosforanowego; a także inne zgodne substancje zwykle stosowane przy wytwarzaniu preparatów farmaceutycznych. Kompozycje stosowane według wynalazku mogą także zawierać inne składniki, takie jak środki barwiące, środki aromatyzujące i/lub środki konserwujące. Substancji tych (jeżeli występują w składzie preparatów) używa się zazwyczaj we względnie niewielkich ilościach. Jeżeli jest to pożądane, omawiane kompozycje mogą zawierać także inne środki lecznicze.

Procentowa zawartość składnika aktywnego w powyższych preparatach może się zmieniać w szerokim zakresie, jednakże w praktycznych przeznaczeniach korzystnie występuje on w ilości wynoszącej co najmniej 10% w przypadku kompozycji w postaci stałej i co najmniej 2% w przypadku pierwotnej kompozycji ciekłej. Najbardziej zadowalającymi kompozycjami są te, w których składnik aktywny obecny jest w ilości o wiele wyższej.

Przedmiotowy związek, lub jego sole, podawany jest albo drogą doustną, albo pozajelitową. I tak, na przykład, użyteczna dawka dożylna wynosi od 5 do 50 mg, a użyteczna dawka doustna wynosi od 50 do 600 mg, korzystnie od 20 do 200 mg.

Postać dawki jednostkowej stosowanej według niniejszego wynalazku może zawierać także inne związki użyteczne w leczeniu stanu lękowego lub chorób połączonych ze stanem lękowym.

Spośród korzyści odnoszonych ze stosowania związków o wzorze I, a zwłaszcza gabapentyny, według niniejszego wynalazku, należy wymienić, na przykład, względnie nietoksyczny charakter omawianego związku, łatwość jego wytwarzania i formułowania, dobre tolerowanie związku przez chorego i łatwość podawania leku drogą dożylną (IV). Poza tym, lek ten nie ulega zmetabolizowaniu w organizmie.

Omawianymi w niniejszym opisie osobnikami poddawanymi leczeniu są ssaki, włącznie z człowiekiem.

Użyteczność związków o powyższym wzorze I, i ich soli, jako środków do zwalczania leku i napadów paniki wykazano w typowych testach farmakologicznych.

187 064

Materiały i metody.

Zwierzęta.

Szczury Hooded Lister (samce, 200 - 250 g) otrzymano z firmy Interfauna (Huntingdon, Zjednoczone Królestwo), a myszy TO (samce, 20 - 25 g) otrzymano z firmy Bantin i Kingman (Hull, Zjednoczone Królestwo). Gryzonie obu gatunków przetrzymywano w grupach po sześć sztuk. Marmozety zwyczajne (Callithrix jacchus) o masie od 280 do 360 g, wyhodowane w Manchester University Medical School (Manchester, Zjednoczone Królestwo) przetrzymywano parami. Wszystkie zwierzęta przetrzymywano z zachowaniem 12-godzinnego cyklu światło/ciemność (zapalanie światła o godzinie / ), przy podawaniu karmy i wody ad libitum. Podawanie leku.

Leki podawano albo dootrzewnowo (IP) albo podskórnie (SC) na 40 minut przed przeprowadzeniem testu, w objętości 1 ml/kg w przypadku szczurów i marmozet i 10 ml/kg w przypadku myszy.

Mysi boks typu „światło/ciemność”.

Zastosowanym aparatem było w tym przypadku pudełko otwarte od góry, o długości 45 cm, szerokości 27 cm i wysokości 27 cm, podzielone na część małą (2/5) i dużą (3/5) przegrodą sięgającą 20 cm powyżej ścianek [B. Costall i in.: „Exploration of mice in a black and white box: validation as a model of anxiety”, Pharmacol. Biochem. Behav., 32, 777 - 785 (1989)].

W środku przegrody, na poziomie podłogi, znajdował się otwór o wymiarach 7,5 x 7,5 cm. Mały przedział był pomalowany na czarno, a duży przedział na biało. Przedział biały oświetlany był 60-watową żarówką wolframową. Całe laboratorium było oświetlane światłem czerwonym. Każdą mysz poddawano testowi w ten sposób, że umieszczano ją w środku białego pomieszczenia i pozwalano jej poznawać nowe otoczenie w ciągu 5 minut. Mierzono czas spędzony po stronie oświetlonej [T. Kilfoil i in.: „Effects of Anxiolytic and anxiogenic drugs on exploratory activity in a simple model of anxiety in mice”, Neuropharmacol., 28, 901 -905 (1989)].

Szczurzy podniesiony labirynt typu X.

Typowy podniesiony labirynt typu X [S.L. Handley i in.: „Effects of a-adrenoceptor agonists and antagonists in a maze-exploration model of 'fear'-motivated behaviour”, NaunynSchiedeberg's Arch. Pharmacol., 327, 1-5 (1984)] zautomatyzowano w sposób poprzednio opisany [Field i in. :„ Auto-mation of the rat elevated X-maze test of anxiety”, Br. J. Pharmacol., 102 (Suppl), 304P (1991)]. Zwierzęta umieszczono w środku labiryntu typu X pyskami skierowanymi ku jednemu z otwartych ramion. W celu określenia oddziaływań znoszących lęk, w 5-minutowym okresie trwania testu mierzono ilość wejść do końcowych półsekcji otwartych ramion i czas w nich spędzony [Costall i in., : „Use of the elevated plus maze do assess anxiolytic potential in the rat”, Br. J. Pharmacol., 96 (Suppl), 312P (1989)].

Test z marmozetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka.

W 2-minutowym okresie trwania testu zarejestrowano ogólną liczbę postaw ciała przyjętych przez zwierzę w odpowiedzi na bodziec zagrażający (człowiek stojący w odległości około 0,5 m od klatki z marmozetą i wpatrujący się w jej oczy). Punktowano takie pozycje ciała jak wpatrywanie się z wytrzeszczonymi oczami, pozycja ogonowa, udawanie obwąchiwania klatki/perszy, zjeżenie się włosów, cofanie się i wygięcie pleców w łuk. Każde zwierzę eksponowano na bodziec zagrażaj acy dwukrotnie w ciągu dnia przeprowadzania testu, a mianowicie przed podaniem i po podaniu leku. Analizowano różnicę między wynikami dwu punktacji z zastosowaniem analizy wariancji w klasyfikacji pojedynczej, a następnie testu t Dunnetta. Wszystkie podania leku wykonano drogą podskórną (SC) i przeprowadzono je po upływie co najmniej 2 godzin od pierwszego (kontrolnego) podziałania bodźcem zagrażającym. Czas przed potraktowaniem wynosił dla każdego związku 40 minut.

Szczurzy test konfliktowy..

Szczury, w komorach roboczych, wytrenowano do naciskania dźwigni, aby w nagrodę otrzymywać pożywienie. Schemat postępowania obejmował naprzemiennie cztery 4-minutowe okresy bez karania przy zmiennej 30-sekundowej przerwie sygnalizowanej włączeniem oświetlenia komory i trzy 3-minutowe okresy z karaniem w stałym stosunku 5 (przez wstrząs stopy jednoczesny z dostarczeniem karmy), sygnalizowane wyłączeniem oświetlenia komory.

187 064

Stopień wstrząsowego podziałania na stopy dostosowano do każdego szczura tak, aby uzyskać mniej więcej od 80 do 90% stłumienia odpowiedzi w porównaniu z odpowiedzią bez kary. Szczury w dniach treningu otrzymywały vehiculum w postaci wodnego roztworu chlorku sodowego.

Wyniki.

Mysi boks typu światło/ciemność.

Dootrzewnowe (IP) podanie gabapentyny (3 - 100 mg/kg) na 40 minut przed testem, w dawkach 10 i 30 mg/kg, powodowało wydłużenie czasu spędzanego przez mysz po oświetlonej stronie boksu, co wskazuje na działanie analogiczne do działania znoszącego lęk (fig. 1). Jednakże, efekt ten znikał przy najwyższej (100 mg/kg) dawce gabapentyny (fig. 1).

Szczurzy podniesiony labirynt typu X.

Podskórne podanie gabapentyny (3 - 100 mg/kg) powodowało wydłużenie czasu spędzanego w końcowych półsekcjach otwartych ramion (% TEOA) i podwyższało procent wejść (% EEOA) do nich (fig. 2). Te wzrosty wskazują na działanie analogiczne do działania znoszącego lęk. Ponadto, wzrost ogólnej ilości wejść zaobserwowano także przy dawce wynoszącej 30 mg/kg.

Test z marmozetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka.

Podskórne podanie gabapentyny (10 - 300 mg/kg) zmniejszało ilość postaw przyjmowanych przez marmosety w odpowiedzi na zagrożenie zachowaniem się człowieka (fig. 3). Wskazuje to na działanie analogiczne do działania znoszącego lęk. W teście tym, aktywność gabapentyny utrzymywała się w bardzo szerokim zakresie dawkowania.

Szczurzy test konfliktowy.

Podanie gabapentyny na 40 minut przed testem powodowało w sposób zależny od wielkości dawki (l - 100 mg/kg) zwiększenie nacisku na dźwignię w okresie z karaniem' przy czym minimalna dawka skuteczna (3 mg/kg) powodowała wzrost 65%. Efekt maksymalny (wzrost 179%) zaobserwowano w przypadku dawki wynoszącej 30 mg/kg. W przypadku najwyższej przebadanej dawki (100 mg/kg), zanotowano zmniejszenie (37,4%) w okresie bez karania, co wskazuje na zaistnienie stanu uspokojenia polekowego/ataksji, czym można wytłumaczyć widoczne zmniejszenie oddziaływania zauważonego w fazie z karaniem. Podobnie, chlordiazepoksyd (1 - 100 mg/kg) powodował w sposób zależny od wielkości dawki zwiększenie nacisku na dźwignię w okresie z karaniem, przy czym MED w wysokości 3 mg/kg powodowała wzrost 128,4%. Efekt maksymalny (wzrost 330,0%) zaobserwowano w przypadku dawki wynoszącej 30 mg/kg. Nie stwierdzono osłabienia odpowiedzi bez karania przy którejkolwiek z przebadanych dawek (fig. 4a i 4b).

Następnie, wykazano, że oddziaływanie gabapentyny, a mianowicie działanie przeciwdrgawkowe i znoszące lęk można odwrócić działaniem D-seryny. To odwrócenie aktywności przez D-serynę wykazało, że wspomniane właściwości odpowiadają zwykłemu mechanizmowi działania. Nie odbywa się to na drodze bezpośredniego wzajemnego oddziaływania między D-seryną a gabapentyną na kompleksie glicyna/receptor NMDA, ponieważ wcześniejsze, przeprowadzone z udziałem radioligandów, badania nad wiązaniem się wykazały, że gabapentyna nie wiąże się z kompleksem glicyna/receptor NMDA [Suman-Chanhan i in., Eur. J. Pharmacol.-Mol. Pharmacol. Sec., 244, 293 - 301 (1993)].

Wiązanie się gabapentyny z podjednostkąc^S kanału wapniowego.

Streszczenie.

Oznaczono częściową N-końcową sekwencję białka wiążącego [³H]gabapentynę mózgu świni. Sekwencja pierwszych 10 reszt, a mianowicie EPFPSAVTIK, jest identyczna z N-końcową sekwencją dojrzałej podjednostki 026 kanału Ca²⁺ typu L z mięśnia szkieletowego królika. Rozmieszczenie miejsc wiążących [³H]gabapentynę w tkankach szczura było z grubsza podobne do rozmieszczenia odnoszącego się do kanałów Ca2+ wrażliwych na dihydropirydynę, jak to określono badaniem z udziałem [³H]nitrendypiny. Rząd wielkości siły ligandów czynnych w miejscu wiążącym [³H]gabapentynę mięśnia był zgodny z rzędem poprzednio sygnalizowanym odnośnie do miejsc CNS. [³H]gabapentyna jest pierwszym opisanym środkiem farmakologicznym, który oddziaływuje wzajemnie z podjeclnostką C26 kanału Ca2+. Sugeruje to, że dla przeciwpadaczkowego działania gabapentyny ważne znaczenie ma modulacja potencjałozależnych neuronowych kanałów Ca2+.

187 064

Materiały.

Mózgi świńskie otrzymano z miejscowej rzeźni i przeniesiono je na lodzie do laboratorium. Składniki buforu otrzymano albo z firmy Sigma Chemical Company, Poole, Dorset, Zjednoczone Królestwo, albo z firmy FSA Supplies, Loughborough, Leicestershire, Zjednoczone Królestwo. [³H]gabapentyna (57,7 Ci/mmol) została zsyntetyzowana na zamówienie w Amersham International, Amersham, Bucks, Zjednoczone Królestwo. Nieznakowaną gabapentynę i enancjomery 3-izobutyloGABA otrzymano z firmy Warner-Lambert, Ann Arbor, Michigan, USA. [3H]Nitrendypinę (75,3 Ci/mmol) otrzymano z DuPont (UK) Ltd, Stevenage, Herts, Zjednoczone Królestwo.

Metody.

Wiązanie [3H]gabapentyny z błonami przeprowadzono sposobem opisanym przez Sumana Chauhana i in. [Eur. J. Pharmacol., 244, 293 (1993)]. Wiązanie [3H]nitrendypiny przeprowadzono w temperaturze pokojowej wciągu 30 minut w 50 mM Tris/l50 mM NaCl/2,5 mM CaCl2 i reakcje kończono za pomocą szybkiego sączenia przez filtry GF/B. Związanie niespecyficzne określano jako związanie dokonane w obecności 1 pM nifedypiny. Otrzymywanie frakcji błony P2 i oczyszczanie białka wiążącego ^Hjgabapentynę odbywało się tak, jak to opisali Gee i in.(1994), (zgłoszono do druku), z tą różnicą, że frakcje aktywne z Sephacryl S4000 frakcjonowano w dalszym ciągu na kolumnie kwas iminodioctowy-Sepharose naładowanej Cu²⁺. Próbkę końcową oczyszczonego białka (około 5 pg) poddano elektroforezie w 10% żelu poliakryloamidowym i przeniesiono na błonę Immobilon P. Plamę zabarwiono przy użyciu Coomassie Blue i pasmo 130 kD wycięto, a następnie poddano sekwencjonowaniu z zastosowaniem sekwenatora Applied Biosystems 477A.

Wyniki.

Sekwencjonowanie białka. Oznaczenia sekwencji N-końcowej dokonano z użyciem obu (różnych) preparatów oczyszczonego białka wiążącego [3H]gabapentynę świni. Sekwencja otrzymana w pierwszych dziesięciu cyklach była to sekwencja EPFPSAVTIK. Przeszukanie w bazie danych GenBank potwierdziło 100% homologię z pierwszymi dziesięcioma resztami dojrzałej podjednostki a2Ó kanału wapniowego typu L mięśnia szkieletowego królika [Ellis i in., Science, 241, 1661 (1988)].

Rozmieszczenie miejsc wiążących [3H]gabapentynę u szczura.

Przeprowadzono badania nad wiązaniem radioligandów, z udziałem albo [^Hjgabapentyny albo [3H]nitrendypiny, przy użyciu błon wypreparowanych z szeregu różnych tkanek szczura. Względnie dużą ilość miejsc wiążących [³H]gabapentynę zaobserwowano w mięśniu szkieletowym. Umiarkowanie dużą ilość znaleziono w korze mózgowej i móżdżku, a mniejszą w przodomózgowiu i w sercu. Śladowe ilości miejsc wiążących [³H]gabapentynę znaleziono w płucu, śledzionie, wątrobie i nerce, podczas gdy w trzustce i jelicie stwierdzono brak tej aktywności. Rozmieszczenie kanałów wapniowych Cu?¹ typu L wrażliwych na dihydropirydynę, jak to określono w badaniu z udziałem [³H]nitrendypiny, było z grubsza podobne do rozmieszczenia w przypadku [³H]gabapentyny, aczkolwiek dla niektórych tkanek zaobserwowano drobne różnice we względnych ilościach, jeśli chodzi o wiązanie się radioligandu.

Wyniki częściowego N-końcowego sekwencjonowania wskazują na to, że białko wiążące [³H]gabapentynę z mózgu świni stanowi podjednostkę a?o potencjałozależnego kanału C/^'.

Opis rysunków.

Figura 1. Działanie gabapentyny w mysim teście z boksem typu światło/ciemność.

Gabapentynę podawano dootrzewnowo (IP) na 40 minut przed rozpoczęciem testu. Mierzono długość czasu spędzonego po oświetlonej stronie boksu typu światło/ciemność. Otrzymane wyniki podano jako średnią (słupki pionowe reprezentują ± SEM) dla 10 zwierząt/grupę.

* Wyraźnie inaczei niz. w przyp adky grupy zwierząt potraktowanych tylko vehiculum (VEH), p < 0,05 (ANOVA, potem test t Dunnetta).

Figura 2. Działanie gabapentyny w szczurzym teście z podniesionym labiryntem typu X.

Gabαpzateaę podawano podskórnie (SC) na 40 minut przed rozpoczęciem testu. Mierzono procent czasu spędzonego w końcowych półsencjacO otwartych ramion (% TOEA)

187 064 i procent wejść do nich (% EEOA), oraz ogólną ilość wejść (TE). Otrzymane wyniki podano jako średnią (słupki pionowe reprezentują± SEM) dla 10 zwierząt/grupę.

* Wyraźnie inaczej niż w przypadku kontroli potraktowanych tylko vehiculum, p < 0,05 (ANOVA, potem test t Dunnetta).

Figura 3. Działanie gabapentyny w teście z marmozetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka.

Każde zwierzę eksponowano na 2-minutowy bodziec zagrażający, przed dawkowaniem i po nim. Badane związki podawano podskórnie (SC) na 40 minut przed rozpoczęciem testu. Otrzymane wyniki podano jako procentowe zmniejszenie ilości przyjmowanych postaw (słupki pionowe reprezentuj ą± SEM) dla 5-6 zwierząt/grupę.

* Wyraźnie inaczej niż w przypadku średnich kontroli dziennych, p < 0,05 (ANOVA, potem test t Dunnetta).

Figura 4. Działanie gabapentyny i CDP w szczurzym teście konfliktowym oraz gabapentyny w teście z marmozetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka.

Gabapentynę i chlordiazepoksyd (CDP) podawano na 40 minut przed rozpoczęciem testu. Otrzymane wyniki wyrażono jako średnie procentowe zmniejszenie lub zwiększenie nacisku na dźwignię (słupki pionowe reprezentują ± SEM) dla co najmniej 5 zwierząt/grupę w dniu przeprowadzania testu, w porównaniu ze średnimi wartościami sprawności otrzymanymi w dwóch poprzednich dniach po podaniu vehiculum. Wyraźnie inaczej niż w przypadku poprzednich dni kontrolnych.

* p < 0,05, ** p < 0,01 (sparowany test t Studenta).

Wyniki przedstawione na figurach pokazują, że oprócz posiadania aktywności przeciwdrgawkowej, gabapentyna przejawia u zwierząt także silne działanie analogiczne do działania znoszącego lęk. I tak, wykazała ona dobrą aktywność analogiczną do aktywności znoszącej lęk w teście z mysim boksem typu światło-ciemność, w szczurzym teście z podniesionym labiryntem typu X, w szczurzym teście konfliktowym i w teście z marmozetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka.

Zakres wielkości dawek, w którym obserwowano działanie gabapentyny analogiczne do działania znoszącego lęk, jest podobny do zakresu, w którym uzyskuje się u zwierząt aktywność przeciwdrgawkową. W szczurzym teście z podniesionym labiryntem typu X i w teście z marmozetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka, zakres działania był podobny do zakresu stwierdzonego w przypadku stosowania benzodiazepiny [Costall i in.(1988); Singh i in.(1991)]. Obecne dane unaoczniąją dalej, że gabapentyna wykazuje dobre działanie analogiczne do działania znoszącego lęk w szczurzym teście konfliktowym. Większość ligandów niebenzodiazepinowych, wywołujących silny efekt analogiczny do efektu znoszenia lęku w szczurzym teście z podniesionym labiryntem typu X i w teście z marmozetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka, przejawia aktywność o wiele słabszą w testach z konfliktem wywoływanym wstrząsem. Zdolność gabapentyny do powodowania dobrego odhamowania zachowania się konfliktowego może oznaczać jej przewagę nad związkami takimi, jak buspiron oraz tymi, które są obecnie poddawane klinicznym badaniom pod względem zdolności leczenia lęku, ale które wykazują tylko bardzo nikłą aktywność w tym teście [na przykład, antagoniści receptora CCKb i 5-HT3; patrz: Broekkamp i in. (1989) (przegląd); Singh i in. (1991)].

Zwłaszcza wyniki testu z marmosetami zagrożonymi zachowaniem się człowieka sugerują rolę gabapentyny w leczeniu napadów paniki.

W następujących przykładach podano dla objaśnienia przykłady preparatów zawierających przedmiotowe związki lub ich sole.

Przykład 1

Preparaty do wstrzykiwań 1 mg do 100 mg/ml

Gabapentyna

Woda do wstrzykiwań USP, q.s.

Związek, lub jego stosowną sól, rozpuszcza się w wodzie i otrzymany tak roztwór przepuszcza przez filtr 0,2 nm. Porcje przesączonego roztworu wprowadza się do ampułek lub fiolek i po szczelnym ich zamknięciu wyjaławia.

187 064

Przykład 2

Kapsułki 50 mg, 100 mg, 200 mg, 300 mg lub 400 mg.

Gabapentyna, 250 g

Laktoza USP, bezwodna, q.s. lub 250 g

Sterotex Powder HM, 5g

Łączy się ze sobą związek i laktozę w mieszarce bębnowej w ciągu 2 minut, całość miesza się jeszcze w ciągu minuty z użyciem pręta wspomagającego, po czym utworzoną tak mieszaninę miesza się ponownie wciągu minuty. Następnie część otrzymanej mieszaniny miesza się ze Sterotex Powder, po czym otrzymaną tak mieszaninę przepuszcza przez sito nr 30 i wprowadza z powrotem do pozostałej mieszaniny. W^^rmie^i^^^ane ze sobą składni ki miesza się jeszcze w ciągu minuty, po czym miesza z użyciem pręta wspomagającego w ciągu 30 sekund, a następnie miesza się jeszcze w bębnie w ciągu minuty. Otrzymaną tak mieszaniną, użytą w ilości 141 mg, 352,5 mg lub 705 mg, napełnia się kapsułki zawierające, odpowiednio, 50 mg, 125 mg i 250 mg.

Przykład 3

Tabletki 5 mg, 100 mg, 200 mg, 300 mg, 400 mg, 500 mg lub 600 mg

Gabapentyna, 125 g

Skrobia kukurydziana NF, 200 g

Celuloza, mikrokrystaliczna, 46 g

Sterotex Powder Hm, 4 g

Woda oczyszczona, q.s. lub 300 ml

Łączy się ze sobą skrobię kukurydzianą, celulozę i związek w mieszarce planetarnej, po czym całość miesza się w ciągu 2 minut. Następnie, do utworzonej mieszaniny wprowadza się wodę i całość miesza w ciągu minuty. Otrzymaną mieszaninę rozkłada się na tacach i suszy w piecu ogrzewanym gorącym powietrzem w temperaturze 50° C, aż do osiągnięcia zawartości wilgoci 1 - 2%. Następnie, wysuszoną mieszaninę miele się w młynie Fitza z przesianiem przez sito nr RH2B, wprowadza z powrotem do poddawanej mieleniu mieszaniny i całość miesza się w ciągu 5 minut za pomocą bębnowania. Z tak utworzonej całkowitej mieszaniny otrzymuje się, przy użyciu stempla o odpowiednich rozmiarach, sprasowane tabletki 150 mg, 375 mg i 750 mg, o zawartości, odpowiednio, 50 mg, 125 mg lub 50 mg.

187 064

C\2

I

O

187 064

CO f

O

I-1 pL,

*r4	flS
υ	-P
xn	ω
0	0
rH	CU
•H	χ:
Φ	o
•H
C	c
Φ
N
ω	0
•ΓΊ	e
Φ	T~1
H
c	N
ε	μ
N	CU

187 064 ε

<υ

-γ4

Ρ (ϋ

X

Ν

ri •»-ł

C ri ρ

ri

X u

φ cc

I

O

Ó

O o

ó

K)

OT •H ri G G cn ri ·η i

O

C=-i

H £

N ri o

-P c

Φ

V o

n

CU 'N n3 ri

G

G ω

•H υ

ri

G

Φ

H

G

Li

O

Jt co

Ό

O

CU

Cn σ>

£ ri £

>1

P

G

Φ

CU ri

X2 ri

O

187 064

Ή c

(0 nS <o

-H

C <0

U <0

N

0) m

m ι

o

Η—I

<0	07 •ri c
c	tP
<0	•H
•H
e	'•N
N	TJ

to	to
3	c
0
4J	3
c	44
0)	, tn
o	•H
0	υ
	<0
CU	c

187 064

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz.

Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Zastosowanie związku o ogólnym wzorze (1):

H2N-CH2-C-CH2-COOR1 (CH2)n w którym R oznacza wodór lub niższą grupę C1 - Cjj-alkilową, a n jest równe 4, 5 lub 6, albo jego farmaceutycznie dozwoloną sól, jako składnik aktywny do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej do leczenia i/lub zapobiegania stanom lękowym u ssaków.
2. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że składnik aktywny stanowi gabapentyna lub jej farmaceutycznie dozwolona sól.
3. Zastosowanie według zastrz. 1, znamienne tym, że składnik aktywny lub jego farmaceutycznie dozwoloną sól stosuje się w dawce pojedynczej wynoszącej 5 mg do 50 mg w przypadku podawania pozajelitowego, lub 50 mg do 600 mg w przypadku podawania dojelitowego.
4. Zastosowanie związku o ogólnym wzorze (1):

H2N-CH2-C-CH2-COOR, (CH2)n w którym r oznacza wodór lub niższą grupę Ci - Cs-alkilową, a n jest równe 4, 5 lub 6, albo jego farmaceutycznie dozwoloną sól, jako składnik aktywny do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej do leczenia i/lub zapobiegania napadom paniki u ssaków.
5. Zastosowanie według zastrz. 4, znamienne tym, że składnik aktywny stanowi gabapentyna lub jej farmaceutycznie dozwolona sól.
6. Zastosowanie według zastrz. 4, znamienne tym, że składnik aktywny lub jego farmaceutycznie dozwoloną sól stosuje się w dawce pojedynczej wynoszącej 5 mg do 50 mg w przypadku podawania pozajelitowego, lub 50 mg do 600 mg w przypadku podawania dojelitowego.