PL178860B1

PL178860B1 - Rura z tworzywa sztucznego oraz sposób jej wytwarzania

Info

Publication number: PL178860B1
Application number: PL96321369A
Authority: PL
Inventors: David C. Harget; Mikael Andersson; Eino M. Holso; Jyri J. Jarvenkyla
Original assignee: Uponor Ltd
Priority date: 1995-01-18
Filing date: 1996-01-17
Publication date: 2000-06-30
Also published as: EP1818586A1; GB2297138B; CZ293247B6; ATE244844T1; ATE360169T1; AU705621B2; DE69637037D1; EP1321703A3; ES2284104T3; EP0804699A1; WO1996022485A1; DE69634787T2; EP1321703B1; FI119447B; GB2297137B; DK0804699T3; DE69629013T2; FI973028A0; EP1321703A2; DE69629013D1

Abstract

1. Rura z tworzywa sztucznego, zlozona z rdzenia wewnetrznego i z polaczonej z nim zewnetrznej warstwy ochronnej, przy czym stosunek srednicy zewnetrznej rury do grubosci warstwy ochronnej wynosi przynajmniej 70:1, korzystnie przynajmniej 100:1, znamienna tym, ze spójnosc zewnetrznej warstwy ochronnej jest wieksza od adhezji miedzy zewnetrzna warstwa ochronna, a rdzeniem wewnetrznym. PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest rura z tworzywa sztucznego, złożona z rdzenia wewnętrznego i z połączonej z nim zewnętrznej warstwy ochronnej.

178 860

Ponadto przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania rury z tworzywa sztucznego złożonej z rdzenia wewnętrznego i połączonej z nim zewnętrznej warstwy ochronnej.

W nowoczesnych instalacjach rurociągowych prowadzonych w gruncie, wykonuje się w nim tunel, przez który przepycha lub przeciąga się rurę do wykopu. W wykopie tym następuje łączenie odcinków rur. W trakcie przepychania lub przeciągania rura podlega działaniu sił zginających, rozciągających, a także ulega ścieraniu. Siły te mogą doprowadzić do uszkodzenia rury i pogorszenia jej własności mechanicznych. Ponadto rura ułożona w gruncie jest narażona, na skutek oddziaływania warunków zewnętrznych, na przenikanie do materiału z którego jest wykonana, różnego rodzaju zanieczyszczeń. Może to wpływać na zmniejszenie żywotności rury.

W trakcie przepychania lub przeciągania rury przez tunel w gruncie, jej powierzchnia może zostać zanieczyszczona. Utrudnia to proces łączenia odcinków rur, zwłaszcza ich zgrzewanie. Dodatkowo proces łączenia odcinków rur może zostać zakłócony na skutek utleniania powierzchni odcinków rur. Niezbędnym jest zatem, przed procesem łączenia odcinków rur, oczyszczenie ich końcówek.

W celu wyeliminowania tych niekorzystnych zjawisk stosuje się rury o różnej budowie.

Z opisu europejskiego zgłoszenia patentowego nr EP 0 474 583 znana jest rura z tworzywa sztucznego, przeznaczona do bezpośredniego układania w gruncie, złożona z rury rdzeniowej zaopatrzonej w zewnętrzny wąż z materiału termoplastycznego, o giętkości większej od materiału rury rdzeniowej. Rura ta jest odporna na rozciąganie mechaniczne występujące w trakcie bezpośredniego układania jej w gruncie. Zewnętrzny wąż można łatwo usunąć z końcówki odcinka rury w celu połączenia ze sobą dwóch odcinków rury. Zewnętrzny wąż chroni rurę rdzeniową przed uszkodzeniami mechanicznymi mogącymi wystąpić w trakcie układania rury w gruncie.

Z opisu międzynarodowego zgłoszenia patentowego nr PCT/FI92/00201, znana jest rura z tworzywa sztucznego, zaopatrzona w powłokę ochronną z tworzywa sztucznego. Na końcach odcinka rury, warstwa ochronna jest łatwo zdzieralna, w celu odsłonięcia powierzchni rury rdzeniowej przeznaczonej do połączenia z kolejnym odcinkiem rury. Powłokę ochronną nakłada się na rurę rdzeniową przez równoczesne wytłaczanie przez dyszę wytłaczarki. Materiał powłoki może zawierać wypełniacze oraz filtry UV.

Z opisu międzynarodowego zgłoszenia patentowego nr PCT/FI93/00038 oraz z europejskiego opisu patentowego nr EP 0 604 907, znana jest dwuwarstwowa rura z tworzywa sztucznego, złożona z rury rdzeniowej oraz z zewnętrznego węża, nałożonego na powierzchnię rury rdzeniowej przez powlekanie. Sztywność węża zewnętrznego, będąca wynikiem jego konstrukcji i materiału jest większa od sztywności rury rdzeniowej. Wąż zewnętrzny można usunąć z końców odcinka rury, zwłaszcza za pomocą specjalnych narzędzi, co umożliwia łączenie ze sobą odcinków rur.

Z opisu japońskiego zgłoszenia patentowego nr JP 3-24392 znana jest rura złożona z korpusu z żywicy termoplastycznej oraz z pokrywającej zewnętrzną powierzchnię korpusu, warstwy ochronnej, również z żywicy termoplastycznej. Na tę warstwę ochronnąmoże być nałożona warstwa usieciowanej żywicy termoplastycznej oraz warstwa nieusieciowanej żywicy termoplastycznej . Odcinki rur łączy się ze sobą, po uprzednim usunięciu z ich końców warstwy ochronnej.

Z opisu niemieckiego wzoru użytkowego nr DE 94 11 008 znanajest wielowarstwowa rura z tworzywa sztucznego, złożona z rury rdzeniowej i z połączonej z niąwarstwy pośredniej, na zewnętrznej powierzchni której nałożona jest warstwa ochronna. Obydwie warstwy oraz rura rdzeniowa mogą być wykonane z tego samego materiału. Warstwa pośrednia może zawierać wypełniacze mineralne.

Z europejskiego opisu patentowego nr EP 0 520 473 znana jest piankowa, termokurczliwa, wielowarstwowa rura złożona z wewnętrznej warstwy adhezyjnej, przynajmniej z jednej warstwy pośredniej oraz z przynajmniej jednej warstwy zewnętrznej. Warstwa zewnętrzna może być wykonana z polietylenu, natomiast warstwa pośrednia z pianki polietylenowej.

Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji rury z tworzywa sztucznego o wysokiej odporności na oddziaływanie sił występujących w procesie układania rury w gruncie, a także od4

178 860 pornej na działanie czynników zewnętrznych, zwłaszcza zanieczyszczeń. Ponadto celem wynalazku jest opracowanie sposobu wytwarzania rury.

Badania, które doprowadziły do wynalazku, wykazały, że właściwe cechy wytrzymałościowe rury z zewnętrznąwarstwą ochronną uzyskuje się wówczas, gdy spójność (kohezja) zewnętrznej warstwy jest większa od adhezji między tą warstwą, a rdzeniem wewnętrznym.

Zgodnie z wynalazkiem rura z tworzywa sztucznego, złożona z rdzenia wewnętrznego i z połączonej z nim zewnętrznej warstwy ochronnej, przy czym stosunek średnicy zewnętrznej rury do grubości warstwy ochronnej wynosi przynajmniej 70 :1, korzystnie przynajmniej 100 : 1, charakteryzuje się tym, że spójność zewnętrznej warstwy ochronnej jest większa od adhezji między zewnętrzną warstwą ochronną, a rdzeniem wewnętrznym.

Udarność rury jest większa od 150 Nm, a wytrzymałość na ścinanie połączenia zewnętrznej warstwy ochronnej z rdzeniem wewnętrznym, wynosi od 0,2 do 0,5 N/mm obwodu.

Rdzeń wewnętrzny jest wykonany z polietylenu i jest pozbawiony przeciwutleniaczy i stabilizatorów UV.

Zewnętrzna warstwa ochronna jest wykonana z homo polimeru propylenowego lub z kopolimeru propylenowego.

Zewnętrzna warstwa ochronna zawiera wypełniacz w postaci dwutlenku tytanu.

Zewnętrzna warstwa ochronna ma grubość od 0,3 mm do 0,5 mm.

Spójność zewnętrznej warstwy ochronnej wynosi od 15 MPa do 25 MPa, a jej wytrzymałość na rozciąganie wynosi od 5 MPa do 10 MPa.

Stosunek zewnętrznej średnicy rury do grubości zewnętrznej warstwy ochronnej wynosi od 150 do 400.

Sposób wytwarzania rury z tworzywa sztucznego złożonej z rdzenia wewnętrznego i z połączonej z nim zewnętrznej warstwy ochronnej, przez równoczesne wytłaczanie przez ustnik wytłaczarki stopionych materiałów z tworzyw sztucznych tworzących rdzeń wewnętrzny i zewnętrzną warstwę ochronną, w postaci rury, w której stosunek zewnętrznej średnicy rury do grubości zewnętrznej warstwy ochronnej wynosi przynajmniej 70 : 1, a korzystnie przynajmniej 100 : 1, charakteryzuje się tym, że będące jeszcze w stanie stopionym obydwa materiały z tworzyw sztucznych doprowadza się do zetknięcia ze sobą i pozostawia do ochłodzenia, a następnie zdziera się zewnętrzną warstwę ochronnąodsłaniając powierzchnię rdzenia wewnętrznego i przygotowuje się tę powierzchnię do zgrzewania elektrofuzyjnego z innym odcinkiem rury.

Stopione materiały z tworzyw sztucznych doprowadza się do zetknięcia ze sobą w obszarze ciśnieniowym ustnika wytłaczarki.

Rdzeń wewnętrzny i zewnętrzną warstwę ochronną łączy się ze sobą w temperaturze od 150°C do 220°C.

Odsłoniętą powierzchnię rdzenia wewnętrznego w obszarze łączenia odcinków rur wprowadza się do łącznika elektrofuzyjnego, doprowadzając do stopienia materiału i połączenia ze sobą odcinków rur.

Rdzeń wewnętrzny może być wykonany z dowolnego termoplastycznego materiału polimerowego. Szczególnie korzystnymi sąpoliolefmy takie jak polietylen, polipropylen i polibutylen, kopolimery etylenu i propylenu na przykład polimery etylen-octan winylu oraz polimery propylen-octan winylu, chlorowcowane polimery winylowe, a także polimery jonomeryczne.

Materiał rdzenia wewnętrznego dobiera się w zależności od właściwości czynnika przesyłanego przez rurę.

Zewnętrzna warstwa ochronna wykonana jest z polimerów. Ponadto zawiera wypełniacze, stabilizatory oraz barwniki. Dzięki temu materiał rdzenia wewnętrznego nie musi zawierać tych składników, co obniża koszty wytwarzania rury. Obecność tych składników w materiale rdzenia wewnętrznego może w pewnych warunkach wpływać niekorzystnie na jego właściwości mechaniczne i fizyczne.

Stabilizatorem jest dwutlenek tytanu, a także sadza oraz inne wypełniacze. Jakkolwiek sadza okazuje się bardzo dobrym stabilizatorem UV i aktywnym wypełniaczem, to w przypadkach, gdy wymagane jest barwne oznaczanie rur, nie może być stosowana. Ponadto jako wypełniacze

178 860 może być stosowana kreda lub talk. Wielkość cząstek wypełniacza zależy od jego rodzaju. Na przykład w przypadku stosowania dwutlenku tytanu wielkość cząstek wynosi od 0,003 pm do 0,025 pm.

Szczególnie korzystne właściwości rury uzyskuje się w przypadku wykonania rdzenia wewnętrznego z polietylenu, zaś warstwy zewnętrznej z kopolimeru propylenowego.

Grubość zewnętrznej warstwy ochronnej jest większa od 0,1 mm, korzystnie większa od 0,2 mm i wynosi od 0,3 mm do 0,5 mm. Grubość tej warstwy ma wpływ na udarność rury. W przypadku zbyt grubej warstwy, co pociąga za sobą wzrost jej sztywności następuje zmniejszenie udarności. Jak wykazały doświadczenia udarność rury zależy także od adhezji między zewnętrzną warstwą ochronną, a rdzeniem wewnętrznym. Jeżeli adhezja jest zbyt niska, to zewnętrzna warstwa ochronna zachowuje się jak cienka, strukturalnie niezależna rura, podatna na uszkodzenia udarowe. Jeżeli adhezja jest zbyt wysoka, to uszkodzenia zewnętrznej warstwy ochronnej przenoszą się do rdzenia wewnętrznego.

Spójność (kohezja) zewnętrznej warstwy ochronnej jest większa od adhezji między tą warstwą, a rdzeniem wewnętrznym, co ma istotne znaczenie w przypadku zdzierania zewnętrznej warstwy na końcach odcinka rury w celu przygotowania powierzchni rdzenia wewnętrznego do łączenia z innym odcinkiem rury. Takie parametry warstwy zewnętrznej pozwalająna jej usunięcie z powierzchni rdzenia wewnętrznego bez pozastawiania na niej dużych cząstek materiału warstwy zewnętrznej, które mogłyby zakłócać proces łączenia ze sobą odcinków rur. Ponadto zewnętrzna warstwa ochronna może być zaopatrzona w nacięcia ułatwiające jej usuwanie z powierzchni zewnętrznej rdzenia wewnętrznego. Również w celu ułatwienia usuwania tej warstwy z zewnętrznej powierzchni rdzenia wewnętrznego możliwe jest takie ukształtowanie, w procesie wytwarzania, parametrów tej warstwy, że jej wytrzymałość jest różna w kierunku wzdłużnym i osiowym.

Adhezja między zewnętrzną warstwą ochronną i rdzeniem wewnętrznym wynosi od 0,2 do 0,5 N/mm obwodu. Adhezję tę mierzy się w półrozciągliwej próbie zdzierania. Próbę tę przeprowadza się na próbce kontrolnej rury, na której nacięto dwa równoległe karby na długości 50 mm i takiej głębokości, że nienaruszona warstwa ma grubość 0,3 mm. Następnie próbkę umieszcza się w aparacie Instrom i poddaje rozdzieraniu z szybkością 100 mm/min.

Możliwe jest również połączenie zewnętrznej warstwy ochronnej z rdzeniem wewnętrznym za pomocą kleju o odpowiedniej charakterystyce adhezji. Klej taki powinien charakteryzować się wysoką spójnością (kohezją), tak aby po jego usunięciu z zewnętrznej powierzchni rdzenia wewnętrznego nie pozostawały na niej cząstki kleju mogące zakłócać łączenie odcinków rur.

Udarność rur z tworzyw sztucznych według wynalazku, jest porównywalna z udarnością rur jednowarstwowych z tworzyw sztucznych. Udarność rury mierzona w temperaturze 0°C w próbie udarnościowej B50 według normy CEN TC155W1 081(291) wynosi co najmniej 150 Nm.

Szczególnie wysoką udarnością charakteryzują się rury, w których rdzeń wewnętrzny jest wykonany z polietylenu, a zewnętrzna warstwa ochronna - z kopolimeru propylenowego.

Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykładach.

Przykład I. Średnica zewnętrzna rury oraz grubość zewnętrznej warstwy ochronnej maja następujące wymiary:

średnica zewnętrzna	grubość warstwy	stosunek średnicy zcwn
rury (mm)	zewnętrznej (mm)	do grubośca warstwy
25 - 30	0,3	83 - 100
30- 50	0,3	100-166
63 -125	0,4	157 - 3Ϊ'2
> 125	0,4	250 - 500

Sposób wytwarzania rury z tworzywa sztucznego złożonej z rdzenia wewnętrznego i z zewnętrznej warstwy ochronnej polega na równoczesnym wytłaczaniu z ustnika wytłaczarki dołączonej do podwójnego zbiornika lub z ustnika podwójnej wytłaczarki ślimakowej. Ponadto możliwe

178 860 jest wytwarzanie rury za pomocą dwóch wytłaczarek, przy czym ustnik jest zasilany oddzielnymi strumieniami materiału. Strumienie materiału doprowadzone do ustnika wjego obszarze ciśnieniowym. Ustnik może być zaopatrzony w koncentryczne wyloty formujące rdzeń wewnętrzny i zewnętrzną warstwę ochronną. Po opuszczeniu ustnika materiały tworzące rdzeń i zewnętrzną warstwę ochronną doprowadza się do zetknięcia ze sobą w matrycy wykończającej. W celu uniknięcia nadmiernego utleniania się powierzchni, materiały doprowadza się do zetknięcia ze sobąw pobliżu wylotu ustnika. Na przykład przy formowaniu rury z prędkością 1 m/min, matryca wykończająca umieszczona jest w odległości nie większej od 15 cm od wylotu ustnika.

Temperatura, w której przebiega proces formowania rury, zależy od materiałów, z których jest wytwarzana. W przypadku rdzenia wewnętrznego z polietylenu i zewnętrznej warstwy ochronnej z kopolimeru polipropylenowego, temperatura na wylocie ustnika wynosi od 180°C do 220°C.

Możliwe jest wytwarzanie rur o różnych wartościach adhezji między rdzeniem wewnętrznym, a zewnętrzną warstwą ochronną. Zróżnicowanie wartości adhezji następuje przez odpowiedni dobór materiałów, z których wykonane są rdzeń wewnętrzny i zewnętrzna warstwa ochronna. Właściwości fizyczne zewnętrznej warstwy ochronnej można zmieniać przez dodanie do materiału, z którego jest ona wykonana różnych wypełniaczy. Najkorzystniej, jako materiał zewnętrznej warstwy ochronnej, stosuje się kopolimer polipropylenu zawierający od 1% do 6% wagowo wypełniacza, na przykład dwutlenku tytanu. W zależności od warunków środowiskowych, w jakich zostaje ułożona rura, materiał z którego jest wykonana, może zawierać przeciwutleniacze.

W tabeli 1 przedstawiono wyniki wytłaczania rury sposobem według wynalazku, z różnych materiałów rdzenia wewnętrznego i zewnętrznej warstwy ochronnej oraz o różnych wymiarach. W jednym z doświadczeń, rura o średnicy 80 mm została przeprowadzona przez matrycę wykańczającą o średnicy 66,8 mm, w wyniku czego otrzymano rurę o średnicy zewnętrznej 63,8 mm, w której grubość warstwy ochronnej wynosiła 0,3 mm, a grubość ścianki rdzenia wewnętrznego wynosiła 6,2 mm.

W tabeli 2 przedstawiono wyniki badania wytrzymałości na ścinanie rur o średnicy zewnętrznej 40 mm. Badanie to przeprowadzono w półrozciągliwej próbie ścinania. W tabeli 3, w celach porównawczych przedstawiono badania próbek, które przed poddaniem próbie zostały poddane obróbce cieplnej.

Próbki rur do przeprowadzenia tej próby zostały przygotowane przez wykonanie w zewnętrznej warstwie ochronnej na długości 50 mm karbu - nacięcia przelotowego, na kolejnych 50 mm długości, karb miał takągłębokość, że warstwa ochronna miała grubość 0,3 mm. Kolejny odcinek próbki o długości 10 mm miał nienaruszoną strukturę.

Ponadto próbki rur poddano starzeniu według normy ISO 4892. Wyniki testu wykazały, że rdzeń wewnętrzny jest skutecznie zabezpieczony przez zewnętrzną warstwę ochronną przed oddziaływaniem czynników zewnętrznych.

Próbie tej poddano 61 odcinków rur o średnicy zewnętrznej 40 mm i długości 465 mm, wykonanych z zestawów materiałów oznaczonych El 00, El 02, El 03, El 04, El 07, E 108 w tabeli 1.

Odcinki rur umieszczono w aparacie Atlas typu 65 Weather-o- meter. Temperatura, w której przeprowadzano próbę wynosiła 63°C ± 3°C, a wilgotność względna 50% ± 5%. Źródło światła poddano filtracji, w celu osiągnięcia dolnej granicy długości fali wynoszącej 280 nm.

Natężenie światła wynosiło 61 W ± 6 W, w paśmie długości fali wynoszącej od 280 nm do 400 nm. Naświetlanie próbek zakończono po upływie 250 godzin, co odpowiada trzy miesięcznej dawce promieniowania w widzialnym i nadfioletowym przedziale długości fal, dla Londynu.

Próbki rur zostały poddane próbie udamościowej według normy CEN TC155W1 081(291). Próbę przeprowadzono w temperaturze od 0°C do - 20°C. Próbki, których udamość była większa od 150 Nm, przeszły ten test z wynikiem pozytywnym.

178 860

Wyniki tej próby wykazały, że rury z zewnętrzną warstwą ochronną z kopolimeru polipropylenowego, przeszły ją z wynikiem pozytywnym. Natomiast rury z zewnętrzną warstwą ochrormąz homopolimerycznego polipropylenu wykazywały udarność wynoszącą33 Nm. A zatem wyniki prób były negatywne.

Próbie udarnościowej poddano również próbki rur, w których zewnętrzna warstwa ochronna składała się w równych częściach z homopolimerów i kopolimerów polipropylenowych. Udarność większą od 150 Nm uzyskano w temperaturze 0°C. Natomiast w temperaturze -20°C udarność była taka samajak dla próbek, w których zewnętrzna warstwa ochronna wykonana była tylko z homopolimerów. W próbie tej przerwanie warstwy ochronnej spowodowało również uszkodzenie rdzenia wewnętrznego. Prz.yczy nabyła przypuszczalnie zbyt duża adhezja między zewnętrzną warstwą ochronną, a rdzeniem wewnętrznym.

Tabela 1

Nr próbki	97	98	99	100	101	102	103	104	105	106	107	108	109	110	111	112
Materiał rdzenia	930	930	930	2600	2600	2600	2600	2600	2600	2600	2600	2467 b1	2467 b1	2467 b1	2467 b1	2467 b1
Materiał warstwy zewn.	1	2	3	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	3	1
Wypełniacz	4	4	4	4	5	5	4	4	4	4	4	4	4	brak	brak	brak
Zawarto ść wypełniacza %	10	10	10	10	10	15	15	15	10		15

Materiał:

- polipropylen SA 4020 G - Neste

- polipropylen SA 4020 G/VA4020 E 50/50, mieszanina

- polipropylen VA 4020 E

- 84571-2009 firmy Wilson, oparty na barwnikach tio

- 84571-2100 firmy Wilson, oparty na barwniku tytanianowym 930 - polietylen Statoil (naturalny)

2600 - polietylen Neste 2600 2467bl - polietylen Neste N2410 Wypełniacze:

84571-2009

TiO₂ 30

Irganox 1

Chiasorb 944 1

Tytanian 0

PP (mfi 5.0) nośnik

84571-2100

2,5 ca 3 0 nośnik

178 860

Tabela 2

Nr produktu	Zewnętrzna warstwa ochronna	Karb przelotowy N/mm	Karb nie całkowity N/mm	Siła zrywająca bez karbu N/mm
grubość mm	szerokość mm
E 101	0,34	10,03	1,25	4,88	5,23*
	0,35	9,88	1,16	5,36	5,66
	0,41	9,75	1,38	7,38	5,74*
E 102	0,31	9,80	1,30	2,75	5,39*
	0,40	9,94	1,08	2,51	7,40*
	0,30	9,80	1,71	2,24	6,12*
E 103	0,30	9,70	2,52	3,91	7,19*
	0,35	10,00	1,40	5,88	—
	0,44	9,50	2,05	4,73	8,47*
E 104	0,57	9,75	2,36	7,18	11,84*
	0,51	9,71	0,51	4,22	12,20*
	0,39	9,45	1,00	5,71	10,10*
E 105	0,27	9,70	1,39	5,92	6,08*
	0,21	10,12	1,53	5,18	5,18
	0,26	9,62	2,49	5,87	6,82
E 106	1,00	9,25	1,45	4,10	20,32
	0,60	9,80	0	3,77	13,09
	0,65	9,50	0	3,63	14,08*
E 107	0,65	10,00	0	4,10	14,00*
	0,65	9,40	0	3,98	13,51
	1,00	9,30	0,75	9,17	18,80

* - siła maksymalna

Tabela 3

Nr produktu	Zewnętrzna warstwa ochronna	Karb przelotowy N/mm	Karb nie całkowity N/mm	Siła zrywająca bez karbu N/mm
grubość mm	szerokość mm
1	2	3	4	5	6
E97	0,25	9,75	2,20	2,87	5,12*
50°C	0,35	10,00	2,40	3,40	6,58*
1 h	0,25	9,40	2,39	4,36	4,65*
E97	0,20	9,40	2,37	2,92	5,87*
60°C	0,25	9,55	2,25	2,93	7,03*
1 h	0,30	9,65	2,11	3,00	6,79*

178 860 tabela 3 (ciąg dalszy)

1	2	3	4	5	6
E 97	0,30	9,80	1,56	3,91	6,36*
70°C	0,25	9,65	2,33	5,88	6,53*
1 h	0,25	9,50	2,15	4,73	4,89*
E 100	0,40	9,55	1,62	4,50	8,64*
50°C	0,43	9,55	1,23	2,61	7,67*
1 h	0,30	9,75	1,74	2,71	5,74*
E 100	0,30	9,60	1,82	2,97	5,52*
60°C	0,40	9,75	2,26	4,11	8,07*
1 h	0,25	9,55	2,72	3,56	6,70*
E 100	0,35	9,90	1,96	3,24	6,97*
70°C	0,30	9,60	2,76	4,37	7,50*
1 h	0,30	9,55	2,00	3,16	5,63*

* - siła maksymalna

Tabela 4

	Nr próbki	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Po starzeniu	Średnia wytrzymałość na rozciąganie (MPa)	29,53	26,98	27,82	30,74	28,32	24,40	24,49	24,61	25,24	26,10
Zmiana (%)	1,20	1,30	1,60	2,60	0,80	0,90	0,50	0,70		7,40
Wydłużenie średnie (%)	413	368	507	173	120	673	650	673	673	680
Wydłużenie minimalne (%)	400		480	20	0	640	640	660	640	660
Wydłużenie maksymalne (%)	420	580	540	100	280	720	680	680	700	720
Nie starzone	Średnia wytrzymałość na rozciąganie (MPa)	27,26	26,33	32,17	28,24	28,99	24,35	24,45	24,79	25,17	25,37
Zmiana (%)	3,80	0,40	5,80		2,30	1,10	1,80	0,50	0,70	0,50
Wydłużenie średnie (%)	706	540	153	507	453	673	690	667	685	645
Wydłużenie minimalne (%)	700	540	200	500	140	640	640	640	660	600
Wydłużenie maksymalne (%)	720	540	400	520	640	740	740	720	700	680

178 860

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz.

Cena 2,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Rura z tworzywa sztucznego, złożona z rdzenia wewnętrznego i z połączonej z nim zewnętrznej warstwy ochronnej, przy czym stosunek średnicy zewnętrznej rury do grubości warstwy ochronnej wynosi przynajmniej 70:1, korzystnie przynajmniej 100:1, znamienna tym, że spójność zewnętrznej warstwy ochronnej jest większa od adhezji między zewnętrzną warstwą ochronną, a rdzeniem wewnętrznym.
2. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że jej udarność jest większa od 150 Nm.
3. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że wytrzymałość na ścinanie połączenia zewnętrznej warstwy ochronnej z rdzeniem wewnętrznym, wynosi od 0,2 do 0,5 N/mm obwodu.
4. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że rdzeń wewnętrzny jest wykonany z polietylenu wolnego od stabilizatorów oraz przeciwutleniaczy.
5. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że zewnętrzna warstwa ochronna j est wykonana z homopolimeru propylenowego.
6. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że zewnętrzna warstwa ochronna jest wykonana z kopolimeru propylenowego.
7. Rura według zastrz. 5 albo 6, znamienna tym, że zewnętrzna warstwa ochronna zawiera wypełniacz w postaci dwutlenku tytanu.
8. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że zewnętrzna warstwa ochronna ma grubość od 0,3 mm do 0,5 mm.
9. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że spójność zewnętrznej warstwy ochronnej wynosi od 15 MPa do 25 MPa.
10. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że wytrzymałość na rozciąganie zewnętrznej warstwy ochronnej wynosi od 5 MPa do 10 MPa.
11. Rura według zastrz. 1, znamienna tym, że stosunek zewnętrznej średnicy rury do grubości zewnętrznej warstwy ochronnej wynosi od 150 do 400.
12. Sposób wytwarzania rury z tworzywa sztucznego złożonej z rdzenia wewnętrznego i z połączonej z nim zewnętrznej warstwy ochronnej, przez równoczesne wytłaczanie przez ustnik wytłaczarki stopionych materiałów z tworzyw sztucznych tworzących rdzeń wewnętrzny i zewnętrzną warstwę ochronną, w postaci rury, w której stosunek zewnętrznej średnicy rury do grubości zewnętrznej warstwy ochronnej wynosi przynajmniej 70 : 1, a korzystnie przynajmniej 100 : 1, znamienny tym, że będące jeszcze w stanie stopionym obydwa materiały z tworzyw sztucznych doprowadza się do zetknięcia ze sobą i pozostawia się do chłodzenia, a następnie zdziera się zewnętrzną warstwę ochronną odsłaniając powierzchnię rdzenia wewnętrznego i przygotowywuje się tę powierzchnię do zgrzewania elektrofuzyjnego z innym odcinkiem rury.
13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że stopione materiały z tworzyw sztucznych doprowadza się do zetknięcia ze sobą w obszarze ciśnieniowym ustnika wytłaczarki.
14. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że rdzeń wewnętrzny i zewnętrzną warstwę ochronną łączy się ze sobą w temperaturze od 150°C do 220°C.
15. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że odsłoniętą powierzchnię rdzenia wewnętrznego w obszarze łączenia odcinków rur wprowadza się do łącznika elektrofuzyjnego, doprowadzając do stopienia materiału i połączenia ze sobą odcinków rur.