Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowego a-monohydratu /-I-Akatechiny./ + AKatechina jest zwiazkiem o wzorze podanym na rysunku i znanym pod nazwa /2R, 3SA2-/3,4-dwuhydroksyfenyloA3,4 -dwuwodoro-2H-l-benzopiranotriol-3,5,7 lub /2R,3SA 5,7,3\ 4'czterohydroksyflawanol-3 albo /2R, 3SA3,3\ 4', 5, 7-pieciohydroksyflawan. Stosuje sie tez nazwy d-katechina i / +/ cyjanidanol-3 oraz nazwy nieprawidlowe, takie jak d-katechol, kwas d-katechinowy, kwas d-katechuinowy lub d-cyjanidol, przy czym oznaczenie „d", wskazujace na postac / + /, nie zawsze jest stosowane.Zwiazek ten wystepuje przede wszystkim w wyzszych roslinach drzewiastych wraz z /—A epikatechina i do celów przemyslowychjest otrzymywany glównie przez ekstrahowanie lisci i galezi Uncaria gambir lub zdrewnialych czesci Acacia catechu goraca woda, odparowywanie wyciagu i oczyszczanie otrzymanej pozostalosci, zwanej blok gambirowy lub katechina akacjowa, albo tez przez dalsze przekrystalizowywanie z wody i suszenie krysztalów (patrz The Merck Index, wydanie 9, 1976, strona 1901)./ + AKatechina jest srodkiem sciagajacym, stosowanym do leczenia schorzen watroby [patrz Lancet ii, 1153-1155 /1977/ oraz Fortschritte der Medizin, 92, 75-79 /1978/].Wiadomo, ze / +Akatechine mozna otrzymywac w krystalicznej postaci jako tetrahydrat, monohydrat lub zwiazek nieuwodniony /patrz R. Clauser, Chemische Beriche, 36,101-107,1903/.Ogólnie przyjmuje sie, ze przez rekrystalizacje surowej katechiny z wody i nastepnie suszenie na powietrzu w temperaturze pokojowej otrzymuje sie tetrahydrat / +Akatechiny o temperaturze topnienia 96°C. Tenczterowodzian/ + Akatechiny okreslany jest dalej w opisie skrótem „tetrahyd¬ rat". Tetrahydratsuszony dalej kwasem siarkowym w temperaturze pokojowej przechodzi w znany jednowodzian / + Akatechiny o temperaturze topnienia 176°C, okreslany dalej w opisie skrótem „/3-monohydrat". Przez suszenie /3-monohydratu w temperaturze 100°C pod cisnieniem atmosfery¬ cznym otrzymuje sie znana nieuwodniona / +Akatechine o temperaturze topnienia 210°C, okres¬ lana dalej skrótem „)7-anyhydrat".Z publikacji H. L. Hergerta i E. F. Kurtha w Journal of Organie Chemistry, 18, 251 (1953) znane sa rentegenowskie widma dyfrakcyjne odmiany o niskiej temperaturze topnienia (179- -177°C) i odmiany o wysokiej temperaturze topnienia (219°C), otrzymanych z surowej / +/-2 141 809 katechiny.Porównujac rengenowskie widma dyfrakcyjne /3-monohydratu i J7-anhydratu, wytwo¬ rzonych metoda podana w Chemische Berichte (patrz wyzej), stwierdzono obecnie, ze z dwóch odmian opisanych w cytowanej wyzej publikacji w JournalofOrganie Chemistry odmiana o nizszej temperaturze topnienia jest mieszanina ^-monohydratu i J7-anhydratu opisanych w Berichte, zas odmiana o wyzszej temperaturze topnienia odpowiada ^-anhydratowi omówionemu w tejze publikacji.Znane odmiany krystaliczne /+ /-katechiny, to jest tetrahydrat, /3-monohydrat i J7-anhydrat, mozna rozróznic na podstawie róznych rentegowskich widm dyfrakcyjnych, np. uzyskanych przy uzyciu promieniowania CU: Kai, a takze na podstawie termograwimetrii, to jest okreslajac grawi¬ metrycznie strate wody przy ogrzewaniu próbki ze wzrostem temperatury o 5°C w ciagu 1 minuty ppd cisnieniem- atmosferycznym, w róznych granicach temperatury.Nizej podano odleglosci sieciowe w 10 "1 nm rengenowskich widm dyfrakcyjnych róznych proszków krystalicznych, otrzymane przez rejestrowanie linii dyfrakcyjnych promieniowania Cu: K«t (A = 0,15405 nm) na blonie za pomoca aparatu foograficznego Guinier IV. Jako wzorzec stosowano cr-kwarc, którego wartosci d obliczono dla a0 = 0,4913 nm i c0 = 0,5405 nm. Wzgledne intensywnosci linii oceniano wzrokowo.Rengenowskie widmo dyfrakcyjne tetrahydratu cechuje 11 glównych linii dyfrakcyjnych podanych w tebeli 1.Tabela 1 Odleglosc sieciowa Wzgledna w I0~1nm intensywnosc 16,3±0,3 duza 11,1 ±0,1 bardzo duza 6,40±0,06 srednia 5,32±0,05 duza 4,56±0,04 duza 4,25±0,04 srednia 3,95±0,03 srednia 3,76±0,03 bardzo duza 3,43±0,02 bardzo duza 3,22±0,02 duza 3,12±0,02 duza Rengenowskie widmo dyfrakcyjne tetrahydratu cechuje równiez to, ze oprócz podanych wyzej 11 linii dyfrakcyjnych wykazuje ono równiez 6 linii dyfrakcyjnych podanych w tabeli 2.Tabela 2 Odleglosc sieciowa Wzgledna w I0~1nm intensywnosc 4,68±0,04 srednia 4,22±0,04 srednia 4.04 ±0,04 srednia 3,92 ±0,03 srednia 3,26±0,02 srednia 3.05 ±0,02 srednia Rengenowskie widmo dyfrakcyjne /3-monohydratu cechuje 12 glównych linii dyfrakcyjnych podanych w tebeli. 3.Tabela 3 Odleglosc sieciowa Wzgledna w I0~1nm intensywnosc 10,70 ±0,10 9,60±0,10 6,30 ±0,06 5,35 ±0,05 5,00 ±0,05 srednia srednia srednia bardzo duza srednia141M9 3 1 4,53 ±0,05 4,19±0,04 4,00±0,03 3,82±0,03 3,56±0,03 3,41 ±0,02 3,09±0,02 2 bardzo duza srednia srednia srednia srednia bardzo duza srednia Oprócz podanych wyzej 12 linii dyfrakcyjnych widmo dyfrakcyjne /3-monohydratu cechuje równiez 5 linii podanych w tabeli 4.Tabela 4 Odleglosc sieciowa w I0~1nm 4,62 ±0,05 4,31 ±0,03 3,36 ±0,02 3,23 ±0,02 3,19 ±0,02 Wzgledna intensywnosc srednia slaba srednia srednia srednia /{-Monohydrat cechuja równiez dane w tabeli 5 ustalone wspomniana wyzej metoda termograwimetryczna.Tabela Temperatura w °C 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 180 5 Strata wody w % wagowych 0,3 ±0,10 0,6 ±0,15 1,1 ±0,20 1,6±0,25 2,2±0,30 3,3±0,35 4,5±0,40 5,3±0,40 5,7±0,50 5,9±0,50 6,0 ±0,50 6,0 ±0,50 6,0 ±0,50 6,1 ±0,50 Najwieksza predkosc odparowywania wody z /J-monohydratu w okreslonych warunkach stwierdzono w temperaturze 93°C.Rentgenowskie widmo dyfrakcyjne ^-anhydratu, zgodnie z danymi z literatury(patrz wyzej H.L. Hergert i in.). cechuje 9 linii dyfrakcyjnych podanych w tabeli 6.Tabela 6 Odleglosc sieciowa w 10~1 nm 11,50±0,20 5,76 ±0,06 4,45 ±0,05 4,10 ±0,04 3,95 ±0,04 3,72 ±0,04 3,59 ±0,04 3,47±0,03 3,34±0,03 Wzgledna intensywnosc duza duza srednia srednia srednia / slaba bardzo slaba srednia slaba /7-Anhydrat cechuja równiez dane w tabeli 7, ustalone wspomniana wyzej metoda termograwi¬ metryczna.4 141 809 Tabela 7 Strata wody Temperaturaw°C w % wagowych 30 40 50 60 70 80 90 100 120 140 160 0,4 0,5 0,8 1,0 1,2 1,3 1,4 1,5 1,5 1,5 1,5 Najwieksza szybkosc odparowywania wody z r7-anhydratu w okreslonych warunkach zaob¬ serwowano w temperaturze 50°C.Zawartosc wody w /7-anhydracie jest wynikiem silnej jego higroskopijnosci, co potwierdzaja równiez dane z literytury (patrz wyzej H. L. Hergert i in.).Nieoczekiwanie stwierdzono, ze tetrahydrat wytworzony metoda podana w cytowanym wyzej Berichte przeksztalca sie w /J-monohydrat w temperaturze pokojowej równiez w nieobecnosci srodka odwadniajacego, takiego jak kwas siarkowy, ale gdy umiesci sie go w atmosferze o malej zawartosci wilgoci (o malej zawartosci wody). Stwierdzono równiez, ze tetrahydrat, /J-monohydrat i /7-anhydrat przeksztalcaja sie nawzajem w temperaturze pokojowej, w zaleznosci od zawartosci wilgoci w otaczajacej je atmosferze. Na przyklad, jak to uwidoczniono na fig. 4 rysunku, w temperaturze 20°C ty-anhydrat przeksztalca sie w /J-monohydrat przy wzglednej wilgotnosci wiek¬ szej niz okolo 10%, /J-monohydrat przechodzi w tetrahydrat przy wzglednej wilgotnosci wiekszej niz okolo 40%, a tetrahydrat przeksztalca sie w /J-monohydrat przy wzglednej wilgotnosci nizszej niz okolo 70% (patrz przyklad VIII i fig. 4).Takwiec znane odmiany krystaliczne / + /-katechiny maja powazne wady, zwlaszcza biorac pod uwage wytwarzanie srodków leczniczych zawierajacych / + /-katechine, a to ze wzgledu na zmiany stopnia ich uwodnienia w zwyklej temperaturze przy zmianach zawartosci wilgoci w otaczajacej atmosferze. Zmiany stopnia uwodnienia podczas procesu wytwarzania srodków leczni¬ czych moga wplywac na zmiany zawartosci / + /-katechiny w gotowych srodkach farmaceuty¬ cznych, co oczywiscie nie powinno miec miejsca, gdyz zawartosc ta powinna byc scisle okreslona.Skutki zmian stopnia uwodnienia moga byc powazne, jezeli sie wezmie pod uwage fakt, ze np. 1 g ^-monohydratu odpowiada 1,17 g tetrahydratu odnosnie zawartosci / +/-katechiny.Poza tym, zmiany stopnia uwodnienia / +/-katechiny powoduja koniecznosc stosowania scislej kontroli wilgotnosci otaczajacej atmosfery podczas magazynowania surowca, a takze pod¬ czas procesu wytwarzania leków i ich przechowywania w róznych postaciach, np. proszków, tabletek,, itp. Na przyklad, tabletki zawierajace /J-monohydrat maja tendencje peczenienia przy wzroscie wilgotnosci w pomieszczeniu, w którym sa przechowywane i ulegaja odksztalceniu, a twardosc ich maleje (patrz porównawczy przyklad VIII i tablica 11 ponizej). Nalezy tez zaznaczyc, ze znane odmiany krystaliczne / +/-katechiny maja nieprzyjemny, gorzki smak, totez sa malo przydatne do podawania doustnego i w celu zamaskowania tego smaku tabletki te powleka sie.Oczywiscie jest wiec pozadane polepszenie tych wlasciwosci / +/-katechiny, powodowanych cechami znanych odmian krystalicznych tego zwiazku.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze nowa postac jednowodzianu / + /-katechiny, zwana dalej w skróceniu „a-monohydrat" oraz dwie nowe odmiany krystaliczne nieuwodnionej / +/-katechiny, zwane dalej w skróceniu „y-anhydrat" i „ó-anhydrat", rózniace sie od znanego /J-monohydratu i 17-anhydratu oraz nie zawierajace zasadniczo wcale znanych odmian krystalicznych / + /- katechiny, odpowiadaja zadanym warunkom. Taknp. nowy a-monohydrat jest znacznie trwalszy na dzialanie temperatury, wilgoci i swiatla, zas nowy y-anhydrat, a zwlaszcza nowy 6-anhydrat, sa o wiele odporniejsze, zwlaszcza na dzialanie wilgoci, niz znany J7-anhydrat.141809 5 Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowej odmiany krystalicznej jednowo- dzianu /+Akatechiny, zwanej dalej a-monohydratem, odpornej na dzialanie temperatury, wilgoci i swiatla i o nieznacznym tylko gorzkim smaku. Odmiana ta ma zastosowanie jako substancja czynna srodków leczniczych. a-Monohydrat /+Akatechiny wytwarzany sposobem wedlug wynalazku wykazuje w renge- nowskim widmie dyfrakcyjnym, uzyskanym przy uzyciu promieniCU: Kai, co najmniej 9 nastepu¬ jacych odleglosci sieciowych i intensywnosci wzglednych podanych w tabeli 8.Tab Odleglosc sieciowa w I0~1nm 7,17±0,10 6,17 ±0,06 5,95 ±0,06 4,49 ±0,04 4,20 ±0,04 3,84 ±0,03 3,65 ±0,03 3,41 ±0,02 3,24 ±0,02 ela 8 Wzgledna intensywnosc bardzo duza srednia srednia duza duza duza bardzo duza srednia srednia Bledy w poszczególnych odmianach odleglosci sieciowej w wyzej podanym widmie, jak i innych widmach omawianych w tym opisie i w zastrzezeniach, sa zawarte w przedzialach ufnosci 68%.Nowy a-monohydrat /+Akatechiny wytwarzany zgodnie z wynalazkiem wykazuje w widmie korzystnie dodatkowo 8 linii dyfrakcyjnych o intensywnosci wzglednych podanych w tabeli 9.Tabela Odleglosc sieciowa w I0"1nm 4,39±0,04 4,13 ±0,04 3,97 ±0,03 3,78 ±0,03 3,75 ±0,03 3,58 ±0,03 3,37 ±0,02 3,19 ±0,02 9 Intensywnosc wzgledna srednia duza srednia srednia srednia srednia srednia srednia Róznica pomiedzy nowym a-monohydratem i znanym /3-monohydratem / + Akatechiny jest oczywista, jezeli porówna sie rentegowskie widma dyfrakcyjne obu tych odmian.Róznice pomiedzy obiema tymi odmianami potwierdzaja tez wyniki badan termograwimetry- cznych, opisanych wyzej. W tabeli 10 podano strate wody w cr-monohydracie mierzona przy wzroscie temperatury o 5°C w ciagu 1 minuty, dla róznych zakresów temperatury.Ta Temperaturaw 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 bela °c 10 Strata wody w % wagowych 0,02 ±0,03 0,02 ±0,03 0,04 ±0,03 0,06 ±0,03 0,09 ±0,05 0,16±0,10 0,25 ±0,15 0,47 ±0,20 1,16±0,25 2,60 ±0,406 141 809 1 2 140 150 160 170 180 4,33 ±0,40 5,48 ±0,40 5,65 ±0,40 5,68 ±0,40 5,73 ±0,40 Blad dla poszczególnych wartosci srednich w okreslonych warunkach podano w tej tablicy,jak i wyzej dla /3-monohydratu, w przedzialach ufnosci 68%. Najwieksza predkosc odparowania wody z cr-monohydratu zaobserwowano w temperaturze 130°C. a-Monohydrat i /3-monohydrat maja identyczny sklad ustalony metoda analizy elementarnej, mianowicie CisHi406XH2O, taka sama zawartosc wody, takie same widma w nadfiolecie, takie same chromatogramy cienkowarstowe i gazowe oraz taka sama skrecalnosc wlasciwa.Nieoczekiwanie jeddnak nowy a-monohydrat jest odporniejszy na dzialanie temperatury, swiatla i wilgoci (wody), co wykazano nizej. Tenieprzewidziane zalety cr-monohydratuw porówa- niu z /3-monohydratem i innymi odmianami / + /-katechiny oraz ich znaczenie przy wytwarzaniu srodków farmakologicznych omówiono szczególowo ponizej.Sposób wytwarzania nowego cr-monohydratu / + /-katechiny o podanym wyzej rentgenow¬ skim widmie dyfrakcyjnym polega wedlug wynalazku na tym, ze wodny roztwór/ + /-katechiny, zawierajacy okolo 10-20% / +/-katechiny, przesycony jedynie w stosunku do cr-monohydratu / -I- /-katechiny, zaszczepia sie krysztalami cr-monohydratu/ + /-katechiny i pozostawia do krysta¬ lizacji, a nastepnie oddziela wykrystalizowany cr-monohydrat / +/-katechiny.Korzystnie stosuje sie wodny roztwór / +/-katechiny wytworzony przez zdyspergowanie tetrahydratu, /J-monohydratu lub /7-anhydratu/+ /-katechiny w wodzie i ogrzewanie do tempera¬ tury okolo 60-80°C, wzglednie przez rozpuszczenie tetrahydratu / + /-katechiny w wodzie, w temperaturze okolo 80°C.Krystalizacje cr-monohydratu korzystnie prowadzi sie chlodzac powoli roztwór do tempera¬ tury pokojowej.Jako roztwór wodny przesycony jedynie w odniesieniu do cr-monohydratu / +/-katechiny stosuje sie taki roztwór wodny, w którym stezenie/ + /-ketechiny dla danej okreslonej temperatury krystalizacji jest powyzej krzywej rozpuszczalnosci cr-monohydratu / +/-katechiny, ale ponizej krzywej rozpuszczalnosci kazdej innej odmiany krystalicznej / + /katechiny, a zwlaszcza ponizej krzywej rozpuszczalnosci tetrahydratu / +/-katechiny lub /3-monohydratu / +/-katechiny w danym rozpuszczalniku.Takieprzesycone roztwory wodne mozna wytwarzac rozpuszczajac dowolna znana odmiane / + /-katechiny, np. tetrahydrat, ^-monohydrat lub r7~anhydrat, albo dowolna nowa odmiane, to jest y- lub ó-anhydrat, albo tez mieszanine róznych odmian krystalicznych / +/-katechiny lub jej wodzianów, w tym równiez a-monohydrat, w wodzie albo w mieszaninie wody z rozpuszczalni¬ kiem organicznym, w temperaturze pokojowej, lub podwyzszonej np. do temperatury wrzenia uzytego rozpuszczalnika, unikajac lub wykluczajacjakkolwiek zaszczepienie czy inne przyspiesze¬ nie krystalizacji, po czym otrzymany czysty roztwór doprowadza sie do stanu przesycenia w sposób opisany nizej. Jezeli pozadane jest stosowanie wody i organicznego rozpuszczalnika, to korzystnie rozpuszcza sie zwiazek w organicznym rozpuszczalniku i nastepnie dodaje sie wody. Jako rozpu¬ szczalniki mozna stosowac takie, w których wyjsciowy produkt/ + /-katechiny jest rozpuszczalny.Takimi rozpuszczalnikami sa zwlaszcza rozpuszczalniki polarne, takie jak alkohole, zwlaszcza nizsze alkanole, np. metanol, etanol lub propanol, ciekle kwasy takie jak nizsze kwasy alkanokar- boksylowe, np. kwas mrów7kowy, a zwlaszcza kwas octowy, ketony, szczególnie nizsze alkanony, np. aceton lub keton metylowoetylowy, estry, takie jak nizsze estry kwasów alkanokarboksylo- wych, np. octan etylu, etery, takie jak nizsze etery dwualkilowe, albo tez zwiazki dioksacykloalka- nów, np. eter dwuetylowy lub dioksan, a takze amidy, takiejak podstawione, nizsze N-alkiloamidy kwasów alkanokarboksylowych, zwlaszcza amidy kwasu mrówkowego,np. dwumetyloformamid, nitryle, zwlaszcza nizszych kwasów alkanokarboksylowych, np. acetonitryl oraz podobne. Podczas procesu krystalizacji lub przed jego rozpoczeciem mozna rozpuszczalnik oddestylowac w celu zwiekszenia stopnia przesycenia wodnego roztworu. Stezenie przesyconego roztworu wyjsciowego141809 7 moze byc rózne w szerokich granicach, ale praktyczniejest stosowac przesycony roztwórwyjsciowy zawierajacy od okolo 1% do okolo 50%, a korzystnie od okolo 10% do okolo 20% bezwodnej /+/-katechiny.Nalezy podkreslic, ze w omawianym procesie trzeba osiagnac stan przesycenia w odniesieniu do a-monohydratu. Roztwór przesycony mozna uzyskac chlodzac cieply roztwór nasycony zwiazku, nie zawierajacy zadnych czastek, które moga powodowac krystalizacje, albo tez dodajac do roztworu/+ /-katechiny w rozpuszczalniku, w którym jest ona dobrze rozpuszczalna, rozpu¬ szczalnik, w którym zadany krystaliczny a-monohydratjest gorzej rozpuszczalny, a takze oddesty- 1owujac rozpuszczalnik z mieszaniny rozpuszczalnikówlub nasycajac rozpuszczalnik albo miesza¬ nine rozpuszczalników odmiana krystaliczna rozpuszczajaca sie latwiej niz zadana odmiana.Wszystkie te metody mozna tez latwo laczyc ze soba. Korzystnie postepuje sie w ten sposób, ze odmiane /+/-katechiny latwiej rozpuszczalna od a-monohydratu, zwlaszcza tetrahydrat, rozpu¬ szcza sie w wodzie, w temperaturze od okolo 50°C do okolo 90°C, zwlaszcza okolo 80°C, w takiej ilosci, aby otrzymac roztwór nasycony i ten roztwór chlodzi sie do temperatury pokojowej po zaszczepieniu go krysztalami a-monohydratu. Chlodzic nalezy powoli tak, aby zapewnic krystali¬ zacje samego tylko a-monohydratu. Jezeli chlodzi sie zbyt szybko, to zachodzi obawa równoczes¬ nej krystalizacji i innych odmian, zwlaszcza /J-monohydratu i/albo tetrahydratu.Krysztaly a-monohydratu do zaszczepienia mozna wytwarzac sposobem polegajacym na tym, ze stala /+/-katechine wpostaci rózniacej sie od a-monohydratu tego zwiazku, lub tez mieszanine tego a-monohydratu z innymi stalymi odmianami /+/-katechiny, utrzymuje sie w obecnosci wody w temperaturze od okolo 50°C do okolo 140°C, otrzymujac a-monohydrat /+/-katechiny.Moznaje tez wytwarzac in situ w mieszaninie krystalicznej zgodnie z wariantem tego procesu, w którym dowolna odmiane /+/-katechiny nie bedaca a-monohydratem utrzymuje sie w tempera¬ turze od okolo 50°C do okolo 140°C w wodzie. Na przyklad, wodny roztwór /+/-katechiny przesycony wzgledem a-monohydratu chlodzi sie szybko, az do wykrystalizowania pewnej ilosci tetrahydratu lub /J-monohydratu albo ich mieszaniny, po czym mieszanine krystalizujaca utrzy¬ muje sie w wyzszej temperaturze, w razie potrzeby ogrzewajac korzystnie do temperatury od okolo 50°C do okolo 90°C, a zwlaszcza okolo 60-80°C. Podczas dluzszego przetrzymywania w tej temperaturze posrednie odmiany krystaliczne przegrupowuja sie w zadany a-monohydrat i gdy tylko wystapi dodateczna ilosc zaszczepiajacych krysztalów a-monohydratu, chlodzenie konty¬ nuuje sie. Do zaszczepienia korzystnie stosuje sie krysztaly silnie rozdrobnione, zwlaszcza mniejsze niz 10 mikrometrów, w ilosci tak duzej, ze krystalizuje tylko a-monohydrat. Ilosc krysztalów do zaszczepienia waha sie w szerokich granicach, a ogólnie biorac wystarcza od okolo 0,1% do okolo 10%, korzystnie od okolo 1% do okolo 3% wagowych.Proces prowadzi sie w naczyniu otwartym, pod cisnieniem atmosferycznym, a gdy konieczna jest temperatura wyzsza niz 100°C, wówczas stosuje sie naczynie zamkniete. Wytworzony a- monohydrat/ + /-katechiny oddziela sie z mieszaniny krystalizowanej znanymi sposobami, takimi jak odsaczanie, odwirowywanie, itp. nastepnie przemywa w razie potrzeby woda i suszy w tempera¬ turze okolo 50-100°C, ewentualnie pod zmniejszonym cisnieniem i w ciagu dluzszego czasu, co zapewnia, ze pozostaje w produkcie woda krystalizacyjna w ilosci 1 mola na 1 mol a-monohydratu.Srodki lecznicze zawieraja nowa odmiane krystaliczna wytworzona zgodnie z wynalazkiem stanowia preparaty stale, takiejak proszki, granulaty, tabletki zpowloka, zawiesiny, itp. Wytwarza sie je przy uzyciu znanych dopuszczalnych farmakologicznie dodatków, takich jak nosniki, sub¬ stancje wiazace, poslizgowe, powlokowe, barwiace lub zapachowe. Srodki te wytwarza sie znanymi metodami. Na przyklad, przy wytwarzaniu granulatów podawanych na sucho lub w wodnych zawiesinach, nowa odmiane krystaliczna wytlacza sie, suszy w razie potrzeby wpostaci nitek i miele na drobne czastki o wielkosci 20-200, a korzystnie 50-100 mikrometrów. Otrzymana w ten sposób substancje czynna miesza sie ze srodkiem zwiekszajacym lepkosc, np. z guma akacjowa, agarem, poliwinylopirolidonem, dwutlenkiem krzemu, sola sodowa karboksylometylocelulozy, karboksy- lometyloskrobia, zywica tragakantowa, zywica ksantenowa, zywica guarowa, guma arabska, lub z kwasem poliakrylowym oraz z substancjami slodzacymi, takimi jak mannit, sorbit, ksylit, sacha¬ roza, sacharyna sodowa, cyklamenian sodowy, aspertam, fruktoza, uwodniony syrop glukozowy, glicylorycynian amonowy, nechesperydyna, dwuwodorochalkony lub laktuloza. Otrzymana mie¬ szanine granuluje sie w suszarce powietrznej lub w mieszalniku planetarnym i wytlacza przy8 141 809 uzyciu roztworów wiazacych, np. roztworu poliwinylopiralidonu, zelatyny, pasty skrobiowej, hydroksypropylometylocelulozy i metylocelulozy o malej lepkosci, karboksymetylocelulozy sodowej lub wapniowej, poliwinyloalkoholi, kopolimerów poliwinylopirylidonu, octanu winylu, itp. Jezeli garnuluje sie w suszarce powietrznej, to granulat wytwarza sie w czasie wytwarzania mgly substancji wiazacej. W przypadku granulowania klasycznego, przy uzyciu mieszadla plenetar- nego, wilgotna mase prowadzi sie przez oscylujacy granulator z odpowiednim sitem lub wytlacza przez perforowana plyte. Otrzymany granulat suszy sie ogrzewajac go w suszarce powietrznej i kalibruje na ziarna o srednicy 100-1000, a korzystnie 200-700 mikrometrów, produkt ten miesza sie ze srodkami antystatycznymi, np. z talkiem, dwutlenkiem krzemu lub kaolinem i ewentualnie z substancjami zapachowymi, nadajacymi przyjemny smak, np. z esencja bananowa, wisniowa lub malinowa. Wytworzna mieszanine umieszcza sie w saszetkach zawierajacych pojedyncza dawke czynnej substancji lub w opakowaniach wiekszych, z których odmierza sie pojedyncze dawki. Jako skladnik slodzony korzystnie stosuje sie mannit zmieszany z sacharyna sodowa lub z cykloarninia- nem sodowym, w stosunku 1 czesc substancji czynnej na 2 czesci mannitu, ale stosunek tern moze wahac sie tez od 1:1 do 1:10. Jako substancje stanowiaca faze, w której wytwarza sie zawiesine, stosuje sie karboksymetyloskrobie w proporcji 10-1 czesci substancji czynnej na 1-10 czesci karboksymetyloskrobii, a korzystnie 2 czesci substancji czynnej na 1 czesc karboksymetyloskrobii.Przy wytwarzaniu tabletek bezposrednie sprasowanie substancje czynna wytworzona zgodnie z wynalazkiem wytlacza sie i ewentualnie suszy w postaci nitek, kalibruje na sicie 1 mm i miesza z rozcienczalnikami odpowiednimi do bezposredniego tabletkowania, takimijak np. mikrokrystali¬ czna celuloza, rozdrobniona laktoza, fosforan dwuwapniowy, maltoza lub dekstroza krystalizo¬ wana przez rozpylenie, polimer skrobii kukurydzianej itp. Skladniki te stosuje sie w ilosci 5-50% w stosunku do ilosci substancji czynnej, przy czym mozna tez stosowac tu wypelniacze w ilosci 1-20%, np. karboksymetyloskrobie, poliwinylopirolidon, zywice guarowa, karboksymetylocelu- loze sodowa o malej lepkosci, hydroksypropyloceluloze o malej lepkosci, sieciowana karboksyme- tyloceluloze sodowa, alginiany, itp. Mozna tez dodawac substancje poslizgowe w ilosci 0,1-5%, w celu unikniecia przyklejania sie tabletek i zwiekszania ich sypkosci. Takimi srodkami sa np. stearynian magnezowy, mieszanina jedno-, dwu- i trójestrów palmitynowego i stearynowego z gliceryna, glikol polietylenowy, kwas stearynowy, uwodniony olej racznikowy, chlorek sodowy, DL-leucyna, oleinian sodowy, siarczan laurylosodowy, zel krzemionkowy, itp.Przy wytwarzaniu tabletek metoda granulowania nowa odmiane krystaliczna / + /-katechiny odwirowuje sie i suszy w postaci proszku, miesza z rozcienczalnikiem, np. z laktoza lub mikrokry¬ staliczna celuloza i z wypelniaczem, np. z karboksyloskrobia, skrobia, karboksymetyloceluloza o malej lepkosci, itp., po czym mieszanine ugniata sie ze skladnikiem wiazacym w wodzie, np. z roztworem zelatyny lub polialkoholu winylowego i granuluje w oscylujacym granulatorze lub w wytlaczarce i suszy. Granulat kalibruje sie za pomoca sita i miesza z substancja poslizgowa, np. taka, jak stearynian magnezowy, talk lub siarczan laurylosodowy, po czym z mieszaniny tej wytwarza sie tabletki.Wytworzone tabletki mozna powlekac za pomoca dopuszczalnych farmakologicznie roztwo¬ rów dajacych powloki, ewentualnie stosujac rozpuszczalniki organiczne. Jezeli stosuje sie rozpu¬ szczalniki organiczne, to jako substancje dajace powloke mozna stosowac takie substancje, jak szelak lub hydroksymetyloceluloza o malej lepkosci. Bez rozpuszczalników organicznych jako substancje blonotwórcze stosuje sie hydroksypropylometyloceluloze, glikol polietylenowy lub lateks taki jak kopolimery kwasu akrylowego i metakrylowego lub etylocelulozy z pewnymi plastyfikatorami, takimi jak trójacetyna, polietylenoglikol, hydroksypropylometyloceluloza,jak równiez pigmenty, mp. dwutlenek tytanu lub talk oraz substancje barwiace, np. na podstawie tlenków zelaza. Zwykle stosuje sie tez dodatek substancji przeciwdzialajacych powstawaniu piany i substancje zwilzajace.Kapsulki wytwarza sie metodami wyzej opisanymi, przez bezposrednie wytlaczanie lub granu¬ lowanie na mokro i granulat ten wraz z mala iloscia substancji smarujacej stosuje do wypelniania powlok z twardej zelatyny w urzadzeniu zwykle stosowanym do wytwarzania takich preparatów galenowych.141809 9 Na fig. fig. 1,2 i 3 rysunku wykazano, ze a-monohydrat/ + Akatechinyjest znacznie trwalszy na dzialanie wilgoci i swiatla niz znane odmiany krystaliczne / +Akatechiny, a wiec moze byc korzystniej stosowany do wytwarzania srodków leczniczych dajacych sie magazynowac (patrz tablica 3 i fig. 3).Fig. 1 wykazuje, ze zawartosc wody w a-monohydracie nie zalezy od wilgotnosci otaczajacej atmosfery oraz, ze <5-anhydrat latwo przeksztalca sie w a-monohydrat. Zawartosc wody w 6- monohydracie nie ulega prawie zadnym zmianom zarówno przy malej wilgotnosci powietrza (wzgledna wilgotnosc 0-20%), jak i przy duzej wilgotnosci (wzgledna wilgotnosc wieksza niz 60%).Fig.2 przedstawia wplyw swiatla nadfioletowego na trwalosc/3-monohydratu i a-monohydra- tu / + Akatechiny, przy czym widac, ze /3-monohydrat ulega znacznie wiekszym zmianom (barwa biala przechodzi w brazowa), natomiast a-monohydrat nie ulega tak silnie dzialaniu swiatla nadfioletowego i barwa jego nie zmienia sie.Przy wytwarzaniu srodków leczniczych nowe odmiany krystaliczne / + /katechiny, a zwla¬ szcza a-monohydrat, daja w porówananiu ze znanymi odmianami powazne korzysci. Przede wszystkim, poniewaz a-monohydrat jest trwaly przy róznej wilgotnosci otaczajacej atmosfery, przeto podczas wytwarzania srodkówzawierajacych te odmiane, jak i przy ich magazynowaniu, nie trzeba stosowac zadnej klopotliwej kontroli wilgotnosci powietrza. Poza tym, srodki lecznicze zawierajace nowe odmiany /+Akatechiny, w odróznieniu od srodków zawierajacych znany /3-monohydrat, nie zmieniaja swej wagi, wielkosci i twardosci (patrz tablica 11). Rozpuszczalnosc substancji czynnej pozostaje bez zmiany. Substancja tajest odporna na dzialanie swiatla nadfiole¬ towego (patrz fig. 3). Biouzytecznosc np. nowego a-monohydratu jest taka sama, jak znanego /3-monohydratu (patrz fig. 5).Nowy a-monohydrat przekrystalizowany z goracej wody sposobem wedlug wynalazku ma smak mniej gorzki niz znane odmiany, co wskazuje na to, ze stosujac ten proces usuwa sie gorzkie czynniki zwykle towarzyszace / +Akatechinie. a-Monohydrat, jak i preparaty farmaceutyczne zawierajace te odmiane moga byc stosowane do takich samych celów i w takich samych dawkach w przeliczeniu na /+Akatechine oraz takimi metodami, jak znane odmiany /+Akatechiny, tojest tetrahydrat lub /J-monohydrat. Naprzyklad, przy leczeniu ostrego zapalenia watroby nowa odmiane krystaliczna / + Akatechiny podaje sie doustnie w dawkach dziennych od okolo 1,5 do okolo 3,0 g w przeliczeniu na bezwodna /+A katechine, ewentualnie dzielac te dawke na 2 lub 3.Ponizej opisano wyniki prób porównawczych przy uzyciu a-monohydratu i /3-monohydratu / + Akatechiny.Próba odpornosci na dzialanie swiatla nadfioletowego. 20 g a-monohydratu / +Akatechiny miesza sie z 20 g laktozy, wytwarzajac preparat A w postaci proszku. W celach porównawczych 20 g /3-monohydratu / + Akatechiny miesza sie z 20 g laktozy, wytwarzajac preparat porównawczy A' równiez w postaci proszku.Oba te preparaty magazynuje sie w ciagu tygodnia w temperaturze 20°C i przy wzglednej wilgotnosci 84%, po czym okresla sie zmiane ciezaru preparatów. Preparat A, zawierajacy substan¬ cje czynna wytworzona sposobem wedlug wynalazku nie wykazuje zmiany, natomiast ciezar preparatu porównawczego wzrasta o 8,8%. Dowodzi to, ze preparat Ajest znacznie trwalszy przy przechowywaniu.Oba te preparaty poddaje sie dzialaniu swiatla nadfioletowego. Wyniki prób przedstawia fig. 3. Z wykresu widac, ze odpornosc preparatu zawierajacego substancje czynna wytworzona sposobem wedlug wynalazku jest znacznie wieksza od odpornosci porównawczego preparatu na dzialanie swiatla.Próby trwalosci.Krystaliczny a-monohydrat/ + Akatechiny rozdrabnia sie na proszek o ziarnach 10 mikrome¬ trów i 265 g tego proszku miesza z 8 g karboksymetylocelulozy wapniowej i 2 g stearynianu magnezu. Z mieszaniny tej wytwarza sie tabletki o srednicy 9 mm i ciezarze 275 mg, otrzymujac preparat leczniczy B, zawierajacy a-monohydrat wytworzony sposobem wedlug wynalazku. W celach porówawczych wytwarza sie w analogiczny sposób preparat B', stosujac zamiast a- monohydratu znany /3-monohydrat /+Akatechiny.10 141 809 Oba te preparaty magazynuje sie w temperaturze 20°C, przy wilgotnosci wzglednej 84% i po uplywie czasu podanego w tablicy 11 okresla zmiany ciezaru, twardosci i grubosci obu perapara- tów. Twardoscmierzy sie za pomoca przyrzadu TB 24 firmy Erweka-Apparatebau. Wyniki prób podane w tabeli 11 wykazuja, ze preparat B, zawierajacy substancje czynna wytworzonasposobem wedlug wynalazku, jest znacznie trwalszy podczas magazynowania niz preparat B', zawierajacy jako substancje czynna znany /J-monohydrat /+Akatechiny.Tabela 11 Warunki i czas magazynowania Preparat Rodzaj 24°Ci 84% wilgo- wpostaci badania tnosc wzgledna tabletki Rozpocze- ciepróby po uplywie 0,5 1 miesiaca miesiaca Preparat porównawczy B' z ^-mono¬ hydratem Preparat z a-mono- hydratem ciezar (mg) grubosc (mm) twardosc (kg) ciezar (mg) grubosc (cm) twardosc (kg) 275,2 4,30 8,3 285,1 4,31 9,6 310,2 4,55 4^ 276,0 4,32 9,0 308,4 4,54 4,4 275,8 4,32 8,9 Próba wchlaniania-wydalania.Samce psa gonczego o ciezarze ciala 10-11 kg, w grupach po 4, przerodzono w ciagu 1 doby, po czym stosujac metode krzyzowa podawano im doustnie a-monohydrat, tetrahydrat i /J- monohydrat /+Akatechiny w ilosciach odpowiadajacych 500 mg bezwodnego zwiazku. Po uply¬ wie 0,5,1,2,3,4 i 6 godzin pobierano od kazdego psa po okolo 3 ml krwi i krew te odwirowywano, a nastepnie 1 ml plazmy mieszano z 2 ml buforu octanowego (pH 5,0) i 5 ml octanu etylowego.Mieszanine wytrzasano, po czym zdejmowano górna warstwe 4 ml w octanie etylu i odparowy¬ wano. Do stalej pozostalosci dodano 30 mikrolitrów pirydyny i 50 mikrolitrów bis-TMS- trójfluoroacetamidu i mieszanine badano metoda chromatografii gazowej, stosujac przyrzad Gas Chromatograph Model 163 firmy Hitachi Limited, z kolumna 2% OV-l o temperaturze 280°C i jako gazowy nosnik azot w ilosci 30 ml/minute. Stezenie katechiny w plazmie obliczano ze szczytowego piku w otrzymanym chromatogramie gazowym (czas retenecji 4,5 minuty).Wyniki podano na fig. 5, na której nas osi odcietych oznaczono czas (godziny) pobrania próbki krwi od chwili podania badanego zwiazku, a na osi rzednych stezenie katechiny w plazmie w //g/ml. Wykres ten wykazuje, ze miedzy stezeniem /+/katechiny pochodzacej z a-monohydratu, tetrahydratu i /^-monohydratu /+/-katechiny nie ma zasadniczej róznicy, a wiec biodostepnosc jest we wszystkich tych przypadkach jednakowa.Wynalazek ilustruja ponizsze przyklady, w których stosuje sie nastepujace skróty: HPLC oznacza cieczowa chromatografie cisnieniowa przy uzyciu kolumn typu RP ijako rozpuszczalnika mieszaniny metanolu z kwasem octowym i woda w stosunku 250:10:1000, zas TLC oznacza chromatografie cienkowarstowa na celulozie i przy uzyciu ukladu rozpuszczalnikówwoda-dioksan w stosunku 100:10.Pr z y kla d I. (a) 4000 litrów wodnego roztworu oczyszczonego tetrahydratu /+/-katechiny, zawierajacego 10,5% bezwodnej /+Akatechiny, chlodzi sie, mieszajac, w ciagu 3-4 godzin od temperatury 75°C do temperatury 50°C i gdy temperatura roztworu wynosi 65°C dodaje sie 1 kg zaszczepiajacych krysztalów a-monohydratu / + /-katechiny. Przez reaktor przepuszcza sie azot pod cisnieniem 120-130 kPa i kontynuuje mieszanie az do uzyskania temperatury 20°C. Po ustaleniu krystalizacji zawiesine odwirowuje sie w ciagu 30 minut, otrzymujac krysztaly a-141 809 11 monohydratu o zawartosci wody 21,6%. Nastepnie suszy sie produkt w suszarce powietrznej w temperaturze 50°C w ciagu 1 godziny, po czym w ciagu kilku minut podwyzsza sie temperature do 100°C. Suszenie konczy sie, gdy krystaliczny produkt zawiera tylko 1 mol wody (próba metoda Karla-Fischera). Otrzymany a-monohydrat /+/-katechiny ma nastepujace wlasciwosci: [a]D20= +15° (woda i aceton, 1:1 objetosciowo) Zawartosc wody Obliczono: 5,85% Stwierdzono: 6,23% (metoda Karla-Fischera) HPLC: 101,3% /+Akatechiny w przeliczeniu na zwiazek bezwodny i mniej niz 0,1% epikatechiny.Badania metoda HPLC i TLC nie wykazujac zadnych innych zanieczyszczen, rentgenogram proszkowy wykazuje obecnosc cr-monohydratu. Odleglosci sieciowe w rentgenowskim widmie dyfrakcyjnym otrzymanego cr-monohydratu / +Akatechiny (w postaci proszku) obliczono na podstawie linii dyfrakcyjnych promieniowania Cu:Hai (^ =0,15405 nm) zarejestrowanych na blonie przy uzyciu aparatu fotograficznego Guinier IV.Jako wzorzec stosowano a-kwarc, którego wartosci d obliczono dla ao=0,4913 nm i c0=0,5405 nm.Wzgledne intensywnosci linii okreslano wzrokowo. Uzyskano nastepujace odleglosci sieciowe i wzgledne intensywnosci podane w tabeli 12.Ta bela 12 Odleglosc sieciowa w 10_1nm 7,1 6,2 5,95 4,49 4,38 4,20 4,13 3,97 3,84 3,78 3,75 3,65 3,58 3,41 3,37 3,24 3,18 Wzgledna intensyw¬ nosc duza srednia slaba duza slaba duza bardzo mala duza srednia srednia slaba bardzo duza srednia duza slaba srednia srednia Otrzymany produkt badano termograwimetrycznie, okreslajac utrate wody przy ogrzewaniu próbki z szybkoscia 5°C w ciagu 1 minuty w powietrzu pod cisnieniem normalnym. Stwierdzono utrate wody w okreslonej temperaturze, jak podano w tabeli 13.Tabela 13 Temperatura w°C 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 Utrata we % wagov 0 0 0,01 0,03 0,05 0,08 0,14 0,22 0,41 1,06 2,47 4,3012 141 809 1 2 150 5,68 160 5,90 170 5,93 180 5,95 Gdyby zamiast cr-monohydratupowstawal tetrahydrat lub /J-monohydrat lub ich mieszaniny, to produkt wyjsciowy musialby byc dalej oczyszczony, bardziej rozdrobniony i/albo nalezaloby stosowac wiecej krysztalów zaszczepiajacych i/lub czas chlodzenia po zaszczepieniu powinien byc dluzszy, aby osiagnac krystalizacje a-monohydratu. (b) 543 g wodnego roztworu czystego tetrahydratu /+/-katechiny, zawierajacego 18,4% bezwodnej/ + Akatechiny, utrzymuje sie w ciagu 5 minut w temperaturze 87,5°C, az do uzyskania klarownego roztworu, który nastepnie chlodzi sie w ciagu 25 minut do temperatury 69°C, dodajac 2,17 g a-monohydratu w postaci krystalicznego proszku o wielkosci krysztalów mniejszej niz 10 mikrometrów.Roztwór utrzymuje sie w temperaturze 69°C w ciagu 18 minut, obserwujac wyrazna krystalizacje. Nastepnie obniza sie stopniowoo temperature wedlug programu podanego w tabeli 14.Tabela 14 Czas w godzi¬ nach od zasz¬ czepienia 0 0,3 1,0 1,7 2,7 Temperatura °C 69 68,8 59,7 50,9 22,5 Stezenie bezwodnej /+Akatechiny w lu¬ gu macierzystym 18,4 8,1 4,5 2,9 1,3 Z otrzymanej zawiesiny odsacza sie krystaliczny produkt i suszy go napowietrzu w temperatu¬ rze pokojowej. Rentgenowskie widmo dyfrakcyjne poroduktu oraz dane okreslone metoda termo- grawimetryczna sa takie,jak dla a-monohydratu. Produkt ma postac drobnych, iglastych kryszta¬ lów o barwie zóltawej i zawiera 5,9% wody.Smak tego produktu w postaci proszku,jak i w postaci wodnego roztworu jest bardzo lagodny w porówaniu ze smakiem ^-monohydratu.Fig. 1 rysunku przedstawia zmiany zawartosci wody (os rzednych) w a-monohydracie wytwo¬ rzonym zgodnie z wynalazkiem w zaleznosci od zawartosci wilgoci w otaczajacej atmosferze o temperaturze 20°C. Zawartosc wilgoci przedstawiono jako wilgotnosc wzgledna (os odcietych).Próbe prowadzi sie w ten sposób, ze 1 g badanej substancji pozostawia sie na okres 2 tygodni w eksykatorze o temperaturze 20°C, w którym wilgotnosc reguluje sie stosujac nasycone roztwory wodne soli dajace wilgotnosc wzgledna w tabeli 15.Tabela 15 Wilgotnosc wzgle¬ dna w% Sól 12 LiCl 23 CHaCOOK 33 MgCl2 44 K2CO3 57 NaBr 68 CuCfe 75 NaCl 84 KBr 94 KNO3 Zawartosc wody w próbce oznacza sie metoda Karla-Fischera.Z fig. 1 widac, ze zawartosc wody w nowym monohydracie wytwarzanym zgodnie z wynalaz¬ kiem nie zmienia sie prawie wcale przy zmianie wilgotnosci atmosfery.141 809 13 Fig.2 przedstawia odpornosc cr-monohydratu wytwarzanego zgodnie z wynalazkiem (linia laczaca punkty na wykresie) na dzialanie swiatla nadfioletowego oraz odpowiedni wykres dla znanego /J-monohydratu. Próbe prowadzi sie w ten sposób, ze 6 g badanego produktu umieszcza sie w komorze urzadzenia do mierzenia róznicy barw model ND-101D firmy Nippon Denshoku Kogyo K. K. i ustawia sie okolo 10 cm ponizej wysokocisnieniowej lampy rteciowej 300 W, produkcji firmy Eikosha K. K. i wystawia na dzialanie promieni swietlnych. Komorewyjmuje sie w pewien czas z urzadzenia i mierzy wartosci a i b Huntera za pomoca miernika róznicy barwy.Róznice barwy AE wedlug Huntera okresla sie z równania E = /Aa/2 + /Ab/2 + /AL/2. Jak widac z fig. 2, stopien zmiany barwy (od bialej do brazowej) po naswietleniu a-monohydratu jest mniejszy od odpowiedniego stopnia dla /J-monohydratu, a wiec cr-monohydratjest odporniejszy na dziala¬ nie swiatla.Dane zawarte w tabeli 16 wykazuja, ze z chemicznego punktu widzenia cr-monohydrat i /J-monohydrat sa jednakowe.Tabela 16 Rodzaj badania Analiza elementarna Obliczono Stwierdzono Zawartosc wody (1) Obliczono Stwierdzono Widmo w nadfiolecie (2) Chromatografia cienkowarstwowa (3) Chromatogram gazowy (4) Skrecalnosc wlasciwa Md20 (5) /J-monohydrat C 58,44%, H 5,23% C 58,20%, H 5,10% 5,84% 5,80% Amax 280nm Amin 250 nm Pojedyncza plama przy Rf=0,65 Pojedynczy pik przy czasie re¬ tencji 11,5 mi nuty + 15,2° cr-monohydrat C 58,44, H 5,23% C 58,33%, H 5,09% 5,84% 5,72% Amax 280nm Amin 250 nm Pojedyncza plama przy Rf=0,65 Pojedynczy pik przy czasie re¬ tencji 11,5 mi¬ nuty +15,2° (1) Pomiar prowadzono metoda Karla-Fischera (2) Pomiar prowadzono przy uzyciu roztworu w etanolu /1=20000/ i etanolu jako próbki porówawczej (3) Stosowano plytke wykonana z celulozy z przeznaczeniem do analizy metoda chromatogra¬ fii cienkowarstowej (produkt firmy Merck and Co.,), rozpuszczalnikiem do rozwijania byla mie¬ szanina dioksanu z kwasem octowym i woda (1:1:10), a do wykrywania stosowano 10%roztwór wodny weglanu sodu, przy czym rozpylono 0,5% roztwór wodny barwnika Fast Blue B Salt. (4) Do sporzadzenia chromatogramu gazowego stosowano kolumne rozdzielajaca zawiera¬ jaca 2% silikonu UC, o dlugosci 2 m, temperatura kolumny wynosila 250°C, a jako nosnik gazowy stosowano azot w ilosci 50 ml/minute. Próbke chromatografowano po uprzednim przeprowadze¬ niu jej w pochodna trójmetylosilikonowa (5) Pomiar skrecalnosci wlasciwej prowadzono przy uzyciu 50% wodnego roztworu acetonu.Przykladu. (1) 400 g /J-monohydratu/ + /-katechiny rozdrobnionego na proszek o wiel¬ kosci czastek 10 mikrometrów umieszczono w urzadzeniu o stalej temperaturze i wilgotnosci w postaci warstwy o grubosci 3-4 cm i utrzymywano w temperaturze 70°C i wzglednej wilgotnosci 15% w ciagu 48 godzin, otrzymujac <5-anhydrat / + /-katechiny w postaci iglastych krysztalów o barwie bialej, topniejacych z objawami rozkladu w temperaturze 203-207°C.14 141 809 Analiza elementarna dla C15H14O6 Obliczono: C 62,07%, H4,86% Stwierdzono: C 62,35% H 4,73% Rentegowskie widmo dyfrakcyjne produktu bylo identyczne z podanym wyzej dla ó-anhydratu.Fig. 1 przedstawia zmiany zawartosci wody w ó-anhydracie w zaleznosci od wilgotnosci atmosfery otaczajacej (20°C), a w tabeli 17 podano wyniki badan, które swiadcza o tym, ze (5-anhydrat i /7-anhydrat /+/-katechiny sa chemicznie identyczne.Tabela 17 Rodzaj badania Analiza elementarna Stwierdzono Obliczono Zawartosc wody Stwierdzono Obliczono Widmo w nadfiolecie Chromatogram cienkowarstwowy Chromatogram gazowy Skrecalnosc wlas¬ ciwa Mf°o 17-anhydrat C 62,37%, H 4,71% C 62,07%, H 4,86% 0,20% 0% Amax280nm Amin 250nm Pojedyncza plama przy Rf=0,65 Pojedynczy pik przy czasie re¬ tencji 11,5 mi¬ nuty + 15,2° ó-anhydrat C 62,35%, H 4,73% C 62,07%, H 4,86% 0,15% 0% Amax 280nm Amin 250nm Pojedyncza plama przy Rf=0,65 Pojedynczy pik przy czasie re¬ tencji 11,5 mi¬ nuty + 15,2° Badania prowadzone sposobami opisanymi przy omawianiu tabeli 16. (2) 50 g ó-anhydratu umieszcza sie w urzadzeniu o stalej temperaturze i wilgotnosci i utrzymuje w ciagu 48 godzin w temperaturze 60°C i wilgotnosci wzglednej 90%. Otrzymuje sie a-monohydrat /+Akatechiny.Przyklad III. 3g /J-monohydratu /+Akatechiny umieszcza sie w suszarce i utrzymuje w temperaturze 112°C w ciagu 70 godzin, powodujac utrate 6,7% wody.Otrzymane krysztaly chlodzi sie, uzyskujac krystaliczny y-anhydrat/ +Akatechiny, przy czym rentgenowskie widmo dyfrak¬ cyjne produktu wykazuje, ze zawiera on równiez slady ó-anhydratu /+Akatechiny.Proces wytwarzania y-anhydratu mozna ulatwic mieszajac produkt wyjsciowy ostroznie z krysztalami y-anhydratu. Badanie produktu metoda chromatografii cienkowarstowej wykazuje, ze nie zawiera on produktów rozkladu. Produkt trwaly przy przechowywaniu go w postaci proszku w zamknietym naczyniu o wilgotnosci wzglednej 58% i temperaturze pokojowej w ciagu co najmniej 10 miesiecy.Przyklad IV. Próbke 3,08g drobnokrystalicznego proszku tetrahydratu /+Akatechiny (odwirowany na mokro tetrahydrat o zawartosci 37% wody) umieszcza sie w szklanej zlewce o srednicy okolo 4 cm i ogrzewa w lazni olejowej o temperaturze 147°C, przy czym krysztaly topnieja po uplywie okolo 5 minut. Stop miesza sie w ciagu 5 minut, po czym otrzymana faze stala chlodzi sie do temperatury pokojowej, proszkujei analizuje. Rentgenowskie widmo dyfrakcyjne wykazuje, ze produkt jest czystym y-anhydratem /+Akatechiny. Zawiera on 1,9% wody.KPLC: 102,1% bezwodnej / +Akatechiny i mniej niz 0,1% epikatechiny: TLC (zel krzeminkowy, chloroform i woda z octanem etylu i kwasem mrówkowym, 5:5:0, 3:1) nie wykazuje zadnych zanieczyszczen.Jezeli grubosc warstwy stopujest wieksza, to czas ogrzewania w temperaturze 147°C powinien byc dluzszy, aby usunac wode z krysztalów prawie calkowicie.141 809 15 PrzykladV. Ig J7-anhydratu / 4- Akatechiny utrzymuje sie w temperaturze 112°C w ciagu 23 godzin, powodujac utrate 4,4% wody nie bedacej woda krystaliczna, lecz zwiazana powierzch¬ niowo. Po ochlodzeniu produktu jego widmo rentegowskie otrzymane metoda proszkowa wyka¬ zuje obecnosc (5-anhydratu / +Akatechiny i slady ^-anhydratu, natomiast badanie metoda chro¬ matografii cienkowarstowej (zel krzemionkowy, chloroform, octan etylu, woda i kwas mrówkowy, 5:5:0, 3:1) nie wykazuje produktów rozkladu. Calkowita zawartosc wody wynosi 0,5%.Przyklad VI. 3,03 gdrobnokrystalicznego proszku tetrahydratu / +Akatechiny (odwiro¬ wany na mokro tetrahydrat o zawartosci 45% wody) umieszcza sie w szklanej zlewce o srednicy okolo 4 cm i utrzymuje w lazni olejowej o temperaturze 149°C. Krysztaly topnieja w ciagu 1 minuty, dajac ciecz o zóltawym zabarwieniu. Ciecz te zaszczepia sie w 50 mg ó-anhydratu w postaci drobnego proszku, powodujac natychmiast krystalizacje. Otrzymana faze stala chlodzi sie do temperatury pokojowej, proszkujei analizuje. Widmo rengenowskie metoda proszkowawykazuje, ze glównym produktem jest (5-anhydrat/ + Akatechiny, a dalszymi skladnikami sa a-monohydrat i y-anhydrat / +Akatechiny.Jezeli grubosc warstwy stopu jest wieksza, to dla praktycznie calkowitego usuniecia wody z krysztalów trzeba utrzymywac stop w temperaturze 149°C w ciagu dluzszego czasu.Przyklad VII. Próbke ^-anhydratu / +Akatechiny utrzymuje sie w suszarce w tempera¬ turze 150-170°C w ciagu 30 minut, otrzymujac y-anhydrat / + Akatechiny w postaci iglastych krysztalów o temperaturze topnienia 200-206°C (rozklad). Rengenogram proszkowy wykazuje nastepujace odleglosci sieciowe w 10"1 nm: 5,60 + 0,06, 5,63 ±0,05, 4,00 ±0,03 i 3,81 ±0,03.Analiza elementarna dla C15H14O6: Obliczono: C 62,07%, H 4,86% Stwierdzono: C 62,52%, H 4,92%.Przyklad VIII (porównawczy). Wytwarzanie tetrahydratu / +Akatechiny, /3-monohy- dratu / +Akatechiny i /7-anhydratu / +Akatechiny. (1). Wytwarzanie tetrahydratu / + Akatechiny 500 g surowej katechiny rozpuszcza sie ogrzewajac w 5000 ml wody, pozostawia do ochlodze¬ nia, odsacza wydzielone krysztaly i suszy je w przeplywajacym powietrzu o temperaturze pokojo¬ wej w ciagu 4 godzin, otrzymujac produkt w postaci iglastych krysztalów o temperaturze topnienia Q5-96°C.Analiza elementarna dla Ci5Hi40eX4H20 Obliczono: C 49,72%, H 6,12% Stwierdzono: C 49,52%, H 6,07% Zawartosc wody Obliczono: 19,89% Stwierdzono: 20,05% Rentgenowskie widmo dyfrakcyjne produktu jest identyczne z podanym wyzej dla tetrahydratu / + Akatechiny. (2) Wytwarzanie /3-monohydratu / + Akatechiny 400 g krystalicznego tetrahydratu / + Akatechiny suszy sie w eksykatorze z kwasem siarko¬ wym w temperaturze pokojowej i pod cisnieniem atmosferycznym w ciagu 2 dni, otrzymujac /3-monohydrat / +Akatechiny w postaci iglastych krysztalów o barwie bialej i temperaturze topnienia 170-177°C.Obliczono: C 58,44%, H 5,23% Stwierdzono: C 58,20%, H 5,10% Zawartosc wody Stwierdzono 5,80% Obliczono: 5,84% Rentgenowskie widmo dyfrakcyjne produktu jest identyczne z podanym wyzej dla/3-monohydratu / + /katechiny.16 141 809 (3) Wytwarzanie /7-anhydratu /+ Akatcchiny Zwiazek ten wytwarza sie przez suszenie krystalicznego tetrahydratu / + /-katechiny w przep¬ lywajacym powietrzu o temperaturze 100°C w ciagu 2 godzin. Produkt ma postac iglastych krysztalów o barwie bialej i temperaturze topnienia 205-210°C (rozklad).Analiza elementarna dla C15H14O6 Obliczono: Stwierdzono: Zawartosc wody Obliczono: Stwierdzono: C 62,07% C 62,37% 0% 0,2% H 4,86% H4,71% Rentgenowskie widmo dyfrakcyjne produktu jest identyczne z podanym wyzej dla rj-anhydratu / +/-katechiny.Fig. 4 przedstawia zmiany zawartosci wody w tetrahydracie, /3-anhydracie / + /-katechiny w zaleznosci od zawartosci wilgoci w temperaturze 20°C w otaczajacej atmosferze. Zawartosc te podano na osi odcietych jako wilgotnosc wzgledna.Próby te prowadzono w warunkach podanych w przykladzie IV. Jak widac z tego wykresu, zawartosc wody w tetrahydracie maleje w miare zmniejszania sie wilgotnosci powietrza, a zawar¬ tosc wody w/J-monohydraciei w /7-anhydracie stopniowo wzrsta w miare wzrostu wilgotnosci i oba te zwiazki przeksztalcaja sie w tetrahydrat.Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania nowego a-monohydratu / -I- /-katechiny, znamienny tym, ze wodny roztwór / -I- /-katechiny, zawierajacy okolo 10-20% / + /-katechiny, przesycony jedynie w sto¬ sunku do a-monohydratu / + /-katechiny, zaszczepia sie krysztalami a-monohydratu /+/- katechiny i pozostawia do krystalizacji, a nastepnie oddziela sie wykrystalizowany a-monohydrat / + /-katechiny. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie wodny roztwór / + /-katechiny wytworzony przez zdyspergowanie tetrahydratu, /J-monohydratu lub ^-anhydratu / -I- /-katechiny w wodzie i ogrzewanie do temperatury okolo 60-80°C. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie wodny roztwór / + /-katechiny wytworzony przez rozpuszczanie tetrahydratu / + /-katechiny w wodzie, w temperaturze okolo 80°C. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze krystalizacje a-monohydratu / +/-katechiny prowadzi sie chlodzac powoli roztwór do temperatury pokojowej.141809 fil^l • oc-monohydrat o 6 anhydrat — 1H20 0 10 20 30 1.0 SG 60 70 80 90 100 Wilgotnosc wzgledna (%) §iia: 2 o y3-monohydrat • oc-monohydrat 0 1 2 3 L 5 Czas (godziny)141 809 jiism* 3 o porównawczy srodek leczniczy A' z ^-monohydratem • srodek leczniczy A z oC- monohydratem Czas (godziny) oN O O U) •o (/) o 1— o o KI • tetrahydrat O y3-monohydrat A 77-anhydrat 0 10 20 30 L0 50 60 70 80 90 100 Wilgotnosc wzgledna (%)141 809 Ma-S E \ o c 'n o CD "o l O E N _o CL • oc-monohydrat a tetrahydrat O /3 -monohydrat Czas (godziny) PL PL PL PL