Opis patentowy opublikowano: 1987 04 30 138797 Int. Cl4 C07D 405/06 C- i sLlNIA U edu Patentowego Twórca wynalazku Uprawniony z patentu: Ciba — Geigy AG, Bazylea (Szwajcaria) Sposób wytwarzania nowych pochodnych eteru arylowofenylowego LPrzedmliotem wynalazku jiest sposób wytwarza- niai nowych pochodnych eteru aryOowofenyiowego.Nowe zwiazki mozna stosowac zarówno do zwal¬ czania grzybów filtopatogennych, jak i jako leki przeciwgrzyibicze i/lub przeciwdrgawkowe lulb ankisjolityczme np. do zwalczamiiia girzyfbów pasozyt¬ niczych u stalociepllnych i/lluib do leczemtila róznych poistaci padaczki, stanów lelku, napiecia i pobu-, dizenia, i/lub do leczenia maniakalnych stanów emocjonalnych.(Do ityich nowych pochodnych eteru aryibwofeny- lowegO' zaliczaja sie zwiazki o ogólnym wzorze 1, w krtórym Y oznacza grupe —CHi= I\jib aitom —(N=, Ra i Rb niezaiezniife od siebie oznaczaja atom wodoru, atom chlorowca, rodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla lulb $ru(pe metoksylowa, U i V niezaleznie od siebie oznaczaja rodnik alkilo¬ wy o 1—3 aJtotmiaich wegla lulb razem tworza mo- sitek alkilenowy o wzorze 2, 3 lulb 4, przy czyim Ri i R2 niezaleznie oid siebie stanowia atom wodoru, rodnik alkailowy o 1^3 aitomiach wegda, lulb grupe ¦—CHj-hZ—1R7, w której Z oznacza atorn Hemu lub siarki, a R7 oznacza altom wodoru, roidnilk alklilowy o i-H3 aitomach wegla, rodnik ailtoenylowy o 3^-4 aitomach wegla, rodnik me!tokisyetyillowy, rodnik fenylowy, ewenltualnlie podstawiony chlorem luib grupa metylowa, albo rodnik benizyllowy ewentual¬ nie pod&tawiony chlorem lulb grupa metylowa, R3, R4 i 1R5 niezaleznie od ailebie stanowia atom wodo¬ ru lulb rodnik alkilowy o 1—3 atomach wegla, 10 15 przy czym laczna liczba attomów weglla w pod¬ stawnikach Ra, R4 i R5 nie przewyzsza liczby 6, a Ar oznacza grupe o wzorze 5 lulb 6, przy czym Rc, Rd i Re niezaleznie od1 siebie stanowia atom wodoru, atom chlorowca, rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla., glrupe alkokisylowa o 1—3 ato¬ mach wegla, gruipe GFa luib glrupe nitrowa, oraz ich metalokoimlplelkisy, czyli kompUeksy z solamli metali, i ich sole addycyjnie z kiwaisaml.Ten, oznaczony symbolem la zabiór obejmuje wazne dla ,sitolsowania w ochronie roslin substancje grzybobójcze.Pod' okresleniem^ rodnik alkilowy sam lub jako czesc skladowa innego podstawmika nalezy, w za¬ leznosci od podanej ilosci aitomów wejglla, rozumiec np. nastepujajce rodniki: metytlowy,, etylowy, pro¬ pylowy luib butylowy, oraz ich izomery, taMe jak izopropylowy, izoibutylowy, IIlHrzed.-butylowy luib H-rzedJtjutylowy. Do rodników alkenylowych za- 20 lic za sie np. rodnlilk propen-d-yiowy, allilowy, bu- ten-il-yllowy, ibufoenH2-ylowy luib butenn3-ylowy.Ghilorowiec oznacza, fluor, chlor, brom lulb jod, konzylstnie chlor lulb brom.Waznymi substancjami czynnymi sa zwlaszcza 25 sole addycyjne z kwasami ze wzgleldu na cel wpro¬ wadzenia fizjologicznie nieszkodliwych kwasów nieorganicznych lub organicznych.(W przypadku stosowania nowych substancji czynnych jako srodków mifcrobójczych do ochro¬ ny roslin fizjologicznie nieszkodliwymi kwasami 30 138 797138 797 4 nieorganicznymi lufb organicznymi sa przykladowo kwasy cmorowcowodorowe, np,, kwas ohlloro-, bro- mo- lufo jodoWodorowy, kwas siarkowy, kwas fo¬ sforowy, kwas fosforawy,1 kwas azotowy, eweintu- alnie chlorowcowanie kwasy tluszczowe, takie jak kwas' octowy, trójcMorooctowy i szczawiowy, albo kwasy sulfonowe, tafcie jak kwas benizemosulfo- nowy i me%nos!ul)fonowy.W wypadku stosowania nowych substancji czyn¬ nych jako leków fizjologicznie, nieszkodliwymi kwasami, tj. fainmiaikoloigicznie dopuszczalnymi kwa¬ sami, sa przykladowo dopuszczalne farmakologi¬ cznie kwasy nieorganiczne, takie jak kwasy cMo- rowcowodorowe, nip. kwiais chloro- bromo- lulb jo- dowodorowy, kwas azotowy, kwas sliarkowy lulb kwas fosforowy,, dopuszczalnie farmakologicznie kwaisy karboksylowe i sulfonowe, takie jak alifa¬ tyczne kwasy jedno- i ewentualnie hydroksylowa- ne .dWfukariboksylowe, np. kwas octowy, fumarowy, maleinowy, jafoakowy luib winowy,, a takze alifa¬ tyczne luib aromatycznie kwasy sulfonowe, takiie jak nizsze kwasy aOfcanosuilfonowe i ewentualnie podstawione kwasy benzenosuLfonowe, np, kwas meitano-, etano-, benizeno-, p^tahieno- i p-fbrOimo- benzenoHsulfonowy, nadto kwasy suifaminowe, n]p. kwas Nncylklobeksyl-os-ulifamiiniowy.Meltelokomfpilefcsy o wzorze 1 skladaja sie z pod¬ stawowej czasteczki organicznej i z nieorganicznej lub organicznej soli metale np. z halogenku, azo- tanu, siarczanu, fosforanu, wiinianu itp., soli mie¬ dzi, manganu, zelaza, cynku i innego metalu.Przy tyim kationy meltaJi moga wystepowac w roznych im przypisanym wartosciowosciach.Nowe zwiazki o wzorze 1 sa w temperaturze pokojowej staibilnymi olejami, zywicami luib sub¬ stancjami stalymi, odznaczajacymi sie bardzo cen¬ nymi wlasciwosciami fizjologicznymi, takimi" jak mikrobobójcze, przykladowo grzybobójcze wzgle¬ dem roslin, oraz farmakologicznymi, zwlaszcza przeoiwgTzybicznymd oraz przeiciwdtgawkowymi i ank&joMtycznymi. Stajd tez zwiazki te mozna sto¬ sowac po pierwsze w dziedzinie agrarnej luib w pokrewnych dziedzinach do zwalczania mikroorga¬ nizmów fitopatogennych, a po drugie jako prze- ciwgirzybicznych i/iub przeoiwdirgawkowych i an- ksjolitycznych substancji czynnych terapeutycznie, przykladowo do zwalczania gtrzybów pasozytni¬ czych u stalocieplnych ii/luib do leczenia róznych odmian padiacztoi, stanów lejkowych, napiecia i po¬ budzenia i/lub maniakalnych stanów emocjonal¬ nych.(Korzysitny zbiór Ib substancji grzybobójczych, nadajacych sie do wykorzystania w rolnictwie za¬ wiera zwiazki, a takze ich sole i metalokiomtpfleksy, o wzorze 1, w którym Y oznacza grupe —CH= lufo atom —N=, Ra i Rb niiezalieznie od siebie oznaczaja atom wodoru, atom chlorowca, lulb rod¬ nik alkilowy o 1—0 altomach wegla*, Ar oznacza grupe o wzorze 5, w Hftóirej Rc, Rd i Re niezaleznie od siebie stanowia atom wodoru, atom chlorowca, grupe CFa, luib rodnik alkilowy o 1H3 atomach wegla, a U i V maja znaczenie podane przy oma¬ wianiu wizoru 1.Sposród zMoru Ib korzystnym milkrobobójczyim podizibioneim Ic sa zwiazki o wzorze 1, w którym U i V niezaleznie od siebie oznaczaja rodnik alki¬ lowy o 1—3 atomach wegla luib razeni' tworza grupe aifcilenowa o wzorze 2 lulb 3, gdzie Ri, Ra, 5 R3j R4 i R5 niezaleznie od sielbie stanowia atoim wodoru lulb rodnilk alkilowy o 1—8 atomach wegla, przy czym laczna liczba atomów, wegla w pod¬ stawnikach R3j R4 i R5 nie przewyzszaj Hczfoy 6.Dalszy wazny zlbiór Id korzystnych dla rolnictwa 10 substancji grzybobójczych zawiera zwiazki o wzo¬ rze 1, w którym Y oznacza grupe —OHi= lu(b atom —N=, Ar ma znaczenie .podane przy omawianiu wzoru 1', Ra, Rb Rc„ Rd i Re niezaleznie od siebie oznaczaja aitom woidoru, chloru, bromu luib fluoru, 15 grupe metyllowa lub meitoksylowa, U i V nieza- lezniie od sielbie oznaczaja rodnik alkilowy o V—3 atomach wegla lulb razem tworza gruipe aifcilenowa o znaczeniu podanym przy omawianiu, wzoru 1, przy czym Ri, Ra, R3, R4, R5, R6 niezaleznie od 20 siebie oznaczaja atom wodoru lulb rodnik alko¬ wy o 1—3 atomach wegla, ailbo Ri oznacza grupe ^CH2—O^R7, w której R7 stanowi rodnik alkilo¬ wy o 1—3 atomach wejgla, rodnik metoksyetyllo- wy, rodnik alkenylowy o 3i—4 atomach wejgUa lub 25 rodnik fenylloWy.Siposród substancji mikrobobójczych zbioru Id ¦ szczególnie korzystnymi sa te zwiazki o wzorze 1, w którym U i V razem tworza niepodstawiony lub jednokrotnie poidistawiony mostek etylenowy 30 lulb propylenowy. Te substancje stanowia podzbiór le.Do szczególnie korzystnych w rolnictwie sub¬ stancji mikrobobójczych naleza zatem np. naste¬ pujace zwiazki: 35 2-(]p-/fenoksy/Hfenylo]-!2^ tyioH4^rrietylo-ii,i3-idiofcsan, 2H[pVfenofcsyAfenyio] -^l^/nM^2;4-tiriazoliloi/-(me- tylo] -4^eitylo-ii ,3-dioksan, 2n[p-/fenoksy/Hfienyao]-12H[il^lHHl,i254-«Mazoli]o/Hme- 40 tyflo] n4-metylo-l g3-diofcsolan, 2HDp-./fenoksy/HfenyioH2^ tylo]-4-e 2-[p-/4%bromofenoklsy/-fenyto^ lilo/-imetylo]-4He!tyiloHl,i3-ldioksolan, 45 2HCp-/ienokisy/-l2'Hmietyaofflenyao]-!2-[MliH^l&4rJtriiazo- liilo/nmetylo]-4-e!tyk)-l,3Hdioksolan, 2nDp-/3^4,-io^ucMorofenoks5V-feinyllo]-2-[il-/llH-ll ,2,4- ^Mazo<]ilo/-(me!tylo] -4nmetoksymetylo-il J3i-ldiioklsoliain, 24pH/3',4'ndwuchloro[flenokBy/^fenylo]-*2H[il-/1IM,2,4- -itriazollilo/Hmetyllo]-4-'etylo-l,3-dioksolan, zwiazek kompleksowy 2-fp^/4'-chJlorafenok)sy^^ lo]-2r{MrH-[l,|2,4-itria^ fcsolanu z siarczanem miedzi, 55 24p^'^Morofenoksy/^ -1/ttH- -(1ja,4-ltriazolliio/^mdtylo]-i4Hmeityio-U,8Hdiokisolan, a-(ip-/fenoksy/-fi/^metyloifenyao] -B-fliH-il^,4^triazolli- lo/-lme'tylo-4^tylo-(1^3Hdioksto[Lan w postaci soli kwa¬ su azotowego, 60 2-tp^'^hiloroifienoksy^^ 'llilO'Hmeitylo]-4-^tyao-ll,3- 2-ip-/fenoksy/-2'-meltyaofenylo]-fl-[il-/lH^l BJ4-ltiri-aw- lilo/^metyao]-4He^tylo-il ^dioksoflian, 2Htp^enoksyi/-2'^haoroferiyiLo]-2-[l -L41-H-3.^-ifcriaizo- 65 lilo/-meltyM-4-etylor)ij3Hdictooilan5 138 797 6 2r^pW4'-cMorotflenokisy/-# -1,2*4-triazpHiilo/-(mieityilo] H4H©tylOHl ^HdJofasolaini, 24p/4'-ichlorofenoklsy/-ifen^^^ lo/-tmetylo]-4,5-dwuimetyao-il ^dioksolan.Odbosnie „dizialaoia przeciwgrzyifoiczego nalezy na pierwszym planie prEedistawic zbiór If zwiaizków o wzorze 1, w którym Y* oznacza grupe —OH= lub atom -^N=, Ra i Rb niezaleznie od siebie oznaczaja altoim wodoru, atom chlorowca, lub rod¬ nik alkilowy o 1^3 atomach wegila, Ar oznacza grupe o wzorze' 5,„ w której] Re, Rd i He niezaleznie od siebie oznaczaja atom wodoru, atom chlorowca, grujpe CF3, rodnik alMlowy o 1—0- atomach wegla*, grupe alkokisylowa o 1—3 atoniach wegla, a U iiV imaja znaczenie podane przy omawianiu wzoru 1.Sposród zbioru If szczególnie l&orzyisthyim pod wzgledem przeciwglrzybiczego dzialania ,podzibi'oir|em Ih sa zwiazki o wzorze 1, w którytm U i V razem ^tworza grupe allkilenowa o wzorze 7, przy czym Rr stanowi rodnik alkilowy o 1M3 atomach wegla, rodnik metokisyetylowy, lub rodnik allkenylowy o 3^4 atomach wejgla. Dalszym' korzystnym zibioretm Ii przeciwglrzylbiczo czynnych suibsita,ncjli sa zwiaz¬ ki o wzorze 1, w którym Y oznacza gruipe -^CHi=, Ar ma znaczenie podane [przy omawianiu wzoru 1, Ra i Rb niezaleznie od siebie oznaczaja atom wo¬ doru, rodlnik metylowy, atom chloru lub forolmu, Rc, Rd i Re niezaleznie od siebie oznaczaja atom wodoru, fluoru, chloru lub bromiu, gruipe rmetylo- waj metofcsylowa, OF3 lub mitrowa, U i V nieza¬ leznie od siebie oznaczaja rodnik ailMlowy o 1—Q atomach wegla lub razem tworza grupe alkiieno- wa o znaczeniu podanym przy omawianiu wzo¬ ru 1, przy czym Ri, R2, Rd, R4, R5, i Re niezaleznie od siebie stanowia atom wodoru,, lub rodndk alki¬ lowy o 1^3 atomach wejgla, albo Ri stanowi JCH2OR7, w której R7 oznacza rodnik alkilowy o 1^3 atomach wegla, rodnik metokisyetylowy lub rodnik adkenylowy o 3—4 aitoimach wegla.Do szczególnie silnie przeciwgrzytbiczo czynnych sulbsitancji naleza np. nastepujace konkretne zwiaz- * ki: 2-|jp-/fenofcsyMenylo]^H;ttH/^ tylo]-4nmeitylo-6-metylo-l^Hdtilolkisolan, 2-(jp-/too0rey1/-^^ tylo]ni^3-idiokisan, 2-Cp^enokEy/-ifenylo]H2-/1 Hiimdldiazoliilom'etylo/-4- ^tyflo-ll^-ddolkisoian, 2H[pn/2,4Hdwumetyil)oifienolkte -MlnimiMiazo- lilomeltylo/^4i^y]o-a,S^iokBOilian, 2-CpH|/!3^Morofanokisy/-l^^ tylo/-4-etylo-l jS-idioklsolan,, 2n[ip^4l^hl!oro[fenotosy/-Jlenylio] -&-i/H -imiidazolilometty- lo/^^etylo-ll^-idiolkisoflan, - 2-Cp-/3^trójifluoroHmetyloEfenioIkso^-tflenylo] -i2-^(l4mii- dazolilometylo/-4^etylo-klja^iolk®olan, 2i[pH/«4r^Moro^HmetyloJ^ok]syi/j^ zOlJilomidtylo/^4^tylowlj3HdtioikBolan, 2-bp-/3J4HdiwucMoa^$enolkisy/-ifienylo]-&-41-toidiazoli- lometylo/-!4-eitylb^l^-(diokisolaln, 2n[jp-i/l2j5-dwuchIoroifeW)ksy/nfenylo]H2-/1Himildazoli- lometylo/^-etylo-il ^3ndiokisolan, 2-^n/3,4nd}wuc!hloroifenokisyi/-tfenyao]-G-/1 -filmlildiaiz^^ lometylo/^4-4i^toksymetyilo^ 2^-i/14^uorofenoksy/-ife^ lo/-4-ietyilo-)l J3-idiokisolan, 2H[p-/4-ifluorofen'Oikisyi/-ifehylo] -&-/1-almiidazollillomety- W-^me^tylb-iS-niletyio-il^-idioikisolLan, '. 5 2n[12/-meitylo^4/-fenokisy/^fienyflo]H2^imddazolilome- tylb/-4-etylo-ll ,3-diokisoilan, 2-((p-/4-cMorofenolksy/-fi/-inetylotoiylo]-2-/ll-ito zoliilometylo/^Hmeity<10'-l,S(Hdiolkisol)an, v 2-Bp^/4-ifykiorofenoksy/n2/Hmetylofenylo]-i2-/l-iimidai- 10 zolilometylo/-4-tmieltylo-llJ3-ldi(kisolan„ oraz ich far¬ makologicznie dopuszczalne sole adld^cyjne z kwa¬ sami. - Odnosnie czynnosci przeciwdrgawkowej i anksjo- litycznej nalezy na pierwszym planie przedsta-. wic zbiór Ij zwiazków o wzorze 1, w którym Y oznacza grupe —CH= lufo atom —N+, Ra i Rb nienaleznie od .siebie oznaczaja atom wodoru, atom chlorowca lufo rodnik aGkilowy o. 1—& atomach wejgla, Ar oznacza ewentualnie podstawliony grupa alkfflowa' o 1—6 atomach wegla,, grupa alkoksyilo- wa o 1^3- atomach wegila, grupa CTY lub chlorow¬ cem rodnik fenylowy, a U i V maja znaczenie podane .przy omiawianiu wzoru 1. 25 Sposród zbioru Ijj korzystnymi pod wzgledem czynnosci przeciwdrgawkowej i amJksjolitycznej podzbioru Ik sa zwfajzki o wzorze 1, w którym Y oznacza grupe -^CHJ= luib atom —N=, Ra i Rb niezaleznie od siebie oznaczaja atom wodoru, ród- ^ nik metylowy, atom chloru lufo atom bromu, Ar oznacza ewentualnie podistawiony chlorowcem, gru¬ pa metylów? lub grupa CF3 rodnik fenylowy, a U i V niezaleznie od sielbie oznaczaja rodnik alkilb- wy o 1—8 altanach wegila, ewentualnie podistawfio- 35 ny chlorowcem lub glrupa ailkokisylowa o 1—2 ato¬ mach wegla rodnik aiMlowy o 1—8 atomfaich wegla, albo razem tworza grupe alkilenowa o wzorze 2 lub 3, w* której Ri, R2, R3, R4 i R5 nliezaleznie od sielbie stanowia atom wodoru lub rodnik alkilb- 40 wy o 1—& atomach wegila, przy czym laczna liczba atomów wegla* w podstawnikach R3, R4 i R5 nie przewyzlsiza liczby 4.Dalszym korzystnym zbiorem H przeciwdrgaw- kowo i ankjsjiolitycznie czynnych sufojstatneji sa 45 zwiazjkli o wzorze 1, w którym Y oznacza grujpe —OH= lub atom —Ni—, Ra i Rb oznaczaja atomy wodoru, Ar oznacza ewentualnie podstawiony chlo¬ rowcem, gruipa metylowa rodnik fenylowy, a U i V razeni tworza grujpe o wzorze 8 lub 9-, gdzie 50 R2 stanowi rodnik alkilowy o 1'—Q atomach wegla. ^ taki jak rodnik metylowy luib etylowy, aflibo grupe alkokisymetyllowa o 1—E atomach wejgla w czescf alkoksylowej, taka jak grupa metofcsyimetylowa luib etokisymetylowa. 55 (Do- szczególnie przeciiwidrgawikowo i anklsjolllitycz- mie czynnych suibstancjli naleza njp. nastejpujace konknetne zwiajzki: 2-ft-/[Denoksyi/Hfelnylo] -12-UW1H-I1^,4-itriazolilo/-(me- tylo]ni^3-idiolkisan, 90 a-[p-y4K:hTlorofenoklsy/Hfienylo]H2-/l-dmiidlazolM lo/^4-etylosi^i-ldioksolan, 2n0pH/4rcMoro-l2Hmeltylofenoksy/^eto,ylo]-2Vl^mid!a- zolilometyloMnmetofesyimetyloHl^iHO^oikisolan, .. 2-(p-/fenoksy/-fenylo]-12H!HlH-iJj2iJ^^ •5 tylo]-4-lhyldiroksymetyloA^3-idioksolan,138 797 7 « 2H|jp-/4^uo(rofierioklsy/-£fe^ lo/-4Hetyio-il,3Mdiolksolan, 2^-/4-tflluoroifienoksy/^e^ lfO!/-4-ihyidirolkBymuety.lio-133-idLokisolairt, 2-Cp-/4-filuorofeno^^ Mo/-imeitylo]-1 ,SvJdiolkis:afli, 2-(pn/ffenokisyi/,-2rimeltylo(feinyao] -ft-[fl-Slmlidia lio^Hettylcwl^S-idiiOikSoiLan, 2-[p-/4'HcMorofenok|sy/-tflenyl^ Mo/-meityio]-^4Hrnetoksymietyilo-1^ndioksolan, 2-jjpn/fenoksiy/^fenyfro]-12-P-y|lH-il,!2,4HtriazoTilo/-irnie- tytto]^-metylo-rt ,i34dioksolain, 2-I)p-^enokisy/H2Hchlorotfen^ lilo/^meityflo] -4-ietylo-ll ,13-diokisoilan, 2-(jp-i/4'-chiloroifenokisy/-l2-ch^ -12—fil-/1H- -ilJ2y4Htóazoil'iJlo/-metylb]-4-etylkHl ^ndioitosoHain, 2-(p-/;feinokEy/-!2J5-ldNvumeW lometylo/-4Hetylo-il,3ndioklsoilan, 2-IjpT/4'-chlorofenoksy/-^enyio]h2 -Ifll-/lH-il,2,4-triazo- Mo/nrretylo]-l3,i4-ldlwuirn^^ ^-(p-^-ifluoroifenoikisyi/^-meltyliofenyllo] -B-/1-iimtilda- zoMometylo/^-etylo-il,l3Hdiofosolan, 2n[jpn/H'^blorofenoksy/-[fimylo]-fih/l-lmlildiaizoJlillo-imie- tyfloM ,3-diotosan, 2-[tp-y4'-(flliuo(r0ifein'0(kisy/wfeaiyl]K)]-B-/1«taMazoililomiety- lo-l,3ndiok]san, oraz ich farimakologiczniie dopusz¬ czalne sole addycyjne z kwasami.Siposóib wytwarzania nowych pochodnych eteru arylowofenylowiegO' o ogólnym wzorze 1, w kltórym wszystkie symbole maja znaczenie podane przy omawianiu wzoru 1, oraz ich metalokoirnipleksów i -idh sold addycyjnych z kwaisaimii, potlega wedlug wynalazku na tytm, ze zwiajzefc o wzorze 110, w którym wszystkie podstawniki miaga znaczenie po¬ dane przy omawianiu wzoru 1, poddaje sie we- wnafazczajsteczkowej d^karboksyliacji,, i otrzymany w postepowaniu wolny zwiaizelk ewentualnie prze¬ prowadza sie diroga re'alkcji z kwaisiom orglaniijcznytm lub nieorganicznym w sól addycyjna z kwaseni, otrzymana w postepowaniu sól addycyjna z kwa¬ sem ewentualnie przeprowadza siie droga reakcji z /wodoro/weglaneim litowca lub z wodórokienkiem litowca w wolny zwiazek, albo otrzyimlany w po- stejpawaniiu wolny zwiazek lub otrzyimlana w po¬ stepowaniu sól addycyjna z kwasem ewentualnie pnzeprowadza sie droga reakcji z sola metalu w metalokompilieks.W siposobie wedlug wynalazku przeznaczony do dejtóarboksylacji zwiazek o wzorze 10, dostejpny diroga ketalizacji zwiazku o wzorze l!l, Otrzymy¬ wanego np. na< dlrodlze reakcji zwiazku .o wzorze 1EL z dwuflunkcyjna pochodna kwasu weglowego, njp. z fasgenem, z nizszym chilorowcomtówczainieim alkilowym, nizszym wejglanem dwualMilowyim lub z weglanem dwufenyilowym, i na drodze dalszej reakcji ze zwiazkiem o wzorze Ii3, ogrzewa sie na suicho luib w wysokowrzajcym rozlpusizczalniku, ta¬ kim jak wyisokowrzacy eter, np. eiter dwudtenylo- wy luJb dwuimetylowy dter gUiikolu etylenowego, do temperatury okolo 1)20»-^2I200C.Otrzymane w postepowaniu zwiazki moiznai na znanej drodze przeiprowadzac w inne zwiazki o wzorze 1.I tajk otrzymane w postepowaniu zwiazki mozna np. przeketaiizowac do postaci innych zwiazków o wzorze 1. Przykladowo w zwiazkach o wzorze 1, w którym U i V stanowia jednakowe* ewentual¬ nie' podstawione Ci—Ci2-alkilowe grupy U, mozna 5 na droidze reakcji z 1 molem innego^ etwentualnie podstawionego Ci—Ci2-alkanolu o wzorze 15 wy¬ mienic grupe U na gru|pe V, allbo na drodze re¬ akcji z diolem o wzorze 14 wymienic oibdle grupy U na jeden roidfyiik dwuwartosciowy. Tb przeketa- lizowanie nastepuje na znanej drodze, np. w oibeCf nosci kwasowego srod|ka kondensacyjnego, takiego jak kwasy nieorganiczne, sulfonowe lub mocne kwasy karboksylowe, np. kwaisu p-itoluienosulfono-^ wego lub kwaisu trójlfluiorooctowego, korzystnie w warunkach destylacyjnego luib azeotropowo-desty¬ lacyjnego usuwania laltwolotnych produktów re¬ akcji. iNaidto w karbocyklicznej czetsici aryloweg zwiaz¬ ków otrzymianych w postepowaniui mozna ewen¬ tualnie .wprowadzac dodatkowe podstawniki w rod¬ niku; Ar i/lub w glruipach Ra lub Pb. I tak mozna np. na drodze reakcji z chlorowcem w obecnosci kwaisu Lewis'a, talkim jiak zelazo, cynk,, bar lub halogenek antymonu, albo na drodze1 traktowania N-ichlorosukcynimidem wprowadzac chlorowiec.SNadto mozna gruipy nitrowe,k np. za pomiooa od¬ powiednich kompleksowych wodorków, takich jak wodorek litowogilinowy, redukowac do amin,, te zas np. za pomoca kwasu azotawego diwuazowac, a utworzone grupy dwuazonliowe wymieniac w zna¬ ny sposób na,aitom chlorowca, luib grupe alkoksy- lowa. Mozna równiez chlorowiec droga reakcji ze zwiazkiem metalu alkalicznego, np. z alkiloli- tem lu/b z halogenkiem alkilomagneizowyim, wy¬ mieniac na rodnik alkilowy.Jezeli zwiiajzkli o wzorze 1 otrzymuje sie w po¬ staci zasad/ to wówczas mozna je za pomoca kwa^ sów nieorganicznych lub organicznych przeprowa¬ dzac w oidpowieidJnie sole luib za pomoca korzyst¬ nie, równomolowych ilosci soli mietali przeprowa¬ dzac w metailolkoim|plielk]sy o wzorze 1.W przypaidku wiszysitlkich omówionych reakcji ketalizaicjii ketonu; za pomoca podstawionego a,|3- • lub stereoiiEomerów otrzymanego w wyniku ketalu:.OdipowieidniO' do tego, z wyjislciowych ketonów na ogól tworza sie mieszaniny1 dilaistereoiizomerófw pro¬ duktu koncowego o wzorze' 1. ZwiaJzJki o wzorze 1 moga przykladowo wystepowac w4 obu naistejpuja- cych odmianach diasitereoizomerycznych: odmiana typu A o wzorze Ii6 i o wzorze 17, przy czym konfiguracje typu A nalezy tu i naistejpnie okres¬ lac jako izomery -„trans"; oraz odmiana typu B o wzorze 18 i o wzorze 10, przy czym konfiguracje typu B nalezy tu i nastepnie okireslac jako izo¬ mery -„cis"; zas symbole w przestrzennie wyobra¬ zonych strukturaich wzorów 16M1& maja nastepu¬ jace znaczenie: ^ = za plaszczyzna rysunku, = w plaszczyznie rysunku, WBm^^^^m = przed plaszczyzna rysunku* - Jlozidzlielenie otou diaistere-oizomerow moze naste¬ powac np. na drodze krystalizacji frakjcjonowariej 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 /138 797 9 10 lub nla drodze chromatografii (chromatografii cien¬ kowarstwowej, grubowarstwowej, kolumnowej lub cieczowo-wysokocisnieniowej). Te oba. izomery wy¬ kazuja rózne dzialamia biologiczne. Na ogól do ce^ lów praktycznych sitoisujie sie mieszainine diiaisteireo- izoimerów. l-/p^arylo/-et'yloimidazollilofcetaie, w których aryl oznacza podstawiony rodnik fenylpwy lub rodnik naftyIowy, sa opisane jaiko substancje grzybobój¬ cze i bakteriobójcze w nastepujacych publikacjach: opisy patentowe Stanów ^Jednoczonych Annerykli nr nr 3 57f5» 91919, 3)9(36141710,, 41'0I1664, 4i 1"0H ©66 i 41!5l9i0f0l8.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze zwiazki o wzo¬ rze 1 wykazuja dla praktycznego wykorzystania bardzo korzystny zakres dzialania mikrobójcziego przeciwko fltopatogennyni grzybom i bakteriom oraz wykazuja przeciwgrzyWicze Mhub przeciw drgawkowe wlasciwosci przemawiajace za ich wy¬ korzystaniem jako terapeutycznych sublstancjli czyn¬ nych. I tak mlaja one bardzo korzystne wlasciwo¬ sci kuracyjne, prewencyjne i ukladowo terapeu¬ tyczne dla roslin, totez mlozna jie stosowac do ochrony roslin uprawnych. Za pomoca substancji czynnych o wzorze 1 mozna na roslinach lub na ich czesciach (owoce,/ kwiaty, ullistlnienie, lodygi, (kleby, korzenie) w róznych uprawach roslin tlu¬ mic lub niszczyc tam wystepujace mikroorganizmy, przy czym nawet (pózniej przyrastajace czesci ro¬ slin sa nieatafcowane przez takie mBkroorganiiztmy.Te substancje, czynne sa przy tyim skuteczne zwlaszcza przeciwko fitopaltogennym grzybom, na¬ lezacym do nastepujacych giruip: Ascomycetes (np.Ventuirie, Podospliaera, Erysiphe, Monillihi, Unci- nnula), Basidiomyceites (np. rodzaje Hernileia. Rhl- zoctonia, Puccinia); Fungl imperfecfó (np. Botry- tis, Belminthoisporiuni, Puisariurn, Sepltoria, Cerco- sipora i Alteirnaria). Zwiazki o wzorze 1 poza tym dzialaja ukladowo. Moizna je -stosowac naidlto jako zaprawy do 'traktowania materialu sieiwnego (owo- ce, kleby, ziarna) i sadzonek roslin w celu 'ochro¬ ny plrzed porazeniem' grzybami oraz przeciwko fii- topatogenlnyin grzybom, wystepujacym w glebie.Nowie substancje czynne odznaczaja sie szczególnie wysoka tolerancja u roslin.Jak'o docelowe uprawy dla w oplisie ujiawnionej dziedziny stosowania sluza-np. nastepujace gatun¬ ki roslin: zboze, takie jak pszenica,. jeczmien, zy¬ to,, owies, ryz, sorgo i pokrewne; buraki, takie jafc burak cukrowy i palsitewny; drzewa ziarnko^ we, drzewa pestkowe i krzewy jagodowe, takie jak jablonie, gtruisze, sliwy, brzoskwinie, migda¬ lowce, wisnie, truskawki, .maliny i jezyny; roslliny Straczkowe, takie jak fasola, soczewica, groch, so¬ ja; upraiwy oiieiiste, takie jak rzepak, gorczyca, mak siewny, -oliwki, sloneczniki, palany kokosowe, racz- m%, krzewy kakaowe i orzechy ziemne; dyniowa¬ te, tafcie jak dynia, ogórki i melony, ujpirawy wlókniste, takie jak bawelna, len, konopie i julta; owoce cytrusowe,, takie jak pomarancze, cytryny, grapfeiruite i mandarynki; gatunki warzyw, tafcie jak szpinak, salata glowiasta, szparagi, kapusty, marchew jadalna, cebula, pomidory, .ziemniaki i papryka; uprawy korzenne, tafcie jak amiacziliwka . wlasciwa, cynamonowiec cejlonsfci, cynamonowiec kamforowy; albo tafcie roslliny, jak kukurydza, ty¬ ton, orzechy, fcaiwa, trzcina cukrowai, hlerbata, wi¬ norosl, chmiel, banany, drzewa kauczukodajne oraz 5 rosliny ozdobne (Campositen). iSubstancje czynne o wzorze 1 w gospiodarce roi- . nej zwykle stosuje sie w postaci preparatów, a mnlozna je aplikowac wtraz z dafllszymti. sufbstanicjami czynnymi równoczesnie lub kolejno jedna za dru¬ ga na poddawane traktowaniu powierzchnie, ro¬ slliny lub czesci roslin. Tyimi dalszymi substancja¬ mi czynnylmi w .sroidkach ochrony^ roslin mloga byc zarówno nawozy sztulczne, mlfcronawozy, jak i inne preparaty wywierajace wplyw na wzrost roslin.Moga to byc równiez selektywne srodSki chwasto¬ bójcze, srodki owadolbójicze, grzybobójcze, bakterio¬ bójcze, nicieniobójicze, miejczakobójcze, lub mie¬ szaniny kilku tych srodków, razem z'ewentualny¬ mi dalszymi w technice sporzadzania preparatów znanymi nosnikami, srodkaiml powierzchniowo czynnymi luib innymi dodatkami sprzyjajacymi. alpliikowaniu preparatów. iWe wszystkich tych preparatach odpowiednie nosniki i dodaftki moga byc substancjami stalymi lub cieklymi^ i odlpowiaidaja dlo "tegO' celu prze¬ znaczonym w teichnice preparaitywnej, riietoksycz- nym substancjom, takJiim jak na'tuira'lne lub rege¬ nerowane substancje mineralne,- rozpuszczalniki, dytspergatory, zwilzacze, srodki polepszajace przy¬ czepnosc, zagiejszczacze lub lepiszcza. iKorzystnym w rolnictwie sposobem rozprowadza- nia substancji czynnej o wzorze 1 lub srodka agro¬ chemicznego, na porazone rosliny jest nanoszenie ich na ulisthiienie (alpllkowanie ria lisciach). Hosc tych zabiegów i dawki zaleza od parcia porazone¬ go spowodowanego czynnikiem wywolujacymi cho* robe (roidlzajem glrzyba). Substancje czynne o wzo¬ rze 1 moga przedostawac sie do rosliny poprzez glebe ukladem korzeniowym '(dzialanie ukladowe), jesli siedlisko rosliny naisyci sie cieklym prepara¬ tem lub wprowadzi sie te substancje w postaci stalej do gleby, np. w postaci gratmulaitu (apliko¬ wanie do glfcby). ZwlafzkL o wzorze 1 mozna tez nanosic na ziarna nasion {jpowlekanie^ np. albo nasycajaic ziarna cieklym preparatem substancji czynnej, albo przesypujac jie z waristwa stafltego preparatu. Nadto w saczególriyich przyjpadkach mo¬ zliwe sa dalszie rodizajle apliitkowaniia, takie ja3t celowe traktowanie lodyg roslin lub paczków.Zwiazki o wzorze l stosuje sie^ pcczy tyim w nie- zimienionej postaci lub korzystnie razem ze zna¬ nymi w agrofbecfhnicznei] technice prelparatywlnej srodkami pomocniczytmii i wówczas w znany sposójb ipirzeitiwarza sie te zwlafcki np. do pos-taci koncen¬ tratów emuilsyjnych^rozitworów gotowych do bez¬ posredniego opryskiwania lub roztworów rozcien- ^ czalnych, emulsji rozcienczoniyfch, proszków zwil- zalnych, proszków rozpuszczalnych,, srodków do opylania, lub do positaci granitotów na drodlze ka¬ psuilikowania w np. suibstancjach polimerycznych.Sploisoby stosowania, takie jak opryskilwanie mgla^ wliicowe,' rozpylanie mglawicowe, opylanie, rozsie¬ wanie, malowanie lub polewanie, dobiera sie tak jak i rodzaj srodka, w zaleznosci^ od zamierzonego 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6011 138 797 iz {przeznaczenia i od podanych warunków. Celowe diaiwki odlpowiadaija na ogól W g — 5 kg substan¬ cji czynniej na 1 ha, korzystnie 110(0 g — 2 kg sub¬ stancji czynnej na 1 ha, zwlaszcza 5100^—000 g substancji czynnej na 1 Agrochemiczne preparaty,, tan. srodki, mieszani¬ ny lufo kompozycje zawierajace substancje czyn¬ na o wzorze 1 i ewentualnie sialy lub ciekly no¬ snik, sporzadza sie w znany sposób, np. diroga starannego zmieszania ii/lufo zmielenia substancji czynnych z rozrzedzalnikami, takimi jak rozpusz¬ czalniki, ze stalymi nosnikami i ewentualnie zwlatz- kaimi powierzchniowo czynnymi (substancjami po- wierzchiniilwo czynnymi).Jako rozpuszczalniki wchodza w rachube weglo¬ wodory aromatyczne, korzystnie1 frakcje o &—12 aixwn;ach wegla, takie jak mieszaniny ksylenu lub podstatwione naftaleny, esitry^kwasu ftalowego, ta¬ kie jak fftalen dwiubutylowy lub dJwuiofctyiowy, we^ glowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lufo parafiny, alkohole i glikole oraz ich ettetry i estry, takie jak etanol, glikol etylenowy, eter monomety- lowy lufo monodtylowy glikolu etylenowego, keto¬ ny, takie jak cyfcloheksanon, rozuiszczalniki silnie polarne, takie jak Nnrnetylopiroliidon-S, sulfollenek dwumetylowy lufo dlwumetylotflormaimiid, oraz ewen¬ tualnie epoksydowane oleje roslinne, tafcie jak epo¬ ksydowany olej kokosowy- lufo sojowy, oraz woda.Jako stale nosniki, np. do srodków do opylania i dyspergowalnych proszkólw, z reguly stosuje sie maczki ze skal naturalnych, takich jiak kalcyt, talk, kaolin, monto-morylonit lufo aittapulgit.W celu polelpiszenia wlasciwosci fizycznych moz¬ na tez dodawac wysokodysparsyjna krzemionke, lub wysokodyspersyjne polilmiary raasiajkliwe. Jako uziarnione, aidsorpcyjne nosniki granulatów wcho¬ dza w rachube porowate tylpy tworzyw, takie jak pumeks, kruszonka ceglowa, sepiolit lufo bentonit, zas jako nile sorpcyjne materialy nosnikowe- wcho¬ dza w rachube np. kalcyt lufo piasek. Ponadto mo¬ zna stosowac liczne wstepnie zgranulowane mate¬ rialy pochodzenia nieorganicznego lufo organicznego, tafcie jak zwlaszcza dololmit, lub rozidrorlfoione po¬ zostalosci roslinne.Jako zwiazki powierzchniowo czynne wchodza w rachulbe, w zaleznosci odrodzaju sporzajdzanego.plre- pairatu suibisttancji czynnej o wzorze 1, niejonowe, kationowe i/lufo anionowe substancje powierzch- niowo czynne o dobrych wlasciiwosciach emulglu- jacych, dyspergujacych i zwilzajacych. Pod poje¬ ciem substancji powierzchniowo czynnych nalezy równiez rozumiec mieszaniny takich substancji.'Odpowiednimi anionowymi substancjami czynny¬ mi mogaTliyc zarówno tzw. mydla rozpuszczalne w 59 wodzie, jak i w wodzie rozpuszczalne syntetyczne izwiazki powierzchniowo czynne.Jako mydla nalezaloby wspomniec sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych i ewentu¬ alnie podstawione sole amoniowe z wyzszymi kiwa- w sami Puszczowymi (Cio-^Cffi), takie jak sole sodowe, lub-potasowe kwasu oleinowego lub stearynowe-* go, Jufo takiez sole. z naturalnymi mieszaninami kwasów tluszczowych, uzyskiwanymi np. z oleju kokosowego lub oleju lojowego, nadto zalezaloby 65 wspomniec sole kwasów tluszczowych z metylo- lauryna. iGzejsciej jednak stosaije sie tzw. syntetyczne' sub¬ stancje powierzchniowo czynne,, zwlaszcza tlusz¬ czowe sulfoniany, tluszczowe siarczany, sulfbno- wane pochodne benzimildazolu lufo alkiloarylosul- foniany.Tluszczowe sulfoniany i siarczany z reguly wy¬ stepuja w postaci soli metalu alkalicznego, soli metalu ziem alkalicznych lub ewentualnie podsta¬ wionej soli amoniowej i wykazuja rodnik alkilo¬ wy o 8^2B a'tomach wegla, przy czymialk^ofoeijmu- je równiez alkilowa czesc .rodnika alcylowego, np. sól soidowa lufo wapniowa kwasu llgnlnosuliflono- 1 wego, kwasu dodecylosiarfcowego lufo mieszani¬ ny siarczanów alkoholi tluszczowych, wytworzonej z naturalnych kwasów tluszczowych. Do tego na¬ leza równiez siole estrów kwasu siarkowegoi kwa¬ sów sulfonowych z aidlduktami alkbihol tluszczowy/ /tlenek etylenu. Sulfonowane pochodne benzimilda¬ zolu zawieraja korzystnie g!ru|py 2-lsulifonowe i rod¬ nik kwasu tluszczowego' o 8—I2E atomach wegla, Ailkiloarylosulfoniianamii sa np. sole soidowe, wap¬ niowe lufo sole trójetanoloamliny z kwasem dode- cylobenzenOsulfonowym, dwuibutyilonaftalenosulfo- nowym lub z produktem kondensacji kwas nalta- lenosulfonowy/forimaldehyd.Nadto wchodza w rachube równiez odlpowiedlnie fosforany, takie jak sole kwaisu fosforowelgo z ad- diukltem 4—(14 moli tlenku etylenu/l mol p-mony- ^lofieinoilu.Jako niejonowe srodki powierzchniowo czynne wchodza w rachube przede wszystkim pochodne eterów glikolu polietylenowego z alifatycznymi lufo cykloalifatycznymi alkoholami, z nasyconymi lub nienasyconymi kwasami tluszczowymi i ailkilo- fenoliami, ewentualnie zawierajace 3—80 gru|p glli- koloeterowych i 8^-0$ atomów wegla (w alifaty¬ cznym) rodniku weglowodorowym i G—lll8 atomów we^la w rodlnikU1 alkilowym aikilofenolu.Dalszymi Odipowiedlnimi niejonowymi substancja¬ mi powierzchniowo czynnymi sa w wodizie roz¬ puszczalne, 20l—<2®0 grup eterowych glikolu etyle-'' nowego i 1 pylehowego zawierajace poliaddukty tlenku ety- lerniu z glikolem polipropylenowym, z glikolem ety- lenodiwuamanopoiipropylenowym i z glikolem alki- lopoliproipylenowym o l^nl'0 atomach wegla w lan¬ cuchu alkilowym.Omawiane substancje zwykle zawieraja 1^-6 jed¬ nostek glikolu etylenowego' na 1 jednositk^ gliko- - lu propylenowego.Jako przyklady niejonowych substancji powie¬ rzchniowo czynnych nalezy wspomniec nonylofe- nolopolietoksyetanole, etery glikolu polietylenowe¬ go z olejem rycynowym, addukty ptolilprOpylen^tle- nek polietylenu., trójfoiutylofienoksyipolieltoklsyetano, glikol polietylenowy i oktylofenoksypolietokisyeita- nol. . . - W rachiuibe nadto wchodlza tez e&try kwasu tlu¬ szczowego z ipolioksyetylenoanhydrosoribitem, takie jak trójoleinian polioksyetylenoanhyldroisorbitu; W przypadku kationowych substancji czynnych chodzi przede wszystkiim o czwartorzedowe sole amoniowe, które jako podstawniki atomu aizotuiza- 10 29 30 35 40 45138 797 13 U wlieraja co najmniej jeden rodhik ailklilowy o 81—(22 atomach wegla, a jajko dalsze podstawniki wykazu¬ ja nizsze, ewentualnie chlorowcowane rodniki al¬ kilowe, benzylowe lub nizsze rodiniki hiydroksyal- kilowe. Soile te wystepuja korzysltnie w postaci halogenków, metylosiarczanów luib etyiosiarczanów, np. chlorek siearylotrójmetyloaimoniowy lulb bro¬ mek benzydo-dwu-/2Hchloro^ty^ Substancje powierzchniowo czynne zwykle stoso¬ wane w technice sporzadzania preparatów far¬ maceutycznych sa m.in. opisane w nastepujacych publikacjach: Mc Quitcheon'a Detengenlts umd1 Emul- sjffiers Ainmuai" MC Publishiing Corp., Riugwood New Jersey, H98IQ; SisOey i Wood1, ^Encyclope- dia of Surface Active Agents", Ghemlicai Pulblisch- ing Oa, Inc. New York 1|9L8K).Jak wspomniano srodki agrochemiczne zawieraja £ reguly 0,1^—OO10/^, zwlaszcza OjL—G15P/0 substancji czynnej o wzorze 1, 919,9—iltyo, zwlaszcza 99^8—5p/o stalegio lub cieklego nosnika., a nadto 0—2i5P/oi, zwla¬ szcza Ojl^^/o substancji powierzchniowo czyn¬ nej.O ile jako towar haodHowy korzystnymi sa ra¬ czej srodki stezone, to ostateczny uzytkownik z 'reguly stosuje srodki rozcienczone.Srodki agrochemiczne moga takze zawierac dal¬ sze substancje pomocnicze, takie jak srodki stabi¬ lizujace, pfrzeciwipieniace, regulujace lepkosc, wia¬ zace, polepszajace przyczepnosc oraz nawozy sztu¬ czne i inne substancje czynne dla uzyskania efek¬ tów specjalnych.Pfrzeciwgirzylbicze wlasciwosci, swiadczace o zdatnosci zwiazków o wzorze 1 i ich farmakologicz¬ nie dopuszczalnych soli addycyjnych z kwasami do zwalczania grzybów pasozytujacych u stalo- ciepOnych, mozna badlac przykladowo in vitro za pomoca znanych mdlkrobiologiicznych sposobów do¬ swiadczalnych, np. okreslajac ich toksyczne dziala¬ nie na szczepy grzybów pasozytujacych na stalo¬ cieplnych, takie jak Tfrychophyton mentaglryphliltes.Microsporum canis, Slporotrichum schenkii, Asper¬ gillus fumigaituis i CandiMa albicans, a tez in vi- vo na -swimkiach morskich, okreslajajcL dzialanie go¬ jace na doswiadczalnych zakazeniach skóry grzbie¬ tu gtrzyibem Tlrychopihyton, np. Tlrychophyton ru¬ brum, po doustnym 'lub miejscowym zaaplikowa¬ niu sulbsitancji czynnej.Przeciwdrgawkowa czynnosc zwiazków o wzorze 1 i ich farmakologicznie dopuszczalnych soli addy¬ cyjnych z kwasami mozna demonstrowac in vivo np. na myszach, w tescie skurczu penftaiteitrazolb- wego w zakresie dawkowania okolo 10—HO0< mg/ jisg doustnie, a takze w tescie eleklirowstrzajsowyni w zakresie dawkowania okolo UOMliOK) mgylkg do¬ ustnie. Czynnosc anksjolityczna mozna pokazywac na myszach i innych malych gryzoniach za pomo¬ ca testu Oeiierfa i tesliui plytki czworokaitnej w zakresie dostosowania okolo 10—(1O0 mgykg do¬ ustnie. Mozna równiez wnosic o wyraznym przeciw- maniakadnym dzialaniu nowych zwiazków.Nowe zwiazki o wzorze 1 i ich farmakologicz¬ nie dopuszczalne sole adidycyjme z kwasami moga zatem byc stosowane do miejscowego lulb lokal¬ nego ' i skladowego zwalczania grzybów pasozy¬ tujacych na stalocieplnych aflibo do ukladowego le¬ czenia róznych odmian epilepsji, stanów lejku i na¬ piecia oraz maniakalnych stanów emocjonalnych, a zwlaszcza do Sfporzadzania farmaceutycznych pre- 5 paratów do podawania dojelitowego,, pozajelitowe- go, miejscowego lufa lokalnego.W przypadku nowych preparatów farmaceuty- cznyoh, zawierajacych zwiajzki o wzorze 1 lub ich farmakologicznie dopuszczalne sole, chodzi odpo- 10 wiednio o preparaty do podawania dojelDtowego, np. doustnego lulb doodlbytnlczego i do podawania pozaijeffóowego oraz do miejscowego stosowania u stalocieplnych, które to preparaty zawieraja sama substancje czynna luib w mieszaninie z larmako- 15 logicznie dopuszczalnym nosniikdem. Dawkowanie . tej isuibstancji czynnej zalezy od gatunku stalo¬ cieplnych, wieku i indywidualnego sltanu pacjenta, oraz od sposobu .podawania leku.W zwyklych przypadkach dla s^alociietplhego o 20 ciezarze okolo 76 kg przepisuje sie dousitna apli¬ kacje bezpiecznej dawki dziennej okolo 50—©K)0 mg, korzystnie podawanej w kilku równych dawkach czastkowych.Nowe preparaty farmaceutyczne zawieraja np. 25 okolo 10—8OP/0, korzysitnie 20—6OP/0 substancji czynnej o_ wzorze 1. Nowymi preparatami farma¬ ceutycznymi do podawania doijedditowego lub po¬ zajelitowego sa np. ptreparaity w postaci dawek jednostkowych, takich jak drazetki, tabletki, kap- 30 sulki lub czopki, nadto ampuilki. Sjporzajdlza sie je w znany sposób, np. za pomoca konwencjonalnych sposobów mieszania, granulowania, drazetkowania, rozpuszczania i liofilizowania. I tak ,preparaty far¬ maceutyczne do podawania doustnego mo^tia otrzy- 35 mac w ten sposób, ze substancje czynna miesza sie ze stalymi nosnikami, otrzymana mieszanine ewentualnie granuluje sie, a mieszanine lub gra¬ nulat, ewentualnie po dodaniu odpowiednich sub¬ stancji pomocniczych, przetwarza sie do postaci 40 tabletek lub rdzeni dirazetek.Odpowiednimi nosnikami sa zwlaszcza napelnia- cze, takie jak cukry, np. laktoza, sacharoza, man- • nit luib sorbit, preparaty celulozy i/lulb fosforany wapnia, np. fosforan trójwapniowy lub wodorofos- 45 foran wapniowy, nadlto srodki wiajzace, takie jak klajsterx skrobiowy z zastosowaniem skrobi, np kukurydzianej, pszenicznej,, ryzowej luib. zieminia* czanej, zelatyny, tragakanft, metyfloceluloza i/lulb powiinylopirolidon, i/lub w razie potrzelby, srodki 5° kruszace, takie jak omówione skrobie, karboksy- metylostorobia, usieeiowany" poliwmyiepiroliidon, agar, kwas alginowy lub jego ^61, taka jak algi- nian sodowy, srodkami pomocniczymi sa przede ^wszystkim srodki regulujace sypnosc i srodki po^ 55 slizgowe, pn. krzemionka, talk, kwas stearynowy lub jego sole, takie jak stearynian magnezu lub wapnia, i/luib glikol polietylenowy. Rdzenie dra¬ zetek wyposaza sie w odjpowiednie, ewentualnie na dzialanie soku zoladkowego odlporne powloki, przy 60 czym stosuje sie min. s,tejzone roztwory cukrów, które ewentualnie zawieraja gume arabska, talk, pc^iiwmylopirolidogliilkol polietylenowy Mufa dwu- tlenek tytanu, nadto stosuje sie roztwory lakie¬ rów w odipowiednich organicznych rozpuszczalni- w kach lub mieszaninach rozpuszczalnikowych, albo15 138 797 16 w przypadku sporzadzania powlok odpornych na dzialanie soku zoladkowego stosuje sia roztwory odpowiednich preparatów celulozowych, takie jak ftalan acetylocelulozowy lulb ftalan hydrolklsypro- pylometylocelulozowy. Do taiblektek liulb rdzenia drazetek mozna jako .otamiieszke wprowadzac barw¬ niki lub pigimehty, np. w celu- identyfikacji lub w celu oznakowania róznych dawek substancji czyn¬ nej.Dalszymi, dajacymi sie doustnie stosowac pre¬ paratami fainmacetycznymi sa kapsulki nasadkowe z zelatyny, oraz mliejkkie, zamkniete kapsulki z ze¬ latyny i zmiejkczacza, takiego- jak gliceryna i soir- bit. Kapsulki nasadkowe moga zawierac suibstan- cje czynna w postaci granulatu, np. w mieszaninie z napelniaczaimi, takiimi jak laktoza, srodkami, wia¬ zacymi takiimi jak skrioibie, i/lub srodkami posliz- gowymii, tatoimli jak talk luib stearynian magnezu, i ewentualnie zawierac srodki stabilizujace. W miekkich kapsulkach sulbsitancja czynna wystepuje w postaci korzystnie roztworu lulb zawiesimy w od¬ powiednich cieczach, takich jak oleje tluszczowe, olej parafinowy luib ciekle glikole polietylenowe, przy czyni mozna równiez dodawac sroidki stabi¬ lizujace.Jako dajace sie doodbytniczo stosowac prepara¬ ty farmaceutyczne wchodza w rachube np. czop¬ ki, skladajace sie z mieszaniny substancji czynnej z podstawowa masa czopkowa. Jako podstawowe masy czopkowe nadaja sie np. naturalne lob syn¬ tetyczne trójglicerydy, weglowodory parafinowe, glikole polietylenowe lulb wyzsze aOkanole. Nadto mozna równiez stosowac zelatynowe kapsulki db- odbyftnicze, zawierajaice substancje czynna wraz z masa podstawowa, zas jako podstawowe wchodza tu w rachube np. ciekle trójgUiicerydy, glikole polie¬ tylenowe luib weglowodory parafinowe.Do pozajelitowego podawania nadaja sie przede wszystkim wodne roztwory substancji czynnej w postaci rozpuszczalnej w wodzie, np. sól rozpusz¬ czalna w wodzie, nadto zawiesiny tej substancji czynnej, takie jak odpowiednie oleiste zawiesiny do Wstrzykiwan, przy^czyim stosuje sie odpowiednie lipofilowe rozpuszczalniki lub srodka nadajace po* stac lekowi, takie jak oleje tluszczowe, np. olej sezamlowy, lub syntetyczne estry kwaisów tluszczo¬ wych, np. oleinian etylowy, lub .trójlgiliceryld, al¬ bo wóldne zawiesiny do wstrzykiwan, które zawie¬ raja substancje podwyzszajace lepkosc, np. sól so¬ dowa karboksyimetylocelulozy, sorbit ii/luib dekstran i ewentualnie równiez srodki stabilizujace.Jako preparaty farmaceutyczne do stosowania miejscowego wchodza w rachulbe przede wszyst¬ kim kremy, mascie, pasty, pianki, nalewki i roz¬ twory, zawierajace okolo Q,I5|—filD0/© substancji czyn¬ nej.Kremami sa emuilsje olej w wodzie, zawierajace wiecej niz 5flP/o wody. Jako podloza oleiste stosuje sie .przede wszystkim alkohole tluszczowe, np. al¬ kohol laurylowy, cetylowy lub stearylowy, kwasy tlulszcizowe, np. kwas stearynowy, ciekle lub stale woski, np. miirystyniain izopropylowy, lanoline luib wosk pszczeli, ii/luib wejglowodory, np. wazeline (pe- trolatum) lulb olej parafinowy. Jako emulgatory stosuje sie substancje powierzchniowo czynne o przewazajacych wlasciwosciach hydirofilowych, tar- kie jak odlpowiadnie emulgatory niejonowe, nip. estry kwasów tluszczowych z polialkoholaimii lub ich addukty z tlenkiem etyilenu, tafcie jak polie¬ stry gliceryny z kwasem tluszczowymi lub polio- tosyetylenowe etery alkoholi tluszczowych lub po- lioksyetylenowe estry kwasów tluszczowych, albo odpowiednie jonowe amiuiigatary, takie jak sole me¬ talu alkalicznego i siarczanów alkoholi tluszczo¬ wych, np. siarczan laurylowo-teodowy, siarczan ce- tylowoisodowy lulb siiarczan stearylowo^sodoWy, któ¬ re zwykle stosuje sie w obecnosci' alkoholi tlusz¬ czowych,, np. alkoholu cetylowego luib stearylowe- go. Doidatkalmi do fazy wodnej, sa min. srodki zmniejszajace wysychanie kremów, np. polialkoho¬ le, takie jak gliceryna, sorbit, glikol propylenowy lub glikole polietylenowe, nsdto srodki konserwu¬ jace, substancje zapachowe, itp.Masciami sa emuilsje woda w oleju, zawierajace co najwyzej 7iOP/o, korzystnie okolo zlO^-BW/o wody lub fazy wodnej. Jako fazy tluszczowe wchodza w rachube przede wszystkim weglowodory, np. wa¬ zeliny, tflej parafinowy i/iluib parafiny twamde, któ¬ re dla' polepszenia 'zdolnosci wiazania wody ko¬ rzystnie zawieraja hydroksyzwiazki, takie jak al¬ kohole tluszczowe lub ich estry,, np. alkohol cety¬ lowy luJb alkohole lanolinowe lulb lanoline. Bmul- gaitoramii sa odjpowiiedlnie sulbstancje lipoffiowe, ta¬ kie jak estry kwaisów tluszczowych z anhydrosor- bitem (o nazwie Spanis), np. oleinian amhydrosorbi- tu i/lub izostearynian anhydrosorbitu. Dodatkami do fazy wodnej sa m.in. srodki utrzymujace wil¬ goc, takie jak polialkohole, np. gliceryna, glikol ipropylenowy, sorbit i/lulb glikol polietylenowy,, oraz srodki konserwujace, substancje zapachowe, itp.Mascie tluszczowe sa bezwodne i zawieraja ja¬ ko podloze zwlaszcza wejglowodory, np. parafine, wazeline ii/luib ciekle parafiny.'"nadto naturailne lub czesciowo syntetyczne tluszcze, np. trójgliee- ryd kwasu tluszczowego kokosowego, lub korzy¬ stnie utwardzone oleje, nip. uwodorniony olej ara¬ chidowy luib rycynowy, dalej niepelne estry kwa¬ sów tluszczowych z gliceryna, np mono- i diwu- stearynian gliceryny, oraz np. przy omawianiu ma¬ sci wispomniane, chlonnosc wody podwyzszajace al¬ kohole tluszczowe, emulgatory ii/lujb dodatki.Pastami sa kremy lub mascie o pudrowych skladnikach absorbujacych wydzieliny, takich jak tlenki metaili, np. tlenek tytanu! lub tlenek cyn¬ ku, nadto talk i/lulb glindkbnzemiany, których za- idaniem jest zwiazanie obecnej wilgoci i wydzie¬ lin.Pianki apliifcuje sie ze zbiorniczków cisnienio¬ wych, a sa one w postaci aerozolu wystepujacymi cieklymi emulsjami olej w wodzie, yprzy czyim ja¬ ko srodek rozprezny stoisujle sie chiorowcowianei we¬ glowodory, takie jak nizsze chloroffluoroalkattiy, np. dwuichlorodwutfiliuoromeitan i dwuchlccoczterotfluoro- etan. Jako faze olejowa stosuje sie m.in. wejglo¬ wodory, np. olej parafinowy, aUkohojJie. tluszczowe, np. a-Ikpohioi cetylowy, estry kwasów tluszczowych, np. mirystynian izopropylowy, i/luib inne .wolski. Ja¬ ko emulgatory stosuje sie m.in. mlieisziaininy. emul¬ gatorów o przewazajacyich wlasciwosciach hydro- filowych, takie jak estry kwasu tluszczowego z 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60138 797 17 18 polioksyetylehoanhydrosorbiiteim. (Tweens), i emul¬ gatorów o przewazajacych wlasciwosciach lipofi- lowych, takie jialk esitry kwaisu tluszczowego-z anihy- drosorbiteim (Spamis). Dochodza do tego znane do¬ datki, takie jak srodki konserwujace iifp.Nalewki i roztwory wyikazuija przewaznie podlo¬ ze wodnoetanolowe, do którego m.in. dodaje sie poliole, njp. glicerynie, glikole i/lu(b glikol poliety¬ lenowy, jako srodki podtrzymujace wilgoc w celu zmniejszenia odjparowywania, i substancje natlu¬ szczajace, takie jak estry kwasów tluszczowych z nizszymi glikolami polietylenowymi, czyHi w woidnej mieszaninie rozpanszczaJlne substancje Kod:ilowe w zastepstwie za etanolem ze skóry zaibrame sub¬ stancje tluszczowe i ewentualnie dodaje sie inne srodki pomocnicze i dodatki.Sporzadzanie farmaceutycznych preparatów do miejscowego stosowania nastepuje w znany spo¬ sób, np. przez rozpuszczenie luib rozprowadzenie substancji czynnej w podlozu lub, w razie po¬ trzeby, w jego czesci. W przypadku przetwarza¬ nia substancji czynnej jako rozitworu z reguly roz¬ puszcza sie ja w jednej z obu faz przed emulgo¬ waniem, zas w przypadku przetwarzania jako za¬ wiesiny miesza sie substancje czynna po zemulgo.^ waniu z czescia podloza, po czym dodaje sie do pozostalej czesci preparatu.Podane nizej przyklady objasniaja blizej wyna¬ lazek, nie ograniczajac jego zakresu. W przykla^ dach temperature podano w stopniach Celsjusza.Procenty i czesci odnosza sie do procentów i czesci wagowych. 10 (Przyklad I. Wytwarzanie 2-[rp-/fenoksy/-fe- nylol-a^/liH-il^^-triazoinoHlHmetylolnl^^iokisanu o wzorze 20. 11 czesci 2-(p-/fenoksykarbonyilioksy/-nfenylo]-2- 4/lfH^l32,4Htriazol:ilo-il-onetylo]-l,3- sie w 2010 ml dwuetylowego eteru glikolu dwuety- lenowego tak dlu@o (okolo 10 godzin) w tempe¬ raturze 1810°C, az zakonczy sie wywiazywanie dwu¬ tlenku wegla.Nastepnie rozpuszczalnik oddestylowuje sie pod zmniejszonym cisnieniem. Po ochlodzeniu do tem¬ peratury pokojoweij oleisty produkt surowy rozpui- szcza sie w 51010 ma eteru dwuetylowego, przemywa ^dwukrotnie porcjami po 100 ml wody, suszy nad 15 siarczanem sodowym, saczy i odparowuje sie roz¬ puszczalnik. Jako pozostalosc otrzymane kryszta^ ly oczyszcza sie przekrystalizowujac je z ukladu octan etylowy/cykloheksan w obecnosci wegla ak¬ tywnego. Otrzymuje sie bialie krysztaly o tempe- 20 raturze topnienia 100—1Q2°C.Analogicznie mozna wytwarzac podane nizej w tabelach produkty koncowe (jiezeli nie zaznaczo¬ no inaczej, to- sa to mieszaniny diastereoizomerów o róznych stosunkach zmieszania) o wzorze 1.W podanych nizej tablicach symJbol A oznacza diasitereoizomiery typu A, symlbol B oznacza dlia- istereoiizomer typu B, skrót tt. oznacza temperatu¬ re topnienia w stopniach Celsjusza, a skórt nD oznacza wspólczynnik zalamania swiatla, przy czym zwiaizfei zdefiniowane wzorami i podistawniikami w tych tablicach obejnauaa nadto swe odmiany Izo¬ meryczne. 25 30 ..Zwiazek nr 1.1 1.4 a.o 1.17 1.213 il.24 1.25 1.26 1.27 1.28 1.34 1.315 IM 1.137 1.38 IRio • H CH3 C2H3 C3H7Hn CH^OH wzór 22 wzór 212 wzór 23 wzór 23 CH2OH CHaOCeHg CH^OCeHg CHzOC&UCW OH^OC^OW CHaOCtfH401/4/ Tabela 1 Zwiazki 0 wzorze 21 Y • N (N asr N N . N N N N OH OH N N OH OH Sód — — ¦ — — ] ' — ^™ — — .— — — — — — — Dane fizyczne tt. 100—102° tt. 86-^92° tt. 81,5—83,6° tt. 68£—71° tt, 1111-^1212° ciagliwy olej; .e 1 n?J =1,5805 A tt. 813—85° B tt. 107-^109° A tt. 00—04° B tt. 11&-^123° tt. 101—1012° tt. 112—114° tt. 119—120° tt. .98—99° ng =1,5995 1 Zwiazek nr 2.17.R11 OH3 - Tabela 2 Zwiazki 0 wzorze 24 'Rl2 CHS Y Sól N I — Dane fizyczne olej; 1 ng =1,5643 |138 797 19 20 3 £ JH 1 fi * £ F9 £ i h\ IrH O « £? © l£ s£ fii El 00 II £P J fc w y w s b| CQ CO 1 Z W g W 8 i ^ i co 0 \i F l & w o W B b | ^ i co 1 i—r II 3p 1 G 1 j 8 w C w a <2\ B có 'o <* 1 ^ li i % a i uo B 6 B B B i 05 oó ° 00 I j & w B 6 B i B i-i ! !o 1 B g W 0 B W ©g i 00 co oo i-T |j co n fi "a? r3 11 g a II e w B 1 "i o \l 1 B y B h B B a! *i w ; i-H có , 'o |S 1 B S * B 3 B B i C3 i o 00 T-H | O i 1~t i*" 1 B UH B fa Bi S ys| B CÓ i° h 1 B B ^ B B CO B o B lO có Cr J B u B B B S B CO có 'o 1 1 CO O o co t-h ,35 j B B B B B co 1 B | £3 1 B B B B 5, Si B 8 "i CO 4? J £ B B B 0 B Q5 1 có co II 8P fi I 1 B B c B B 8 8 8 có 1 H i B B 0 B B 1 U B có f SP S 0 J B O B a B S co B O B có 1 15 B s B B B u o B có "95 F 1 * B 5 B B co B y 8 8 có ° I i-i z B 0 B B U B co o T F J 6 B fi B B B" c3 B co r-H CÓ 18.F 80 s J B B Ol W B B B eg CO Ol 1 J S5 B y B B B" ej B s l-H CÓ o 1 00 5 J £5 B B B" y B ej B to a o J B B § B 8 0? B i—i CÓ138 797 SI S ¦S 30'^ ¦s s ¦£ a I I IQ,S5Q fi I s # u 175 •rr* co r\ SQ;gQ s I 1 *st 59 S5 8 H 8 aja a a a H a a a a a 8 H B,B W- a ja ffi 8 a s o o o S d s OH w a I I o 8 W W a a w w O w a ja w w w a w a w a a a a a a a o a aa a ca 6 a a tf a iii i-$ Sic? i 5! o s fi a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a N * cg CO y-t l—1 co CO ** o cO S CO CO tH ^ (Pp ._*? CÓ co23 138 797 eo S i! fi 8 dal » Q g Cl CO *" V U5 ^ - £* t-T I a ^ co o a o H a a * u a On n| co 00 ! co co p T \ r3 1 w W a 9 1 w| OS * co co s ? La PI 1 a o a fi w a w o es CO co 1—1 II 5Q £ 1 a o w W H s tf u . *? 1 W 1 <^ Oi co co 1=1 CO ^ 1 \& a w a P t co 00 m 1 r5 a 0 a a * a u $ W jO | a CM Oi 1 OJ CO | CO co" co* n| co o co co u o i^H I** 1 r a I—1 o w B o o CO T r 1 fc a fe a a « £ 0 U | B 3 CO co a in Cn co CO *-< T kp s 1 a o a a u o a w d ^ o 1 o T—1 r5 1 r a fa a a a ig a CO CO a ^-1 Oi co co ? l—1 CO 1 r H a a "H «* O a 00 di co co ! co ICN] Li 1-1 i -+^ I r5 a Q a a # 8 a o a Oi Ol 1 CO co ! p 1 1—1 cp 4? 1 fc CC cc i?5 lf SP S fc a' a & a a a u o fl O a ° = e a a a o o i.JrFj O a o ^f \ *V \ CO CQ co f S3P e 1 £ a fc a a a o JF O cg C ^ CO 00 co lO tt II SP fi 1 a o n co I l ^ a a fe a a d u1 es 1 s LO l—1 II ?3P S I a o a fa d a a P5 a 'w i Q jO co \ ^ O 1 O ^ i ^ co" ! co a a a \3\ lO « 1 ^ co o co Oi 1 oo Oi N 1 S a pq a a ^ ^ a CO o a o a | co co T co CS g5 ii sg!sq CS 1 a o a fe a a ^ a a o a t o ; C3 I ^ ¦ tM co co I @ a a bI a ól a co <= ^ co138 797 25 e* £* 5 -N S Iv 8P 8P s SP « 35 CU o I ^ SP » fi 'SP Spf fi .& fc ap fc ^ 81 ii d =* SP PP 3P I w w w w w w a w w w w w w w w w w w w w F a w 9t W w w s w fc w w H tf W pq s3 W r V |M w w F 9 F 3 Iffi F F F la w w a w w 8 F W W 00 'i-l t 00 Tj5 T}5 w W w w F 8 F F s H W W ta 3 w w w w e w w w F F o W F w 6 F F w F F ko co F F 0 F F W W a w w S x o w S W X W w w, F W F * F W W f' F i ffi 8 0 W w w 8 B «l F 9 9138 797 fi ; dailisz e »-H 3 »H Ql 00 Cr UD S! ca W i-H S 'ESP J£ q 1 w ¦ * 1 A W u W h B W IA B » "* i-H ^ CO I i-H || 3P 3 1 a C i co fc W G b w B w 00 T* -«* 1 1-f II SP fi V 3 1 w 6 i CÓ R W 0 | w w a B os Tt< ^ 27 i 1 || SP fi •T» Q 1 w CO fc 0 id B |b B ° a s Tt< *? T SP fi H? ¦3 1 a co B o 6 lO B B B B i-H Lft ® ro "5 i—i II SP Si 1 B r-i 1 CO B o B |b o B U a «I lO T* ^ 1—1 i £ 6 a S ci g w |8 W w B CS u W, oo lO Tt< S ®l iq^ . ff^ i—i »—i II | II' SP SP fi 1 B 1 & w |c a a B S ^ fi 1 B lO § l C<1 B o B o B B B O B lO m TH ° ift. «« iT .2 £ sn & e 1 W a 9 «5 B o B c r K s u B CD Ift ^ O lO 85^ i—i II SP fi 1 "t Lrt w" i z X 0 W a a 00 Oi | 1 i—i II Sfi0 1 1 B B o i B g B o B B o 0 B u B CT» m 1 irj ^. 1 ^ po l0 l «ii§ ii sp fi 1 •? o i B |a B g B o B B B U B o <0 i-H "? 1 Tj: ! tJ< i 1 s T=! - £ 1 W* O lO a fi Iz; B o B B t3 B »—i co H Tf 1 s' » s II 8P fi 1 "f ¦3 g lO B |s IZJ i € 1 '-? o m B |8 tz; B B o B B - k a C<1 <£ ¦* o B B 8 i 00 CD -^ S C io i—i II ao fi i "r co B 1* B g B o B B 8 S t ^ %\ «l i-H II . 8Q fi 1 a" H IT5 « u B' g B rJ B B B u B m c© -* 00 i?5 ^5 !l SP fi i t g i£ B" g » B g B B fi g B $ •* 28 < BI «D ift i-H II 65 io II SP ^P fi H «0 B g M5 Bw g jz; B g B B * 6 r «e ^ fi 1 BM g lO B g 1* » B g B B" g u 00 CD TF C3 i-H lO i-H II i iS i-H II 8Ip:sip fi 1 ¦-? eo B g 1* B g B g B B fi ¦ g B O) co ¦^ fi l nr Ip w g 1* B 0 B g B B |b B cp I ^ f &^ i-H II Ift i ^ <^ i-H II SP!g|P fi 1 a 8 % a u a a i c a i-H t "«< fi 1 B s z B g B B IA a CS o 0 a cq t* -^ S ^ i—i II 3P 1 fi 1 B A % B g B B fi 8 o a s •^ 18 a f ?3P fi 1 B S » B g B B B g o a Tf r^- ^138 797 30 g rd rd 9 cd o CO fc- \S *L C9 Tl i-i 1 rH II &Q 6 i 1 H (5 4 R B u B B | a £ ' •=! «*«-• l rH £ CO O a w u fc W 1—1 o H O 0 s s rH rH «H , rH sjs w g a W 8 i K B co o a W W u i a i-H «* * w* er a fc rH ¦* CO o 1 w. s i? H- d a w 8 K g rH "* TH 3P ^ r i k CO fc « a w a| i a 9. i-t tH ?5 r4 II SP fi I 1 w <7 ?<1 » B 0 W B § w o rH ^ rj^ I' U3 3P fi 1 1 W s a w u tt u| a* 0 8 rH CO rH tt W a II £Q fi 1 1 h 5 % B a W a| 8 8 8 i-\ •# 0 s rH S eo 0 CO i rH £ eo gig » |S w co B O i £3 R a. e a a| I a 8 rH Tf" B o 1 £3 R B S S ^ b 0 a co 1-1 ¦* o 8 l—( l TF i-4 n eo g a a i X b 6 w b| j 8 8 r-t tH Ph a" o H rH ¦fc3 -fc? eo g W W i-H O 4 & B 5 W B 8' 8 s< rH Tj" 0 rH ^ -4-» « Q S r f=H s.. fs a 3 a a . u o tf O II a £ rH TH O rH rH i-i l r=* £ 1 1 B s S B Ph B B i B 00 cc rH ^ rH* II © r-T II O rH II aplap^p fi i i B o i z a l a a -8 a O) Ó0 y^ TH fi 1 1 B O 4- S B Ph B B.B 8 rH ¦^ G I 1 B C5 ^ a 0 a a fi co O B S rH Tt" rH .O H. |£ co g B B s g a 0 a a fi U B g rH TH 1 rH 1 co y-i 1* eo s a (3 c5 Cii g a Ci a a a" a 8 ¦* as i—T If lap 1 s i i B o eg g B l-l B B 8 a Tf- C5s rH T^ r-T F sp fi i i a csi ss a • o a a J! dl 8 y ii B $ rH ^ O rH I rH 5f 1 1 B 0 1 I9" g a 0 a a a a CD <35 rH ¦tf 00 1 II 8P fi 1 1 a 8 63 f5 a fi a a 8 8 $ iz* •tf O l tH ^ ^? y S a s cvi Z B A B B 8 8 00 c3i y-\ tH 0 rH l rH £ oM B B ci 8 a G a a 8 a § rH -* PQ i II ao 6 t a G fc a G a a a" a o F, ¦*• < 00 II rH II i-i \\ II ,ap'sipsip'ap| fi i i a 6 i5. a G a a a" 8 a rH <5 « ••* fi 1 1 B c*q 13 B Ph B B 8 co 5 s « "& fi 1 1 B 5 ci fc B fe B B l t- B C3 o «N T|< fi 1 1 B, ' ^ 55 a h a a * co u B S cJSI tH31 138 797 32 I i73 SP^ 3P SP-SP g i a s iS ^ I sp'sp: ; BiBi* h g l?5 A : |Q s 3P ^Q'gSQ'^P'SlQ SP SP fliei|gij3|G|flS © S1P 6 £ Sp.sp^p Sp SP 8 J 6 U3 SP 6 W1 B ;B W W B Mlpzjlpzjlunjltnill^iiil p=l ltnz|!lDCll|DCl|!n=l|^!lt3=ll 1^=! I |dc! I D=l I !n=! IM I ti^ | I=n! B B B U L, gio O a i jl : a fc Q 8 tf 99 a s B E U fc i £ O |fc w o a b a o B B B B B fa B B O B B B B B B B B B B B B Eh s fc B B B B B O 0 a o 0 B B B ,B B B B W B B B B B B B B JB | B B B I * B& OjO II B o « O B o V B B B 5tr3 i B B , c?'B B dr tf B B W B B W B B B B B B B B B B B B B B B w- m B B B B 5 o o y 8' s _ co 1—1 ^ ^ Tt< Tf< • lO 1-< ff* •** «D T-H w Tt< t- »-) e^ Tl* 00 <* ^ Q ca Tf» ^ I TT138 787 33 £3 a r=l O* CO fcr «o 1 "* £9 53 u dr* n k y r a w 0 w K 1 s] W 8 H * i-H i |n 8 i fc B 6 w al • o B | co co 00 i =*" II SP 1 ^ J H h ^ fc W 6 w n| J h| i ^ i-T ii sn 6 J ffi |6 1 CM fc W S .W a il »| co a i—i ii sp 6 I W 1 fc w rH w »| bN a s csi tH \% I n r1 & w p=i w b w| CO CM TH rH II 5P 1 e i &¦ w fr w w | g g 00 co cm TH P 1^ I [H cm fc r 0 a a-j ttl Ol co CM Tl* rH rH II II 3Q.SQ 6 1 6 1 E i CM £ B Pq B ,w B o g o tH I |.W i CM £ a ^ w w g ?rl TH 1 in SC e 1 |n 1? csi fc W S w w | g g TH II SP 1 | W C5I .fc W 6 a i g Th li sp 1 | a ph cjl & W e| w a B | tH tH CM O ¦+¦» 1 r ej) fc w fe | w w a w 1 TH i |H CM fc W 6 a B a a| csi Tfi' o II SP 0 1 l ^ 9 1 r5 w fcl w| w u 1 Tf TH ?3P 1 1 K fc W fc W te u wj 00 tP TH 1 co ffi 1 °5. rH !l SP i 1 w |! b| w •"i l O w 1 w| u | w| 3 CNI TH 00 JH ^ i^ II II SP 9P EJ 1 C r w 1 cq 52; a Pq ffi w| g w| o TH 1 ffi CS! fc B Pq W w" 1 II SP 1 |-w 1 SN o W Ph W ffi n| g ^H co a i-1 II 1 w 1 CM 8 a fe w ¦W «l TH O i—! 1^ i-i r ? S g W 0 a w| w 5H k i—t II PS r 1 w l * n o| .w w 1 W TH 1 [W Pu \z n D M a| «3 s 8 w| II HP 6 1 W 1* 8 B fc K ffi ffi| O. l rH O W C 2 W W w W co TH • 1—1 ir i^p i 1 w 1 % ¦W i—i o w K 3 a si CM i tH 00 r-T II SP 1 H 1* g a 0 a n| w| ° tH O s i-H L i-H K rf.C3 B W 0 B B g B J138 797 y tabel CO »—i O 05 00 I CO IO ^ co tfl i-H 0 CN 1 i-H S o g w 1=1 P9 fc W A w b u w 8 ^ i II SP £ 1 1 B o s £ B O w B d 8 0 M CN *—¦ (35 II 3P G 1 1 B CN fi lO II 8Q fi 1 1 B dl SM1? co II 35 iS if 3P S3Q r i 1 B c 1 1 B i II SP S 1 1 B ! 1 ph i fe fe¬ fc w 0 w b CD o o w cn w 1 ^ i "tf b 0 w fe b w in a '5 ^ ta o w fe w w m 5 O 8 CO ¦^ CN) CN O B Ph W W a ^ W i £ W 0 b w ^ ^ H 00 8 CO s 1? £p P 1 1 b B g CN & w o B w es B O B § C3 Tj* Tj< Tf II CN s ! <= -" 1 -H II 1 II ap"aQ sp C 1 6 1 1 W u CN R- B O w w to 8 a o Cr CN tF 1 1 B IO B Cl 1? b d w w 9 y S ¦^ C 1 1 B fc CN J? w fe W W 9 . t7 5 8 1 g ! je 00 I £- 1 i | ? FlF ;«l 8q 8p c i 1 B o fl 1 1 B B 4;d 5 B n te W s U u s CN CN W CO r- CM Tl< Tt< 1? B a B O w B o S ¦^ s Tf i^. 8Q:* S,^ i 1 B Cl u CN fc B 0 B B tf U LO CNr Tf w O 8 B co § T-H II" 8P S 1 1 B W M e*i frj | 13 W 0" B B B* o co B O CO ^ 8 B 0 B B 9 y K CN Tf< O I £3 w g B B 5 CN 8 B o w w 9 o a co 5 0 00 <^ 1-H 1 e -fc? 1 1 0 o o CO ; 00 co; rn T-H l-H co I l-n ! in H co fi f» 8 Ig » W B B B Vi'?|V CN | CN CJ SZ! B o w s w K *? B o B B B O B o fc B 0 B B P »—i £ ^5 O B B CS B u C3 % B w s B Q u B Tl* i ^ i ^ ^ 9 8 TlH O H 1 00 w 86 0 i 00 cp £ w 0 ? £ CO O O IO B B B B B B o o « cg * B o B B . *" $ y W i Z B B B 9 . tr B y w ^ ^ B 6 A Sz; B 0 B B ^ B ¦ ^ o I i^H S e-9 O a B 6 A Iz; B 6 B B i u B co 05 CN Th 0 fi i fi s C9 T-H J, £3 £ o § 1—i 1 3? w O !Q O S |B S B §1 A B O B 6 B B B o B fc 8 i< B 'A X c s w tf y W 00 CO co ^ W c5 CSJ iz; B 0 B B y B 8 <* O S 1 rH ^ r» O CO 9 i e O O B ;B B o cN * W fi w fl tf y « O CN r|< B u CN ^i B M B » B o B i tH O CO 1 IO ^ ^ d B bH U CN Z K s w a tf y CS B O CN "^138 797 37 c<) t—1 t-H Oi 00 t co ^ 00 O 7 O) 3 co O . W ¦? w * w o W w o E "^ 0 I i—i ?o O W fc N fc W o w w o w II &p 1 w 1 w 1—J o w 8 w s 20 II 8P 1 w 1 w 6 w w I E 8 « T* o LO II . &p 1 w 1 g a Ph w a a u 0 w s « ^ 1—1 s II £P 3 1 a -U 1 w 0 w w 1C l-H co O) g II SP 1 ffi 1 a & a w Ol u III138 797 40 Tabela 5 Zwiazki o wzorze 27 tZwlia- pek nr 1 6.13 ^14 5.36 5.40 15.42 5.68 5.70 5.73 5.75 5.76 5-77 5.78 6.81 5.100 5.102 15.1015 6.166 5.1107 6.108 6.1109 5.110 6.1H1 5.LH2 5.110! 5.H14 ' 5.115 5.116 5.il'l,7 5.110 5.119 6.120 5.'li21 6.1122 6,11213 6.154 5.1215 5.186 5J127 Rn 2 CH3 ~CH3 H H H H H H H H H H H H H &-CH3 H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H R12 3 CH3 CH3 OH3 CaH5 C2H5 H C^H7-in C2H5 CH^OCHs C2H5 H C3H7-n C2H5 C2H5 CZH5 H C3H7-H1 C3H7-n C2H5 C2H6 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 CH3 CH3 CH3 C2H5 C2H5 C2'H5 C2H5 C2H5 C2H5 ' ' C2H5 Cj-Ht-oi C2H5 R17 4 2-CH3 <2-CH3 2-CH3 2-CH3 ajai 2-;CH3 2hCH3 2^GH3 2hCH3 2,-CHa 2-CH3 2^CH3 2-C1 a-OH3 G-OHs 3-CH3 12-CH3 '2-CHa 3-OH3 3-CH3 ^C2H5 2-CHb )2-C2H5 ;3-iGH3 3~CH3 / 2-C2H5 2-C2H5 g^Hs 2mC2H5 2-CHg 2-CH3 2-CHg 2-CH3 EnCaHs 2-CH3 2-CHg 2-CH3 2-CH3 Ri8 15 'H H H H H H H H H H H H H H H 5-CH3 H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H ShCHs 6-CH3 Y 6 N N N N- N CH CH CH N N N ¦N CH CH N CH (N osr N CH "n7~ CH N N N CK "CH~ CH N CH CH CH CH CH CH CH N N Sól 17 HNO3 HBr HN03 HNiOa — — — — • — — — .— ' . — —E— HNlOg /COCH^2 r- • — — — HN03 . — HNO3 Hd H2SO4 CHaSOjH HNO3 HN03 — — — Dane fizyczne .8 itit. iaa—ii-6io0 itt. il9!2—004° tt. 1312^134° ' tt. noa—iino° olej, ng =Uj5620 itt. H0(3^—iH06° zólta zywica n^ =1,6476 n^ —1,66157 zywica olej, n^J =1,6482 zywica, n^ =1,6602 tt. a03-Hl'05° zywica, n^J =1,54617 22 zywica, nD =11,6171615 i]d'6= i1,66i92 (ng =1,5677 ciajgfltiwa masa, n^ =1,6463 olej, ng =llj54)91 A lepiki olej, 11 d -t&m A zywica, n^J =1,56318 zywica, n^ =l,673i2 ^tTij3^HlT34° tt. 115i—IDH810 olej, n^ =1,664)2 olej, ng5 =l,563il, A olej, ng =11,6633 zywica, ng =1J5644 tt. 1'05^h11<9° olej, ng =11^51687 itt. 1/3I6^-i1i3I80 itt. 166^171° tt. 1136—U|3|8° ¦tt. 0i8^-H'O6° itt. 96—96° tt. 1314^13(70 odej, A, ng =1,J5)7I8I0 ollej, B, ng =1,(5651 ng =Jl;5i58lO tt. 73^76° -138 797 41 42 ciag dalszy tabeli 5 1 6.128 5.11219 5il3K) 5J131 5.132 5.133 | 2 H OHg H H H H 8 CHa CH3 CH3 ObHs C2Hb C2H5 4 2-CH3 2-CHa 2-CHa 2-CH3 5^0Hs 2-CHa 15 5-CH3 5-CH3 5-CH3 3-CH3 3-CHa H 6 N N CH N CH N 17 — — — HN03 HNO3 HNO3 8 itt. 913—1915° Itit. l5<9--620 ng =ii,mii i05° tt. Ii2fr-di280 tt. 10B^1H0° Tabela 6~ Zwiazki o wzorze 28 jZwiiajzek tnor 6.1 6.8 6.17 6.TO 6.8(0 6.i82 6.93 6.94 6.94 6.95 6.96 16.97 6.9*8 R13 H H H H H Cl H H H H H H H Rl4 H •H H "h" H H H H H H H H H R15 H H H F F H F H Cl Br Cl a Br Ris H H H H H H H H H H H H H (R17 H CH3 C2H5 H CH3 CH3 H CH3 CH3 CH3 CH3 H CH3 Ri8 H H H H H H H H H H H H H R19 H H H H H H H H H H H H H Y N N N CH CH ¦N N CH N N CH N CH ISól — — — — — ^~ — — — — — — — Danie fizyczne • *t. Jl^2i9—il3ia° tt. 190,15—rl01° tt. toowlo®0 •tit. 95^98° n2D4 =il,56i56 ciagliiwa imiasa oiajgiliiwa masa, ¦tt. HOa—IH07° ^ htt. 182^814° ng =11,61748 n^ =l)3m ng =1,15798 tt. '8l3hH980 n^ =HJ5I90I1 Tabela 7 Zwiazki o wzorze 2i9 Zwia- izek nur 7.3 7.7 7.21 7.27 7.33 7.34 7-47 7.48 7.49 7.5'0 7.51 Rfi2 CHs CH3 CH3 v H H H CHa CH3 C2H5 CHa CHa Rft3 CH3 CH3 CH3 H tH H CH3 C2H5 C2HS CHa C2H5 Rm H H C3H7H11 H H H H H H H H R15 H Cl H F a Cl 0 a Cl F F Ri6 H 6-a H H H H H H H H H /Y N H N CH N -- N N N N N Sól — — — — — — — 1 1 — — Dane fizyczne tt. 122—124° olej, n" r1*™2 tt. 119—121° tt. 105—107° itt. 116—118° tt. 10.1—103° tt. 115—116° ¦tt. 86—88° tt. 113—114° tt 121—123° tt. 109-^113°138 797 43 44 Tabela 8 Zwiazki o wzorze 30 Zwiazek mr 8.712 £.76 8.77 8.73 8.7.9 8.80 8.81 Rii 2-CH3 2-CH8 2-Cl 2-Cl 2-CH3 2-CH3 2-CH3 R12 H 'S-CsHg-i H H H H H Rl3 H H H H H H H R14 H H H H H H H Rl5 F Cl Br Cl Cl Cl a Rie H H H E H H H -Rl7 H CH3 H CH3 CH3 CH3 CH3 Ris H H H H H H H Rag H H H H CH3 CH3 CH3 Y N N N H « CH CH <3ód —.— ' — — — — HNO3 Danie dfizyiczine tt. 127^137° m2^ =1,5073 tt. 107—108° tt. 147^148° n**5=(1,50*1 tt, 188^1186° Tabela 9 Zwiazki o wzorze 31 Zwiaizek mr 194(5 9.2)6 9227 9.^8 0*29 9.30 9.3)1 9.32 9.33 9.34 9.35 9.36 9.3T7 9.318 d.3<9 .9.40 9.41 9.4*2 9.43 9.44 9.415 9.46 9.47 9.48 9/tó 9.50 0.5il 9.152 9.60 9.-54 qm ; HM R11 2-Cl 2-Cl 2-Cl 2-Cl 2-Cl 2-Cl 2-a 2-Cl 2-CH3 2-CH3 2-F 2-CH3 2i-F 2J-F ,2*-F 2-CH3 2-F 2-Cl &-C2H5 2-C2H5 2-C2H5 2-C2Hs 2-CH3 2-CH3 2-CH3 2-CH3 .2-a j i2-a a-c^ 2-C2H5 1 2-CH3 | 2-CH3 R12 1 H ¦H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H • H ' | H H H R13 H H H H H H H H H H H H H H H H H H H j H H H H -H 1 H H H H 1 H - H H H R14 H H H H H H H H Br H H H H H H H H H H H H H H H H..H H | H 1 H H H H 1 R15 a a F F F Cl a F H Cl F ¦Br F a F F ¦¦] Cl Cl Cl Cl ci 1 Cl [ Cl Cl 01 Cl Cl Cl ci 1 Cl f Br J Br | Rie R22 H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H H CH*. rcH3 H ¦ CH3 rn~ H H 1 CH3 1 H H H PI OH3 CH3 H H H H H H H H H H H H H H Hv H H -H R2S CaHg CH3 H CH3 H H U C2H6 H H H H CH3 CH3 H H H H H H H H H H H H H H H H H -;.| H | R24 H H H H CH3 CH3 CH3 H CH3 CH3 CH3 H H H CH3 CH3 H CH3 CH3 CH3 H H H H CH3 CH3 j CH3 [ CH3 ~CHs~| CH3 j H'V".| CHs | Y N N N ' 1 N N N N N N CH N N N N CH N N CH N CH N ¦N N CH N CH N CH N CH N; N 661 -j^ , — — — — — — — — — — — — — — — — — • — — — KNO3 HN1O3 HNO5 HNO3 HNO3 HNO3 HNO3 HNO3 HNOg HNO3 HNO3 Dane fizyczne ng =l,6f737 tt. 45-^49° itt. 146—154° lin =1,5647 itt. 91^9(3° ng =1,5^80. .itt. 140-il410 n22 -JjBWB n2}'^ 1,57153 n£ =11,6762 n22 =l,i549fi n2® =!lj5fc0l6 tt. 99—101° tt. 90—llOO0 n2^ =1/5SB5 1122 =il,'5604 ng =1,58012 n2?'5=11,19803 ng »=ll^0l8 ng =1^57)31 ng,5=*li68»2 itt. 150—1152° tt. m-^i° itt. 116-^1118° tt. 14T7—rl4B° itt. ilOl—1168'° Itt. 140—141° «tt. 8!5h^87° 'tt. 143^-.1I44° tt. 163i-h1660 itt, (147^148° itt. 146^h147°138 797 46 Tabela 10 Zwiazki o wzorze 312 Zwiazek trur 1*0.7 110,115 Ru H 2-CH3 R12 H 6-CH3 Ku H CHa Rl4 H H Rl5 H H Rie H H Y.N N " CH3 CdH7-i y CH8 N QH7-i Sól — Dane fiizyiczine |(°C) tit. 59—60° tt. 98^103° Podane niizeij przyklady objasniaja blizej próby i wlasciwosci biologiczne nowych sufastjancji czyn¬ nych.(Przyklad II. Dtzialande przeciwko Puccinlia granuilniis ma pszenicy a) pozostalosciowe (dzialanie zapobiegawcze Rosliny pszenicy w 6- opryskano brzeczka ojpryiskowa (Oi,06M substancji czynnej) sporzadzona z proszku zwilzalnegO' sub¬ stancji czynnej. Po uplywie 2(4 godMn rosliny zakaizone1 izawiesinla uireidospoirów itego grzy¬ ba. Po inkulbowanliu w ciagu 48 godteiin przy 9S— lOOP/o wzglednej wiiilgoitnosci powietrza i w ltempe- raiturze okolo 20°C wistawiono zakatzone^ inosliny do cieplarni w 'temperaturze okolo 22°C.Ocenianie rozwoju pejcherzykow ridzy nastepo¬ walo po uplywie 112 idnii od zakazenia. b) dzialanie ukladolwe iDo rosflMy pszenicy w 5-tym dwiu po wysianiu wlano brzeczke opryskowa i(0,O06P/o substancji czyn¬ nej liczac na objejtosc gleby) sporzadzona z proszku zwilzalneigo substancja czynniej. Po uplywie 48 go¬ dzin traktowane rosliny zakazono zawiesina ure- dosporów girzyba. Po inkubowaniu w ciagu 4)8 go¬ dzin przy 95—IWOM wilgotnosci wzgdednej powie¬ trza i w itemjperaiturze okolo 2!0°C wstawiono za¬ kazone rosliny idlo cieplarni. w teimpieraituirze okolo 22°C. Ocenianie rozwoju pecherzyków rdzy na¬ stepowalo po uplywie 12 \sm od zakazenia.Nowe zwiazki z tabel \1—10 wykazuja salinie dzia¬ lanie przeciwko grzybom Puiccimia. Nietraktowane, lecz zakazone rosliny isprawidziianowe wykazuja 1000/a porazenie grzybem "ftuccinia. Miedzy in¬ nymi zwiazki nr nr 1.9, a.17, 1J24, 1.26, .2.17., 34, 3.2, 3.6-5.8, 3.12, 3.26, 3.91, 3.512, 9J55, 3.^ 3.75, 3.78, 3,83, 3.815, 3.86, 3.1127, 3.1313, 3.1)50, 3.162, 3.164, 3.16(8, 3j1i7|1, 3.17(2„ 3.176, 3.177, 3.1193', 3.213, 3.(220, 3.226, 3.2127, 3.23ll^—0.,2814, 3.263, 3.267, 3.274, 3.279, 3.278, 3.2817, 3.292, 3-311, 3314, 3,340, 3.34181, 3.373, 3.3716, 3.384,, 3.386, 4:2, 4.15, 4^3, 4.5<0, 4.55, 4.57, 4.66, 4.70, 4.77, 4.78, 4.81, 4.80, 4.93, 4.04, 4.113, 4.116, 4.136, 4.139^4.14)4, 4.14)7, 5.13, 5.14, 5.36,, 5.40, 5.70, 5.71, 5.76, 5.718, 5.105, 5,113, 5.117, 6,8, 6.82, 6.98, 7.7 i 7.33 przy pazastalosciowio-zapobiegawczym traktowaniu powstrzymuja porazenie grzybem do wartosci 0— 5(°/o«. Ponadto zwiazek nr 6,8 wykazuje pelne dzia¬ lanie ukladowe (0Vó porazenia) jeszcze przy roz¬ cienczeniu do 0,O06p/o.Przyklad III. Dzialanie przeciwko Cercospo- ra arachidicola na roslinach orzecha ziemnego Rosliny orzecha ziemnego o wysokosci 10-^15 cm opryskano brzeczka opryskowa (0,02% sub¬ stancji czynnej) sporzadzona z proszku zwilzalne¬ go substancji czynnej i po uplywie 48 godzin za- 15 20 25 30 33 40 45 50 55 60 65 kazono za pomoca zawiesiny konidiów tego grzy¬ ba. Zakazone rosliny inkubowano w ciagu 72 go¬ dzin w temperaturze okolo 21°C przy wysokiej wilgotnosci powietrza, po czym utrzymywano w cieplarni az do wystapienia typowych plam na lisciach. Ocenianie dzialania grzybobójczego naste¬ powalo po uplywie 12 dni od zakazenia i bazo¬ walo na ilosci i wielkosci wystepujacych plam.W porównaniu z nietraktowanymi, lecz zakazo¬ nymi roslinami sprawdzianowymi (ilosc i wielkosc plam = lOOP/o), wykazywaly rosliny orzecha ziem¬ nego, które potraktowano substancja czynna z ta¬ bel 1—10, silnie zredukowane porazenie grzybem Cercospora.I (tak zwiazki nr nr 1.1, 1.4, 1.9, 1,17, 1.24—1.27, 2.17, 3.1, 3.2, 3.6, 3.7, 3.11, 3.51, 3.52, 3.54, 3.56, 3.57, 3.78, 3,85,, 3.86, 3.127, 3-133, 3.156, 3.162, 3.171, 3.172, 3.176, 3.177, t 3.213, 3.220, 3.221, 3.226, 3.231, 3.232, 3.234, 3.267, 3.292, 3.314, 3.348, 3.384-^3.388, 4.15, 4.23, 4,5-0, 4.57, 4.59, 4.66, 4.89, 4.93, 4.94, 4-113, 4.116, 4.136—4.144, 4.148, 6,13, 5.14, 5.36, 5.40, 5.70, 5.71, 5.73, 5.75—5.78, 5.105'—5.110, 5.113, 5.114, 5.116—5.118, 6.1, 6.B} 6.93, 6.94, 7.33 i 8.72 w powyzszej próbie niemal calkowicie (0—5°/o) zapobiegaja wystapieniu plam.(Przyklad IV. Dzialanie przeciwko Erysiphe graminie na jeczmieniu a) pozostalosciowe dzialanie zapobiegawcze Rosliny jeczmienia o wysokosci okolo 8 cm opryskano brzeczka opryskowa (0,02% substancji czynnej) sporzadzona z proszku zwilzalnego sub¬ stancji czynnej. Po uplywie 3-^4 godzin traktowa¬ ne rosliny opylano konidiami grzyba. Zakazone rosliny jeczmienia utrzymywano w cieplarni w temperaturze okolo 22°C, a porazenie grzybem oce¬ niono po uplywie 10 dni. b) dzialanie ukladowe Do roslin jeczmienia o wysokosci 8 cm wlano brzeczke opryskowa (0,006tyo substancji czynnej na objetosc gleby) sporzadzona z proszku zwilzalnego substancji czynnej. Zwracano przy tym uwage na to, zeby brzeczka opryskowa nie zetknela sie z nadziemnymi czesciami roslin. Po uplywie 48 go¬ dzin traktowane rosliny opylano konidiami tego grzyba. Zakazone rosliny jeczmienia utrzymywano w cieplarni w temperaturze okolo 22°C, a poraze¬ nie grzybem oceniano po uplywie 10 dni.Nowe zwiazki o wzorze 1 wykazuja silnie pozo¬ stalosciowe dzialanie zapobiegawcze. Nietraktowa¬ ne, lecz zakazone rosliny sprawdzianowe wykazuja lOOtyo porazenie grzybem Erysiphe. Miedzy in¬ nymi zwiazki nr nr 1.1, 1.4, 1.9, 1.17, 1.23—1.27, 2.17, 3.1, 3.2, 3.6—3.8, 3.11, 3.12, 3.26, 3.51, 3.52, 3.54^3.55, 3.71, 3.75, 3.78, 3.85, 3.86, 3.103, 3.127, 3.133, S.156,47 3.182, 3.164, 3.168, 3,171, 3.172, 3.174, 3.176, 3.177, 3.193, 3.213, 3.220, 3.221, 3.226, 3.227, 3.231, 3.232— 3.234, 3.263, 3.267, 3.2:74, 3.279, 3.287, 3.292, 3.311, 3.314, 3.340, 3.34)8, 3-378, 3.383—3.388, 4.2, 4-15, 4.23, 4.50, 4,517, 4.59, 4.66, 4.77, 4.78, 4.81, 4.89, 4.93, 4.94, 4.113, 4..116, 4.137, 4.139, 4,140, 4.141, 4.148, 4.150,, 5.13, 544, 5.316, 5.40, 5.70, 5.71,, 5.73, 5.75^5.78, 5^106—5.144,, 6.1, 6.8, 6.17, 6.79, 6.8i0, 6.82, 6.93, 7,3, 7.7, 7.21, 7.33, 7.34, 8.72 i 10.7 powstrzymuja porazenie grzyben do wartosci niniejszej niz 5%. Zwiazek nr 4.5i0 wykazuje ten efekt nawet przy obróbce gleby (dzialanie ukladowe) i przy obróbce gleby oraz przy rozcienczeniu do stezenia 0,006%.Przyklad V. Pozostalosciowe dzialanie zapo¬ biegawcze przeciwko venturia inaeaualis na pedach jabloni .Sadzonki jabloni o 10—20 cm dlugosci swiezych pedów opryskano brzeczka opryskowa (0,06% sub¬ stancji czynnej) sporzadzonej z proszku zwilzalne- go substancji czynnej. Po uplywie 24 godzin trak¬ towane rosliny zakazono za pomoca zawiesiny ko- nidiów tego grzyba. Rosliny te nastepnie inkubo- wano w ciagu 5 dni przy 90—100% wilgotnosci wzglednej - powietrza, a w ciagu dalszych 10 dni utrzymywano w cieplarni w" temperaturze 2,0— 24°C. Porazenie parchem oceniono po uplywie 12 dni od zakazenia. Nowe zwiazki nr nr 1.4, 1.9, 1.17, 1.24, 1.26, 2.17, 3.1, 3-6, 3.7, 3.11, 3.52, 3.55, 3.86, 3.86, 3.156, 3.164, 3.172, 3.176, 3.177, 3.213, 3.221, 3.233, 3.314, 3.383—3.387, 4.15, 4.23, 4.50, 4.59, 4.77, 4.78, 4.81, 4.89, 4.93, 4.94, 4.113, 4.116, 4.137-^4.141, 4.147— 4.150, 5.13, 5.14, 5-36, 5.40, 5.70, 5.73, 5.75, 5.76, 5.106— 5.110, 5.112,-5.114, 5.118, 6.1, 6.8, 6.93 i 10.7 i inne powstrzymuja porazenie choroba do wartosci mniejszej niz 10%. Nietraktowane, lecz zakazone pedy wykazywaly liQ0% porazenie grzybem Ven- turia.Przyklad VI. Dzialanie przeciwko Botrytis cinerea na fasoli, pozostalosciowe dzialanie zapo¬ biegawcze Rosliny fasoli o wysokosci 10 cm opryskano brzeczka opryskowa (0,002% substancji czynnej) sporzadzona z proszku zwilzalnego. Po uplywie 48 godzin traktowane rosliny zakazono za pomoca za¬ wiesiny konidiów tego grzyba. Po inkubowaniu zakazonych roslin w ciagu 3 dni przy 95^100% wilgotnosci wzglednej powietrza i w temperaturze 21°C oceniono porazenie grzybem. Nowe zwiazki z tabel 1—10 w wielu przypadkach zahamowaly bardzo silnie zakazenie grzybem. W przypadku ste¬ zenia 0,002% okazaly sie np. zwiazki nr nr 1.1, 1.4, 8 797 48 1.9, 1.17, 3.6, 3.7, 3.12, B.5H, 3.56, 3.85, 3.226, 3.2,31, 3.267, 3.311, 4.15, 4.50, 4.59, 4.66, 4.78, 4.93, 4.113, 5.13, 5.36, 5.40, 5.70, 5.71, 5.73, 5.75, 5.76, 5.78, 6.1, 6.8, 7.3, 7.33 i 8.72 w pelni skutecznymi (porazenie 5 choroba 0—5%). Porazenie grzybem Botrytis nie- traktowanych, lecz zakazonych roslin fasoli wyno¬ silo 100%.IZ a is 'tir 'z el z e¦ n i e patentowe 10 (Sjpoisób wytwarzanlia nowych pochodnych eteru aryJlowofemylowego o ogolimym wzorze 1, w którymi Y oznacza grupe —CB= luib atom -4Ni=, Ra i Rb niezaleizniie od siebie oznaczaja altom wodoru,, altom 15 chlorowca, rodnik ailfl^ilowy o l1—3 atomach wegla lulb grupe metolkisyilowa, U i V naezaleiztiiiie od siebie oznaczaja rodnik alkilowy o l1—13 atomach wegla lub razem tworza (mostek ailkillienowy o Wzorze 2, 3 lub 4, przy czym Ri i R2 niezaleznie od1 siebie 20 stanowia aitom wodoru, rodnik alkilowy o- 1—3- ato¬ mach wegla lub grupe —CHe—Z—R7, w której Z oznacza atom t^Jenu lulb siarki, a R7 oznacza atom wodoru, rodnik alkilowy o 1—3' atoimach weglla, rofdruik alkemylowy O' 3—4 atomach wejgOja, rodnik 25 mietokisyetyilowy, rodnik feinyHowy ewenituailnie pod¬ stawiony chlorem lub gru^pa metylowa, albo rod1- nilk benzylowy ewentualnie podstawiony chlorem lub grupa meltylowa, R3, R4 i R5 niezaleznie od siebie stanowia atioan wodoru lub rodnik alkilowy 30 o 1—»3 atomach wegla, przy czym lacznia liczba atomów wegla w podstawnikach R3l, R4 i R5 nie przewyzsza liczby 6, a Ar oznacza grupe o Wzorze 5 lub 6, przy czym Rc, Rd i Re niezaleznie od sie¬ bie stanowia atom wodoru, atom chlorowca, rod- 35 nik alkilowy o 1—4 aitomach wegla,, grupe alko- ksylowa o tl:—=3. atoniach wegla, grupe CF3 lub grupe nitrowa, oraz ich metalokoimpleki&ów i ich soili addycyjnych z kwaisami, znamienny tym, ze zwiaiziek o wzorze 1'0, w którym wszystkie pod- 40 stawniki maja znaczenie podane przy omawianiu wzoru 1, poddaje sie wewnaitrzc zapteczkowej de¬ karboksylacja, i otrzymany wolny zwiazek ewen¬ tualnie przeprowadza sie droga reakcji z kwasem organicznymi lub nieorganicznym w Ból addycyjna 45 z kwasem lub oitrzymana sól addycyjna z kwasem 'ewentualnie przeiprowadlzai sie idroga reakcji z /iwo- doro/weiglanem litowea lufo z wodorotlenkiem 11- towoa w woilny zwiazek, albo otrzymany wolny zwiazek lulb otrzymana isól addycyjna' z kwasem 50 ewentualnie przeprowadza sie idroga reakcji z /sola metalu w mietalokompleks.138 797 ** r/ X Ar-O-O-6—6 Ri R2 VizórZ l Wzór 4 Rb CHZ-NN J Wzór1 \^A I +R5 Rd Re Re Wzór 5 Wzór 3 GH^ORy WzórG Wzór?\ A Wzór 9 Wzór 8 Ra Ar-0-C-0^-C--CHz-N J 0 6 No Rb 6-4 Wzór 10 * ° -N at-o-c-o^_^-C-ch2-nQ Y- N Rb Ar-OH /TzO/-12 Ra HO-^C-CH^ Rb HO-U—-V-OH Wzór 14 V-OH Wzór 15138 797 Ar-O.Ra Rb \ CH, J A o o I I . y "-h CH2ZR7 Wzór 16 Rb \ CH AJ o o R3 Wzór 17 Ar-O, Ra N N / Rb CH2 v=i Y A o o I I CH2ZR7 Wzór 18 =N ArA ,Ra X5 AJ .A=A ch2 Y Rb A O O V "H R3 Wzór 19 /=N c—ch2-n; Wzór 20 N=J S % O A CH2-N( ^N 0 0 YJ Wzor 21 Rio CH2OCH2< Vel CH?0 Wzór 22 2ua ^CH3 Wzor 23138 797 Rn R12 Wzór 2U Ru Rn o'VCH2'<" Y- Rn R12 Wzór 25 ¦ Wzór 26 Rl8 C CH2-NX R17 ^o- Rn Rl2 Wzór 27 Ris -N Rit R« Rl6 H H Rn I R19 Rl8 Wzcr 28 R15 /=N o^—A—CH2~N' I Rl6 R2i R22 R23 Wzór 29138 797 C—CH2-NN j 0 0 YJ R17 l R19 Rl8 Wzór 30 R /=N 15^ , x-u-\ , / JCt—CH2-NN I OMD YJ Rl6 Rl2 R, R22 R23 Wzór 31 Rn Ri3 *?11 -r—-CH2-NN ] R12 U V Wiór 32 Drukarnia Narodowa, Zaklad Nr I, 674/86 Cena 160 zl PL PL PL PL PL PL PL