Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy. W celu zmniejszenia strat w uprawach roslin uzytkowych, powodowanych przez chwasty i dziko rosnace trawy, niezbedne jest obecnie stosowanie chemicznego zwalczania chwastów za pomoca srod¬ ków chwastobójczych (herbicydów). W celu zwal¬ czania chwastów i dziko rosnacych traw stosuje sie wiele substancji chemicznych, jednak z ich uzy¬ ciem wiaze sie nadal szereg nierozwiazanych do¬ tychczas problemów. Herbicydy trzeba czesto sto¬ sowac w wysokich stezeniach, w rezultacie czego moga sie one stac zródlem zatrucia srodowiska na¬ turalnego. Najwazniejszym warunkiem, jaki musi spelniac preparat chwastobójczy jest najwyzsza mozliwa selektywnosc i aktywnosc wobec chwa¬ stów, które ma zwalczac oraz minimalny wplyw na srodowisko biologiczne. Zadania co do selek¬ tywnosci sa bardzo surowe. Dla zmniejszenia za¬ nieczyszczenia srodowiska naturalnego ilosc her¬ bicydu na 1 ha nalezy zmniejszac mozliwie naj¬ bardziej, jakkolwiek moze to doprowadzic do spad¬ ku aktywnosci.Innym warunkiem, który musza spelniac herbi¬ cydy jest latwosc ich wytwarzania i nanoszenia.Obecnie nieoczekiwanie stwierdzono, ze ilosc sub¬ stancji chwastobójczej na 1 ha mozna zmniejszyc o do 40—60P/o, a w pewnych przypadkach o do 80%, gdy substancje chwastobójcza lub substancje chwastobójcze stosuje sie wespól z pewna substan¬ cja dodatkowa bedaca fosfolipidem. 10 15 20 25 Srodek grzybobójczy wedlug wynalazku zawiera jedna lub wiecej substancji chwastobójczych oraz znane nosniki, rozcienczalniki, rozpuszczalniki, pro- pelenty i/lub inne obojetne substancje pomocnicze, a cecha tego srodka jest to, ze zawiera jeden lub wiecej fosfolipidów, takich jak fosfatydylocholina, uwodornione fosfatydylocholiny, fosfatydyloetanolo- amina, N-acylofosfatydyloetanoloaminy, fosfatydy- loinozytol, fosfatydyloseryna, lizolecytyna i fosfa- tydylogliceryna, przy czym stosunek wagowy sub¬ stancji czynnej lub substancji czynnych do fosfo- lipidu lub fosfolipidów wynosi od 1: 0,2 do 1:20.Srodek chwastobójczy wedlug wynalazku nie czyni zadnej szkody roslinom uzytkowym. * Poza wieksza ekonomika stosowania, srodek we¬ dlug wynalazku wykazuje jeszcze inne zalety, a mianowicie jego rozpad, zwlaszcza na roslinach uzytkowych, jest przyspieszony, a zatem podczas zbiorów na roslinach nie ma pozostalosci herbicy¬ du. Dzieki temu szybkiemu rozpadowi mozna zna¬ cznie skrócic czas karencji (okres zwalczania chwa¬ stów poprzedzajacy zbiory). Ponadto, fosfolipidy sa z reguly substancjami pochodzenia naturalnego, a w kazdym przypadku substancjami nietoksyczny¬ mi, które ze wzgledu na swój charakter i wlasci¬ wosci nie powoduja zadnego skazenia srodowiska naturalnego i nie maja niekorzystnego wplywu na dlugosc okresu karencji. Niektóre z fosfolipidów stosuje sie nawet w produktach spozywczych.W celu wytworzenia srodka chwastobójczego we- 130 6153 130 615 4 dlug wynalazku substancje chwastobójcze miesza sie z fosfolipidem lub fosfolipidami w stosunku wagowym od 1:0,2 do 1:20, korzystnie od 1: 0,5 do 1:10, a zwlaszcza od 1:1 do 1:5. Wage sklad¬ nika fosfolipidowego podaje sie w przeliczeniu na zasadniczo czysty fosfolipid.Odpowiednimi fosfolipidami sa np. dostepne w handlu mieszaniny fosfatydylocholin lub fosfatydy- locholiny, takie jak: Phospholipon 25 Phospholipon 55 Phospholipon 80 Phospholipon 100 Phospholipon 100H Phospholipon 38 (25% fosfatydylocholiny, 25% fosfatydyloetanoloaminy i 20% fosfatydyloinozytu) (55% fosfatydylocholiny, 25% fosfatydyloetanoloaminy i 2% fosfatydyloinotytolu) (80% fosfatydylocholiny i 10% fosfatydyloetanoloaminy) (96% fosfatydylocholiny) (96% uwodornionej fosfatydy¬ locholiny) (38% fosfatydylocholiny, 16% N-acetylofosfatydyloetanolo- aminy i 4% fosfatydyloetano¬ loaminy).Szczególnie korzystnie stosuje sie naturalne fos¬ fatydylocholiny, które mozna otrzymac sposobami ujawnionymi w opisach patentowych RFN nr nr 1047 597, 1053 199, 1617 679 i 1617 680 i opisach patentowych RFN nr nr DOS 3 047 048, DOS 3 047 012 i DOS 3 047 011.Szczególnie odpowiednimi N-acylofosfatydyloeta- noloaminami sa te zwiazki, w których grupa acy- lowa pochodzi z nasyconych lub olefinowo niena¬ syconych kwasów tluszczowych o 2—5 atomach wegla lub z nasyconych lub monoolefinowo niena¬ syconych kwasów tluszczowych o 14, 16, 18 lub 20 atomach wegla. Jako substancje chwastobójcza mozna zasadniczo stosowac dowolny herbicyd. Moz¬ na wiec stosowac herbicydy powodujace zahamo¬ wanie fotosyntezy, inhibitory oddychania, promo- tory wzrostu, inhibitory mitozy i inhibitory kielko¬ wania. Przyklady szczególnie korzystnych substan¬ cji chwastobójczych przedstawiono ponizej. ll. Pochodne kwasu fenoksykarboksylowego o ogólnym wzorze 1, w którym a) Ri, R2 i R3 sa jednakowe lub rózne i oznaczaja atom wodoru, grupe metrowa lub atom chlorowca, zwlaszcza chloru, przy czym co najwyzej 2 z tych rodników oznaczaja atomy wodoru, R4 oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, n oznacza liczbe od zera do 2, Y oznacza atom tlenu lub siarki, X oznacza atom tlenu, atom siarki lub grupe NH, zas R5 gdy X oznacza atom tlenu, oznacza atom wodoru, prosto¬ liniowa lub rozgaleziona grupe Ci—d2-alkilowa, grupe hydroksyalkilowa, np. hydroksyetylowa, ka¬ tion metalu alkalicznego, kation metalu ziem alka¬ licznych lub, zwlaszcza, kation amoniowy, to jest kation soli kwasu z amoniakiem lub aminami or¬ ganicznymi, np. hydroksyetyloamina lub trójhydro- ksyetyloamina, wzglednie R5 gdy X oznacza grupe NH, oznacza atom wodoru, grupe o wzorze —NH2, grupe fenylowa ewentualnie podstawiona 1—3 ato¬ mami chlorowca lub grupe heterocykliczna, wzgled¬ nie R5 gdy X oznacza atom siarki, oznacza atom wodoru albo prostoliniowa lub rozgaleziona grupe Ci—Cl-alkilowa, albo b) Ri i R3 oznaczaja atomy wodoru, R2 oznacza 5 grupe o ogólnym wzorze 9, w którym R6 oznacza grupe metylowa, atom chlorowca lub grupe trój- fluorometylowa, a m oznacza liczbe 1—3, a R4 i R5 maja znaczenie jak w punkcie la).Zwiazki o wzorze 1 sa znane, np. z opisów pa- io tentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 2 390 942, 3 352 897 i 3 076 025, opisu patentowego RFN nr 915 876, opisów patentowych RFN nr nr DAS 1115 515 i 1124 296, francuskiego opisu pa¬ tentowego nr 1222 916, kanadyjskiego opisu paten- 15 towego nr 570 065 oraz opisów patentowych Wiel¬ kiej Brytanii nr nr 822 199, 573 477 i 1 041 982.Przykladami zwiazków o wzorze 1 sa N,0-mety- loamid kwasu 4-chlorofenoksyoctowego, kwas 2,4- -dwuchlorofenoksyoctowy, hydrazyd kwasu 2,4- 20 -dwuchlorofenoksyoctowego, hydrazyd kwasu 2-me- tylo-4-fluorofenoksyoctowego, 2-chloro-4-fluorofe- noksyoctan butylu, kwas 4-chloro-2-metylofenoksy- octowy, kwas 4-chloro-2-metylofenoksytiooctowy, N-/2-chlorofenylo/amid - kwasu 4-chloro-2-metylofe- 25 noksyoctowego, N-/3-trójfluorometylofenylo/amid kwasu 2,4-dwumetylofenoksyoctowego, kwas 2,4- -dwumetylofenoksyoctowy, kwas 2,4,5-trójchlorofe- noksyoctowy, kwas 2-/4-chlorofenoksy/propionowy, kwas 2V2-metylofenoksy/propionowy, kwas 2^2- 30 -metylo-4-chlorofenoksy/propionowy (mecoprop), N- -/trójfluorometylofenylo/amid kwasu 2-i/2-metylo-4- -chlorofenoksyZ-propionowego, kwas 2-/2,4,5-trój- chlorofenoksyi/frropionowy (fenoprop), kwas 2-{4- -/2,4-dwuchlorofenoksy/fenoksy ] propionowy, kwas 35 2-[4-/4-chlorofenoksy/fenoksy] propionowy, kwas 4- -/4-chlorofenoksyAnaslowy, kwas 4-/4-chloro-2-me- tylofenoksy/maslowy (MCPB), kwas 4-/2,4,5-trój- chlorofenoksy/-maslowy, a zwlaszcza kwas 2,4-dwu- chlorofenoksyoctowy (2,4-D) oraz jego sole i estry, 40 takie jak sól sodowa i amonowa oraz sole z etano- loamina lub trójetanoloamina oraz kwas 2,4,5-trój- chlorofenoksyoctowy (2,4,5-triphenac) i jego sole i estry. Zwiazki te mozna stosowac wespól z fosfo¬ lipidami szczególnie do sporzadzania selektywnych 45 herbicydów stosowanych na liscie w celu zwalcza¬ nia chwastów dwuliscieniowych, takich jak np. rdesty ptasie, rumianek i rzepien w uprawach zbóz, kukurydzy, ryzu i trzciny cukrowej oraz na trawnikach. 50 2. Pochodne mocznika o ogólnym wzorze 2, w którym Ri i R2 sa jednakowe lub rózne i ozna¬ czaja atom wodoru, prostoliniowa lub rozgaleziona grupe Ci—C4-alkilowa, grupe cykloalkilowa, atom chlorowca, zwlaszcza chloru, grupe trójfluoromety- 55 lowa, grupe nitrowa, grupe alkoksylowa lub grupe fenoksylowa, ewentualnie podstawiona atomami chlorowca, przy czym co najwyzej jeden z pod¬ stawników Ri i R2 oznacza atom wodoru, R3 ozna¬ cza atom wodoru, grupe metylowa lub grupe ety- 60 lowa, a R4 oznacza atom wodoru, grupe cykloalki¬ lowa, grupe Ci—C4-alkilowa lub grupe metoksy- lowa.Zwiazki o wzorze 2 sa znane np. z opisu paten¬ towego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 65 2 655 447 oraz opisów patentowych RFN nr nr5 130 615 6 935 165, 951 181, DOS 2 039 041, DOS 2 107 774, DOS 2 137 992, DOS 2 050 776, 968273 i DOS 1905 598.Przykladami zwiazków o wzorze 2 sa 3-fenylo- -1,1-dwumetylomocznik ffenuron), l-/2-metylocyklo- heksylo/-3-fenylomocznik (siduron), 3-/4-izopropylo- fenylo/-l,l-dwumetylomocznik (isoproturon), 3n'4- -III-rz.butylofenylo/-l,l-dwumetylomocznik, 3-/4- -chlorofenylo/-l,l-dwumetylomocznik# (monuron), 3- -/3,4-dwuchlorofenyloi/'-l,l-dwumetylomocznik (diu- ron), N-/3,4-dwuchlorofenylo/-N-dwuetylomocznik, 1-n-butylo-1-metylo-3-/3,4-dwuchlorofenylo/mocznik (neburon), Nn/3-trójfluorometylofenylo/-l,l-dwume- tylomocznik (fluometouron), 3-/3-chloro-4-metylofe- nylo/-l,l-dwumetylomocznik (chlortoluron), 3V4- -chlorofenylo/-l-metylo-l-/l-metylopropynylo-2/mo- cznik (butoroh), l-/«,ia-dwumetylobenzylo/-3-/4-me- tylofenyloi/mocznik, 3-i/3-chloro-4-metoksyfenylo/- -1,1-dwumetylomocznik (metoxuron, 3-{/4-chloro- fenoksy/fenylo] -14-dwumetylomocznik (chloroxu- ran), 3- (monolinuron), 3^4-bromofenylo/-l-metoksy-l-me- tylomocznilf (metohromuron), 3-/3,4-dwuchlorofeny- lo/-l-metoksy-l-metylomocznik (linuron), 3-/3-ehlo- ro-4-bromofenyloM-metoksy-1-metylomocznik (chlorbromuron), 3-{3-chloro-4-i/,chlorodwufluorome- tylotio/fenylo]-1,1-dwumetylomocznik {thiochlorme- thyl), a zwlaszcza 3-/4-izopropylofenylo/-l,l-dwu- metylomocznik (isoproturon) i 3T/3,4-dwuchlorofe- nylo/-l-metoksy-l~metylomocznik (linuron), które mozna stosowac wespól z fosfolipidami jako se¬ lektywne herbicydy do nanoszenia przed lub po wzejsciu roslin, zwalczajace rosnace dziko trawy, takie jak np. Alopercurus myosuroides, Apera spi- caventi, Poa spp., Avena fatua i chwasty roczne w pszenicy ozimej, jeczmieniu ozimym i ryzu, a takze chwasty na plantacjach warzyw, w sadach i w winnicach. 3. Zwiazki fosforoorganiczne i arsenoorganiczne, takie jak S-(2^/fenylosulfonyloamino/etylo]dwutio- fosforan 0,0-dwuizopropylu (bensulide), N-/fosfo- nometylo/glicyna (glyphosate), sole kwasu etylo- karbamoilofosforowego, sól dwusodowa kwasu me- tyloarsenowego i kwas kakodylowy. 4. Alkohole i aldehydy, takie jak dwusiarczek etyloksantogenianu, alkanole i akroleina. 5. Podstawione kwasy alkanokarboksylowe, takie jak np. kwas chlorooctowy, N,N-dwualliloacetamid (allidochlor), kwas 2,3,6^trójchlorofenylooctowy (chlorfenac), kwas benzamidooksyoctowy (benza- dox), kwas 4-chloro-2-ketobenzotiazolin-3-yloóctowy (benazolin), N,N-dwumetylo-2,2-dwufenyloacetamid (diphenamid), kwas trójchlorooctowy, bis/trójchlo- rooctan/ glikolu etylenowego, 2-chloro-3-1/4-chloro- fenylo^ropionian metylu (chlorphenprop), kwas 2,2-dwuchloropropionowy, fl-naftyloksyoctan mety¬ lu i N,N-dwumetyloamid kwasu 2-/l-naftyloksy/- propionowego (napromid). 6. Pochodne aromatycznych kwasów karboksylo- wych o ogólnym wzorze 3, w którym podstawniki Ri, Ha, R* R4 i Rs sa jednakowe lub rózne i ozna¬ czaja atom wodoru, atom chlorowca, grupe NH2, grupe metoksylowa, grupe —COOCH3, grupe —COONH-naftylowa lub grupe, nitrowa, przy czym co najwyzej cztery z tych podstawników oznaczaja atomy wodoru, a A oznacza grupe o wzorze —COOR6 lub o wzorze —COSRe, w których to wzorach R6 oznacza atom wodoru, atom metalu alkalicznego, atom metalu ziem alkalicznych, grupe alkilowa lub grupe hydroksyalkilowa, wzglednie A 5 oznacza grupe o \wzorze —CONR7R8 lub grupe o wzorze —CSNR7R8, w których to wzorach R7 ozna¬ cza atom wodoru lub grupe alkilowa, a R8 ozna¬ cza atom wodoru, grupe alkilowa, grupe hydroksy¬ alkilowa lub grupe benzylowa. 10 Zwiazki o wzorze 3 sa znane np. z opisów pa¬ tentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 027 248, 3 534 098, 3 013 054, 3 081162 i 2 923 ?34 oraz brytyjskich opisów patentowych nr nr 987 253 i 671153. 15 Przykladami zwiazków o wzorze 3 sa 2,6-dwu- chlorobenzonitryl (dichlorbenil), tioamid kwasu 2,6- -dwuchlorobenzoesowego (chlorthiamid), N-/l,l- -dwumetylopropionylo7-3,5-dwuchlorobenzamid (pro- pyzamid), kwas 3-amino-2,5-dwuchlorobenzoesowy 20 (chloramben), kwas 3,6-dwuchloro-2-metoksyberizo- esowy (dicamba), kwas 2,3,6-trójchlorobenzoesowy, 2,3,5,6-czterochlorotereftalan dwumetylu (chlorthal) i kwas N-/l-naftylo/ftalamidowy (naptalam). 7. Pochodne fenolu o ogólnym wzorze 4, w któ- 25 rym podstawniki Ri, R2, Ife, R4 i R5 sa jednakowe lub rózne i oznaczaja atom wodoru, grupe nitro¬ wa, prostoliniowa lub rozgaleziona grupe Ci—C4- -alkilowa, atom chlorowca, ugrupowanie nitrylu lub grupe trójfluorometylowa, przy czym co naj- 30 wyzej cztery z tych podstawników oznaczaja ato¬ my wodoru, a R4 oznacza atom wodoru, grupe —COCHs, grupe —CSO-alkilowa, grupe —COCHjCl, grupe —COO-alkilowa, grupe —N'=CH-arylowa lub grupe fenyIowa ewentualnie podstawiona grupa 35 trójfluorometylowa, grupa nitrowa, grupa alkilo¬ wa, grupa 6 wzorze NR2, grupa alkoksylowa i/lub atomem chlorowca/ Zwiazki o wzorze 4 sa znane np. z opisów paten¬ towych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 40 2 192197, 3 080 225 i 3 652 645, opisów patentowych Wielkiej Brytanii nr nr 1067 031 i 1096 037, opisu patentowego RFN nr 1 088 757 i opisu patentowego RFN nr DOS 1 493 512.Przykladami zwiazków o wzorze 4 sa 3,5-dwu- 45 bromo-4-hydroksybenzonitryl (bromoxynil), 4-hy- droksy-3,5-dwujodobenzoriitryl (ioxynil), 6-metylo- -2,4-dwunitrofenol (DNOC), 2-II-rz.butylo-4,6-dwu- nitrofenol (dinoseb), 0-/2,4-dwunitrofenylo/oksym 3,5-dwubromo-4-hydroksybenzaldehydu (bromofeno- 50 xin), octan 2-II-rz.butylo-4,6-dwunitrofenylu (dino- sebactat), eter 2,4-dwuchlorofenylowo-4*-nitrofeny- lowy (nitrofen), 5-/2,4-dwuchlorofenoksy/-2-nitro- benzoesan metylu (bifenox), eter 2,4/-dwunitro-4- -trójfluorometylodwufenylowy (fluorodifert), piecio- 55 chlorofenol (PCP), octan 2,4-dwunitro-3-metylo-6- -III-rz.butylofenolu, 2,4-dwunitro-6-II-rz.amylofenol, eter 2,4,6-trójchloro-4'-nitrodwufenylowy, eter 3- -metylo-4'-nitrodwufenylowy, eter 2,4'-dwunitro-4- -trójfluorometylodwufenylowy i eter 2,4-dwuchloro- 80 fenylowo-3/-metoksy-4'-nitrofenylowy, a zwlaszcza 2,4-dwunitro-6-metylofenol, który mozna stosowac • wespól, z fosfolipidami szczególnie przy zwalczaniu chwastów rosnacych z nasion, np. gwiazdnicy, przy- tulii, rumianku, rdestu, przetacznika, pokrzywy i 85 chwastu Chrysanthemum segetum w Uprawach7 130615 8 zbóz, kuukrydzy lub winorosli, ewentualnie rów¬ niez wraz z herbicydem hormonalnym, a takze pieciochlorofenol lub eter 2,4,6-trójchlorofenylowo- -4'-nitrofenylowy, szczególnie przy zwalczaniu chwastnicy jednostronnej i oczeretu jeziornego na zalanych polach ryzowych. 8. Pochodne aniliny o ogólnym wzorze 5, w któ¬ rym Ri oznacza atom wodoru, grupe Ci—C3-alkilo- wa lub. grupe nitrowa, R2 oznacza atom wodoru, atom chlorowca lub grupe NHj, R3 oznacza grupe Ci—Cj-alkilowa, atom wodoru, grupe —CF3, grupe —SO1CH3 lub grupe —S02NHa, R4 oznacza atom wodoru lub grupe Ci—C3-alkilowa, R5 oznacza atom wodoru, grupe nitrowa lub grupe Ci—Cs-alkilowa, R« oznacza atom wodoru, grupe Ci—C3-alkilowa, grupe /Ci—Ci-alkoksy/metylowa lub grupe cykló-' propylometylowa, a R7 oznacza liniowa lub rozga¬ leziona grupe Ci—Ca-alkilowa albo liniowa lub roz¬ galeziona grupe Cr—Cfl-acylówa.Zwiazki o wzorze 5 sa znane np. z opisów pa¬ tentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 257 i0O;. 3 546 295^86$ 752, 3 02&H2 i 3442945, opisu patentowego Wielkiej Brytanii nr 164160, opisów patentowych RFN nr nr DAS 1039 77^ i DAS 1166 547 oraz opisu patentowego RFN nr DOS 2 241 408.Przykladami zwiazków o wzorze 5 sa N,N-dwu- propylo^e-dwunitnM-trójfluorometyloanilid (tri- fluralln), N-etylo-N-butylo-26-dwunitro-4*-trójfluo- rometyloanilina (benfluralin), N-cyklopropylomety- lo-N-propylo-2,6-dwunitro-4-trójfluorometyloanilina (profluralin), 3-dwuetylóamino-2,4-dwunitró-6-trój- fluorometyloanilina (dinitramine), NVl-etylopropy- lo/-3,4-ciwumetylo-2,6-dwunitroanilina (penoxyn), NfN^dwupropyIor4-metylosulfonylo-2,6-dw«nitroani- Hna (nitralin), 4-/dwupropyloamino/-3r5-dwunitro- benzenosulfonamid (óryzalin), NjN-dwupropylo-2,6- -dwunitro-4rizopropyloanilina (ispropalin), N-izo- propSrlo^-chlorpacetanilid (própachlor), a,a-dwume- tylowalerylo-4-chlóroanilid (monalid), amid kwasu N-/3-chloro-4-metylofenylo/-2-metylowalerianówego (pentanochlor), 3,4-dwuc.hloroanili4 kwasu propio- nowego (propanil), 2,6-dwuetylo-N-/metoksymetylo/- -2-chloroacetanilid (alachlor), 2,6-dwuetylo-N-/buto- ksymetyIo/-2-chloroacetanilid (butachlór) i 2-/N- -benzoilo-3,4-dwuchloroanilino/propionian etylu, a zwlaszcza 3,4*dwuchloroaniIid kwasu propionowego (propanil). 9. Pochodne karbaminianów o ogólnym wzorze 6, w którym Ri oznacza atom wodoru, atom chlorow¬ ca, zwlaszcza chloru, grupe metylowa lub grupe -^NHGOOCjH5, a Ra oznacza atom wodoru, prosto¬ liniowa lub rozgaleziona grupe Ci—C^alkilowa, grupe chloroweoalkilowa, grupe chlorowcoalkinyIo¬ wa, grupe alkihylowa lub grupe 3-/metoksykarba- moilóTfenylowa.Zwiazki o wzorze 6 znane sa np. z opisów pa¬ tentowych Stenów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 334089, 315&179 i 2 695226* opisów patentowych RFN nr nr PAS 11S9 432# 1 DAS 1188 588 oraz ópisfu patentowego RFN nr DOS 1567151.Przykladami zwiazków o wzorze 6 sa N-fenylo- karbaminian izopropylu (propham), 1-metylo-N-fe- nylokarbaminian etylokarbamoilometylu (carbeta- mid), N-/3-chlorofenylo/karbaminian izopropylu (chlorpropham), NV3-chlorofenylo/karbaminian 4- -chlorobutyn-2-ylu-l (barban), N-/3-chlorofenylo/- karbamiriian l-metyló-2-propynylylu (chlorbufam), N-/4-aminobenzenosulfonylo/-karbaminian metylu 5 (asulam), N-metylokarbaminian 2,6-dwu-III-rz.buty- lo-4-metylofenylu (terbucarb), N-/3-metylofenylo/- karbaminian 3-metoksykarbonyloaminofenylu (phen- medipham) i £*-fenylokarbaminian 3-etoksykarbo- nyloaminofenylu (desmedipham), a zwlaszcza N- 10 -fenylokarbaminian izopropylu, N-/3-metylofenylo/- karhaminian 3-metoksykarbonyloaminofenylu i N- -fenylokarbaminian 3-etoksykarbonyloaminofenylu. 10. Pochodne triazyn o ogólnym wzorze 7, w któ¬ rym Ri oznacza atom chlorowca, zwlaszcza chloru, 15 grupe metylotio lub metoksylowa, a R2 i R3 sa jednakowe lub rózne i oznaczaja prostoliniowa lub rozgaleziona grupe Ci—C3-alkilowa ewentualnie podstawiona ugrupowaniem nitrylowym lub azoto¬ wym. Zwiazki o wzorze 7 sa znane np. z opisów 20 patentowych RFN nr nr DOS 1542 733, DAS 1670 528 i DAS 1186 070 oraz szwajcarskich opisów patentowych nr nr 329 277 i 337-019.Przykladami zwiazków o wzorze 7 sa 2-azydo-4- -metylotio-6-izopropylóamino-l,3,5-triazyna (azipror 25 tryn), 2,4-bis-/etyloamino/-6-chloro-l,3,5-tria2yna (si- mazin), 2-etyloamino-4-chloro-6*izoproi5yloamino- -1,3,5-triazyna (atrazine), 2-metyloamino-4-metylp- tio-6-izopropyloamino-l,3,5-triazyna (desmetryne), 2- . V4-etyloamino-6-chloro-l,3,5-triazyn-2-yloamino/-2- 30 -metylopropionitryl (cyanazin), 2-etyloamino-4-III- -rz.butyloamino-6-chloro-l,3,5-triazyna (terbutyla- zin), 2-chloro-4,6-bis/izopropyloaminoM,3,5-triazyna (propazin), 2-etyloamino-4-metylotio-6-izopropyloa- mino-l,3,5-triazyna (ametryne), 2-etyloamino-4-II- 35 -rz.biityloamino-6-metoksy-l,3,5-triazyna (secbume- ton), 2-etyloamino-4-III-rz.butyloamino-6-metoksy- -1,3,5-triazyna (terbumeton), 2-metoksy-4,6-bis-/izo- propyloaminoZ-l^S-triazyna (prometon), 2-etyloami- no-4-III-rz.butyloamino-6-metylotio-l,3,5-triazyna 40 (terbutryne), 2-metylotio-4,6-bis/izopropyloamino/- -1,3,5-triazyna (prometryn) i 2-/3-metoksypropylo- aminq/-4-metylotio-6-izopropyloamino-l,3,5-triazyna (methoprotryne), a zwlaszcza 2^/4-etyloamino-6- -chloro-1,3,5-triazyn-2-yloamino/-2-metylopropioni- 45 tryl. 11. Pochodne triazynonów o ogólnym wzorze 8, w którym Ri oznacza grupe alkilowa, podstawiona grupe arylowa lub rodnik cykloalifatyczny, Rj ' oznacza grupe NH, grupe ^-NH-alkilowa lub grupe w —N=CH-alkilowa, a R3 oznacza grupe Ci—C4-alki- lowa^ grupe alkoksylowa lub grupe alkilotio. Zwiaz¬ ki o wzorze 8 sa znane np. z opisów patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 671523 i 3 847 914 oraz z opisu patentowego RFN nr DOS 55 2 407144.Przykladami zwiazków o wzorze 8 sa 4-amino-6- -III-rz.butylo-3-metylotio-l ,2,4-triazynon-/4H/5 (me- tribuzin) i 6-III-rz.butylo-4-izobutylidenoamino-3- -metylotio-l,2,4-triazynon-/4H/5 (isomethiozin), a w zwlaszcza 4^amino-3-metylo-6-fenylo-l,2,4-triazy- non-/4H/5 (metamitron). 12. Inne substancje • chwastobójcze, takie jak kwas 3,6-epoksycykloheksanodwukarboksylowy (en- dothal), N,N-dwumetylotiokarbaminian S-etylu (et- * hiplat), N,N-heksanometylenotiokarbaminian S-ety-9 130 615 10 lu (molinat), N,N-dwupropylotiokarbaminian S-ety¬ lu (EPTC), N-etylo-N-cykloheksylotiokarbaminian S-etylu (cyclat), N,N-dwuizobutylotiokarbaminian S-etylu (butylat), N,N-dwupropylotiokarbaminian S-propylu (vernolat), N-etylo-N-butylotiokarbami- nian S-propylu (pebulat), N,N-dwuetylodwutiokar- baminian 2-chloroallilu (sulfallat), N,N-dwuizopro- pylotiokarbaminian S-/2,3,3-trójchloroallilu) (tril- lat), N,N-dwuizopropylotiokarbaminian S-2,3-dwu- chloroallilu (diallat), N,N-dwuetylotiokarbaminian S-(4-chlorobenzylu) (benthiocarb), 1,3-dwumetylo-l- -(5-trójfluorometylo-l,3,4-iiadiazol-2-ilo)mocznik (thiazfluron), l-(5-etylosulfonylo-l,3,4-tiadiazol-2- -ilo)-i3-dwumetylomocznik (suldodiazol), N-izobu- tyloamid kwasu 2-keto-l-imidazolidynokarboksylo- wego (isocarbamidX l-(benzotiazolilo)-l,3-dwumety- lomocznik (methabenzthiazuron), dwubromek 1,1- -etyleno-2,2'-dwupirydyliowy (diauat) i dwuchlorek 14*-dwumetylo-4,4Vdwllpirydyliowy (paraauat).Poszczególne herbicydy stosuje sie osobno lub z innymi herbicydattii^ &odek chwastobójczy we- dlug wynalazku mozna nanosic znanymi sposoba¬ mi, np. na glebe lub listowie, wzglednie stosowac go jako herbicyd systemiczny lub kontaktowy; przed siewem lub po wysianiu, wzglednie po wzej- sciu roslin, w zaleznosci od potrzeb.Srodki chwastobójcze wedlug wynalazku stosuje sie przede wszystkim do zwalczania chwastów i rosnacych dziko traw, takich jak np. Alopeurus " myosuroides, Bromus tectorum, Cyperus rotundus, Digitaria sanquinalis, Echinochloa crus galli, Eleu- sine indica, Festuca ovina, Lolium perenne, Phle- um protense, Setaria italica, Poa annua, Setaria viridis, Sorghum halepense, Abutilon theophrasti, Amaranthus retroflexus, Anthemis arvensis, Che- nopodium album, Chrysahthemum segetum, Con- volutus arvensis, Agropyton repens, Apera poca- -venti, Arrhenaterum elastius bulbosum, Pennise- tum clandestinum, Ischaemum rugosum, Rottboel- lia exaltata, Imperata cylindrica, Poa trivialis, Lep- tochloa filiformis, Setaria laberii, Galhim aparine, Cirsium arvehse, Atriplex spp., które to chwasty hamuja wzrost roslin uzytkowych lub uszkadzaja rosliny uprawiane systemem jednoploflowym.Przykladami uzytkowych roslin, które mozna chronic przed chwastami i rosnacymi dziko trawa¬ mi sa owies, jeczmien, ryz, proso, pszenica, kukury¬ dza, burak cukrowy, trzcina cukrowa, ziemniaki, soja, bawelna, tyton, kawa, drzewa i krzewy owo¬ cowe, warzywa i winorosl.Srodki chwastobójcze wedlug wynalazku mozna nanosic na glebe lub rosliny znanymi metodami w postaci pylów, preparatów do posypywania, granu¬ latów lub preparatów wodnych, takich jak roz¬ puszczalne koncentraty, koncentraty do emulgo¬ wania i koncentraty do dyspergowania. W wiek¬ szosci przypadków herbicydy trzeba, ndnpsic we¬ spól z nosnikami lub substancjami pomocniczymi, co pozwala na równomierne rozprowadzenie sto¬ sunkowo malej ilosci substancji czynnej na duzym obszarze. Oprócz nosników mozna takze stosowac rozcienczalniki, zwilzacze, stabilizatory, srodki ze- latynizujace, przyspieszacze parowania, srodki po¬ lepszajace penetracje lub wypelniacze.Opowiednimi nosnikami sa np. talk, kaolin, ben¬ tonit zel krzemionkowy, wapno gaszone lub po¬ kruszone skaly. Innymi substancjami pomocniczy¬ mi sa np. srodki powierzchniowo czynne, takie jak mydla (sole kwasów tluszczowych), estry sulfo- 5 nianowe alkoholi tluszczowych lub sulfoniany al¬ kilowe. Jako stabilizatory i koloidy ochronne moz¬ na stosowac zelatyne, kazeine, albumine, skrobie lub metyloceluloze.W celu sporzadzenia srodka chwastobójczego we- io dlug wynalazku odpowiedni fosfolipid rozpuszcza sie w odpowiednim rozpuszczalniku, np. w toluenie, octanie etylu, ksylenie, nafcie, metanolu lub eta¬ nolu, wzglednie w mieszaninie tych rozpuszczalni¬ ków. Wybór rozpuszczalnika zalezy od rozpuszczal- 15 nosci stosowanego herbicydu. Nastepnie w roztwo¬ rze fosfolipidu rozpuszcza sio; herbicyd lub dostep¬ ny w handlu preparat chwastobójczy, ewentualnie stosujac ogrzewanie. Po zakonczeniu rozpuszczania rozpuszczalnik odparowuje sie pod zmniejszonym ao cisnieniem, stosujac ogrzewanie. Produktowi nada¬ je sie postac znanego handlowego preparatu, ewen¬ tualnie dodajac odpowiednie obojetne substancje pomocnicze, takie jak wypelniacze, srodki specz¬ niajace, emulgatory, zwilzacze, propelenty lub, w » przypadku wytwarzania granulatów, srodki dezin¬ tegrujace. Przy otrzymywaniu granulatów mozna je ewentualnie powlekac fosfolipidami. Otoczka fosfolipidowa polepsza walory uzytkowe granula¬ tu (przyjemniejszy zapach, zmniejszenie agresyw- 30 nosci substancji chwastobójczej).Srodki chwastobójcze wedlug wynalazku mozna takze sporzadzac przez rozpuszczenie lub zdysper- gowanie substancji chwastobójczej lub znanego handlowego preparatu herbicydowego, fosfolipidu i 35 koniecznych substancji pomocniczych w rozpusz¬ czalniku lub mieszaninie rozpuszczalników, w trak¬ cie ogrzewania, a nastepnie oddestylowanie rozpu¬ szczalnika pod zmniejszonym cisnieniem. Otrzyma¬ na tym sposobem mieszanina jest gotowa do uzy- 40 cia.W przypadku substancji chwastobójczych rozpu¬ szczalnych w wodzie lub w mieszaninach wodno- -alkoholowych herbicyd korzystnie rozpuszcza sie najpierw w takim rozpuszczalniku, po czym obrób- 45 ce poddaje sie fosfolipid lub mieszanine fosfolipi¬ dów, w celu otrzymania roztworu lub emulsji, priy czym uzyskuje sie to droga mieszania lub dziala¬ niem fal ultradzwiekowych. Jesli konieczne jest dodanie emulgatorów, to dodaje sie je przed mie¬ so szaniem lub po mieszaniu. Z powstalej emulsji lub roztworu usuwa sie rozpuszczalnik znanym spo¬ sobem, np. przez destylacje, suszenie rozpryskowe lub liofilizacje. Powstaly produkt mozna stosowac jako produkt suchy, ewentualnie po dodaniu sub- 55 stancji pomocniczych i wypelniaczy. Produkt ten mozna takze poddawac ponownemu zemulgowaniu lub rozpuscic go w wodzie zawierajacej odpowied¬ nie substancje pomocnicze i stosowac jako prepa¬ rat ciekly. 60 Przyklad I. Wytwarzanie 1 litra koncentratu do emulgowania (95 ©/litr) zawierajacego MCPA (kwas 2-metylo-4-chlorofenoksyoctowy) jako sub¬ stancje czynna. 95 g MCPA, 200 g Phospholiponu 55 w 100 ml etanolu, 8 g Tweenu 80, 2 g Spanu 05 80 i 200 ml etanolu laczy sie, rozpuszcza w trak-11 130 615 12 cie mieszania i dopelnia Shellosolem A do obje¬ tosci 1 litra. Skutecznosc 1 kg tego preparatu, za¬ wierajacego 95 MCPA/litr, wobec chwastów dwu- liscieniowych, jest porównywalna ze skutecznoscia 1 kg znanego produktu handlowego zawierajacego 190 g MCPA/litr.Przyklad II. 1 kg 12,5% proszku do opryski¬ wania, zawierajacego linuron jako substancje czyn¬ na, sporzadza sie rozpuszczajac 125,0 g linuronu, 125,0 g Phospholiponu 55 w 100 ml etanolu i 60,0 g PEG w 300 ml etanolu i 100 ml toluenu, stosujac ogrzewanie. Powstaly roztwór ugniata sie równo¬ miernie z 670 g koloidalnego bentonitu, po czym produkt suszy sie, miele i przesiewa. Skutecznosc 1 kg tego preparatu wobec chwastów w uprawie ziemniaków jest porównywalna ze skutecznoscia np. 0,5 kg znanego preparatu handlowego zawie¬ rajacego 50*/o linuronu.Przyklad III. 1 kg 5% granulatu zawieraja¬ cego naptalan jako substancje czynna sporzadza sie rozpuszczajac 50 g naptalanu, 70 g Phospholi¬ ponu 80 w 70 ml etanolu i 15 g lignosulfonianu (w postaci wodnego roztworu) w 350 ml cieplego PMF, a nastepnie ugniatajac równomiernie po¬ wstaly roztwór z 855 g „straconego weglanu wap¬ niowego". Po wysuszeniu i zmieleniu produktu miesza sie go ze 100 ml 10% roztworu zelatyny, otrzymujac pastylki. Ilosc zelatyny mozna nieco zmieniac, w zaleznosci od jakosci weglanu wapnio¬ wego. Pastylki suszy sie w granulatorze ze zlo¬ zem fluidalnym. Skutecznosc 1 kg tego 5°/o pre¬ paratu wobec chwastów w uprawie soi jest porów¬ nywalna ze skutecznoscia np. znanego produktu handlowego zawierajacego 10°/o naptalanu.Przyklad IV. 1 litr koncentratu do emulgo¬ wania (50 g/litr) zawierajacego. DNOC (2,4-dwu- nitro-6-metylofenol) sporzadza sie nastepujaco. 50 g DNOC, 100 g Phospholiponu 55 w 150 ml eta¬ nolu, 8 g Tweenu 80, 2 g Spanu 80 i 50 ml Celle- solve dopelnia sie do objetosci 1 litra Shellsolem N i przeprowadza w roztwór. Skutecznosc 0,5 litra tego roztworu wobec chwastów szerokolistnych w uprawach zbóz jest porównywalna ze skutecznoscia 1 litra handlowego preparatu o takim samym steze¬ niu. l Przyklad V- 1 litr koncentratu do emulgo¬ wania (100 g/litr) zawierajacego pieciochlorofenol (PCP) jako substancje czynna sporzadza sie na¬ stepujaco.- 100 g PCP, 120 g Phospholiponu 25, 8 g Tweenu 80, 2 g Spanu 80, 30 g Cellosolve i 200 ml ksylenu dopelnia sie do objetosci 1 litra Shel¬ lsolem A i przeprowadza w roztwór. Skutecznosc 0,5 litra tego 101% roztworu wobec chwastów jest dokladnie równa skutecznosci 1 litra handlowego preparatu o tym samym stezeniu.Przyklad VI. 1 litr koncentratu do emulgo¬ wania (50 g/litr) zawierajacego CNP (eter 2,4,6- -trójchlorofenylowo-4'-nitrofenylowy) jako substan¬ cje czynna sporzadza sie nastepujaco. 50 g CNP, 75 g Phospholiponu 55 w 50 ml etanolu, .10 g Marlowetu IHF i 200 ml ksylenu dopelnia sie do objetosci 1 litra Ehellsolem A i przeprowadza w roztwór. Skutecznosc 0,5 kg tego preparatu w po¬ staci wodnej emulsji wobec chwastów jest do¬ kladnie równa skutecznosci 1 kg znanego handlo¬ wego preparatu o tym samym stezeniu.Przyklad VII. 1 litr emulsji do opryskiwania (25°/o) zawierajacej propanil (3,4-dwuchloroanilid kwasu propionowego) jako substancje czynna spo¬ rzadza sie nastepujaco. 250 g propanilu, 250 g Phospholiponu 80 w 250 ml etanolu, 5 g Tagatu D, 5 g Tegonulsu i 30 g Cellosolve dopelnia sie do objetosci 1 litra Shellsolem A i przeprowadza w roztwór. Skutecznosc 0,5 litra tego preparatu wo¬ bec chwastów szerokolistnych, np. w uprawach ziemniaków, jest dokladnie równa skutecznosci 1 kg znanego preparatu handlowego o tym samym ste¬ zaniu.Przyklad V111- 1 kg proszku do opryskiwania (14%) zawierajacego metamitron jako substancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 140 g metami- tronu, 160 g Phospholiponu 100 w 80 ml etanolu; 8 g Twenu 80, 2 g Spanu 80, 50 g Cellosolve, 100 ml glikolu propylenowego i 1 litr, metanolu prze¬ prowadza sie ogrzewajac w roztwór. 400 ml powsta¬ lego roztworu ugniata sie z 650 g koloidalnego bentonitu i suszy tak otrzymana paste. Operacje te przeprowadza sie z 400 ml porcjami roztworu do chwili polaczenia z bentonitem calej objetosci roztworu. Suchy produkt miele sie w obecnosci 5 g Aerosilu. Skutecznosc 1 kg tego 14% prósz- - ku wobec chwastów w uprawach buraków cukro¬ wych dokladnie odpowiada skutecznosci 0,4 kg znanego preparatu handlowego zawierajacego 70% metamitronu.Przyklad IX. 1 kg proszku do opryskiwa¬ nia (12,5%) zawierajacego cyanazin jako substan¬ cje czynna sporzadza sie nastepujaco. 125 g cyana- zinu, 150 g Phospholiponu 80 w 50 ml etanolu, 1 g DONSS i 24 g PEG 4000/6000 w roztworze eta¬ nolu rozpuszcza sie w 400 ml cieplego chlorofor¬ mu. Powstaly roztwór miesza sie równomiernie z 700 g koloidalnego bentonitu, a powstala paste suszy sie i miele. Skutecznosc 1 kg tego 12,5% proszku wobec chwastów i rosnacych dziko traw, np. w uprawach kukurydzy,- odpowiada skutecz¬ nosci 0,5 kg znanego handlowego proszku zawie¬ rajacego 50% cyanazinu.Przyklad X. 1 litr koncentratu do emulgo¬ wania (80 g/litr) zawierajacego desmedipham jako substancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 80 g desmediphamu, 80 g Phospholiponu 80 w 80 ml etanolu, 8 g Tweenu 80, 2 g Spanu 80, 100 ml propanodiolu-1,2 i 100 ml etanohi dopelnia sie do objetosci 1 litra Shellsolem i przeprowadza w roz¬ twór. Skutecznosc 1 litra tego preparatu wobec chwastów dwulisciennych w uprawach buraka cu¬ krowego odpowiada dokladnie skutecznosci 1 litra znanego preparatu handlowego zawierajacego 160 g desmediphanu.Przyklad XI. 1 litr koncentratu do emulgo¬ wania zawierajacego phenmedipham jako substan¬ cje czynna sporzadza sie nastepujaco. 80 g phen¬ medipham, 100 g Phospholiponu 55 w 150 ml eta¬ nolu, 2 g lignosulfonianu, 30 g Cellosolve i 150 g glikolu propylenowego dopelnia sie do objetosci 1 litra cykloheksanonem i przeprowadza w roz¬ twór. Skutecznosc 1 litra tego preparatu (o ste¬ zeniu 80 g/litr) wobec chwastów w uprawach bu- 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60130 615 13 14 raka cukrowego dokladnie odpowiada skutecznosci 1 litra znanego preparatu handlowego zawierajace¬ go phenmedipham w stezeniu 157 g/litr.Przyklad XII. 1 litr koncentratu do emulgo¬ wania zawierajacego propham jako substancje czyn¬ na sporzadza sie nastepujaco. 250 g prophamu, 200 g Phospholiponu 55 w 200 ml etanolu, 8 g Tweenu 80, 2 g Spanu, 20 g Cellosolve i 100 ml octanu etylu dopelnia sie do objetosci 1 litra izo- propanolem i przeprowadza w roztwór. Skutecz¬ nosc 0,5 litra tego preparatu jako srodka chwasto¬ bójczego do stosowania przed wzejsciem roslin do¬ kladnie odpowiada skutecznosci 1 kg znanego pre¬ paratu handlowego o takim samym stezeniu.Przyklad XIII. 1 litr koncentratu do emul¬ gowania zawierajacego mieszanine mecopropu i 2,4- -D jako substancje czynna sporzadza sie naste¬ pujaco. 50 g 2,4-D, 200 g mecopropu, 250 g Phos¬ pholiponu' 55 w 100 ml etanolu, 50 g Cellosolve, 50 g glikolu propylenowe*go-l,2, 8 g Tweenu 80 i 2 g Spanu 2 miesza, sie i dopelnia do objetosci 1 litra etanolem. Skutecznosc 1 litra tego roztwo¬ ru wobec chwastów dwuliscieniowych na trawni¬ kach i trawiastych nawierzchniach obiektów spor¬ towych odpowiada skutecznosci 1 kg znanego pro¬ duktu handlowego zawierajacego podwójna ilosc 2,4-D i mecopropu.Przyklad XIV. 400 g proszku do opryskiwa¬ nia (40°/o) zawierajacego linurom jako substancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 120 g linuronu, 120 g Phospholiponu 55, 1,5 g Marlowetu IHF, 52,5 g bezwodnej glikozy i 6,0 g Bentone EW ho¬ mogenizuje sie w 1080 g wody stosujac odpowied¬ ni mieszalnik. Powstala zawiesine suszy sie roz¬ pryskowo. Skutecznosc 1 kg tego proszku wobec chwastów w uprawach ziemniaków dokladnie odpo¬ wiada skutecznosci 2,2 kg znanego preparatu han¬ dlowego zawierajacego 50% linuronu.Przyklad XV. 1,15 kg 22°/© granulatu za¬ wierajacego naptalan jako substancje czynna spo¬ rzadza sie nastepujaco. 600 g bezwodnej glikozy, 100 g Aerosilu, 255 g Phospholiponu 38 w 64 g izopropanolu, 265 g naptalanu, 13 g Marlowetu IHF i 13 g laurylosulfonianu sodu to wyjsciowe sklad¬ niki preparatu. Bezwodna glikoze i Aerosil miesza sie w ugniatarce Eweka 2 z roztworem Phospho¬ liponu w izopropanolu ogrzanym do temperatury 60°C. Do powstalej mieszaniny dodaje sie napta¬ lan, Marlowet IHF i laurylosulfonian sodu i do¬ kladnie z nia ugniata. Mieszanine granuluje sie w granulatorze Alexander (na wyjsciu z aparatu znaj¬ duje sie perforowany cylinder o srednicy otworów 2 mm). Granulat suszy sie w ciagu 2 godzin w temperaturze 60°C w komorze o wymuszonym obie¬ gu powietrza. Skutecznosc 1 kg tego 22% granu¬ latu wobec chwastów w uprawach soi odpowiada skutecznosci 3,5 kg znanego preparatu handlowe¬ go zawierajacego 10% naptalanu.Przyklad XVI. 1 litr koncentratu do emul¬ gowania (50 g/litr) zawierajacego DNOC (2,4-dwu- nitro-6-metylofenol) jako substancje czynna spo¬ rzadza sie nastepujaco. 50 g DNOC, 40 g Phospho¬ liponu 55, 8 g Tweenu 80, 2 g Spanu, 50 ml ce¬ lulozy, 250 ml ksylenu, 100 ml cykloheksanonu i 40 g N-(2-hydroksyetylo)amidu kwasu propano- karbonylowego dopelnia sie do objetosci 1 litra Shellsolem N i przeprowadza w roztwór.Przyklad XVII. 1 litr koncentratu do emul- 5 gowania (60 g/litr) zawierajacego CNP (eter 2,4,6- -trójchlorofenylowo-4'-nitrofenylowy) jako sub¬ stancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 60 g CNP, 20 g% Phospholiponu 55, 5 Marlowetu IHF, 60 ml izoforonu, 200 ml ksylenu i 20 g N-(2-hy- io droksyetylo)amidu kwasu kapronowego dopelnia sie do objetosci 1 litra Shellsolem A i przeprowadza w roztwór. Skutecznosc 0,5 litra tego preparatu w postaci wodnej emulsji wobec chwastów odpo¬ wiada skutecznosci 1 kg znanego handlowego pre- i« paratu o takim samym stezeniu.Przyklad XVIII. 1 kg koncentratu do emul¬ gowania zawierajacego flampropmethyl jako sub¬ stancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 160 g flampropmethylu, 160 g Prospholiponu 55, 15 g 20 N-(2-hydroksyetylo)amidu kwasu kapronowego, 90 g Cremphoru EL i 170 g izoforonu miesza sie z soba i dopelnia do objetosci 1 litra mieszanina ksylenu i toluenu. Skutecznosc 0,5 kg tego prepa¬ ratu rozcienczonego woda wobec traw owsowa- 25 tych odpowiada skutecznosci 1 kg znanego produk¬ tu handlowego.Koncentrat mozna takze nanosic stosujac oprys¬ kiwanie ultramaloobjetosciowe lub maloobjetoscio- we po rozcienczeniu go równa iloscia wody. Po- 30 wstaly preparat ma postac przejrzystego roztworu, podczas gdy produkt handlowy rozcienczony ta sa¬ ma iloscia wody daje niejednorodna gesta emulsje nie nadajaca sie do opryskiwania.Przyklad XIX. 400 g proszku do ^)pryski- 35 wania (49%) zawierajacego metamitron jako sub¬ stancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 160 g metamitronu, 160 g Phospholiponu 38, 2 g Mar¬ lowetu IHF, 8 g Bentone EW i 70 g bezwodnej gli¬ kozy homogenizuje sie w 1 litrze wody w mieszal- 40 niku, np. typu Ultra-turax. Uzyskana zawiesine su¬ szy sie rozpryskowo. Uzyskany proszek jest pro¬ szkiem zwilzalnym. Skutecznosc 1 kg 40% proszku wobec chwastów w uprawach buraków cukrowych odpowiada dokladnie skutecznosci 1 kg znanego 45 preparatu handlowego zawierajacego 70°/o meta¬ mitronu.Przyklad XX. 400 g proszku do opryskiwania (40%) zawierajacego cyanazin jako substancje czyn¬ na sporzadza sie nastepujaco. 160 g cyanazinu, 50 160 g Phospholiponu 38, 2 g Marlowetu IHF, 70 g bezwodnej glikozy i 8 g Bentone EW miesza sie w 1220 g wody i homogenizuje. Powstala miesza¬ nine suszy sie rozpryskowo. Skutecznosc 0,2 kg te¬ go 40% proszku wobec chwastów i rosnacych dzi- 55 ko traw w uprawach kukurydzy odpowiada skute¬ cznosci 0,5 kg znanego preparatu handlowego za¬ wierajacego 50% cyanazinu.Przyklad XXI. 100 g proszku do opryskiwa¬ nia (30% zawierajacego chlorsulforon jako sub- 80 stancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 12 g chlorsulforonu, 228 Phospholiponu 38, 2,5 g Mar¬ lowetu IHF, 51,5 g bezwodnej glikozy i 6 g Ben¬ tone EW homogenizuje sie w 1080 g wody w od¬ powiednim mieszalniku, po czym powstala zawie- •6 sine suszy sie rozpryskowo. Skutecznosc tego 3%15 130 615 16 proszku wobec chwastów odpowiada skutecznosci 1 kg znanego preparatu handlowego zawierajacego $•/• chlorsulforonu.Przyklad XXII. Proszek do opryskiwania za¬ wierajacy chlortoluron sporzadza sie jak w przy¬ kladzie XXI, stosujac jako skladniki 12 g chlorto- luronu, 228 g Phospholiponu 55, 2,5 g Marlowetu IHF, 51,5 g bezwodnej glikozy i 6 g Bentone EW.Przyklad XXIII. 1 kg koncentratu do emul¬ gowania zawierajacego 80 g/litr desmediphamu i 80 g/litr phenmediphamu sporzadza sie nastepuja¬ co. 80 g desmediphamu^ 80 g phenmediphamti, 160 g Phospholiponu 80, 230 g toluenu, 170 g izoforonu, 150 g N-(2-hydroksyetylo)amidu kwasu kapronowe¬ go, 110 g Cremphorii EL i 20 g PEG 600 miesza sie z soba, otrzymujac koncentrat do emulgowania. 1 litr tego preparatu zawierajacy 160 g substan¬ cji czynnej dziala wobec chwastów dwuliscienio- wych w uprawach buraka cukrowego równie sku¬ tecznie jak 1,8 litra znanego preparatu handlowe¬ go o tym samym stezeniu substancji czynnej.Przyklad XXIV. 1 kg proszku do opryski¬ wania (40Vo) zawierajacego simazin jako substan¬ cje czynna sporzadza sie nastepujaco. 400 g sima- zinu, 400 g Phospholiponu 38, 5 g Marlowetu IHF, 175 g bezwodnej glikozy i 20 g Bentone EW ho¬ mogenizuje sie w 3600 g wody, a powstala mie¬ szanine suszy'sie rozpryskowo. Skutecznosc 1 kg tego preparatu wobec chwastów dwuliscieniowych na plantacjach kawy odpowiada skutecznosci 1,9 kg znanego preparatu handlowego zawierajacego 50Vo simazinu. x Przyklad XXV. 1 kg koncentratu do emul¬ gowania zawierajacego propham jako substancje czynna fporzadza sie nastepujaco. 170 g prophanu, 150 g Phospholiponu 38, 120 g toluenu, 120 g ksy¬ lenu, 160 g izoforonu, 160 g N-(2-hydroksyetylo)- amidu kwasu heksanokarboksylowegp, 100 g PEG 600 i 30 g monodwuglicerydu laczy sie i mieszajac przeprowadza w zadany koncentrat. Skutecznosc 0,6 kg tego preparatu jako srodka chwastobójcze¬ go do stosowania przed wzejsciem roslin wobec chwastów odpowiada dokladnie skutecznosci 1 kg znanego preparatu handlowego o takim samym stezeniu prophanu.Przyklad XXVI. 100 g koncentratu do emul¬ gowania zawierajacego dichlofopmethyl jako sub¬ stancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 16 g dichlofopmethylu, 16 g Phospholiponu 38, 16 g N-(2-hydroksyetylo)amidu kwasu kapronowego, 8 g Cremophoru EL, 12 g toluenu o 16 g cyklohek- sanonu miesza sie ze aoba. Otrzymany roztwór mozna stosowac technika ultramaloobjetosciowa lub maloobjetosciawa po rozcienczeniu go 100 g wody.Przyklad XXVII. 400 g proszku dó opryski¬ wania (451/*) zawierajacego methabenzthiazuron ja¬ ko substancje czynna sporzadza sie nastepujaco. 180 g methabenzthiazuronu, 140 g Phospholiponu 38, 2 g Marlowetu IHF, 8 g Bentone EW i 70 g bezwodnej.glikozy przeprowadza sie w postac za¬ wiesiny, mieszajac te substancje w 1220 g wody w odpowiednim mieszalniku, np. typu UJtraturar. £o rozcienczeniu powstalego proszku 'woda^uzys- kuje sie ciecz opryskowa. Skutecznosc 1 kg tego 45jVt proszku wobec chwastów na polu pszenicy 10 15 45 na wiosne odpowiada skutecznosci 1,2 kg znanego preparatu handlowego zawierajacego 704 g metha¬ benzthiazuronu.Przyklad XXVIII. 400 g proszku do opryski¬ wania (40*/©) zawierajacego glyphosat jako substan¬ cje czynna sporzadza sie nastepujaco. 160 g glyp- hosatu, 160 g Phospholiponu 38, 2 g Marlowetu IHF, 8 g Bentone EW i 70 g bezwodnej glikozy miesza sie w 1200 g wody i homogenizuje. Po¬ wstala zawiesine suszy sie rozpryskowo. Skutecz¬ nosc 1 kg tego 40% proszku jako herbicydu total¬ nego wobec chwastów odpowiada skutecznosci 2 kg znanego preparatu handlowego zawierajacego 48,/rf^ glyphosatu.Ponizej przedstawiono wyniki prób stosowania srodków wedlug wynalazku i herbicydów porów¬ nawczych (nazwanych nazwami zwyczajowymi).Przyklad XXIX. Próba porównawcza z uzy¬ ciem cyanazinu. Badano zastosowania cyanazinu w zwalczaniu chwastów (Raspalum distichum, komo- sy bialej, Polygonum convolvulus). Cyanazin sto¬ sowano w postaci znanego preparatu handlowego, to jest Blancholu, zwanego tu herbicydem C.Ta imer óby ieszanina rbicydów b herbicyd j? a s^3 1 herbicyd C 2 herbicyd C + olej rustica 3 herbicyd C + fosfolipid 4 herbicyd C + olej rustica 5 herbicyd C + fosfolipid 6 herbicyd C + fosfolipid 7 herbicyd C + fosfolipid tbela 1 &i 4,0 4,0 5,0 4,0 4,0 2,0 5,0 2,0 4,0 4,0 2,0 2,0 2,0 ocent zkodzenla wastów fi 3-S 95 95 95 70 95 95 85 Procent uszkodzenia kukurydzy 25 90 5 90 5 5 5 Przyklad XXX. Próba porównawcza z uzy¬ ciem isoproturonu.W celu zwalczania wlosnicy na polu pszenicy ozimej zastosowano rózne mieszaniny. Zbadano procent zniszczenia wlosnicy.Tabela 2 Numer próby Mieszanina 1 isoproturon (75*/t) 2 isoproturon (75Vt) 3 fosfolipid 4 isoproturon (75Vt) + fosfolipidy 5 isoproturon (75°/#) .+ fosfolipid ^ Dawka (kg/ha) 2 1 6 1,5 6 1 6 Procent znisz¬ czenia wlosnicy 100 0 0 100 10017 130 615 Przyklad XXXI. Próba porównawcza z uzy¬ ciem metamitronu. Zbadano dzialanie metamitronu wobec chwastów w uprawie buraka cukrowego po wzejsciu roslin.Tabela 3 Numer próby 1 2 3 4 5 6 7 Mieszanina metamitron (70°/o) metamitron (70°/o) metamitron (70%) . + fosfolipid metamitron (70%) + fosfolipid • metamitron (70%) -i- fosfolipid metamitron (70%) + fosfolipid fosfolipid Dawka (kg/ha) 2,5 5,0 2,5 2,5 2,5 5,0 5,0 2,5 5,0 5,0 5,0 Procent uszko¬ dzenia chwa¬ stów 20 a 90 b 90 b 92 90 96 c 0d a aktywnosc umiarkowana, niewielkie uszkodzenie chwa¬ stów b chwasty uszkodzone, z wyjatkiem przytulil c chwasty uszkodzone, przytulia równiez d brak widocznych uszkodzen. 18 Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy zawierajacy jedna lub 5 wiecej substancji chwastobójczo czynnych oraz zna¬ ne nosniki, rozcienczalniki, rozpuszczalniki, prope- lenty iylub inne obojetne substancje pomocnicze, znamienny tym, ze zawiera jeden lub wiecej fosfo¬ lipidów, takich jak fosfatydylocholina, uwodornione 10 fosfatydylocholiny, fosfatydyloetanoloamina, N-acy- lofosfatydyloetanoloaminy, fosfatyjdyloinozytol, fos- fatydyloseryna, lizolecytyna i fosfatydylogliceryna, przy czym stosunek wagowy substancji czynnej lub substancji czynnych do fosfolipidu lub fosfoli- 15 pidów*wynosi od 1 : 0,2 do 1 : 20. 2. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 1, zna¬ mienny tym, ze stosunek wagowy substancji czyn¬ nej lub substancji czynnych do fosfolipidu lub fos¬ folipidów wynosi 1 : 0,5 do 1 :10. 20 3. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze stosunek wagowy -substancji czynnej lub substancji czynnych do fosfolipidu lub fosfolipidów wynosi od 1:1 do 1: 5. 25 4. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 1, zna¬ mienny tym, ze jako fosfolipid korzystnie zawiera fosfatydylocholine.Ri R< R«0O