PL100306B1 - Sposob wytwarzania alkanosulfonianow 2-metylo-3-hydroksy-4-hydroksymetylo-5-merkaptometylopirydyny - Google Patents

Description

Opis patentowy opublikowano: 29.02.1980 100306 CZYTELNIA Ur'"Sdu Pafentoweg* Int. Cl.1 C07D 213/18 Twórca wynalazku: Uprawniony z patentu: Merck & Co. Inc., Rahway, N. J.(Stany Zjednoczone Ameryki) Sposób wytwarzania alkanosulfonianów 2-metylo-3-hydroksy-4-hydroksymetylo- -5-merkaptometylopirydyny Frzedlmioteim wynalazku jest sposób wytwarzania nowych faimaceartycznie dopuszczalnych soli addy¬ cyjnych z kwasami adkanosulfc^owymi 2-metylo-3- ^hyuiol^-4-hydnK)ksyn^^ dyny. Zwiazki te wykazuja lepsze wlasciwosci fi¬ zyczne, chemiczne i farmaceutyczne niz znana, ak¬ tywna fannakoiogliicante, 2^ineitylo-3^ytiroksy-4-hy- drakBymeity]o-3HmeTkapitx3n^ (nazywana dalej 5^merirapltopiiiydd lub 5^MP).Sposobem wedlug wynalazku wytwarza sie sole addycyjne kwasów alkanosulfonbwych lub alkano- dwusullfonowych 5-meikaptopdTydoiklsyny, o 1—4 ato¬ mach wegla w lancuchu alkilowymi, wyrazone wzo¬ rem ogólnym 1, w którym X oznacza 1 lub 2, a C1_^Alk oznacza prosty lub rozgaleziony rodnik alkilowy, a zwlaszcza sól addycyjna kwasu etano- -l,2^dwuflulPonbwego (edisylan) i 3-merfcaptopirydo- ksyny. - Powyzsze zwiazki znajduja zastosowanie w lecze¬ niu goscca pfierwotnie przewleklego. -mericaptopiirydoksyna jest znanym zwiazkiem, którego aktywnosc* farmakologicana jako zwiazku chroniacego przed promieniowaniem oraz jako czyn¬ nika iptfzetiwtizialajacego gosccowi pierwotnie prze- wtelclemu, zwlaszcza w postaci jego soli z farma¬ ceutycznie dopuszczalnymi kwasami, jest równiez znana. Wiadomo bylo, ze najkorzystniejszymi sola¬ mi sa chlorowodorek i btromówodorefc.Wiadomo jednak bylo, ze wiejkszosc, o ile nie wszystkie dotajd znane i opisane sole, a zwlaszcza chlorowodorek, uwazany za najkorzystniejsza sól, wykazuja powazne wady fizyczne, chemiczne i/lub fajrmaceutyidzne, np. chemiczna niestabilnosc i sze¬ reg innych waid.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze alkilosulfoniany i alkilodwu&ulfoniany, zawierajace 1—4 atomy we¬ gla w rodniku alkilowym, 5-merkaoprtopirydoksyny, a zwlaszcza sól kwasu €ltano-l,2-dwfusulftnowego (edisylan) sa w zasadzie pozbawione tych wad i w zwiazku z tym sa znacznie lepsze do celów far¬ maceutycznych niz najkorzystniejsze, znane dotych¬ czas sole.Wyzsza stabilnosc chemiczna soli wytwarzanych sposobem wedlug wynalazku zostala potwierdzona wynikami prób porównawczych. Mianowicie, w celu oceny wzglednej stabilnosci szeregu soli 5-merkap- topirydoksyny, próbki 'wybranych soli (etano-1,2- -^dwusulfanianu, fosforanu, amidosulfonianu, azota¬ nu i chlorowodorku) poddano przyspieszonym pró¬ bom wytsokotempenalurowym, w postaci czystych zwiazków, nie przeprowadzonych w formy farma* ceutyczne. Dane otrzymano w tettnperaturach 60*C i w 106°C, które zazwyczaj stosuje sie w przemysle farmaceutycznym, do klasyfikowania zwiazków w najkrótszym mozliwie czasie. Jezeli dysponuje sie szeregiem pochodnych lub soli; mozrta uzyskac dane porównawcze i uszeregowac badane próbki zgodnie z ich stabilnoscia. Wrazliwe termicznie sole byly ba¬ dane kolorymetrycznie pod katem nienaruszonych grup tiolowych. Btanodwusulfonten, cMorowodorek 1009063 100 306 4 i aminosulfonian poddano równiez analizie NMR w celu polwiardzenia analizy chemicznej. Dane NMR potwierdzaja wyniki analiz chemicznych. Ze¬ brane dane zestawiono w tablicy I.Tablica I Porównanie stabilnosci termicznej soli 5-MP Sól 5-MP etanodwusulfonian chlorowodorek amdidosiilfonian fosforan azotan Stabilnosc termiczna % pozostajacy 105°C 3 dni 97,3 57,3 13,0 93,0 — 7 dni 99,4 — 8,8 58,0 — 80°C | 1 tydz. 101,0 70,5 94,0 — 87,2 3 1 tydz. 100,2 57,3 75,7 "" — | Dane w tablicy wykazuja wyraznie, ze etanodwu- suifonian jest najstabilniejsza z soli w badanych temperaiturach. Biorac pod uwage oczywiste korzy¬ sci ze stabilnosci termicznej, etanodwusulfonian jest z pewnoscia najodpowiedniejsza z soli.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze zwia¬ zek o wzorze 5 lub jego sól addycyjna z kwasem traktuje sie zwiazkiem o wzorze Ci^AlkfSOgH), w którym wszystkie symbole maja wyzej podane znaczenie, lub sola tego zwiazku z metalem alka¬ licznym lub ziem alkalicznych.Korzystnie, chlorowodorek 5-merfcaipltapirydoksyny traktuje sie obojetnym etano-l,2-dwusulfonianem metalu alkalicznego, przy czym otrzymuje sie bis(5- -merkaptopiiydoksyno)-et^ Sposób wedlug wynalazku polega wiec na trak¬ towaniu 3-nierkaptopirydoksyny lub jej rozpuszczal¬ nej soli addycyjnej z kwasem, korzystnie chloro¬ wodorku, kwasem aikanosulfonowym o 1—4 ato¬ mach wegtta, w stosunku molowym 2:2, lub kwasem alkanodwusulftmowym, w stosunku molowym 2:1, ewentualnie sola metalu alkalicznego lub ziem alka¬ licznych tych kwasów, korzystnie sola sodowa w cieklym srodowisku zdolnym do rozpuszczania w pewnym stopniu dwóch substancji wyjsciowych, w temiperatuirze od temperatury pokojowej do tem- perattury wrzenia. Uzyskany produkt wyodrebnia sie przez krystalizacje z cieklego srodowiska za po¬ moca chlodzenia i/lub zatezenia, o ile potrzeba.Korzystnie chlorowcowodorek, a zwlaszcza chloro¬ wodorek 5-merkaptopirydoksyny oraz sól alkaliczna lub ziem alkalicznych kwasu alkanosulfonowego lub dwusulfonowego, zwlaszcza sól sodowa, w powyzej podanym stosunku molowym, rozpuszcza sie w mi- ndmalnej ilosci wody w temperaturze pokojowej i chlodzi Sposobem wedlug wynalazku mozna równiez traktowac dwusiarczek bis(2,2,8Jtaojniet3^o^4H-ni- -dwiioksyno[4,5^lpi!rydylo-5^mietylju) mieszanina py¬ lu cynkowego lub cynowego oraz kwasem alkano¬ sulfonowym lub alkanodwusulfonowym o 1—4 ato¬ mach wegla, w wodzie lub odpowiedniim rozpusz- czalniku organicznym. Reakcje korzystnie prowadzi sie utrzymujac mieszanine reakcyjna na lazni paro¬ wej w ciagu okolo 3—10 godzin, zwlaszcza w obo¬ jetnej atmosferze. Nastepnie mieszanine reakcyjna chlodzi sie, filtruje i zateza pod zmniejszonym ci¬ snieniem. Pozostalosc ekstrahuje sie rozpuszczalni- kiem organicznym pod chlodnica zwjrotna, a filtrat filtruje sie i chlodzi w celu stracenia zadanej soli.Sposobem wedlug wynalazku mozna równiez trak¬ towac dwusiarczek bis(2-metylo-3-hydiroksy-4-hydro- ksymeiylopirydylo-5^meitylu) mieszanina pylu cyn¬ io kowego lub cynowego oraz kwasem alkanosulfono¬ wym lub alkanodwusulfonowym o 1—4 atomach wegla, w wodzie lub w odpowiednimi rozpuszczalni¬ ku organicznym. Reakcje prowadzi sie analogicznie jak powyzej, po czym analogicznie wyodrebnia sie zadana sól.Sposobem wedlug wynalazku mozna równiez traktowac 5^merkaptonietylo-2,2,8-lJojmetylo-4H-m- -dwuoksyno[4,5-c]-pirydyne kwasem alkanosulfono¬ wym lub alkanodwusulfonowym o 1—4 atomach we- gla w wodzie lufo w odpowiednim rozpuszczalniku organicznym. W tym przypadku mieszanine reakcyj¬ na zazwyczaj ogrzewa sie na lazni parowej w ciagu okolo 2—10 godzin, korzystnie w atmosferze obo¬ jetnej, a nastepnie zateza do otrzymania zadanej ss soli.Aktywne zwiazki otrzymane sposobem wedlug wynalazku moga byc podawane doustnie, pozajeli- towb, przez inhalacje lub doodbytniczo w postaci dawek jednostkowych, zawierajacych zwykle nie- toksyczne, farmaceutycznie dopuszczalne nosniki, ad- juwanty lub podloza. Okreslenie pozajelitowo obej¬ muje tu wstrzykniecia podskórne, dozylne, domie¬ sniowe lub domostkowe albo techniki wlewkowe.Poza skutecznoscia w leczeniu zwierzat cieplokrwi- stych jak myszy, szczurów, koni, psów, kotów itp. zwiazki te wykazuja równiez skutecznosc w leczeniu ludzi Preparaty farmaceutyczne zawierajace powyzsze zwiazki korzystnie maja postac doustna, jak np. 40 tabletki, klolaczyki, pastylki romboidalnego ksztaltu, zawiesiny wodne lub olejowe, zwilzalne proszki, granulki, emulsje, twarde lub miekkie kapsulki, sy¬ ropy lufo eliksiry. Preparaty doustne mozna sporza¬ dzac kazdym znanym w farmacji sposobem; moga 45 one zawierac jeden lub wiecej skladników slodza¬ cych, zapachowych, barwiacych, powlekajacych lub konserwujacych, takich jak antyutleniacze; skladni¬ ki te zapewniaja ladny wyglad i dobry smak pre¬ paratu. so Ilosc aktywnego skladnika, sarniego lub w pola¬ czeniu z nosnikami, na dawke jednostkowa zalezy od rodzaju leczenia i rodzaju osobnika. Np. preparat doustny dla ludzi moze zawierac 5 mg—5 g sklad¬ nika czynnego, samego lub zmieszanego z odpowied- 55 nia iloscia odpowiedniego nosnika, który moze sta¬ nowic 0—95% calej mieszaniny. Jednostkowe dawki preparatu na ogól zawieraja okolo 50 mg-1 sklad¬ nika czynnego, a zwlaszcza 500 mg.Preparaty powyzsze podaje sie zazwyczaj w ta- 60 kiej ilosci, aby zapewnic 1 mgi—100 mg/kg wagi ciala/dzien, a korzystnie okolo 1—3 g na czlowieka dziennie. Po okresie ukrytych efektów, obserwuje sie skutki leczenia w postaci znacznego polepszenia klinicznych i serologicznych objawów, np. obnizenia 65 miana krazeniowego czynnika reumatycznego (RF).100306 6 Przyklad II. Wytwarzanie etano-l,2-dwusulfo- nianu bis (2Hmetylo^3-hydxtiksy-4Hhydroks -S-nierikaptometylopiiiTdyni^ Mieszanine 9,25 g (0,05 m) 5-mericapifcjpirydok5yny, 4,75 g (0,025 m) kwasu e£ano-l,2-dwusulfomowego i 40 ml wody ogrzewa sie krótko do rozpuszczenia.Roztwór oziebia sie, a osad zbiera sie filtrujac. Po rekrystalizacji z metanolu otrzymuje sie etano-1,2- -dwusulfonian bis(2-metylo-3-hydroksy-4-hydroksy- met3^o-5-merkajp1)C)meiylopirydyniowy).Stosujac sposób analogiczny jak w przykladzie II, lecz zastepujac kwas etano-l,2-dwusulfonowy rów- nomolowa iloscia kwasów alkanodwusulfonowych lub dwoma równomolowymi ilosciami kwasów al- 13 kanosulfonowych, zestawionych w tablicy II, otrzy¬ muje sie odpowiednie sole addycyjne z kwasami, równiez przedstawione w Tablicy II. Sole te otrzy¬ muje sie zgodnie ze schematem reakcyjnym 2.TablicaII * 2 2 2 1 1 . 1 1 2 2 2 C^ Alk —CH,— —(CH,),— —(CH,)4- CH,— CH,CH,^— CH,CH,CH,"^ -C!H— 1 I CH, —CH—CH, i 1 CH, CH, 1 1 1 1 CH, Przyklad III. Wytwarzanie etatno-l,2-dwuBul- fonianu bis (2-metylo-34iydroksy-4-hydnDksymetylo- 45 -5-meateaptomelylopiirydymowego).Mieszannie 0,1 mola dwusiarczku bis (2,2,8-trój- melylo-4H-m^wuoksyno[4,5-c]-pdi7dylc-5-metylu), 0,2 mola pylu cynkowego, 0,35 mola kwasu etano- -1,2-dwusulfonowego i 200 ml wody ogrzewano na 50 lazni parowej w ciagu okolo 5 godzin w atmosferze azotu. Nastepnie mieszanine reakcyjna ochlodzono, pi^effitrowano i zatezono pod zmniejszonym cisnie¬ niem. Pozostalosc ekstrahowano 100 ml gotujacego metanolu, filtrowano i ochlodzono filtrat uzyskujac 55 zadany produkt.Oczywiscie specyficzne dawki dla poszczególnego pacjenta zaleza od szeregu czynników jak wiek, wa¬ ga, ogólny stan zdrowia, plec, dieta, czas podawania, sposób podawania, szybkosc wydzielania, zestaw le¬ ków, poprzednia terapia oraz stopien ostrosci cho¬ roby.Ponizsze przyklady blizej ilustruja wynalazek, nie ograniczajac jego zakresu.Przyklad I. Wytwarzanie etano-l,2^dwusulfo- nianiu bis(2-me1ylo-3-hydiroksy-4-hydroksymetylo- -5-merkapltoimetylopirydyndowego).Roztwór 11,1 g (0,05 mola) chlorowodorku 5-mer- kaptopirydoksyny w 40 ml wody zmieszano z roz¬ tworem 5,85 g (0,025 mola) etano-l,2^dwusulfonianu dwusodowego w 40 ml wody w temperaturze poko¬ jowej. Mieszanine oziebiono w kapieli lodowej do zupelnego zakonczenia stracania. Osad (1) zebrano na filtrze, a filtrat zatezono do okolo 40 ml i po¬ wtórnie ochlodzono w kapieli lodowej do zupelnego zakonczenia stracania. Osad (2) zebrano na filtrze, a filtrat zatezono do okolo 20 ml i ochlodzono w ka¬ pieli lodowej do zupelnego zakonczenia stracania.Osad (3) zebrano na filtrze. Osady (1), (2) i (3) po¬ laczono i rekrystalizowano z metanolu, uzyskujac 6,5 g etano-l,2^sulfonianu bte(2^mertylo-3^hydroksy- -4-hydroksymetylo-5-merkaptometylopirydniowego) o temperaturze topnienia 178—180°C.Stosujac analogiczny sposób jak w przykladzie 1, ale zastepujac etano-l,2~dwusulfonian dwusodowy równomolowa iloscia obojetnych alkanodwusulfonia- nów metali lub dwoma równomolowymli ilosciami alikanosulfonianów metali, zestawionych w Tabli¬ cy I, otrzymuje sie odpowiednie sole addycyjne z kwasami 5-meikaptopirydoksyny, równiez przed¬ stawione w Tablicy I. Sole te otrzymuje sie zgodnie ze schematem reakcyjnym 1, w którym X oznacza liczbe 1 lub 2, A oznacza anion kwasowy, a M oznacza atom metalu alkalicznego lub metali ziem alkalicznych.Tablica I A~ di aa ai Br Cl Bi* Cl Br CU Br mi K Na Na Na K K Na Ca Ca Na X 2 2 2 2 1 V l 2 2 2 C1_A Alk —CH,CH,— —CH,— -(CH,),- ^(CH,)4— CH,— CH,CH,— CH,CH,CH,^ —CH— 1 CH, —CH—CH,— 1 CH, CH, 1 —C— CH, Przyklad IV. Wytwarzanie etano-l,2-dwusul- fonianu bds(2^metylo-3-hydroksy-4-hydTOksymetylo- -5^merkaptometylopiirydyniowego).Mieszanine 0,1 mola 5nmerlaMptometylo-2,2,8-trój- metylo-4H-m-dwuokByno[4,5-c]pi!rydyny i 0,055 mola kwasu etano-l,2-dwusulfonowego w 100 ml wody ogrzewano na lazni parowej w atmosferze azotu w ciagu okolo 3 godzin. Otrzymana mieszanine za¬ tezono. otrzymujac zadany produkt100 306 8 Przyklad V. Wytwarzanie etano-1,2-dwusulfo- nianu bis(2-m€ftylo-3-hydroksy-4-hydroksy!rn€ty,lo-5- ^merkapitcHnelylopirydyiniiowego).Mieszanine 0,1 mola dwusiarczku bi®(2-metylo-3- -hydroksy-4-hydroiksymeitylopli'rydylo-5-metylu), 0,2 mola pylu cynkowego, 0,35 mola kwasu etano-1,2- -dwusulfonowego i 200 ml wody ogrzewano na lazni parowej w ciagu Okolo 6 godizin w atmosferze azo¬ tu. Mieszanine reakcyjna ochlodzono, przefiltrowano i zatezono pod izmniejszonym cisnieniem. Pozosta¬ losc ekstrahowano 100 ml wrzacego metanolu, prze¬ filtrowano i ochlodzono filtrat, uzyskujac zadany produkt.Stosujac analogiczny sposób jak w przykladach III, IV lub V, lecz zastepujac kwas etano-l,2-dwu- sulfonowy równomolowa iloscia kwasów aikano- dwusulfonowych albo 'dwoma równomolowymi ilo¬ sciami kwasów alkanogulfonowych, zestawionych w Tablicy II, podanej powyzej, otrzymuje sie odpo¬ wiednie sole addycyjne z kwasami zestawione rów¬ niez w Tablicy II, zgodnie ze schematem reakcyj¬ nym 2. PL PL

Claims (6)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania alkanosulfonianów 2-me- tylo-3^hydrokBy-4-hydroksynietylo-5-merkapttome- lylopirydyny zawierajacych 1—4 atomy wegla w lancuch ailkilowytm o wzorze ogólnym 1, w któ¬ rym X oznacza liczbe 1 lub 2, a C1_4Alk oznacza prosty lulb rozgaleziony rodnik alkilowy o 1—4 ato¬ mach wegla, znamienny tym, ze zwiazek o wzorze 5 lub jego sól addycyjna z kwasem traktuje sie zwiazkiem o wzorze C1_4Alk(S03H)x, w którym wszystkie symbole maja wyzej podane znaczenie lub jego sola z metalem alkalicznym lub ziem alkalicz¬ nych.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze chlorowodorek 2-metylo-3-hydroksy-4-hydroksyme- tylo-5-merkaptometylopiirydyny traktuje sie obojet¬ nym etano-l,2^dwiUBUlfonianem metalu alkalicznego, przy czym otrzymuje sie bis(5^merkaptopirydoksy- no)-etano-1,2-dwusulfonian. 5 3. Sposób wytwarzania alkanosulfonianów 2-mety- lo-3-h3^roksy-4-hydroiksyme1ylo-3-merkaptometylo- pirydyny, zawierajacych 1—4 atomy wegla w lan¬ cuchu alkilowym^ o wzorze ogólnym 1, w którym X oznacza liczbe 1 lub 2, a C1—4Alk oznacza prosty io lub rozgaleziony rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla, znamienny tym, ze zwiazek o wzorze ogól¬ nym 2, w którym Rj oznacza grupe —CHgOH,

3. R oznacza grupe —OH lub Rt i R2 razem oznacza¬ ja grupe o wzorze 3, zas A oznacza atom wodoru 15 lub grupe o wzorze 4, przy czym gdy R oznacza grupe —CH2OH, a R2 oznacza grupe -^OH, A nie oznacza aijomu wodoru, traktuje sie w przypadku, gdy A oznacza grupe o wzorze 4, zwiazkiem o wzo¬ rze C1_4Alk(S03H)x w obecnosci pylu cynkowego, 20 albo traktuje sie, w przypadku, gdy Rj i R2 razem oznaczaja grupe o wzorze 3, a A oznacza atom wo¬ doru, zwiazkiem o wzorze C1_4Alk(SOsH)x.

4. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze dwusiarczek bis(2,2,8^ójme1ylo-4H-m-dwuoksyno- 23 [4,5-c]npirydylo-5-metylu) traktuje sie kwasem eta- no-l,2^dwusulfonowym w obecnosci pylu cynkowego, przy czym otrzymuje sie bis(5-merkaptopirydoksy- no)-etano-1,2-dwusulfinian.

5. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze 30 5-merkap1xme1ylo-2,2,8Jtrójmertylo-4H-dwuoksyno- [4,5-c]^pirydyne traktuje sie kwasem etanol-l,2-dwu- sulfonowym, przy czym otrzymuje sie bis-(5-mer- kaiptopiT^okByno)-etano-l,2-dwusulfoman.

6. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze 35 dwusiarczek bis(2-me1ylo-3-lhydroiksy-4-hydiroksyme- tylopirydylo-5-metylu) traktuje sie kwasem etano- -1,2-dwusulfonowym w obecnosci pylu cynkowego, przy czym otrzymuje sie bis(5-merfcaptopirydoksy- no)-etano-1,2-dwuisulfonian.100 306 CHpH HCKJs^CHoSH Wzór 5 CH2OH H0v^L^CH2SH (•C^S^Alk Wzór 1 Schemat 2 v1 R-,v^k^CI-L-S-A '2XI 2 CH3 N Wzór 2 O - C O /\ CH3 CH3 - CH, -S-CH, Wrór A PL PL