PL194673B1 - Pochodna 2-cyjanoiminoimidazolu, sposób jej wytwarzania i zastosowanie oraz kompozycja farmaceutyczna - Google Patents

Abstract

1. Pochodna 2-cyjanoiminoimidazolu o wzorze (I): w którym: R 1 oznacza C 3 - 6 cykloalkil, tetrahydrofuranyl, indanyl; lub C 1 - 10 alkil podstawiony przez fenyl, inda- nyl lub C 3 - 7 cykloalkil; R 2 oznacza C 1 - 6 alkil lub difluorometyl; R 3 oznacza atom wodoru; R 4 oznacza atom wodoru, C 1 - 6 alkil lub hydroksyl; R 5 oznacza atom wodoru; R 6 oznacza atom wodoru; -A-B- oznacza dwuwartosciowa grupe o wzorze: -CH 2 -CH 2 - lub -CH=CH-; L oznacza atom wodoru; C 1 - 6 alkoksykarbonyl; C 1 - 6 alkil podstawiony przez jeden lub dwa pod- stawniki fenylowe: jej farmaceutycznie dozwolona kwasna lub zasadowa sól addycyjna i postacie ste- reochemicznie izomeryczne. PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest pochodna 2-cyjanoiminoimidazolu, sposób jej wytwarzania i zastosowanie oraz kompozycja farmaceutyczna. Nowa pochodna 2-cyjanoiminoimidazolu wykazuje aktywność polegającą na hamowaniu aktywności fosfodiesterazy IV (PDE IV) i cytokin, w związku z czym znajduje zastosowanie w lecznictwie.

W opisie patentowym WO 95/05386 (SmithKline Beecham Corporation), opublikowanym 23 lutego 1995, ujawniono pochodne fenetyloaminy, takie jak W-[2-(3-cyklopentyloksy-3-metoksyfenylo)etylo]imidodikarbamid i W -cyjano-1-[2-(3-cyklopentyloksy-4-metoksyfenylo)etylo]karboksyimidamid, użyteczne w leczeniu stanów chorobowych związanych z aktywnością fosfodiesterazy IV. Ujawniono też, ogólnie, pochodne fenetyloaminy zawierające ugrupowanie cyjanoguanidyny.

Związki według niniejszego wynalazku różnią się pod względem budowy od znanych w tej dziedzinie wiedzy inhibitorów PDE IV tym, że niezmiennie zawierają ugrupowanie 2-cyjanoiminoimidazolu. Znajdują one zastosowanie terapeutyczne w leczeniu stanów chorobowych związanych z nienormalną enzymatyczną lub katalityczną aktywnością PDE IV i/lub stanów chorobowych związanych z fizjologicznie szkodliwym nadmiarem cytokin, a w szczególności chorób alergicznych, atopowych i zapalnych. Związki według niniejszego wynalazku wywierają także niewielkie działanie uboczne w stosunku do przewodu żołądkowo-jelitowego, często stowarzyszone z czynnością inhibitorów PDE VI.

Wynalazek dotyczy pochodnej 2-cyjanoiminoimidazolu o wzorze (I):

r‘o w którym:

R¹ oznacza C3-6cykloalkil, tetrahydrofuranyl, indanyl; lub Cnoalkil podstawiony przez fenyl, indanyl lub C3-7cykloalk.il;

R² oznacza C^alkil lub difluorometyl;

R³ oznacza atom wodoru;

R⁴ oznacza atom wodoru, C^alkil lub hydroksyl;

R⁵ oznacza atom wodoru;

R⁶ oznacza atom wodoru;

-A-B- oznacza dwuwartościową grupę o wzorze: -CH2-CH- lub -CH=CH-;

L oznacza atom wodoru; Ci-6alkoksykarbonyl; C^alkil podstawiony przez jeden lub dwa podstawniki fenylowe:

jej farmaceutycznie dozwolonej kwaśnej lub zasadowej soli addycyjnej i postaci stereochemicznie izomerycznej.

Korzystny jest związek według wynalazku, w którym R⁴ oznacza Ci-₆alkil.

Korzystny jest związek według wynalazku, w którym Ri oznacza cyklopentyl, tetrahydrofuranyl, cyklopropylometyl, indanyl, fenylopentyl lub indanyloetyl; R² oznacza metyl lub difluorometyl; r3 oznacza atom wodoru; r4 oznacza atom wodoru, metyl lub hydroksyl; R⁵ oznacza atom wodoru; r6 oznacza atom wodoru; -A-B- oznacza dwuwartościową grupę o wzorze -CH2-CH2- lub -CH=CH-; L oznacza atom wodoru.

Szczególnie korzystny jest związek według wynalazku, stanowiący

[1-[2-[4-(difluorometoksy)-3-[tetrahydro-3-furanylo)oksy]-fenylo]propylo]-1,3-dihydro-2H-imidazol-2-ilideno]cyjanamid i

[1-[2-[4-(metoksy)-3-[(1,3-dihydro-2H-inden-2-ylo)oksy]-fenylo]propylo]-1,3-dihydro-2H-imidazol-2-ilideno]cyjanamid.

Innym aspektem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca substancję aktywną i farmaceutycznie dopuszczalny nośnik i/lub substancję pomocniczą, która według wynalazku zawiera

PL 194 673 B1 jako substancję aktywną terapeutycznie skuteczną ilość pochodnej 2-cyjanoiminoimidazolu o wyżej określonym wzorze (I).

Dalszym aspektem wynalazku jest pochodna 2-cyjanoiminoimidazolu o wyżej określonym wzorze (I) do stosowania jako lek.

Wynalazek obejmuje także zastosowanie pochodnej 2-cyjanoiminoimidazolu o wyżej określonym wzorze (I) do wytwarzania leku użytecznego w leczeniu chorób atopowych lub astmatycznych.

Dalszym aspektem wynalazku jest sposób wytwarzania pochodnej 2-cyjanoiminoimidazolu o wyżej określonym wzorze (I), który według wynalazku polega na tym, że:

a) cyklizuje się zwiąązk pośredni o wzzrzz (II), w którym R¹ do R⁶ mają wyyżj zdefiniowane

w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji i w obecności kwasu, w wyniku czego tworzy się związek o wzorze (I-a-1);

b) cyklizuje sięzwiązzk pośreknio wzzrzz ( H-11, ^w którym R^{1 * * * *} 1o R⁶, mająwzyżj zdofiniowzne znaczenie

i P oznacza atom wodoru lub zabezpieczającą grupę trimetylosililową, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji i w obecności kwasu, w wyniku czego tworzy się związek o wzorze (I-a-1-1);

c) cyklizuje się związek pośredni o wzorze (III), w którym to wzorze R¹ do R⁶ mają wyżej zdefiniowane znaczenie,

PL 194 673 B1

w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w środowisku reakcji oraz w obecności cyjanokarbonimidoditionianu dimetylu lub N-cyjanokarbonimidanu difenylu, w wyniku czego tworzy się związek o wzorze (1-a-2);

d) poddajesięreakcji metaloorganiczny związekpośredni o wzorze (IV), w IdórymR¹ do R³ mają wyżej zdefiniowane znaczenie, a M oznacza jon metalu lub kompleksu metalicznego, korzystnie Li+, (MGBr)⁺, B⁽OH⁾²+ lLib Sn(CH₃)₃ ⁺,

w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji, z odpowiednią pochodną 2-cyjanoiminoimidazolu o wzorze (V), w którym R⁴ do R⁶, L i -A-B- mają znaczenie zdefiniowane w zastrz. 1, a W¹ oznacza reaktywną grupę opuszczającą, korzystnie atom fluorowca;

oraz, jeżeli jest to pożądane, przekształca się związki o wzorze (I) jeden w drugi według znanych w tej dziedzinie techniki sposobów przeprowadzania transformacji, a następnie, jeżeli jest to pożądane, przekształca się związki o wzorze (I) w ich terapeutycznie aktywne, nietoksyczne kwaśne sole addycyjne za pomocą podziałania kwasem, lub w terapeutycznie aktywne, nietoksyczne zasadowe sole addycyjne za pomocą podziałania zasadą, albo, na odwrót, przekształca się kwaśną sól addycyjną w postać wolnej zasady za pomocą podziałania zasadą, lub przekształca się zasadową sól addycyjną w postać wolnego kwasu za pomocą traktowania kwasem; oraz, jeżeli jest to pożądane, otrzymuje się ich postacie stereochemicznie izomeryczne.

Niektóre związki o wzorze (I) mogą istnieć także w postaciach tautomerycznych. Przewiduje się, że tego rodzaju postacie, chociaż nie zostały formalnie wskazane w powyższym wzorze, również są objęte zakresem niniejszego wynalazku. W szczególności, związki o wzorze (I), w którym L oznacza wodór, mogą istnieć w odpowiednich postaciach tautomerycznych.

Rozumie się że stosowane w niniejszym opisie terminy mają następujące znaczenie.

Określenie „chlorowiec” jest nazwą ogólną obejmującą swym zakresem fluor, chlor brom i jod.

Określenie „grupa Ci-₄alkilowa” obejmuje swym zakresem nasycone węglowodory o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, zawierające od 1 do 4 atomów węgla, takie jak, na przykład, grupa metylowa, grupa etylowa, grupa 1-metyloetylowa, grupa 1,1-dimetyloetylowa, grupa propylowa, grupa 2-metylopropylowa i grupa butylowa.

Określenie „grupa C1-6alkilowa” obejmuje swym zakresem grupę C1-4alkilową i jej wyższe homologi zawierające 5 lub 6 atomów węgla, takie jak, na przykład, grupa 2-metylobutylowa, grupa pentylowa, grupa heksylowa itp.

Określenie grupa C1-6alkilowa obejmuje swym zakresem grupę C2-6alkilową i jej niższe homologi zawierające 1 atom węgla, takie jak, na przykład, grupa metylowa.

Określenie „grupa C1-1₀alkilowa” obejmuje swym zakresem grupę C^alkilową i jej wyższe homologi zawierające od 7 do 10 atomów węgla, takie jak, na przykład, grupa heptylowa, grupa oktylowa, grupa nonylowa, grupa decylowa, grupa 1-metyloheksylowa, grupa 2-metyloheptylowa itp.

PL 194 673 B1

Określenie „grupa C3_6cykloalkilowa” jest nazwą ogólną obejmującą swym zakresem grupę cyklopropylową, grupę cyklobutylową, grupę cyklopentylową i grupę cykloheksylową.

Określenie „grupa C3-/cykloalkilowa” obejmuje swym zakresem grupę C3-6cykloalkilową i grupę cykloheptylową.

Do wspomnianych powyżej farmaceutycznie dozwolonych kwaśnych soli addycyjnych należą kwaśne sole addycyjne dające się w łatwy sposób otrzymać za pomocą poddania związków o wzorze (I) w formie zasadowej działaniu odpowiednich kwasów, takich jak kwasy nieorganiczne, na przykład kwas chlorowcowodorowy, taki jak, na przykład, kwas chlorowodorowy lub kwas bromowodorowy, kwas siarkowy, kwas azotowy, kwas fosforowy itp.; albo kwasów organicznych, takich jak, na przykład, kwas octowy, kwas hydroksyoctowy, kwas propionowy, kwas mlekowy, kwas pirogronowy, kwas szczawiowy, kwas malonowy, kwas bursztynowy, kwas maleinowy, kwas fumarowy, kwas jabłkowy, kwas winowy, kwas cytrynowy, kwas metanosulfonowy, kwas etanosulfonowy, kwas benzenosulfonowy, kwas p-toluenosulfonowy, kwas cyklamowy, kwas salicylowy, kwas p-aminosalicylowy, kwas embonowy itp. I na odwrót, związki według wynalazku w postaci kwaśnych soli addycyjnych można przekształcić w postać wolnej zasady przez podziałanie odpowiednią zasadą.

Związki o wzorze (I), zawierające proton kwasowy można także przekształcić w nietoksyczne sole addycyjne z metalami lub aminami, za pomocą podziałania odpowiednimi zasadami organicznymi lub nieorganicznymi. Do odpowiednich soli zasadowych należą, na przykład, sole amoniowe, sole metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych, na przykład sole litowe, sodowe, potasowe, magnezowe, wapniowe itp., sole z aminami organicznymi, na przykład z benzatyną, N-metylo-D-glukaminą i hydrabaminą, oraz sole z aminokwasami, takimi jak, na przykład, arginina, lizyna itp.

Określenie „sól addycyjna” obejmuje swym zakresem także hydraty i solwaty, które mogą tworzyć związki o wzorze (I).

Przykładowymi tego rodzaju postaciami są, na przykład hydraty, solwaty z alkoholami itp.

Stosowane w powyższej części niniejszego opisu określenie „postacie stereochemicznie izomeryczne” odnosi się do wszystkich możliwych postaci izomerycznych, w jakich mogą występować związki o wzorze (I). Jeżeli o tym inaczej nie wspomniano, lub inaczej tego nie zaznaczono, chemiczna definicja tych związków oznacza mieszaninę wszelkich możliwych postaci stereochemicznie izomerycznych, przy czym wspomniane mieszaniny zawierają wszystkie diastereoizomery i enancjomery podstawowej struktury cząsteczkowej. Bardziej szczegółowo, centra stereogenne mogą mieć konfigurację R lub S, a ugrupowanie =N-CN może występować w konfiguracji E lub Z.

Wszędzie tam, gdzie w poniższej części niniejszego opisu użyto określenia „związki o wzorze (I)”, obejmuje ono także ich farmaceutycznie dozwolone sole addycyjne i wszystkie postacie stereoizomeryczne.

Niektóre związki o wzorze (I) i niektóre związki pośrednie występujące w niniejszym wynalazku, mogą zawierać asymetryczny atom węgla. Czyste stereochemicznie izomeryczne postacie wspomnianych związków i wspomnianych związków pośrednich można otrzymać z wykorzystaniem sposobów znanych w tej dziedzinie techniki. I tak, na przykład, diastereoizomery można rozdzielić metodami fizycznymi, takimi jak krystalizacja selektywna i techniki chromatograficzne, takie jak, na przykład podział w przeciwprądzie, chromatografia cieczowa i metody podobne. Enancjomery można otrzymać z mieszanin racemicznych za pomocą, wpierw, przekształcenia wspomnianych mieszanin racemicznych, przy użyciu odpowiednich odczynników rozdzielających, takich jak, na przykład, kwasy chiralne, w mieszaniny soli lub związków diastereoizomerycznych, następnie fizycznego rozdzielenia wspomnianych mieszanin soli lub związków diastereoizomerycznych na drodze, na przykład, krystalizacji selektywnej lub technikami chromatograficznymi, na przykład z zastosowaniem chromatografii cieczowej i metod podobnych, i w końcu przekształcenia wspomnianych rozdzielonych soli lub związków diastereoizomerycznych w odpowiednie enancjomery. Czyste stereochemicznie izomeryczne postacie można także otrzymać z czystych stereochemicznie izomerycznych postaci związków pośrednich i związków wyjściowych, pod warunkiem, że zachodzące w trakcie procesu reakcje przebiegać będą w sposób stereospecyficzny. Przewiduje się, że wynalazek niniejszy obejmuje swym zakresem czyste i mieszane stereochemicznie izomeryczne postacie związków o wzorze (I).

Alternatywny sposób rozdzielania enancjomerycznych postaci związków o wzorze (I) i związków pośrednich obejmuje wykorzystanie chromatografii cieczowej, a w szczególności chromatografii cieczowej z użyciem chiralnej fazy stacjonarnej.

Jeżeli tego inaczej nie zaznaczono, stosowane w dalszej części niniejszego opisu symbole R¹ do R⁶, -A-B- i L są zdefiniowane w odniesieniu do wzoru (I).

PL 194 673 B1

Wyżej określoną cyklizację związku o wzorze (II) do związku o wzorze (I-a-1), można w dogodny sposób prowadzić w obecności kwasu, korzystnie, na przykład, kwasu chlorowodorowego.

Tego rodzaju cyklizację można przeprowadzić w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji, takiego jak, na przykład, tetrahydrofuran lub 1,4-dioksan, albo ich mieszaniny. Szybkość reakcji można zwiększyć przez zastosowanie mieszania i ogrzewania.

W niniejszym i następnych sposobach wytwarzania, produkty reakcji można wyodrębnić ze środowiska reakcji i, jeżeli jest to konieczne, poddać dalszemu oczyszczaniu z zastosowaniem metod ogólnie znanych w tej dziedzinie techniki, takich jak, na przykład, ekstrakcja, krystalizacja, ucieranie i chromatografia.

Wyżej przedstawioną cyklizację związku pośredniego o wzorze (II-1), w którym P oznacza wodór lub, korzystnie trimetylosililową grupę zabezpieczającą do związku o wzorze (I-a1-1) przeprowadza się w sposób analogiczny do sposobu opisanego w odniesieniu do wytwarzania związku o wzorze (I-a-1).

Wyżej przedstawioną cyklizację związku o wzorze (III) do związku o wzorze (I-a-2), można przeprowadzać za pomocą w obecności odczynnika, takiego jak, na przykład, cyjanokarboimidoditian dimetylu lub N-cyjanokarboimidan difenylu.

Alternatywnie, związki o wzorze (I) można wytworzyć za pomocą wyżej przedstawionego poddania metaloorganicznego związku pośredniego o wzorze (IV), w którym M oznacza odpowiedni jon metalu lub jon kompleksu metalicznego, taki jak, na przykład, Li+, (MgBr)+, B(OH)2+ lub Sn(CHa)3+, reakcji z odpowiednią pochodną 2-cyjano-iminoimidazolu o wzorze (V), w którym W ¹ oznacza reaktywną grupę opuszczającą, korzystnie atom fluorowca, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji. Wspomnianą reakcję można przeprowadzić w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji, takiego jak, na przykład, dimetoksyetan, tetrahydrofuran lub eter dietylowy. Szybkość reakcji można zwiększyć przez zastosowanie mieszania i ogrzewania. W przypadku użycia we wspomnianej reakcji związków pośrednich o wzorze V, w którym L jest zastąpiony odpowiednią grupą zabezpieczającą, związki o wzorze (I), w którym L oznacza wodór, a mianowicie związki o wzorze (I-a), można wytworzyć z zastosowaniem znanych w tej dziedzinie techniki reakcji usuwania grup zabezpieczających.

Związki o wzorze (I) można także przekształcić jeden w drugi stosując znane w tej dziedzinie techniki sposoby postępowania, używane przy transformacjach grup funkcyjnych.

I tak, na przykład, związki o wzorze (I), w którym L oznacza podstawnik inny niż wodór, a mianowicie związki o wzorze (I-b), można wytworzyć za pomocą poddania związku o wzorze (I-a) reakcji o

ze związkiem o wzorze L'-W (VI), w którym L' ma to samo znaczenie, jakie podano dla symbolu L o

zdefiniowanego odnośnie do wzoru (I), z tym, że oznacza on podstawnik inny niż wodór, a W oznacza reaktywną grupę opuszczającą, którą stanowi, na przykład, atom chlorowca.

Także, do przekształcenia związków o wzorze (I-a) w związki o wzorze (I-b) można wykorzystać znane w tej dziedzinie techniki reakcje addycji.

Związki o wzorze (I) można także przekształcić w odpowiednie N-tlenki przy użyciu znanych w tej dziedzinie techniki sposobów postępowania, stosowanych przy przekształcaniu azotu trójwartościowego w postać N-tlenku. Tego rodzaju reakcję utlenienia atomu azotu można, na ogół, przeprowadzić za pomocą poddania związku wyjściowego o wzorze (I) reakcji z 3-fenylo-2-(fenylosulfonylo)oksazyrydyną, albo z odpowiednim nadtlenkiem organicznym lub nieorganicznym. Do stosownych nadtlenków nieorganicznych należą, na przykład, nadtlenek wodoru, nadtlenki metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych, takie jak nadtlenek sodu i nadtlenek potasu; do odpowiednich nadtlenków organicznych należeć mogą kwasy nadtlenowe, takie jak, na przykład, kwas nadbenzoesowy lub podstawiony chlorowcem kwas nadbenzoesowy, na przykład kwas 3-chloronadbenzoesowy, nadtlenokwasy alkanokarboksylowe, takie jak kwas nadoctowy, wodoronadtlenki alkilowe, na przykład

PL 194 673 B1 wodoronadtlenek tert-butylu. Do odpowiednich w tym przypadku rozpuszczalników należą, na przykład, woda, niższe alkanole, na przykład etanol itp., węglowodory, na przykład toluen, ketony, na przykład jak 2-butanon, chlorowcowane węglowodory, na przykład dichlorometan i mieszaniny tych rozpuszczalników.

Wspomniane w powyższej części niniejszego opisu związki pośrednie można wytworzyć zgodnie ze sposobami postępowania znanymi w tej dziedzinie techniki.

W szczególności, związki pośrednie o wzorze (II) można wytworzyć za pomocą, wpierw, poddania aminy o wzorze (VII) reakcji z cyjanokarboimidoditianem dimetylu lub cyjanokarboimidanem difenylu, lub z ich funkcyjną pochodną. Reakcję tę można dogodnie przeprowadzić w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji, takiego jak, na przykład, dichlorometan, benzen lub toluen, ewentualnie przy chłodzeniu na łaźni z lodem, i w obecności zasady, takiej jak, na przykład, N,N-dietyloetanoamina lub wodorowęglan sodu. Tak utworzony związek pośredni można następnie poddać reakcji ze związkiem pośrednim o wzorze (VIII), lub jego funkcjonalną pochodną, z utworzeniem związku pośredniego o wzorze (II). Wspomnianą reakcję można przeprowadzić w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji, takiego jak, na przykład, 1,4-dioksan, w obecności zasady, takiej jak, na przykład N,N-dietyloetanoamina i, ewentualnie, w obecności katalizatora takiego jak, na przykład, N,N-dimetylopirydynoamina. Szybkość reakcji można przyspieszyć za pomocą mieszania i podwyższenia temperatury.

Alternatywnie, powyższą reakcję można przeprowadzić w odwrotnej kolejności, to znaczy wpierw poddaje się reakcji związek pośredni o wzorze (VIII) z cyjanokarboimidoditianem dimetylu lub cyjanokarboimidanem difenylu, lub jego funkcjonalną pochodną, a następnie tak utworzony związek pośredni poddaje się reakcji z aminą o wzorze (VII).

Związki o wzorze (III), w którym R¹¹ oznacza wodór, a mianowicie związki pośrednie o wzorze (III-1), można wytworzyć za pomocą, wpierw, poddania aminy o wzorze (VII) reakcji z cyjanową poc^hodn^ą o wzorze (IX), w litorym W³ oznacza stosowną ^gru^pę o^puszczaj^ącą talią jak na (^rzykła^ chlorowiec, w obecności zasady, takiej jak, na przykład, węglan sodu, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji, takiego jak, na przykład, N,N-dimetyloformamid, a następnie zredukowania ugrupowania cyjankowego w tak utworzonym związku pośrednim przy użyciu odpowiedniego środka redukującego, takiego jak, na przykład, tetrahydroglinian litowy lub wodór, w obecności katalizatora, takiego jak, na przykład nikiel Raney'a, z otrzymaniem związku pośredniego o wzorze (III-1).

Niektóre związki pośrednie o wzorze (VII) są opisane w dokumentach patentowych WO 92/00968, WO 93/15044 i WO 93/15045.

W szczególności, związki pośrednie o wzorze (VII) można wytworzyć za pomocą poddania zw^iąz^ku ^po^śre^dme^go o wzorze (^, w litórym W⁴ oznacza stosown^{ą g}ru^pę o^puszczaj^ąc^ą talią ja^ką stanowi, na przykład, chlorowiec, reakcji ze związkiem pośrednim o wzorze (XI), w którym M oznacza

PL 194 673 B1 odpowiedni jon metalu lub kompleksu metalicznego, taki jak, na przykład, Li lub (MgBr)+, a P oznacza stosowną grupę zabezpieczającą, taką jak, na przykład, grupa (1,1-dimetyloetylo)oksykarbonylowa.

Następnie, tak utworzone zabezpieczone związki pośrednie o wzorze (VII) można odblokować z wykorzystaniem sposobów postępowania znanych w tej dziedzinie techniki, takich jak, na przykład, hydroliza kwasowa.

Związki pośrednie o wzorze (VII), w którym R⁶ oznacza wodór, a mianowicie związki pośrednie o wzorze (VII-1), można wytworzyć za pomocą zredukowania nienasyconego wiązania węgiel-azot w związkach pośrednich o wzorze (XII) przy użyciu stosownego środka redukującego, takiego jak, na przykład, kompleks tetrahydrofuran-boran, tetrahydroglinan litowy lub wodór, w obecności katalizatora, takiego jak, na przykład, nikiel Raney'a. Ugrupowanie cyjankowe w związkach pośrednich o wzorze (XII) można także zastąpić jego funkcjonalną pochodną, taka jak, na przykład, ugrupowanie oksymu.

Niektóre związki pośrednie o wzorze (XII) są opisane w dokumentach patentowych WO 92/00968, WO 93/15044 i WO 93/15045.

W szczególności, związki pośrednie o wzorze (XII), w którym R⁵ oznacza zabezpieczoną grupę hydroksylowa, a R⁴ oznacza wodór, a mianowicie związki pośrednie o wzorze (XII-1), nożna dogodnie wytworzyć za pomocą poddania aldehydu o wzorze (XIII) reakcji z odczynnikiem o wzorze (XIV), lub jego funkcjonalną pochodną, w którym to wzorze P oznacza grupę zabezpieczającą, taką, jak, na przykład grupa trimetylosililowa itp., w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji, takiego jak, na przykład, dichlorometan, i w obecności użytego w ilości katalitycznej ZnJ2 lub jego funkcjonalnej pochodnej. Wspomniane związki pośrednie o wzorze (XII-1) można w dalszym ciągu poddać reakcji w sposób opisany w powyższej części niniejszego opisu, z utworzeniem ostatecznie związku o wzorze (I), w którym R5 oznacza grupę hydroksylową.

Aldehydy o wzorze (XlII) można dogodnie wytworzyć sposobem analogicznym do sposobu postępowania opisanego przez Mitsunobu Oyo [Synthesis, 1-28 (1981)].

Niektóre związki o wzorze (I) i niektóre związki pośrednie, o których mowa w niniejszym wynalazku, zawierają co najmniej jeden asymetryczny atom węgla. Czyste stereochemicznie izomeryczne postacie wspomnianych związków i wspomnianych związków pośrednich, można otrzymać dzięki zastosowaniu sposobów postępowania znanych w tej dziedzinie techniki. I tak, na przykład, diastereoizomery można rozdzielić metodami fizycznymi, takimi jak krystalizacja selektywna lub techniki chromatograficzne,

PL 194 673 B1 takie jak, na przykład, podział w przeciwprądzie, chormatografia cieczowa i metody podobne. Enancjomery można otrzymać z mieszanin racemicznych za pomocą, wpierw, przekształcenia wspomnianych mieszanin racemicznych, przy użyciu odpowiednich odczynników rozdzielających, takich jak, na przykład, kwasy chiralne, w mieszaniny soli lub związków diastereoizomerycznych, następnie fizycznego rozdzielenia wspomnianych mieszanin soli lub związków diastereoizomerycznych na drodze, na przykład, krystalizacji selektywnej lub technikami chromatograficznymi, na przykład z zastosowaniem chromatografii cieczowej itp., i w końcu przekształcenia wspomnianych rozdzielonych soli lub związków diastereoizomerycznych w odpowiednie enancjomery.

Czyste stereochemicznie izomeryczne postacie związków o wzorze (I) można także otrzymać z czystych stereochemicznie izomerycznych postaci związków pośrednich i związków wyjściowych, pod warunkiem, że zachodzące w trakcie procesu reakcje przebiegać będą w sposób stereospecyficzny. Przewiduje się, że wynalazek niniejszy obejmuje swym zakresem czyste i mieszane stereochemicznie izomeryczne postacie związków o wzorze (I).

Związki o wzorze (I), ich farmaceutycznie dozwolone kwaśne lub zasadowe sole addycyjne i ich postacie stereochemicznie izomeryczne są silnymi inhibitorami izoenzymów fosfodiesterazy (PDE) z grupy IV (grupa izoenzynów specyficznych względem cAMP).

Adenozynomonofosforan cykliczny (cAMP lub cykliczny 3',5'-monofosforan adenozyny) jest kluczowym drugorzędowym przekaźnikiem, którego stężenie wpływa w sposób szczególny na aktywność komórek przez uczynnianie enzymów, takich jak kinazy. Jest rzeczą znaną, że PDE IV hydrolizuje cAKP do jego nieczynnego metabolitu, a mianowicie 5'-monofosforanu. Stąd też, zahamowanie działania PDE IV prowadzi do podwyższenia poziomu cAMP w konkretnych komórkach, takich jak oddechowe włókna mięśniowe gładkie oraz w całym szeregu rozmaitych komórek nacieku zapalnego, to znaczy pewnych limfocytów, na przykład granulocytów zasadochłonnych, granulocytów obojętnochłonnych i granulocytów kwasochłonnych, monocytów i komórek tucznych. Sądzi się, że szereg chorób alergicznych, atopowych i zapalnych jest wywołanych wyższym od normalnego stężeniem PDE IV, co prowadzi do obniżenia poziomu cAMP i nadwrażliwości dotkniętych tym komórek na bodźce pobudzające. (Przykładami takiej właśnie nadwrażliwości jest, na przykład, nadmierne uwalnianie histaminy z granulocytów zasadochłonnych i komórek tucznych, albo nadmierne tworzenie anionorodników ponadtlenkowych przez granulocyty kwasochłonne). Dlatego też uważa się, że związki według niniejszego wynalazku posiadające cechy silnego inhibitora fosfodiesterazy IV są użytecznymi czynnikami leczącymi choroby alergiczne, atopowe i zapalne i/lub łagodzącymi ich przebieg. Czynnościowe skutki działania inibitorów PDE IV to, na przykład, zwiotczenie oddechowego mięśnia gładkiego, rozszerzenie oskrzeli, zahamowanie skupiania się płytek i zahamowanie uwalniania mediatora krwinek białych. Przykładami chorób alergicznych są: astma oskrzelowa, zapalenie czerwieni warg, zapalenie spojówek, zapalenie skóry kontaktowe i wyprysk, chorobliwa pobudliwość jelit, wyprysk potnicowy, pokrzywka, zapalenie naczyń i zapalenie sromu; przykładami chorób atopowych są: zapalenie skóry i wyprysk, „zimowe stopy” (ang. winterfeet), astma i nieżyt nosa alergiczny; i przykładami chorób pokrewnych są, na przykład: łuszczyca i inne choroby związane z nadmierną proliferacją.

Toteż, wynalazek niniejszy dotyczy także związków o wzorze (I) zdefiniowanym w powyższej części niniejszego opisu, przeznaczonych do stosowania w lecznictwie, a zwłaszcza do użycia jako leki w leczeniu chorób atopowych, lub jako leki przeciwastmatyczne. Tak więc, związki według niniejszego wynalazku mogą być użyte do wytwarzaniu leku przydatnego w leczeniu chorób atopowych lub astmatycznych, a bardziej szczegółowo w leczeniu zapalenia skóry atopowego.

Polegającą na hamowaniu PDE IV aktywność związków o wzorze (I) można wykazać w teście o nazwie „Hamowanie rekombinantowej fosfodiesterazy typu IV B ludzkich leukocytów jednojądrzastych (MNL) wytworzonej w komórkach owadzich z udziałem bakulowirusa jako wektora”. Do zademonstrowania użyteczności związków o wzorze (I) w leczeniu chorób alergicznych, atopowych i zapalnych można wykorzystać szereg testów in vivo i in vitro. Takimi testami są, na przykład, testy o następujących nazwach: „Zwężenie oskrzeli tchawicy świnki morskiej in vitro, „Zwężenie oskrzeli tchawicy świnki morskiej in vivo oraz in vivo testy: „Zapalenie małżowinowe wywołane działaniem kwasu arachidonowego u myszy, Zapalenie ucha wywołane działaniem TPA u myszy” i „Nadwrażliwość typu późnego u myszy”.

Następnie, związki według wynalazku wywierają tylko bardzo słabą aktywność polegającą na hamowaniu izoenzymów fosfodiesterazy z grupy III (grupa zahamowanej hydrolizy cGMP). Zahamowanie aktywności, zwłaszcza, PDE III prowadzi do podwyższenia poziomu cAMP w mięśniu sercowym, a przez to wywołuje oddziaływanie na siłę skurczu serca, jak również na zwiotczenie mięśnia

PL 194 673 B1 sercowego. W leczeniu wyżej opisanych chorób alergicznych, atopowych i zapalnych, oddziaływania sercowo-naczyniowe wyraźnie są niepożądane. A więc, ponieważ związki według niniejszego wynalazku hamują aktywność PDE IV przy stężeniach o wiele niższych od stężenia, w którym hamują one aktywność PDE III, sposób ich zastosowania terapeutycznego można tak ustalić, aby uniknąć sercowo-naczyniowych działań ubocznych.

Znane w tej dziedzinie wiedzy inhibitory PDE IV często powodują niepomyślne działania uboczne w stosunku do przewodu żołądkowo-jelitowego, które można wykazać w teście o nazwie „Opróżnianie żołądka z kalorycznego posiłku u szczurów”.

Stosowane w niniejszym opisie oznaczenie PDE III i IV odnosi się do klasyfikacji podanej przez J.A. Beavo i D.H. Reifsnydera [TIPS Reviews, 150 - 155 (kwiecień 1990)].

Związki według niniejszego wynalazku wykazują także aktywność inhibitorów cytokin. Cytokina jest to wydzielony polipeptyd, który wpływa na czynność innych komórek przez modulowanie wzajemnych oddziaływań między komórkami w odpowiedzi immunologicznej lub zapalnej. Przykładowymi cytokinami są monokiny i limfokiny. Mogą być one wytwarzane przez wiele bardzo różnych komórek. I tak, na przykład, jeśli chodzi o monokiny, donosi się, że są wytwarzane i wydzielane przez komórki jednojądrzaste, takie jak makrofagi i/lub monocyty; jednakże wiele innych komórek także wytwarza monokiny, takie jak komórki NK (naturalnie występujące komórki-zabójcy), fibroblasty, granulocyty zasadochłonne, granulocyty obojętno-chłonne, komórki śródbłonka, komórki glejowe gwiaździste mózgowe, komórki zrębowe szpiku kostnego, keratynocyty naskórkowe i limfocyty B. O limfokinach donosi się, na ogół, że wytwarzane są przez limfocyty. Do przykładowych cytokin należą: interleukina l (IL-1), interleukina 2 (IL-2), interleukina 6 (IL-6), interleukina 8 (IL-8), czynnik martwicy nowotworu alfa (TNF-a) i czynnik martwicy nowotworu beta (TNF-b).

Cytokiną szczególnie interesującą, pod względem pożądanego hamowania jej aktywności, jest TNF -a. Sądzi się, że nadmiernie lub w niekontrolowany sposób wytwarzany TNF pośredniczy w przebiegu lub doprowadza do zaostrzenia szeregu różnych chorób, włącznie z takimi chorobami jak zapalenie stawów reumatoidalne, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie kości i stawów, zapalenie stawów dnawe i inne artretyczne stany chorobowe; posocznica, zespół wstrząsu zakaźnego, powikłania mózgowe w malarii wywołanej przez Plazmodium falciparum, przewlekła zapalna choroba płuc, krzemica, sarkoidoza płuc, choroby związane z resorpcją kości, uszkodzenie związane z reperfuzją, reakcja przeszczepu przeciw gospodarzowi, odrzucenie przeszczepu alogenicznego, gorączka i mięśnioból wynikające z zakażenia, tak jak w przypadku grypy, wyniszczenie w następstwie zespołu nabytego niedoboru odporności (AIDS), AIDS, ARC (zespół zaburzeń związanych z AIDS), tworzenie bliznowca, tworzenie tkanki bliznowatej, choroba Crohn'a, zapalenie okrężnicy wrzodziejące lub zaognienie.

Wykazywaną przez związki o wzorze (I) aktywność inhibitora cytokin, taką jak aktywność polegającą na hamowaniu wytwarzania TNF-a, można zademonstrować w in vitro teście o nazwie „Wytwarzanie cytokin w posiewach ludzkiej pełnej krwi”.

Oprócz tego, przewiduje się, że związki według niniejszego wynalazku będą wykazywać tylko w małym stopniu, albo wcale nie będą wykazywać endokrynologicznych działań ubocznych. Można to udowodnić, na przykład, w in vivo teście testosteronowym, w teście o nazwie „In vitro hamowanie aktywności aromatazy” i w teście o nazwie „In vivo hamowanie aktywności aromatazy”.

Biorąc pod uwagę ich użyteczne właściwości polegające na hamowaniu aktywności PDE IV i cytokin, związki według niniejszego wynalazku można formułować w różne kompozycje farmaceutyczne przeznaczone do podawania chorym, zawierające farmaceutycznie dozwolony nośnik i, jako substancję aktywną, związek o wzorze (I) użyty w ilości terapeutycznie skutecznej. W celu wytworzenia kompozycji farmaceutycznych według niniejszego wynalazku, łączy się użyty w ilości terapeutycznie skutecznej konkretny związek, w postaci zasadowej lub kwaśnej soli addycyjnej, stanowiący substancję aktywną, z farmaceutycznie dozwolonym jego nośnikiem, z utworzeniem jednorodnej mieszaniny, którą można sformułować w kompozycję z nadaniem jej najrozmaitszej postaci, w zależności od pożądanej formy preparatu podawanego choremu. Pożądane jest, aby omawiane kompozycje farmaceutyczne miały postać dawek jednostkowych, nadających się, korzystnie, do podawania doustnego, doodbytniczego, miejscowego, przezskórnego, przez wziewanie lub pozajelitowego, przez wstrzykiwanie. I tak, na przykład, przy wytwarzaniu kompozycji w postaci doustnej postaci dawkowania, wykorzystać można jakiekolwiek zwykle stosowane podłoża farmaceutyczne, takie jak, na przykład, woda, glikole, alkohole itp. (w przypadku doustnych płynnych preparatów doustnych, takich jak zawiesiny, syropy, eliksiry i roztwory), albo nośniki stałe, takie jak skrobie, cukry, kaolin, środki poślizgowe, środki

PL 194 673 B1 wiążące, środki rozsadzające itp. (w przypadku proszków, pigułek, kapsułek i tabletek). Z powodu łatwego sposobu podawania, tabletki i kapsułki stanowią najkorzystniejszą doustną postać dawkowania i w tym przypadku stosuje się, rzecz jasna, nośniki farmaceutyczne w postaci stałej. W przypadku kompozycji stosowanej pozajelitowo, nośnikiem będzie zazwyczaj (co najmniej w dużej części) woda jałowa, aczkolwiek włączyć tu można także i inne składniki, na przykład środki wzmagające rozpuszczalność. I tak, na przykład, można wytworzyć roztwory do wstrzykiwań zawierające wodny roztwór chlorku sodowego, roztwór glukozy lub mieszaninę obu wspomnianych roztworów. Można także wytworzyć zawiesiny do wstrzykiwań i w tym przypadku użyć można odpowiednich nośników płynnych, środków zawieszających itp. W przypadku kompozycji nadających się do stosowania przezskórnego, nośnik może, ewentualnie, zawierać środek wzmagający przenikanie i/lub odpowiedni środek zwilżający, ewentualnie połączony z użytymi w mniejszych ilościach odpowiednimi dodatkami o jakimkolwiek charakterze, nie wywierającymi jakiegoś znaczniejszego szkodliwego działania na skórę. Wspomniane dodatki mogą ułatwiać nanoszenie na skórę i/lub mogą okazać się pomocne przy sporządzaniu pożądanych kompozycji. Kompozycje tego rodzaju można stosować w rozmaity sposób, na przykład w postaci plastra do działania przezskórnego, lub jako przylepca nakładanego na miejsce zmienione chorobowo, albo w postaci maści. Jako kompozycje przeznaczone do stosowania miejscowego można wymienić wszelkie kompozycje używane do miejscowego nanoszenia substancji leczniczych, takie jak, na przykład kremy, żele, opatrunki, szampony, nalewki, pasty, maści, balsamy, proszki itp. Omawiane kompozycje można nanosić także jako aerozole, na przykład przy użyciu propelenta, takiego jak azot, ditlenek węgla, freon, albo z pominięciem propelenta, przy pomocy urządzenia pompującego, a także jako krople, lotiony lub w postaci wyrobów półstałych, takich jak kompozycje zagęszczone, które można nanosić wacikiem. W szczególności, dogodnie stosuje się kompozycje półstałe, takie jak balsamy, kremy, żele, maści itp.

W celu wzmożenia rozpuszczalności i/lub stabilności zawartych w kompozycjach farmaceutycznych związków o wzorze (I), może okazać się korzystne zastosowanie a-, β- lub γ-cyklodekstryn, lub ich pochodnych, a zwłaszcza cyklodekstryn podstawionych grupą hydroksyalkilową, takich jak, na przykład, 2-hydroksypropylo-b-cyklodekstryna. Również korozpuszczalniki, takie jak alkohole, mogą polepszyć rozpuszczalność i/lub stabilność obecnych w kompozycjach związków o wzorze (I). Jest oczywiste, że jeśli chodzi o wytwarzanie kompozycji z udziałem wody, bardziej nadają się do tego sole aadycyjne przedmiotowych związków, a to ze względu na ich zwiększoną rozpuszczalność w wodzie.

Szczególnie korzystne jest formułowanie powyżej wspomnianych kompozycji farmaceutycznych w postacie dawek jednostkowych, a to dla łatwości stosowania i jednolitości dawkowania. Przez określenie „postacie dawek jednostkowych” rozumie się fizycznie oddzielone jednostki nadające się do użycia jako dawki jednostkowe, przy czym każda jednostka zawiera przewidzianą ilość substancji aktywnej (tak obliczoną, aby zapewniała uzyskanie pożądanego efektu terapeutycznego) łącznie z żądanym nośnikiem farmaceutycznym. Przykładowymi tego rodzaju postaciami dawek jednostkowych są tabletki (włącznie z tabletkami rytowanymi lub powlekanymi), kapsułki, pigułki, saszetki z proszkiem, opłatki, roztwory lub zawiesiny do wstrzykiwań itp., oraz wielokrotności oddzielonych jednostek.

Związki według wynalazku znajdują zastosowanie w leczeniu człowieka i zwierząt ciepłokrwistych cierpiących na stany chorobowe związane z nienormalną enzymatyczną lub katalityczną aktywnością PDE IV i/lub stanów chorobowych związanych z fizjologicznie szkodliwym nadmiarem cytokin, zwłaszcza chorób alergicznych, atopowych i zapalnych, a bardziej szczegółowo chorób astmatycznych i atopowych, w szczególności zapalenia skóry atopowego.

Ogólnie, bierze się pod uwagę, że skuteczna dawka dzienna będzie się mieścić w zakresie od 0,01 mg/kg do 10 mg/kg masy ciała. Jest oczywiste, że wspomnianą skuteczną dawkę dzienną można zmniejszyć lub zwiększyć w zależności od reakcji poddawanego leczeniu osobnika i/lub od oceny dokonanej przez lekarza zapisującego lek będący związkiem według niniejszego wynalazku.

Następujące przykłady podane są dla objaśnienia niniejszego wynalazku.

Część eksperymentalna.

Absolutnej konfiguracji stereochemicznej niektórych związków o wzorze (I) nie ustalano eksperymentalnie. W tych przypadkach, postać stereochemicznie izomeryczną wpierw wyodrębnianą oznaczano jako „A”, a drugą jako „B”, bez dalszego odnoszenia się do rzeczywistej konfiguracji absolutnej.

W poniższych przykładach użyto następujących oznaczeń skrótowych: „THF” oznacza tetrahydrofuran, „RT” oznacza temperaturę pokojową, „DMF” oznacza WW-dimetyloformamid i „DIPE” oznacza eter diizopropylowy.

PL 194 673 B1

A. Wytwarzanie związków pośrednich.

P r z y k ł a d A1

a) Do mieszaniny 0,053 mola 4-difluorometoksy-3-hydroksybenzaldehydu i 15,35 g (3-hydroksytetrahydrofurano)-4-metylobenzenosulfonianu w 100 ml DMF wkroplono, w strumieniu azotu, 0,0569 mola węglanu potasowego. Utworzoną mieszaninę reakcyjną ogrzewano w ciągu 4 godzin w temperaturze 100°C. Następnie, mieszaninę schłodzono i wkroplono do niej roztwór 3,98 g (3-hydroksytetrahydrofurano)-4-metylobenzenosulfonianu w 40 ml DMF, po czym mieszaninę reakcyjną mieszano w ciągu 3 godzin w temperaturze 100°C, a potem przez noc w temperaturze pokojowej. Następnie, rozpuszczalnik odparowano i pozostałość przemyto nasyconym wodnym roztworem Na2CO3, po czym poddano ekstrakcji przy użyciu DIPE. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 17,77 g (±)-4-(difluorometoksy)-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy]benzaldehydu (związek pośredni 1).

b) Do roztworu 0,0532 mola związku pośredniego 1 w 100 ml metanol dodano w porcjach 0,0177 mola roztworu tetrahydroboranu sodowego, po czym otrzymaną tak mieszaninę reakcyjną mieszano w ciągu godziny w temperaturze pokojowej. Następnie, rozpuszczalnik odparowano, a pozostałość przemyto wodą i poddano ekstrakcji przy użyciu CH₂Cl₂. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego oraz, do elucji, układów CH2Cl2/2-propanon 96 : 4 i 90 : 10 i CH₂Cl₂/CH3OH 96 : 4. Zebrano czyste frakcje i odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 11,3 g (81%] (±)-4-(difluorometoksy)-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy)]benzenometanolu (związek pośredni 2).

c) Roztwór 0,039 mola związku pośredniego 2 w 45 ml toluenu wkroplono do mieszaniny 0,059 mola SOCl₂ i 0,0019 mola DMF w 75 ml toluenu, po czym całość mieszano w temperaturze 40°C. Otrzymaną tak mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze 40°C, aż do ustania wywiązywania się gazowego HCl. Następnie, rozpuszczalnik odparowano i pozostałość przemyto nasyconym wodnym roztworem NaHCO3, po czym poddano ekstrakcji przy użyciu CH₂Cl₂. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 10,59 g (96%) (±)-4-(difluorometoksy)-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy]benzenometanolu (związek pośredni 3).

d) Mieszaninę 0,076 moto KCN w 4 ml H₂O, ogrzaną do temperatury 80°C, wkroplono do mieszaniny 0,038 mola związku pośredniego 3 w 82,4 ml DMF przy mieszaniu w temperaturze 60°C. Otrzymaną mieszaninę reakcyjną mieszano w ciągu 30 minut w temperaturze 60°C. Następnie, mieszaninę reakcyjną schłodzono, przemyto wodą i poddano ekstrakcji przy użyciu DIPE. Otrzymany ekstrakt osuszono i przesączono, po czyn odparowano przesącz, w wyniku czego otrzymano 8,23 g (80%) (±)-4-(difluorometoksy)-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy]benzenoacetonitrylu (związek pośredni 4).

W podobny sposób wytworzono:

(cyklopropylometoksy) -4-metoksybenzenoacetonitryl (związek pośredni 5),

3- [(1,3-dihydro-2H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksybenzenoacetonitryl (związek pośredni 6), (±)-4-metoksy-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy]benzenoacetonitryl (związek pośredni 7),

4- metoksy-3-[(5-fenylopentylo)oksy]benzenoacetonitryl (związek pośredni 8), oraz

4-(difluorometoksy)-3-[(5-fenylopentylo)oksybenzenoacetonitryl (związek pośredni 23).

P r z y k ł a d A2.

a) Do 0,0309 mota związku pośredniego 4 w 70 ml THF, oziębionego do temperatury -78°C wkroplono, w strumieniu azotu, 0,0325 mola soli litowej N-(1-metyloetylo)-2-propanoaminy w postaci 1M roztworu w THF i otrzymaną mieszaninę mieszano w ciągu 30 minut w temperaturze -78°C. Następnie, wkroplono 0,034 mola jodku jodometanu i utworzoną tak mieszaninę reakcyjną mieszano w ciągu 2 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie reakcję zatrzymano za pomocą dodania nasyconego wodnego roztworu NH4Cl i mieszaninę poddano ekstrakcji octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na krótkiej kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego oraz, do elucji, CH₂Cl; a następnie metodą HPLC na żelu krzemionkowym (przy użyciu do elucji układu heksan/octan etylu 3 : 2). Zebrano czyste frakcje i odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 4,64 g (53%) (±)-4-(difluorometoksy)-a-netylo-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy]benzenoacetonitrylu (związek pośredni 9).

b) Mieszaninę 0,0129 mola związku pośredniego 9 w 100 ml CH₃PH/NH₃ poddano hydrogenacji, w temperaturze pokojowej, przy użyciu 3 g niklu Raneya jako katalizatora. Po ustaniu pobierania

PL 194 673 B1 wodoru, katalizator odsączono i przesącz odparowano, w wyniku czego otrzymano 3,66 g (98%) (±)-4-(difluorometoksy)-b-metylo-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy] benzenoetanoaminy (związek pośredni 10).

c) Mieszaninę 0,0158 mola związku pośredniego 10 i 0,0158 mola difenylu w 60 ml etanolu mieszano przez noc w temperaturze pokojowej. Następnie, odparowano rozpuszczalnik i pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego oraz, do elucji, układów heksan/octan etylu 3 : 2 i C^Ch/C^OH 96 : 4, 90 : 10 i 85 : 5). Czyste frakcje zebrano i odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 5,11 g (74%) (±)-N-cyjano-W-[2-[4-(difluorometoksy)-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy]fenylo]propylo]-karboimidanu fenylu (związek pośredni 11).

d) Mieszaninę 0,0129 mola 2,2-dimetoksyetanoaminy, 0,023 mola N,N-dietyloetanoaminy i 0,0059 mmola W,W-dimetylo-4-pirydynoaminy w 30 ml 1,4-dioksanu wprowadzono do roztworu 0,0117 mola związku pośredniego 11 w 10 ml 1,4-dioksanu, przy mieszaniu w temperaturze pokojowej. Następnie, utworzoną tak mieszaninę mieszano pod chłodnicą zwrotną przez noc, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość przemyto wodą i 1N roztworem NaOH, po czym poddano ekstrakcji przy użyciu CH2Ch Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czyn odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego oraz, do elucji, układu CH-ClyCHOH 96 : 4. Zebrano czyste frakcje i odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 4,97 g (95 %) (±)-N -cyjano-N-[2-[4-(difluorometoksy)-3-[((e-rahydro-3-furanylo)oksy]fenylo]propylo]-W-(2,2-dimetoksyetylo)guanidyny (związek pośredni 12). W podobny sposób wytworzono związki następujące:

(±)-N^z-cyjano-W-[2-[3-(cyklopentyloksy)-4-metoksyfenylo]propylo]-W -(2,2-dimetoksyetylo)-guanidyna (związek pośredni 13);

(±)-N ^z-cyjano-N-[2-[3-(cyklopentyloksy)-4-(difluorometoksy)fenylo]propylo]-N-(2,2-dimetoksyetylo) guanidyna (związek pośredni 14);

(±)-N ^z-cyjano-N-[2-[3-(cyklopentyloksy)-4-(difluorometoksy)fenylo]etylo]-N-(2,2-dimetoksyetylo) guanidyna (związek pośredni 15);

(±)-N ^z-cyjano--N-[2-[3-(cyklopropylometoksy)-4-(difluorometoksy)fenylo]propylo]-N -(2,2-dimetoksyetylo) guanidyna (związek pośredni 16);

(±)-N ^z-cyjano-N-[2-[3-[(1,3-dihydro-2H-inden-2-ylo)-oksy]-4-metoksyfenylo]propylo]-N-(2,2-dimetoksyetylo) guanidyna (związek pośredni 17);

(±)-N z-cyjano-N-[2-[3-(cyklopropylometoksy)-4-metoksyfenylo]propylo]-N'-(2,2-dimetoksyetylo) guanidyna ( związek pośredni 18);

(±)-N ^z-cyjano-N-(2,2-dimetoksyetylo)-N'-[2-[4-meoksy-3-[(5-fenylopentylo)oksy]fenylo]propylo]guanidyna (związek pośredni 19);

(±)-N”-cyjano-N-(2,2-dimetoksyetylo)-N'-[2-[4-metoksy-3-[(tetrahydro-3-furanylo)oksy]fenylo]propylo]guanidyna (związek pośredni 20);

N''-cyjano-W'-(2,2-dimetoksyetylo)-N-[2-[4-(difiuorometoksy)-3-[(5-fenylopentylo)oksy]-fenylo]propylo]guanidyna (związek pośredni 24);

N”-cyjano-N'-[2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksyfenylo]etylo]-N-(2,2-dimetoksyetylo)guanidyna (związek pośredni 25);

(±)-N''-[2-[3-[2-(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)etoksy]-4-metoksyfenylo]etylo]propylo]-N'-(2,2-dimetoksyetylo)guanidyna (związek pośredni 27);

(±)-N'-cyjano-N-[2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)-oksy]-4-metoksyfenylo]-2-[(tetrahydro-2H-piran-2-ylo)oksy]-etylo]-N-(2,2-dimetoksyetylo)guanidyna (związek pośredni 28).

P r z y k ł a d A.3

a) Mieszaninę 0,029 mola ±t-3^(0^;^l^k^|^(^ny^h^l^:^;/-4-m^(eo:)s^;yb(^3-metylobenzenoetanoaminy, 0,0146 mola chloroacetonitrylu i 0,0219 mola węglanu sodu w 200 ml DMF mieszano w ciągu 5 godzin w temperaturze 60°C. Następnie otrzymaną tak mieszaninę reakcyjną przesączono i przesącz odparowano. Pozostałość przemyto wodą, po czym poddano ekstrakcji 2-metoksy-2-metyIopropanem. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego oraz, do elucji, CH2Ch układów CH2Cl2/2-propanon 96 : 4 i 90 : 10, a następnie CH2Ch:/CH3OH 80 : 20. Zebrano czyste frakcje i odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 3,24 g (77%) (±)-[[2-[3-(cyklopentyloksy)-4-metoksyfenylo]propylo]amino]acetonitrylu (związek pośredni 21).

PL 194 673 B1

b) Mieszaninę 0,0117 związku pośredniego 21 w 60 ml NH3/CH3OH poddano hydrogenacji, w temperaturze pokojowej, przy użyciu 2 g niklu Raney'a jako katalizatora. Po ustaniu pobierania H₂, odsączono katalizator i przesącz odparowano. Pozostałość zadano 10% wodnym roztworem HCl i powstałą tak mieszaninę poddano ekstrakcji octanem etylu. Warstwy rozdzielono i warstwę wodną zalkalizowano, po czym poddano ekstrakcji octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 2,71 g (75 %) (±)-N-[2-[3-(cyklopentyloksy)-4-metoksyfenylo]propylo]-1,2-etanodiminy (związek pośredni 22).

P r z y k ł a d A.4

a) Mieszaninę 0,03544 mola 6,7-dihydro-5H-cyklopenta[b]pirydyn-7-olu, 0,0322 mola 3-hydroksy-4-metoksybenzaldehydu i 0,0322 mola trifenylofosfiny w 100 ml THF mieszano w temperaturze 5°C w atmosferze N₂. Następnie, wkroplono 0,0322 mola diazenodikarboksylanu bis(1-metyloetylu) i utworzoną tak mieszaninę reakcyjną mieszano w ciągu 12 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie, odparowano rozpuszczalnik i do pozostałości dodano CH₂Cl₂. Otrzymaną mieszaninę przemyto wodą, osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu na żelu krzemionkowym na filtrze szklanym (przy użyciu do elucji układu CH₂Cl₂/CH3OH od 100 : 0 do 98,5 : 1,5). Zebrano pożądane frakcje i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość rozpuszczono w 2-propanolu i przekształcono w chlorowodorek (1 : 1) stosując HCl/2-propanol. Rozpuszczalnik odparowano, a pozostałość mieszano w DIPE, po czym odsączono i wysuszono, w wyniku czego otrzymano 8,2 g (83%) chlorowodorku 3-[5,6-dihydro-7H-pirydynylo)-oksy]-4-metoksybenzaldehydu (związek pośredni 34).

b) Roztwór 0,1472 mola trimetylosilanokarbonitrylu w 60 ml CH₂Cl₂ wkroplono do mieszaniny 0,1227 mola 3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksybenzaldehydu i 0,0061 mola jodku cynku w 240 ml CH₂Cl₂. Utworzoną tak mieszaninę reakcyjną mieszano w ciągu godziny w temperaturze pokojowej. Surową mieszaninę reakcyjną przemyto wodą i wodnym roztworem chlorku sodowego, po czym poddano ekstrakcji przy użyciu CH₂Cl₂. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czyn odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano krystalizacji z DIPE, po czym wytrącony osad odsączono i wysuszono, w wyniku czego otrzymano 37,39 g (83%) (±)-3-[(2,3-dihydro-1 H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksy-a-[(trimetylosililo)oksy]benzenoacetonitrylu (związek pośredni 29).

c) W metanolu rozpuszczono 0,1116 mola związku pośredniego 29, po czym dodano 25 ml 3 N HCl i utworzoną tak mieszaninę mieszano w ciągu 5 minut. Większość rozpuszczalnika odparowano i dodano CH₂Cl₂. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto nasyconym wodnym roztworem NaHCO₃, osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość rozpuszczono w 350 ml CH₂Cl₂ i dodano 0,2231 mola 3,4-dihydro-2H-piranu oraz, użyty w ilości katalitycznej, kwas 4-metylobenzenosulfonowy. Utworzoną tak mieszaninę reakcyjną mieszano przez noc w temperaturze pokojowej. Następnie, mieszaninę przemyto nasyconym wodnym roztworem NaHCO₃, osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego oraz, do elucji, układów heksany/octan etylu 9:1, a następnie 8:2. Zebrano pożądane frakcje i odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 28,01 g (66%) (±)-3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksy-a-[(tetrahydro-2H-piran-2-ylo)oksy]benzenoacetonitrylu (związek pośredni 30).

P r z y k ł a d A.5

a) Roztwór 1,268 mola bis(1,1-dimetyloetylo)dikarboksylanu w 1800 ml CH₂Cl₂ wkroplono do roztworu 1,208 mola (±)-3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksy-b-metylobenzenoetanoaminy w 1800 ml C. Utworzoną tak mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej w ciągu 2 godzin, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość mieszano w heksanie, po czym odsączono i wysuszono, w wyniku czego otrzymano 420 g [2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksyfenylo]propylo]-karbaminianu 1,1-dimetyloetylu (związek 31).

b) Poddano oczyszczaniu 1,056 mola związku pośredniego 31, a następnie oczyszczony związek rozdzielono na chiralnej kolumnie chromatograficznej przy użyciu Chiralpack AD oraz, do elucji, układu heksan/C₂H₅OH/CH₃OH 90 : 10 : 10. Zebrano pożądane frakcje i rozpuszczalnik odparowano, w wyniku czego otrzymano 268 g B-[2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksyfenylo]-propylo]karbaminianu 1,1-dimetyloetylu (związek pośredni 32).

c) Mieszaninę 0,67 mola związku 32 w 670 ml 6 N HCl i 2700 ml metanolu mieszano i ogrzewano pod chłodnicą zwrotną w ciągu 90 minut, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość rozpuszczono w CH₂Cl₂ i utworzony roztwór organiczny przemyto 1000 ml wody i nasyconym roztworem NaHCO₃. Następnie, warstwę organiczną oddzielono, osuszono i przesączono, po czym odparowano

PL 194 673 B1 rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 158 g (99%) (B)-3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo) oksy]]-4-metoksy-b-metylobenzenoetanoaminy (związek pośredni 33).

Następnie, związek pośredni 33 poddano dalszej reakcji zgodnie ze sposobem postępowania opisanym w przykładzie A.2.b do A.2.d, z utworzeniem (B)-N”-cyjano-N-[2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksyfenylo]propylo]-N'-(2,2-dimetoksyetylo)guanidyny (związek pośredni 26).

B. Wytwarzanie związków o wzorze (I).

P r z y k ł a d B.1.

Mieszaninę 0,0068 mola związku pośredniego 22 i 0,0068 mola cyjanokarboiminoditianu dimetylu w 20 ml etanolu mieszano i ogrzewano pod chłodnicą zwrotną w ciągu 2 dni. Następnie odparowano rozpuszczalnik i pozostałość wpierw poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na krótkiej kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego i, do elucji, CH2;Cl2 i układów CH₂Cl₂/CH₃OH 96 : 4 i 90 : 10, a następnie dwukrotnie metodą HPLC (pierwszy eluent: układ CH₂Cl₂/CH₃OH 90 : 10; drugi eluent: układ CH₂Cl₂/CK3OH 96 : 4). Zebrano frakcje czyste i rozpuszczalnik odparowano, w wyniku czego otrzymano 0,3 g (13 %) (±)-[1-[2-[3-(cyklopenyloksy-4-metoksyfenylo]propylo]-2-imidazolidynylideno]cyjanamidu (związek 1).

P r z y k ł a d B.2

Do roztworu 0,0108 mola związku pośredniego 12 w 20 ml 1,4-dioksanu wkroplono 0,0162 mola HCl w postaci 0,5 N roztworu, po czym całość mieszano i oziębiano na łaźni z lodem. Następnie, mieszaninę reakcyjną mieszano w ciągu 2 dni w temperaturze pokojowej. (Alternatywnie, 1,4-dioksan można zastąpić THF, a mieszaninę reakcyjną ogrzewać pod chłodnicą zwrotną w ciągu godziny, zamiast mieszać w ciągu 2 dni w temperaturze pokojowej). Następnie, do mieszaniny reakcyjnej dodano wodę i po zalkalizowaniu rozcieńczonym roztworem NaOH poddano ekstrakcji octanem etylu. Oddzieloną warstwę organiczną osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego i, do elucji, układów CH₂Cl₂/2-propanon 96 : 4 i CH₂Cl₂/CH₃OH 96 : 4), oraz dwukrotnie metodą HPLC na żelu krzemionkowym (pierwszy eluent: układ CH₂Cl₂/CH₃OH 96 : 4; drugi eluent: układ CH₂Cl₂/CHaOH 97 : 3). Zebrano czyste frakcje i odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 0,64 g (15%) (±)-[1-[2-[4-(difluorometoksy)-3-[(tetrahydro-3-furanylo)-oksy]fenylo] propylo]-1,3dihydro-2H-imidazol-2-ilideno]cyjanamidu (związek 2)

Temperatura topnienia : 67,6°C.

P r z y k ł a d B.3

a) 0,00644 mmola związku 7 poddano rozdziałowi na enancjomery metodą chiralnej chromatografii kolumnowej na Chiralpak AD (20 mm, 250 g, 5 cm, szybkość przepływu: 60 ml/min; eluent: układ heksan/etanol/metanol 80 : 15 : 5. Zebrano dwie grupy pożądanych frakcji.

Z pierwszej grupy frakcji (A) odparowano rozpuszczalnik, pozostałość mieszano w DIPE i po odsączeniu przemyto DIPE i wysuszono, a następnie poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na żelu krzemionkowym Kromasil (200 g, 5 mm, eluent: układ CH₂Cl₂/CH₃OH 100 : 0, a po upływie 30 minut 90 : 10). Zebrano czyste frakcje i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość mieszano w DIPE i po odsączeniu przemyto DIPE, a następnie wysuszono, w wyniku czego otrzymano 0,39 g (50%) (+)-(A)-[1-[2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]-4-metoksyfenylo]propylo]-1H-imidazol-2-ilo]cyjanamidu (związek 16).

^[a^]D²⁰ = +95^,46° ⁽c = 0,1 % ^w CH₃OH).

Z drugiej grupy frakcji (B) odparowano rozpuszczalnik, pozostałość mieszano w DIPE i po odsączeniu przemyto DIPE, a następnie wysuszono. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na żelu krzemionkowym Kromasil (200 g, 5 mm, eluent: CH₂Cl₂/CH₃OH 100 : 0, a po upływie 30 minut 90 : 10). Zebrano czyste frakcje i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość mieszano w DIPE i po odsączeniu, przemyto DIPE, po czym wysuszono, w wyniku czego otrzymano 0,5 g (90%) (-)-(B)-[1-[2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy)]-4-metoksyfenylo]-propylo]-1H-imidazol-2-ilo]cyjanamidu (związek 17).

^[a^] D²⁰ = ^-109^,04° ⁽c = 0^,1% ^w CH₃OH) .

(b) Mieszaninę 0,0026 mola) związku 17 w 40 ml DMF mieszano w temperaturze 0°C, po czym dodano 0,0028 mola wodorku sodu (60%) i utworzoną tak mieszaninę mieszano w ciągu 30 minut w temperaturze 0°C, a następnie w ciągu 30 minut w temperaturze pokojowej. Następnie wkroplono roztwór 0,0028 mola bromometylobenzenu w 10 ml DMF i powstałą mieszaninę reakcyjną mieszano w ciągu 3 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie odparowano rozpuszczalnik i dodano toluen, po czym przeprowadzono destylację azeotropową w wyparce obrotowej. Otrzymaną pozostałość roz16

PL 194 673 B1 puszczono w CH2CI2 i dodano wodę. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na krótkiej kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego i, do elucji, układu CH-ClCd-LOH 98 : 2. Zebrano pożądane frakcje i odparowano rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymano 0,7 g (63%) (B)-[1-[2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy[-4-metoksyfenylo]propylo]-3-fenylometylo-1H-imidazol-2-ilo]cyjanamidu (związek 23).

P r z y k ł a d B-4

Do roztworu 0,0179 mola związku pośredniego 28 w 250 ml THF wprowadzono 0,0268 mola HCl w postaci 0,5 N roztworu i całość mieszano i oziębiano na łaźni z lodem. Utworzoną tak mieszaninę reakcyjną mieszano i ogrzewano pod chłodnicą zwrotną w ciągu 1,5 godziny, po czym oziębiono na łaźni z lodem. Następnie mieszaninę poddano ekstrakcji mieszaniną wody i octanu etylu i zalkalizowano przy użyciu stałego Na2CO3. Następnie, warstwę organiczną oddzielono, osuszono i przesączono, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość poddano oczyszczaniu metodą chromatografii na krótkiej kolumnie otwartej, przy użyciu żelu krzemionkowego i, do elucji, układów CH2Ch/CH3OH 97 : 3, a następnie CH2Ch:/CH3OH 95 : 5. Zebrano grupę pożądanych czystych frakcji. Odparowano rozpuszczalnik, a pozostałość poddano krystalizacji z CH3CN i po odsączeniu i wysuszeniu otrzymano (35%) (±)-[1-[2-[3-[(2,3-dihydro-1H-inden-2-ylo)oksy]4-metoksyfenylo]-2-hydroksyetylo]-1,3-dihydro-2H-imidazol-2-ilidyno]cyjanamidu (związek 21).

W tabeli 1 wyszczególniono związki o wzorze (I), które zostały wytworzone sposobem opisanym w jednym z powyższych przykładów.

Tabel a 1

Nr zw.	Nr przykładu	R1	R2	r4	L	-A-B-	Dane fizyczne, temperatura topnienia, °C
1	2	3	4	5	6	7	8
1	B.1	cyklopentyl	CH3	CH3	H	-CH2-CH:-	(E+Z)
2	B.2	3-tetrahydro- furanyl	CHF2	CH3	H	-CH=CH-	67,8°C
3	B.2	cyklopentyl	CH3	CH3	H	-CH+CH-	101,3°C
4	B.2	cyklopentyl	CHF2	CH3	H	-CH=CH-	133°C
5	B.2	cyklopentyl	CHF2	H	H	-CH=CH-	158,9°C
6	B.2	cyklopropylometyl	CHF2	CH3	H	-CH=CH-	ciecz
7	B.2	Co-	CH3	CH3	H	-CH=CH-	87,5°C
8	B.2	cyklopropylometyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	66,2°C
9	B.2	fenylopentyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	-
10	B.2	3-tetrahydro-furanyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	73,4°C
11	B.2	fenylopentyl	CHF2	CH3	H	-CH=CH-	-
12	B.3	cyklopentyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	(A)

PL 194 673 B1 cd. tabeli 1

1	2	3	4	5	6	7	8
13	B.3	cyklopentyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	(B)
14	B.3	cyklopropylometyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	(A)
15	B.3	cyklopropylometyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	(B)
16	B.3	OO.	CH3	CH3	H	-CH=CH-	(A)
17	B.2 lub B.3		CH3	CH3	H	-CH=CH-	(B); 138,7°C
18	B.3	fenylopentyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	(A)
19	B.3	fenylopentyl	CH3	CH3	H	-CH=CH-	(B)
20	B.2	Co	CH3	H	H	-CH=CH-	-
21	B.4	oo	CH3	OH	H	-CH=CH-	179,9°C
22	B.2	Co—*-	CH3	CH3	H	-CH=CH-	115,3°C
23	B.3b	oo	CH3	CH3	Lx	-CH=CH-	(B)
24	B.3b	oo	CH3	CH3	Lz	-CH=CH-	(B)
25	B.3b	Co	CH3	CH3	Ly	-CH=CH-	(B)
26	B.2		CH3	H	H	-CH=CH-

(W powyższej tabeli użyto następujących oznaczeń skrótowych:

Nr zw. = nr związku, L^x = fenylometyl, L^y = difenylometyl;

L^Z = C⁽=O)OC₂H^5; „A” oznacza postać stereochemicznie izomeryczna wyizolowaną jako pierwszą, a „B wyizolowaną jako drugą.

C. Przykłady farmakologiczne.

P r z y k ł a d C.1

Hamowanie rekombinantowej fosfodiesterazy typu IV B ludzkich limfocytów jednojądrzastych (MNL) wytworzonej w komórkach owadzich z udziałem bakulowirusa jako wektora.

Wywierane przez związki według niniejszego wynalazku działanie leczące choroby alergiczne i atopowe, lub łagodzące ich przebieg, oceniano w in vitro systemie badawczym służącym wykrywaniu wpływu działania tych związków na rekombinantową fosfodiesterazę typu IV B ludzkich MNL.

Po upływie 72 godzin od zainfekowania rekombinantowym bakulowirusem, komórki owadzie zebrano i osadzono za pomocą wirowania przy 500 x g w ciągu 5 minut. Następnie, komórki poddano lizie w 10 ml buforu do lizy, złożonego z 20 mM Tris, 10 mM EGTA, 2 mM EDTA-Na2, 1% Triton-X-100, 1 mM Na₃VO₄, 10 mM NaF, 2 mg/ml leupeptyny, pepstatyny i aprotyniny, 0,3 (mg/ml benzamidyny i 100 mg/ml TPCK, pH 7,5. Po upływie 5 minut przetrzymywania na lodzie, solubilizowane komórki wirowano przy 4000 obr/min w ciągu 15 minut, w temperaturze 4°C. Otrzymany supernatant przesączono przez filtr Millipore 0,45 mm i wprowadzono do buforu TBS (50 mM Tris, 150 mM NaCl, pH 7,4).

PL 194 673 B1

Następnie, supernatant zawierający fosfodiesterazę (PDE) typu IV B wprowadzono na 5 ml kolumnę do chromatografii powinowactwa anti-FLAG-M2, uprzednio zaktywowaną 5 ml 100 mM glicyny, pH 3,5 i zrównoważoną 20 ml 50 mM Tris, 150 mM NaCl, pH 7,4. Po przemyciu kolumny buforem do równoważenia, przeprowadzono elucję PDE IV w 1,5 ml frakcjach zawierających 37,5 ml 1 M Tris, pH 8. Frakcje dializowano przez noc wobec 20 mM Tris, 2 mM EDTA-Na2 i 400 mM NaCl, pH 7,5 i przebadano pod względem aktywności PDE IV. Identyfikacji dokonywano z wykorzystaniem metody SDS PAGE i Western Blot(anti-FLAG-M2). Frakcje aktywne połączono, wprowadzono do 10% glicerolu i przechowywano w temperaturze -70°C.

Mieszanina inkubacyjna, o objętości 200 ml i pH 8, zawierała 20 mM Tris, 10 mM siarczan magnezu, 0,8 mM ³H-cAMP (300 mCi/mmol) i fosfodiesterazę typu IV, użytą w ilości zależnej od wykazywanej przez preparat enzymu aktywności enzymatycznej. Stężenie białka dobrano tak, aby wykazywało liniowy wzrost aktywności fosfodiesterazy w okresie inkubacji trwającej maksymalnie 10 minut w temperaturze 37°C przy hydrolizowaniu mniej niż 10% początkowej ilości substratu.

Po zbadaniu wpływu poszczególnych związków na aktywność fosfodiesterazy, podłoże nie zawierające cAMP poddano inkubacji z danym związkiem (związkami) lub jego nośnikiem (DMSO - końcowe stężenie 1%) w ciągu 5 minut. Reakcję enzymatyczną rozpoczynano za pomocą dodania ³H-cAMP i zatrzymywano po upływie 10 minut, po przeniesieniu płytki do mikromiareczkowania na łaźnię wodną o temperaturze 100°C na okres 5 minut. Po schłodzeniu do temperatury pokojowej, dodano 0,25 mg/ml fosfatazy alkalicznej i mieszaninę inkubowano w temperaturze 37°C w ciągu 20 minut. Następnie, 100 ml mieszaniny naniesiono na płytkę filter-microtiter-plate GF-B (Millipore), z wypełnieniem 300 ml zawiesiny DEAE-Sephadex-A25. Płytkę przemyto 3 razy po 75 ml 20 mM Tris pH 7,5 i przesącze zebrano w celu dokonania zliczenia w liczniku scyntylacyjnym Packard Top Count.

Działanie hamujące wywierane przez związki według niniejszego wynalazku na rekombinantową fosfodiesterazę PDE IV B ludzkich MNL mierzono przy różnych stężeniach badanych związków. Wartości IC₅₀ (wyrażone w M) obliczono graficznie z tak uzyskanych wartości dla działania hamującego i wyszczególniono w poniższej tabeli 2.

Tabel a 2

Związek nr	IC5o (w 10'8 M)
1	33,0
2	10,0
3	3,00
4	1,53
5	2,66
6	2,24
7	1,90
3	5,65
9	3,61
10	19,6
11	3,27
12	2,19
13	2,22
14	2,72
15	3,35
16	1,80
17	3,00
18	4,09
19	3,75
20	7,65

PL 194 673 B1

D. Przykłady kompozycji.

Następujące preparaty są przykładami typowych kompozycji farmaceutycznych nadających się do stosowania układowego i miejscowego u ludzi i zwierząt zgodnie z niniejszym wynalazkiem.

Stosowany w niniejszych przykładach termin „substancja aktywna” (A.I.) odnosi się do związku o wzorze (I) lub jego farmaceutycznie dozwolonej soli addycyjnej.

P r z y k ł a d D.1. Tabletki powlekane cienką otoczką.

Otrzymywanie rdzenia tabletki.

Mieszaninę 100 g substancji aktywnej, 570 g laktozy i 200 g skrobi dokładnie wymieszano, po czym nawilżono roztworem 5 g siarczanu dodecylo-sodowego i 10 g poliwinylopirolidonu w około 200 ml wody. Utworzoną tak mieszaninę w postaci wilgotnego proszku przesiano, wysuszono i przesiano powtórnie. Następnie dodano 100 g celulozy mikrokrystalicznej i 15 g uwodornionego oleju roślinnego. Całość dobree wymieszano i sprasowano w tabletki, w wyniku czego otrzymano 10000 tabletek, z których każda zawierała 10 mg substancji aktywnej.

Powlekanie.

Do roztworu 10 mg metylocelulozy w 75 ml denaturowanego etanolu wprowadzono roztwór 5 g etylocelulozy w 150 ml dichlorometanu. Następnie dodano 75 ml dichlorometanu i 2,5 ni 1,2,3-propanotriolu. Oddzielnie stopiono 10 g poli(glikolu etylenowego) i rozpuszczono go w 75 ml dichlorometanu. Ten ostatni roztwór wprowadzono do roztworu poprzedniego, po czyn dodano 2,5 g oktadekanianu magnezowego, 5 g poliwinylopirolidonu i 30 ml stężonej zawiesiny barwnika, po czym całość zhomogenizowano. Tak otrzymaną mieszaniną powleczono rdzenie tabletek w aparacie do powlekania.

P r z y k ł a d D.2. 2% krem do stosowania miejscowego.

Do roztworu 200 mg hydroksypropylo-p-cyklodekstryny w wodzie oczyszczonej wprowadza się, przy mieszaniu, 20 mg substancji aktywnej. Następnie, dodaje się kwas chlorowodorowy, aż do uzyskania całkowitego rozpuszczenia, po czym dodaje się wodorotlenek sodu, aż do uzyskania pH 6,0. Przy mieszaniu, wprowadza się 50 mg gliceryny i 35 mg Polysorbate 60, po czym utworzoną tak mieszaninę ogrzewa do temperatury 70°C. Mieszaninę tę, przy powolnym mieszaniu, wprowadza się do mieszaniny otrzymanej osobno ze 100 mg oleju mineralnego, 20 mg alkoholu stearylowego, 20 mg alkoholu cetylowego, 20 mg monostearynianu glicerolu i 15 mg Polysorbate 60 o temperaturze 70°C. Po schłodzeniu do temperatury poniżej 25°C, dodaje się pozostałą część wody oczyszczonej (q.s. do 1 g) i całą mieszaninę miesza się, aż do uzyskania jednorodności.

Claims (8)

1. Pochodna2 -cyjynoiminoimidazolu o wzoroe(l (i w którym:

R¹ oznacza C3-6cykloalkil, tetrahydrofuranyl, indanyl; lub Cn0alkil podstawiony przez fenyl, indanyl lub C3-₇cykloalkil;

R² oznacza C^alkil lub difluorometyl;

R³ oznacza atom wodoru;

R⁴ oznacza atom wodoru, C1-6alkil lub hydroksyl;

R⁵ oznacza atom wodoru;

R⁶ oznacza atom wodoru;

-A-B- oznacza dwuwartościową grupę o wzorze: -CH2-CH2- lub -CH=CH-;

L oznacza atom wodoru; C1-6alkoksykarbonyl; C^alkil podstawiony przez jeden lub dwa podstawniki fenylowe: jej farmaceutycznie dozwolona kwaśna lub zasadowa sól addycyjna i postacie stereochemicznie izomeryczne.

PL 194 673 B1

2. Związek według zastrz. 1, w którym R⁴ oznacza C₁-₆alkil.

3. Związek według zastrz. 1, w którym R¹ oznacza cyklopentyl, tetrahydrofuranyl, cyklopropylometyl, indanyl, fenylopentyl lub indanyloetyl; R oznacza metyl lub difluorometyl; R oznacza atom wodoru; r4 oznacza atom wodoru, metyl lub hydroksyl; r5 oznacza atom wodoru; R⁶ oznacza atom wodoru; -A-B- oznacza dwuwartościową grupę o wzorze -CH2-CH2- lub -CH=CH-; L oznacza atom wodoru.

4. Związek według zasttz. 1, stanowiący [1-[2-[4-(difluorometoksy)-3-[tettahydro-3--uranylo)oksy]fenylo]propylo]-1,3-dihydro-2H-imidazol-2-ilideno]cyjanamid i t1-t2-t4-(metoksy)-3-t(1,3-dihydro-2H-inden-2-ylo)oksy]-fenylo]propylo]-1,3-dihydro-2H-imidazol-2-ilideno]cyjanamid.

5. Komppoycjafarmaceutyyzna zza^^^^^^^casut^b^^nc^^ak^^y^nąi farmaceutyyznieddoussczzlny nośnik i/lub substancję pomocniczą, znamienny tym, że zawiera jako substancję aktywną terapeutycznie skuteczną ilość pochodnej 2-cyjanoiminoimidazolu o wzorze (I) określonej w zastrz. 1.

6. Pochodna 2-cyjanoiminoimidazolu o wzorze (I) określona w zastrz. 1 do stosowania jako lek.

7. Zactosuwncie ppcZo0naj2-ccjacaiminaimiddczlu o wnzrzz (I) dd \/\nCvnrzzcia I eeu uSżteuzc nego w leczeniu chorób atopowych lub astmatycznych.

8. Sppsśó vwC/^^^zc^^ 0P^cZo0nęj0-ccjacaiminaimiddczlu o ywz^^z (( okumulonajw zzctrz. 01 znamienny tym, że:

a) cyklizuje się związek pośredni o wzorze (II), w którym R1 do r6 mają znaczenie zdefiniowane w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji i w obecności kwasu, w wyniku czego tworzy się związek o wzorze (I-a-1);

b) ccyliznrasięzwiązzU ο^^ηΐ o ywz^^z (H^-1, w Otórym R¹dd R⁶, mafaznaczzuiezZdtiniowane w zastrz. 1

PL 194 673 B1 i P oznacza atom wodoru lub zabezpieczającą grupę trimetylosililową, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji i w obecności kwasu, w wyniku czego tworzy się związek o wzorze (I-a-1-1);

c) cykllzuje się związek pośredni o wzorze (III), w którym to wzorze R¹ do R⁶ mają znaczenie zdefiniowane w zastrz. 1, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w środowisku reakcji oraz w obecności cyjanokarbonimidoditionianu dimetylu lub N-cyjanokarbonimidanu difenylu, w wyniku czego tworzy się związek o wzorze (I-a-2);

d) poddaae sśę reakcjj m^t^lc^c^rc^^r^ic^^r^nyz\^i^^^^l< o wzorze (IV), w którym R¹ do R³ mają znaczenie zdefiniowane w zastrz. 1, a M oznacza jon metalu lub kompleksu metalicznego, korzystⁿi^e Li\ (MGB0+ B⁽OH⁾²⁺ tób S^CHs^ w środowisku rozpuszczalnika obojętnego w warunkach reakcji, z odpowiednią pochodną 2-cyjanoiminoimidazolu o wzorze (V), w którym R⁴ do R⁶, L i -A-B- mają znaczenie zdefiniowane w zastrz. 1, a W oznacza reaktywną grupę opuszczającą, korzystnie atom fluorowca;

oraz, jeżeli jest to pożądane, przekształca się związki o wzorze (I) jeden w drugi według znanych w tej dziedzinie techniki sposobów przeprowadzania transformacji, a następnie, jeżeli jest to pożądane, przekształca się związki o wzorze (I) w ich terapeutycznie aktywne, nietoksyczne kwaśne sole addycyjne za pomocą podziałania kwasem, lub w terapeutycznie aktywne, nietoksyczne zasadowe sole addycyjne za pomocą podziałania zasadą, albo, na odwrót, przekształca się kwaśną sól addycyjną w postać wolnej zasady za pomocą podziałania zasadą, lub przekształca się zasadową sól addycyjną w postać wolnego kwasu za pomocą traktowania kwasem; oraz, jeżeli jest to pożądane, otrzymuje się ich postacie stereochemicznie izomeryczne.