PL194085B1

PL194085B1 - Nowy zwiazek przeciwgrzybiczy, rozpuszczalny w wodzie azol, jego zastosowanie i sposób wytwarzania oraz kompozycja farmaceutyczna

Info

Publication number: PL194085B1
Application number: PL99344047A
Authority: PL
Inventors: Lieven Meerpoel; Leo Jacobus Jozef Backx; Der Veken Louis Jozef Elisabeth Van
Original assignee: Janssen Pharmaceutica Nv
Priority date: 1998-05-14
Filing date: 1999-05-06
Publication date: 2007-04-30
Also published as: WO1999058530A1; TW572899B; ATE238296T1; NO20005712L; DE69907171D1; CZ20004109A3; ZA200007459B; HK1032781A1; WO1999058529A1; HRP20000741A2; HRP20000741B1; NO319851B1; TWI259835B; EE200000651A; JP2002514645A; MY122147A; PT1077976E; HUP0102031A3; NO319760B1; EP1077976A1

Abstract

1. Nowy zwiazek przeciwgrzybiczy, rozpuszczalny w wodzie azol o wzorze (I): w którym: L oznacza grupe o wzorze (a): w którym: Alk oznacza C 1-6-alkanodyil; R 1 oznacza C 1-6-alkil podstawiony grupa hydroksylowa lub fenylowa; R 2 oznacza atom wodoru; R 6 i R 7 wziete razem tworza grupe dwuwartosciowa o wzorze -R 6 -R 7 -, w którym -R 6 -R 7 - oznacza: -CH=N- (ii) . D oznacza grupe o wzorze D 1: …………. PL PL PL

Description

RZECZPOSPOLITA

POLSKA

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 194085 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 344047 ⁽¹³⁾ (22) Data zgłoszenia: 06.05.1999 ^{(51) Int.Cl.}

C07D 405/14 (2006.01) (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: A61K 31/495 (2006.01)

06.05.1999, PCT/EP99/03242 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

18.11.1999, WO99/58529 PCT Gazette nr 46/99

Nowy związek przeciwgrzybiczy, rozpuszczalny w wodzie azol, jego zastosowanie i sposób wytwarzania oraz kompozycja farmaceutyczna

(30) Pierwszeństwo: 14.05.1998,EP,98201588.5	(73) Uprawniony z patentu: JANSSEN PHARMACEUTICA N.V.,Beerse,BE (72) Twórca(y) wynalazku: Lieven Meerpoel,Beerse,BE
(43) Zgłoszenie ogłoszono:	Leo Jacobus Jozef Backx,Beerse,BE
24.09.2001 BUP 20/01	Louis Jozef Elisabeth Van Der Veken, Beerse,BE
(45) O udzieleniu patentu ogłoszono:
30.04.2007 WUP 04/07	(74) Pełnomocnik: Elżbieta Ostrowska, POLSERVICE Kancelaria Rzeczników Patentowych Sp. z o.o.

(57)

1. Nowy związek przeciwgrzybiczy, rozpuszczalny w wodzie azol o wzorze (I):

w którym:

L oznacza grupę o wzorze (a):

R²

I !

—Alk—N—R (a) w którym:

Alk oznacza C1-6-alkanodyil;

R¹ oznacza C1-6-alkil podstawiony grupą hydroksylową lub fenylową;

R² oznacza atom wodoru;

R⁶ i R⁷ wzięte razem tworzą grupę dwuwartościową o wzorze -R⁶-R⁷-, w którym -R⁶-R⁷- oznacza: -CH=N- (ii)

D oznacza grupę o wzorze Di:.............

PL 194 085 B1

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest nowy związek przeciwgrzybiczy, rozpuszczalny w wodzie azol, jego zastosowania i sposób wytwarzania oraz kompozycja farmaceutyczna. Nowe związki charakteryzują się szerokim spektrum działania.

W krajach o umiarkowanym klimacie, ogólnoustrojowe zakażenia grzybicze u człowieka występują względnie rzadko i szereg grzybów, które mogą stać się patogenne, żyje zwykle w organizmie jako drobnoustrój komensalny lub występuje powszechnie w środowisku. W ciągu kilku ostatnich dekad jesteśmy świadkami powiększania się na całym świecie zasięgu licznych, ogólnoustrojowych zakażeń grzybiczych zagrażających życiu i obecnie są one głównym zagrożeniem dla wielu podatnych pacjentów, szczególnie tych już hospitalizowanych. Większość tego wzrostu może być związana z przedłużeniem życia pacjentów mających obniżoną odporność, jak również ze stałym stosowaniem środków przeciwbakteryjnych. Ponadto, zmienia się także flora typowa dla wielu powszechnie występujących zakażeń grzybiczych i stanowi to wyzwanie epidemiologiczne o wzrastającym znaczeniu. Do pacjentów o największym ryzyku zalicza się tych z upośledzoną odpornością, która albo jest bezpośrednim skutkiem immunosupresji spowodowanej lekami cytotoksycznymi albo zakażeniem wirusem HIV lub z drugiej strony tych osłabionych przez takie choroby jak nowotwór, ostra białaczka, inwazyjne zabiegi chirurgiczne lub przedłużone działanie środków przeciwbakteryjnych. Do najbardziej powszechnych ogólnoustrojowych zakażeń grzybiczych u ludzi zalicza się kandydozę, grzybicę kropidlakową, histoplazmozę, kokcydioidomikozę, drożdżycę południowoamerykańską, blasmykozę i kryptokokozę.

W leczeniu i profilaktyce ogólnoustrojowych zakażeń grzybiczych u pacjentów z obniżoną odpornością immunologiczną, stosuje się takie środki przeciwgrzybicze jak ketokonazol, itrakonazol i flukonazol. Jednakże, narasta problem oporności grzybów na niektóre z tych środków, szczególnie na te o względnie wąskim zasięgu działania, na przykład odporności na flukonazol. Co gorsze, z medycznych danych światowych wynika, że około 40% ludzi cierpiących na ciężkie, ogólnoustrojowe zakażenia grzybicze jest zdolnych w niewielkim stopniu lub całkowicie niezdolnych do ustnego przyjmowania leków. Ta niezdolność spowodowana jest faktem, że tacy pacjenci są w stanie śpiączki lub cierpią na ciężki niedowład żołądka. Dlatego też, stosowanie nierozpuszczalnych lub w niewielkim stopniu rozpuszczalnych środków przeciwgrzybiczych, takich jak itrakonazol, które są trudne do podawania dożylnego, jest niezwykle uciążliwe dla tej grupy pacjentów.

Środki przeciwgrzybicze dobrze rozpuszczalne w wodzie mogą także służyć do leczenia grzybicy paznokci. Od dawna pożądane jest leczenie grzybicy paznokci bezpośrednio przez paznokcie. Problemem, który następnie pojawia się, jest zapewnienie penetrowania przez środek przeciwgrzybiczy samego paznokcia i przestrzeni pod paznokciem. Mertin i Lippold (J. Pharm. Pharmacol. (1997), 49, strony 30-34) stwierdzili, że w celu doboru leków do stosowania miejscowego na płytce paznokcia, główną uwagę należy skoncentrować na rozpuszczalności związku w wodzie. Korzystny wpływ na maksymalny przepływ przez paznokieć ma zwiększenie rozpuszczalności w wodzie środka przeciwgrzybiczego. Oczywiście, skuteczność leczenia grzybicy paznokci bezpośrednio przez paznokcie, zależy także od siły działania środka przeciwgrzybiczego.

W konsekwencji tego, powstaje zapotrzebowanie na nowe środki przeciwgrzybicze, korzystnie o szerokim zasięgu działania przeciwgrzybiczego, przeciwko którym nie istnieje oporność i które można podawać dożylnie lub przez paznokcie. Korzystnie, środek przeciwgrzybiczy winien być dostępny także w postaci farmaceutycznej odpowiedniej do podawania doustnego. Umożliwi to lekarzowi kontynuowanie leczenia przy zastosowaniu tego samego leku, po tym gdy pacjent zostanie wyprowadzony ze stanu, który wymagał dożylnego podawania tego leku lub przez paznokcie.

W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych numer 4,267,179 ujawnia się heterocykliczne pochodne (4-fenylopiperazyn-1-yloaryloksymetylo-1,3-dioksolan-2-ylo)-metylo-1H-imidazoli oraz 1H1,2,4-triazoli, użytecznych jako środki przeciwgrzybicze. Ten opis patentowy obejmuje itrakonazol, który obecnie dostępny jest na całym świecie jako środek przeciwgrzybiczy o szerokim zasięgu działania.

W publikacji międzynarodowej numer WO 93/19061 ujawnia się stereospecyficzne izomery itrakonazolu [2R-[2a,4a,4(R*)]], [2R-[2a,4a,4(S*)]], [2S-[2a,4a,4(S*)]] oraz [2S-[2a,4a,4(R*))], które jak się uważa charakteryzują się większą rozpuszczalnością w wodzie niż ich odpowiednie mieszaniny diastereoizomeryczne.

PL 194 085 B1

W publikacji międzynarodowej numer WO 95/19983 ujawnia się pochodne [[4-[4-(4-fenylo-1-piperazynylo)fenoksymetylo]-1,3-dioksolan-2-ylo]metylo]-1H-imidazoli i 1H-1,2,4-triazoli, podobnych strukturalnie do niektórych związków według obecnego wynalazku, które jak się uważa są rozpuszczalnymi w wodzie środkami przeciwbakteryjnymi.

W publikacji międzynarodowej numer WO 95/17407 ujawnia się środki przeciwgrzybicze na bazie tetrahydrofuranu, jak również w publikacjach międzynarodowych numer WO 96/38443 oraz numer WO 97/00255. W tych ostatnich dwóch publikacjach ujawnia się środki przeciwgrzybicze na bazie tetrahydrofuranu, które jak się uważa są rozpuszczalne w środowisku wodnym i/lub mające zdolność tworzenia zawiesin w środowisku wodnym nadającym się do podawania dożylnego i które posiadają podstawniki ulegające łatwo przekształceniu in vivo w grupy hydroksy.

Saksena i inni, ujawniają w Bioorg. Med. Chem. Lett. (1995), 5(2), strony 127-132, azolowe środki przeciwgrzybicze na bazie tetrahydrofuranu, takie jak (3R-cis)-4-[4-[4-[4-[[5-(2,4-difluorofenylo)tetrahydro-5-(1H-1,2,4-triazol-1-ilometylo)-3-furanylo)metoksy]fenylo]-1-piperazinylo]-fenylo]-2-[2-(dimetyloamino)etylo]-2,4-dihydro-3H-1,2,4-triazol-3-on. Saksena i inni stwierdzają, że ten azol w porównaniu z SCH 51048 wykazywał znacznie niższą aktywność jako środek przeciwgrzybiczy.

Nieoczekiwanie, związki według wynalazku są silnymi środkami przeciwgrzybiczymi o szerokim zasięgu działania, charakteryzującymi się dobrą rozpuszczalnością w wodzie.

Przedmiotem wynalazku jest związek o wzorze (I):

w którym:

L oznacza grupę o wzorze (a):

—-Alk—N—R¹ (a) w którym:

Alk oznacza C1-6-alkanodyil;

R¹ oznacza C1-6-alkil podstawiony grupą hydroksylową lub fenylową;

R² oznacza atom wodoru;

R⁶i R⁷ wzięte razem tworzą grupę dwuwartościową o wzorze

-R⁶-R⁷-, w którym -R⁶-R⁷- oznacza:

-CH=N- (ii),

D oznacza grupę o wzorze D1:

w którym:

X oznacza N

PL 194 085 B1

R⁴ oznacza atom fluorowca; i

R⁵ oznacza atom fluorowca;

jego sól addycyjna dopuszczona do stosowania w farmacji oraz jego stereochemiczna postać izomeryczna.

Korzystny jest związek według wynalazku, w którym Alk oznacza 1,2-etanodyil, 1,2-propanodyil, 2,3-propanodyil, 1,2-butanodyil, 3,4-butanodyil, 2,3-butanodyil, 2,3-pentanodyil lub 3,4-pentanodyil.

Korzystny jest związek według wynalazku, w którym L oznacza grupę o wzorze (a-1):

w którym:

Alk oznacza 2,3-butanodyil, 2,3-pentanodyil lub 3,4-pentanodyil;

Z¹ oznacza fenyl, fenylometyl, izopropyl lub tert-butyl;

Z² oznacza atom wodoru, metyl lub hydroksymetyl.

Korzystny jest związek według wynalazku, który jest związkiem stereochemicznie czystym.

Innym aspektem wynalazku jest wyżej określony związek o wzorze (I) przeznaczony do stosowania jako lek.

Wynalazek dotyczy także zastosowania wyżej określonego związku o wzorze (I), do wytwarzania leku do leczenia zakażeń spowodowanych przez grzyby.

Dalszym aspektem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca nośnik dopuszczony do stosowania w farmacji oraz składnik aktywny, która według wynalazku zawiera jako składnik aktywny leczniczo skuteczną ilość wyżej określonego związku o wzorze (I).

Dalszym aspektem wynalazku jest sposób wytwarzania wyżej określonego związku o wzorze (I), w którym D i L posiadają wyżej określone znaczenie, a R⁶ oraz R⁷ posiadają wyżej określone znaczenie z wyłączeniem atomu wodoru, przy czym te podstawniki R⁶ i R⁷ są określone jako podstawniki R⁶' i R⁷' oraz ten związek jest określony jako związek o wzorze (I'), który według wynalazku polega na tym, że:

a) związek pośredni o wzorze (II), w którym D ma wyżej określone znaczenie, a W¹ oznacza odpowiednią grupę opuszczającą, poddaje się reakcji ze związkiem pośrednim o wzorze (III), w którym R^6' i R^7' i L mają wyżej określone znaczenie, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji i w obecności odpowiedniej zasady;

b) związek pośredni o wzorze (IV), w którym D, R^6' i R^7' mają wyżej określone znaczenie, poddaje się reakcji N-alkilowania ze związkiem pośrednim o wzorze (V), w którym L ma wyżej określone znaczenie, a W² jest odpowiednią grupą opuszczającą i w którym pierwszorzędowe i drugorzędowe aminy w podstawniku L, jeżeli są obecne, są zabezpieczone przez grupę zabezpieczającą P, która jest C1-4-alkiloksykarbonylem, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji i w obecności odpowiedniej zasady;

i w przypadku gdy podstawnik L został zabezpieczony, odbezpiecza się następnie podstawnik L z zastosowaniem znanej w tej dziedzinie metody odbezpieczania;

PL 194 085 B1

c) związek pośredni o wzorze (VI), w którym D, R⁶', R⁷' i Alk mają wyżej określone znaczenie, ₃ aW³ oznacza odpowiedniągrupę opuszczającą, poddaje się reakcji ze związkiem pośrednim o wzorze (VII), w którym R¹ i R^{i, 2} mają wyżej określoneznaczenie, lub NaN3, ewentualnie w obecności odpowiedniej zasady i ewentualnie w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, otrzymując tym sposobem związek o wzorze (I'), w którym L oznacza grupę o wzorze (a);

i, w razie potrzeby, przekształca się związki o wzorze (I') jeden w drugi, stosując znane w tej dziedzinie metody transformacji; i dodatkowo, w razie potrzeby, przekształca się związek o wzorze (I') w aktywną leczniczo nietoksyczną sól addycyjną z kwasem, w wyniku działania kwasu lub odwrotnie, przekształca się postać soli addycyjnej z kwasem w wolną zasadę przez obróbkę środkami alkalicznymi; iw razie potrzeby, sporządza się ich stereochemiczne odmiany izomeryczne.

Jak to użyto w powyższych definicjach i w dalszym ciągu niniejszego opisu: atom fluorowca oznacza atom fluoru, atom chloru, atom bromu i atom jodu; określenie C1-4-alkil obejmuje nasycone grupy węglowodorowe o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, zawierające od 1do 4 atomów węgla, takie jak na przykład metyl, etyl, propyl, butyl i tym podobne; określenie C1-6-alkil obejmuje nasycone grupy węglowodorowe o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, zdefiniowane dla C1-4-alkilu, jakrównież jego wyższe homologi zawierające 5 lub 6 atomów węgla, takie jak na przykład pentyl lub heksyl; określenie C1-6-alkanodyil obejmuje nasycone, dwuwartościowe grupy węglowodorowe o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, zawierające od 1 do 6 atomów węgla, takie jak na przykład metylen,

1.2- etanodyil, 1,3-propanodyil, 1,4-butanodyil, 1,5-pentanodyil, 1,6-heksanodyil, 1,2-propanodyil,

1.2- butanodyil, 2,3-butanodyil i tym podobne.

Wymienione powyżej określenie sole addycyjne dopuszczone do stosowania w farmacji oznacza aktywne leczniczo, nietoksyczne, postacie soli addycyjnych z kwasem, które mogą tworzyć związki o wzorze (I). Te ostatnie można z łatwością otrzymać w wyniku działania na postać zasady takimi odpowiednimi kwasami jak kwasy nieorganiczne, takie jak na przykład: kwasy fluorowcowodorowe, na przykład kwas chlorowodorowy, bromowodorowy i tym podobne; kwas siarkowy; kwas azotowy; kwas fosforowy i tym podobne; albo kwasy organiczne, takie jak na przykład: kwas octowy, kwas propionowy, kwas hydroksyoctowy, kwas 2-hydroksypropionowy, kwas 2-oksopropionowy, kwas szczawiowy, kwas malonowy, kwas bursztynowy, kwas maleinowy, kwas fumarowy, kwas jabłkowy, kwas winowy, kwas 2-hydroksy-1,2,3-propanotrikarboksylowy, kwas metanosulfonowy, kwas etanosulfonowy, kwas benzenosulfonowy, kwas 4-metylo-benzenosulfonowy, kwas cykloheksanoamidosulfonowy, kwas 2-hydroksybenzoesowy, kwas 4-amino-2-hydroksybenzoesowy i tym podobne kwasy. Odmiennie, postać soli można przekształcić w postać wolnej zasady przez działanie alkaliami.

Związki o wzorze (I) zawierające protony kwasowe można przekształcić w ich aktywne leczniczo postacie soli addycyjnych z nietoksycznym metalem lub aminą, przez działanie odpowiednich,

PL 194 085 B1 organicznych lub nieorganicznych zasad. Do odpowiednich postaci soli zasadowych zalicza się na przykład: sole amonowe; sole metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych, na przykład sole litu, sodu, potasu, magnezu, wapnia i tym podobne; sole z takimi zasadami organicznymi jak na przykład benzatyna, N-metylo-D-glukamina, 2-amino-2-hydroksymetylo-1,3-propanodiol i hydrabamina oraz sole z takimi aminokwasami jak na przykład arginina, lizyna i tym podobne. Odmiennie, postać soli można przekształcić w postać wolnego kwasu przez działanie kwasem.

Określenie sól addycyjna obejmuje także hydraty i postacie addycyjne z rozpuszczalnikiem, które mogą tworzyć związki o wzorze (I). Do przykładów takich postaci zalicza się hydraty, alkoholaty itym podobne.

Użyte w niniejszym określenie stereochemiczne postacie izomeryczne odnosi się do wszystkich możliwych postaci stereoizomerycznych, w jakich mogą występować związki o wzorze (I) i tym samym obejmuje także wszystkie enancjomery, mieszaniny enancjomeryczne i mieszaniny diastereoizomeryczne. Jeżeli nie wspomniano lub wskazano inaczej, nazwa chemiczna związków oznacza mieszaninę wszystkich możliwych stereochemicznych postaci izomerycznych, które to mieszaniny obejmują wszystkie diastereoizomery i enancjomery podstawowej struktury cząsteczkowej. To samo odnosi się do półproduktów opisanych w niniejszym, które używa się do otrzymania produktów końcowych o wzorze (I).

Czyste postacie stereoizomeryczne związków i półproduktów, jakie wymieniono w niniejszym, są zdefiniowane jako izomery w zasadzie wolne od innych postaci enancjomerycznych lub diastereoizomerycznych tej samej, podstawowej struktury cząsteczkowej tych związków i półproduktów. Szczególnie, określenie stereoizomerycznie czysty, które jest równoważne określeniu chiralnie czysty, dotyczy związków lub półproduktów posiadających nadmiar stereoizomeryczny wynoszący co najmniej 80% (to znaczy minimum 90% jednego izomeru i maksimum 10% drugiego, możliwego izomeru) aż do nadmiaru stereoizomerycznego wynoszącego 100% (to znaczy 100% jednego izomeru i braku innego), dokładniej związków lub półproduktów posiadających nadmiar stereoizomeryczny wynoszący od 90% aż do 100%, jeszcze bardziej dokładnie posiadających nadmiar stereoizomeryczny wynoszący od 94% aż do 100% i najdokładniej posiadających nadmiar stereoizomeryczny wynoszący od 97% aż do 100%. Określenia enancjomerycznie czysty i diastereoizomerycznie czysty należy rozumieć podobnie, lecz wtedy dotyczą odpowiednio nadmiaru enancjomerycznego i nadmiaru diastereoizomerycznego omawianej mieszaniny.

Określenie cisi trans stosuje się w niniejszym zgodnie z nomenklaturą Chemical Abstracts i dotyczy pozycji podstawników we fragmencie pierścieniowym, dokładniej w pierścieniu tetrahydrofuranowym związków o wzorze (I). Na przykład, gdy ustala się konfigurację cis lub trans pierścienia tetrahydrofuranowego w grupie o wzorze (D1), bierze się pod uwagę podstawnik o najwyższym pierwszeństwie na atomie węgla w pozycji 2 pierścienia tetrahydrofuranowego i podstawnik o najwyższym pierwszeństwie na atomie węgla w pozycji 4 pierścienia tetrahydrofuranowego (pierwszeństwo podstawnika określa się zgodnie z regułami kolejności Cahna, Ingolda i Preloga). Gdy te dwa podstawniki o najwyższym pierwszeństwie znajdują się po tej samej stronie pierścienia, to konfigurację określa się jako cis, jeżeli nie, to konfigurację określa się jako trans.

Wszystkie związki o wzorze (I) zawierają co najmniej dwa centra asymetrii, które mogą mieć konfigurację R lub S. Użyte w niniejszym deskryptory stereochemiczne, wskazują konfigurację stereochemiczną każdego z dwóch lub większej ilości centrów asymetrii i są zgodne z nomenklaturą Chemical Abstracts.

W przypadku niektórych związków o wzorze (I) i związków pośrednich (półproduktów) użytych do ich otrzymywania, absolutna konfiguracja stereochemiczna nie została doświadczalnie określona. W tych przypadkach postać stereoizomeryczna, która została pierwsza wyizolowana jest oznaczona jako A a druga jako B, bez dodatkowego odniesienia się do aktualnej konfiguracji stereochemicznej. Jednakże, te postacie stereoizomeryczne A i B mogą być niejednoznacznie scharakteryzowane przez na przykład ich skręcalność optyczną, ponieważ w przypadku A i B istnieje powiązanie enancjomeryczne. Specjalista jest w stanie wyznaczyć konfigurację absolutną takich związków, z zastosowaniem znanych metod z tej dziedziny, na przykład metodą dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego. W przypadku A i B, które są mieszaninami stereoizomerycznymi, można je dalej rozdzielać, w celu wydzielenia odpowiednio pierwszych frakcji oznaczonych jako A1 i B1 oraz drugich frakcji oznaczonych jako A2 i B2, bez dodatkowego odniesienia się do aktualnej konfiguracji stereochemicznej.

PL 194 085 B1

Ilekroć w niniejszym użyte jest określenie związki o wzorze (I), to należy rozumieć, że obejmuje ich sole addycyjne dopuszczone do stosowania w farmacji oraz ich stereochemiczne postacie izomeryczne.

₁

Wyżej przedstawioną reakcję związku pośredniego o wzorze (II), w którym W¹ oznacza odpowiednią grupę opuszczającą, taką jak na przykład atom fluorowca, na przykład atom jodu, grupę arylosulfonyloksy lub grupę alkanosulfonyloksy, na przykład grupę p-toluenosulfonyloksy, grupę naftylosulfonyloksy lub grupę metanosulfonyloksy, ze związkiem pośrednim o wzorze (III), prowadzi się w rozpuszczalniku obojętnym dla reakcji, korzystnie, N,N-dimetyloformamidzie, N,N-dimetyloacetamidzie, 1-metylo-2-pirolidonie, 1,3-dimetylo-2-imidazolidynonie, sulfolanie lub tym podobnych, oraz w obecności odpowiedniej zasady, takiej jak na przykład wodorotlenek sodu lub wodorek sodu.

W tym i następnych sposobach otrzymywania, produkty reakcji można wydzielać ze środowiska reakcji i w razie potrzeby można oczyszczać ogólnie znanymi metodami w tej dziedzinie, takimi jak na przykład ekstrakcja, krystalizacja, rozcieranie na proszek i chromatografia. Szczególnie, stereoizomery można wydzielać metodą chromatograficzną, z użyciem chiralnej fazy stacjonarnej, takiej jak na przykład Chiralpak AD (3,5-dimetylofenylokarbaminian amylozy) lub Chiralpak AS, które można zakupić w firmie Daicel Chemical Industries, Ltd, Japonia.

Wyżej przedstawioną reakcję N-alkilowania związku pośredniego o wzorze (IV) związkiem po₂ średnim o wzorze (V), w którym W² oznacza odpowiednią grupę opuszczającą, taką jak na przykład atom fluorowca i w którym reaktywne grupy aminowe w grupie L, takie jak aminy pierwszorzędowe i drugorzędowe, w przypadku, gdy są obecne, są zabezpieczone grupą zabezpieczającą P, taką jak na przykład C1-4-alkiloksykarbonyl, prowadzi się w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, takiego jak na przykład dimetylosulfotlenek i w obecności takiej zasady jak na przykład wodorotlenek potasu. W przypadku, gdy podstawnik L był zabezpieczony, to w celu otrzymania związku o wzorze (I*) można stosować, po przeprowadzeniu reakcji W-alkilowania, znane w tej dziedzinie techniki odbezpieczania.

₃

Wyżej przedstawioną reakcję związku pośredniego o wzorze (Vi), w którym W³ jest odpowiednią grupą opuszczającą, taką jak na przykład atom fluorowca, grupa arylosulfonyloksy lub grupa alkanosulfonyloksy, na przykład grupa p-toluenosulfonyloksy, grupa naftylosulfonyloksy lub grupa metanosulfonyloksy, ze związkiem pośrednim o wzorze (Vii), prowadzi się ewentualnie w obecności odpowiedniej zasady, takiej jak na przykład węglan sodu lub węglan potasu, trietyloamina i tym podobne i ewentualnie w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, korzystnie W,W-dimetyloformamidu, W,W-dimetyloacetamidu, 1-metylo-2-pirolidonu, 1,3-dimetylo-2-imidazolidynonu, sulfolanu lub tym podobnych.

Związki o wzorze (i), w którym co najmniej jeden z podstawników R⁶ lub R⁷ jest atomem azotu, przy czym R⁶ i R⁷ są określone przez R^6” i R^7” i te związki są określone przez (i”), można otrzymać prowadząc reakcję zgodnie ze schematem 1.

PL 194 085 B1

Zgodnie ze schematem 1, półprodukty o wzorze (VIII-a), w którym NP2 oznacza aminową grupę zabezpieczającą, w której P jest na przykład C1-4-alkiloksykarbonylem, albo funkcjonalną pochodną NP2 taką jak na przykład grupę nitrową, poddaje się reakcji z półproduktem o wzorze (II) stosując procedurę postępowania podaną przy otrzymywaniu związków o wzorze (l·). Tak otrzymane półprodukty o wzorze (VIII-b) można odbezpieczyć, stosując sposoby odbezpieczania znane w tej dziedzinie, otrzymując dzięki temu pochodną aminową o wzorze (VIII-c). Pochodne aminowe o wzorze (VIII-c) można następnie reagować z chloromrówczanem fenylu lub z jego funkcjonalną pochodną. W celu otrzymania związków o wzorze (I), w którym R⁶ oznacza C1-4-alkil, pochodne aminowe o wzorze (VIII-c) można najpierw reagować ze związkiem o wzorze C1-4-alkil-W⁴, w którym W⁴ jest odpowiednią grupą opuszczającą, takąjak na przykład atom fluorowca i następnie poddać reakcji z chloromrówczanem metylu. Tak otrzymane półprodukty owzorze (VIII-e) można reagować z półproduktem o wzorze (IX), w którym reaktywne grupy aminowe podstawnika L, takie jak pierwszorzędowe i drugorzędowe aminy, w przypadku gdy są obecne, są zabezpieczone grupą zabezpieczającą P, taką jak na przykład C1-4-alkiloksy-karbonyl. Odpowiednio, reaktywna grupa aminowa może być następnie odbezpieczona z zastosowaniem sposobów odbezpieczania znanych w tej dziedzinie, w celu otrzymania żądanego związku o wzorze (I).

Związki o wzorze (I) można także przekształcać jedne w drugie, stosując znane w tej dziedzinie sposoby transformacji.

Na przykład, związki o wzorze (l·), w którym L oznacza grupę o wzorze (b), które to związki są oznaczone jako związki o wzorze (Γ-b), można otrzymać stosując znane w tej dziedzinie metody acylowania, na przykład te opisane w książce M. Bondaszky p.t. Principles of Peptide Synthesis, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 1984.

PL 194 085 B1

W szczególnej procedurze acylowania wykorzystuje się acylowanie związku o wzorze (Γ-a), w którym R¹ oznacza atom wodoru, które to związki są oznaczone jako związki o wzorze (I^z-a-1), zpółproduktem o wzorze (X-b), w którym W⁵ oznacza odpowiednią grupę opuszczającą, taką jak na przykład atom fluorowca lub grupę hydroksy, w obecności takiej odpowiedniej zasady jak na przykład wodorowęglan sodu lub N,N-dimetyloaminopirydyna, albo z jego funkcjonalną pochodną, przy czym reakcję prowadzi się w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, takiego jak na przykład dichlorometan, dichloroetan, tetrahydrofuran lub tym podobne.

₅

W przypadku gdy W⁵oznacza grupę hydroksy, może być dogodne aktywowanie kwasu karboksylowego o wzorze (X-b), przez dodanie takiego diimidu jak na przykład W,W-dicykloheksylokarbodiimid, 1-(3-dimetyloaminopropylo)-3-etylokarbodiimid albo ich funkcjonalne pochodne. Odmiennie, kwas karboksylowy można aktywować przez dodanie karbonylodiimidazolu albo jego funkcjonalnej pochodnej.

W przypadku gdy stosuje się czysty chiralnie półprodukto wzorze (X-b), można przeprowadzić szybkie i wolne od tworzenia się enancjomerów sprzęgania, poprzez dodaniehydroksybenzotriazolu, heksafluorofosforanubenzotriazoliloksytris(dimetyloamino)fosfoniowego,heksafluorofosforanu tetrapirolidynofosfoniowego, heksafluorofosforanu bromotripirolidynofosfoniowego albo ich funkcjonalnej pochodnej (D. Hudson, J. Org. Chem.,1988, 53, strona 617 i1999 Novabiochem catalogue & peptide Synthesis Handbook).

Do otrzymywania związków o wzorze (Γ), w którym L oznacza grupę o wzorze (c), można stosować analogiczną procedurę acylowania jak w przypadku otrzymywania związków o wzorze (I'-b), przy czym te związki oznacza się jako związki o wzorze (Γ-c). W tej analogicznej reakcji, półprodukt owzorze (X-b) jest zastąpiony przez węglan o wzorze C1-4-alkil-O-C(=O)-O-R¹ (X-c-1), chloromrówczan o wzorze Cl-C(=O)-O-R¹ (X-c-2) lub C1-4-alkil-O-C(=O)-O-C-(=O)-O-C1-4-alkil (X-c-3).

Do otrzymywania związków o wzorze (Γ), w którym L oznacza grupę o wzorze (d), można stosować analogiczną procedurę acylowania jak w przypadku otrzymywania związków o wzorze (Γ-b), przy czym te związki oznacza się jako związki o wzorze (Γ-d). W tej analogicznej reakcji, półprodukt owzorze (X-b) jest zastąpiony przez izocyjanian o wzorze O=C=N-R¹(X-d-1), izotiocyjanian o wzorze S=C=N-R¹ (X-d-2), fenylokarbaminian o wzorze fenyl-O-C(=O)-NR¹R² (X-d-3), fenylotiokarbaminian owzorze fenyl-O-C(=S)-NR¹R²(X-d-4) lub półprodukt o wzorze C1-4-alkil-S-C-(NR²)-NR¹R² (X-d-5).

Związki o wzorze (T-a-1) można także W-alkilować w warunkach redukujących z użyciem aldehydu lub ketonu o wzorze R^1aC(=O)R^1b (XI), w którym R^1a i R^1b są tak zdefiniowane, że grupa

1a 1b 1

-CHR R mieści się w definicji grupy R i dzięki temu tworzą się związki o wzorze (K-a-2). To W-alkilowanie w warunkach redukujących można przeprowadzić w rozpuszczalniku obojętnym dla reakcji, takim jak na przykład toluen, metanol, tetrahydrofuran albo w ich mieszaninie i w obecności takiego środka redukującego jak na przykład borowodorek, na przykład borowodorek sodu, borowodorek cynku, borowodorek litu, cyjanoborowodorek sodu lub triacetoksyborowodorek sodu. Gdyjako środek redukujący stosuje się borowodorek, to może być wygodne zastosowanie katalizatora, takiego jak na przykład izopropanolan tytanu(IV), jak to opisano w J. Org. Chem.,1990, 55, strony 2552-2554. Również, jako środek redukujący można dogodnie zastosować wodór, w połączeniu z odpowiednim katalizatorem, takim jak na przykład pallad na węglu lub platyna na węglu. Tworzenie się zasady Schiffa, w pierwszym etapie W-alkilowania w warunkach redukujących, można zintensyfikować przez

PL 194 085 B1 dodanie do mieszaniny reakcyjnej odpowiedniego reagenta, takiego jak na przykład tert-butolan glinu, tlenek wapnia, wodorek wapnia lub alkoholan tytanu(IV), na przykład izopropanolan tytanu(IV) lub n-butanolan tytanu(IV). Do mieszaniny reakcyjnej można także dodać odpowiednią truciznę katalizatora, taką jak na przykład tiofen, butanotiol lub mieszaninę chinolina-siarka, dla zapobieżenia niepożądanemu, dalszemu uwodornieniu pewnych grup funkcyjnych w reagentach i produktach reakcji. Mieszanie i ewentualnie podwyższone temperatury i/lub ciśnienie może zwiększyć szybkość reakcji.

Związki o wzorze (I¢), w którym L oznacza grupę o wzorze (a) i R¹ oznacza grupę -CH₂-CH (OH) podstawnik, w której podstawnik należy do grupy podstawników Ci-4-alkilu w definicji grupy Rⁱ, które to związki są oznaczone jako związki o wzorze (i'-a-3), można otrzymać w reakcji półproduktu o wzorze (T-a-1) z epoksydem o wzorze (XII), w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, takiego jak na przykład 2-propanol.

Związki o wzorze (I) zawierające fragment C1-4-alkiloksykarbonyloaminowy, można przekształcić w związki o wzorze (I) zwierające odpowiedni fragment aminowy, stosując znane metody w tej dziedzinie, takie jak na przykład reakcja w dichlorometanie i w obecności kwasu trifluorooctowego.

Związki o wzorze (Γ) zawierające aminę pierwszorzędową, można monometylować przez, po pierwsze zabezpieczenie aminy pierwszorzędowej odpowiednią grupą zabezpieczającą taką jak na przykład aryloalkil, na przykład benzyl i z kolei metylowanie aminy drugorzędowej z zastosowaniem znanych w tej dziedzinie metod metylowania, takich jak na przykład reakcja z paraformaldehydem. Otrzymaną w ten sposób aminę trzeciorzędową można odbezpieczyć stosując znane w tej dziedziniemetody odbezpieczania, na przykład poprzez reakcję z wodorem w tetrahydrofuranie lub metanolu i w obecności takiego katalizatora jak na przykład pallad na węglu, otrzymując w ten sposób metylowaną aminę drugorzędową.

Związki o wzorze (I) można także przekształcić w odpowiedni N-tlenek, postępując w znany sposób prowadzący do przekształcenia azotu trójwartościowego w postać N-tlenku. Tę reakcję

N-utleniania można zwykle przeprowadzić przez reagowanie substratu o wzorze (I) z odpowiednim, organicznym lub nieorganicznym nadtlenkiem. Do odpowiednich nadtlenków nieorganicznych zalicza

PL 194 085 B1 się na przykład nadtlenek wodoru, nadtlenki metalu alkalicznego lub metalu ziem alkalicznych, na przykład nadtlenek sodu i nadtlenek potasu. Do odpowiednich nadtlenków organicznych można zaliczyć na przykład takie kwasy peroksy jak na przykład kwas benzenoperoksykarboksylowy lub kwas benzenoperoksykarboksylowy podstawiony fluorowcem, na przykład kwas 3-chlorobenzenoperoksykarboksylowy, kwasy alkanoperoksykarboksylowe takie jak na przykład kwas nadoctowy, alkilowodoronadtlenki takie jak na przykład wodoronadtlenek tert-butylu. Do odpowiednich rozpuszczalników zalicza się na przykład wodę, niższe alkanole, na przykład etanol i tym podobne, węglowodory, na przykład toluen, ketony, na przykład 2-butanon, węglowodory fluorowcowane, na przykład dichlorometan oraz mieszaniny takich rozpuszczalników.

Niektóre półprodukty i substraty użyte do przeprowadzenia powyższych reakcji są dostępne w handlu lub można je zsyntetyzować, stosując procedury opisane gdzie indziej, na przykład w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych numer 4,791,111, 4,931,444 oraz numer 4,267,179, w publikacjach międzynarodowych numer WO 95/17407, WO 96/38443 oraz numer WO 97/00255 i w europejskim zgłoszeniu patentowym numer EP-A-0,318,214. Pewne metody otrzymywania półproduktów według obecnego wynalazku są opisane w dalszym ciągu niniejszego.

Na przykład półprodukty o wzorze (iii), w którym L oznacza grupę o wzorze (a), które to półprodukty są oznaczone jak półprodukty o wzorze (iii-a), można otrzymać w wyniku aminowania w warunkach redukujących zawierającego grupę karbonylową półproduktu o wzorze (Xiii), w którym grupa Alk=O odpowiada grupie Alk podstawionej grupą okso, z półproduktem o wzorze (Vii), prowadząc reakcję w taki sam sposób jak to opisano dla W-alkilowania w warunkach redukujących związków o wzorze (I'-a-1) z półproduktem o wzorze (XI).

Powyższą reakcję można przeprowadzić z substratami chiralnie czystymi, stosując procedury reakcji stereoselektywnej i otrzymując dzięki temu chiralnie czyste półprodukty o wzorze (III-a). Na przykład, stereoselektywne aminowanie w warunkach redukujących chiralnie czystej postaci półproduktu o wzorze (XIII) z chiralnie czystą postacią związku o wzorze (VII), może być reakcja z zastosowaniem, jako środka redukującego, wodoru wobec palladu na węglu, w obecności roztworu tiofenu i izopropanolanu tytanu(IV). Otrzymane formy stereoizomeryczne można rozdzielać z zastosowaniem metod chromatograficznych lub innych znanych w tej dziedzinie.

Może być także wygodne przeprowadzenie powyższej reakcji z zastosowaniem pochodnych alkilofenoksy półproduktów o wzorze (XIII).

Półprodukty o wzorze (Ill-a), w którym R¹ oznacza arylo-C1-6-alkil można redukować stosując znane w tej dziedzinie metody redukcji, takie jak na przykład redukcja wodorem w obecności palladu na węglu aktywnym, otrzymując w wyniku półprodukty o wzorze (Ill-a), w którym R¹ oznacza atom wodoru, które to półprodukty są określane jako półprodukty o wzorze (III-a-1).

PL 194 085 B1

Te półprodukty o wzorze (III-a-1) można przekształcać w półprodukty o wzorze (III), w którym L oznacza grupę o wzorze (b), (c) lub (d), które to półprodukty są określone jako półprodukty o wzorze odpowiednio (Ill-b), (III-c) lub (III-d), stosując znane w tej dziedzinie sposoby acylowania, na przykład takie jakie opisano w książce M. Bondaszky p.t. Principles of Peptide Synthesis, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 1984 i w 1999 Novabiochem catalogue & peptide Synthesis Handbook.

Również amidy o wzorze (III-b) można hydrolizować stosując odpowiednie kwasy, takie jak na przykład kwas chlorowodorowy, otrzymując w ten sposób półprodukty o wzorze (III-a-1).

Czyste postacie stereoizomeryczne związków i półproduktów według tego wynalazku można otrzymać, stosując znane w tej dziedzinie metody postępowania. Diastereoizomery można wydzielać stosując metody rozdzielania fizycznego, takie jak krystalizacja selektywna i techniki chromatograficzne, na przykład chromatografia cieczowa z zastosowaniem chiralnych faz stacjonarnych. Enancjomery można oddzielać od siebie metodą krystalizacji selektywnej ich soli diastereoizomerycznych z kwasami optycznie czynnymi. Odmiennie, enancjomery można rozdzielać stosując techniki chromatograficzne, stosując chiralne fazy stacjonarne. Te czyste postacie stereoizomeryczne można także otrzymywać z odpowiednio czystych postaci stereoizomerycznych właściwych substratów, z tym zastrzeżeniem, że reakcja zachodzi stereoselektywnie lub stereospecyficznie. Korzystnie, jeżeli pożądany jest określony stereoizomer, to ten związek powinien być syntetyzowany z zastosowaniem stereoselektywnych lub stereospecyficznych metod otrzymywania. W metodach tych powinno się korzystnie stosować chiralnie czyste substraty. Postacie stereoizomeryczne związków o wzorze (I) mieszczą się oczywiście w zakresie wynalazku.

Chiralnie czyste postacie związków o wzorze (I) tworzą korzystną grupę związków. Dzieje się tak dlatego, ponieważ chiralnie czyste postacie półproduktów o wzorze (II), (III) i (VI), ich postacie N-tlenkowe oraz ich sole addycyjne są szczególnie użyteczne przy otrzymywaniu chiralnie czystych związków o wzorze (I). Przy otrzymywaniu związków o wzorze (I), o odpowiedniej konfiguracji, użyteczne są także mieszaniny enancjomeryczne i mieszaniny diastereoizomeryczne półproduktów o wzorze (II), (III) i (VI). Te chiralnie czyste postacie jak również mieszaniny enancjomeryczne i diastereoizomeryczne półproduktów o wzorze (III) uważa się za nowe.

Specyficzny sposób otrzymywania półproduktów o wzorze (Ill-a), w którym R¹ i R² oznaczają atom wodoru oraz Alk oznacza grupę -CH(CH³)-CH(CH³)-, w której obydwa atomy węgla posiadają konfigurację S, które to półprodukty są określone jako półprodukty (SS) (III-a-2), albo ich analogów alkoksyfenylowych, jest przedstawiony na schemacie 2a.

PL 194 085 B1

Reakcję półproduktu o wzorze (XIV) z (4R-trans)-4,5-dimetylo-2,2-diokso-1,3,2-dioksatiolanem można przeprowadzić w odpowiednim rozpuszczalniku, korzystnie w takim aprotonowym rozpuszczalniku polarnym jak na przykład dimetyloacetamid lub N,N-dimetyloformamid i w obecności takiej zasady jak na przykład tert-butanolan potasu, wodorotlenek potasu lub wodorek potasu. Z kolei, do mieszaniny reakcyjnej można dodać taki kwas jak kwas siarkowy, otrzymując w wyniku półprodukt o wzorze (SR) (XV), w którym fragment 2-hydroksy-1-metylopropylowy ma postać odmiany erytro. Następnie, atom węgla niosący funkcję alkoholową tego fragmentu 2-hydroksy-1-metylopropylowego poddaje się epimeryzacji i ulega korzystnie inwersji w 100%, co prowadzi do uzyskania półproduktu (SS) (XVII), w którym fragment 2-hydroksy-1-metylopropylowy ma postać odmiany treo. Dogodne są dwa sposoby postępowania.

W pierwszym sposobie postępowania, wykorzystuje się przekształcenie funkcji alkoholowej w odpowiednią grupę opuszczającą O-LG przez, na przykład, derywatyzację grupy hydroksy za pomocą takiego kwasu organicznego jak np. kwas sulfonowy, na przykład kwas p-toluenosulfonowy lub kwas metanosulfonowy, otrzymując w wyniku półprodukt o wzorze (SR) (XVI). Atom węgla niosący grupę opuszczającą w tym półprodukcie (SR) (XVI) można z kolei poddać epimeryzacji, korzystnie ze 100% inwersją, w reakcji typu SN2 z odpowiednim reagentem nukleofilowym, takim jak na przykład NaN3, który następnie można redukować do aminy pierwszorzędowej o wzorze (SS) (XVII). Odmien14

PL 194 085 B1 nie, do otrzymania aminy pierwszorzędowej o wzorze (SS) (XVII) można zastosować syntezę Gabriela, jej modyfikację Ing-Manske albo jej inną modyfikację funkcjonalną.

Odmiennym sposobem postępowania dla inwersji stereochemii atomu węgla niosącego funkcję alkoholową, jest zastosowanie reakcji Mitsunobu. Funkcję alkoholową półproduktu o wzorze (SR) (XV) aktywuje się azodikarboksylanem diizopropylu lub jego funkcjonalną pochodną taką jak azodikarboksylanem dietylu, w obecności trifenylofosfiny i w środowisku takiego polarnego rozpuszczalnika aprotonowego jak na przykład dimetyloacetamid lub dimetyloformamid. Otrzymany w ten sposób aktywowany alkohol reaguje się z kolei z takim amidem jak na przykład 2,2,2-trifluoroacetamid lub z jego funkcjonalną pochodną. Otrzymany tym sposobem amid, w którym fragment 2-hydroksy-1-metylopropylowy został przekształcony w odmianę treo, można z kolei znanym sposobem hydrolizować, otrzymując w ten sposób półprodukt o wzorze (SS) (XVII).

W celu otrzymania półproduktów o wzorze (SR) (XVII), można wykonać dodatkowy etap inwersji, jak to przedstawiono na schemacie 2b.

Półprodukty o wzorze (SR) (XV) przekształca się w półprodukty o wzorze (SS) (XV), stosując dwa możliwe sposoby postępowania. W pierwszym sposobie postępowania, wykorzystuje się przekształcenie funkcji alkoholowej, w sposób opisany powyżej, w odpowiednią grupę opuszczającą O-LG,

PL 194 085 B1 otrzymując w wyniku półprodukt o wzorze (SR) (XVI). Atom węgla niosący grupę opuszczającą w tym półprodukcie (SR) (XVI) możnaz kolei poddać epimeryzacji, korzystnie ze 100% inwersją, w reakcji typu SN2 z odpowiednim reagentem nukleofilowym, takim jak na przykład: alkoholan, na przykład grupa benzyloksy; sól wodorotlenowa metalu alkalicznego, na przykład wodorotlenek sodu lub wodorotlenek potasu; octan, na przykład octan sodu. Tę reakcję prowadzi się w środowisku odpowiedniego rozpuszczalnika, korzystnie takiego polarnego rozpuszczalnika aprotonowego jak na przykład dimetyloacetamid, N-metylopirolidon, dimetyloimidazolidon lub sulfolan. W przypadku użycia w reakcji SN2 alkoholanu lub octanu, uzyskany półprodukt można odbezpieczyć stosując znane w tej dziedzinie metody odbezpieczania, otrzymując w wyniku półprodukt alkoholowy o wzorze (SS) (XV).

Odmiennym sposobem postępowania jest zastosowanie reakcji Mitsunobu. Funkcję alkoholową półproduktu o wzorze (SR) (XV) aktywuje się w sposób opisany powyżej. Otrzymany w ten sposób aktywowany alkohol reaguje się z kolei z takim kwasem karboksylowym jak na przykład kwas 4-nitrobenzoesowy, kwas octowy, kwas monochlorooctowy. Uzyskany ester można następnie hydrolizować, stosując znane w tej dziedzinie metody hydrolizy, otrzymując w wyniku półprodukt o wzorze (SS) (XV).

Półprodukty o wzorze (SS) (XV) możnanastępnie reagować w celu otrzymania półproduktów owzorze(SR) (XVII), stosując takie same sposoby postępowania, jakie opisano dla otrzymywania półproduktów o wzorze (SS) (XVI I) , wychodząc zsubstratu o wzorze (SR) (XV) .

W końcu, fragment alkoksyfenylowy półproduktów o wzorze (SS) (XVII) lub (SR) (XVII), można przekształcić w fragment fenolowy, stosując na przykład kwas bromowodorowy albo mieszaninę kwasu bromowodorowego i kwasu bromowodorowego w kwasie octowym, w obecności NaHSO3, otrzymując w wyniku półprodukt o wzorze (SS)(III-a-2) lub (SR)(III-a-2).

Odpowiednie odmiany dla (4R-trans)-4,5-dimetylo-2,2-diokso-1,3,2-dioksatiolanu obejmują następujące, chiralnie czyste półprodukty:

w których to wzorach LG oznacza grupę opuszczającą, taką jak na przykład p-toluenosulfonyl.

Półprodukty o wzorze (III-2-a), w których fragment 2-hydroksy-1-metylopropylowy ma postać odmiany [R-(R*,R*)], które to półprodukty określone są jako półprodukty o wzorze (RR) (III-2-a), można otrzymać stosując taki sam sposób postępowania jaki przedstawiono na schemacie 2, lecz zastępując(4R-trans)-4,5-dimetylo-2,2-diokso-1,3,2-dioksatiolan jego enancjomerem, to jest (4S-trans)-4,5dimetylo-2,2-diokso-1,3,2-dioksatiolanem.

Półprodukty o wzorze (VI) można otrzymać przez redukcję półproduktu o wzorze (XIII) i następnie wprowadzenie grupy opuszczającej W³. Szczególnie, półprodukty o wzorze (VI), w którym Alk oznacza grupę o wzorze -CH(CH3)-CH(CH3)-, które to półprodukty są określone jako półprodukty owzorze (VI-a), można otrzymać postępując zgodnie z procedurą przedstawioną na schemacie 3. Stosując tę procedurę, można ewentualnie otrzymać półprodukty o wzorze (VI-a), określone jako półprodukty o wzorach (SS)(VI-a), (SR)(VI-a), (RS)(VI-a)i (RR)(VI-a).

PL 194 085 B1

Do odpowiednich stereoselektywnych warunków redukcji zalicza się: użycie K-selectride w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak na przykład dimetyloacetamid lub tetrahydrofuran; użycie borowodorku sodu, ewentualnie w połączeniu z CeCl₃-7H₂O, ZnCl₂ lub CaCl₂-2H₂O i w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak na przykład dimetyloacetamid, dimetyloformamid, metanol lub tetrahydrofuran. Te warunki redukcji faworyzują powstawanie odmiany treo fragmentu 2-hydroksy-1-metylopropylowego, to znaczy odmiany, w której dwa asymetryczne atomy węgla posiadają identyczną konfigurację absolutną. Rekrystalizacja półproduktu o wzorze (XVIII), uzyskanego po redukcji stereoselektywnej, może dodatkowo polepszyć stosunek treo/erytro na korzyść odmiany treo. Pożądane odmiany stereo-izomeryczne półproduktów o wzorze (XVIII), którymi są odmiany (RR) (XVIII), (SS) (XVIII), (RS) (XVIII) i (SR) (XVIII), można następnie ewentualnie wydzielać chromatograficznie, z zastosowaniem chiralnej fazy stacjonarnej, takiej jak na przykład Chiralpak AD (3,5-dimetylofenylokarbaminian amylozy), który można zakupić w firmie Daicel Chemical Industries, Ltd, Japonia. Półprodukt o wzorze (XVIII) albo jedną lub więcej jego odmian stereoizomerycznych, można dalej reagować z półproduktem o wzorze (II), jak to podano w niniejszym powyżej w ogólnym opisie otrzymywania związków o wzorze (Γ). W końcu, grupę hydroksy otrzymanych półproduktów o wzorze (XIX) albo ich chiralnie

PL 194 085 B1 czyste odmiany, można przekształcić w odpowiednią grupę opuszczającą, przez na przykład derywatyzacje grupy hydroksy przy użyciu takiego kwasu organicznego jak na przykład kwas sulfonowy, na przykład kwas P-toluenosulfonowy lub kwas metanosulfonowy, uzyskując w wyniku półprodukt o wzorze (VI-a) lub jego chiralnie czystą odmianę.

Związki o wzorze (I), sole addycyjne dopuszczone do stosowania w farmacji oraz ich stereochemiczne odmiany izomeryczne są użytecznymi środkami do zwalczania grzybów in vivo. Związki obecne są środkami przeciwgrzybiczymi o szerokim zasięgu działania. Są one aktywne przeciwko różnorodnym grzybom, takim jak: Candida spp., na przykład Candida albicans, Candida glabrata, Candida krusei, Candida parapsilosis, Candida kefyr, Candida tropicalis; Aspergillus spp., na przykład Aspergillus fumigatus, Aspergillus niger, Aspergillus flavus; Cryptococcus neoformans; Sporothrix schenckii; Fonsecaea spp.; Epidermophyton floccosum; Microsporum canis; Trichophyton spp.; Fusarium spp.; i szereg nicieni z rodziny Dematiaceae. Szczególne zainteresowanie budzi zwiększona aktywność niektórych obecnych związków przeciwko Fusarium spp.

Doświadczenia in vitro, wliczając w to oznaczanie wrażliwości grzybów na obecne związki, jak to opisano dalej w przykładzie farmakologicznym wykazują, że związki o wzorze (I) posiadają korzystną, wrodzoną pojemność hamowania rozwoju grzybów, na przykład Candida albicans. Inne doświadczenia in vitro, oznaczania wpływu obecnych związków na syntezę sterolu w, na przykład, Candida albicans, wykazują także siłę działania przeciwgrzybiczego tych związków. Również doświadczenia in vivo na szeregu modelach myszy, świnki morskiej i szczura wykazały, że zarówno po podaniu doustnym jak i dożylnym obecne związki są silnymi środkami przeciwgrzybiczymi.

W przypadku pewnych związków według obecnego wynalazku jest to, że one nie tylko hamują wzrost grzyba, jak większość znanych, azolowych środków przeciwgrzybiczych, lecz wykazują także aktywność grzybobójczą, w dawkach dopuszczalnych leczniczo, przeciwko wielu wyizolowanym grzybom.

Związki według obecnego wynalazku są stabilne chemicznie i charakteryzują się dobrą dostępnością po podaniu doustnym.

Profil rozpuszczalności związków o wzorze (I) w roztworach wodnych, czyni je odpowiednimi do podawania dożylnego. Szczególnie interesującymi związkami są te związki o wzorze (I), których rozpuszczalność w wodzie wynosi co najmniej 0,01 mg/ml przy pH równym co najmniej 4, korzystnie, których rozpuszczalność w wodzie wynosi co najmniej 0,1 mg/ml przy pH równym co najmniej 4 i korzystniej, których rozpuszczalność w wodzie wynosi co najmniej 1 mg/ml przy pH równym co najmniej 4. Najkorzystniejsze są te związki, których rozpuszczalność w wodzie wynosi co najmniej 5 mg/ml lub więcej, przy pH równym co najmniej 4.

Z uwagi na użyteczność związków o wzorze (I), przewiduje się metodę leczenia zwierząt ciepłokrwistych, wliczając w to ludzi, którzy cierpią z powodu zakażeń spowodowanych przez grzyby. Metoda ta obejmuje ogólnoustrojowe lub miejscowe podawanie zwierzętom ciepłokrwistym, wliczając ludzi, skutecznej ilości związku o wzorze (I), jego odmiany N-tlenkowej, jego soli addycyjnej dopuszczonej do stosowania w farmacji lub jego możliwej odmiany stereoizomerycznej. Dlatego, przewiduje się zastosowanie związków o wzorze (I) jako środka leczniczego, szczególnie przewiduje się użycie związku o wzorze (I) do wytwarzania leku do leczenia zakażeń spowodowanych przez grzyby.

Przedmiotem obecnego wynalazku są także kompozycje do leczenia zakażeń spowodowanych przez grzyby lub zapobiegania tym zakażeniom, zawierające skuteczną leczniczo ilość związku o wzorze (I) oraz nośnik lub rozcieńczalnik.

Z uwagi na ich użyteczne właściwości farmakologiczne, z omawianych związków można sporządzić różne postacie farmaceutyczne z przeznaczeniem do podawania leku. W celu wykonania kompozycji farmaceutycznych według tego wynalazku, skuteczną leczniczo ilość określonego związku w postaci zasady lub soli addycyjnej jako składnika aktywnego, łączy się w jednorodną mieszaninę z nośnikiem dopuszczonym do stosowania w farmacji, który to nośnik może przybierać różne formy, w zależności od postaci preparatu żądanej do podawania. Te kompozycje farmaceutyczne są pożądane w jednostkowej postaci dawkowania, do podawania doustnego, doodbytniczego, miejscowego, przezskórnego, przez paznokcie lub przez wstrzyknięcie pozajelitowe. Na przykład, w przypadku sporządzania kompozycji w doustnej postaci dawkowania, można wykorzystać którykolwiek ze zwykłych środków farmaceutycznych, takich jak na przykład woda, glikole, oleje, alkohole i tym podobne, w przypadku preparatów ciekłych do podawania doustnego, takich jak zawiesiny, syropy, eliksiry i roztwory lub można wykorzystać takie stałe nośniki jak skrobie, cukry, kaolin, środki poślizgowe, środki wiążące, środki rozsadzające i tym podobne, w przypadku proszków, pigułek, kapsułek i tabletek.

PL 194 085 B1

Z powodu ich łatwości w podawaniu, tabletki i kapsułki reprezentują najkorzystniejszą, jednostkową postać dawkowania do podawania doustnego, w którym to przypadku wykorzystuje się oczywiście stałe nośniki farmaceutyczne. Jako odpowiednie kompozycje do podawania miejscowego można przytoczyć wszystkie kompozycje stosowane zwykle do podawania miejscowego leków, jak na przykład kremy, żel, opatrunki, szampony, nalewki, pasty, maści, balsamy, proszki i tym podobne. W przypadku kompozycji nadających się do podawania przezskórnego, nośnik zawiera ewentualnie środek zwiększający przenikanie i/lub odpowiedni środek zwilżający, połączone ewentualnie z odpowiednimi dodatkami, które nie działają szkodliwie na skórę. Dodatki te mogą ułatwiać podawanie na skórę i/lub mogą być pomocne przy otrzymywaniu pożądanych kompozycji. Kompozycje te można podawać różnymi drogami, na przykład przezskórnie, domiejscowo, jako maść.

Kompozycje do podawania przez paznokcie są w postaci roztworu, przy czym nośnik zawiera ewentualnie środek zwiększający przenikanie, który sprzyja przenikaniu środka przeciwgrzybiczego do i przez zrogowaciałą warstwę paznokcia. Rozpuszczalnik składa się z wody zmieszanej z takim współrozpuszczalnikiem jak alkohol zawierający od 2 do 6 atomów węgla, na przykład takim jak etanol.

W przypadku kompozycji do podawania pozajelitowego, nośnik powinien zwykle zawierać wodę sterylną, co najmniej w dużej części. Na przykład, można otrzymać roztwory do wstrzyknięć, w których nośnik zawiera roztwór solanki, roztwór glukozy lub mieszaninę roztworu solanki i glukozy. Można także sporządzić zawiesiny do wstrzyknięć, w którym to przypadku można wykorzystać odpowiednie nośniki ciekłe, środki rozpraszające i tym podobne. W przypadku kompozycji do podawania pozajelitowego, można włączyć inne składniki na przykład dla wspomagania rozpuszczalności, na przykład cyklodekstryny. Do odpowiednich cyklodekstryn zalicza się a-, -b i g-cyklodekstryny albo ich etery i etery mieszane, w których jedna lub większa ilość grup hydroksy jednostek glukozowych cyklodekstryny są podstawione takim podstawnikiem jak: C1-6-alkil, szczególnie metyl, etyl lub izopropyl, na przykład losowo metylowana b-CD; hydroksyC1-6-alkil, szczególnie hydroksyetyl, hydroksypropyl lub hydroksybutyl; karboksyC1-6-alkil, szczególnie karboksymetyl lub karboksyetyl; C1-6-alkilokarbonyl, szczególnie acetyl. Szczególnie godne uwagi jako środki kompleksujące i/lub środki wspomagające rozpuszczanie są b-CD, losowo metylowane b-CD, 2,6-dimetylo-b-CD, 2-hydroksyetylo-b-CD, 2-hydroksyetylo-g-CD, 2-hydroksypropylo-g-CD, i (2-karboksymetoksy)-propylo-b-CD oraz szczególnie 2-hydroksypropylo-b-CD (2-HP-b-CD).

Określenie eter mieszany dotyczy pochodnych cyklodekstryn, w których co najmniej dwie grupy hydroksy cyklodekstryny są eteryfikowane dwoma różnymi grupami, takimi jak na przykład hydroksypropyl i hydroksyetyl.

Jako miarę średniej liczby moli jednostek alkoksy na mol jednostek glukozowych, stosuje się średnie podstawienie molowe (M.S.). Średni stopień podstawienia (D.S.) odnosi się do średniej liczby podstawionych grup hydroksy na jednostkę glukozową. Wartości M.S. i D.S. można wyznaczyć różnymi metodami analitycznymi, takimi jak magnetyczny rezonans jądrowy (NMR), spektrometria mas (MS) oraz spektroskopia w podczerwieni (IR). W zależności od zastosowanej metody, dla jednej, określonej pochodnej cyklodekstryny można uzyskać wartości nieznacznie różniące się między sobą. Korzystnie, w przypadku pomiarów metodą spektrometrii mas, wartości M.S. mieszczą się w zakresie od 0,125 do 10 oraz wartości D.S. mieszczą się w zakresie od 0,125 do 3.

Inne, odpowiednie kompozycje do podawania doustnego lub doodbytniczego, zawierają cząstki otrzymane w wyniku wytłaczania stopionej mieszaniny składającej się ze związku o wzorze (I) i odpowiedniego polimeru rozpuszczalnego w wodzie i następnie mielenia mieszaniny otrzymanej w wyniku wytłaczania stopionej masy. Z tych cząstek można następnie sporządzać farmaceutyczne postacie dawkowania, takie jak tabletki i kapsułki.

Cząstki te stanowią stałą dyspersję zawierającą związek o wzorze (I) i jeden lub większą ilość dopuszczonych do stosowania w farmacji, rozpuszczalnych w wodzie polimerów. Korzystną metodą otrzymywania stałej dyspersji jest wytłaczanie stopionej masy, obejmujące następujące etapy:

a) mieszanie związku o wzorze (I) i odpowiedniego, rozpuszczalnego w wodzie polimeru,

b) ewentualne mieszanie dodatków z tak otrzymaną mieszaniną,

c) ogrzewanie tak otrzymanej mieszanki aż do uzyskania jednorodnego stopu,

d) wytłaczanie stopu przez jedną lub większą ilość dysz,

e) chłodzenie stopu aż do jego skrzepnięcia.

Produkt w postaci stałej dyspersji miele się lub rozdrabnia na cząstki o wymiarach poniżej 600 mm, korzystnie poniżej 400 mmi najkorzystniej poniżej 125 mm.

PL 194 085 B1

Rozpuszczalne w wodzie polimery, które znajdują się w cząstkach, są polimerami, których względna lepkość 2% roztworu wodnego w temperaturze 20°C wynosi od 1 mPa-s do 100 mPa-s.

Do odpowiednich polimerów rozpuszczalnych w wodzie zalicza się na przykład alkilocelulozy, hydroksyalkilocelulozy, hydroksyalkiloalkilocelulozy, karboksyalkilocelulozy, sole metali alkalicznych karboksyalkiloceluloz, estry karboksyalkiloceluloz, skrobie, pektyny, pochodne chityny, polisacharydy, poli(kwasy akrylowe) oraz ich sole, poli(kwasy metakrylowe) oraz ich sole, kopolimery metakrylanowe, poli(alkohol winylowy), poliwinylopirolidon, kopolimery poliwinylopirolidonu i octanu winylu, polioksyalkileny i kopolimery tlenku etylenu i tlenku propylenu. Korzystnymi polimerami rozpuszczalnymi w wodzie są hydroksypropylometylocelulozy.

Jak to ujawniono w publikacji międzynarodowej numer WO 97/18839, do otrzymywania wyżej wymienionych cząstek jako polimer rozpuszczalny w wodzie można zastosować także jedną lub większą ilość cyklodekstryn. Do tych cyklodekstryn zalicza się dopuszczone do stosowania w farmacji, niepodstawione lub podstawione cyklodekstryny, dokładniej a-, b-lub g-cyklodekstryny albo ich pochodne dopuszczone do stosowania w farmacji.

Do podstawionych cyklodekstryn, które można użyć, zalicza się polietery opisane w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych numer 3,459,731. Dalszymi, podstawionymi cyklodekstrynami są etery, w których atom wodoru jednej lub większej ilości grup hydroksy cyklodekstryny jest zastąpiony przez C1-6-alkil, hydroksyC1-6-alkil, karboksyC1-6-alkil lub C1-6-alkiloksykarbonyloC1-6-alkil albo ich mieszane etery. Szczególnie, takimi podstawionymi cyklodekstrynami są etery, w których atom wodoru jednej lub większej ilości grup hydroksy cyklodekstryny jest zastąpiony przez C1-3-alkil, hydroksyC2-4alkil lub karboksyC1-2-alkil, dokładniej przez metyl, etyl, hydroksyetyl, hydroksypropyl, hydroksybutyl, karboksymetyl lub karboksyetyl.

Do szczególnie użytecznych zalicza się etery b-cyklodekstryny, na przykład dimetylo-bcyklodekstrynę, jak to opisał M.Nogradi (1984) w Drugs and Future, tom 9, numer 8, strony 577-578, oraz polietery, na przykład hydroksypropylo-b-cyklodekstrynę i hydroksyetylo-b-cyklodekstrynę, które podaje się jako przykłady. Takim eterem alkilowym może być eter metylowy o stopniu podstawienia od około 0,125 do 3, na przykład od około 0,3 do 2. Taką hydroksypropylocyklodekstrynę można otrzymać na przykład w wyniku reakcji pomiędzy b-cyklodekstryną i tlenkiem propylenu i jej wartość M.S. może wynosić od około 0,125 do 10, na przykład od około 0,3 do 3.

Nowszym rodzajem podstawionych cyklodekstryn są sulfobutylocyklodekstryny.

Stosunek składnika aktywnego do cyklodekstryny może zmieniać się w szerokim zakresie. Można na przykład wykorzystywać stosunki od 1/100 do 100/1. Interesujący przedział stosunków składnika aktywnego do cyklodekstryny mieści się w zakresie od okoo 1/10 do 10/1. Bardziej interesujące stosunki składnika aktywnego do cyklodekstryny mieszczą się w zakresie od około 1/5 do 5/1.

Dodatkowo, może być dogodnie formułować przeciwgrzybicze związki azolowe w postać nanocząstek, na których powierzchni zaadsorbowany jest modyfikator powierzchniowy, w ilości odpowiedniej dla utrzymania użytecznego, średniego wymiaru cząstki wynoszącego poniżej 1000 nm. Za użyteczne modyfikatory powierzchniowe uważa się te modyfikatory, które fizycznie przylegają do powierzchni środka przeciwgrzybiczego, lecz które nie wiążą się chemicznie z tym środkiem.

Odpowiednie modyfikatory powierzchniowe można korzystnie wybrać spośród znanych, organicznych i nieorganicznych substancji pomocniczych. Do takich substancji pomocniczych zalicza się różne polimery, oligomery o niskim ciężarze cząsteczkowym, produkty naturalne oraz środki powierzchniowo czynne. Do korzystnych modyfikatorów powierzchniowych zalicza się niejonowe i anionowe środki powierzchniowo czynne.

W jeszcze innym, interesującym sposobie sporządzania postaci użytkowej zawierającej obecne związki stosuje się kompozycję farmaceutyczną, w której środki przeciwgrzybicze według obecnego wynalazku wprowadza się do polimerów hydrofilowych i stosuje się tę mieszaninę jako powłokę na wielu małych kulkach, otrzymując tym sposobem kompozycję, którą można łatwo wytwarzać i która nadaje się do sporządzania farmaceutycznych postaci dawkowania do podawania doustnego.

Kulki te składają się z położonego centralnie, obłego lub kulistego rdzenia, naniesionej warstewki powlekającej zawierającej polimer o właściwościach hydrofilowych i środek przeciwgrzybiczy oraz z warstwy polimeru tworzącego szczelną otoczkę.

Materiały nadające się do użycia jako rdzenie w kulkach są różnorodne, z tym zastrzeżeniem, że są one dopuszczone do stosowania w farmacji i posiadają odpowiednie wymiary i zwięzłość. Przykładami tych materiałów są polimery, substancje nieorganiczne, substancje organiczne i sacharydy oraz ich pochodne.

PL 194 085 B1

Wymienione powyżej kompozycje farmaceutyczne mogą także zawierać skuteczną grzybobójczo ilość innych związków przeciwgrzybiczych, takich jak związki aktywne w stosunku do ściany komórkowej. Użyte w niniejszym określenie związki aktywne w stosunku do ściany komórkowej oznacza dowolny związek, który koliduje ze ścianą komórkową grzyba i obejmuje ono, lecz nie ograniczając się do nich, takie związki jak papulacandins, echinocandins i aculeacins, jak również takie inhibitory ściany komórkowej grzyba jak nikkomycyny, na przykład nikkomycyna K oraz inne opisane w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych numer 5,006,513.

Jest szczególnie korzystne sporządzenie wyżej wymienionych kompozycji farmaceutycznych w jednostkowej postaci dawkowania do łatwego podawania i ujednolicenia dawkowania. Użyte w opisie i zastrzeżeniach określenie jednostkowa postać dawkowania dotyczy jednostek odosobnionych fizycznie, nadających się do jednostkowego dawkowania, przy czym każda jednostka zawiera wcześniej ustaloną ilość składnika aktywnego, obliczoną dla spowodowania żądanego skutku leczniczego, w połączeniu z wymaganym nośnikiem farmaceutycznym. Przykładami takich jednostkowych postaci dawkowania są tabletki (wliczając w to tabletki z rowkiem i tabletki powlekane), kapsułki, pigułki, opakowania proszku, opłatki, roztwory lub zawiesiny do wstrzyknięć, postacie do przyjmowania łyżeczką do herbaty, postacie do przyjmowania łyżką stołową i tym podobne oraz ich oddzielne wielokrotności.

Specjalista w zakresie leczenia zwierząt ciepłokrwistych cierpiących na choroby spowodowane przez grzyby, może na podstawie wyników testów zamieszczonych w niniejszym, z łatwością wyznaczyć dzienną ilość, która jest leczniczo skuteczna. Przewiduje się zwykle, że skuteczna leczniczo dzienna ilość będzie wynosić od 0,05 mg/kg do 20 mg/kg masy ciała.

Część doświadczalna

Poniżej, DMF oznacza N,N-dimetyloformamid, THF oznacza tetrahydrofuran oraz DIPE oznacza eter diizopropylowy.

A. Otrzymywanie półproduktów

Przykład A1

a) Mieszaninę (±)-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo)fenylo]-2-(1-methyl-2oksopropyl)-3H-1,2,4-triazol-3-onu (0,05 mola) (otrzymanego w sposób opisany w europejskim zgłoszeniu patentowym numer EP-A-0,228,125) i (+)-(R)-a-metylobenzenometanaminy (0,1 mola) w THF (500 ml), poddano uwodornieniu przez 48 godzin, w temperaturze 50°C, z użyciem jako katalizatora Pd/C 10% (10 g) w obecności N-butanolanu tytanu(IV) (28,4 g) i roztworu tiofenu (10 ml). Katalizator odfiltrowano i ponownie dodano Pd/C 10% (10 g). Uwodornienie kontynuowano w temperaturze 50°C przez 48 godzin. Po zakończeniu pochłaniania H2, mieszaninę schłodzono, następnie katalizator odfiltrowano, po czym filtrat odparowano. Pozostałość mieszano CH2Cl2 (500 ml) i dodano H2O (50 ml). Mieszaninę zakwaszono stężonym roztworem HCl, zalkalizowano stężonym roztworem NH4OH i przefiltrowano przez dicalite. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono, przefiltrowano, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość roztarto w DIPE, przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 23,4 g (91%) [(R*,R*)(R)+(R*,S*)(R)]-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksy-fenylo)-1-piperazynylo)fenylo]-2[2-[(1-fenyloetylo)amino]-1-metylopropylo)-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 1).

b) Mieszaninę półproduktu (1) (0,0457 mola) w THF (400 ml) poddano uwodornieniu w temperaturze 50°C, z użyciem jako katalizatora Pd/C 10% (5 g). Po zakończeniu pochłaniania H2, dodano H2O i CH2Cl2, po czym katalizator odfiltrowano i filtrat odparowano. Pozostałość roztarto w CH2Cl2, odfiltrowano i wysuszono, otrzymując 14 g (75%) (±)-[(R*,R*)+(R*,S*)]-2-(2-amino-1-metylopropylo)2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksy-fenylo)-1-piperazynylo)fenylo]-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 2).

c) Mieszaninę półproduktu (2) (0,025 mola) i bezwodnika octowego (0,03 mola) w CH2Cl2 (300 ml), mieszano w temperaturze pokojowej. Dodano mieszaninę NaHCO3 (5 g) w H2O (100 ml). Całość mieszano przez 2 godziny i dodano CH3OH. Warstwę organiczną oddzielono, osuszono, przefiltrowano i następnie rozpuszczalnik odparowano. Pozostałość oczyszczono metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH od 97/3 do 90/10). Odebrano dwie czyste frakcje, po czym odparowano z nich rozpuszczalniki.

Pierwszą frakcję rozdzielono na jej enancjomery, stosując chromatografię kolumnową (eluent: etanol/2-propanol 50/50; kolumna: CHIRALPAK AS). Odebrano dwie czyste frakcje, po czym odparowano z nich rozpuszczalniki i wysuszono, otrzymując 0,37 g (3,2%) [R(R*,R*))-N-[2-[4,5-dihydro-4-(4[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]-5-okso-1H-1,2,4-triazol-1-ilo)-1-metylopropylo]acetamidu (półprodukt 3a) i 2,81 g (25%) [S(R*,R*)]-N-(2-[4,5-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]-5-okso-1H-1,2,4-triazol-1-ilo]-1-metylopropylo]acetamidu (półprodukt 3b).

PL 194 085 B1

Drugą frakcję rozdzielono na jej enancjomery, stosując chromatografię kolumnową (eluent: heksan/2-propanol/CH3OH 30/55/15; kolumna: CHIRALPAK AD). Odebrano dwie czyste frakcje, po czym odparowano z nich rozpuszczalniki. Pozostałość roztarto w 2-propanolu, przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 0,47 g (4%) [S(R*,S*))-N-[2-[4,5-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]-5-okso-1H-1,2,4-triazol-1-ilo]-1-metylopropylo]acetamidu (półprodukt 3c) i 3,21g (28%) [R(R*,S*))-N-[2-[4,5-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]-5-okso-1H-1,2,4-triazol1-ilo]-1-metylopropylo)acetamidu (półprodukt 3d; t.t. 264,3°C); [a]^D20 = +10,96° @ 20,07 mg/2ml w DMF) .

d) Mieszaninę półproduktu (3d) (0,0069 mola) w stężonym HCl (50 ml) utrzymywano przez 48 godzin w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną, cały czas mieszając. Rozpuszczalnik odparowano i pozostałość rozpuszczono w H2O (50 ml). Mieszaninę zalkalizowano przy użyciu NH4OH i ekstrahowano mieszaniną CH2Cl2/CH3OH 80/20 (500 ml). Warstwę organiczną oddzielono, osuszono, przefiltrowano, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość roztarto w 2-propanolu, przefiltrowano iwysuszono, otrzymując 2,6g (92%) [R(R*,S*)]-2-(2-amino-1-metylo-propylo)-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 4; t.t. 237,2°C [a]^D20 = +1,01° @ 19,79 mg/2ml w DMF).

e) Mieszaninę półproduktu (4) (0,042 mola) i benzaldehydu (0,042 mola) w THF (500 ml), poddano uwodornieniu w temperaturze 50°C, z użyciem jako katalizatora 10% palladu na węglu aktywnym (10 g), w obecności 4% roztworu tiofenu(1ml). Po zakończeniu pochłaniania wodoru (1równoważnik), odfiltrowano katalizator, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent 1: CH2Cl2/CH3OH 98/2, eluent 2: CH2Cl2/(CH3OH/NH3) 95/5). Żądaną frakcję wydzielono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość roztarto w 2-propanolu, przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 15 g (71%) [R-(R*,S*))-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo)fenylo]-2-[1-metylo-2-[(fenylometylo)amino]propylo)-3H-1,2,4triazin-3-onu (półprodukt 5).

Przykład A2

[(R*,R*)(S)+(R*,S*)(S)]-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]2-[2-[(1-fenyloetylo)-amino]-1-metylopropylo]-3H-1,2,4-triazol-3-on (półprodukt 6) (0,51 mola), który otrzymano takim samym sposobem jak półprodukt 1, rozdzielono na jego izomery, metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent 1: CH2Cl2/2-propanol od 95/5 do 90/10, eluent 2: CH2Cl2/CH3OH 90/10). Odebrano dwie żądane frakcje i odparowano z nich rozpuszczalnik.

Pierwszą frakcję roztarto w CH3CN, przefiltrowano i rozpuszczono w CH2Cl2. Mieszaninę ekstrahowano rozcieńczonym roztworem HCl i rozdzielono na warstwy. Warstwę wodną zobojętniono NaHCO3 i ekstrahowano CH2Cl2. Połączone warstwy organiczne osuszono, przefiltrowano, po czym rozpuszczalnik odparowano. Pozostałość roztarto w CH3CN, przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 54,4g [S(R*,R*)(R*)]-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo)fenylo]-2-[1-metylo-2-[(1fenyloetylo)amino]propylo)-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 7a).

Drugą frakcjęmieszano w CH3CN. Strącony osad odfiltrowano i wysuszono, otrzymując 9,5g monochlorowodorku [R(R*,S*)(S*)]-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo)-2-[1metylo-2-[(1-fenyloetylo)amino]-propylo]-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 7b).

Przykład A3

a) Mieszaninę 2,5-anhydro-1,3,4-trideoksy-2-C-(2,4-difluorofenylo)-4-(hydroksymetylo)-1-(1H1,2,4-triazol-1-ilo)pentytolu, (0,044 mola) (otrzymanego w sposób opisany w publikacji międzynarodowej numer WO 89/04829) i 4-dimetylo-aminopyrydyny (0.5g) w trietyloaminie (16 ml) i CH2Cl2 (75 ml), mieszano w temperaturze pokojowej. Następnie dodano w atmosferze azotu chlorek 2-naftalenosulfonylu (0,05 mola), po czym całość mieszano przez okres nocy. Mieszaninę wylano do wody i ekstrahowano CH2Cl2. Warstwę organicznąodparowano i pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: octan etylu/heksan/CH2Cl2 1/1/2). Zebrano żądane frakcje, które następnie odparowano, otrzymując 6 g 2-naftalenosulfonianu (±)-cis-[5-(2,4-difluorofenylo)tetrahydro-5-(1H-1,2,4-triazol-1-ilometylo)-3-furanylo]metylu (półprodukt 8) oraz drugą pozostałość. Próbkę (1,1 g) drugiej pozostałości roztarto w 2-propanolu, otrzymując 1g 2-naftalenosulfonianu (±)-trans-[5-(2,4-difluorofenylo)tetrahydro-5-(1H-1,2,4-triazol-1-ilometylo)-3-furanylo]metylu (półprodukt 8b). Półprodukt 8a rozdzielono na dwa enancjomery, stosując metodę chromatografii kolumnowej z chiralną fazą stacjonarną AD (eluent: 100% etanol). Dwie grupy czystych frakcji połączono, po czym odparowano ich rozpuszczalnik organiczny, otrzymując 3,8 g pozostałości Ii 4,1 g pozostałości II.

PL 194 085 B1

Pozostałość (I) mieszano w DIPE (50 ml), przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 3,45 g 2-naftalenosulfonianu (2S-cis)[5-(2,4-difluorofenylo)tetrahydro-5-(1H-1,2,4-triazol-1-ilometylo)-3-furanylo]-metylu (półprodukt 9a). Pozostałość (II) mieszano w DIPE (50 ml), przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 3,54 g 2-naftalenosulfonianu (2R-cis) [5-(2,4-difluorofenylo)tetrahydro-5-(1H-1,2,4-triazol1-ilometylo)-3-furanylo]metylu (półprodukt 9b).

Przykład A4

a) Reakcję prowadzono w atmosferze N2. Mieszaninę (±)-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]-fenylo]-2-(1-metylo-2-oksopropylo)-3H-1,2,4-triazol-3-onu (0,590 mola) w CH2Cl2 (6000 ml) i trietyloaminy (60 g), mieszano przez 30 minut. Następnie dodano chlorowodorek estru etylowego S-waliny (0,3165 mola). Dodano tris(acetoksy)hydroboran(1-) sodu (0,3185 mola), po czym całość mieszano przez 2 godziny w temperaturze pokojowej. Dodano więcej chlorowodorku estru etylowego S-waliny (0,3165 mola) i tris(acetoksy)hydroboran(1-) sodu (0,3185 mola), po czym mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez okres nocy. Dodatkowa ilość chlorowodorku estru etylowego S-waliny (13 g) i tris(acetoksy)hydroboran(1-) sodu (28 g) dodano porcjami przez 1 godzinę, następnie otrzymaną mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez okres nocy. Dodano wodę (2 litry). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 2 godziny. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto wodą, osuszono, przefiltrowano, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość mieszano w DIPE, przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 315 g estru etylowego [A(S)]-W-[2-[4,5-dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo)-fenylo)-1H-1,2,4-triazol-1-ilo]-1-metylopropylo]waliny (półprodukt 10).

Reakcję prowadzono w atmosferze N2. Mieszaninę półproduktu 10 (0,745 mola) w THF (3000 ml) mieszano przez 1 godzinę w temperaturze 40°C. Mieszaninę pozostawiono do schłodzenia do temperatury 30°C. Następnie przez 1 godzinę wkraplano 2M roztwór LiBH4 w THF (0,800 mola). Po dodaniu 100 ml, mieszaninę reakcyjną podgrzano stopniowo do temperatury 60°C, wkraplając równocześnie pozostałą ilość LiBH4. Następnie, mieszaninę reakcyjną mieszano przez około 60 godzin, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną. Mieszaninę reakcyjną schłodzono, po czym wkraplano przez 2 godziny 2-propanon (500 ml) i następnie przez 1,5 godziny dodawano wodę (800 ml). Dodano dodatkową ilość wody (2 litry). Dodano roztwór NH4Cl (350 g) w wodzie (1,5 litra), po czym mieszaninę mieszano przez 2 godziny. Rozdzielono warstwy. Warstwę organiczną osuszono, przefiltrowano, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość mieszano w DIPE, przefiltrowano i osuszono. Pozostałość oczyszczano metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH 95/5). Żądane frakcje zebrano i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 120 g (32,6%) [B(S)]-2,4-dihydro-2-[2-[[1-(hydroksymetylo)-2-metylopropylo)amino]1-metylo-propylo]-4-[4-[4(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo)-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 11).

Przykład A5

a) Mieszaninę 2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-metoksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]-3H-1,2,4-triazol-3onu (0,05 mola), otrzymanego sposobem opisanym w europejskim zgłoszeniu patentowym numer EPA-0,006,711 w 3-bromo-2-pentanonie (0,073 mola) i K2CO3 (10 g) w DMF (200 ml) i toluenie (200 ml) mieszano przez okres nocy, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną i stosując oddzielacz wody. Rozpuszczalnik odparowano. Pozostałość rozpuszczono w CH2Cl2. Roztwór organiczny przemyto, osuszono, przefiltrowano, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość krystalizowano z 2-propanolu. Wytrącony osad odfiltrowano i filtrat odparowano. Pozostałość roztarto w DIPE, przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 4,6 g (±)-2-(1-etylo-2-oksopropylo)-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4-metoksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 12).

b) Mieszaninę NaHSO3 (0,5 g) w 48% HBr (50 ml) mieszano przez 15 minut i następnie dodano półprodukt 12 (0,01 mola). Całość mieszano przez 2 godziny, utrzymując w stanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość rozpuszczono w H2O. Roztwór zobojętniono przy użyciu Na2CO3 i ekstrahowano CH2CI2. Warstwę organiczną oddzielono, przemyto, osuszono, przefiltrowano, po czym odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość roztarto w DIPE, przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 2,7 g (64%) (±)-2-(1-etylo-2-oksopropylo)-2,4-dihydro-4-[4-[4-(4hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo]-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 13).

c) Mieszaninę półproduktu 13 (0,016 mola), benzenometanoaminy (0,028 mola) i 10% Pd/C (2g) w 4% roztworze tiofenu (2 ml) i THF (300 ml), mieszano przez 16 godzin w temperaturze 140°C ipod ciśnieniem 100 atm (10,13 MPa), po czym schłodzono i przefiltrowano. Filtrat odparowano. Pozostałość oczyszczono metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/CH3OH 98/2). Czyste frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość roztarto

PL 194 085 B1 wDIPE i 2-propanolu, przefiltrowano i wysuszono. Pozostałość rozdzielono metodą HPLC na C18 (eluent: (octan amonu 0,5% w H2O/CH3CN 90/10)/CH3OH 40/60 0/100 i 40/60). Żądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość oczyszczono ponownie metodą HPLC na żelu krzemionkowym (eluent: CH2Cl2/heksan/CH3OH/octan etylu, 40/42/8/10). Żądane frakcje połączono i odparowano rozpuszczalnik, otrzymując 1,3 g (B)-2-[1-etylo-2-[(fenylometylo)amino]propylo]-2,4dihydro-4-[4-[4-(4-hydroksyfenylo)-1-piperazynylo]fenylo)-3H-1,2,4-triazol-3-onu (półprodukt 14).

B.Otrzymywanie końcowych związków

P r zyk ł a d B1

Mieszaninę półproduktu 9b (0,0026 mola), półproduktu 14 (0,0025 mola) i NaOH (0,0078 mola) w DMF (50 ml), mieszano przez 4 godziny, w temperaturze 80°C, stosując przepływ N2 i następnie przez 48 godzin w temperaturze pokojowej, po czym wlano do H2O i mieszano przez 30 minut. Wytrącony osad odfiltrowano i rozpuszczono w CH2Cl2. Roztwór organiczny osuszono, przefiltrowano i odparowano rozpuszczalnik. Pozostałość roztarto w 2-propanolu, przefiltrowano i wysuszono, otrzymując 1,27 g (63,5%) [2R-[2a,4a(B)]]-4-[4-[4-[4-[[5-(2,4-difluorofenylo)tetrahydro-5-(1H-1,2,4-triazol-1-ilometylo)-3-furanylo]metoksy]fenylo]1-piperazynylo]fenylo]-2-[1-etylo-2-[(fenylometylo)amino]propylo]2,4-dihydro-3H-1,2,4-triazol-3-onu (związek 4).

W tabeli 1 zamieszczono związki o wzorze (I), które otrzymano w sposób analogiczny do opisanego w przykładzie B1.

T a b e l a 1

Numer związku	Ra	R¹	Stereochemia	SkręcaIność optyczna jako [a]D20 @ stężenie (w mg/5 ml DMF); sole i t.t. (°C)
1	CH3	-CH2-fenyl	[2R-[2a,4a(R,S)]]	+ 13,09 @ 25,21; t.t 170
2	CH3	-CH(CH3)-fenyl	[2R-2a,4a(R‘S‘)(S*)]]]	-21,91 @ 24,87; t.t 164
3	CH3	_/CH₃ —CH-CH—N ^xch₃	[2R-2a,4a(RS)(S*)]]	-45,19 @ 25,45; t.t 135
4	C2H5	-CH2-fenyl	[2R-[2a,4a(B)]

C. Przykłady farmakologiczne

P r zyk ł a d C1

Użyto zestaw 24 izolatów Candida, 8 izolatów Aspergillus spp., 10 izolatów Zygomycetes, 10izolatów Fusarium spp., 2 izolaty Cryptococcus neoformans i 8 izolatów Hyphomycetes z rodziny Dematiaceae.

Sporządzono serie roztworów testowanych związków w dimetylosulfotlenku (DMSO). Następnie roztwory DMSO rozcieńczono 100 razy w RPMI 1640, zbuforowanym przy użyciu MOPS z 2% glukozą (Odds F.C., Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 1995, 39, strony 2051-2060) i szczepiono komórkami drożdży do początkowego stężenia 10⁴/ml oraz innymi grzybami do równoważnego stężenia oznaczanego turbidymetrycznie. Testowane związki dodano do pożywki z roztworów DMSO dla otrzymania serii końcowych stężeń wynoszących 10, 3,2, 1,0, 0,32, 0,10, 0,032, 0,010, 0,0032 i 0,0010 mM. Hodowle inkubowano przez 48 godzin w zagłębieniach płytek do mikrorozcieńczania, w temperaturze 37°C w przypadku drożdży oraz w innym czasie i w innych temperaturach w przypad24

PL 194 085 B1 ku pozostałych grzybów. Gdy na płytkach do mikrorozcieńczania odczytano spektrofotometrycznie zmętnienie spowodowane wzrostem, próbki materiału usunięto z hodowli testowych hodowli w celu zaszczepienia 10 ml objętości agaru z glukozą na płytkach Sabouraud'a. Płytki inkubowano przez 48 godzin w temperaturze 37°C w przypadku drożdży oraz w innym czasie i w innych temperaturach w przypadku pozostałych gatunków. W tabeli 2 zestawiono dla każdego z testowanych gatunków średnią geometryczną minimalnych stężeń grzybobójczych wyrażonych w mM, które oznaczono jako najniższe stężenia testowanego związku, które całkowicie lub w znaczącym stopniu eliminują ponowne występowanie wzrostu grzyba na płytkach Sabouraud'a.

Tabel a 2

Numer związku	Candida spp.	Aspergillus spp.	Zygomycetes	Fusarium spp.	Inne grzyby
1	2,3	0,87	7,5	>10	2,7
2	1,9	1,0	3,2	>10	2,7

D. Przykład fizykochemiczny

P r z yk ł a d D1

Rozpuszczalność w wodzie

Nadmiar związku dodano do wody zbuforowanej 0,1 M roztworem kwasu cytrynowego i 0,2 M roztworem Na2HPO4, w stosunku 61,5/38,5 (pH = 4). Mieszaninę wytrząsano w temperaturze pokojowej przez 1 dzień. Wytracony osad odfiltrowano. Stężenie związku zmierzono metodą spektroskopii w nadfiolecie i wyniki pomiarów podano w tabeli 3.

Tabel a 3

Numer związku	Rozpuszczalność w mg/ml (pH=4)
1	0,036
2	0,02
3	0,14

E. Przykład kompozycji P r z yk ł a d E1 Roztwór do wstrzyknięć

W około 0,5 litra wrzącej wody do wstrzyknięć rozpuszczono 1,8 grama 4-hydroksybenzoesanu metylu i 0,2 grama wodorotlenku sodu. Po schłodzeniu do około 50°C dodano podczas mieszania 0,05 grama glikolu propylenowego i 4 gramy składnika aktywnego. Roztwór schłodzono do temperatury pokojowej i uzupełniono wodą do wstrzyknięć do objętości 1 litra, otrzymując roztwór zawierający 4 mg/ml składnika aktywnego. Roztwór sterylizowano metodą filtracji i napełniono nim sterylne pojemniki.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Nowy związek przeciwgrzybiczy, rozpuszczalny w wodzie azol o wzorze (I):

w którym:

L oznacza grupę o wzorze (a):

—Alk—N—R¹ (a) w którym:

Alk oznacza C1-6-alkanodyil;

R¹ oznacza C1-6-alkil podstawiony grupą hydroksylową lub fenylową;

R² oznacza atom wodoru;

PL 194 085 B1

R⁶ i R⁷ wzięte razem tworzą grupę dwuwartościową o wzorze -R⁶-R⁷-, w którym -R⁶-R⁷- oznacza: -CH=N- (ii),

D oznacza grupę o wzorze D1:

w którym:

X oznacza N;

R⁴ oznacza atom fluorowca; i ₅

R⁵ oznacza atom fluorowca;

jego sól addycyjna dopuszczona do stosowania w farmacji oraz jego stereochemiczna postać izomeryczna.
2. Związek według zastrz. 1, w którym Alk oznacza 1,2-etanodyil, 1,2-propanodyil, 2,3propanodyil, 1,2-butanodyil, 3,4-butanodyil, 2,3-butanodyil, 2,3-pentanodyil lub 3,4-pentanodyil.
3. Związek według zastrz. 1, w którym L, oznacza grupę o wzorze (a-1):

w którym:

Alk oznacza 2,3-butanodyil, 2,3-pentanodyil lub 3,4-pentanodyil;

Z¹ oznacza fenyl, fenylometyl, izopropyl lub tert-butyl;

₂

Z² oznacza atom wodoru, metyl lub hydroksymetyl.
4. Związek według zastrz. 1, który jest związkiem stereochemicznie czystym.
5. Związek określony w zastrz. 1 przeznaczony do stosowania jako lek.
6. Zastosowanie związku określonego w zastrz. 1, do wytwarzania leku do leczenia zakażeń spowodowanych przez grzyby.
7. Kompozycja farmaceutyczna zawierająca nośnik dopuszczony do stosowania w farmacji oraz składnik aktywny, znamienna tym, że zawiera jako składnik aktywny leczniczo skuteczną ilość związku określonego w zastrz. 1.
8. Sposób wytwarzania związku o wzorze (I) określonym w zastrz. 1, w którym D i L posiadają znaczenie określone w zastrz. 1 i R⁶ oraz R⁷ posiadają znaczenie określone w zastrz. 1 z wyłączeniem atomu wodoru, przy czym te podstawniki R⁶ iR⁷ są określone jako podstawniki R^6' i R^7' oraz ten związek jest określony jako związek o wzorze (I'), znamienny tym, że:

₁

a) związek pośredni o wzorze (II), w którym D ma wyżej określone znaczenie, a W¹ oznacza odpowiednią grupę opuszczającą, poddaje się reakcji ze związkiem pośrednim o wzorze (III), w którym R^6', R^7' i L mają wyżej określone znaczenie, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji i w obecności odpowiedniej zasady;

PL 194 085 B1

b) związek pośredni o wzorze (IV), w którym D, R⁶' i R⁷' mają wyżej określone znaczenie, poddaje się reakcji N-alkilowania ze związkiem pośrednim o wzorze (V), w którym L ma wyżej określone znaczenie, a W² jest odpowiednią grupą opuszczającą i w którym pierwszorzędowe i drugorzędowe aminy w podstawniku L, jeżeli są obecne, są zabezpieczone przez grupę zabezpieczającą P, która jest C1-4-alkiloksykarbonylem, w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji i w obecności odpowiedniej zasady;

i w przypadku gdy podstawnik L został zabezpieczony, odbezpiecza się następnie podstawnik L z zastosowaniem znanej w tej dziedzinie metody odbezpieczania;

c) związek pośredni o wzorze (VI), w którym D, R⁶', R⁷' i Alk mają wyżej określone znaczenie, aW³ oznacza odpowiednią grupę opuszczającą, poddaje się reakcji ze związkiem pośrednim o wzorze (VII), w którym R¹ i R² mają określone w zastrz. 1 znaczenie, lub NaN3, ewentualnie w obecności odpowiedniej zasady i ewentualnie w środowisku rozpuszczalnika obojętnego dla reakcji, otrzymując tym sposobem związek o wzorze (I'), w którym L oznacza grupę o wzorze (a);

i, w razie potrzeby, przekształca się związki o wzorze (I') jeden w drugi, stosując znane w tej dziedzinie metody transformacji; i dodatkowo, w razie potrzeby, przekształca się związek o wzorze (I') w aktywną leczniczo nietoksyczną sól addycyjną z kwasem, w wyniku działania kwasu lub odwrotnie, przekształca się postać soli addycyjnej z kwasem w wolną zasadę przez obróbkę środkami alkalicznymi; i w razie potrzeby, sporządza się ich stereochemiczne odmiany izomeryczne.