PL192912B1

PL192912B1 - Sposób wytwarzania produktu do użytku stanowiącego roztwór do uzdatniania wody z nieoczyszczonego roztworu siarczanu żelazowego

Info

Publication number: PL192912B1
Application number: PL336334A
Authority: PL
Inventors: Simo Jokinen; Stefan Jäfverström; Timo Kenakkala
Original assignee: Kemira Oyj
Priority date: 1998-10-30
Filing date: 1999-10-29
Publication date: 2006-12-29
Also published as: FI106791B; BR9905602A; NO323368B1; FI982367A; EP0997436A1; PL336334A1; CZ293864B6; CA2285731A1; ATE243655T1; DE69909038D1; KR20000035098A; CA2285731C; EP0997436B9; NO995253D0; US6270738B1; EP0997436B1; FI982367A0; CZ371099A3; NO995253L

Abstract

1. Sposób wytwarzania produktu do uzytku stanowiacego roztwór do uzdatniania wody z nieczyszczonego roztworu siarczanu zelazowego zawierajacego jako zanieczyszczenie co naj- mniej jeden inny metal stanowiacy mangan, znamienny tym, ze sposób ten obejmuje: pierwszy etap wytracania osadu, w którym do nie oczyszczonego roztworu siarczanu zelazowego dodaje sie zasade do uzyskania pH do okolo 2-5, korzystnie do okolo 3-4 i w którym wytraca sie wodorotlenek zelazowy; nastepujacy po pierwszym etapie wytracania drugi etap wytracania osadu, w którym do roztworu dodaje sie utleniacz oraz zasade do uzyskania pH do okolo 6-10, korzystnie do okolo 8-9 i w którym wytraca sie mangan jako zanieczyszczenie w postaci dwutlenku manganu; oraz jeden lub wieksza liczbe etapów separacji, w których oddziela sie od roztworu siarczanu osady wytraco- ne podczas prowadzenia etapów wytracania, pierwszego oraz drugiego; oraz etap dodatkowy, w którym wymienione oddzielone osady lub tez ich czesci poddaje sie dalszej obróbce do uzyska- nia produktu do uzytku. PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem niniejszego wynalazku jest sposób wytwarzania produktu do użytku stanowiącego roztwór do uzdatniania wody z nie oczyszczonego roztworu siarczanu żelazowego, w szczególności z roztworu siarczanu żelazowego uzyskanego w procesie wytwarzania jarozytu hydronowego.

Zgłoszenie patentowe nr WO/9738944, złożone wcześniej przez zgłaszającego, ujawnia sposób wytwarzania czystego produktu, który zawiera jony żelazowe. W sposobie tym substancją wyjściową jest siarczan wodorożelazawy, uzyskiwany jako produkt uboczny w procesie wytwarzania dwutlenku tytanu. Ten siarczan żelazawy utleniany jest przy użyciu tlenu, pod podwyższonym ciśnieniem oraz w podwyższonej temperaturze. Podczas utlenienia sól żelazowa roztwarzana jest we własnej wodzie krystalicznej z jednoczesnym wytrącaniem się jarozytu hydronowego. Równanie tej reakcji wygląda w sposób następujący:

FeSO4x H2O + 11/4 O2 ® H3OFe3 (OH)6(SO4)2(s) + Fe2(SO4)3 (1)

Na etapie utleniania tworzy się równowaga pomiędzy roztworem siarczanu żelazowego oraz jarozytem hydronowym. W tym czasie połowa, w przybliżeniu, zawartości żelaza znajduje się w roztworze, druga zaś połowa jest w postaci wytrąconego jarozytu hydronowego. Stały jarozyt zostaje odsączony i jest użyty do wytwarzania czystych odczynników służących do uzdatniania wody. Pozostaje roztwór zawierający siarczan żelazowy. Użycie tego roztworu okazało się problematyczne, ponieważ tworzy się on w dużych ilościach w stosunku do ilości jarozytu hydronowego. Jego magazynowanie jest niewygodne oraz kosztowne. Dodatkową trudność stanowi fakt, że roztwór ten zawiera większość zanieczyszczeń obecnych w wyjściowym siarczanie żelazawym, w szczególności zaś mangan.

Problem stanowi więc dalsze oczyszczanie zanieczyszczonego roztworu siarczanu żelazowego, jak również jego potencjalne użytkowanie. W związku z powyższym, przedmiotem niniejszego wynalazku jest znalezienie takiego sposobu przetworzenia zanieczyszczonego roztworu siarczanu żelazowego, żeby nie trzeba było magazynować oraz/lub eliminować żadnych substancji pozostałych po procesie wytwarzania jarozytu hydronowego. Jest więc przedmiotem niniejszego wynalazku poprawa zyskowności procesu wytwarzania jarozytu hydronowego.

Według wynalazku sposób wytwarzania produktu do użytku stanowiącego roztwór do uzdatniania wody, który zawiera jony żelazowe z zanieczyszczonego roztworu siarczanu żelazowego zawierającego jako zanieczyszczenie co najmniej jeden inny metal stanowiący mangan, charakteryzuje się tym, że sposób ten obejmuje:

- pierwszy etap wytrącania osadu, w którym do nie oczyszczonego roztworu siarczanu żelazowego dodaje się zasadę do podniesienia odczynu pH do około 2-5, korzystnie do około 3-4 i w którym wytrąca się wodorotlenek żelazowy;

- następujący po pierwszym etapie wytrącania drugi etap wytrącania osadu, w którym do roztworu dodaje się utleniacz oraz zasadę do podniesienia odczynu pH do wartości około 6-10, korzystnie około 8-9 i w którym wytrąca się mangan jako zanieczyszczenie w postaci dwutlenku manganu;

-oraz jeden lub większą liczbę etapów separacji, służących do oddzielania od roztworu siarczanu osadów wytrąconych podczas prowadzenia etapów wytrącania, pierwszego oraz drugiego;

-oraz etap dodatkowy, w którym wymienione oddzielone osady lub też ich części poddaje się dalszej obróbce do uzyskania produktu do użytku.

W korzystnym wykonaniu wynalazku nie oczyszczonym roztworem siarczanu żelazowego jest produkt uboczny wytworzony w procesie wytwarzania jarozytu hydronowego.

W sposobie według wynalazku jako zasadę dodaną do pierwszego etapu wytrącania korzystnie stosuje się tlenek magnezu, wodorotlenek magnezu lub węglan magnezu, amoniak, wodorotlenek sodowy lub potasowy.

W sposobie według niniejszego wynalazku jako utleniacz dodany w drugim etapie wytrącania osadu korzystnie stosuje się utleniacz tlenowy, taki jak nadtlenek wodoru, inny związek nadtlenowy lub ozon, a także chlor, dwutlenek chloru, chloryn, podchloryn lub chloran.

Jako zasadę dodaną w drugim etapie wytrącania osadu korzystnie stosuje się wodorotlenek sodowy, wodorotlenek potasowy, węglan sodowy lub amoniak.

Zgodnie z kolejnym wykonaniem wynalazku sposób charakteryzuje się tym, że obejmuje on wspólny etap separacji, w którym osady stałe wytrącone podczas obu etapów wytrącania osadu, pierwszego oraz drugiego, oddzielane są wspólnie od roztworu siarczanu.

PL 192 912 B1

W innym korzystnym wykonaniu wynalazku sposób charakteryzuje się tym, że obejmuje on pierwszy etap separacji, w którym od roztworu siarczanu oddzielane są osady stałe wytrącone podczas pierwszego etapu wytrącania osadu oraz drugi etap separacji, w którym od roztworu siarczanu oddzielane są osady stałe wytrącone podczas drugiego etapu wytrącania osadu. Korzystnie w etapie lub w etapach separacji substancje stałe oddzielane są od roztworu siarczanu na drodze filtrowania.

W dalszym korzystnym wykonaniu sposobu według wynalazku roztwór siarczanu uzyskany ze wspólnego etapu separacji lub też z drugiego etapu separacji jest częściowo lub całkowicie zawracany do pierwszego etapu wytrącania osadu.

Sposób według wynalazku ponadto charakteryzuje się tym, że obejmuje korzystnie dodatkowy etap, w którym substancje stałe uzyskane ze wspólnego etapu separacji, zawierające wodorotlenek żelazowy oraz dwutlenek manganu, roztwarza się w kwasie uzyskując roztwór do uzdatniania wody zawierający jon żelazowy, pozostający nie roztworzony dwutlenek manganu. Powstały roztwór do uzdatniania wody zawierający jon żelazowy oddzielany jest od nie roztworzonego materiału.

Korzystnie sposób według wynalazku obejmuje dodatkowy etap, w którym substancje stale uzyskane z pierwszego etapu separacji, zawierające wodorotlenek żelazowy, roztwarza się w kwasie uzyskując roztwór do uzdatniania wody zawierający jon żelazowy.

W korzystnym wykonaniu sposobu stosuje się kwas azotowy. W tym przypadku wytworzonym roztworem do uzdatniania wody jest roztwór azotanu żelazowego.

Dodatkowymi, obok manganu, metalami zanieczyszczającymi mogą być na przykład nikiel oraz/lub cynk. W stosowanym zakresie pH metale te wytrącane są w postaci wodorotlenków.

Według jednego z wariantów wykonania niniejszego wynalazku, zasada dodawana w pierwszym etapie wytrącania osadu dodana jest w postaci roztworu lub zawiesiny wodnej, który(a) zawiera całość lub część roztworu siarczanu uzyskanego w etapie rozdzielenia. W ten sposób można regulować ilość wody cyrkulującą w procesie oraz wpływać na stężenie roztworu siarczanu. Zasadą może być MgO, Mg(OH)2, MgCO3, NH3, NaOH, KOH. W tym przypadku roztwór siarczanu zawiera, odpowiednio, rozpuszczalny MgSO4, (NH4)2SO4, Na2SO4 lub K2SO4.

Jedną z nadających się do użycia zasad zawierających magnez jest zawiesina wodna wytworzona z kalcynowanego oraz zmielonego magnezytu. Inne rozwiązanie stanowi zawiesina zawierająca wodorotlenek magnezu. Jak już podkreślono, zawiesinę tę utworzyć można zarówno w wodzie, jak i w roztworze siarczanu uzyskanego jako końcowy produkt tego procesu. Można też tworzyć ją w stosownej mieszaninie obydwu mediów. Tworzy się więc zasadową zawiesinę, która jest dodawana do do roztworu siarczanu żelazowego w celu wytrącenia żelaza. Początkowo odczyn pH wynosi w przybliżeniu 1, przy czym w pierwszym etapie wytrącania osadu podnoszony jest on do poziomu wynoszącego w przybliżeniu 2-5, korzystnie do poziomu wynoszącego w przybliżeniu 3-4, w którym żelazo wytrącą się w postaci wodorotlenku żelazowego. Jeżeli w pierwszym etapie wytrącania osadu jako zasady użyjemy tlenku magnezu zachodzi następującą reakcja:

Fe³+ + 3 MgO ^° ® 2 Fe(OH)3 + 3 Mg²+

Wytrącony wodorotlenek żelazowy znajduje się w stanie bezpostaciowym, w którym jego rozpuszczalność w kwasach jestnajwiększa.

W drugim etapie wytrącania osądu, odczyn pH roztworu podniesiony jest do około 6-10, korzystnie do około 8-9, poprzez dodanie do roztworu zasady,takiej jak NaOH, KOH, Na2CO3 lub NH3. Dodatkowo, do roztworu dodaje się jako utleniacza H2O2, pod wpływem którego mangan Mn²⁺ utlenia się do dwutlenku manganu i wytrąca w postaci osadu. Tak więc reakcja zachodząca w drugim etapie wytrącania osadu jest następująca:

Mn²⁺+ 2 H2O2 ® MnO2+ 2 H2O

Jako utleniacza możliwe jest stosowanie utleniaczy tlenowych, takich jak nadtlenek wodoru, inne związki tlenowe,czy też ozon. Dodatkowo, możliwe jest używanie chloru, dwutlenku chloru, chlorynu, podchlorynu oraz chloranu.

Według jednego z wariantów wykonania niniejszego wynalazku, proces ten obejmuje połączony etap separacji, w którym osady utworzone zarówno w pierwszym, jak i w drugim etapie wytrącania oddzielane są razem od roztworu siarczanu.

PL 192 912 B1

Według innego wariantu wykonania niniejszego wynalazku, proces ten obejmuje pierwszy etap separacji, w którym od roztworu siarczanu oddzielane są osady utworzone w pierwszym etapie wytrącania oraz drugi etap separacji, w którym od roztworu siarczanu oddzielane są osady utworzone w drugim etapie wytrącania.

Osady utworzone w pierwszym i w drugim etapie wytrącania korzystnie oddzielane są za pomocą przesączania, choć stosowane mogą być również i inne sposoby separacji.

Przesącz jest roztworem siarczanu magnezu, którego zawartość Mg wynosi w zakresie od 0,5 do 5% w zależności od składu zawiesiny wyjściowej użytej w pierwszym etapie. Taki roztwór jest, dla przykładu, odpowiedni do wybielania celulozy. Jeżeli zawartość Mg w roztworze jest odpowiednio wysoka, siarczan magnezu wydzielić można z tego roztworu za pomocą krystalizacji. Krystaliczny siarczan magnezu może być używany, na przykład, jako pierwiastek śladowy w nawozach.

Oddzielone substancje stałe jako podstawowy swój składnik zawierają osad wodorotlenku żelazowego, który może być użyty jako zawierający żelazo odczynnik służący do oczyszczania ścieków. Ponieważ wodorotlenek żelazowy jest produktem stałym, można go łatwo transportować na duże odległości do miejsc, gdzie zostanie on roztworzony w kwasie w celu wytworzenia roztworu odczynnika nadającego się do zastosowania przy oczyszczaniu ścieków. Szczególnie odpowiedni jest kwas azotowy. Roztwory azotanu żelazowego nadają się do zastosowań, w których od odczynnika stosowanego do traktowania wody wymagane są własności utleniające, na przykład w procesie deodoryzacji ścieków zawierających siarkowodór.

W tym wariancie wykonania procesu stanowiącego przedmiot niniejszego wynalazku, który zawiera połączony etap separacji użycie kwasu azotowego jest korzystne także i z tego powodu, że obecny w wodorotlenku żelazowym dwutlenek manganu nie rozpuszcza się łatwo w kwasie azotowym. Większość dwutlenku manganu pozostaje więc nie roztworzona i osiada na dnie zbiornika. Uzyskuje się w ten sposób roztwór, który zawiera mniejsze stężenie manganu. Inne rozwiązanie obejmuje usunięcie części nie roztworzonej na drodze filtracji.

Dodatkowo, obok kwasu azotowego, w celu roztworzenia osadu wodorotlenku żelazowego wykorzystać można również kwas solny, kwas siarkowy lub też kwas organiczny, taki jak kwas mrówkowy. Wybór kwasu zależy od tego, do jakich celów potrzebny jest zawierający żelazo odczynnik. Dla przykładu, przy zastosowaniach, w których oczyszczanie wody obejmuje również procesy oczyszczania biologicznego wysoce użyteczny byłby wodorotlenek żelazowy roztworzony w kwasie organicznym, ponieważ w procesie oczyszczania użyty zostałby zarówno kation, jak i anion obecny w odczynniku.

Niniejszy wynalazek przedstawiony jest poniżej za pomocą przykładów preparatywnych w odniesieniu do załączonych rysunków, na których fig. 1 przedstawia schemat blokowy jednego z wariantów wykonania procesu stanowiącego przedmiot niniejszego wynalazku; fig. 2 przedstawia schemat blokowy innego wariantu wykonania procesu stanowiącego przedmiotniniejszego wynalazku.

Figura 1 przedstawia jeden z wariantów wykonania procesu stanowiącego przedmiot niniejszego wynalazku, który zawiera dwa następujące po sobie etapy wytrącania oraz jeden wspólny etap separacji. Uzyskany w etapie separacji materiał stały zawiera głównie wodorotlenek żelazowy, lecz także dwutlenek manganu oraz możliwe inne zanieczyszczenia. Ten materiał stały używany jest do wytwarzania odczynnika zawierającego żelazo, poprzez jego roztworzenie w odpowiednim kwasie. Roztworem uzyskanym w etapie separacji jest czysty roztwór zawierający siarczan magnezowy.

Figura 2 przedstawia inny wariant wykonania procesu stanowiącego przedmiot niniejszego wynalazku, który zawiera dwa etapy wytrącania oraz dwa etapy separacji, następujące po sobie w ten sposób, że po każdym etapie wytrącania prowadzony jest etap separacji osadu. Uzyskany w ten sposób osad wodorotlenku żelazowego nie zawiera zanieczyszczeń, stanowi więc wysoce użyteczny surowiec do wytwarzania czystego odczynnika zawierającego żelazo. Zarówno mangan jak i inne zanieczyszczenia, jeżeli są one obecne w roztworze, są z niego wytrącane w drugim etapie wytrącania. Wydzielane są one w drugim etapie separacji - otrzymuje się wówczas osad odpadowy, który można składować na wysypisku odpadów. To co pozostaje, to czysty roztwór zawierający siarczan magnezowy.

Przykład 1. Wytrącanie żelaza

Doświadczeń dokonywano stosując ciągły proces prowadzony na skalę laboratoryjną. Początkowy roztwór uzyskany został z procesu wytwarzania jarozytu hydronowego, zaś analiza jego składu dała następujące wyniki: Fe 4%, Fe²⁺ 0,08% oraz Mn 490 ppm. W celu wytrącenia żelaza przygotowano zawiesinę, o stężeniu Mg wynoszącym 2,4%, ze sproszkowanego MgO oraz wodnego roztworu zawierającego siarczan magnezowy. Zawiesinę tę dodano do roztworu w sposób ciągły utrzymując

PL 192 912 B1 jednocześnie pH tego roztworu na poziomie wynoszącym 3,5, przy którym wytrącał się Fe(OH)3. Jako naczynie reakcyjne używano otwarty reaktor wyposażony w mieszadło oraz w płaszcz grzejny. Temperaturę utrzymywano na poziomie 40°C, zaś czas reakcji wynosił 1 godzinę. Próbkę pobraną z reaktora przesączono, a przesącz zanalizowano uzyskując następujące wyniki: Mg 1,9%, Mn 311 ppm, Ni 1,9 ppm, Fe²⁺ < 0,01%. Placek filtracyjny osuszono i zanalizowano uzyskując następujące wyniki: Fe 47,4%, Mg 1,5%, stan bezpostaciowy. Stężenie manganu w osadzie nie było analizowane, lecz z obliczeń wynikało, że całkowita ilość manganu dostała się do przesączu. Przeprowadzone doświadczenia wykazały, że im niższa jest temperatura na etapie wytrącania osadu, tym wyższa jest reaktywność tak uzyskanego osadu wodorotlenku. Odpowiedni zakres temperatur wynosił 20-40°C, zaś najbardziej korzystny zakres temperatur wynosił 20-30°C.

Przykład 2. Wytrącanie manganu

W celu wytrącenia manganu do zawiesiny z przykładu 1 dodano NaOH (roztwór 25%) oraz H2O2 (roztwór 10%). Zasadę wprowadzono głęboko pod powierzchnię roztworu, podczas gdy nadtlenek wodoru dodano bezpośrednio na powierzchnię. Odczyn pH ustalono na poziomie 8-9. Czas retencji wynosił w przbliżeniu 1 godzinę, temperatura zaś 40°C. Po zakończeniu drugiego etapu wytrącania osadu substancje stałe wydzielono z zawiesiny przy użyciu filtra laboratoryjnego, zaś przesącz poddano analizie uzyskując następujące wyniki: Mg 1,1%, Mn <0,03 ppm, pH 9,15.

Przykład 3. Roztwarzanie osadu żelaza

W celu roztworzenia uzyskanego powyżej osadu wodorotlenku żelazowego przeprowadzono następujące doświadczenie. W naczyniu laboratoryjnym umieszczono 30,3 g wody, 115,7 g osadu wodorotlenku żelazowego (o zawartości substancji stałych wynoszącej 66%) oraz 172 g kwasu azotowego (o stężeniu 65%). Ponieważ reakcja jest egzotermiczna, temperatura w naczyniu wzrosła do 50°C, po czym została ona, przez dalsze podgrzewanie, podniesiona aż do około 80°C. Po upływie 15 minut prawie cała ilość wodorotlenku żelazowego uległa roztworzeniu, zaś wolny kwas pozostał jedynie w ilości wynoszącej 1,1%. Roztwarzanie kontynuowano jednak tak długo, aż całkowity czas roztwarzania wynosił 2 godziny. Roztwór zanalizowano, uzyskując następujące wyniki: Fe 7,8%, Mg 2,6%, Mn 530 ppm, Ni 13 ppm, N 8% (NO3 35,4%), wolny HNO3 0,4%, substancje nie rozpuszczone 0,13%. Materiał nie rozpuszczony poddano analizie półilościowej przy użyciu fluorescencji Rentgenowskiej: głównym składnikiem było Fe, Mg oraz Mn obecne były w ilościach wynoszących w przybliżeniu 5-10%. Wynik ten wskazuje, że osad żelaza dobrze rozpuścił się w kwasie azotowym.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania produktu do użytku stanowiącego roztwór do uzdatniania wody z zanieczyszczonego roztworu siarczanu żelazowego zawierającego jako zanieczyszczenie co najmniej jeden inny metal stanowiący mangan, znamienny tym, że sposób ten obejmuje: pierwszy etap wytrącania osadu, w którym do nie oczyszczonego roztworu siarczanu żelazowego dodaje się zasadę do uzyskania pH do około 2-5, korzystnie do około 3-4 i w którym wytrąca się wodorotlenek żelazowy; następujący po pierwszym etapie wytrącania drugi etap wytrącania osadu, w którym do roztworu dodaje się utleniacz oraz zasadę do uzyskania pH do około 6-10, korzystnie do około 8-9 i w którym wytrąca się mangan jako zanieczyszczenie w postaci dwutlenku manganu; oraz jeden lub większą liczbę etapów separacji, w których oddziela się od roztworu siarczanu osady wytrącone podczas prowadzenia etapów wytrącania, pierwszego oraz drugiego; oraz etap dodatkowy, w którym wymienione oddzielone osady lub też ich części poddaje się dalszej obróbce do uzyskania produktu do użytku.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że zanieczyszczonym roztworem siarczanu żelazowego jest produkt uboczny wytworzony w procesie wytwarzania jarozytu hydronowego.
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako zasadę dodaną do pierwszego etapu wytrącania stosuje się tlenek magnezu, wodorotlenek magnezu lub węglan magnezu, amoniak, wodorotlenek sodowy lub potasowy.
4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako utleniacz dodany w drugim etapie wytrącania osadu stosuje się utleniacz tlenowy, taki jak nadtlenek wodoru, inny związek nadtlenowy lub ozon, a także chlor, dwutlenek chloru, chloryn, podchloryn lub chloran.
5. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, znamienny tym, że jako zasadę dodaną w drugim etapie wytrącania osadu stosuje się wodorotlenek sodowy, wodorotlenek potasowy, węglan sodowy lub amoniak.

PL 192 912 B1
6. Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, że obejmuje on wspólny etap separacji, w którym osady stałe wytrącone podczas obu etapów wytrącania osadu, pierwszego oraz drugiego, oddzielane są wspólnie od roztworu siarczanu.
7. Sposób według zastrz. 1, albo 5, znamienny tym, że obejmuje on pierwszy etap separacji, w którym od roztworu siarczanu oddzielane są osady stałe wytrącone podczas pierwszego etapu wytrącania osadu oraz drugi etap separacji, w którym od roztworu siarczanu oddzielane są osady stałe wytrącone podczas drugiego etapu wytrącania osadu.
8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że w etapie lub w etapach separacji substancje stałe oddzielane są od roztworu siarczanu na drodze filtrowania.
9. Sposób według zastrz. 6 albo 8, znamienny tym, że roztwór siarczanu uzyskany ze wspólnego etapu separacji lub też z drugiego etapu separacji jest częściowo lub całkowicie zawracany do pierwszego etapu wytrącania osadu.
10. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że sposób ten obejmuje dodatkowy etap, w którym substancje stałe uzyskane ze wspólnego etapu separacji, zawierające wodorotlenek żelazowy oraz dwutlenek manganu, roztwarza się w kwasie uzyskując roztwór do uzdatniania wody zawierający jon żelazowy, pozostający nie roztworzony dwutlenek manganu.
11. Sposób według zastrz. 10, znamienny tym, że roztwór do uzdatniania wody, który zawiera jon żelazowy oddzielany jest od nie roztworzonego materiału.
12. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że sposób ten obejmuje dodatkowy etap, w którym substancje stałe uzyskane z pierwszego etapu separacji, zawierające wodorotlenek żelazowy, roztwarza się w kwasie uzyskując roztwór do uzdatniania wody zawierający jon żelazowy.
13. Sposób według zastrz. 10 albo 11, albo 12, znamienny tym, że kwasem jest kwas azotowy, w którym to przypadku wytworzonym roztworem do uzdatniania wody jest roztwór azotanu żelazowego.