PL176017B1

PL176017B1 - Nowe analogi witaminy D, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je kompozycje farmaceutyczne.

Info

Publication number: PL176017B1
Application number: PL93301103A
Authority: PL
Inventors: Thomas I. Doran; John A. Mclane; Masami Okabe; Michelangelo Scalone; Milan R. Uskokovic
Original assignee: Hoffmann La Roche
Priority date: 1992-11-20
Filing date: 1993-11-19
Publication date: 1999-03-31
Also published as: DE69307478D1; PH30991A; JPH06199777A; IL107614A0; EP0599114A1; FI935092A0; PL301103A1; CN1051762C; CA2108848A1; BR9304780A; HU213609B; FI935092A; TW267161B; NZ250194A; AU669222B2; UY23678A1; JP2502931B2; US5342833A; NO304022B1; NO934197D0

Abstract

1. Nowe analogi witaminy D3 o wzo- rze 1, w którym R1 i R2 oznaczaja atomy wodoru lub grupy acylowe o wzorze R3CO-, w którym R3 oznacza nizsza grupe alkilowa lub ewentualnie podstawiona grupa arylo- wa, grupe arylowa, z tym, ze tylko jeden z symboli R1 lub R2 oznacza atom wodoru. WZÓR 1 PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku są nowe związki analogi witaminy D3, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je kompozycje farmaceutyczne.

Związki według wynalazku przedstawione są wzorem 1, w którym R1 i R² oznaczają atomy wodoru albo grupy acylowe o wzorze R3CO-, w którym R3 oznacza niższą grupę alkilową lub ewentualnie podstawioną grupą arylową, grupę arylową, z tym, że tylko jeden z podstawników R1 lub R² oznacza atom wodoru.

Opisano zastosowanie powyższych związków jako środków terapeutycznie czynnych oraz zastosowanie tych związków do wytwarzania środków leczniczych do leczenia hiperproliferacyjnych chorób skóry, takich jak łuszczyca, oraz do leczenia schorzeń gruczołów łojowych, takich jak trądzik i łojotokowe zapalenie skóry. Wynalazek obejmuje także kompozycję, zawierającą skuteczną ilość związku o wzorze 1, oraz sposób wywarzania związków o wzorze 1 poprzez związki pośrednie o wzorach 4, 6, 7, 8 i 13, jak określono poniżej.

Związki o wzorze 1 stymulują różnicowanie i obniżają proliferację keratynocytów ludzkich. W związku z tym, można je stosować w leczeniu hiperproliferacyjnych schorzeń skóry, takich jak łuszczyca, raki podstawnokomórkowe, zaburzenia keratynizacji oraz rogowacenia.

176 017

Można je również stosować jako środki do leczenia schorzeń gruczołu łojowego, takich jak trądzik albo łojotokowe zapalenie skóry.

Gdy R³ oznacza grupę arylową, to może być ona niepodstawiona albo podstawiona przez grupę arylową. Określenie niższy alkil oznacza grupę alkilową o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, zawierającą 1 do 4 atomów węgla, np. grupę metylową, etylową, propylową, izopropylową i butylową. Określenie ary] oznacza grupę pochodzącą od aromatycznego węglowodoru.

W związkach o wzorze 1 korzystnie R¹ oznacza grupę acylową o wzorze R³CO-, w której R3 oznacza niższą grupę grupę alkilową albo ewentualnie podstawioną grupę arylową, a R² oznacza atom wodoru albo grupę acetylową.

Korzystnymi związkami o wzorze 1 według wynalazku są dioctan (3e,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10(19),16-tetraen-23-ino-3,25-diolu i 3-(4-fenyło)-benzoesan (3/3,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10((9),16-tetraen-23-ino-3,25-diolu.

Związki o wzorze 1 można wytwarzać w sposób przedstawiony na rysunku w schematach 1-4. W schemacie 1R⁴, R⁵ i R⁶ niezależnie od siebie oznaczają grupy C1-Cć-alkilowe albo grupy fenylowe. W schemacie 1 znany związek o wzorze 2 przeprowadza się w związek o wzorze 3 drogą reakcji na przykład z chlorkiem trialkilosililowym, takim jak chloro-dimetyloteksylosilan, w aprotycznym rozpuszczalniku organicznym, takim jak chlorek metylenu w obecności zasady, takiej jak imidazol. Związek o wzorze 3 poddaje się reakcji ze związkiem etyleno-trifenylofosforowodorowym w aprotycznym rozpuszczalniku organicznym, takim jak toluen, otrzymując odpowiedni związek o wzorze.4.

W schemacie 2 - R⁷, R⁸ i R⁹ niezależnie od siebie oznaczają grupę Cr-Có-alkilową albo grupę fenylową. W schemacie 2 znany 3-hydroksy-3-metylobutyn przeprowadza się w związek o wzorze 5, np. drogą reakcji z chlorkiem IlI-rz.butylo-dimetylosililowym w mieszaninie N,N-dimetyloformamidu i imidazolu. Związek o wzorze 5 przeprowadza się w odpowiedni związek o wzorze 6 za pomocą reakcji z N-butylolitem i N,N-dimetyloformamidem w bezwodnym THF.

^J 4 S A 7 R O

W schemacie 3-R , R , R , R , R i R niezależnie od siebie oznaczają grupę C1-C6alkilową albo grupę fenylową, X oznacza grupę C(S)R1°, w której R¹⁰ oznacza grupę imidazol-1-ilową, -NHPh, -OPh, -N(CH3)2 albo -SCH3.

W schemacie 3 - związek o wzorze 4 przeprowadza się w odpowiedni związek o wzorze 7 drogą reakcji ze związkiem o wzorze 6 w aprotycznym rozpuszczalniku organicznym, takim jak heksan, w obecności kwasu Lewisa, takiego jak chlorek dimety loglinowy. Związek o wzorze 7 przeprowadza się w związek o wzorze 8 za pomocą reakcji na przykład z 1,9'-tiokarbonylo-dilmidazolem, chlorotionomrówczanem fenylowym, chlorkiem dimetylotiokarbamoilu, disiarczkiem węgla albo korzystnie z izotiocyjanianem fenylowym w aprotycznym rozpuszczalniku, takim jak THF w obecności zasady, takiej jak wodorek sodu. Związek o wzorze 8 przeprowadza się w odpowiedni związek o wzorze 9 drogą reakcji na przykład z wodorkiem tributylocyny w aprotycznym rozpuszczalniku organicznym, takim jak heksan, w obecności inicjatora rodnikowego, takiego jak 2,2'-azobis-(2-metylo-propionitryl-. Związek o wzorze 9 poddaje się reakcji z solą fluorkową, taką jak fluorek tetrabutyloamoniowy w THF, otrzymując związek o wzorze 10.

W schemacie 4 - Ri i R2 niezależnie od siebie oznaczają atom wodoru lub grupę acylową.

Związek o wzorze 1 można otrzymywać drogą acylowania związku o wzorze 10, uzyskując związek o wzorze 11, który następnie poddaje się fotolizie i termicznej izomeryzacji. Fotolizę prowadzi się korzystnie z zastosowaniem średniociśnieniowej lampy rtęciowej w obecności 4-dialkjioaminobenzoesanu, takiego jak 4-dimetyloaminobenzoesan etylowy, jako filtru do blokowania promieniowania w przybliżeniu 290-320 nm. Związek o wzorze 1 można też wytwarzać przez poddawanie związku o wzorze 10 powyższej fotolizie i termicznej izomeryzacji, otrzymując związek o wzorze 12, który acyluje się na przykład za pomocą chlorku 4-fenylobenzoilu albo bezwodnika octowego w aprotycznym rozpuszczalniku, takim jak chlorek metylenu w obecności zasady, takiej jak na przykład trietyloamina.

176 017

Kompozycje farmaceutyczne zawierające związki o wzorze 1 można podawać doustnie ciepłokrwistym organizmom, wymagającym leczenia hiperproliferacyjnych chorób skóry, takich jak łuszczyca, raki podstawnokomórkowe, zaburzenia keratynizacji oraz rogowacenie. W szczególności można je podawać doustnie dorosłym ludziom w dawkach w zakresie około 0,1 do 1000 μ g dziennie, korzystnie około 7 do 70 μ g dziennie. Można je również podawać doustnie w przypadku leczenia trądzika u ludzi w dawkach około 0,7 do 700 μ g dziennie, zwłaszcza 7 do 70 μ g dziennie.

Kompozycje farmaceutyczne zawierające związki o wzorze 1 można też stosować miejscowo w celu leczenia hiperproliferacyjnych chorób skóry, takich jak łuszczyca, raki podstawnokomórkowe, zaburzenia keratynizacji i rogowacenie, albo do leczenia schorzeń gruczołów łojowych, takich jak trądzik lub łojotokowe zapalenie skóry, wobec organizmów ciepłokrwistych, wymagających takiego leczenia. W szczególności można je podawać miejscowo w dawkach w zakresie około 1 do około 1000 μ g na gram preparatu do stosowania miejscowego dziennie.

Korzystną aktywność związków o wzorze 1 w postaci kompozycji do leczenia hiperproliferacyjnych chorób skóry można wykazać za pomocą następujących testów na przeciwdziałanie proliferacji keratynocytów ludzkich. Uzyskuje się kultury komórkowe z nabłonowych keratynocytów z napletka noworodków, stosując standardowe metody. Komórki umieszcza się w ilości 25.000 komórek na dołek w 6-dołkowych płytkach gniazdowych. Po upływie 24 godzin komórki zasila się keratynocytową pożywką wzrostową uzupełnioną do 1,5 mM CaCl2, zawierającą testowany związek lub podłoże. Sporządza się roztwory testowanych związków w etanolu. Związki testuje się w czterech stężeniach w potrójnych dołkach. Dołki kontrolne napełnia się samym podłożem w najwyższym stężeniu, jak 0,1% etanolu. Po zakończeniu doświadczenia komórki liczy się na elektronicznym liczniku cząsteczek, który kalibruje się okresowo dla poprawnego wymiaru keratynocytów. Liczbę komórek oblicza się według stosowanych współczynników rozcieńczeń i wyniki przedstawia w procentach hamowania w zależności od liczby komórek otrzymanych w hodowlach kontrolnych. ED50 (skuteczna dawka hamująca proliferację 50% komórek) dla dioctanu (Ą3,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10(19), 16-tetraen-23-ino-3,25-diolu wynosi 0,3 μ M.

W Journal of Investigative Dermatology 92, (1989) 475 opisano la,25-dihydroksycholekalcyferol jako środek do zmniejszania rozmiarów gruczołów łojowych w uszach samców chomika syryjskiego. Korzystne działanie związków o wzorze 1 jako środków do leczenia schorzeń gruczołów łojowych, takich jak trądzik albo łojotokowe zapalenie skóry, można wykazać drogą oceny ich działania na gruczoły łojowe w uszach chomika po podaniu tych związków per os. Samcom chomika syry'skiego podaje się dziennie 200 μ 1 związku według wynalazku rozpuszczonego w glikolu propylenowym (5 dni w tygodniu). Zwierzęta uśmierca się po upływie 4 tygodni i uszy poddaje ocenie histologicznej. Obszar gruczołów łojowych mierzy się na histologicznie preparowanych przekrojach ucha za pomocą analizy obrazowej. Dane uzyskane w tym teście podane są w poniższej tabeli.

Związek	Dawka μmoli/kg/dziennie	% zmian w gruczołach łojowych w uszach chomika Analiza rozmiarów przekroju
3-(4-fenylo)-benzoesan	0,105	-20
(3e,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-	1,05	-27
5,7,10(19),16-tetraen-23-ino-	10,5	-31
3,25-diolu	105	-40
dioctan (3/3,5Z,7E)-9,10-	0,150	-18
sekocholesta-5,7,10( 19), 16-tetraen-	1,5	-28
23-ino-3,25-diolu	15	-37
	150	-42

176 017

Powyższe dane wykazują, że związki według wynalazku można stosować jako środki do leczenia chorób gruczołów łojowych, takich j’ak trądzik lub łojotokowe · zapalenie skóry.

Postacie do podawania doustnego, zawierające związki o wzorze 1 mogą występować w formie kapsułek, tabletek itp. wraz z farmaceutycznie dopuszczalnymi nośnikami. Jako takie nośniki można stosować środki wiążące, takie jak guma tragakantowa, guma arabska, skrobia kukurydziana albo żelatyna; podłoża, takie jak fosforan dwuwapniowy; środki rozkruszające, takie jak skrobia kukurydziana, skrobia ziemniaczana i kwas alginowy; środki zwiększające poślizg, takie jak stearynian magnezu; środki słodzące, takie jak sacharoza, laktoza albo sacharyna; środki aromatyzujące, takie jak mięta pieprzowa, olejek starzęślowy lub wiśniowy. W preparatach mogą występować różne inne materiały, takie jak substancje powłokowe albo w inny sposób modyfikujące fizyczną postać dawki jednostkowej. Przykładowo tabletki mogą być pokrywane szelakiem, cukrem, albo obydwoma tymi substancjami. Syropy lub eliksiry mogą zawierać substancję czynną, sacharozę jako środek słodzący, metylo- i propylo-parabeny jako środki konserwujące, barwniki i środki aromatyzujące, takie jak aromat wiśniowy lub pomarańczowy.

Postacie do podawania miejscowego, zawierające związki o wzorze 1 obejmują maście i kremy, zawierające podłoża olejowe, ulegające adsorbcji, rozpuszczalne w wodzie i typu emulsji, takie jak wazelina, lanolina i glikole polietylenowe. Płyny do zmywań stanowią preparaty ciekłe i obejmują preparaty od prostych roztworów do kompozycji wodnych lub hydroalkoholowych, zawierających subtelnie rozdrobnione substancje. Płyny te mogą zawierać środki utrzymujące zawiesinę lub środki dyspergujące, na przykład pochodne celulozy, takie jak etyloceluloza i metyloceluloza; żelatynę lub żywice, •które wbudowują substancję czynną w podłoże, składające się z wody, alkoholu lub gliceryny. Żele stanowią preparaty półstałe otrzymywane drogą żelowania roztworu lub zawiesiny substancji czynnej w podłożu z nośnika. Podłoże, które może być wodne lub bezwodne, żeluje się z zastosowaniem np. karboksy-polimetylenu i zobojętnia w celu uzyskania właściwej konsystencji żelu za pomocą alkaliów, takich jak wodorotlenek sodu, i amin, takich jak polietylenokokoamina.

Stosowane tu określenie miejscowy oznacza stosowanie substancji czynnej wbudowanej w odpowiedni nośnik farmaceutyczny i podawanej na obszar zapalenia w celu wywarcia działania miejscowego. W związku z tym kompozycje do stosowania miejscowego obejmują takie postacie farmaceutyczne, w których związek podaje się zewnętrznie drogą bezpośredniego kontaktu ze skórą. Postacie do dawkowania miejscowego obejmują żele, kremy, płyny do zmywań, maście, pudry, aerozole i inne konwencjonalne formy do podawania leku na skórę, otrzymywane przez zmieszanie związków o wzorze 1 ze znanymi farmaceutycznymi nośnikami do stosowania miejscowego. Dodatkowo do stosowania na skórę kompozycje według wynalazku do aplikowania miejscowego można również stosować do leczenia stanów zapalnych błon śluzowych, tam gdzie błony takie są dostępne dla miejscowego aplikowania leku. Na przykład kompozycje do stosowania miejscowego można aplikować · do śluzowej wyściółki jamy ustnej albo niższej okrężnicy.

Następujące przykłady bliżej wyjaśniają wynalazek.

Przykład I. Mieszaninę 149,9 g (3e)-3-hydroksyandrosta-5,7-dien-l 7-onu i 56,9 g imidazolu w 500 ml dichlorometanu chłodzi się do temperatury 3°C, po czym wkrapla 144 ml chlorku dimetyloteksylosililowego, utrzymując temperaturę poniżej 6°C. Następnie miesza się w temperaturze pokojowej przez noc, po czym mieszaninę przemywa się wodą i warstwę wodną ekstrahuje dichlorometanem. Warstwy organiczne przemywa się nasyconym wodnym roztworem NaHCO3, suszy i zatęża. Otrzymaną stałą substancję zawiesza się w 700 ml metanolu, zawierającego 14 ml trietyloaminy i zawiesinę ogrzewa pod chłodnicą zwrotną w ciągu 20 minut. Po ochłodzeniu osad odsącza się, przemywa metanolem/wodą (9:1) i suszy, otrzymując 185,1 g (3/3)-3-^(1,1,2-trimetylopropylo)-dimetylotililo]-oksy]-androtta-5,7ldien-l7-onu o temperaturze topnienia 119-125°C.

Przykład II. Mieszaninę 240,2 g bromku (etylo^trifenylofosfoniowego, 72,5 g IH-rz.butanolanu potasu i 1 litr toluenu miesza się w ciągu 1 godziny. Następnie dodaje się 185 g

176 017 produktu z przykładu I z 50 ml toluenu. Temperaturę utrzymuje się poniżej 25°C. Mieszaninę miesza się przez noc, po czym hartuje za pomocą 24,5 ml kwasu octowego. Następnie miesza się, po czym osad odsącza się i przemywa toluenem. Przesącz i przemywki zatęża się, dodaje 200 ml metanolu i mieszaninę ponownie zatęża się. Pozostałość rozpuszcza się w mieszaninie 650 ml metanolu, 65 ml wody i 650 ml heksanu. Warstwę metanol/woda ekstrahuje się 325 ml heksanu. Połączone warstwy heksanowe zatęża się, po czym dodaje 200 ml metanolu i mieszaninę ponownie zatęża. Otrzymaną stałą pozostałość zawiesza się w 800 ml metanolu, zawierającego 8 ml trietyloaminy i zawiesinę ogrzewa pod chłodnicą zwrotną. Mieszaninę chłodzi się przez noc, po czym osad odsącza się, przemywa metanolem i suszy, otrzymując 178,1 g (3jS,17:Z)-(1,1,2-trimetylo-propylo)-(pre^g^r^ii^5,7,17(20)trien-3-yloksy)-dimetylosilanu o temperaturze topnienia 94-97°C, (α )d = -62,8° (c=0,94, etanol).

Przykład III. a) Do roztworu 50,0 g (1,1-dimetyloetylo)-[(1,1-dimetylo-2-propynylo)-oksy]-dimetylosilanu w 200 ml THF w temperaturze -70°C wkrapla się 112 ml 2,5 M butylolitu w heksanie, utrzymując temperaturę poniżej -55°C. Mieszaninę miesza się, po czym wkrapla 50 ml DMF. Następnie mieszaninę hartuje się przez dodanie 32 ml kwasu octowego. Mieszaninę pozostawia się do ogrzania do temperatury -20°C, po czym dodaje 200 ml heksanu i 200 ml wody. Warstwę wodną ekstrahuje się heksanem. Połączone warstwy organiczne przemywa się nasyconym wodnym roztworem NH4CI, a następnie solanką. Po wysuszeniu roztwór zatęża się do sucha. Następnie pozostałość destyluje się, otrzymując 48,8 g 4-[[(l,1-dimetyloetylo)-dimetylosililo]-oksy]-4-metylo-2-pentynalu o temperaturze wrzenia 50°C (0,5x1,333224x10² Pa).

b) Mieszaninę 57,65 g [(3e,17^)-(1,1,2-trimetylopropylo)-(pregna^-5,7,17(20)-trien3- yloksyj-dimetylosilanu, 34,11 g produktu z przykładu IIIa) i 800 ml heksanu ochładza się do temperatury około -40°C. Następnie wkrapla się 185 ml 1 M roztworu chlorku dimetyloglinu w heksanie. Mieszaninę miesza się w temperaturze -40°C, po czym wkrapla 400 ml 5% wodnego roztworu dwuzasadowego fosforanu sodu (wag./obj.) i mieszaninę pozostawia się do ogrzania do temperatury 5°C. Następnie wkrapla się 300 ml 3N HCl w temperaturze 0-5°C i następnie dodaje 40 g ziemi okrzemkowej. Osad odsącza się i przemywa heksanem. Warstwę wodną ekstrahuje się heksanem. Połączone roztwory heksanowe przemywa się kolejno wodą, 10% wodnym roztworem NaHCO3 i solanką. Warstwę heksanową suszy się i zatęża , otrzymując 90 g surowego (3+)-25-[[(1,1-dimetyloetylo)-dimetylosililo]-oksy]-3-[[dimetylo-((,(,2-tΓimetylopropylo)-sililo]-oksy]-cłlolesta-5,7,l(6trien-23-yn-22 olu (mieszanina 5:1 epimerów przy C-22), który stosuje się w następnym etapie.

Przykład IV. 6,55 g wodorku sodu w postaci 60% dyspersji zawiesza się w 200 ml THF i dodaje 446 mg imidazolu w temperaturze 5°C. Do tej zawiesiny wkrapla się roztwór 93 g surowego (3β)-25-[[((,1-dimetyloetylo)-dimetylosililo]-oksy]-3-[[ dimetylo:-(1,1,2trimetylopropylo^sililoj-oksyj-cholesta-ójj^trien^-yn^ -olu w 700 ml THF w temperaturze 8-10°C. Otrzymaną zawiesinę miesza się, po czym dodaje roztwór 17,3 ml izotiocyjanianu fenylu w THF i mieszaninę miesza w temperaturze 10°C. Mieszaninę hartuje się wkrapląjąc 500 ml 10% wodnego roztworu NaHCO3 i dodaje następnie 70 g ziemi okrzemkowej. Mieszaninę miesza się, po czym osad odsącza się i przemywa octanem etylu. Warstwę wodną ekstrahuje się octanem etylu. Połączone warstwy organiczne przemywa się kolejno 10% wodnym roztworem NaHCO3 i solanką, suszy i zatęża do sucha. Zanieczyszczenia usuwa się przez rozpuszczanie 132 g pozostałości w 3% octanu etylu w heksanie i sączenie przez żel krzemionkowy. Ten ostatni przemywa się 3% octanem etylu w heksanie. Eluat gromadzi się i zatęża do sucha, otrzymując 117 g surowego estru 0-[(3β)-25-[[((,1-dimetyloetylo)-dimetylosililo]-oksy]-3-[[dimetylo-(1,(,2-trimetylopropylo)sillio]-oosy]-cholestaa5,7,16-trien-23-yn-22-ylowego] kwasu fenylotiokarbaminowego, który stosuje się w następnym etapie.

Przykład V. Do mieszaniny 70,5 ml wodorku tributylocyny i 1,08 g ^'-azotas(2-mstylopropionitrylu) (AIBN) w 50 ml heksanu w temperaturze 80°C wprowadza się roztwór 117 g produktu z przykładu IV w 1,5 litra heksanu. Mieszaninę ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną, po czym dodaje 35 ml wodorku tributylocyny i 1,07 g AIBN. Mieszaninę ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną, po czym chłodzi do temperatury pokojowej i miesza. Osad odsącza się, a przesącz zatęża. Pozostałość rozpuszcza się w heksanie i sączy przez żel krzemionkowy. Kolumnę eluuje się heksanem, a następnie 20% toluenem w heksanie. Frakcje, zawierające produkt łączy się i zatęża, otrzymując 114 g surowego [[(3β)-25-[[(1,1dimetyloetylo)-dimetylosililo]-oksy]-cholesta-5,7,16-trien-23-yn-3-ylo]-oksy]-dimetylo-(1,1,2-trimetylopropylo)-silamu, który stosuje się w następnym etapie. Próbkę analityczną otrzymuje się drogą oczyszczania chromatograficznego i następnej krystalizacji z octanu etylu/metanolu (1:1), uzyskując produkt o temperaturze topnienia 62-66°C.

Przykład VI. Do roztworu 114 g produktu z przykładu V w 500 ml THF wprowadza się 200 g wodzianu fluorku tetrabutyloamoniowego z 500 ml THF. Mieszaninę miesza się, po czym rozcieńcza 500 ml octanu etylu i 500 ml 10% wodnego roztworu chlorku amonu. Warstwę wodną ekstrahuje się octanem etylu. Warstwy organiczne przemywa się 10% wodnym roztworem chlorku amonu, wodą i solanką. Warstwę organiczną suszy się i zatęża. Otrzymaną zawiesinę miesza się, po czym przechowuje przez noc w lodówce. Osad odsącza się, przemywa octanem etylu i suszy. Produkt zawiesza się w metanolu, a mieszaninę ogrzewa pod chłodnicą zwrotną. Następnie wkrapla się wodę. Zawiesinę miesza się w temperaturze 60°C i przechowuje przez noc w lodówce. Osad odsącza się, przemywa 50% wodnym roztworem metanolu i suszy w temperaturze 45°C, otrzymując 25,4 g (3e)-cholesta-5,7,16-trien-23-ino-3,25-diolu o temperaturze topnienia 185-192°C.

Przykład VII. Do zimnej zawiesiny 75,3 g (3e)-cholesta-5,7,16-trien-23-ino-3,25diolu w 450 ml dichlorometanu wprowadza się 107 ml bezwodnika octowego i 160 ml trietyloaminy. Zawiesinę chłodzi się do temperatury 2°C, · po czym dodaje 4,6 g 4-dimetyloaminopirydyny. Zimną kąpiel usuwa się i mieszaninę miesza w temperaturze pokojowej przez noc. Następnie ponownie chłodzi się za pomocą kąpieli lodowo-wodnej, po czym dodaje 30,7 ml metanolu i mieszaninę miesza w temperaturze pokojowej. Mieszaninę przemywa się wodą, a warstwę wodną ekstrahuje dichlorometanem. Połączone warstwy organiczne przemywa się 1N HCl i warstwę wodną ekstrahuje się dichlorometanem. Połączone warstwy organiczne przemywa się nasyconym wodnym roztworem NaHCO3, suszy i zatęża do sucha. Pozostałość rozpuszcza się w 95% metanolu. Po dodaniu kryształu zaszczepiającego zawiesinę przechowuje się w lodówce. Osad odsącza się i przemywa 90% metanolem. Po wysuszeniu otrzymuje się 82,05 g dioctanu (3e)-cholesta-5,7,16-trien-23ino-3,25-diolu o temperaturze topnienia 98-101°C.

Przykład VIII. Roztwór 16,4 g dioctanu (3e)-cholesta-5,7,16-trien-23-ino-3,25diolu i 1,64 g 4-dimetyloaminobenzoesanu etylowego w 1,7 litra eteru nI-rz.butylo-metylowego w temperaturze -20°C naświetla się 450W, średniociśnieniową lampą poprzez kwarcowe wgłębienie imersyjne. Podczas fotolizy obudowę łukową oczyszcza się w sposób ciągły za pomocą słabego strumienia azotu. Po · 8 godzinach naświetlania w temperaturze od 0 do -20°C do obudowy łukowej wprowadza się filtr uranowy, po czym do roztworu dodaje 66 mg 9-acetyloantracenu. Po upływie 1 godziny 45 minut naświetlania przez filtr w temperaturze od 0 do -20°C roztwór pozostawia się do ogrzania do temperatury pokojowej przez noc, po czym przemywa 3N HCl. Warstwę organiczną przemywa się nasyconym wodnym roztworem NaHCO3 i suszy. Roztwór zatęża się do sucha. Otrzymany jako pozostałość olej oczyszcza się drogą chromatografii na żelu krzemionkowym, eluując 3 litrami 7% octanu etylu w heksanie. Żądane frakcje łączy się i zatęża, otrzymując 13 g klarownego oleju. Z pięciu takich doświadczeń otrzymuje się 65 g surowego foto-produktu z 84 g dioctanu (3e)-cholesta-5,7,16-trien-23-ino-3,25-diolu. Roztwór surowego foto-produktu w octanie etylu ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną w ciągu 4 godzin, po czym pozostawia do ochłodzenia do temperatury pokojowej. Roztwór zatęża się. Otrzymaną jako pozostałość półstałą substancję rozpuszcza się w metanolu. Roztwór chłodzi się do temperatury pokojowej, po czym przechowuje przez noc w lodówce. Krystaliczny materiał sączy się i przemywa 95% metanolem. Krystaliczną substancję stałą suszy się, otrzymując

176 017

33,0 g dioctanu (3e,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10(19),16-tetraen-23-ino-3,25 -diolu o temperaturze topnienia 94-95°C.

Przykład IX. Roztwór 18,0 g (3e)-cholesta-5,7,16-trien-23-ino-3,25-diolu, 3,6 g dimetyloaminobenzoesanu etylu i 1,7 litra etanolu w temperaturze -20°C naświetla się 450-watową średniociśnieniową lampą poprzez kwarcowe wgłębienie imersyjne w ciągu 7 godzin. Do obudowy łukowej wprowadza się filtr uranowy, po czym do roztworu dodaje się 180 mg 9-acetyloantracenu. Po upływie 2 godzin naświetlania przez filtr w temperaturze od 0 do -20°C roztwór pozostawia się do ogrzania do temperatury pokojowej przez noc. Rozpuszczalnik usuwa się pod obniżonym ciśnieniem. Pozostały etanol usuwa się drogą współodparowania z toluenem. Następnie pozostałość zawiesza się w toluenie. Po rozcieńczeniu heksanem zawiesinę przechowuje się w lodówce. Osad odsącza się i przemywa toluenem/heksanem (1:1), a następnie toluenem. Połączony przesącz i przemywki zatęża się. Otrzymany roztwór miesza się w temperaturze 90-100°C, po czym pozostawia do ochłodzenia do temperatury pokojowej. Roztwór zatęża się do sucha, a następnie oczyszcza drogą chromatografii na żelu krzemionkowym, eluując 5-10% CH3CN w CH2Cl2 i otrzymuje 8,35 g (3e,5Z,7E)-9,'10-sekocholesta-5,7,10(19),16-tetraen-23-ino-3,25 -diolu, który stosuje się w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.

Przykład X. Do chłodzonego lodem roztworu 8,35 g (3/3,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10(19),16-tetraen-23-ino-3,25 -diolu, 513 mg 4-dimetyloaminopirydyny i 5,3 ml trietyloaminy w dichlorometanie wprowadza się 5,99 g chlorku (4-fenylo)-benzoilu. Mieszaninę miesza się w temperaturze pokojowej, po czym rozcieńcza dichlorometanem i przemywa wodą. Warstwę wodną ekstrahuje się dichlorometanem. Połączone roztwory dichlorometanowe przemywa się nasyconym wodnym roztworem NaHCO3. Każdą warstwę wodną ekstrahuje się dichlorometanem. Połączone warstwy organiczne suszy się i zatęża. Pozostałość oczyszcza się drogą chromatografii na żelu krzemionkowym. Produkt rozpuszcza się w metanolu, a roztwór chłodzi do temperatury pokojowej, mieszając. Następnie zawiesinę przenosi się do lodówki. Osad odsącza się i przemywa 95% metanolem. Substancję stałą suszy się, otrzymując 5,73 g 3-(4-fenylo)-benzoesanu (3e,5Z,7E)-9,10-sekocholesta5,7,1.0('19),16-tetraen-23-ino-3,25 -diolu o temperaturze topnienia 105-110°C.

Przykład XI. Do mieszaniny 25 g 3-hydroksy-3-metylo-butynu, 50 ml bezwodnego DMF i 44,5 g imidazolu ochłodzonej w kąpieli lodowej wprowadza się, mieszając, 50 g chlorku III-rz.butylodimetylosililu. Mieszaninę miesza się dalej w kąpieli lodowej, a następnie w temperaturze pokojowej przez noc. Do mieszaniny dodaje się 250 mg dimetyloaminopirydyny, po czym mieszaninę ogrzewa się do temperatury 70°C i następnie wprowadza do zimnej wody. Mieszaninę ekstrahuje się eterem. Wyciąg organiczny przemywa się solanką, suszy i odparowuje do sucha. Produkt oczyszcza się drogą destylacji, otrzymując

3- (III-rz.butylodimetylosililo)-oksy-3-metylo-butyn. Do roztworu 10 g 3-(III-rz.butylodimetylosililo)-oksy-3-metylo-butynu w 25 ml THF ochłodzonego do temperatury -78°C w atmosferze argonu wkrapla się 40 ml 1,6 M roztworu N-butylolitu w heksanie, a następnie dodaje się 31 ml DMF. Mieszaninę reakcyjną miesza się w temperaturze -78°C, po czym hartuje przez dodanie lodu i wprowadza do solanki. Następnie ekstrahuje się pentanem. Wyciąg pentanowy przemywa się nasyconym roztworem chlorku amonu, wodą i solanką, suszy i odparowuje do sucha. Produkt oczyszcza się drogą destylacji, otrzymując 8,88 g

4- (III-rz.butylodimetylosililo)-oksy-4-metylo-pentynalu.

Następujące preparaty galenowe otrzymuje się w znany sposób.

176 017

Przykład A. Preparat granulowany na wilgotno:

Składniki	mg/tabletkę
dioctan lub 3-(4-fenylo)-benzoesan (3e,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10(19), 16-tetraen-23-ino-3,25-diolu	0,1	0,5	5,0	5,0
bezwodna laktoza	106,9	106,5	102,0	118,0
mikrokrystaliczna celuloza	15,0	15,0	15,0	25,0
skrobia modyfikowana	7,0	7,0	7,0	10,0
stearynian magnezu	1,0	1,0	1,0	2,0
	130,0	130,0	130,0	160,0

Przykład B.Kapsułki:

Składniki	mg/kapsułkę
dioctan lub 3-(4-fenylo)-benzoesan (3e,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10(19), 16-tetraen-23-ino-3,25-diolu	0,1	0,5	5,0	25,0
uwodniona laktoza	168,9	168,5	159,0	123,0
skrobia kukurydziana	20,0	20,0	25,0	35,0
talk	10,0	10,0	10,0	15,0
stearynian magnezu	10	1,0	1,0	2,0
	200,0	200,0	200,0	200,0

Przykład C. Tabletki (granulowanie na wilgotno):

Składniki	mg/tabletkę
dioctan lub 3-(4-fenylo)-benzoesan (3e,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10(19), 16-tetraen-23-ino-3,25-diolu	25	100	500
bezwodna laktoza	105	20	150
skrobia wstępnie żelowana	6	6	30
mikrokrystaliczna celuloza	30	30	150
stearynian magnezu	1	1	5
	167	167	835

176 017

Przykład D.Kapsułki:

Składniki	mg/kapsułkę
dioctan lub 3-(4-fenylo)-benzoesan (3/3,5Z,7E)-9,10-sekocholesta-5,7,10(19), 16-tetraen-23-ino-3,25-diolu	25	100	500
skrobia kukurydziana wstępnie żelowana	83	8	40
skrobia modyfikowana	4	4	20
talk	4	4	20
stearynian magnezu	1	1	5
	117	117	585

176 017

WZÓR 13

WZÓR 4

SCHEMAT 1

CHo I ⁰

HCEC- C - OH I

CH₃

CHo R

HC= C-C-O-Si-R⁷I k CHn R⁹

WZÓR 5 ch₃ R

0=C-CEC-C-O-Si-R Η I |

CH R^a3

WZÓR 6

SCHEMAT 2

176 017

WZÓR 4

CHo R

I I _rH ⁺ 0=C-CeC-C-0-Si - R^J • * » 1 I /

R⁵- SiO

	H	^CH3
OH		WZÓR
	r,8

0-Si-R'

WZÓR 9

WZÓR 10

SCHEMAT 3

176 017

SCHEMAT 4

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz.

Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1 9

1. Nowe analogi witaminy D3 o wzorze 1, w którym R i R oznaczają atomy wodoru lub grupy acylowe o wzorze R3CO-, w którym R3 oznacza niższą grupę alkilową lub ewentualnie podstawioną grupą arylową, grupę arylową, z tym, że tylko jeden z symboli R¹lub R² oznacza atom wodoru.
2. Związek według zastrz. 1, w którym R1 oznacza grupę R3CO-, R3 oznacza niższą grupę alkilową albo ewentualnie podstawioną grupą arylową,grupę arylową, a R2 oznacza atom wodoru lub grupę acetylową.
3. Związek według zastrz.1, wybrany z grupy obejmującej dioctan (3e,5Z,7E)-9,10sekocholesta-5,7,10(19),16-tetraen-23-ino-3,25-diolu i 3-(4-fenylo)-benzoesan (3jS,5Z,7E)9,10-sekocholesta-5,7,10(19), 16-tetraen-23-ino-3,25-diolu.
4. Sposób wytwarzania analogu witaminy D 3 o wzorze 1, w którym R¹ i R2 oznaczają atomy wodoru albo grupy acylowe o wzorze R3CO-, w którym R3 oznacza niższą grupę alkilową lub ewentualnie podstawioną grupą arylową, grupę arylową, z tym, że tylko jeden z symboli Ri lub R2 oznacza atom wodoru, znamienny tym, że związek o wzorze 11, w którym R1 i R2 mają znaczenie wyżej podane, poddaje się fotolizie, korzystnie drogą naświetlania za pomocą średniociśnieniowej lampy rtęciowej z zastosowaniem 4-dialkiloaminobenzoesanu, zwłaszcza 4-dimetyloaminobenzoesanu etylu, jako filtru do blokowania promieniowania około 290-320 nm.
5. Kompozycja farmaceutyczna, zwłaszcza do leczenia hiperproliferacyjnych schorzeń skóry, takich jak łuszczyca, i do leczenia chorób gruczołu łojowego, takich jak trądzik i łojotokowe zapalenie skóry, zawierająca substancję czynną oraz farmaceutycznie dopuszczalny nośnik, znamienna tym, że jako substancję czynną zawiera skuteczną ilość związku o wzorze 1, w którym R1 i R2 oznaczają atomy wodoru lub grupy acylowe o wzorze R3CO-, w którym R3 oznacza niższą grupę alkilową lub ewentualnie podstawioną grupą arylową, grupę arylową, z tym, że tylko jeden z symboli R1 lub R2 oznacza atom wodoru.

* * *