Przedmiotem wynalazkujest sposób wytwarzania nowych pochodnych 20-aminomakrolidu, a zwlaszcza nowej grupy C-20 modyfikowanych pochodnych tylozyny, desmykozyny, makrocyny, laktenocyny, 2"-0-demetylomakrocyny (DOMM), 2"-0-demetyloacetenocyny (DOML), dihydro- tylozyny (relomycyny), dihydrodesmykozy, dihydromakrocyny, dihydrolaktenocyny, dihydro- DOMM, dihydro-DOML i 4'-deoksydesmykozyny, które sa uzyteczne jako antybiotyki albo jako zwiazki wyjsciowe do wytwarzania antybiotyków.Wciaz istnieje potrzeba ulepszania wlasciwosci antybiotyków. Poza antybiotykami uzyte¬ cznymi w leczeniu ludzi, potrzeba równiez lepszych antybiotyków w dziedzinie weterynarii. Nie¬ którymi celami, do których dazy sie ulepszajac antybiotyki sa: podwyzszenie sily dzialania, rozszerzeniu zakresu hamowania rozwoju bakterii, wzrost skutecznosci in vivo i poprawa wlasci¬ wosci farmaceutycznych, takich jak wieksza przyswajalnosc doustna, wyzsze stezenie we krwi i tkance, dluzszy czas póltrwania w ciele pacjenta i korzystniejsza szybkosc lub droga wydalania i szybkosc lub tok metabolizmu.Tolozynajest dobrze znanym w dziedzinie weterynarii srodkiem terapeutycznym. (Patrz na przyklad: Tetrahydron Letters 1970, 2339 i opis patentowy St. Zjedn. Ameryki nr 3 178 341).Tolozyne i makrolidy podobne do tylozyny modyfikowano w celu otrzymania pochodnych o poprawionych wlasciwosciach. Wytworzono wielka liczbe pochodnych, ale dotychczas nie uzy¬ skano w wymaganym stopniu poprawy aktywnosci.Obecnie stwierdzono, ze reduktywne aminowanie grupy aldehydowej C-20 tylozyny i wspom¬ nianych wyzej makrolidów podobnych do tylozyny przy uzyciu pewnych cyklicznych amin jako srodków aminujacych prowadzi do wytworzenia pochodnych o podwyzszonej aktywnosci.Sposobem wedlug wynalazku wytwarza sie nowe pochodne makrolidu o wzorze 1, w którym R oznacza pierscien monocykliczny, nasycony lub nienasycony, zawierajacy jeden atom azotu jako jedyny heteroatom, który to pierscien jest polaczony przez atom azotu i zawiera 5-16 atomów w pierscieniu albo R oznacza pierscien bicykliczny lub tricykliczny, nasycony lub nienasycony, zawierajacy jeden atom azotu jako jedyny heteroatom, który to pierscienjest polaczony przez atom2 142 251 azotu i zawiera 8-20 atomów w pierscieniu, przy czym pierscien monocykliczny, bicykliczny lub tricykliczny jest ewentualnie podstawiony przy jednym lub kilku atomach wegla grupa C1-C4 alkilowa, hydroksylowa, di-/Ci-C4 alkilo/aminowa, grupa o wzorze -N/CFk/m, w którym m oznacza liczbe 4-7, grupa o wzorze -/CO/N/C1-C4 alkil/2, grupa o wzorze -/CO/N/CFfe/m, w którym m oznacza liczbe 4-7, grupa C1-C4 alkoksykarbonylowa, grupa fenylowa ewentualnie podstawiona 1, 2 lub 3 grupami wybranymi sposród grupy nitrowej, atomu chlorowca, grupy C1-C4 alkilowej, C1-C4 alkoksylowej, hydroksylowej, aminowej i grupy mono- albo di-/Ci-C4 alkilo/ammowefe grupa benzylowa, grupa C1-C4 alkenylowa, C1-C4 alkinylowa, C1-C4 alkoksy- lowa, C1-C4 alkan|)iloksylowa, atomem chlorowca, grupa chloroWCO-/C1-C4 alkilo/-, grupa cyja- nowa lub grupa etylenodioksy, R1 oznacza atom wodoru, R2 oznacza atom wodoru, R3 oznacza grupe hydroksylowa lub grupe o wzorze 2 (mykarozyloksy/, R4 oznacza grupe o wzorze 3, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, grupe o wzorze 4 lub grupe o wzorze 5 i ich kwasowych soli addycyjnych.Jezeli R oznacza pierscien nienasycony, to reprezentatywnymi grupami sa 1,2,5,6-tetrahydro- pirydyn-1-yl, 1,2,3,4-tetrahydrochinolin-l-yl, l,2,3,4-tetrahydroizochinolin-2-yl, izoindol-2-il, in- dolin-1-yl, izoindolin-2-yl, 2,3,4,5-tetrahydro-lH-l-benzazepin-l-yl, 2,3,4,5-tetrahydro-lH-2-ben- zazepin-2-yl, 2,3,4,5-tetrahydro-lH-3-benzazepin-3-yl, pirol-1-il, lH-azepin-1-yl, karbazol-9-il, akrydyn-10-yl i akrydyn-9-on-10-yl.Jezeli R oznacza nasycony pierscien bicykliczny lub tricykliczny, to reprezentatywnymi gru¬ pami sa dekahydrochinolin-1-yl, dekahydroizochinol-2-yl, dekahydrocyklohepta [b]-pirol-l-il, dekahydrocyklohepta [c]pirol-2-il, dekahydrocyklopent [c]azepin-2-yl, dekahydrocyklopent [d]- azepin-2-yl, grupa azabicykloheptanylowa, takajak 3-azabicyklo [3.2.0]4ieptan-3-yl, grupa azabi- cyklooktanylowa, taka jak 6-azabicyklo[3.2.1]oktan-6-yl, grupa azabicyklononanylowa, taka jak 3-azabicyklo[3.2.2]nonan-3-yl, grupa azabicyklodekanylowa, taka jak 4-azabicyklo [5.3.0] decen- 4-yl, grupa azatricyklotetradekanylowa, taka jak 2- azatricyklo [6.2.2.2.3,6]tetradecan-2-yl, 1- azaspiro[4,5]-dekan-l-yl i dodekahydrokarbazol-9-il.Jezeli R oznacza podstawiony pierscien, to reprezentatywnymi grupami R sa 1,3,3-trimetylo- 6-azabicyklo[3.2.l]oktan-6-yl, 4-piperydynopiperydyn-l-yl, 3,3,5-trimetyloheksahydroazepin-l- yl, 4-hydroksypiperydyn-l-yl, 3-/N,N-dietylokarbamylo/piperydyn-l-yl i podobne.W ugrupowaniach zawierajacych „grupe Ci-C4-alkilowa" grupa alkilowa moze byc prosta lub rozgaleziona grupa lancuchowa lub grupa cykliczna.Makrolidy o wzorze 1 wytwarza sie sposobem wedlug wynalazku z odpowiednich makrolidów o wzorze 6, w którym R1, R2, R3 i R4 maja wyzej podane znaczenie, a R5 oznacza grupe o wzorze -CH2L, w którym L oznacza odszczepialna grupe, czyli z makrolidów o wzorze 8, zawierajacych odszczepialna grupe L, która zostaje zastapiona przez amine o wzorze HR, w którym R ma wyzej podane znaczenie. Odpowiednie grupy odszczepialne obejmuja przykladowo trifluorometanosul- fonyl (triflat) i jod.Wyjsciowe zwiazki o wzorze 6, w którym R5 oznacza grupe o wzorze -CH2L wytwarza sie dogodnie ze znanych makrolidów o wzorze 6, w którym R5 oznacza grupe -CH2OH, zestawionych w tabeli 1.Tab e 1 a 1 wzór 6 ? dihydrotylozyna (relomycyna) dihydrodesmykoza dihydromakrocyna dihydrolaktenocyna dihydro-DOMM R1 H H H H H R2 H H H H H R3 mykarozyloksy OH mykarozyloksy OH mykarozyloksy R4 mycynozyloksy mycynozyloksy wzór 7 wzór 7 wzór 5 dihydro-DOML H H OH wzór 5142 251 3 Makrolidy te wytwarza sie odpowiednio przez redukcje grupy aldehydowej tylozyny, desmy- kozy, makrocyny, laktenocyny, DOMM i DOML.Grupe C-20 hydroksylowa powyzszych makrolidów przeksztalca sie nastepnie w potrzebna grupe odszczepialna L sposobami znanymi per se. Na przyklad, hydroksylowa grupe C-20 mozna przeksztalcic w okreslona* wyzej grupe triflat przez poddanie makrolidu reakcji z aktywowana pochodna kwasu trójfluorometanosulfonowego, taka jak bezwodnik kwasu trójfluorometanosul- fonowego lub chlorek trójfluorometanosulfenylu, w obecnosci zasady, w niereaktywnym rozpu¬ szczalniku organicznym. W razie potrzeby, grupe triflatowa mozna przeksztalcic w grupejodkowa, na przyklad przez poddanie niewyodrebnionego, przejsciowego estru sulfonowego reakcji ze zródlem jonówjodkowych, takim jakjodek tetra n-butyloamoniowy lubjodek sodu. W przypadku dihydrodesmykozyny,dihydrolaktenocyny i dihydro-DOML pochodna 20-jodowa mozna wytwo¬ rzyc bezposrednio przez dodanie jodu rozpuszczonego w odpowiednim rozpuszczalniku,takimjak dimetyloformamid, do roztworu pochodnej 20-dihydromakrolidu i trifenylofosfiny w atmosferze Odszczepialna grupe C-20 mozna nastepnie usunac przez reakcje z amina o wzorze HR w odpowiednim, niereaktywnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak acetonitryl, w celu otrzy¬ mania zwiazków o wzorze 1.Jezeli produkt o wzorze 1 jest zwiazkiem, w którym podstawnik R3 oznacza grupe mykarozy- loksy, to odpowiedni makrolid o wzorze, w którym R3 oznacza grupe hydroksylowa mozna wytwarzac przez kwasna hydrolize wyjsciowego produktu. Scislej, cukier mykarozyny mozna odszczepiac hydrolitycznie przy wartosci pH mniejszej niz 4, korzystnie zawartej w zakresie 0,5-2,0, w temperaturze zawartej w zakresie 0-60°C, korzystnie w temperaturze zblizonej do temperatury pokojowej. Hydrolize mozna przeprowadzac stosujac wodny roztwór mocnego kwasu mineralnego, takiegojak kwas solny lub siarkowy lub mocny kwas organiczny, taki jak kwas p-toluenosulfonowy.C-20-modyfikowane pochodne wytwarzane sposobem wedlug wynalazku tworza sole, a scislej kwasowe sole addycyjne. Tekwasowe sole addycyjne sa równiez uzytecznejako antybiotyki. Sole te sa równiez uzyteczne jako zwiazki przejsciowe, na przyklad do wyodrebniania i oczyszczania pochodnych. Ponadto, sole maja lepsza rozpuszczalnosc w wodzie.Reprezentatywnymi, odpowiednimi solami sa sole wytwarzane w standardowych reakcjach z kwasami zarówno organicznymi jak i nieorganicznymi, takimi jak przykladowo kwas siarkowy, chlorowodorowy, fosforowy, octowy, bursztynowy, cytrynowy, mlekowy, maleinowy, fumarowy, palmitynowy, cholowy, pamowy, sluzowy, D-glutaminowy, d-kamforowy, glutarowy, glikolowy, ftalowy, winowy, mrówkowy, laurowy, stearynowy, salicylowy, metanosulfonowy, benzenosulfo- nowy, sorbowy, pikrynowy, benzoesowy, cynamonowy i podobne.Sposób wedlug wynalazku wytwarzania nowych pochodnych makrolidu o wzorze 1 lub ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli polega na poddaniu aminy o wzorze HR, w którym R ma wyzej podane znaczenie, reakcji z makrolidem o wzorze 8, w którym L oznacza grupe odszcze¬ pialna, nadajaca sie do zastapienia amina o wzorze HR, w niereaktywnym rozpuszczalniku organicznym i ewentualnie produkt reakcji estryfikuje sie lub przeksztalca sie w sól albo dokonuje sie obu tych reakcji.Dopuszczalne farmaceutycznie kwasowe sole addycyjne sa szczególnie korzystna grupa soli wytwarzanych sposobem wedlug wynalazku.Przykladowe C-20—modyfikowane pochodne wytworzone sposobem wedlug wynalazku zestawione sa w tabelach 2,3,4,5,6,7,8 i 9.T a b e 1 a 2 Przykladowe pochodne C-20 modyfikowanej tylozyny3 Numer zwiazku R Tl pirolidyn-1-yl T2 piperydyn-1-y] T3 4-hydroksypiperydyn-1-yl4 142 251 c.d. tab. 2 Numer zwiazku R T4 4-fenylopiperydyn-1-yl T5 T6 T7 T8 T9 T10 Tli T12 T13 heksahydroazepin-1-yl oktahydroazocyn-1-yl oktahydro-1H-azonin-1-yl dekahydroazecyn-1-yl azacykloundekan-1-yl azacyklotridekan-1-yl 1,2,3,4-tetrahydrochinolin-1-yl l,2,3,4-tetrahydroizochinolin-2-yl 3-azabicyklo[3.2.2}nonan-3-yl a R = wzór 4, R2 = H i R3 = mykarozyloksy Tabela 3 Przykladowe pochodne C-20 modyfikowanej desmykozyny* Numer zwiazku Dl Dla D2 D2a D3 D3a D4 D4a D5 D5a D6 D6a D7 D7a D8 D8a D9 D9a D10 DIOa Dli Dl la Dl 2 D12a pirolidyn-1-yl pirolidyn-1-yl piperydyn-1-yl piperydyn-1-yl 4-hydroksypiperydyn-1-yl 4-hydroksypiperydyn-1 -yl 4-fenylopiperydyn-1-yl 4-fenylopiperydyn-1-yl heksahydroazepin-1 -yl heksahydroazepin-1-yl oktahydroazocyn-1-yl oktahydroazocyn-1-yl oktahydro-1H-azonin-1-yl oktahydro-1H-azonin-1-yl dekahydroazecyn-1 -yl dekahydroazecyn-1 -yl azacykloundekan-1-yl azacykloundekan-1-yl azacykloundekan-1-yl azacykloundekan- 1-yl 1,2,3,4-tetrahydrochinolin-l 1,2,3,4-tetrahydrochinolin-l R -yl -yl 1,2,3,4-tetrahydroizochioolin-2-yl 1,2,3,4-tetrahydroizochinolin-2-yl R3 OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H D13 4-piperydynopiperydyn-1 -yl OH142 251 5 Numer zwiazku R R' D13g 4-piperydynopiperydyn-l-yl H D14 D14a D15 D15a D16 D16a D17 D17a D18 D18a D19 D19a D20 D20a D21 D21a D22 D22a D23 D23a D24 D24a D25 D25a D26 D26a D27 D27a D28 D28a D29 D29a D30 D30a D31 D31a D32 D32a 3-azabicyklo[3.2.2]nonan-3-yl 3-azabicyklo[3.2.2]nonan-3-yl 3-/N,N-dietylokarbamylo/piperydyn-l-yl 3-/N,N-dietylokarbamylo/piperydyn-l-yl 4-/N,N-dimetyloamino/heksahydroazepin-1 -yl 4-/N,N-dimetyloamino/heksahydroazepin-1-yl 2-azabicyklo[2.2.2]oktan-2-yl 2-azabicyklo[2.2.2]oktan-2-yl dekahydrocyklopent[d]azepin-3-yl dekahydrocyklopent[d]azepin-3-yl 1-azaspiro[4,5]dekan-1-yl 1-azaspiro[4,5]dekan-1-yl dekahydrochinolin-1 -yl dekahydrochinolin-1-yl 1,3,3-trimetylo-6-azabicyklo[3.2.1 ]- oktan-6-yl 1,3,3-trimetylo-6-azabicyklo[3.2.1]- oktan-6-yl 1,2,3,6-tetrahydropyrydyn-1-yl 1,2,3,6-tetrahydropyrydyn-l-yl 3,3,5-trimetyloheksahydroazepin-2-yl (izomer 1) 3.3,5-trimetyloheksahydroazepin-l-yl (izomer 1) 3.3,5-trimetyloheksahydroazepin-l-yl (izomer 2) 3,3,5-trimetyloheksahydroazepin-1-yl (izomer 2) dodekahydrokarbazol-9-il dodekahydrokarbazol-9-il 4-fenylo-1,2,3,6-tetrahydropyrydyn- 1-yl 4-fenylo-1,2,3,6-tetrahydropyrydyn-l-yl 4-benzylo-piperydyn-1 -yl 4-benzylo-piperydyn-1 -yl 4-/etylenedioksyApiperydyn-1-yl 4-/etylenedloksy/-piperydyn-1-yl dekahydroizochinolin-2-yl dekahydroizochinolin-2-yl 7-azabicyklo[2.2. l]heptan-7-yl 7-azabicyklo{2.2. l]heptan-7-yl Pirol-1-il Pirol-1-il Karbazol-9-il Karbazol-9-il OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H OH H * R4 = wzór 4, R2 = H i R3 = OH6 142 251 Tabela 4 Przykladowe pochodne C-20 modyfikowanej makrocyny" Numer zwiazku Ml M2 M3 M4 M5 M6 M7 M8 R pirolidyn-1-yl 4-fenylopiperydyri-l-yl heksahydroazepin-1-yl oktahydroazocyn-1-yl oktahydro-1 H-azonin-1-yl azacyklotridekan-1-yl i .2,3,4-tetrahydroizochinolin-2-yl 3-azabicyklo[3.2.2]nonan-3-yl a R4 =wzór 7, R2 = H i R3 = mykarozyloksy Tabela 5 Przykladowe pochodne C-20 modyfikowanej laktenocyny* Numer zwiazku LI L2 L3 L4 L5 L6 L7 L8 L9 L10 R pirolidyn-1-yl piperydyn-1-yl 4-fenylopiperydyn-1-yl heksahydroazepin-1-yl oktahydroazocyn- 1-yl oktahydro-1H-azonin-1-yl azacyklotridekan-1-yl l,2,3,4-tetrahydroizochinolin-2-yl 3-azabicyklo[3.2.2]nonan-3-yl 1,3,3-trimetylo-6-azabicyklo[3.2.1]- oktan-6-yl a R4 =wzór 7, R2 = H, R3= OH Tabela 6 Przykladowo pochodne C-20 modyfikowanej DOMMa Numer zwiazku Cl C2 C3 C4 C5 R pirolidyn-1-yl 4-fenylopiperydyn-1-yl heksahydroazepin-1-yl oktahydroazocyn-1-yl azacyklotridekan-1-yl 3 R4 = wzór 5, R2= H i R3 = mykarozyloksy142 251 Tabela 7 Przykladowe pochodne C-20 modyfikowanej DOMLa Numer zwiazku NI N2 N3 N4 N5 N6 N7 R pirolkiyn-1-yl 4-fenylopiperydyn-1-yl heksahydroazepin-1-yl oktahydroazocyn-1-yl oktahydro-1H-azonin-1-y 1 azacyklotridekan-1-yl 1,2,3,4-tetrahydrochinolin-1-yl ' R4 = wzór 5, R2 = H, R3 = OH Tabela 8 Przykladowe pochodne C-20 modyfikowanego estru tylozyny* Numer zwiazku El E2 E3 R heksahydroazepin-1-yl oktahydroazocyn-1-yl piperydyn-1-yl YL2/?/* propionyl propionyl acetyl 1 R = wzór 4, R3 = mykarozyloksy a w nawiasach podano numer pozycji zestryfikowanej grupy hydroksylowej Tabela 9 Przykladowe pochodne C-20 modyfikowanego estru desmykozyny8 Numer zwiazku E4 E5 E6 E7 E8 R heksahydroazepin-1 -yl heksahydroazepin-1-yl * oktahydroazocyn-1 -yl oktahydroazocyn-1 -yl piperydyn-1-yl R2/2,/b propionyl propionyl acetyl acetyl propionyl R3/47b H propionyl H acetyl H *R4 = wzór4 b w nawiasach podano numer pozycji zestryfikowanej grupy hydroksylowej Pochodne wytwarzane sposobem wedlug wynalazku hamuja wzrost bakterii chorobotwór¬ czych, zwlaszcza gram-dodatnich, gatunków Mycoplasma i gram-ujemnych, takich jak gatunki Pasteurella. Pochodne te sa szczególnie uzyteczne przeciw takim gatunkom Pasteurella jak P. mufeocida i P. hemolytka i przeciw takim gatunkom Mycoplasma jak M. gai&eptkuiil i M. hyopneumoniae (czynnik wywolujacy mykoplazmatyczne zapalenie pluc u swis).Najnizsze stezenia hamujace (MIC), przy których przykladowe zwiazki hamuja pewne bakte¬ rie podano w tabelach 10 i 11. Wartosci MIC w tabeli 10 okreslono wedlug standardowych prób rozcienczen na agarze. Wartosc MIC w tabeli 11 uzyskano stosujac konwencjonalne mikromia- reczkowane rozcienczenie pozywki.8 142 2M Tabela 10 Aktywnosc antybiotyczna C-20 modyfikowanych pochodnych* : — \ ~ Badany drobnoustrój Staphylococcus aureus X1.1 Staphylococcus aurcusV41c Staphylococcus aureus X400" Staphylococcus aureus S13E Staphylococcus epidermidis EP11 Staphylococcus epidermidis EP12 Streptococcus pyogenes C203 Streptococcus pneumoniae Park I Streptococcus grupa D X66 Streptococcus grupa 9960 Heamophilus influenzae CL.* Heemophilus influenzea 76f Escherichia coli N10 Escherichia coli EC14 Escherichia coli TEM Dl 2 2 2 2 2 1 1 0,5 32 16 16 16 9 . — 128 D4 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,25 0,25 0,25 1 2 8 8 64 64 32 D5 0,5 0,5 1 0,25 03 0,12 03 0,5 8 8 16 128 128 4 8 Numer badanego zwiazkub D5a 0,5 03 1 03 03 0,25 0,25 0,25 2 2 8 8 64 128 8 D6 03 03 03 03 03 0,25 03 03 4 8 16 16 64 128 16 D10 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,11 NB" 0,25 4 4 4 8 32 64 8 D14 0,25 0,25 0,5 0,25 03 0,11 NB 0,5 4 4 4 8 32 32 16 M3 4 8 32 8 8 2 4 2 — — 128 128 — .— — L5 1 1 2 1 1 03 03 03 16 16 32 16 — 16 16 Tabela 10 — ciag dalszy Numer badanego zwiazkub Badanydrobnoustrój M4 L4 T6 T13 D2 D3 D7 Dli D12 Staphylococcus aureus C1.1 4 2 4 4 03 8 03 03 0,5 Staphylococcus aureusV41c 4 2 4 4 0,5 8 0,5 03 0,5 Staphylococcus aureus X400d 8 2 8 8 1 16 0,5 0,5 0,5 Staphylococcus aureusSI3E .42 4 4 0,5 8 0,5 0,5 0,5 Staphylococcus epidermidis EP11 4 2 4 4 1 8 0,5 0,5 0,5 Staphylococcus epidermidisE12 2 1 2 2 0,5 4 0,25 0,25 0,25 Streptococcus pyogenesC203 2 1 2 4 0,25 1 0,06 0,5 0,5 Streptococcus pneumoniae ParkI 32 8 8 16 0,25 8 0,5 2 1 Streptococcus grupa DX66 — 32 — 128 16 128 4 8 4 Streptococcus grupa9960 — 16 — — 16 32 8 8 8 Haemophilus influenzae C.L.* 128 16 64 128 16 64 16 64 16 Haemophilus influenze76f 128 16 — 128 16 64 16 8 8 Escherichia cotfN10 — ^ . —^— * Escherichia coliEC14 -v -*• ' — ". — — — — 64 — 128 ¦? ¦ : ¦ : —: : —! ; : Escherichia coliTEM — — — — 16 — 16 — 64142 251 Tabela 10 — ciag dalszy Badany drobnoustrój Staphylococcus aercus Xl. 1 Staphylococcus aurcus V41c Staphylococcus aurcus X400d Staphylococcus aureus S13E D13 0,5 1 1 1 D15 2 2 4 2 D19 Numer badanego zwiazkub D20 l 0,5 1 0,5 1 0,5 l 0,5 D21 D22 1 0,5 1 0,5 D23 0,5 0,5 1 0,5 D24 0,5 0,5 0,5 D25 0,5 0,5 i 0,5 Staphylococcus epidermidis EP11 0,5 0,5 0,5 Escherichia cofi TEM — 64 32 32 32 64 32 Tabela 10 — ciag dalszy 0,5 32 Badany drobnoustrój Staphylococcus aureus Xl.l Staphylococcus aureus V41c Staphylococcus aureus X400d Staphylococcus aureus S13E Staphylococcus epidermidis EP11 Staphylococcus epidermidis EP12 Streptococcus pyogenes C203 Streptococcus pneumoniae Park I Streptococcus grupa D X66 Streptococcus grupa 9960 Haemophilus influenzae C.L.e Haemophilus influenzae 76 Escherichia coli N10 Escherichia coli EC14 Escherichia coli TEM Ta Badany bela 10 Dl D4 — ciag Numer badanego D26 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,25 0,25 0,25 1 2 32 8 128 128 32 dalszy D27 0,25 0,25 0,5 2 4 32 16 128 128 32 Numer badanego zwiazku5 D5 D5a D6 D10 D14 zwiazkub D28 2 2 4 2 2 1 0,5 2 8 8 32 32 — — 64 M3 L5 0,5 Staphylococcus epidermidis EP12 Streptococcus pyogenes C203 Streptococcus pneumoniae Park I Streptococcus grupa D X66 Streptococcus grupa 9960 Haemophilus influenzae C.L.e Haemophilus influenzae 76f Escherichia coli N10 Escherichia coli ECU 0,25 2 2 2 2 16 8 . — — 1 0,5 1 32 32 32 32 — — 0,25 0,5 0,25 16 16 16 16 128 128 0,25 0,25 0,12 8 8 16 16 128 128 0,5 0,5 0,5 4 8 32 16 64 64 0,25 0,25 1 8 8 16 8 — — 0,5 0,5 0,5 4 8 16 8 64 64 0,25 0,25 1 4 8 32 8 64 64 0,25 0,25 0,5 4 4 , 16 8 128 128 32 KlebsiellaX26 16 32 —fl 8 16 16 8 — 1610 142 251 Tabela 10 — ciag dalszy Badany Numer badanego zwiazku1* drobnoustrój M4 L4 T6 T13 D2 D3 D7 Dli D12 KiebsiellaX26 — 16 — — 16 64 — — 32 Tabela 10 —ciagdakzy Badany drobnoustrój KJobsicfla X36 D13 16 D15 32 Numer badanego zwiazku* D19 D20 D21 D22 D23 D24 D25 32 16 64 64 128 128 128 D26 64 D27 64 D28 64 a MIC w mikrogramach/mililitr b Numery zwiazków z tabel 3-6 c Szczep odporny na penicyline d Szczep odporny na metycylinc e Szczep wrazliwy na ampicyline f Szczep odporny na ampicyline 0 Nieaktywny przy 128 mikrogramach/ mililitr, czyli najwyzszym badanym poziomie dawkowania h nie badany Tabela 11 Aktywnosc antybiotyczna C-20 modyfikowanych pochodnych" Badany drobnoustrój Staphyiococcus aureus Streptococcus sp. S0 Pasteurclla multocida 17EC PasieureiU multocida 60Ad Pasteurella hemolytica 22C Mycoplasma galiiscpucum Mycoplasma synoviae Mycoplasraa hyorhinis Mycoplasma hyopoeumoaiae Dl 0,78 6.25 6.25 6.25 6,25 12.5 0,39 50 12,5 D2 0.78 6,25 25 6.25 3.12 3,12 0,78 50 12.5 D3 12,5 12.5 50 50 50 25 6.25 50 6,25 Numer badanego zwiazku* D4 0,39 0,09 6.25 6,25 6,25 0.39 <0.05 50 0.78 D5 1.56 3,12 3,12 3.12 1,56 1.56 0,39 50 1.56 D6 0.78 0,78 6.25 6-25 1,56 1.56 0,78 50 1.56 Dl 1.56 3.12 1.56 6,25 3.12 0.39 0.39 25 1.56 D10 0,39 0,78 1,56 3,12 1,56 0.097 <0.O48 12^ 0,78 Dli 1,56 3,12 12.5 50 25 <0,048 0.78 6,25 1.56 D12 1,56 3.12 6.25 12J ¦3,12 ^0.048 0,39 12.5 3,12 Tabelall— ciag dalszy Badany drobnoustrój Staphyiococcus aureus Streptococcus sp.80 Pasteurclla multicida I7E* Pasteurclla multocida 60A" Pasteurclla hemolytica 22C Mycoplasma gallisepticum Mycoplasma synoviae Mycoplasma hyorhinis D13 3,12 6,25 12,5 12,5 12,5 6,25 1,56 50 D14 0,78 1,56 3,12 3,12 1,56 1,56 03 50 D15 6,25 12,5 12,5 12,5 25 3,12 1,56 50 D19 0,78 3,12 3,12 3,12 3,12 1,56 03 50 D20 0,78 3,12 3,12 3,12 3,12 0,78 0,195 50 Numer badanego zwiazkub D21 0,78 1,56 3,12 3,12 3,12 1,56 0,39 — D22 1,56 3,12 12,5 IW 3,12 0,78 0,78 25 D23 D24 3,12 3,12 1,56 3,12 6,25 12,5 12,5 6,25 3,12 6,25 0,097 039 D25 3,12 3,12 12,5 12,5 3,12 0,39 0,097 0^7 0,097 6\25 25 12,5 L5 1,56 0,78 6,25 12,5 12,5 6,25 3,12 50 Mycoplasma hyopneumoniae 3,12 0,78 3,12 3,12 0,78 0,195 1,36 0,78 0,78 03 NB*142251 11 Tabelall— ciag dalszy Badany drobooustrój Staphylococcus aureus Streptococcuj $p. 80 Pasteurdla muitoada 17E* Pasteurdla multtada 60A* Pasteurdla hemolytica 22C Mycoplasma gallisepacum Mycopiasma synoviae Mycoplasma byorhims Mycopiasma hyopneuaiomac D26 3,12 0,78 6.25 12^ 12.5 <0j048 0,78 25 0,78 D27 3,12 0.78 6,25 12^ 12J <0,048 <0.048 25 0,39 D28 3,12 3.12 605 25 25 0,097 0.195 25 1,56 Numer badanego zwiazki D5a 0J9 6.71 605 3.12 3,12 0.78 0,195 3.12 0,195 L4 605 605 12^ 1L5 25 12^ 1.56 50 1.56 u' T6 12J "50 50 50 50 3,12 0,78 50 12J T13 605 50 50 50 50 1.56 1,56 50 25 M3 12.5 50 50 50 50 605 25 50 12J M4 \u 12JS 50 50 50 3,12 605 50 605 * MIC w mikrogramach/mililitr b Numery zwiazków z tabel 3-6 c Wyodrebniony z wolu d Wyodrebniony z powietrza 0 Nie badany C-20 modyfikowane pochodne wytwarzane sposobem wedlug wynalazku wykazaly in vivo aktywnosc przeciw drobnoustrojom w wywolanych doswiadczalnie zakazeniach badanych zwie¬ rzat. Jezeli dwie dawki badanego zwiazku zostana podane myszom zakazonym do celów doswiad¬ czalnych S. pyogenes C203, to zaobserwowana aktywnosc mierzono jako wartosc ED50 [dawka skuteczna w mg/kg, chroniaca 50% badanych zwierzat; patrz Warren Wiek i in., J. Bacteriol. 81, 233-235/1961/]. Wartosc ED50 uzyskane dla przykladowych zwiazków podano w tablicy 12.Tabela 12 Wartosci ED50 C-20 modyfikowanych pochodnych wobec Streptococcus pyogenes C203 okreslone na myszach* Numer badanego zwiazkub Dl D2 D4 D5 D5a D6 D7 D10 Dli D12 D14 D19 D20 D21 Podskórnie 1,2 0,9 6,0 1,3 1,5- 0,7 1,6 10 7,5 2,0 1,0 2,9 1,7 1,0 Doustnie 50 50 19 50 34 14 12 68 19 <6,3 50 46 34 10 D22 0,812 142 25* Numer badanego zwiazkub L5 M3 T6 T13 Podskórnie 1,8 10 10 10 Doustnie 100 100 44 30 a mg/kg X 2 dawki podawane 1 i 4 godziny po zakazeniu b numery zwiazków z tabel 2-5 Wiele C-20 modyfikowanych pochodnych watwarzanych sposobem wedlug wynalazku wykazalo równiez in vivo aktywnosc przeciwbakteryjna wobec zakazen wywolanych przez bakterie gram-ujemne. W tabelach 13 i 14 zestawiono wyniki badan, w których oceniano przykladowe zwiazki jako srodki przeciw zakazeniom Pasteurella u jednodniowych pisklat. Zwiazki podawano pozajelitowo lub doustnie po zakazeniu pisklat. Pasteurella multocida (0,1 ml rozcienczonej 10~4, 20-godzinnej hodowli na pozywce tryptozowej powietrznego P. multocida, podawanej podskór¬ nie). W tych badaniach, o ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie nieleczone, zakazone piskleta padly w ciagu 24 godzin po zakazeniu Pasteurella. W badaniach zestawionych w tabeli 13 zwiazki podawano domiesniowo w dawkach 30 mg/kg, po uplywie 1 i 4 godzin po zakazeniu pisklat P. nultocida. W badaniach zestawionych w tabeli 14 zwiazki podawano w leczniczej wodzie do picia (w dawce 2 g/ 3,785 litra), która pojono zwierzeta od 4 do 20 godzin przed zakazeniem ich P. multocida i podczas 3-dniowego okresu badan.Tabela 13 Aktywnosc C-20 modyfikowanych pochodnych podawanych podskórnie piskletom zakazonym Pasteurella multocida* Numer badanego zwiazkub Dl D2 D4 D5 D6 D7 D10 Dli D12 D14 D19 D21 D22 D23 D24 D25 D26 D27 D28 L5 Liczba zgonów/Liczba pisklat badanych 0/10 0/10 9/10 0/10 0/10 3/10 10/10 10/10 9/10 2/10 0/10 7/10 0/10 8/10 2/10 0/10 10/10 8/10 0/10 0/10 a Podawano podskórnie 30 mg/kg x 2 b Numery zwiazków z tabel 3 i 5M22H Tabela 14 13 Aktywnosc C-20 nodyfikowaaych pochodnych podawanych doustnie piskletom zakazonym Pasteurella multocida" Numer badanego zwiazku6 151 D2 D4 D5 D6 D7 Dli D12 D14 D19 D20 D21 D22 D23 D25 D28 Liczba zgonów/Liczba pisklat badanych 9/10 5/10 6710 2/10 l/H) 2/10 8/10 8/10 0/10 3/10 0/10 3/10 5/10 4/10 7/10 7/10 * Podawano w wodzie do picia w stezeniu b Numery zwiazków z tabeli 3 Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku pozwalaja wiec leczyc zakazenia wywolane bakteriami i zakazenia mykoplasmatyczne. Skuteczna dawke zwiazku o numerze 1 lub 2 podaje sie pozajelitowo lub doustnie zakazonym lub podejrzanym o zakazenie zwierzetom cieplokrwistym.Zwiazki te mozna równiez podawac przez wdmuchiwanie, czyli przez wprowadzanie zwiazku w postaci leczniczego pylu do zamknietej przestrzeni lub pomieszczenia, w którym trzyma sie zwierzeta lub drób. Zwierzeta lub drób wdychaja leczniczy pyl znajdujacy sie w powietrzu, przy czym pyl leczniczy wchlaniany jest równiez do ciala przez oczy. Proces ten nazywany jest iniekcja dooczna.Dawka efektywna regulujaca zakazenie zalezy od stanu zakazenia i wieku, wagi oraz ogólnego stanu zwierzecia. Jednak calkowita dawka niezbedna do ochrony przed choroba przy podawaniu pozajelitowym wynosi zwykle od okolo 0,1 do okolo 100 mg/kg, a korzystnie bedzie zawarta w zakresie od okolo 0,5 do okolo 50 mg/kg. Dawka wymagana przy podawaniu doustnym bedzie zwykle zawarta w zakresie od okolo 1 do okolo 300 mg/kg, a korzystnie bedzie zawarta w zakresie od okolo 1 do okolo 100 mg/kg. Nalezy ustalic wlasciwe zasady dawkowania.Czesto najbardziej praktyczna droga podawania zwiazków jest wlaczanie ich w sklad pozy¬ wienia albo wody do picia. Do tego celu mozna stosowac rózne typy pokarmów, takie jak zwykle pokarmy suche, pokarmy ciekle i platkowane.Do leczenia zakazen wywolanych przez bakterie i gatunki Mycoplasma stosuje sie wytwarzane zwiazki w postaci kompozycji zawierajacych zwiazek o numerze 1 lub 2 wraz z odpowiednim vehiculum. Kompozycje moga byc formulowane w postac odpowiednia do podawania pozajelito¬ wego lub doustnego metodami znanymi w technice farmaceutycznej.Metody formulowania teków w postac nadajaca sie do podawania z karma sa dobrze znane.Korzystny sposób polega na sporzadzeniu przedmieszki, która stanowi stezony lek. Przedmieszke te stosuje sie do przygotowania leczniczej karmy.Typoweprzedmieszki moga zawierac od okolo 1 do okolo 200 gramów leku na 0,4536 kg przedmieszki. Przedmieszki moga miec postac preparatu stalego lub cieklego.14 142 251 Ostateczne receptura karmy dla zwierzat lub drobiu bedzie zalezala od ilosci leku, który powinien byc podany.W celu wytworzenia karmy zawierajacej zwiazek o numrze 1 lub 2 moga byc stosowane ogólnie znane metody zestawiania, mieszania i platkowania.Skuteczne preparaty do wstrzykiwania zawierajace omawiane zwiazki moga miec postac zawiesin albo roztworów. Przy wytwarzaniu odpowiednich preparatów nalezy uwzglednic, iz na ogól rozpuszczalnosc w wodzie kwasowych soli addycyjnych jest wieksza niz rozpuszczalnosc odpowiadajacych im zasad. Podobnie, zasady sa latwiej rozpuszczalne w rozcienczonych kwasach lub w roztworach kwasnych niz w roztworach zasadowych lub obojetnych.W razie przygotowania preparatu w postaci roztworu zwiazek rozpuszcza sie w dopuszczalnym fizjologicznie vehiculum. Vehiculum takie stanowia odpowiedni rozpuszczalnik, srodki zabezpie¬ czajace, takie jak alkohol benzylowy i, w razie potrzeby, srodki buforujace.Uzytecznymi rozpuszczalnikami sa na przyklad woda i wodne roztwory alkoholi, glikole i estry weglanowe, takie jak weglan dietylu. Takieroztwory wodne zawieraja na ogól nie wiecej niz 50% rozpuszczalnika organicznego w stosunku objetosciowym.Zawiesinowe preparaty do wstrzykiwania wymagaja uzycia cieklego medium suspensyjnego z dodatkiem lub bez dodatku substancji pomocniczych,jako vehiculum. Medium suspensyjne moze byc na przyklad wodny roztwór poliwinylopirolidonu, obojetne oleje, takie jak oleje roslinne lub oleje mineralne wysokiej rafinacji, badz wodna karboksymetyloceluloza.Odpowiednie dopuszczalne fizjologicznie skladniki pomocnicze sa potrzebne do utrzymania zwiazku w postaci zawieszonej w preparatach zawiesinowych. Skladniki pomocnicze moga byc dobrane sposród zageszczaczy, takich jak karbometoksyceluloza, poliwinylopirolidon, zelatyna i alginiany. Wiele srodków powierzchniowo czynnych ma równiez zastosowanie jako srodki sus- pendujace. Uzytecznymi srodkami suspendujacymi sa lekcytyna, addukty alkilofenolu z tlenkiem polietylenu, naftalenosulfoniany, alkilobenzenosulfoniany i estry polioksyetylenowe sorbitanu.W poszczególnych przypadkach wiele substancji wplywajacych na hydrofilnosc, gestosc i napiecie powierzchniowe cieklego medium suspendujacego moze pomagac w przygotowywaniu zawiesin do wstrzykiwania. Na przyklad, uzytecznymi srodkami suspendujacymi moga byc siliko¬ nowe srodki przeciwpienne, sorbit i cukry.W celu pelniejszego zilustrowania sposobu wedlug wynalazku podane sa nastepujace przy¬ klady, w których przyklady preparatywne I-IV dotycza wytwarzania zwiazków wyjsciowych. W przykladach stosowano skrót „20-DH-DO" dla okreslenia „20-dihydro-20-deoksy".Przyklad I. 20-Dihydrotylozyna /relomycyna/.Roztwór zasady tylozynowej (30,0 g, 32,8 mmola) w 2-propanolu (300 ml) i wodzie (200 ml) traktowano borowodorkiem sodu (315 mg, 8,2 mmola) w porcjach w ciagu 5 minut. W 30 minut po zakonczeniu dodawania nastawiono wartosc pH roztworu na 7,0 dodatkiem IN roztworu kwasu siarkowego. Zobojetniony roztwór odparowano pod obnizonym cisnieniem w celu usuniecia 2-propanolu a pozostaly roztwór wodny zadano nasyconym roztworem wodoroweglanu sodu (500 ml). Mieszanine te ekstrahowano dichlorometanem (3 x 300 ml) a polaczone ekstrakty poddano ekstracji nasyconym roztworem chlorku sodu (200 ml) i wysuszono nad siarczanem sodu. Przez przesaczenie i odparowanie otrzymano szklo, które polamano w n-heksanie, oddzielono na saczku i wysuszono na powietrzu otrzymujac 28,5 g (95%) 20-dihydrotylozyny.Przyklad II. 20-Dihydrodesmykozyna.Desmykozyne(10g, 13 mmoli) rozpuszczono w mieszaninie izopropanol: woda (1:1,175 ml) i mieszano w temperaturze pokojowej podczas dodawania NaBFU (125 mg, 3,3 mmoli). Po uplywie 1/2 godziny wartosc pH mieszaniny reakcyjnej doprowadzono do 7,0 IN roztworem H2SO4. Pod obnizonym cisnieniem usunieto alkohol. Do wodnego roztworu dodano nasycony roztwór NaHCOa i produkt wyekstrahowano CII2CI2. Warstwe organiczna wysuszono (Na2S04) a rozpu¬ szczalnik usunieto pod obnizonym cisnieniem otrzymujac 9,65 g 20-dihydrodesmykozyny (12,5 mmola, 96% wydajnosci) w postaci bialej piany.Przyklad III. 20.DH-DO-20-Jododesmykozyna (metoda 1). 20-Dihydrodesmykozyne (2,0 g 2,6 mmola) i jodek tetra-n-butyloamoniowy (1,5 g 3,9 mmola) rozpuszczono w CH2CI2 (30 ml) z dodatkiem s-kolidyny (0,6 ml, 4,5 mmola). Roztwór ochlodzono do temperatury -78°C w atmosferze azotu i zadano kropla z wkraplacza bezwodnikiem trifluoro- metanosulfonowym (0,6 ml, 3,9 mmola). Calosc mieszano 5 minut w temperaturze -78°C a nastepnie pozwolono na osiagniecie temperatury pokojowej (okolo 30 minut). Dodano nasycony142251 15 roztwór NaHC03 i produkt eskstrahowano CH2CI2. Warstwe organiczna suszono (NasSO*) i odparowano otrzymujac czerwony olej, który oczyszczano metoda chromatografii wyplywowej na zelu krzemionkowym, który poczatkowo eluowano CH2CI2 (400 ml), a nastepnie stopniowo kolejnymi roztworami CH2C1: CH3OH w nastepujacym ukladzie: 98:2 (250 ml), 96:4 (500 ml), 95:3 (250 ml), 94:6 (750 ml) i 92:8 (250 ml). Frakcje zawierajace wytwarzany produkt zidentyfi¬ kowane metoda chromatografii cienkowarstwowej (TLC) laczono i odparowywano do sucha otrzymujac 20-DH-DO-20-jododesmykozyne (595 mg, 0,67 mmola, 26% wydajnosci), w postaci bialej piany.P r z y k l a d IV. 20-DH-DO-20-Jododesmykozyna (metoda 2). 20-Dihydrodesmykozync (5,0 g, 6,5 mmola) i trifenylofosfine (2,54 g, 9,70 mmola) rozpu¬ szczono w dimetyloformamidzie (DMF) (10 ml). Calosc mieszano w temperaturze pokojowej w atmosferze azotu podczas dodawania kroplami jodu (2,46 g, 9,70 mmola) w DMF (5 ml). Calosc mieszano 2 godziny, a nastepnie wylano do zimnego, nasyconego roztworu NaHCOa. Produkt ekstrahowano CHCI3 (dwie porcje), a polaczone ekstrakty w CHCI3 wytrzasano z 0,1 N tiosiarcza¬ nem sodu w celu usuniecia nieprzereagowanego jodu. Warstwe organiczna wysuszono (Na^CU) i odparowano pod obnizonym cisnieniem otrzymujac jasno zólty olej, który oczyszczano metoda chromatografii wyplywowej na zelu krzemionkowym. Kolumne eluowano poczatkowo CH2CI2 (500 ml), a nastepnie 250 ml porcjami mieszanin CH2CI2: CH3OH o nastepujacych proporcjach 98 :2, 96:4, 95:5, 94:6, 92:8, 88:12 i 86:14. Frakcje zawierajace wytwarzany produkt indetyfi- kowano jak w poprzednim przykladzie III i polaczono otrzymujac 1,78 g (2,0 mmola, 31% wydaj¬ nosci) 20-DH-DO-20-jododesmykozyny w postaci bialej piany.Przyklad V. 20DH-D020-/Okahydroazocyn-l-ylo/desmykozyna. 20-DH-DO-20-Jododesmykozyne (575 mg, 0,65 mmoli) rozpuszczono w acetonitrylu (10 ml) i do otrzymanego roztworu dodano heptametylenoimine (0,37 g, 0,41 ml, 3,3 mmola). Reagenty ogrzewano w temperaturze wrzenia pod chlodnica zwrotna 1,5 godziny. Nastepnie pod obnizo¬ nym cisnieniem usunieto skladniki lotne. Pozostalosc rozpuszczono w CH2CI2 i ekstrahowano nasyconym roztworem NaHCC3. Warstwe organiczna suszono (Na2S04), a nastepnie odparo¬ wano pod obnizonym cisnieniem otrzymujac jasno brazowa piane. Piane te oczyszczano metoda chromatografii wyplywowej na zelu krzemionkowym, eluujac 250 ml kazdej z nastepujacych mieszanin:CH2Cl2:CH3OH,98:2,96:4,94:6,9:l,88:12,82:18,65:35, 1:35, 1:1, 1:3 i na koncu 300 ml CH3OH. Frakcje zawierajace wytwarzany produkt zidentyfikowano TLC, pola¬ czono i odparowano do sucha otrzymujac 397 mg (0,46 mmoli, 71% wydajnosci) 20-DH-DO-20- /oktahydroazocyn-1-ylo/desmykozyny w postaci bialej piany. 20-DH-DO-20-/Heksahydroazepin-l-ylo/desmykozyne otrzymano sposobem opisanym w przy¬ kladzie I. Nastepujace zwiazki wytworzono sposobem podanym w przykladzie I: 20-DH-DO-20-/oktahydroazocyn-1-ylo/laktenocyna, 20-DH-DO-20-/pirolidyn-1-ylo/desmykozyna, 20-DH-DO-20-/azacyklotridekan-1 -ylo/desmykozyna, 20-DH-DO-20—/4-hydroksypiperydyn-l-ylo/desmykozyna, 20-DH-DO-20-/heksahydroazepin-1 -ylo/makrocyna, 20-DH-DO-20-[3-azabicyklo[3.2.2]nonan-3-ylo] 20-DH-DO-20-/piperydyn-1-ylo/desmykozyna, 20-DH-DO-20-[3-/N,N-dietyk)kart)amylo/piperydyn-l-ylo]desmykozyna, 20-DH-DO-20[/4-piperydyno/piperydyn-l-ylo]desmykozyna, 20-DH-DO-20-/oktahydro-lH-azonin-l-ylo/desmykozyna, 20-DH-DO-20/dekahydrochinolin-l-ylo/desmykozyna, 20-DH-DO-20-[ 1,3,3-trimetylo-6-azabkyklo[3.2. l]oktan-6-ylo]desmykozyna, 20-DH-DO-20-/dodekahydrokarbazol-9-Uo/desmykozyna, 20-DH-DO-20-/oktahydroazocyn-1-ylo/tykzyna, 20-DH-DO-20/3-azabicyklo[3.2.2]nonan-3-ylo/tylozyna, 20-DH-DO-20-/4-fenylo-l,2,3,6-tetrahydropirydyn-l-ylo/(fcsmykozyna, 20-DH-DO-20-/4-benzylo-psperydyn-1 -ylo/desmykozyna, 20-DH-DO-20-[4-etylenodioksy/-piperydyn-1 -ylo]desmykozyna, 20-DH-DO-20-/oktahydroazocyn-1-ylo/makrocyna, 20-DH-DO-20-/heksahydroazepk -1 -ylo/laktenocyna,16 142 251 Dwuchlorowodorek20-DH-DO-20-/oktahydroazocyn-l-ylo/desmykozynai sole winianowe otrzymano z 20-DH-DO-20-/oktahydroazecyn-l-ylo/desymkozyny stosujac standardowe meto¬ dy.W tabelach 15, 16, 17 i 18 zestawiono pewne dane fizyczne zwiazków opisanych w przykladach.Tabela 15 Dane fizyczne charakteryzujace C-20 modyfikowane pochodne desmykozyny Podstawnik w pozycji 20 1 pirotidyn-1-yl 4-fcnylopiperydyn-1-yl heksahydroazepin-1-yl heksahydroazepin-1-yl oktahydroazocyn-1-yl azocyklotridekan-1-yl 4-piperydyoopiperydyn-1-yl 3-azablcyklo[3.2.2)Bonan-3-y1 piperydyn-1-yl 4-hydroksypiperydyn-1-yl oktahydro-1H-azonin-1-yl 1,2,3,4-tettahydrochinoIin-l-yl 1,2,3,4-tetrahydroizochinolin -2-yl 3-/N,N-dietykkarbamyl/-piperydyn -1-yl 1-azaspiro[4,5]dekan-1-y 1 dekahydrochinolin-1-yl 1,3,3-trimetylo-6-azabicyklb- [3.2.1]oktan-l-yl 1,2,3,6-tetrahydropirydyn-1-yl 3,3,5-trimetyloheksahydroazepin -1-yl, izomer 1 3,3,5-trimetyloheksahydroazepin -1-yl, izomer 2 dodekahydrokarbazol-9-il oktahydroazocyn-1-yl oktahydroazocyn-1-yl NtMKT zwiaz¬ ku* 2 Dl D4 D5 D5a D6 D10 D13 D14 D2 D3 D7 Dli D12 D15 D19 D20 D21 D22 D23 D24 D25 Df D6f FDMS glówny jon /m*+l/ 3 827 917 855 839 869 939 924 881 841 857 883 888 888 940 894 895 908 839 896 897 935 869,151 UV 4 283/21,800/ 282/21,500/ 282/21,500/ 282/21,750/ 282/19,500/ 282/18,600/ 282/20,500/ 282/24,500/ 282/20,750/ 282/20,000/ 271/26,700/ 281 sh/24,500/ 283/20,600/ 282/20,500/ 282/21,500/ 282/21,500/ 282/21,000/ 282/21,000/ 282/21,130/ 283/21,390/ 282/22,500/ 282/19,500/ Grupy miareczko¬ wane0 5 7,9 7,9 7,9 8,0 6,6 7,9 7,8 7,1 7,9 7,4 7,9 7,9 8,0 7,7 7,9 7,95 7,9 5,4 6 9,5 9,6 9,4 9,5 91 91 9,1 8,7 9,0 8,6 9,8 9,4 9,7 9,0 9,4 ^ 9,95 9,95 7,3 TLC* Rt 7 0,30 7,9 a Numery zwiazków z tabeli 4 b w metanolu lub etanou c w 66 % wodnym DMF d 60 plytek z zelem krzemionkowym, eluent CH2CI2/CH3OH/NH4OH (90 : 10 : 0,5) e sól dwuchlorowodorowa f sól winianiowa142 251 Tabela 16 Dane fizyczne charakteryzujace C-20 modyfikowane pochodne makrocyny Podstawnik w pozycji 20 zwiaz¬ ku' FDMS gtowayjon /ii*+l/ UV Amax/r/* Gnipy miareczko- TLC* heksahydroazepin-1-y\ octahydroazocin-l-yl M3 9ft5 999 282/24,000/ 6,91 6,90 9.40 9^5 0,26 * Numery zwiazków z tabeli 5 b w metanolu c w 66% wodnym DMF d 60 plytek z zelem krzemionkowym, eluent CHfO*/CHjOH/rnifOH (90:10 :0,5) Tabela 17 Dane fizyczne charakteryzujace C-20 modyfikowane pochodne laktenocyny Podstawnik w pozycji 20 heksahydroazepin- 1-yl ok tahydroazocyo-1 -yi Numer zwiaz¬ ku' L4 L5 FDMS atownyjoa /m*+l/ S4) 855 UV 2S2/21.S00/* 282/21,500/' Grupy miareczko¬ wane6 M 9,70 f$ 9,3 * Numery zwiazków z tablicy 6 b w etanolu c w metanolu d w 66% wodnym DMF Tabela 18 Dane fizyczne charakteryzujace C—20 modyfikowane pochodne tylozyny Podstawnik w pozycji 20 oktahydroazocyn-1-yl Vizabicykk)(3 2.2)oooaD-3-yl Numer zwiaz¬ ku" T6 T13 FDMS jtównyjoo 1013 1025 UV Amm/t/ 282/22,000/ 202/21.300/ Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania nowych pochodnych 20-aminomakroUdu o wzorze 1, w którym R oznacza pierscien monocykliczny, nasycony lub nienasycony, zawierajacy jeden atom azotu jako jedyny heteroatom, który to pierscien jest polaczony przez atom azotu i zawiera 5-16 atomów w pierscieniu albo R oznacza pierscien bicykliczny lub tricykliczny, nasycony lub nienasycony, zawierajacyjeden atom azotujakojedynyheteroatom, który to pierscienjest polaczonyprzez atom azotu i zawiera 8-20 atomów w pierscieniu, przy czym pierscien monocykliczny, bicykliczny lub tricykliczny jest ewentualnie podstawiony przy jednym lub kilku atomach wegla grupa C1-C4 alkilowa, hydroksylowa, di-/0-C4 alkiloZ-aminowa, grupa o wzorze -N/CHt/m, w którym m oznacza liczbe 4-7, grupa o wzorze -/CO/N/Ci-C4alkil/2, grupa o wzorze -/CO/N/CWm, w którym m oznacza liczbe 4-7, grupa C,-C4 alkoksykarbonylowa, grupa fenylowa, ewentualnie podstawiona 1,2 lub 3 grupami wybranymi sposród grupy nitrowej, atomu chlorowca, grupy Ci-C4 alkilowej, d-C4 alkoksylowej, hydroksylowej, aminowej i grupy mono-albo di/Ct-C^-alkilo/ aminowej, grupa benzylowa, grupa Ca-C4 alkenylowa, C2-C4 alkinylowa, C,-C4 alkoksylowa, Ci-C4 alkanoiloksylowa, atomem chlorowca, grupa chlorowco-/Ci-C4 alkilo/-, grupa cyjanów* lub grupa etylenodioksy, z wylaczeniem przypadku, gdy R oznacza nasycony pierscien monocykli-18 142 251 czny zawierajacyjeden atom azotu jakojedyny heteroatom i 5-16 atomów w pierscieniu, ewentual¬ nie podstawiony przy jednym lub kilku atomach wegla grupa C1-C3 alkilowa, hydroksylowa, Hi-Ci-C3 alkilo/aminowa, grupa o wzorze -/CO/N/C1-C3 alkil/2, grupa karbometoksylowa lub karboetoksylowa, albo grupa fenylowa, badz tez, gdy R oznacza bicykliczna lub tricykliczna, drugorzedowa grupe aminowa wybrana sposród grupy 1,2,3,4-tetrahydrochinolin-l-ylowej, aekahydrochinolin-1-ylowej, 1,2,3,4-tetrahydroizochinolin-2-ylowej, dekahydroizochinolin-2-ylo- wej, indolin-1-ylowej, izoindolin-2-ylowej, dekahydrocyklohepta[b]pirol-l-ilowej, dekahydrocy- klohepta [c]pirol-2-ilowej, dekahydrocyklopent[c]-azepin-2-ylowej, dekahydrocyklopent[d]aze- pin-3-ylowej, 2,3,4,5-tetrahydro -lH-2-benzazepin-2-ylowej, 2,3,4,5-tetrahydro-lH- 3-benzaze- pin-3-ylowej, azabicykloheptanylowej, azabicyklooktanylowej, azabicyklononanylowej, azabicy- klodekanylowej lub azatricyklodekanylowej, R1 oznacza atom wodoru, R2 oznacza atom wodoru, R oznacza grupe hydroksylowa lub grupe mykarozyloksylowa o wzorze 2, R oznacza grupe o wzorze 3, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, grupe o wzorze 4 lub grupe o wzorze 5, i ich kwasowych soli addycyjnych, znamienny tym,ze amine o wzorze HR, w którym R ma wyzej podane znaczenie, poddaje sie reakcji z makrolKtem o wzorze 8, w którym L oznacza grupe odszczepialna, nadajaca sie do zastapienia amina o wzorze HR, a R1, R2 R3 i R4 maja wyzej podane znaczenie, w niereaktywnym rozpuszczalnikuorganicznym i ewentualnie otrzymany produkt estryfikuje sie lub przeksztalca sie w sól albo dokonuje sie obu tych reakcji. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie makrolid o wzorze 8, w którym L oznacza grupe trifluorometanosulfonylowa lub atom jodu. 3. Sposób wytwarzania nowych pochodnych 20-aminomakrolidu o wzorze 1, w którym R oznacza nasycony pierscien monocykliczny o wzorze -N/CH2/11, w którym n oznacza liczbe calkowita 4-15, który to pierscien jest ewentualnie podstawiony przy jednym lub kilku atomach wegla grupa C1-C3 alkilowa, hydroksylowa, grupa o wzorze -N/R /2, w którym Re oznacza grupe metylowa, etylowa, n-propylowa, izopropylowa, albo grupy R6 wraz z atomem azotu tworza grupe pirolidynylowa, piperydynylowa, heksahydroazepinylowa lub oktahydroazecynylowa, grupe o wzorze -/CO/N/R6/2, w którym R6 ma wyzej podane znaczenie, grupa karbometoksylowa, karboetoksylowa lub fenylowa albo R oznacza bicykliczna lub tricykliczna, drugorzedowa grupe aminowa wybrana sposród grupy 1,2,3,4-tetrahydrochinolin-l-ylowej, dekahydrochinolin-1- ylowej, l,2,3,4-tetrahydroizochinolin-2-ylowej, dekahydroizochinolin-2-ylowej, indolin-1-ylowej, izoindolin-2-ylowej, dekahydrocyklohepta[b]pirol-l-ilowej, dekahydrocyklohepta [e] pirol-2-ilo- wej, dekahydrocyklopent [c]-azepin-2-ylowej, dekahydrocyklopent [d]azepin-3-ylowej, 2,3,4,5- tetrahydro- lH-2-benzazepin-2-ylowej, 2,3,4,5-tetrahydro -lH-3-benzazepin-3-ylowej, azabicyklo¬ heptanylowej, azabicyklooktanylowej, azabicyklononanylowej, azabicyklodekanylowej lub azatri¬ cyklodekanylowej, R1 oznacza atom wodoru, R2 oznacza atom wodoru, R3 oznacza grupe hydro¬ ksylowa lub grupe mykarozyloksylowa o wzorze 2, R4 oznacza grupe o wzorze 3, w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, grupe o wzorze 4 lub grupe o wzorze 5 i ich kwasowych soli addycyjnych, znamienny tym, ze amine o wzorze HR, w którym R ma wyzej podane znaczenie, poddaje sie reakcji z makrolidem o wzorze 8, w którym L oznacza grupe odszczepialna, nadajaca sie do zastapienia amina o wzorze HR, a R1, R2, R3 i R4 maja wyzej podane znaczenie, w niereaktywnym rozpuszczal¬ niku organicznym i ewentualnie otrzymany produkt estryfikuje sie lub przeksztalca sie w sól albo dokonuje sie obu tych reakcji. 4. Sposób wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze stosuje sie makrolid o wzorze 8, w którym L oznacza grupe trifluorometanosulfonylowa lub atom jodu.142 251 CH3 CH2-CH2-R Wzórl OR2 On(ch3)2 CH3R3 OH 0/ O CH3 OH CH- 0CH3 "0CH3 Wzór 2 W7ór3 OCH, OCH.CH HO HO 0- OH Hzór4 Wzer 5142 251 o CH^R5 I U CH.OR2 N(CH3,2 Wzór 8 CH3 R Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 400 zl PL PL PL PL PL