NL8702061A - Niet-waterige vloeibare niet-ionogene wasgoeddetergentcompositie, bevattende een alkalimetaaldithioniet of -sulfietreductiebleekmiddel, alsmede werkwijze voor het gebruik van de compositie. - Google Patents

Description

4 VO 9290

Niet-waterige vloeibare niet-ionogene wasgoeddetergentcompositie, bevattende een alkalimetaaldithioniet of -sulfietreductiebleek-middel, alsmede werkwijze voor het gebruik van de compositie.

De uitvinding heeft betrekking op niet-waterige vloeibare composities voor de behandeling van weefsels, in het bijzonder op vloeibare niet-ionogene wasgoeddetergentcomposities, die een alkalimetaaldithioniet of alkalimetaalsulfietreductiebleekmiddel bevatten. De composities zijn 5 stabiel tegen fasenscheiding en gelvorming en zijn gemakkelijk gietbaar.

De composities worden gebruikt voor reinigen van vuile weefsels.

Vloeibare niet-waterige wasgoeddetergentcomposities zijn algemeen bekend. Composities van dat type kunnen een vloeibaar niet-ionogeen capillairactief materiaal bevatten, waarin deeltjes van een opbouwstof 10 zijn gedispergeerd, zoals bijvoorbeeld beschreven in de Amerikaanse octrooischriften 4.316.812, 3.630.929 en 4.264.466 en de Britse octrooi-schriften 1.205.711, 1.270.040 en 1,600.981.

Verwante, nog in behandeling zijnde Amerikaanse octrooiaanvragen zijn nr. 717.726, ingediend op 29 maart 1985, dat een vloeibare niet-15 ionogene wasdetergentcompositie beschrijft, bevattende een perboraat-bleekmiddel, een bleekmiddelactivator en hydroxylaminesulfaat als bleek-middelstabilisator en in het bijzonder als inhibitor van katalase; nr. 597.793, ingediend op 6 april 1984, dat een niet-waterige vloeibare niet-ionogene capillairactieve detergentcompositie beschrijft, omvattende 20 een suspensie vein een opbouwzout en bevattende een niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstandige zuurgroep (b.v. het reactieprodukt van een niet-ionogene capillairactieve verbinding en barnsteenzuuranhy-dride) ter verbetering van de dispergeerbaarheid van de compositie in een automatische wasmachine; 25 nr. 687.815, ingediend op 31 december 1984, waarin een niet-waterige vloeibare niet-ionogene capillairactieve detergentcompositie wordt beschreven, omvattende een suspensie van opbouwzout en bevattende een alkyleenglycol-monoalkylether als viscositeits-en gelregelend middel ter verbetering van de dispergeerbaarheid van de compositie in een automatische wasma-30 chine; en nr. 597.948, ingediend op 9 april 1984, waarin een niet-waterige vloeibare niet-ionogene capillairactieve detergentcompositie wordt beschreven, omvattende een suspensie van polyfosfaatopbouwzout en bevattende een 8702061 -2- alkanolester van fosforzuur ter verbetering van de stabiliteit van de suspensie tegen bezinking bij opslag.

Deze octrooiaanvragen zijn gericht op vloeibare niet-waterige niet-ionogene wasgoeddetergentcomposities.

5 De conventioneel gebruikte detergentcomposities in de vorm van vloeistoffen en droge poeders zijn gebaseerd op oxydatieve bleking van vlekken onder toepassing van chloorbleekmiddelen of van peroxydebleek-middelen. Chloorbleekmiddelen worden getypeerd door natriumhypochloriet kaliumdichloorisocyanuraat (59% beschikbaar chloor) en trichloorisocya-10 nuurzuur (95% beschikbaar chloor). Zuurstofbleekmiddelen worden vertegenwoordigd door perverbindingen, die in oplossing waterstofperoxyde vormen. Voorbeelden zijn natrium- en kaliumperboraten, -percarbonaten en -perfos-faten en kaliummonopersulfaat.

De perzuurstofverbinding wordt gewoonlijk toegepast tezamen met 15 een activator daarvoor. Geschikte activators, die de effectieve werktem-peratuur van het peroxydebleekmiddel kunnen verlagen, zijn bijvoorbeeld in het Amerikaanse octrooischrift 4.264.466 of in kolom 1 van het Amerikaanse octrooischrift 4.430.244. Als bleekmiddelactivators worden gepolyacyleerde verbindingen gebruikt, zoals tetraacetylethyleendiamine 20 (TAED) en pentaacetylglucose. Voorbeelden van andere activators zijn ace-tylsalicylderivaten, ethylideenbenzoaatacetaat, ethylideencarboxylaat-acetaat, alkyl- en alkenylbarnsteenzuuranhydride, tetraacetylglycouril (TAGU) en hun derivaten.

De bleekmiddelactivator werkt samen met de perzuurstofverbinding 25 onder vorming van een peroxyzuurbleekmiddel in het waswater. In het algemeen wordt een sequestreermiddel met een groot complexvormend vermogen toegevoegd voor het inhibiteren van mogelijke ongewenste reacties tussen het peroxyzuur en waterstofperoxyde in de wasoplossing in tegenwoordigheid van metaalionen.

30 Voorbeelden van geschikte sequestreermiddelen voor dit doel zijn de natriumzouten van nitrilotriazijnzuur (NTA), ethyleendiaminetetraazijn-zuur (EDTA), diethyleentriazinepentaazijnzuur (DETPA), diêthyleentria-minepentamethyleenfosfonzuur (DTPMP), dat onder de merknaam Dequest 2066 in de handel verkrijgbaar is, en ethyleendiaminetetramethyleenfosfonzuur 35 (EDITEMPA).

8702 06 1 -3-

Ter voorkoming van verlies van peroxydebleekmiddel, bijvoorbeeld natriumperboraat, als gevolg van door enzyme, zoals katalase-enzyme, geïnduceerde ontleding kunnen de composities verder een enzyme-inhibitor-verbinding bevatten, dat wil zeggen een verbinding die in staat is door 5 enzyme geïnduceerde ontleding van het peroxydebleekmiddel te inhibiteren. Geschikte inhibitorverbindingen zijn beschreven in het Amerikaanse oc-trooischrift 3.606.990. Specifieke inhibitorverbindingen zijn hydroxyl-aminesulfaat en andere in water oplosbare hydroxylaminezouten.

Vloeibarë detergenten worden dikwijls gemakkelijker in het ge-10 bruik geacht dan droge poedervormige of deeltjesvormige produkten en hebben daardoor de voorkeur van consumenten. Zij zijn gemakkelijk afmeet-baar, lossen snel op in het waswater, kunnen gemakkelijk in geconcentreerde oplossingen of dispersies op vuile plekken op te wassen kledingstukken worden aangebracht, stuiven niet en nemen gewoonlijk minder op-15 slagruimte in beslag. Verder kunnen de vloeibare detergenten in hun samenstelling materialen bevatten, die niet zonder bederf bestand zijn tegen droging, welke materialen dikwijls juist bij voorkeur worden toegepast bij de bereiding van deeltjesvormige detergentprodukten. Hoewel vloeibare detergenten vele voordelen hebben ten opzichte van unitaire of deel-20 tjesvormige vaste produkten, hebben ook zij dikwijls bepaalde inherente nadelen, die overwonnen moeten worden om te komen tot aanvaardbare commerciële detergentprodukten. Sommige van zulke produkten vertonen afscheiding bij opslag en andere bij koeling en kunnen niet gemakkelijk worden herdispergeerd. In sommige gevallen verandert de viscositeit van 25 het produkt en wordt het produkt hetzij te dik om te kunnen worden uitgegoten, hetzij zo dun dat het waterig lijkt. Bij staan worden sommige heldere produkten troebel en vormen andere een gel.

Er werd een onderzoek ingesteld naar het gedrag van niet-ionogene vloeibare capillairactieve systemen, waarin deeltjesvormig materiaal is gesuspendeerd. Van bijzonder belang waren niet-waterige opgebouwde vlóei-30 bare wasgoeddetergentcomposities en de problemen van bezinking van de gesuspendeerde opbouwstoffen en andere toevoegsels, alsmede de problemen van gelvorming bij niet-ionogene capillairactieve materialen. Deze verschijnselen hebben invloed op bijvoorbeeld de produktstabiliteit, -giet-baarheid en -dispergeerbaarheid.

8702061 -4-

Het is bekend dat één van de belangrijkste problemen bij opgebouwde vloeibare wasgoeddetergenten hun fysische stabiliteit is. Dit probleem wordt veroorzaakt door het feit dat de dichtheid van de in het niet-ionogene vloeibare capillairactieve materiaal gedispergeerde vaste 5 deeltjes groter is dan die van het vloeibare capillairactieve materiaal. Daardoor hebben de gedispergeerde deeltjes de neiging om te bezinken.

Voor dit probleem bestaan in principe twee oplossingen: verhoging van de viscositeit van de niet-ionogene vloeistof en vermindering van de deeltjesgrootte van het gedispergeerde vaste materiaal.

10 Het is bekend dat suspensies kunnen worden gestabiliseerd tegen bezinking door toevoeging van anorganische of organische verdikkingsmiddelen of dispergeermiddelen, bijvoorbeeld anorganische materialen met een zeer groot oppervlak, zoals fijn verdeeld silica, kleisoorten en dergelijke, organische verdikkingsmiddelen, zoals de cellulose-ethers, acryl-15 en acrylamidepolymeren, polyelektrolyten enz. Dergelijke verhoging van de viscositeit van de suspensie wordt uiteraard beperkt door het vereiste, dat de vloeibare suspensie gemakkelijk gietbaar en vloeibaar moet zijn, zelfs bij lage temperatuur. Verder dragen de genoemde toevoegsels niet bij aan het reinigingsgedrag van het mengsel.

20 Malen ter vermindering van de deeltjesgrootte biedt de volgende voordelen: 1. Het specifieke oppervlak van de gedispergeerde deeltjes wordt vergroot, waardoor bevochtiging van de deeltjes door de niet-waterige drager (het vloeibare niet-ionogene materiaal) evenredig wordt verbeterd.

25 2. De gemiddelde afstand tussen de gedispergeerde deeltjes wordt verminderd waardoor de wisselwerking tussen de deeltjes evenredig toeneemt.

Elk van deze effecten draagt bij tot verhoging van de rest-gel-sterkte en de vloeispanning van de suspensie, terwijl tegelijkertijd door 30 malen de plastische viscositeit aanmerkelijk wordt verminderd.

De vloeispanning wordt gedefinieerd als de minimum spanning, die nodig is om een plastische vervorming (vloei) van de suspensie teweeg te brengen. Ziet men de suspensie als een los netwerk van gedispergeerde deeltjes, dan zal, indien de aangelegde spanning lager is dan de vloei-35 spanning, de suspensie zich gedragen als een elastisch gel en zal geen plastische vloei plaatsvinden. Wordt de vloeispanning overschreden, 8702061 « -5- dan breekt het netwerk op sommige punten en begint het monster te vloeien,, maar met een zeer hoge schijnbare viscositeit. Indien de afschuifspanning veel hoger is dan de vloeispanning, worden de pigmenten gedeeltelijk door afschuiving uitgevlokt en daalt de schijnbare viscositeit. Indien ten-5 slotte de afschuifspanning veel hoger is dan de vloeispanningswaardê, worden de gedispergeerde deeltjes volkomen door afschuiving uitgevlokt en is de schijnbare viscositeit zeer gering, alsof geen wisselwerking tussen de deeltjes aanwezig is.

Naarmate dus de vloeispanning van de suspensie hoger is, zal ook 10 de schijnbare viscositeit bij geringe afschuiving hoger zijn en is de fysische stabiliteit tegen bezinking van het produkt beter.

Behalve het probleem van bezinking of fasenscheiding vertonen de niet-waterige vloeibare wasgoeddetergenten op basis van vloeibare niet-ionogene capillairactieve materialen het nadeel, dat de niet-ionogene 15 materialen bij toevoeging aan koud water de neiging hebben te geleren.

Dit is een bijzonder belangrijk probleem bij het gewone gebruik van Europese automatische wasmachines voor huishoudelijk gebruik, waarbij de gebruiker de detergentcompositie in een doseerorgaan (b.v. een doseerlade) van de machine plaatst. Tijdens de werking van de machine wordt het deter-20 gent in het doseerorgaan blootgesteld aan een stroom koud water, die het naar de hoofdmassa van de wasoplossing overbrengt. In het bijzonder tijdens de wintermaanden, wanneer de detergentcompositie en het naar het doseerorgaan gevoerde water bijzonder koud zijn, neemt de viscositeit van het detergent aanmerkelijk toe en vormt zich een gel. Als gevolg 25 daarvan wordt een deel van de compositie tijdens de werking van de machine niet volledig uit het doseerorgaan gespoeld, zodat bij herhaalde wascycli een afzetting van de compositie wordt opgebouwd, die door de gebruiker uiteindelijk met heet water moet worden weggespoeld.

Het verschijnsel van de gelvorming kan ook een probleem zijn 30 wanneer men met koud water wenst te wassen, zoals kan worden aanbevolen voor bepaalde synthetische en delicate weefsels of voor weefsels, die in warm of heet water kunnen krimpen.

De neiging van geconcentreerde detergentcomposities tot gelvorming tijdens opslag wordt versterkt door de opslag van de composities 35 in onverwarmde ruimten of door het transport van de composities tijdens wintermaanden in onverwarmde transportvoertuigen.

8702061 -6-

Voor het probleem van gelvorming in waterige composities, die nagenoeg vrij zijn van opbouwstoffen, zijn gedeeltelijke oplossingen voorgesteld, bijvoorbeeld verdunning van het vloeibare niet-ionogene materiaal met bepaalde viscositeitsregelende oplosmiddelen en gel-inhibite-5 rende middelen, zoals lage alkanolen, bijvoorbeeld ethanol (zie het

Amerikaanse octrooischrift 3.953.380), alkalimetaalformiaten en -adipaten (zie het Amerikaanse octrooischrift 4.368.147), hexyleenglycol, polyethy-leenglycol en dergelijke, alsmede modificatie en optimalisatie van de niet-ionogene structuur. Als voorbeeld van modificatie van het niet-10 ionogene capillairactieve materiaal kan het bijzonder succesvolle resultaat worden genoemd, dat bereikt is door aanzuren van de eindstandige hydroxylgroep van het niet-ionogene molecuul. De voordelen van de invoering van een carboxylgroep aan het einde van het niet-ionogene molecuul zijn gel-inhibitering bij verdunning, verlaging van het gietpunt van het 15 niet-ionogene materiaal en vorming van een anionogeen capillairactief materiaal bij neutralisatie in de wasvloeistof. Optimalisatie van de niet-ionogene structuur is gericht op de ketenlengte van het hydrofobe-lipofiele molecuulgedeelte en het aantal en de rangschikking van alky-leenoxyde (b.v. ethyleenoxyde) -eenheden van het hydrofiele molecuulge-20 deelte. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat een C13 vetalcohol, geëthoxyleerd met 8 mol ethyleenoxyde, slechts een beperkte neiging tot gelvorming vertoont.

Er bestaat behoefte aan verbetering van de bleekeigenschappen en de stabiliteit en gel-inhibitering van niet-waterige vloeibare composi-25 ties voor de behandeling van weefsels.

Volgens de uitvinding wordt een hoog geconcentreerde stabiele niet-waterige vloeibare wasgoeddetergentcompositie bereid, die een alka-metaaldithioniet of alkalimetaalsulfiet als reductiebleekmiddel bevat.

De dithioniet-en sulfietreductiebleekmiddelen worden gebruikt in 30 de plaats van de conventioneel toegepaste chloorbleekmiddelen of zuur-stofbleekmiddelen en bleekmiddelactivatorsysternen.

De dithioniet- en sulfietreductiebleekmiddelen kunnen worden toegepast in vloeibare, poedervormige en korrelvormige detergentcomposities.

De alkalimetalen zijn bij voorkeur natrium en kalium en de reduc-35 tiebleekmiddelen zijn bij voorkeur natriumdithioniet en natriumsulfiet, waarvan natriumdithioniet de meeste voorkeur verdient.

8702061 -7-

Ter verbetering van de viscositeitseigenschappen van de compositie kan een niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstandige zuurgroep worden toegevoegd. Ter verdere verbetering van de viscositeitseigenschappen van de compositie en van de opslageigenschappen van de com-5 positie kunnen viscositeitsverbeterende en anti-gelvormingsmiddelen worden toegevoegd, zoals alkyleenglycolmonoalkylethers, en een anti-bezin-kingsmiddel, zoals een alkanolester van fosforzuur. In een voorkeursuitvoeringsvorm van de uitvinding bevat de detergentcompositie natrium-dithionietreductiebleekmiddel, een niet-ionogene capillairactieve verbin-10 ding met eindstandige zuurgroep, een alkyleenglycolmonoalkylether en een alkanolester van fosforzuur als stabiliserend anti-bezinkingsmiddel.

In een uitvoeringsvorm van de uitvinding kunnen de opbouwcompo-nenten van de compositie worden gemalen tot een deeltjesgrootte van minder dan 100 ym, bijvoorbeeld minder dan 40 ym en liefst minder 10 ym ter 15 verdere verbetering van de suspensie van de opbouwcomponenten in het vloeibare niet-ionogene capillairactieve detergent.

Verder kunnen andere ingrediënten aan de compositie worden toegevoegd, zoals anti-korstvormingsmiddelen, sequestreermiddelen, anti-schuim-middelen, optische glansffliddelen, enzymen, anti-herafzettingsmiddelen, 20 parfum en kleurstoffen.

In één aspect verschaft de uitvinding een vloeibare wasgoedcom-positie, omvattende een suspensie van een detergentopbouwzout, bijvoorbeeld een fosfaatopbouwzout, in een vloeibaar niet-ionogeen capillair-actief materiaal, welke compositie als reductiebleekmiddel een effectieve 25 hoeveelheid van een alkalimetaaldithioniet of alkalimetaalsulfiet bevat.

In een ander aspect verschaft de uitvinding een geconcentreerde vloeibare wasgoeddetergentcompositie, die goede bleekeigenschappen bezit, stabiel is, bij opslag niet bezinkt en bij opslag en tijdens gebruik geen gel vormt. De vloeibare composities volgens de uitvinding zijn ge-30 makkelijk gietbaar, gemakkelijk af meetbaar, kunnen gemakkelijk in de wasmachine worden gebracht en zijn vlot dispergeerbaar in water.

In een ander aspect verschaft de uitvinding een werkwijze voor het doseren van een vloeibare niet-ionogene wasgoeddetergentcompositie in en/of met koud water zonder dat een gel wordt gevormd. In het bijzon-35 der wordt een werkwijze verschaft voor het vullen van een vat met een niet-waterige vloeibare wasgoeddetergentcompositie, waarbij het detergent 8702061 -8- tenminste overwegend is samengesteld uit een vloeibaar niet-ionogeen capillairactief middel, alsmede voor het doseren van de compositie vanuit het vat in een waterig wasbad, hetgeen geschiedt door een stroom onverwarmd water op de compositie te richten, zodanig dat de compositie door 5 de stroom in het wasbad wordt gevoerd.

De toepassing van een alkalimetaaldithioniet of een alkalimetaal-sulfiet in plaats van de gewoonlijk gebruikte chloor- of zuurstofbleek-systemen verschaft een eenvoudig bleeksysteem, dat minder bestanddelen vereist.

10 Belangrijker is dat de reductieve dithioniet- en sulfietbleek- systemen een verbeterde veiligheid hebben tegen beschadiging van weefsels, die uit cellulosevezels bestaan. De zuurstofbleeksystemen (b.v. perboraat-bleekmiddelen) oxyderen katoen en de oxydatie leidt niet alleen tot afbraak van de vezels, maar ook tot korstvorming en hernieuwde vervuiling.

15 De bijvoorbeeld dithionietbevattende composities zijn effectief tegen wijnvlekken en veroorzaken geen hervervuiling van weefsels na blootstel-ling aan moleculaire zuurstof.

De geconcentreerde niet-waterige vloeibare niet-ionogene capil-lairactieve wasgoeddetergentcomposities volgens de uitvinding hebben als 20 voordelen dat zij stabiel zijn, niet bezinken bij opslag en niet geleren bij opslag. De vloeibare composities zijn gemakkelijk gietbaar, worden gemakkelijk afgemeten en gemakkelijk in de wasmachine geplaatst en zijn vlot dispergeerbaar in water.

Het alkalimetaaldithioniet en alkalimetaalsulfiet worden gebruikt 25 als een reductief bleeksysteem ter vervanging van de conventioneel toegepaste chloor- en zuurstofbleeksystemen in wasgoeddetergentcomposities.

De alkalimetaaldithionieten kunnen worden gebruikt in hoeveelheden van 2-25%, zoals 5-20%, bijvoorbeeld 10-15%. De alkalimetaalsul-fieten kunnen worden toegepast in hoeveelheden van 2-25%, zoals 5-20%, 30 bijvoorbeeld 10-15%.

De alkalimetaaldithionieten en alkalimetaalsulfieten kunnen alleen of gemengd met elkaar worden toegepast.

Ook kunnen stabilisatoren worden toegevoegd, bijvoorbeeld een zure organische fosforverbinding met een zure - POH - groep, zoals par-35 tiële ester van fosforzuur en een alkanol.

8702061 -9-

De volgens de uitvinding te gebruiken niet-ionogene synthetische organische detergenten kunnen worden gekozen uit een grote variëteit van bekende verbindingen.

Zoals bekend worden de niet-ionogene synthetische organische de-5 tergenten gekarakteriseerd door de aanwezigheid van een organische hydrofobe groep en een organische hydrofiele groep.. Zij worden typisch bereid door condensatie van een organische alifatische of alkylaromatische hydrofobe verbinding met ethyleenoxyde (dat hydrofiel van aard is), Praktisch elke hydrofobe verbinding met een carboxy, hydroxy, amido of aminogroep 10 met een vrij waterstofatoom gebonden aan de stikstof kan worden gecondenseerd met ethyleenoxyde of met het polyhydratatieprodukt daarvan, poly-ethyleenglycol, onder vorming van een niet-ionogeen detergent. De lengte van de hydrofiele of polyoxyethyleenketen kan gemakkelijk worden aangepast ter verkrijging van de gewenste balans tussen de hydrofobe en hydro-15 fiele groepen. Typische geschikte niet-ionogene capillairactieve materialen zijn beschreven in de Amerikaanse octrooischriften 4.316.812 en 3.630.929.

De niet-ionogene detergenten zijn gewoonlijk poly-laag gealkoxy-leerde lipofielen, waarin de gewenste hydrofiel-lipofielbalans wordt ver-20 kregen door additie van een hydrofiele poly-lage alkoxygroep aan een lipo-fiel molecuulgedeelte. Een voorkeursklasse van de niet-ionogene detergenten wordt gevormd door de poly-laag gealkoxyleerde hogere alkanolen, waarin de alkanol 9-18 koolstofatomen bevat en waarin het aantal molen alkyleenoxyde met 2 Of 3 koolstofatomen 3-12 bedraagt. Van zulke mate-25 rialen worden bij voorkeur die toegepast, waarin de alkanol 9-11 of 12-15 koolstofatomen bevat en die 5-8 of 5-9 lage alkoxygroepen per mol bevatten. Bij voorkeur is de lage alkoxygroep een ethoxygroep, maar in sommige gevallen kan het gemengd zijn met propoxy, meestal in een ondergeschikte (minder 50%) hoeveelheid.

30 Voorbeelden van zulke verbindingen zijn die, waarin de alkanol 12-15 koolstofatomen bevat en die ongeveer 7 ethyleenoxydegroepen per mol bevatten, bijvoorbeeld Neodol 25-7 en Neodol 23-6,5, welke produkten door Shell Chemical Company in de handel worden gebracht. Neodol 25-7 is een condensatieprodukt van een mengsel van hogere vetalcoholen met gemiddeld 35 12-15 koolstofatomen met ongeveer 7 mol ethyleenoxyde. Neodol 23-6,5 is een overeenkomstig mengsel, waarin het koolstofatoomgehalte van de hogere 8702061 -10- vetalcohol 12-13 bedraagt en het aantal ethyleenoxydegroepen gemiddeld ongeveer 6,5 is. De hogere alcoholen zijn primaire alkanolen.

Andere voorbeelden van zulke detergenten zijn Tergitol 15-S-7 en Tergitol 15-S-9, beide lineaire secundaire alcoholethoxylaten, door 5 Union Carbide Corp. in de handel gebracht. Tergitol 15-S-7 is een gemengd ethoxyleringsprodukt van een lineaire secundaire alkanol met 11-15 koolstof atomen met 7 mol ethyleenoxyde. Tergitol 15-S-9 is een soortgelijk produkt, maar met 9 mol ethyleenoxyde.

Eveneens nuttig als component van het niet-ionogene detergent 10 in de compositie volgens de uitvinding zijn hoger moleculaire niet-ionogene materialen, zoals Neodol 45-11, die eveneens condensatieprodukten van ethyleenoxyde met hogere vetalcoholen zijn, waarbij de hogere vet-alcohol 14-15 koolstofatomen bevat en het aantal ethyleenoxydegroepen per mol ongeveer 11 bedraagt. Deze produkten worden in de handel gebracht 15 door Shell Chemical Company.

Andere geschikte niet-ionogene materialen worden vertegenwoordigd door de onder de merknaam Plurafac in de handel verkrijgbare produkten.

De Plurafacs zijn reactieprodukten van een hogere lineaire alcohol en een mengsel van ethyleen- en propyleenoxyden, en bevatten een gemengde 20 keten van ethyleenoxyde en propyleenoxyde met een eindstandige hydroxyl-groep. Voorbeelden van zulke produkten zijn (A) C^'C^ vetalcohol, gecondenseerd met 6 mol ethyleenoxyde en 3 mol propyleenoxyde, (B) C^-C^,. vetalcohol, gecondenseerd met 7 mol propyleenoxyde en 4 mol ethyleenoxyde, (C) C23_ci5 vetalcohol, gecondenseerd met 5 mol propyleenoxyde en 25 10 mol ethyleenoxyde, en (D) een 1:1 mengsel van de produkten (B) en (C).

Een andere groep van vloeibare niet-ionogene materialen zijn in de handel verkrijgbaar onder de merknaam Dobanol (Shell Chemical Company): Dobanol 91-5 is een geëthoxyleerde Cg-C^ vetalcohol met gemiddeld 5 mol ethyleenoxyde en Dobanol 25-7 is een geëthoxyleerde ^2^15 vetalcohol 30 met gemiddeld 7 mol ethyleenoxyde per mol vetalcohol.

Om in de poly-laag gealkoxyleerde hogere alkanolen, die de voorkeur hebben, de beste balans van hydrofiele en lipofiele molecuulgedeel-ten te verkrijgen, is het aantal lage alkoxygroepen gewoonlijk 40-100% van het aantal koolstofatomen van de hogere alcohol, bij voorkeur 40-60% 35 daarvan, en het niet-ionogene detergent bevat bij voorkeur ten minste 50% van zulke poly-laagalkoxy hogere alkanol. Hogere moleculaire alkanolen 8702061 -lien diverse andere, normaliter vaste niet-ionogene detergenten en capillair-actieve middelen kunnen bijdragen aan gelvorming van het vloeibare detergent en worden daarom bij voorkeur weggelaten of beperkt in hoeveelheid in de onderhavige composities, hoewel ondergeschikte hoeveelheden daar-5 van kunnen worden gebruikt omwille van hun reinigingseigenschappen, enz.

In de niet-ionogene detergenten, die de voorkeur hebben, alsook die minder de voorkeur hebben, zijn de aanwezige alkylgroepen in het algemeen lineair, hoewel vertakking kan worden toegelaten, bijvoorbeeld aan een koolstof-atoom naast of 2 koolstofatomen verwijderd van het eindstandige koolstof-10 atoom van de rechte keten en aan de andere zijde van de ethoxyketen, mits zulk vertakt alkyl een lengte van niet meer dan 3 koolstofatomen heeft.

In het algemeen zal het gehalte aan koolstofatomen in een dergelijke vertakte configuratie zelden groter zijn dan 20% van het totale koolstof-atoomgehalte van het alkyl. Hoewel lineaire alkylgroepen, die eindstandig 15 gebonden zijn aan de ethyleenoxydeketens, bijzondere voorkeur verdienen en geacht worden te resulteren in de beste combinatie van detergentie, biologische afbreekbaarheid en niet-gelvormende eigenschappen, kan ook mediale of secundaire hechting aan het ethyleenoxyde in de keten plaatsvinden. Zulks is gewoonlijk in slechts een ondergeschikt gedeelte van 20 zulke alkylgroepen het geval, in het algemeen minder dan 20%, maar het kan ook meer zijn, zoals bij de genoemde Tergitols. Wanneer propyleen-oxyde in de alkyleenoxydeketen aanwezig is, zal dat gewoonlijk minder zijn dan 20% daarvan, bij voorkeur minder dan 10% daarvan.

Wanneer grotere hoeveelheden niet-eindstandig gealkoxyleerde 25 alkanolen, propyleenoxydebevattende poly-laag gealkoxyleerde alkanolen en niet-ionogene detergenten met een minder goede hydrofiel-lipofiel-balans dan hierboven beschreven worden toegepast, en wanneer andere niet-ionogene detergenten worden gebruikt in plaats van de beschreven niet-ionogene materialen, die de voorkeur hebben, kan het zijn dat het resul-30 terende produkt niet zulk een goede detergentie, stabiliteit, viscositeit en niet-gelvormende eigenschappen bezit als de voorkeurscomposities, , maar het gebruik van de viscositeits- en gelregelende verbindingen vol gens de uitvinding kunnen ook de eigenschappen van de op dergelijke niet-ionogene materialen gebaseerde detergenten verbeteren. In sommige geval-35 len, bijvoorbeeld als een hoger moleculaire poly-laag gealkoxyleerde hogere alkanol wordt gebruikt, dikwijls voor zijn detergentie, kan de f _ 8702061 -12- hoeveelheid daarvan worden geregeld of beperkt aan de hand van de resultaten van routineproeven, ter verkrijging van de gewenste detergentie, terwijl het produkt toch niet geleert en de gewenste viscositeit bezit.

Ook is gebleken dat het zelden nodig is de hoger moleculaire niet-iono-5 gene materialen wegens hun detergent-eigenschappen te gebruiken, daar de hier beschreven niet-ionogene materialen, die de voorkeur hebben, uitstekende detergenten zijn en het verder mogelijk maken de gewenste viscositeit in het vloeibare detergent te verkrijgen zonder gelvorming bij lage temperaturen.

10 Een andere geschikte groep van niet-ionogene capillairactieve materialen behoren tot de Surfactant T reeks, die door British Petroleum in de handel wordt gebracht. De niet-ionogene Surfactant T materialen worden verkregen door ethoxylering van secundaire vetalcoholen met een nauwe ethyleenoxydeverdeling. Surfactant T5 bevat gemiddeld 5 mol 15 ethyleenoxyde, Surfactant T7 gemiddeld 7 mol ethyleenoxyde, Surfactant T9 gemiddeld 9 mol ethyleenoxyde en Surfactant T12 gemiddeld 12 mol ethyleenoxyde per mol secundaire vetalcohol.

In de composities volgens de uitvinding omvatten de niet-ionogene capillairactieve materialen, die de voorkeur hebben, de C±2~C15 secun” 20 daire vetalalcoholen met betrekkelijk nauwe ethyleenoxydegehalten in het traject van 7-9 mol, en de C.-C., vetalcoholen, geëthoxyleerd met 5-6 mol ethyleenoxyde.

Ook kunnen mengsels van twee of meer van de vloeibare niet-ionogene capillairactieve materialen worden gebruikt en in sommige gevallen 25 biedt zulks voordeel.

De viscositeits- en gelvormingseigenschappen van de vloeibare detergentcomposities kunnen worden verbeterd door opname in de compositie van een effectieve hoeveelheid van een vloeibare niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstandige zuurgroep. De niet-ionogene capillair-30 actieve verbindingen met eindstandige zuurgroep bestaan uit een niet-ionogene capillairactieve verbinding, die is gemodificeerd onder omzetting van een vrije hydroxylgroep daarvan tot een molecuulgedeelte met een vrije carboxylgroep, zoals een ester of een partiële ester van een niet-ionogene capillairactieve verbinding en een polycarbonzuur of een 35 anhydride daarvan.

8702061 -13-

Zoals beschreven in de Amerikaanse octrooiaanvrage 597.948, ingediend op 9 april 1984, verlagen de door een vrije carboxylgroep gemodificeerde niet-ionogene capillairactieve verbindingen, die kunnen worden gekarakteriseerd als polyethercarbonzuren, de temperatuur waarbij de 5 vloeibare niet-ionogene verbinding met water een gel vormt.

De toevoeging van de niet-ionogene capillairactieve verbindingen met eindstandige zuurgroep aan het vloeibare niet-ionogene capillairactieve materiaal bevordert de dosserbaarheid van de compositie, met name de gietbaarheid, en verlaagt de temperatuur waarbij de vloeibare niet-10 ionogene capillairactieve materialen in water een gel vormen, zonder dat hun stabiliteit tegen bezinking wordt verminderd. De niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstandige zuurgroep reageert in het water van de wasmachine met de alkaliniteit van de gedispergeerde opbouwzout-fase van de detergentcompositie en fungeert als een effectief anionogeen 15 capillairactief materiaal.

Specifieke voorbeelden zijn de halfesters van niet-ionogeen capillairactief produkt (A> met barnsteenzuuranhydride, de ester of half-ester van Dobanol 25-7 met barnsteenzuuranhydride en de ester of half-ester van Dobanol 91-5 met barnsteenzuuranhydride. In plaats van barn-20 steenzuuranhydride kunnen ook andere polycarbonzuren of anhydriden worden gebruikt, bijvoorbeeld malelnezuur, maleïnezuuranhydride, glutaarzuur, malonzuur, ftaalzuur, ftaalzuuranhydride, citroenzuur en dergelijke.

De niet-ionogene capillairactieve verbindingen met eindstandige zuurgroep kunnen als volgt worden bereid: 25 Produkt (A) met eindstandige zuurgroep. 400 g niet-ionogeen capillairactief produkt (A), bestaande uit een c13"c15 alkanol, dat is gealkoxyleerd onder invoering van 6 ethyleenoxyde- en 3 propyleenoxyde-eenheden per alkanoleenheid, wordt gemengd met 32 g barnsteenzuuranhydride en gedurende 7 uur op 100°C verhit. Het mengsel wordt afgekoeld 30 en gefiltreerd ter verwijdering van onomgezet barnsteenzuurmateriaal. Infraroodanalyse toont dat ongeveer de helft van de niet-ionogene capillairactieve verbinding is omgezet in de zure halfester daarvan.

Dobanol 25-7 met eindstandige zuurgroep. 522 g Dobanol 25-7, bestaande uit het ethoxyleringsprodukt van een c12~ci5 alkano1' dat °nge-35 veer 7 ethyleenoxyde-eenheden per molecuul alkanol bevat, wordt gemengd met 100 g barnsteenzuuranhydride en 0,1 g pyridine (dat als veresterings- 8702061 * -14- katalysator fungeert) en gedurende 2 uur op 260°C verhit en vervolgens afgekoeld en gefiltreerd ter verwijdering van onomgezet barnsteenzuur-materiaal. Infraroodanalyse toont dat vrijwel alle vrije hydroxylgroepen van het capillairactieve materiaal hebben gereageerd.

5 Dobanol 91-5 met eindstandige zuurgroep. 1000 g Dobanol 91-5, bestaande uit het ethoxyleringsprodukt van een C -C alkanol, dat onge- y n veer 5 ethyleenoxyde-eenheden per molecuul alkanol bevat, wordt gemengd met 265 g barnsteenzuuranhydride en 0,1 g pyridinekatalysator en dan gedurende 2 uur op 260°C verhit, waarna het reactiemengsel wordt afgekoeld 10 en gefiltreerd ter verwijdering van onomgezet barnsteenzuurmateriaal. Infraroodanalyse toont dat vrijwel alle vrije hydroxylgroepen van het capillairactieve materiaal hebben gereageerd.

In plaats van of gemengd met pyridine kunnen ook andere vereste-ringskatalysatoren worden gebruikt, zoals een alkalimetaalalkoxyde (bij-15 voorbeeld natriummethoxyde).

De zure polyetherverbinding, dat wil zeggen de niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstandige zuurgroep, wordt bij voorkeur als oplossing in het niet-ionogene capillairactieve materiaal toegevoegd.

20 De vloeibare niet-waterige niet-ionogene capillairactieve mate rialen, die in de composities volgens de uitvinding worden gebruikt, bevatten gedispergeerde en gesuspendeerde fijne deeltjes van anorganische en/of organische detergentopbouwzouten.

De detergentcomposities volgens de uitvinding bevatten in water 25 oplosbare en/of in water onoplosbare detergentopbouwzouten. In water oplosbare anorganische alkalische opbouwzoutën, die alleen met de deter-gentverbinding of gemengd met andere opbouwstoffen kunnen worden gebruikt, zijn alkalimetaalcarbonaten, -bicarbonaten, -boraten, -fosfaten, -poly-fosfaten en -silicaten (ook kunnen ammonium- of gesubstitueerde ammonium-30 zouten worden gebruikt). Specifieke voorbeelden van zulke zouten zijn natriumtripolyfosfaat, natriumcarbonaat, natriumtetraboraat, natrium-pyrofosfaat, kaliumpyrofosfaat, natriumbicarbonaat, kaliumtripolyfosfaat, natriumhexametafosfaat, natriumsesquicarbonaat, natriummono- en -diortho-fosfaat en kaliumbicarbonaat. Natriumtripolyfosfaat (TPP) verdient bij-35 zondere voorkeur.

870 2 06 1 -15-

Daar de composities volgens de uitvinding in het algemeen hoog geconcentreerd zijn en daardoor in betrekkelijk geringe doses kunnen worden gebruikt, is het gewenst een fosfaatopbouwzout (zoals natriumtripoly-fosfaat) aan te vullen met een hulpopbouwstof, zoals een poly-laagcarbon-5 zuur of een polymeercarbonzuur met een groot calciumbindend vermogen ter inhibitering van korstvorming, die anders zou kunnen worden veroorzaakt door vorming van een onoplosbaar calciumfosfaat.

Geschikte lage polycarbonzuren omvatten alkalimetaalzouten van lage polycarbonzuren, bij voorkeur de natrium- en kaliumzouten. Geschik-10 te lage polycarbonzuren hebben 2-4 carboxylgroepen. Bij voorkeur worden natrium- en kaliumzouten van citroenzuur en wijnsteenzuur gebruikt. De natriumzouten van citroenzuur hebben de meeste voorkeur, in het bijzonder trinatriumcitraat. Mononatriumcitraat en dinatriumcitraat kunnen eveneens worden gebruikt, evenals mononatrium- en dinatriumtartraat. De be-15 doelde zouten zijn bijzonder goede opbouwzouten; wegens hun grote bin-dingsvermogen voor calcium en magnesium inhibiteren zij korstvorming, die anders zou worden veroorzaakt door vorming van onoplosbare calcium-en magnesiumzouten.

Andere organische opbouwstoffen zijn polymeren en copolymeren 20 van polyacrylzuur en polymaleïnezuuranhydride en de alkalimetaalzouten daarvan. Meer specifiek kunnen zulke opbouwzouten bestaan uit een copoly-meer, dat het reactieprodukt is van ongeveer gelijke molaire hoeveelheden methacrylzuur en maleïnezuuranhydride, dat volledig is geneutraliseerd onder vorming van het natriumzout. Het opbouwzout is in de 25 handel verkrijgbaar onder de merknaam Sokalan CP5. Indien gebruikt dient dit opbouwzout zelfs in geringe hoeveelheden voor het inhibiteren van korstvorming.

Voorbeelden van organische alkalische sequestrerende opbouwzouten, die gebruikt kunnen worden met de detergentopbouwzouten of gemengd met 30 andere organische en anorganische opbouwstoffen, zijn alkalimetaal-, ammonium- of gesubstitueerde ammoniumaminopolycarboxylaten, bijvoorbeeld natrium- en kaliumethyleendiaminetetraacetaat (EDTA), natrium- en kalium-nitrilotriacetaten (NTA) en triëthanolammonium N-(2-hydroxyethyl)nitrilo-diacetaten. Ook kunnen gemengde zouten van deze aminopolycarboxylaten 35 worden gebruikt.

870 2 06 1 » 9 -16-

Andere geschikte opbouwstoffen van het organische type zijn car-boxymethylsuccinaten, tartronaten en glycolaten. Van bijzondere waarde zijn de polyacetalcarboxylaten. De polyacetalcarboxylaten en hun toepassing in detergentcomposities zijn beschreven in de Amerikaanse octrooi-5 aanvrage 767.570, ingediend op 19 augustus 1985, en in de Amerikaanse octrooischriften 4.144.226, 4.315.092 en 4.146.495.

De alcalimetaalsilicaten zijn nuttige opbouwzouten, die tevens de pH aanpassen of regelen en de compositie anti-corrosief maken voor wasmachineonderdelen. Natriumsilicaten met Na20/SiC>2 verhoudingen van 10 1,6/1 - 1,32, in het bijzonder van 1/2 - 1/2,8, hebben de voorkeur. Ook kunnen kaliumsilicaten met dezelfde verhoudingen worden gebruikt.

Andere geschikte opbouwstoffen zijn bijvoorbeeld beschreven in de Amerikaanse octrooischriften 4.316.812, 4.264.466 en 3.630.929. De anorganische opbouwzouten kunnen met de niet-ionogene capillairactieve deter-15 gentverbindingen worden gebruikt of gemengd met andere anorganische opbouwzouten of met organische opbouwzouten worden toegepast.

Verder kunnen de in water onoplosbare kristallijne en amorfe alu-minosilicaatzeolieten worden gebruikt. De zeolieten hebben in het algemeen de formule 20 (MO)·(Al O ) -(Si0o) -WH,0 2x 23y 2z 2 waarin x = 1, y = 0,8-1,2 en bij voorkeur 1, z = 1,5-3,5 of meer, bij voorkeur 2-3, w = 0-9, bij voorkeur 2,5-6, en M is bij voorkeur natrium. Een typisch zeoliet is type A of analoge structuur, waarbij type 4A bijzondere voorkeur verdient. De bij voorkeur te gebruiken aluminosilicaten 25 hebben calciumionuitwisselingscapaciteiten van ongeveer 200 milliëquiva-lent per gram of meer, bijvoorbeeld 400 meq/g.

Diverse geschikte kristallijne zeolieten (aluminosilicaten) zijn beschreven in het Britse octrooischrift 1.504.168, het Amerikaanse octrooi-schrift 4.409.136 en de Canadese octrooischriften 1.072.835 en 1.087.477. 30 Een voorbeeld van amorfe zeolieten kan worden gevonden in het Belgische octrooischrift 835.351.

Andere materialen, zoals kleisoorten, in het bijzonder de in water onoplosbare typen, kunnen nutige hulpstoffen in composities volgens de uitvinding zijn. Bijzonder geschikt is bentoniet. Dit materiaal is 35 voornamelijk montmorilloniet, een gehydrateerd aluminiumsilicaat, waarin ongeveer 1/6 van de aluminiumatomen kan zijn vervangen door magnesium- 8702061 -17- atomen en waarmee variërende hoeveelheden waterstof, natrium, kalium, calcium en dergelijke los kunnen zijn gecombineerd. Bentoniet in zijn meer gezuiverde vorm (d.w.z. vrij van gruis, zand en dergelijke), geschikt voor detergenten, bevat ten minste 50% montmorilloniet en heeft een cation-5 uitwisselingscapaciteit van ten minste 50-75 meq/100 g bentoniet. Bijzondere voorkeur hebben de Wyoming of Western ü.S. bentonieten, die als Thixo-jels 1, 2, 3 en 4 door Georgia Kaolin Co. in de handel worden gebracht. Van deze bentonieten is bekend dat zij textiel verzachten, zoals beschreven in de Britse octrooischriften 401.413 en 461.221.

10 De opname in de detergentcompositie van een effectieve hoeveel heid van laagmoleculaire amfifiele verbindingen, die als viscositeits-regelende en gel-inhibiterende middelen voor het niet-ionogene capillair-actieve materiaal fungeren, verbetert de opslageigenschappen van de compositie aanmerkelijk. De viscositeitregelende en gel-inhibiterende mid-15 delen verlagen de temperatuur, waarbij het niet-ionogene capillairactieve materiaal een gel vormt bij toevoeging aan water. Dergelijke viscositeits-regelende en gel-inhibiterende middelen kunnen bijvoorbeeld laagmoleculaire amfifiele alkyleenoxyde-laagmonoalkyletherverbindingen zijn. De amfifiele verbindingen kinnen qua chemische structuur analoog worden ge-20 acht aan de vloeibare niet-ionogene capillairactieve geêthoxyleerde en/of gepropoxyleerde vetalcoholen, maar hebben betrekkelijk korte koolwater-stofketenlengten (C^-Cg) en een gering gehalte aan ethyleenoxyde (ongeveer 2-6 ethyleenoxydegroepen per molecuul).

Geschikte amfifiele verbindingen worden voorgesteld door de 25 volgende algemene formule R2 RX0(CHCHO) H z n 1 2 waarin R een C -CQ alkylgroep en R waterstof of methyl voorstellen en 2 o.

n een getal met een gemiddelde waarde van 1-6 is.

{

Specifieke verbindingen zijn C2-C3-alkyleenglycolmono-C2-C,.

30 alkylethers.

Meer specifieke verbindingen zijn mono-, di- of tri-C2~C3-alkyleenglycolmono-C^-Cg alkylethers.

Voorbeelden van geschikte afmifiele verbindingen zijn ethyleen-glycolmonoëthylether, diëthyleenglycolmonobutylether, tetraëthyleen-35 glycolmonobutylether en dipropyleenglycolmonomethylether.

8702061 -18-

Diëthyleenglycolmonobutylether verdient bijzondere voorkeur.

De opname in de compositie van de laagmoleculaire alkyleenglycol-monoalkylether verlaagt de viscositeit van de compositie, zodanig dat deze gemakkelijker gietbaar is, verbetert de stabiliteit tegen bezinking 5 en verbetert de dispergeerbaarheid van de compositie bij toevoeging aan warm water of koud water.

De composities volgens de uitvinding hebben verbeterde viscosi-teits- en stabiliteitseigenschappen en blijven stabiel en gietbaar bij temperaturen van 5°C en lager.

10 In een uitvoeringsvorm van de uitvinding kan een alkanolester van fosforzuur als stabilisator aan de compositie worden toegevoegd. Verbeteringen in de stabiliteit van de compositie kunnen worden bereikt door opname van een geringe effectieve hoeveelheid van een zure organische fosforverbinding met een zure - POH - groep, zoals een partiële 15 ester van fosforzuur en een alkanol. Zoals beschreven in de Amerikaanse octrooiaanvrage 597.948, ingediend op 9 april 1984, kan de zure organische fosforverbinding met een zure - POH - groep de stabiliteit van de suspensie van opbouwstoffen -in het niet-waterige vloeibare niet-ionogene capillairactieve materiaal verhogen. De zure organische fosforverbinding 20 kan bijvoorbeeld een partiële ester zijn van fosforzuur en een alcohol, zoals een alkanol met een lipofiel karakter, die bijvoorbeeld meer dan 5 koolstofatomen bevat, zoals 8-20 koolstofatomen.

Een specifiek voorbeeld is een partiële ester van fosforzuur en een C -C alkanol (Empiphos 5632, Marchon); dit produkt bestaat uit lo lo 25 ongeveer 35% monoëster en 65% diëster.

De suspensie wordt door de opname van een geringe hoeveelheid, bijvoorbeeld 0,3 gew.%, van de zure organische fosforverbinding gestabiliseerd tegen bezinking bij staan, maar blijft gietbaar, terwijl bij de lage stabilisatorconcentratie, bijvoorbeeld van minder dan ongeveer 1%, 30 de plastische viscositeit in het algemeen daalt.

De conventioneel gebruikte chloor- en zuurstofbleekmiddelen, perzuurstofbleekmiddelactivators, bleekmiddelsequestreermiddelen en enzyme-inhibitorverbindingen (ter voorkoming van door enzyme geïnduceerde ontleding van het perzuurstofbleekmiddel) zijn niet nodig in de composi-35 tie volgens de uitvinding, die een reductief bleeksysteem bevat.

8702061 5 -19-

Behalve de detergentopbouwstoffen kunnen diverse andere deter-genttoevoegsels of -hulpstoffen in het detergentprodukt aanwezig zijn teneinde het verdere gewenste eigenschappen van functionele of esthetische aard te verlenen. Zo kunnen in de compositie ondergeschikte hoeveel-5 heden worden opgenomen van vuilsuspenderende of anti-herafzettingsmidde-len, bijvoorbeeld polyvinylalcohol, vetamiden, natriumcarboxymethyl-cellulose, hydroxypropylmethylcellulose. Een bij voorkeur te gebruiken anti-herafzettingsmiddel is natriumcarboxymethylcellulose met een CMC/MC verhouding van 2:1, in de handel verkrijgbaar onder de merknaam 10 Relatin DM 4050.

Ook kan de compositie geringe hoeveelheden bevatten van Duet 787, een parfum, in de handel gebracht door International Flavors and Fragrances. Duet 787 kan worden toegevoegd in hoeveelheden van 0-3 gew.%, bij voorkeur 0,2-2,0 gew.%, bijvoorbeeld 0,5-2,0 gew.%, zoals 0,3-1,0 15 gew.%, berekend op de compositie.

Verder kunnen optische glansmiddelen voor katoen-, polyamide- en polyesterweefsels worden gebruikt. Geschikte optische glansmiddelen zijn stilbeen, triazool en benzidinesulfoncomposities, in het bijzonder gesul-foneerd gesubstitueerd triazinylstilbeen, gesulfoneerd naftotriazoolstil-20 been, benzideensulfon en dergelijke, bij voorkeur combinaties van stilbeen en triazool. Een bij voorkeur te gebruiken glansmiddel is Stilbene N4, een dianilinodimorfolinostilbeenpolysulfonaat.

Ook kunnen enzymen, bij voorkeur proteolytische enzymen, zoals subtilisine, bromeline, papaxne, trypsine en pepsine, alsmede enzymen van 25 het amylasetype, enzymen van het lypasetype en mengsels daarvan worden toegevoegd. Bij voorkeur te gebruiken enzymen zijn proteasesuspensie, esperasesuspensie en amylase. Een bij voorkeur te gebruiken enzyme is Esperase SL8, een proteolytisch enzyme. Voorts kunnen anti-schuimmiddelen bijvoorbeeld siliciumverbindingen, zoals Silicaiie L 7604, een polysiloxan, 30 in geringe effectieve hoeveelheden worden toegevoegd.

Ook kunnen bactericiden, bijvoorbeeld tetrachloorsalicylanilide en hexachlorofeen, fungiciden, kleurstoffen, pigmenten (in water disper-geerbaar), preservatieven, ultravioletabsorberende materialen, anti-vergelingsmiddelen, zoals natriumcarboxymethylcellulose, pH-modificators 35 en pH-buffers, voor kleuren veilige bleekmiddelen, parfum en blauwmidde-len, zoals ultramarijnblauw worden gebruikt.

870 2 06 1 -20-

De compositie kan verder een anorganisch onoplosbaar verdikkingsmiddel of dispergeermiddel met een zeer groot oppervlak bevatten, zoals fijn verdeeld silica met een uiterst geringe deeltjesgrootte (b.v. met diameters van 5-100 millimicron, in de handel verkrijgbaar onder de naam 5 Aerosil) of de andere hoogvolumineuze anorganische dragermaterialen, beschreven in het Amerikaanse octrooischrift 3.639.929, in hoeveelheden van 0,1-10%, bijvoorbeeld 1-5%. Bij voorkeur zijn composities, die per-oxyzuren in de wasvloeistof vormen (b.v. composities, die een perzuur-stofverbinding en een activator daarvoor bevatten) nagenoeg vrij van zulke 10 verbindingen en van andere silicaten; het is bijvoorbeeld gebleken dat silica en silicaten de ongewenste ontleding van het peroxyzuur bevorderen.

In een uitvoeringsvorm van de uitvinding worden de stabiliteit van de opbouwzouten in de compositie tijdens opslag en de dispergeerbaar-heid van de compositie in water verbeterd door malen en verkleinen van 15 de deeltjesgrootte van de vaste opbouwstoffen tot minder dan 100 μπι, bij voorkeur minder dan 40 ym en liefst minder dan 10 ym. De vaste opbouwzouten, bijvoorbeeld natriumtripolyfosfaat, worden in het algemeen geleverd in deeltjesgrootten van 100, 200 of 400 ym. De niet-ionogene vloeibare capillairactieve fase kan met de vaste opbouwzouten voor of na het 20 malen worden gemengd.

In een voorkeursuitvoeringsvorm van de uitvinding wordt het mengsel van vloeibaar niet-ionogeen capillairactief materiaal en vaste bestanddelen gemalen in een molen, waarin de deeltjesgrootte van de vaste bestanddelen wordt verminderd tot minder dan 10 ym, bijvoorbeeld tot 25 een gemiddelde deeltjesgrootte van 2-10 ym of zelfs minder (b.v. 1 ym).

Bij voorkeur heeft minder dan 10%, in het bijzonder minder dan 5% van alle gesuspendeerde deeltjes een deeltjesgrootte van meer dan 10 ym. Composities, waarin de gedispergeerde deeltjes zulke geringe afmetingen hebben, bezitten een verbeterde stabiliteit tegen afscheiding of bezin-30 king bij opslag. Toevoeging van een niet-ionogene capillaire actieve verbinding met eindstandige zuurgroep kan de vloeisterkte van zulke dispersies verlagen en de dispergeerbaarheid van de dispersies bevorderen, zonder dat een overeenkomstige vermindering in de stabiliteit van de dispersies tegen bezinking optreedt.

35 Tijdens het malen is het gehalte aan vaste bestanddelen bij voor keur zodanig groot (b.v. ten minste 40%, zoals ongeveer 50%), dat de vaste 870 2 06 f * -21- deeltjes in aanraking met elkaar komen en niet aanmerkelijke van elkaar worden afgeschermd door de niet-ionogene capillairactieve vloeistof.

Na het malen kan eventueel nog resterende niet-ionogene capillairactieve vloeistof aan het gemalen mengsel worden toegevoegd. Molens, waarin maal-5 kogels (kogelmolens) of soortgelijke mobiele maalelementen worden gebruikt, geven zeer goede resultaten. Men kan een laboratoriumkogelmolen met stea-tietmaalkogels met een diameter vein 8 mm gebruiken. Voor werk op grotere schaal kan een continu werkende molen worden toegepast, waarin maalkogels met een diameter van 1 mm of 1,5 mm werken in een zeer kleine spleet 10 tussen een stator en een met betrekkelijk grote snelheid werkende rotor (b.v. een CoBall mill); bij gebruik van een dergelijke molen is het gewenst het mengsel van niet-ionogeen capillairactief materiaal en vaste stoffen eerst door een molen te voeren, waarin niet zulk een fijne maling wordt uitgevoerd (b.v. een colloïdmolen) ter vermindering van de deeltjes-15 grootte tot minder dan 100 ym (b.v. tot ongeveer 40 ym), voordat de maling tot een gemiddelde deeltjesdiameter van minder dan 10 ym in de continue kogelmolen wordt uitgevoerd.

In de voorkeursdetergentcomposities volgens de uitvinding zijn typische gehalten (percentage berekend op het totale gewicht van de com-20 positie, tenzij anders wordt vermeld) van de ingrediënten als volgt:

Vloeibaar niet-ionogeen capillairactief detergent: 10-60%, zoals 20-50%, bijvoorbeeld 30-40%.

Niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstandige zuur-groep ter verbetering van de viscositeit: 0-20%, zoals 1-10%, bijvoor-25 beeld 2—6%.

Detergentopbouwstof, zoals natriumtripolyfosfaat: 10-60%, zoals 15-50%, bijvoorbeeld 25-35%.

Alkalimetaalsilicaat: 0-30%, zoals 5-25%, bijvoorbeeld 10-20%.

Alkalimetaalzout van een copolymeer van polyacrylaat en poly-30 maleïnezuuranhydride, bijvoorbeeld Sokalan CP5, als anti-korstvormings-middel: 0-10%, zoals 1-6%, bijvoorbeeld 2-4%.

Alkyleenglycolmonoalkylettier als anti-gelvormingsmiddel: 5-30%, zoals 5-20%, bijvoorbeeld 5-15%.

Alkalimetaaldithioniet: 2-25%, zoals 5-20%, bijvoorbeeld 10-15%.

35 Alkalimetaalsulfiet in een hoeveelheid van 2-25%, zoals 5-20%, bijvoorbeeld 10-15%.

8702 06 1 #» -22-

Fosforzure alkanolester als stabilisator: 0-2,0% of 0,1-1,0%, zoals 0,2-0,5%.

Sequestreermiddel voor het bleekmiddel, bijvoorbeeld Dequest 2066: 0-3,0%, bij voorkeur 0,5-2,0%, bijvoorbeeld 0,75-1,25%.

5 Anti-herafzettingsmiddel, bijvoorbeeld Relatin DM 4050: 0-4,0%, bij voorkeur 0,5-3,0%, bijvoorbeeld 0,5-1,5%.

Optisch glansmiddel: 0-2,0%, bij voorkeur 0,05-1,0%, bijvoorbeeld 0,15-0,75%.

Enzymen: 0-3,0%, bij voorkeur 0,5-2,0%, bijvoorbeeld 0,75-1,25%.

10 Parfum: 0-3,0%, bij voorkeur 0,10-1,25%, bijvoorbeeld 0,25-1,0%.

Diverse van de eerdergenoemde toevoegsels kunnen desgewenst worden toegevoegd ter verkrijging van de gewenste functie van de toegevoegde materialen.

Het alkalimetaaldithionietreductiebleekmiddel wordt bij voorkeur 15 gebruikt met de alkyleenglycolmonoêther en/of de niet-ionogene capillair-actieve verbinding met eindstandige zuurgroep, die als viscositeits-regelende en anti-gelvormingsmiddelen fungeren. In sommige gevallen biedt het voordeel beide middelen te gebruiken.

De toevoegsels dienen zodanig te worden gekozen dat zij verenig-20 baar zijn met de hoofdbestanddelen van de detergentcompositie.

Zoals reeds vermeld hebben in deze aanvrage alle gehalten en percentages betrekking op het gewicht, berekend op de gehele compositie, tenzij anders wordt vermeld.

In een uitvoeringsvorm van de uitvinding wordt de detergent-25 compositie als volgt samengesteld:

Gew.%

Niet-ionogeen capillairactief detergent 30-40

Capillairactieve verbinding met eindstandige zuurgroep (viscositeitsverbeterend middel) 0-20 30 Fosfaatdetergentopbouwzout ( 10-60

Anti-korstvormingsmiddel 0-10

Alkyleenglycolmonoalkylether (anti-gelvormingsmiddel) 5-15

Fosforzure alkanolester (stabilisatiemiddel) 0,0-2,0

Anti-herafzettingsmiddel 0-4,0 35 Alkalimetaaldithionaat 5-20

Optisch bleekmiddel 0,15-0,75

Enzymen 0,75-1,25

Parfum (Duet 787) 0-3,0 870 2 06 1 r ________ ύ Λ -23-

De uitvinding wordt aan de hand van de volgende voorbeelden nader toegelicht.

VOORBEELD I

Een geconcentreerde niet-waterige vloeibare niet-ionogene 5 capillairactieve detergentcompositie wordt als volgt samengesteld:

Gew.%

Niet-ionogeen capillairactief materiaal, Prodtikt D 33,0

Reactieprodukt van Dobanol 91-5 met barnsteenzuur- anhydride 5,0 10 Natriumtripolyfosfaat (TPP) 28,6

Diëthyleenglycolmonobutylether (anti-gelvormingsmiddel) 10

Fosforzure alkanolester (Empiphos 5632) 0,3

Natriumsulfiet 16,0

Anti-korstvormingsmiddel (Sokalan CP5) 4,0 15 Anti-herafzettingsmiddel (Relatin DM 4050) ^ 1,0 (2)

Duet 787 ' 0,6

Optisch glansmiddel 0,5

Enzyme (Esperase) 1,0 100,0 20 (1) CMC/MC 2:1 mengsel van natriumcarboxymethylcellulose en hydroxymethylcellulose.

(2) Duet 787, een parfum van IFF.

Het mengsel wordt gedurende 1,0 uur gemalen ter vermindering van de deeltjesgrootte van de gesuspendeerde opbouwzouten tot minder dan 25 1,0 ym. De aldus verkregen detergentcompositie blijkt stabiel te zijn, bij opslag geen gel te vormen, gemakkelijk dispergeerbaar te zijn in water en goede bleekeigenschappen te bezitten.

8702061 -24-

VOORBEELD II

Een geconcentreerde niet-waterige vloeibare niet-ionogene capillairactieve detergentcompositie wordt als volgt samengesteld:

Gew. % 5 Niet-ionogeen capillairactief materiaal, Produkt D 35

Reactieprodukt van Dobanol 91-5 met barnsteenzuur-anhydride 5

Natriumtripolyfosfaat (TPP) 30,6

Anti-korstvormingsmiddel (Sokalan CP5) 4,0 10 Diëthyleenglycolmonobutylether (anti-gelvormingsmidde1) 10

Fosforzure alkanolester (Empiphos 5632) 0,3

Natriumdithioniet 12

Anti-herafzettingsmiddel (Relatin DM 4050) ^ 1,0 15 Optisch glansmiddel (Stilbeen) 0,5

Enzyme (Esperase suspensie) 1,0 (2)

Duet 787' 1 0,6 100,0 (1) CMC/MC 2:1 mengsel van natriumcarboxymethylcellulose en 20 hydroxymethylcellulose.

(2) Duet 787, een parfum van IFF.

Het mengsel wordt 1 uur gemalen onder verlaging van de deeltjesgrootte van de gesuspendeerde opbouwzouten tot minder dan 40 m. De aldus verkregen detergentcompositie blijkt bij opslag stabiel te zijn en geen 25 gel te vormen en gemakkelijk dispergeerbaar in water te zijn.

De ditionietreductiebleekmiddelbevattende detergentcompositie was effectief voor wijnvlekken en immediale zwarte vlekken. Bij beproeving van de gebleekte vlekken werd geen hervervuiling na blootstelling aan moleculaire zuurstof waargenomen.

30 De mengsels van de voorbeelden I en II kunnen ook zonder maling van de opbouwzouten en gesuspendeerde vaste deeltjes tot een kleine deeltjesgrootte worden bereid, maar de beste resultaten worden verkregen door malen van het mengsel.

De opbouwzouten kunnen worden gebruikt in de toestand, waarin zij 35 worden geleverd, of kunnen geheel of gedeeltelijk voor het mengsel met het niet-ionogene capillairactieve materiaal worden gemalen.

8702061 « -25-

Het malen kan gedeeltelijk geschieden voor het mengen en na het mengen worden voltooid, of de gehele maalbehandeling kan worden uitgevoerd na menging met het vloeibare capillairactieve materiaal. Mengsels, waarin de gesuspendeerde vaste deeltjes afmetingen hebben van minder 40 ym, 5 hebben de voorkeur.

De alkalimetaaldithioniet- en alkalimetaalsulfietreductiebleek-systemen volgens de uitvinding kunnen ook worden toegepast in niet-ionogene capillairactieve detergentvaatwascomposities, reinigingscrême en andere composities, waarin bleking nodig is, zoals droge poedervor-10 mige of korrelvormige detergentcomposities.

8702C61

Claims (20)

1. Detergentcompositie voor het behandelen van weefsels, gekenmerkt door een niet-ionogeen capillairactief detergent en een alkalimetaaldi-thioniet- of alkalimetaalsulfietreductiebleekmiddel.

2 O n een getal is met een gemiddelde waarde van 1-6, als gel-inhibiterend toevoegsel in een hoeveelheid van 5-30 gew.%.

2. Compositie volgens conclusie 1, gekenmerkt door een detergent-5 opbouwzout.

3. Compositie volgens conclusies 1-2, gekenmerkt door een niet-waterig vloeibaar niet-ionogeen capillairactief detergent.

4. Compositie volgens conclusies 1-3, gekenmerkt door een poedervormige detergentcompositie.

5. Compositie volgens conclusies 1-4, gekenmerkt door ten minste één viscositeitsregelend en anti-gelmiddel.

6. Compositie volgens conclusie 5, gekenmerkt door een alkyleen- glycolmonoalkylether en/of een niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstandige zuurgroep.

7. Compositie volgens conclusies 1-6, gekenmerkt door één of meer detergenthulpstoffen, gekozen uit anti-korstvormingsmiddel, anti-heraf-zettingsmiddel, optisch glansmiddel, enzymen en parfum.

8. Compositie volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de compositie 10-60% van een niet-ionogeen vloeibaar capillairactief detergent 20 bevat.

9. Compositie volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de compositie 10-60% van een polyfosfaatdetergentopbouwzout bevat.

10. Compositie volgens conclusie 6, gekenmerkt door 5-30% van een alkyleenglycolmonoalkylether.

11. Compositie volgens conclusie 1, gekenmerkt door 0,1-0,5 gew.%, berekend op de totale compositie, van een fosforzure alkanolester als stabiliserend anti-bezinkingsmiddel.

12. Niet-waterige opgebouwde wasgoeddetergentcompositie, die giet-baar is bij hoge en lage temperatuur en geen gel vormt bij menging met 30 koud water, gekenmerkt door ten minste één vloeibare niet-ionogene capillairactieve verbinding in een hoeveelheid van 10-60 gew.%, ten minste één anorganisch detergentopbouwzout, gesuspendeerd in de niet-ionogene capillairactieve verbinding in een hoeveelheid van 10-60 gew.%, een alkalimetaaldithionietreductiebleekmiddel in een hoeveelheid van 8702001 £ § -27- 2-25 gew.%, een niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstan-dige zuurgroep als gel-inhibiterend toevoegsel in een hoeveelheid van 0-20 gew.%, en een verbinding met de formule R2 RO(CHCH_0) H 2 n 1 2 5 waarin R een C -C0 alkylgroep en R waterstof of methyl voorstellen en

13. Compositie volgens conclusie 12, met het kenmerk, dat het alkali-metaaldithioniet wordt vervangen door alkalimetaalsulfiet in een hoeveel- 10 heid van 2-25 gew.%.

14. Compositie volgens conclusie 12, gekenmerkt door één of meer detergenthulpstoffen, gekozen uit anti-korstvormingsmiddel, anti-heraf-zettingsmiddel, optisch glansmiddel, enzymen en parfum.

15. Compositie volgens conclusie 12, gekenmerkt door de volgende 15 samenstelling: Gew.% Niet-ionogeen capillairactief materiaal 20-50 Niet-ionogene capillairactieve verbinding met eindstandige zuurgroep 1-10

20 Natriumtripolyfosfaat (TPP) 15-50 Copolymeer van polyacrylaat en polymaleïnezuur-anhydridenatriumzout 1-6 Diethyleenglycolmonoalkylether 5-20 Fosforzure alkanolester 0-2,0

16. Compositie volgens conclusie 12, gekenmerkt door de volgende samenstelling: Gew.% Niet-ionogeen capillairactief materiaal 30-40 Niet-ionogene capillairactieve verbinding met 30 eindstandige zuurgroep 2-6 Natriumtripolyfosfaat 25-35 Copolymeer van polyacrylaat en polymaleïnezuur-anhydridenatriumzout 2-4 Diêthyleenglycolmonobutylether 5-15

35 Fosforzure alkanolester 0,2-0,5 Anti-herafzettingsmiddel 0,5-1,5 870 2 06 1 i, -28-

17. Werkwijze voor het reinigen van vuile weefsels, met het kenmerk, dat de vuile weefsels in aanraking worden gebracht met de detergent-compositie volgens conclusie 1.

18. Werkwijze volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat de vuile 5 weefsels in aanraking worden gebracht met de compositie volgens conclusie 12.

19. Werkwijze volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat de vuile weefsels in aanraking worden gebracht met de compositie volgens conclusie 15.

20. Werkwijze volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat de vuile weefsels in aanraking worden gebracht met de compositie volgens conclusie 16. 8702061