PL80210B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem niniejszego wynalazku jest ponadto urzadzenie stosowane przy wytwarzaniu szkla ply¬ nacego, które ma okreslona grubosc i szerokosc eo i które to urzadzenie sklada sie z zespolu do poda¬ wania szkla w ilosci regulowanej na kapiel roz¬ topionego metalu znajdujaca sie w zbiorniku oraz do posuwania szkla naprzód w postaci roztopione¬ go szkla utrzymujacego sie na powierzchni w 65 ksztalcie tasmy, z regulatorów ciepla, polaczonych80 210 7 z kapiela, sluzacych do chlodzenia szkla do pla¬ stycznego, stanu, w którym nadaje sie ono do wy¬ ciagania za pomoca zastosowania sily pociagowej, oraz z dwóch elementów ustalajacych, usytuowa¬ nych po jednym na obydwu brzegach zbiornika w taki sposób, ze przykrywaja brzegi szkla w jego elastycznym stanie, przy czym element ustalajacy sklada sie z zespolu z obiegiem plynu chlodzacego, za pomoca którego cieplo jest pobierane z brzegów szkla poprzez roztopiony material przylegajacy do elementów ustalajacych i stykajacy brzegi posuwa¬ jacego sie szkla.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie wedlug wynalazku w zasto¬ sowaniu do sposobu wytwarzania szkla plaskiego w przekroju pionowym, fig. 2 — przekrój wzdluz linii II—II na fig. 1, fig. 3 — inna konstrukcje urzadzenia wedlug wynalazku w widoku perspe¬ ktywicznym i czesciowo w przekroju, fig. 4 — urzadzenie z fig. 3 w przekroju pionowym, fig. 5 — inna konstrukcje urzadzenia fig. 3 i 4, w którym czlon ustalajacy ma ksztalt ciaglej tasmy w wido¬ ku perspektywicznym, fig. 6 — urzadzenie z fig. 5 — w przekroju pionowym, fig. 7 — urzadze¬ nie podobne do urzadzenia z fig. 5 zawierajace element ustalajacy ze zbiornikiem roztopionego ma¬ terialu w widoku perspektywicznym, fig. 8 — urzadzenie z fig. 7 w przekroju pionowym, fig. 9 — inna konstrukcje urzadzenia-z,.-.fig.,. % i 8 w prze¬ kroju fig.'10 — jeszcze inna konstrukcje urzadze¬ nia podobna do urzadzenia z fig. ,7 i 8, w którym ciagle poruszajaca sie tasma stanowi robocza po¬ wierzchnie elementu ustalajacego w widoku pers¬ pektywicznym, fig. 11 — urzadzenie z fig. 10 w przekroju pionowym, fig. 12 — inna konstrukcje urzadzenia z fig. 10 i 11 w przekroju, fig. 13 — inna postac elementu ustalajacego w postaci stale poruszajacej sie tasmy, fig. 14 — urzadzenie z fig. 13 w przekroju pionowym, fig. 15 — urzadzenie zawierajace element ustalajacy z osadzona chlodni¬ ca w widoku perspektywicznym, fig. 16 — urza¬ dzenie z fig. 15 w przekroju, fig. 17 — urzadzenie wedlug wynalazku, w którym chlodnica stanowi calosc z elementem ustalajacym, polozonym w po¬ blizu powierzchni tasmy szkla plynacego w prze¬ kroju wzdluznym, fig. 18 — urzadzenie z fig. 17 •w przekroju pionowym, fig. 19 — urzadzenie podo¬ bne do urzadzenia z fig. 17 w widoku perspektywi¬ cznym, fig. 20 — urzadzenie z fig. 19 w przekroju pionowym, fig. 21 — tasme plynacego szkla, która jest wyciagana na kapieli roztopionego metalu oraz dwa elementy ustalajace do chlodzenia brzegów tasmy w widoku perspektywicznym, fig. 22 — prze¬ krój wzdluz linii XXII—XXII na fig. 21, a fig. 23 — przekrój wzdluz linii XXIII—XXIII na fig. 21.Na fig. 1 i 2 — przedstawiajacej urzadzenie wedlug wynalazku stosowane do modyfikowania powierzchni szkla plynacego, otrzymanego metoda wytwarzania plynacego szkla plaskiego w postaci tasmy, zawiera zbiornik utworzony przez plyte podlogowa 2, scianke szczytowa 3, znajdujaca sie przy koncu otworu wlotowego zbiornika, scianke szczytowa 4 przy koncu otworu wylotowego i scian- 8 ki boczne 5 w którym znajduje sie kapiel 1. Plyta podlogowa 2 oraz scianki 3, 4 i 5 stanowia jedno¬ lita calosc. Ponad scianka konca otworu wlotowego 3 osadzony jest wylew o przekroju prostokatnym, skladajacy sie z bocznych scianek 7.. Roztopione szklo 8 plynace z czola pieca wytopu, jest wstrzy¬ mywane za pomoca zasuwy 9 w taki sposób, ze przeplyw roztopionego szkla na powierzchni roz¬ topionego metalu 1 jest regulowany. Szklo jest podawane na kapiel dla utworzenia roztopionego szkla 8a, przy czym szklo posuwa sie naprzód w postaci tasmy wzdluz kapieli 10, po zaistnieniu bocznego przeplywu roztopionego szkla na powierz¬ chnie kapieli pod wplywem cisnienia powierzchnio¬ wego i ciezaru wlasciwego szkla.Kapiel roztopionego metalu stanowi korzystnie kapiel roztopionej cyny lub stopu cyny o ciezarze wlasciwym wiekszym niz ciezar wlasciwy salda.Strop jest umocowany nad zbiornikiem i sklada sie z dachu 11, scianek szczytowych 12 i 13 oraz scianek bocznych 14. Kontury stropu ponad kapiela roztopionego metalu, zakresla czolowa przestrzen 15, w której to przestrzeni jest utrzymywana pod cisnieniem atmosfera ochronna. Gaz ochronny do¬ prowadzony jest przez przewody 16 wychodzace poza strop, polaczone z przewodem 17. Gaz moze byc gazem obojetnym, na przyklad azot lub moze zawierac skladniki redukujace, takie jak wodór.Roztopione szklo, dostarczone na kapiel moze byc szklem krzemo-sodowo-wapniowym lub szklem absorbujacym cieplo, zawierajacym w swym skla¬ dzie zelazo, przy czym temperatura szklanej tasmy 10 posuwajacej sie wzdluz kapieli jest regulowa¬ na za pomoca regulatorów ciepla (termicznych) 18 osadzonych w przestrzeni ponad kapiela oraz regu¬ latorów 18a zanurzonych w kapieli roztopionego metalu. Przy koncu otworu wlotowego temperatura szkla dochodzi do 1000°C. Szklo jest chlodzone w czasie posuwania sie naprzód az do momentu jego utwardzenia w celu wyjecia go w stanie nieuszko¬ dzonym z kapieli wówczas, gdy znajdzie sie ono przy koncu otworu wylotowego. Szklo jest usuwane przez wylot 19 na przenosnikach rolkowych 20 za¬ mocowanych na zewnatrz konca otworu wylotowe¬ go zbiornika.Sposób wedlug wynalazku pozwala na ulepszanie szkla w czasie jego przesuwu wzdluz kapieli przez zetkniecie z roztopionym materialem, co powoduje modyfikacje powierzchni szkla wówczas, gdy szklo jest dostatecznie gorace. Na przyklad, temperatura szkla moze wynosic od ok. 900°C do 700°C. Roz¬ topiony material 21, na przyklad stop miedzi i cy¬ ny lub stop miedzi i olowiu lub srebra i bizmutu zostaje zetkniety z górna powierzchnia 22 goracej tasmy szklanej. Roztopiony material 21 przylega do elementu ustalajacego z materialu zwilzanego przez roztopiony material 21. Element ustalajacy ma ksztalt belki 23, która rozciaga sie w poprzek drogi przesuwania sie szklanej tasmy. Dolna powierz¬ chnia 24 belki 23 jest usytuowana ponad górna powierzchnie 22 szkla tak, ze umozliwia utrzymanie roztopionego materialu pomiedzy elementem usta¬ lajacym i powierzchnia szkla. 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 6080 9 Element ustalajacy 23 ma postac ksztaltownika z metalu odpornego na wysokie temperatury i prze¬ wodzacego elektrycznosc, na przyklad z wolframu lub z molibdenu. Belka ma taki ksztalt, ze jej czesc srodkowa nachyla sie w dól, w strone po¬ wierzchni kapieli roztopionego metalu i ma dwa konce 25, które spoczywaja na bocznych sciankach 5 zbiornika. Srodkowa czesc belki 23 jest zawie¬ szona za pomoca rozporek 26 z materialu izolacyj¬ nego do belki podtrzymujacej 27, zamocowanej w poprzek zbiornika. Plyn chlodzacy, na przyklad woda, krazy poprzez belke 27 w celu utrzymania wymiarowej stabilnosci tej belki i pomaga w utrzy¬ maniu zadanej równomiernosci w szczelinie istnie- jacej pomiedzy dolna powierzchnia 24 czlona usta¬ lajacego 23 i górna powierzchnia 22 szklanej tasmy.Konce belki 23 sa polaczone z wtórnym uzwo¬ jeniem transformatora 28 o duzej mocy, za pomo¬ ca którego prad zmienny przechodzi przez element ustalajacy w taki sposób, ze reguluje temperature tego elementu. Prad grzejny, na przyklad o nate¬ zeniu 2000 A moze byc przepuszczony w tym kie¬ runku poprzez element ustalajacy w taki sposób, aby utrzymac zbiornik roztopionego materialu 21 w wyzszej temperaturze anizeli wynosi temperatu¬ ra szklanej tasmy. To nie tylko pozwala na regulo¬ wanie przechodzenia jonów z roztopionego materia¬ lu na szklana tasme, ale równiez umozliwia uzycie materialów o stosunkowo wysokiej temperaturze topnienia w zastosowaniu do zbiornika roztopione¬ go materialu. Na przyklad, czyste zloto zwilzone na ksztaltowniku z wolframu moze byc utrzymane w ten sposób w temperaturze 1100°C przy czym temperatura topnienia zlota wynosi 1063°C. Ulepsze¬ nie powierzchni szkla, majace na cel wytworzenie zlotej blony na powierzchni, jest wywolane za po¬ moca pradu stalego przeplywajacego przez material 21 stanowiacy roztopione zloto, poprzez szklo do kapieli roztopionego materialu. Elektroda 29 zanu¬ rzona jest w kapieli roztopionego metalu wzdluz drogi przebiegu tasmy szklanej. Jeden koniec 25 wolframowego elementu ustalajacego i elektroda 29 sa polaczone z koncówkami zródla 30 pradu sta¬ lego.Kontrola^ pradu zmiennego, przeplywajacego przez element ustalajacy powoduje regulacje temperatury topnienia i temperatury zbiornika roztopionego zlota, podczas gdy oddzielna regulacja pradu sta¬ lego powoduje przechodzenie odpowiedniej ilosci zlota na górna powierzchnie szkla.Wydluzona powierzchnia styku pomiedzy rozto¬ pionym materialem 21 i górna powierzchnia szkla posiada szerokosc liczona wzdluz szklanej tasmy.Powierzchnia szkla jest wiec ogrzewana przez roz¬ topiony material w czasie przechodzenia szkla pod roztopionym materialem 21. To umiejscowione i przejsciowe ogrzewanie powierzchni szkla ulatwia modyfikacje powierzchni szkla wówczas, gdy znaj¬ duje sie ono pod roztopionym materialem, ale na¬ tychmiast po przejsciu szkla z pod roztopionego materialu, jest ono ponownie poddawane dzialaniu temperatury otoczenia w czolowej przestrzeni po¬ nad kapiela roztopionego metalu. 210 10 To przejsciowe ogrzewanie powierzchni szkla umozliwia prowadzenie obróbki szkla w wysokiej temperaturze, bez ryzyka znieksztalcenia tasmy.Na przyklad, przy wytwarzaniu szkla w kolorze 5 blekitu kobaltowego, pozadana temperatura szkla wynosi ok. 900°C. Stop kobaltowo-bizmutowy jest zastosowany jako roztopiony material 21, przyle¬ gajacy do ksztaltownika kobaltowego 23 usytuowa¬ nego w zbiorniku, gdzie temperatura wynosi 700°C. 10 Roztopiony material 21 jest podgrzewany do tern* peratury 900°C i obróbka powierzchni szkla jest prowadzona w tej temperaturze za pomoca przeply¬ wu pradu stalego z goracego roztopionego materia¬ lu 21 poprzez chlodniejsze szklo do kapieli l.Ko- 15 lory niebieskie uzyskuje sie w szkle, podczas obrób¬ ki w wysokiej temperaturze, bez ryzyka znieksztal¬ cenia plynacych powierzchni szkla. Wysoka tempe¬ ratura zbiornika zawierajacego stop kobaltowo-biz¬ mutowy zapewnia dostateczna rozpuszczalnosc ko- 20 baltu w zbiorniku dla ulatwienia ponownego na¬ pelnienia zbiornika za pomoca rozpuszczania ' sie kobaltowego ksztaltownika 23, Przyczepnosc roztopionego materialu 21 do czlo¬ na 23 za pomoca zwilzania tego materialu na 25 czlonie ustalajacym, zapewnia doskonaly termiczny styk pomiedzy materialem 21 i elementem ustala¬ jacym 23, co powoduje dokladna regulacje wymia¬ ny ciepla poprzez cala zwilzona powierzchnie styku.Mozna równiez wywolac regulacje temperatury materialu 21 niezaleznie od temperatury szkla, za pomoca pobierania ciepla przez zetkniecie termi¬ czne roztopionego materialu z elementem ustalaja¬ cym. To termiczne zetkniecie majace na celu ochlodzenie roztopionego materialu jest pozadane przy pobieraniu ciepla z powierzchni szklanej tasmy, jak równiez daje znaczna korzysc polega¬ jaca na tym, ze material 21 moze byc utrzymany w nizszej temperaturze anizeli szklo. Gdy material 21 stanowi roztopiony stop, który przylega do ele¬ mentu ustalajacego utworzonego z jednego z metali wchodzacych w sklad stopu, rozpuszczalnosc me¬ talu elementu ustalajacego w stopie roztopionego metalu 21 jest dokladnie regulowana. 45 Na przyklad, jezeli materialem 21, jest stop miedziowo-olowiowy a elementem ustalajacym 23 ksztaltownik z miedzi, to przy obróbce w wysokich temperaturach, wynoszacych w poblizu goracego 50 konca kapieli na przyklad 900°C, ksztaltownik jest rozpuszczalny w stopie, a tym samym nastepuje erozja ksztaltownika w czasie obróbki. Jednakze przez chlodzenie ksztaltownika i roztopionego ma¬ terialu do temperatury, w której miedz, z której 55 zrobiony jest ksztaltownik bylaby mniej rozpusz¬ czalna w stopie, ulepszenie powierzchni szkla moze byc prowadzone z wiekszym skutkiem na goracym koncu kapieli z powodu ulepszonego zabezpieczenia powierzchni elementu ustalajacego, który jest zwil- 60 zany przez roztopiony material. Chlodzenie preta dodatkowo zabezpiecza przed kazda mozliwa zmia¬ na na powierzchni szkla, spowodowanego ciezarem wlasciwym roztopionego metalu.Korzystnie jesli w poblizu zimnego konca kapieli, 65 tam gdzie temperatura szkla wynosi na przyklad80:210 ii 12 IQ0°C, oziebia sie zbiornik 21 zawierajacy roztopio¬ ny stop miedziowo-olowiowy na przyklad do tem¬ peratury od 300°C do 400°C, w której to tempera¬ turze stop jest nadal roztopiony, jednakze miedz, z; której zrobiony jest element ustalajacy, jest o wiele mniej rozpuszczalna w stopie, co wplywa na zmniejszenie zuzycia ksztaltownika w trakcie ciaglej obróbki szkla.Moze byc równiez uzyty roztopiony material sta¬ nowiacy stop miedziowo-cynowy, zwilzajacy sie na ochlodzonym ksztaltowniku miedzianym. W tych warunkach wytwarza sie kolor rubinowo-miedzia- nya obecnosc jonów cyny, które równiez przenika¬ ja do szkla, wplywa na utrzymanie tego koloru w dalszej obróbce ogrzewania i utwardzania szkla.Inna postac chlodzonego elementu ustalajacego jest przedstawiona na fig. 3 i 4. Element ustalaja¬ cy jest umieszczony w zbiorniku zawierajacym ka¬ piel roztopionego metalu w polozeniu podobnym do przedstawionego na fig. li 2. Ta postac wyna¬ lazku jest przeznaczona do elektrolitycznej obróbki górnej powierzchni szklanej tasmy 10, przesuwaja¬ cej sie wzdluz kapieli w kierunku strzalki A, zas element ustalajacy stanowi miedzana anode w po¬ staci ksztaltownika 30 do którego dolnej scianki przyleiga element ustalajacy w postaci zbiornika 21 roztopionego stopu miedzi, przy czym zbiornik 21 styka sie z górna powierzchnia posuwajacej sie naprzód szklanej tasmy 10.. Górna powierzchnia ksztaltownika miedzianego 30 jest uformowana w ksztalcie litery T, jak przed¬ stawiono to na rysunku w punkcie oznaczonym cyfra 31, i jest polaczona na wpust z metalowym slizgaczem 32, który dziala jako nosnik miedzia¬ nego ksztaltownika anodowego 30. Slizgacz 32 jest zawieszony w chlodzonej woda srodkowej czesci 33 belki za pomoca sworzni wieszakowych 34. Na dru¬ giej stronie srodkowej czesci 33 belki znajduje sie wydluzona pionowo, wglebiona czesc belki, ozna¬ czona cyframi 35 i 36, która znajduje sie naprzeciw wystepu oporowego wraz ze srodkowa czescia 33 belki. Calosc utworzona jest i podparta w poprzek zbiornika pomiedzy bocznymi scianami 5 w ten sam sposób, co belka 27 przedstawiona na fig. 1 i 2.Dolne scianki czesci 35 i 36 belki maja elastyczne tasmy 37 z materialu dobrze przewodzacego cieplo, na przyklad z miedzi, umocowane za pomoca swo¬ rzni 38 tak, ze tasmy, które sa zwrócone ku we¬ wnatrz na swoich górnych koncach, utrzymuja sie w dobrym termicznym zetknieciu z dolnymi po¬ wierzchniami czesci 35 i 36 belki. Dolne konce elastycznych tasm 37 sa wygiete ku dolowi i sa polaczone srubami w punkcie oznaczonym cyfra 39 z brzegami metalowego slizgacza 32.Elastyczne tasmy 37 stanowia droge przewodze¬ nia ciepla z ksztaltownika 30 poprzez slizgacze 32 oraz tasmy 37 do belki chlodzonej woda. Urzadze¬ nie do obiegu wody poprzez belki znajduje sie poza zbiornikiem i przeplyw wody poprzez belki znajduje sie poza zbiornikiem i jest regulowany, zapewniajac tym dalsza regulacje pobierania cie¬ pla z roztopionego materialu 21. Ponadto, ilosc pcberanego ciepla moze sie zmieniac na skutek dodawania lub usuwania tasm elastycznych 37.Za pomoca tego urzadzenia mozna zachowac temperature zbiornika 21 rózniaca sie od tempera¬ tury szklanej tasmy, posuwajacej sie naprzód pod zbiornikiem 21. Przesuwanie sie metalu ze zbiorni- 5 ka na górna powierzchnie szkla po zastosowaniu pradu przechodzacego poprzez anode i zbiornik 21 na szklo i poprzez kapiel z roztopionego metalu podtrzymujacej szklo, uzaleznione jest od regulacji temperatury. Równiez reguluje sie rozpuszczalnosc io ksztaltownika anodowego 30 w zbiorniku 21 za pomoca utrzymywania temperatury na zwilzonej granicznej powierzchni pomiedzy materialem 21 i ksztaltownikiem 30, która rózni sie od tempera¬ tury górnej powierzchni szkla posuwajacego sie pod 15 materialem 21.W innej postaci wynalazku, która przedstawiono na fig. 5 i 6, element ustalajacy zbiornika 21 z roztopionego materialu stanowi tasme metalowa 38 na przyklad tasme miedziana, która polaczona jest za pomoca jaskólczego ogona z dolna powierzchnia slizgacza 32. Slizgacz 32 jest polaczony do chlo¬ dzonego zespolu belek za pomoca elastycznych tasm 37 w taki sam sposób, jak to przedstawiono na fig. 3 i 4. Na zewnatrz zbiornika miedziana tasma 25 38 jest zaczepiona pomiedzy radelkowanymi kola¬ mi 39, osadzonymi na stale na walkach 40, które sa tak prowadzone, ze ciagna tasme 38 powoli poprzez rowek w slizgaczu z szybkoscia na przy¬ klad 2,5 cm na minute. W ten sposób dolna po¬ wierzchnia elementu ustalajacego 38 w ksztalcie tasmy, do którego przylega roztopiony metal 21, stale sie wymienia. Polaczenie tasmy ze slizgaczem 32 na jaskólczy ogon zapewnia dobre przewodze¬ nie ciepla oraz pobieranie ciepla ze zbiornika 21 35 poprzez tasme 38, slizgacz 32 i elastyczne tasmy 37 do ochladzanych woda belek 33, 35 i 36.Na fig. 7 i 8 przedstawiona jest inna konstrukcja urzadzenia zilustrowanego na fig. 3 i 4 w którym ele- 40 ment ustalajacy w postaci ksztaltownika anodowego 30 jest polaczony ze slizgaczem 32, który ma pionowe zeberko srodkowe 40, wystajace ku górze z tylu slizgacza 32. Zeberko 40 ma otwory rozstawione wzdluz slizgacza poprzez które przechodza sruby 41, 45 które lacza przez rurowe szczeliny 42 dwie czesci 43, 44 wglebionej belki, podtrzymywanej w zbior¬ niku. Sruby 41 zapewniaja dobre przeciwlegle opar¬ cie zebra 40 na wewnetrznych sciankach dwóch czesciach 43 i 44 belki, przy czym regulowanie 50 przeplywu wody poprzez czesci 43 i 44 belki regu¬ luje pobranie ciepla ze zbiornika 21 poprzez ze¬ bro 40.Fig. 9 przedstawia inna postac elementu ustala¬ jacego pokazanego na fig. 7. Pomiedzy zebrem 40 55 i chlodzonymi woda belkami znajduja sie elementy 45 przewodzace cieplo, które sa zamocowane za pomoca srub 41 pomiedzy zebrem 40 i wewnetrzny¬ mi powierzchniami chlodzonych czesci 43 i 44 belki.Odleglosciowe elementy 45 moga miec postac 60 ksztaltowników metalowych, biegnacych prosto wzdluz czesci 43 i 44 belki.W jeszcze innym rozwiazaniu urzadzenia przed¬ stawionym na fig. 10, 11 i 12, slizgacz 32 zaopatrzo¬ ny w pionowe zebro 40 ma w swej dolnej powierz- 65 chni polaczony na jaskólczy ogon rowek dla13 umieszczenia miedzianej tasmy 38 tak, jak przedsta- •wiono to na fig. 5 i 6. W postaci wynalazku przed¬ stawionej na fig. 10 i 11 termiczne zetkniecie po¬ miedzy zebrem 40 i dwoma chlodzonymi odcinkami 43, 44 belki zachodzi w sposób opisany powyzej w odniesieniu do fig. 8. Na fig. 12 termiczne zetknie¬ cie pomiedzy zebrem 40 i czesciami 43 i 44 belki jest takie same, jak zilustrowano to na fig. 9.Na Fig. 10 przedstawiono elementy prowadzace 46 w ksztalcie walca, zamocowane pomiedzy wspor¬ nikami 47 na obydwu koncach slizgacza 32 do od¬ prowadzania tasmy miedzianej od szkla przy kon¬ cach rowka w ksztalcie jaskólczego ogona w sliz- gaczu 32 i w ten sposób okreslajac konce zbiorni¬ ka w granicach szerokosci tasmy.Na fig. 13 i 14 przedstawione jest inne rozwia¬ zanie elementu ustalajacego tego samego rodzaju, jaki jest przedstawiony na fig. 5 i 6, w którym chlodzona belka podporowa sklada sie z trzech czesci 33, 35 i 36, zas slizgacz 32 jest zawieszony w srodkowym odcinku belki 33 za pomoca srub wieszakowych 34. Tasme metalowa, do której przy¬ lega zbiornik 21 w tym przypadku tasme miedzia¬ na, stanowi tasma, która ma srodkowy otwór 48.Woda wplywa do tasmy z jednej strony zbiornika, jak to pokazuje strzalka 49 na fig. 13 i zostaje odprowadzona na koncu tasmy, jak pokazuje strzalka 50, po przejsciu tasmy pomiedzy kolami zazebiajacymi 39, które ciagna tasme poprzez sli¬ zgacz w poprzek zbiornika. Woda ochladzajaca tasme 38 zastepuje elastyczne tasmy 37 na fig. 5 i 6 i powoduje dodatkowa regulacje temperatury roztopionego materialu 21 przez regulacje tempe¬ ratury i • obiegu wody wplywajacej do tasmy 38 i przeplywajacej przez otwór 48.Na fig. 15 i 16 przedstawiono jeszcze inna kon¬ strukcje elementu ustalajacego, w którym zastoso¬ wano belke zawierajaca trzy czesci 33, 35, 36.Ksztaltownik anodowy 30, polaczony ze slizga- czem 32 zawieszonym za pomoca sworzni 34 w czesci srodkowej belki ma postac kanalu scie¬ kowego, biegnacego wzdluz calej górnej powierz¬ chni ksztaltownika. Kanal ten oznaczony cyfra 51 umieszczony jest w materiale ksztaltownika ano¬ dowego 30 tak, ze spód kanalu znajduje sie w poblizu dolnej powierzchni ksztaltownika 30 zwil¬ zanego przez stopiony material. Rura chlodnicy w ksztalcie szpilki do wlosów jest umieszczona w ka¬ nale 31 i ma wlot 52 i wylot 53. Wlot i wylot stanowia na przyklad przewody rurowe ze stali odpornej na podwyzszona temperature i wychodza poza boczna scianke 5 zbiornika. Woda o regulo¬ wanej temperaturze i cisnieniu przeplywa poprzez rure w celu zapewnienia regulowanego chlodzenia anody 30 i wskutek tego regulowanego pobierania ciepla z roztopionego materialu 21. Po umieszcze¬ niu rury w kanale 51, kanal ten napelnia sie roz¬ topionym metalem 54, na przyklad cyna lub bizmu¬ tem. Roztopiony metal stwarza doskonaly kontakt termiczny pomiedzy wlotem 52 i wylotem 53 oraz wewnetrzna czescia ksztaltownika 30. Stwierdzono na przyklad, ze woda o temperaturze 50°C prze¬ plywajaca przez rury chlodnicy w celu utrzymania w dolnej powierzchni ksztaltownika anodowego 30, 2J0 14 temperatury' wynoszacej okolo 150°C, wtedy gdy temperatura tasmy szklanej wynosi 900°C. powodu¬ je, ze temperatura roztopionego materialu 21 wy* nosi okolo 600°C. 5 Inne rozwiazanie chlodnicy w kanale znajduja¬ cym sie w ksztaltowniku anodowym 30 jest przed¬ stawione na fig. 17 i 18. Konce 55 ksztaltownika 30 sa odchylone w góre, przy czym na górnej scianie 31 ksztaltownika w ksztalcie litery T znajduja sie 10 naciecia 56 w ksztalcie litery V, które stanowia linie wzdluz których konce ksztaltownika wyginaja sie w góre. Pod wierzcholkiem w ksztalcie litery T kazdego konca 55 ksztaltownika znajduje sie . skierowana do wewnatrz plyta 58, zawierajaca ele- 15 ment 57 zamocowana obrotowo do wspornika 60.Kazda plyta 58 ma wystep boczny 61 o który opie¬ ra sie jeden koniec dzwigni 62, zamocowanej obrotowo za pomoca sworznia 63 do wspornika 64.Drugi koniec dzwigni 62 ma czesc 65 zamocowa- 20 na trwale do dzwigni 62. Nastawny klin 66 ma pochyla przednia scianke 67, która podtrzymuje czesc 65. Tyl klina 66 jest plaski i dotyka do spo¬ dniej scianki belki 33. W klinie znajduje sie gwin¬ towany otwór 68 w który wkrecona jest sruba 25 nastawcza 69, która porusza klin 66 do wewnatrz w celu wcisniecia zewnetrznego konca dzwigni 62 w dól. Ruch ten jest przekazywany za pomoca plyty 58 w celu wygiecia ku górze konca 55 anody za pomoca elementu 57 plyty 58. 30 Wychylenie ku górze konców 55 anody powstrzy¬ muje roztopiona cyne 54 w kanale. Chlodnica ma ksztalt rury o przekroju podzielonego prostokata, która jest utworzona z czesci 70 i 71. Woda jest doprowadzona do górnej czesci 70 i wyplywa przez dolna czesc 71. Cyna 54 znajdujaca sie w kanale po dostatecznym ochlodzeniu krzepnie.Fig. 19 i 20 przedstawia jeszcze inne rozwiazanie chlodnicy do rozpraszania ciepla z anody poprzez 40 rure chlodzona woda i roztopiony metal 54 w ka¬ nale utworzonym w górnej powierzchni ksztalto¬ wnika 30.W rozwiazaniu przedstawionym na fig. 19 i 20 na koncach anody wystepuja przedluzenia 72, które 45 rozciagaja sie w dól nie dalej jak poza srodkowa czesc ksztaltownika 30. Przedluzenia 72 nie pobie¬ raja ciepla bezposrednio z tasmy szklanej i maja wskutek tego wystarczajaca niska temperature, aby spowodowac krzepniecie cyny 54 w kanale na oby- 50 dwu jego koncach nawet wówczas gdy pobieranie • ciepla poprzez rure chlodzaca jest regulowane.Jakkolwiek wynalazek zostal opisany ze szcze¬ gólnym uwzglednieniem ulepszenia powierzchni szklanej tasmy za pomoca przeplywu pradu stalego 55 z roztopionego materialu 21 poprzez szklo do ka¬ pieli roztopionego metalu, to zrozumiale jest, ze sgpsób i urzadzenie wedlug wynalazku moga byc zastosowane w innych sposobach dotyczacych ulep¬ szania powierzchni szklanej tasmy, * na przyklad eo w sposobie w którym warunki utleniania na po- . wierzchni granicznej pomiedzy materialem 21 i gór¬ na powierzchnia szklanej tasmy sa regulowane w taki sposób, ze zapewniaja wlasciwe regulowanie przeplywu jonów ze zbiornika na powierzchni <65 szkla bez uzycia pradu stalego.15 Niniejszy wynalazek moze byc zastosowany do obróbki powierzchni wyrobów szklanych, na przy¬ klad wyrobów ze szkla wkleslego, takich jak izo¬ latory ze szkla formowanego lub pólbloki ze szkla formowanego, lub do obróbki szkla w arkuszach plaskich lub wygietych, na przyklad przednich plyt lamp telewizyjnych, które sa zwykle wygiete, lub do obróbki wygietego szkla stosowanego jako przednie lub tylne szyby pojazdów motorowych.Tak wiec, wynalazek dotyczy sposobu ulepsze¬ nia powierzchni szkla, zwlaszcza w zastosowaniu do metody plynacej przy wytwarzaniu szkla pla¬ skiego, w którym trwalosc czesci skladowych urza¬ dzenia do prowadzenia tej obróbki szkla jest wieksza i który odznacza sie lepsza zdolnoscia obróbcza szklanej tasmy w wysokich temperatu¬ rach, na przyklad w temperaturze 950°C, nie po¬ wodujac przy tym jakichkolwiek odksztalcen w szkle i zapewniajac dzieki temu zachowanie wlas¬ ciwosci plynacych szklanej tasmy.Ta nowa technologia wiaze sie z obróbka szkla w niskiej temperaturze, przy czym samo szklo posiada wyzsza temperature. Wówczas gdy tempe¬ ratura szkla wynosi ok. 950°C, pobieranie ciepla z roztopionego materialu 21 powoduje utwardzanie górnej powierzchni .szklanej tasmy w miejscu, gdzie przechodzi ona pod materialem 21, a ochlo¬ dzona powierzchnia jest szybko ponownie ogrzana za pomoca promieniowania i przewodzenia ciepla z chwila, gdy przechodzi ona z pod spodu zbiorni¬ ka. Dzieki temu, ulepszona powierzchnia szkla jest odporna na scieranie i na wplywy atmosferyczne, gdyz ulepszenie powierzchni glebiej zachodzi w go¬ retszym szkle. Mozliwe jest równiez uzyskanie sze¬ rokiego wachlarza odcieni szkla.Sposób wedlug wynalazku pozwala równiez na wytwarzanie szkla o zadanej charakterystyce po¬ wierzchni, czy to w postaci tasmy lub arkuszy albo tez w postaci poddanych obróbce wyrobów szklanych.Wynalazek moze miec równiez zastosowanie w przypadku bardziej zlokalizowanej wymiany ciepla z powierzchnia szkla, co zostalo przedstawione na fig. 21, 22 i 23.Utrzymujace sie na powierzchni roztopione szklo umieszcza sie na kapieli roztopionego metalu 1 i przesuwa wzdluz kapieli po czym szklo jest chlo¬ dzone do stanu elastycznego w czasie jego posuwa¬ nia sie naprzód. Wówczas, gdy szklo jest wyciaga¬ ne, na przyklad do grubosci wynoszacej 3 mm, szklo w czasie jego posuwania sie przechodzi ponad ob¬ szarem kapieli, gdzie utrzymane jest w przejscio¬ wym, elastycznym stanie, w którym to stanie szklo jest podafaie do wyciagania za pomoca wzdluznie dzialajacej sily ciagnacej, na przyklad za pomoca walców przenosnikowych usytuowanych przy kon¬ cu otworu wylotowego kapieli do chwili wytworze¬ nia ostatniej Szklanej tasmy.Tasma 73 w elastycznym stanie posuwa sie na¬ przód w kierunku strzalki 74 wzdluz powierzchni kapieli 1 (fig. 21). Zmniejszenie szerokosci tasmy, które towarzyszy zmniejszeniu grubosci, jest regu¬ lowane za pomoca chlodzenia brzegów elastycznego szkla w celu utworzenia dwóch sztywnych pasm 0 210 lt 75, 76 szkla które biegna wzdluz tasmy i zapobie¬ gaja kurczeniu sie szerokosci tasmy w trakcie wy-' ciagania za pomoca wzdluznie dzialajacej sily cia¬ gnacej. 5 Cieplo jest pobierane miejscowo z brzegów tas¬ my przez roztopiony material 77, który przylega do dwóch elementów ustalajacych 78, usytuowanych po jednym na obydwóch stronach zbiornika w taki sposób, ze nakladaja sie na brzegi szkla 73 w jego 10 elastycznym stanie. Czlony ustalajace 78 maja identyczna budowe i kazdy ma postac wglebionego pudelka metalowego, na przyklad z miedzi, w któ¬ rym znajduje sie srodkowa przegroda 79, rozciaga¬ jaca sie w kierunku do dolu tworzac szczeline 80 15 ponad podloge 81 pudelka, do którego przylega roztopiony material. Wlot 82 i wylot 83 lacza sie z pudelkiem po obudwu stronach przegrody 79.Regulowanie temperatury i ilosci obiegu chlodzacego plynu wplywa na regulacje ilosci ciepla pobierane- 20 go z brzegów szkla za pomoca przewodzenia ciepla poprzez elementy 77, zawierajace roztopiony ma¬ terial.Elementy ustalajace umieszczone sa zasadniczo równolegle do krawedzi szklanej tasmy w taki sposób, ze lepkie pasma 75 i 76 maja na brzegu tasmy szerokosc odpowiadajaca szerokosci elemen¬ tów ustalajacych 78 i chlodzenie brzegów jest wskutek tego miejscowe. Dla bardziej intensywnego 3( chlodzenia brzegów, ochlodzone elementy ustalajace wraz z przylegajacym do nich roztopionym mate¬ rialem, moga byc usytuowane na wiekszej dlugosci wzdluz brzegów posuwajacego sie naprzód szkla.Utwardzone brzegi tasmy moga byc chlodniejsze 35 o 100°C od reszty szklanej tasmy i pozwalaja je¬ dynie na z góry okreslone zmniejszenie szerokosci tasmy w czasie jej wyciagania. PL PL PL

Claims (17)

1. Zastrzezenia patentowe 40 1. Sposób wytwarzania szkla plaskiego, w któ¬ rym górna powierzchnia szkla przesuwajacego sie po kapieli roztopionego metalu styka sie ze sto¬ pionym materialem przylegajacym do dolnej po- 45 wierzchni elementu ustalajacego usytuowanego w poblizu powierzchni szkla, znamienny tym, ze tem¬ perature roztopionego materialu reguluje sie przez wymiane ciepla na calej powierzchni styku rozto¬ pionego materialu i elementu ustalajacego. 50

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze roztopiony material podgrzewa sie elektrycznie za pomoca pradu przemiennego, regulowanego w za¬ leznosci od warunków otoczenia, aby utrzymac zadana róznice temperatur pomiedzy roztopionym 55 materialem i szklem z którym material ten sie styka.

3. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze kapiel roztopionego metalu polaczona jest ze zró¬ dlem pradu elektrycznego a skladowa jednokierun- 60 kowa pradu przechodzi poprzez szklo od roztopio¬ nego materialu w celu regulowania przeplywu jonów z roztopionego materialu na powierzchnie szkla.

4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 65 wytwarza sie termiczny styk szkla z roztopionym80 210 17 18 materialem i pobiera cieplo z calego roztopionego materialu dla utrzymania zadanej temperatury w obszarze styku roztopionego materialu ze szklem.

5. Sposób wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze stopiony material stanowi metal, przylegajacy do elementu ustalajacego wykonanego z metalu roz¬ puszczalnego w roztopionym metalu, przy czym pobieranie ciepla z roztopionego metalu kontroluje sie tak, ze rozpuszczalnosc metalu elementu usta¬ lajacego w stopionym materiale jest regulowana.

6. Sposób wedlug zastrz. 5, znamienny tym, ze wydluzony element ze stopionego metalu przylega do elementu ustalajacego usytuowanego w poprzek drogi przesuwu tasmy szkla a cieplo pobiera sie ze stopionego metalu tak, ze odprowadzanie ciepla z elementu ustalajacego jest kontrolowane.

7. Sposób wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze wydluzony element ze stopionego metalu styka sie z górna powierzchnia przesuwajacej sie* wstegi szkla w obszarze goracego konca kapieli przy czym prad elektryczny przeplywa z roztopionego ma¬ terialu do kapieli poprzez warstwe szkla dla otrzy¬ mania ulepszonej powierzchni szkla a cieplo pod¬ biera sie z górnej powierzchni szkla za pomoca stopionego materialu w celu utrzymania ochlodzo¬ nej warstwy powierzchniowej szkla.

8. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w czasie wyciagania wstegi reguluje sie zmniejsze¬ nie szerokosci wstegi za pomoca zetkniecia brzegów wstegi ze stopionym metalem przylegajacym do elementów, ustalajacych usytuowanych zasadniczo równolegle do krawedzi wstegi przy czym cieplo pobiera sie z brzegów wstegi przez stopiony mate¬ rial i elementy ustalajace az do utworzenia sztyw¬ nych brzegów wstegi majacych lepkosc pozwalajaca jedynie na z góry okreslone zmniejszenie szerokosci wstegi.

9. Urzadzenie do wytwarzania szkla plaskiego przesuwajacego sie po kapieli roztopionego metalu zawierajace wydluzony zbiornik kapieli roztopione¬ go metalu, regulatory termiczne polaczone z kapiela dla regulowania temperatury szkla oraz element ustalajacy usytuowany w poblizu powierzchni szkla, umozliwiajacy stykanie sie powierzchni szkla z po- . wierzchnia stopionego materialu przylegajacego do elementu ustalajacego, znamienne tym, ze.ma ele¬ menty (28, 25; 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37; 51, 52 53; 56, 57; 70, 71) dla regulowania temperatury ele¬ mentu ustalajacego (23; 39) niezaleznie od tempe¬ ratury szkla (10) tak, aby uzyskac kontrolowana wymiane ciepla z powierzchnia szkla.

10. Urzadzenie wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze element ustalajacy (23) usytuowany jest w po¬ przek kapieli i wykonany jest z materialu przewo¬ dzacego elektrycznosc przy czym element ustala¬ jacy (23) polaczony jest ze zródlem (28) dajacego sie regulowac pradu przemiennego, nadajacym sie do wytworzenia obiegu pradu grzejnego poprzez 20 element ustalajacy (23) dla regulacji temperatury elementu ustalajacego (23).

11. Urzadzenie wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze element ustalajacy (23) wykonany jest z metalu 5 który jest rozpuszczalny w przylegajacym do ele¬ mentu ustalajacego stopionym metalu, a element ustalajacy (30; 38) polaczony jest za pomoca ele¬ mentów przewodzacych cieplo (32, 37; 32, 40) z wglebiona belka skladajaca sie z trzech czesci 10 (33, 35, 36) zamocowana na stale w poprzek zbior¬ nika, przy czym do wglebionej, belki przylaczony jest zespól doprowadzajacy plyn. chlodzacy a ela¬ styczne tasmy (37) przewodzace cieplo sa tak roz¬ mieszczone, ze reguluja ilosc ciepla odprowadzane- 15 go z elementu ustalajacego do wglebionej belki dzieki czemu regulowana jest rozpuszczalnosc me¬ talowego elementu ustalajacego w roztopionym metalu.

12. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze element ustalajacy (30) jest wklinowany z me¬ talowym slizgaczem (32) zawieszonym u belki za posrednictwem elastycznych tasm (37) z materialu przewodzacego cieplo.

13. Urzadzenie wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze element ustalajacy (30) ma w srodku wzdluz jego tylnej powierzchni pionowe zeberko (40), przymocowane do wglebionej belki (43, 44).

14. Urzadzenie, wedlug zastrz. 9, znamienne tym, 30 ze element ustalajacy ma postac metalowej tasmy (38) polaczonej ze slizgaczem (32) na jaskólczy ogon a tasma przechodzi na zewnatrz zbiornika pomiedzy radelkowanymi kolami (39) dla ciaglego przeciagania tasmy (38) przez slizgacz (32) tak, ze 35 metalowa powierzchnia do której przylega rozto¬ piony metal jest ciagle zmieniana.

15. Urzadzenie wedlug zastrz. 14, znamienne tym, ze metalowa tasma (38) jest drazona i polaczona z zespolem zapewniajacym obieg plynu chlodzacego 40 przez tasme (38).

16. Urzadzenie, wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze element ustalajacy stanowi metalowy (ksztaltownik (30) zawierajacy kanal sciekowy (51) biegnacy wzdluz górnej powierzchni ksztaltownika (30), 45 przy czym w kanale (51) umieszczona jest rura chlodzaca (52, 53; 56; 57; 70, 71) a kanal napelniony jest metalem (54), który znajduje sie w stanie sto¬ pionym w otaczajacej go temperaturze.

17. Urzadzenie wedlug/ zastrz. 9, znamienne tym, 50 ze ma dwa elementy ustalajace (78) usytuowane na obydwu stronach zbiornika tak, ze nakladaja sie na brzegi (75, 76) szkla w plastycznym stanie przy czym elementy ustalajace (78) maja elementy (79, 82, 83) dla obiegu plynu chlodzacego i pobie- 55 rania ciepla z brzegów szkla poprzez roztopiony material (77) przylegajacy do elementów ustalaja¬ cych (78) i stykajacy sie z brzegami posuwajacego sie szkla.80210 BgJL BgJL80 210 /O 2180 210 F/g. /4. 35 36 *=? /O 48 2180 210 81 7380 210 tigu-L da /8a /0 zr^\ Sg^Z LDA — Zaklad Nr 2 — TYPO, zam. 586/76 — 115 egz. Cena 10 zl PL PL PL