Uprawniony z patentu: Pilkiington Brothers Limilted, Liverpool (Wielka Brytania) Sposób wytwarzania szkla oraz urzadzenie do stosowania tego sposobu Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania szkla posiadajacego z góry okreslone wlasnosci, po¬ legajacy na utrzymaniu masy stopionego materialu modyfikujacego szklo dla nadania mu wymaganych wlasnosci w zetknieciu z powierzchnia szkla o tem¬ peraturze wyzszej niz wynosi temperatura topnie¬ nia tego materialu modyfikujacego oraz na przesu¬ waniu szkla wzgledem tego stopionego materialu modyfikujacego. Przedmiotem wynalazku jest rów¬ niez urzadzenie do stosowania tego sposobu.Znany jest sposób nadawania szklu wymaganych wlasnosci powierzchniowych za pomoca utrzymywa¬ nia masy stopionego materialu, który modyfikuje szklo w zetknieciu z powierzchnia szkla, podczas przesuwania szkla wzgledem tego materialu tak, aby ciagle nowa powierzchnia stykala sie z tym mate¬ rialem.Powierzchnie szkla modyfikuje sie przez wywola¬ nie kierowanej migracji skladnika ze stopionego materialu do powierzchni szkla. Modyfikacja szkla kieruje sie przez regulacje warunków utleniania na granicy pomiedzy materialem modyfikujacym i szklem lub przez przepuszczanie pradu elektrycz¬ nego miedzy materialem modyfikujacym i szklem.Przy prowadzeniu tego procesu migracji koniecz¬ ne jest uzupelnianie materialu modyfikujacego.Celem niniejszego wynalazku jest opracowanie sposobu takiego uzupelniania materialu modyfiku¬ jacego i urzadzenia zapewniajacego doplyw tego materialu. 10 15 20 25 30 Cel wynalazku zostal osiagniety przez to, ze uzu¬ pelniajaca mase materialu modyfikujacego szklo do¬ starcza sie na powierzchnie szkla przed dojsciem te¬ go szkla do warstwy materialu modyfikujacego dla umozliwienia w trakcie tego wzglednego przesuwa¬ nia dolaczenia sie tej uzupelniajacej masy materialu do warstwy materialu modyfikujacego.Uzupelniajaca mase materialu modyfikujacego szklo, dostarcza sie na górna powierzchnie tasmy szkla w postaci granulki, która stapia sie na po¬ wierzchni tasmy szkla podczas przesuwania jej do warstwy stopionego materialu modyfikujacego dla polaczenia sie z ta warstwa. Granulka uzupelniaja¬ cego materialu modyfikujacego utrzymuje sie na powierzchni tasmy szkla dopóki nie stopi sie na jej powierzchni, uwalniajac sie i przesuwajac na tas¬ mie naprzód do polaczenia sie ze stopionym mate¬ rialem modyfikujacym.Wedlug odmiany sposobu wedlug wynalazku uzu¬ pelniajaca mase materialu modyfikujacego dostar¬ cza sie na powierzchnie szkla w postaci nieprzer¬ wanego pasma. Korzystnie jest chlodzic to pasmo uzupelniajacego materialu na calej jego dlugosci z wyjatkiem konca przyleglego do powierzchni szkla, dla ograniczenia stapiania materialu do tego zakon¬ czenia pasma. W wybranym przykladzie wykonania wynalazku pasmo uzupelniajacego materialu dostar¬ czane jest ciagle z regulowana szybkoscia do po¬ wierzchni szkla.Urzadzenie do wytwarzania szkla sposobem we- 7260672606 dlug wynalazku zawiera podpore, na której przesu¬ wa sie tasma szkla oraz grzejniki polaczone z ta podpora dla kondycjonowania cieplnego przesuwa¬ jacego sie szkla i posiada element ustalajacy umo¬ cowany poprzecznie do podpory tuz nad górna po¬ wierzchnia przesuwajacej sie tasmy szkla. Urzadze¬ nie zawiera takze zródlo zasilania uzupelniajaca masa materialu modyfikujacego utrzymywanego elementem ustalajacym w zetknieciu z powierzchnia szkla.Cel wynalazku zostal osiagniety równiez przez to, ze zródlo zasilania uzupelniajaca masa stopionego materialu modyfikujacego w urzadzeniu wedlug wy¬ nalazku sklada sie z rurowego przewodu doprowa¬ dzajacego ciagle pasmo uzupelniajacej masy mate¬ rialu modyfikujacego i zakonczonego tuz nad górna powierzchnia tasmy szkla przed jej dojsciem do ele¬ mentu ustalajacego wraz z mechanizmem dostarcza¬ jacego material uzupelniajacy przez ten przewód na górna powierzchnie tasmy szkla dla stapiania tego materialu na powierzchni tasmy i przy prze¬ suwaniu sie tasmy szkla dla dolaczenia do stopionej warstwy stopionego materialu modyfikujacego.Zakonczenie przewodu doprowadzajacego mate¬ rial uzupelniajacy jest tak uksztaltowane, aby do¬ starczac granulke materialu uzupelniajacego na po¬ wierzchnie tasmy szkla w miejscu przed dojsciem do tej masy tak, ze granulka stapia sie na powierz¬ chni tasmy gdy tasma przesuwa sie.Odmienne zakonczenie tego przewodu doprowa¬ dzajacego jest tak uksztaltowane, aby utrzymac gra¬ nulke materialu uzupelniajacego dopóki granulka ta nie stopi sie na tasmie i w ten sposób sama nie uwolni sie z przewodu. Przewód doprowadzajacy moze stanowic rura ze stali nierdzewnej zakonczo¬ na glowica z wylotem u dolu, a rura ta jest tak utrzymywana, aby jej wylot znajdowal sie w od¬ stepie od drogi przejscia górnej powierzchni szkla w odleglosci mniejszej niz srednica granulki mate¬ rialu uzupelniajacego, dostarczanego w dól rurowe¬ go przewodu.Przedmiot wynalazku jest blizej wyjasniony na przykladach wykonania przedstawionych na rysun¬ ku, na którym: fig. 1 przedstawia czesc konstrukcji zbiornikowej urzadzenia do wytwarzania szkla plas¬ kiego sposobem wedlug wynalazku w widoku per¬ spektywicznym, fig. 2 — przekrój urzadzenia wzdluz linii II—II z fig. 1, fig. 3 — czesciowy przekrój podluzny przez urzadzenie jak na fig. 1 i 2 uwi¬ daczniaja granulke uzupelniajacego materialu mo¬ dyfikujacego, utrzymywana w miejscu przez obrze¬ za wylotu przewodu doprowadzajacego, fig. 4 — stopiona granulke uwolniona z wylotu kanalu, prze¬ suwajaca sie w strone masy stopionego materialu modyfikujacego i utrzymywana na powierzchni tas¬ my szkla, fig. 5 — czesc konstrukcji zbiornikowej odmiany urzadzenia wedlug wynalazku do stosowa¬ nia sposobu wedlug wynalazku przy wytwarzaniu szkla plaskiego w widoku perspektywicznym, fig. 6 — czesciowy przekrój konstrukcji zbiornikowej, w plaszczyznie pionowej wzdluz linii VI—VI z fig. 5, fig. 7 i 8 — przedstawiaja schematycznie w powiekszeniu czesci elementów zasilajacych ma¬ terialem uzupelniajacym urzadzenia uwidocznione¬ go na fig. 6.Zbiornik mieszczacy w sobie kapiel stopionego me¬ talu 1 ((fig. 1 i 2) zawiera dno 2 polaczone w jedna calosc z bocznymi scianami 3 i 4. Korzystnie jest, aby kapiel 1 o górnej powierzchni 5 skladala sie ze 5 stopionej cyny lub ze stopionego stopu, w którym przewaza cyna.Nie uwidoczniona na rysunku konstrukcja skle¬ pienia umocowana jest nad .zbiornikiem i ograni¬ cza poidoibna do tuineliu przestrzen nad kapiela 1, 10 która jest wypelniona atmosfera ocnTornma. Szklo, np. szklo sodowowwapniowo-ikrzeimiainowe, dostar¬ czane jest do kapieli 1 stopionego metalu z regulo¬ wana szybkoscia, w postaci wstepnie uformowanej tasmy 6 poddawanej powierzchniowej obróbce pod- 15 czas przesuwania wzdluz kapieli lub w postaci sto¬ pionej masy szkla wylewanej z regulowana szyb¬ koscia na kapieli 1 stopionego metalu, przy czym warstwa 6 szkla utrzymywana jest w stanie, który zapewnia swobodny rozplyw szkla w kierunku po- 20 przecznyim, do granicy mozliwosci swobodnego ply¬ niecia szkla w celu wytworzenia plynnej masy sto¬ pionego szkla, która przesuwa sie w postaci tasmy 6 po powierzchni kapieli 1 w kieruinku uwidocznio¬ nym strzalka 7 (fig. 1). Temperature tasmy 6 szkla 25 podczas jej przesuwania reguluje sie za pomoca ele¬ mentów do regulacji temperatury, zanurzonych w kapieli i zamocowanych w przestrzeni nad ka¬ piela, jednak ze wzgledu na przejrzystosc elementy te pominieto na rysunkach. 30 Dla nadania wymaganych wlasnosci powierzch¬ niowych górnej warstwie tasmy 6 szkla, na górnej powierzchni szkla uitrzymuje sie warstwe materialu modyfikujacego. Na precie podtrzymujacym 9 umo¬ cowany jest element ustalajacy 8 w postaci ksztal- 35 townika umieszczonego nieznacznie nad górna po¬ wierzchnia szkla tak, aby powstala szczelina, przy¬ kladowo okolo 3—4 mm, miedzy spodem ksztaltow¬ nika 8 i górna powierzchnia tasmy sizkla 6.Warstwa materialu modyfikujacego 10 przylega 40 do dOjlnej powierzchni elementu ustalajacego 8 i zwisa w zetknieciu z górna powierzchnia tasmy 6 szkla. Wansitwa srodka modyfikujacego 10 ograni¬ czona jest dolna powierzchnia elementu ustalaja¬ cego 8 i górna powierzahinia tasmy 6 szkla, Przyle- 45 ganie tej warstwy materialu modyfikujacego 10 do elementu 8 przynajmniej czesciowo zmniejsza cie¬ zar masy tego srodka modyfikujacego oiddizialywu- jac na górna powierzchnie przesuwajacej sie tas¬ my 6, a element 8 ustala i gwarantuje wlasciwe 50 rozmieszczenie warsitwy materialu modyfikujacego 10 wzgledem tasmy szkla i zapobiega przemieszcza¬ niu sie tego materialu w kierunku do przodu wraz z przesuwana tasma szkla.Material modyfikujacy 10 moze byc stopionym 55 metalem luib stopionym stopem. Metalem moze byc przykladowo cyna, olów, bizmut, antymon, ind, cynfi lub tal. Gdy warstwe 10 stanowi stop, moze skladac sie z metalu takiego jak cyna, olów lub bizmut roz¬ puszczonego w metalu takim jak np. lit, sód, potas, 60 cynk lub magnez. Korzystnie jest, aby element usta¬ lajacy 8 byl z metalu obojetnego, takiego jak przy¬ kladowo metale z grupy platynowców. W odmien¬ nym wykonaniu element ustalajacy 8 moze skladac sie z rdzenia przykladowo z miedzi, mosiadzu lub 65 stali lub nawet z materialu ceramicznego, zaopa-72606 6 trzonego w powloke z metalu szlachetnego, taka jak przykladowo powloka z rutenu.Plrzy ciaglymi przechodzeniu tasmy 6 szkla pod warstwa 10 materialu modyfikujacego powierzch¬ nia szkla ulega modyfikowaniu za pomoca skladni¬ ka tej warstwy 10 i te migracje skladnika do po¬ wierzchni sizkla mozna regulowac przepuszczaniem pradu elektrycznego miedzy warsitwa 10 srodka mo- dyfilkujacego i szklem za pomoca wlaczenia elemen¬ tu ustalajacego 8 do ukladu zasilajacego pradem elektrycznym tak, aby ten element dzialal jako ano¬ da w ukladzie elektrolitycznej obróbki górnej po¬ wierzchni tasmy szkla.W odmiennym wykonaniu, mozn«a zmieniac wa¬ runki utleniania w warstwie materialu modyfiku¬ jacego 10 tak, aby regulowac migracje skladnika masy do powierzchni szkla. iW przestrzeni nad kapiela 1 utrzymuje sie atmos¬ fere ochronna, np. skladajaica sie z azotu lub mie¬ szaniny azotu z wodorem.Wynikajaca poltrzeba uzupelniania masy materia¬ lu modyfikujacego 10 w skladnik przechodzacy do górnej powierzchni tasmy szkla 6, zgodnie ze spo¬ sobem wedlug wynalazku daje sie dogodnie uzu¬ pelniac przez selektywne uzupelnianie tej warstwy w dowolnymi poprzecznym jej punkcie, co stanowi dodatkowa zalete sposobu wedlug wynalazku.W konstrukcji przedstawionej na fig. 1—4 ruro¬ wy przewód doprowadzajacy 11 z nierdzewnej sta¬ li przechodzi przez jedna sciane boczna 3 zbiorni¬ ka kapieli stopionego metalu. Rorowy przewód do¬ prowadzajacy 11 zakonczony jest glowica 12 zaopa¬ trzona w wylot 13, przy czyni przewód 11 jest utrzy¬ mywany w uchwycie 14 w scianie bocznej 3 zbior¬ nika. Na zewnatrz sciany zbiornika czesc rurowego przewodu 11 podtrzymywana jest nastawnymi za¬ ciskami 18, 19, zamocowanymi na pionowych na¬ gwintowanych pretach 20, 21 przechodzacych przez szczeline 25 w poziomym wsporniku 24 przytwier¬ dzonym w miejscu 26, przy czym szczelina 25 prze¬ biega poprzecznie wzgledem zbiornika. Kazdy z pre¬ tów 20, 21 zaopatrzony jest w górne i dolne nakret¬ ki 27, 28, 29, 30 dla docisniecia na pretach wsporni¬ ka 24. Prety 20, 21 mozna uisitawiac wzdluz szczeli¬ ny 25, nastawiajac pozycje rurowego kanalu 11, a zatem i jego wylotu 13 poprzecznie wzgledem zbiornika. Korzystnie jest nieznaczne pochylenie przewodu 11 w stosunku do poziomu. Przez odpo¬ wiednie ustawienie nakretek 27, 28, 29, 30 mozna zmieniac pochylenie rurowego przewodu 11 i wzdluz¬ ne polozenie pretów 20, 21 w szczelinie 25, tak, ze zmienia sie ustawienie wysokosci wylotu 13 nad tas¬ ma szkla 6, jak równiez zmienia sie poprzeczne ustawienie wylotu 13 w zbiorniku.Poprzeczne Usltawienie rurowego przewodu do¬ prowadzajacego 11 i ustawienie wysokosci wylotu 13 nad tasma szkla bedzie wymagac pewnego prze¬ suniecia katowego przewodu doprowadzajacego 11 dookola osi w uchwycie 14. Dla zapobiezenia wtar¬ gnieciu powietrza i ulatnianiu sie gazu ochronnego, przy umozliwieniu takiego przesuniecia rurowego przewodu doprowadzajacego 11, uchwyt 14 ma przelotowy otwór z przewezeniem 31 ograniczonym miedzy powierzchniami 32, 33, które sa rozbiezne w kierunku czolowych powierzchni sciany 3.Jak przedstawiono na rysunku, przewidziane jest uszczelnienie dlawieniowe 34, umieszczone korzyst¬ nie w .przewezeniu 31. Korzysitnie jest równiez umiescic wylot 13 w odleglosci przykladowo 3 do 5 5 mm od górnej powierzchni tasmy szkla 6. Granul¬ ki uzupelniajacego skladnika dostarczane sa poje¬ dynczo w dól nierdzewnego stalowego przewodu rurowego 11, a srednica tych granulek jesit wieksza niz wynosi odleglosc obrzeza wylotu 13 od górnej io powierzchni tasmy szkla 6 tak, ze kazda granulka 16, z których jedna pokazano na fig. 3 jest utrzy¬ mywana na powierzchni tasmy 6 przy przesuwaniu sie tej tasmy pod granulka. Zwylkle granulka ma postac kulki, która poczatkowo toczy sie po goracej 15 powierzchni szkla. Tasma szkla 6 ma wyzsza tem¬ perature niz wynosi temperatura topnienia srodka modyfikujacego tak, ze granulka 16 stopniowo to¬ pi sie. W jednym z przekladów stosowania sposobu wedlug wynalazku srodkiem modyfikujacym jest 20 masa stopionego olowiu i srut olowiany dostarcza¬ ny jest w dól rurowego przewodu doprowadzajace¬ go 11 dla jej uzupelniania. Umieszczony jeden srut olowiany 16 utrzymywany jest w miejscu za pomo¬ ca obrzeza wylotu 13 przewodu doprowadzajacego 25 li (fig. 3).Na fig. 4 pokazano jak z wylotu 13 przewodu 11 granulka spada na powierzchnie tasmy .szkla 6 wlskjutek pobierania ciepla od tasmy szkla 6 i z oto¬ czenia topi sie. Stopiony material spadajac naprzód 30 na tasmie 6 na powierzchnie tasmy szkla w miejscu 17 przemieszczajac sie w kierunku warstwy mody¬ fikujacego materialu 10.W miejscu, w którym granulka 16 u wylotu 13 przewodu doprowadzajacego 11 spada na tasme 35 "szkla 6, obciazenie ta granulka tasmy stopionego szkla moze spowodowac uszkodzenia powierzchni tego stopionego szkla. Korzystnie zatem jest umies¬ cic wylot 13 przewodu 11 w poblizu lub na wzdluz¬ nej czesci brzegowej tasmy szkla, gdyz te brzegowa 4o czesc mozna odciac od tasmy.Podczas przesuwania do przodu stopionego mate¬ rialu skladnika uzupelniajacego srodka modyfiku¬ jacego na tasmie 6 pod wplywem dzialania nan at¬ mosfery panujacej nad kapiela stopionego metalu 45 1 i stykju z przesuwajaca tasma 6 szkla, uzupelnia¬ jacy skladnik osiaga równowage chemiczna ze swym otoczeniem zanim wniknie do warstwy materialu modyfikujacego 10.Plaska, pozioma powierzchnia tasmy 6 szkla pod- 50 trzymywana na kapieli stopionego metalu 1 pod¬ czas jej przemieszczania, zapewnia, ze nie naste¬ puje poprzeczne .przesuniecie granuflM stopionego materialu uzupelniajacego przy jego przesuwaniu sie naprzód na powierzchni tasmy w kierunku do 55 warstwy srodka modyfikujacego.Granulke 16 materialu modyfikujacego dostar¬ czana w dól rurowym przewodem doprowadzajacym 11 moze stanowic granulka z czystego metalu lub tez ze stopu lub soli, która stapia sie na górnej po- 60 wierzchni tasmy i uzupelnia warstwe materialu modyfikujacego, utrzymywana na powierzchni tas¬ my 6 szkla za pomoca elementu ustalajacego 8 dla modyfikowania powierzchni tej tasmy szkla.Plrzy prowadzeniu sposobu obróbki szkla sposo- 65 bem wedlug wynalazku koniecznym jest uzupelnia-72606 8 nie materialu modyfikujacego 10, skladnikiem lub skladnikami dyfunidujacymi do górnej powierzch¬ ni tasmy szkla 6. W tym celu rurowy przewód do¬ prowadzajacy 11 ze stali zaroodpornej przechodzi przez sciane boczna 3 zbiornika. Ten przewód 11 jest w przewazajacej czesci prosta, a jego czesc kon¬ cowa 12 jest zakrzywiona w dól do przestrzeni nad kapiela 1 (fig. 3) i konczy sie wylotem 13 umieszczo¬ nym w niewielkiej odleglosci od góirnej powierzch¬ ni tasmy 6 szkla spoczywajacego na kapieli 1.Odmiane sposobu wedlug wynalazku przedsta¬ wiono na fig. 5 do 8. Nieprzerwane pasmo uzupel¬ niajacego materialu modyfikujacego korzystnie w postaci drutu 15 (fig. 6 i 7) dostarczane jest przez rurowy przewód 11 na powierzchmie tasmy szkla 6 za pomoca mechanizmu zasilajacego umieszczonego na zewnatrz konstrukcji zbiornika. Drut dostarcza¬ ny jest z zasilajacego bebna lub krazka 40, który jest tak zamocowany, aby mógl swobodnie obracac sie dokola swej poziomej osi,. Drut przechodzi nad rolka prowadzaca 41 do podajnika 42 ustawionego w linii ,z przewodem 11.Podajnik 42 sklada sie z dwóch zabkowanych ro¬ lek 43, 44 uchwytowych (fig. 8) miedzy którymi scis¬ kany jest drut. Jedna luib obie rolki 43, 44 sa na¬ pedzane z regulowana szybkoscia za pomoca silnika elektrycznego 45 (fig. 6) po przez odpowiednia prze¬ kladnie w kierunkach oznaczonych strzalkami na fig. 8. Drut 15 jest ciagle wyciagany z zasilajacego krazka 40 i przemieszczany przez przewód ruro¬ wy 11.[Rurowy przewód 11 jest otoczony wydrazonym, cylindrycznym plaszczem chlodzacym 46 oslaniaja¬ cym przynajmniej jego czesc umieszczona w prze¬ strzeni kapieli i korzystnie wystaje na zewnatrz da¬ leko poza sciane boczna 3 zbiornika (fig. 6), Plaszcz 46 zaopatrzony jest we wlot 47 przy jego koncu w przestrzeni nad kapiela. Wlot 47 polaczony jest przewodem zasilajacym czynnikiem chlodzacym 48, przebiegajacym wzdluz zewnetrznej powierzchni plaszcza 46 az do wlotu 49. Wylot czynnika chlodza¬ cego 50 umieszczony jest przy koncu plaszcza 46 w poblizu podajnika 42. Czynnik chlodzacy, którym najkorzystniej jest woda, krazy w plaszczu 46, wplywajac do plaszcza przez rure zasilajaca 48, przez wlot 47 i wyplywa przez wylot 50. W ten spo¬ sób utrzymuje sie przewód 11 w stanie dostatecznie chlodnym aby uniknac topienia sie d'rutu 15 przy jego przechodzeniu przez ten przewód 11.Druit pozostaje wiec w postaci stalej dopóki nie opusci przewodu 11 przez jego wylot 13, po czym nastepuje ciagle stapianie z szybkoscia bezposred¬ nio zalezna od szybkosci dostarczania drutu za po¬ moca podajnika 42. Topnienie moze miec miejsce gdy drut 15 wynurza sie z przewodu 11 tak, ze sto¬ piony material konca drutu 15 spada na tasme szkla 6 lub przy materialach o wyzszej temperaturze top¬ nienia, stapianie nastepuje gdy drut 1:5 dotyka szkla.Stopiony material clrutiu 15 jest utrzymywany i przenoszony przemieszczajaca sie tasma szkla do¬ póki nie osiagnie stopionej masy srodka modyfiku¬ jacego 10 i nie zostanie do tej masy 10 wlaczony.W ten sposób warstwa 10 srodka modyfikujacego 10 ciagle zostaje uzupelniona z regulowana szybkos¬ cia materialem, który migruje do szkla podczas pracy urzadzenia.Zródlo zasilajace atmoisfere ochronna w przestrze¬ ni nad kapiela' (nie pokazane na rysunku) dolaczo- 5 ne jest do odgalezienia 51 przewodu 11 przy koncu wejscia don druitu dla dostarczenia ochronnego ga¬ zu do przestrzeni nad kapiela po przez przeswit miedzy przewodem 11 i drutem 15, zapobiegajac w ten sposób przedostaniu sie powietrza do prze- io strzeni poprzez ten przeswit. Przeplyw gazu ochron¬ nego przez ten przeswit sluzy równiez do chlodze¬ nia drutu 15 i zabezpiecza go przed utlenianiem.W sposobie przedstawicmym na fig. 5 do 8 mozna zastosowac urzadzenia podobne jak na fig. 1 i 2, 15 sluzace do ustawienia polozenia rurowego przewodu doprowadzajacego 11 i otaczajacego go plaszcza 46 oraz wylotu 13 przewodu 11 w wymaganym miejscu tasmy 6 dla umozliwienia uzupelnienia wlasciwymi skladnikami srodka modyfikujacego 10. 20 Sposób wedlug wynalazku umozliwia dodatkowa regulacje procesu obróbki powierzchni przesuwaja¬ cej sie tasmy szkla, zwlaszcza obróbki powierzch¬ niowej tasmy szkla podczas produkcji szkla ply¬ wajacego na powierzchni kapieli, przez uzupelnia- 25 nie warstwy srodka modyfikujacego w wybranych miejscach, umozliwiajac zatem lepsza regulacje uksztaltowania górnej powierzchni tasmy szkla pod¬ dawanej obróbce.Nalezy jednak zauwazyc, ze zastosowanie wyna- 30 lazku nie ogranicza sie do produkcji szkla plaskiego.Sposób wedlug wynalazku daje sie równiez stoso¬ wac do produkcji wyrobów ze szkla, w której do¬ konywana jest powierzchniowa obróbka przez zet¬ kniecie ze srodkiem modyfikujacym. 35 PL PL PL PL