PL211389B1 - Produkt zbożowy, sposób jego wytwarzania i płatki śniadaniowe - Google Patents

Description

Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 376841 (22) Data zgłoszenia: 05.11.2003 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego:

05.11.2003, PCT/EP03/012307 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

21.05.2004, WO04/041001 (11) 211389 (13) B1 (51) Int.Cl.

A23L 1/18 (2006.01) A23L 1/164 (2006.01) A23L 1/168 (2006.01) (54) Produkt zbożowy, sposób jego wytwarzania i płatki śniadaniowe

	(73) Uprawniony z patentu:
(30) Pierwszeństwo:	NESTEC S.A., Vevey, CH
06.11.2002, EP, 02024760.7	(72) Twórca(y) wynalazku:
(43) Zgłoszenie ogłoszono:	ROBERTUS HOITINK, Pully, CH
09.01.2006 BUP 01/06	CLAUDE GUEX, Yverdon-les-Bains, CH ISABELLE VOISIN, Lully, CH
(45) O udzieleniu patentu ogłoszono:
31.05.2012 WUP 05/12	(74) Pełnomocnik:
	rzecz. pat. Jolanta Hawrylak

PL 211 389 B1

Opis wynalazku

Wynalazek dotyczy produktu zbożowego, który zmienia lub traci kolor po dodaniu wodnej cieczy. Ponadto wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania takiego produktu i płatków śniadaniowych zawierających dwa rodzaje produktów zbożowych. W wynalazku wykorzystuje się zmianę koloru płatków śniadaniowych.

Szczególnie posiłki dla dzieci, takie jak śniadanie czy przekąski, nie zawsze służą tylko i wyłącznie dostarczeniu pożywienia. Przeciwnie, konsumowanie pożywienia coraz bardziej wiąże się z innymi pozytywnymi wraż eniami. Przykł adowo, przyję ciu pokarmu moż e towarzyszyć niespodzianka, przygoda i przyjemność. Inaczej mówiąc, jedzenie powinno sprawiać zadowolenie. Mówiąc jeszcze inaczej - dobre jedzenie oznacza dobre życie.

Szczególnie w przypadku płatków śniadaniowych przeznaczonych dla dzieci poczyniono szereg starań mających na celu pobudzenie ciekawości konsumenta przez animowanie lub modyfikowanie znanego i często nudnego dla dzieci sposobu spożywania śniadania.

Przykładowo w publikacji US 6 270 818 (QUAKER OATS) ujawniono animowany produkt spożywczy. Taki produkt obejmuje wewnętrzną masę i zewnętrzną masę, przy czym zewnętrzna masa ulega rozproszeniu po dodaniu cieczy i odsłania wewnętrzną masę, zaś jej wygląd różni się od wyglądu zewnętrznej masy. Wewnętrzna masa może mieć postać dinozaura.

W publikacji US 6 207 216 (GENERAL MILLS) opisano szybko rozpuszczający się napowietrzony produkt spożywczy, w szczególności kawałki pianki żelowej (marshmallow). Tego rodzaju wyroby cukiernicze mogą zawierać część ulegającą szybkiemu i część ulegającą wolnemu rozpuszczaniu, przy czym ulegająca szybkiemu rozpuszczeniu skorupka otacza część ulegającą wolnemu rozpuszczaniu, która może mieć postać małego zwierzątka.

Mimo, że wymienione wyżej produkty są prawdopodobnie bardzo interesujące dla dzieci, to ich wytwarzanie jest bardzo skomplikowane a co za tym idzie kosztowne.

Celem wynalazku jest opracowanie wyrobu, który w prosty sposób sprawia niespodziankę i dostarcza przyjemności w trakcie spożywania produktu zbożowego. W szczególności celem wynalazku jest opracowanie płatków śniadaniowych, które zaskakują konsumenta i budzą szczególne zainteresowanie u dzieci.

Innym celem wynalazku jest opracowanie produktu zbożowego, który zmienia kolor po dodaniu wodnych cieczy, takich jak np. woda, mleko lub mleko odtwarzane.

Jeszcze innym celem wynalazku jest opracowanie powlekanego kakao produktu zbożowego, przy czym kakao zasadniczo zmywa się po dodaniu do produktu wodnej cieczy i staje się widoczny biały lub inny kolor produktu.

Znaczące jest to, że możliwe jest dostarczenie produktu zbożowego zmieniającego kolor po dodaniu wodnej cieczy, takiej jak np. mleko.

Przedmiotem wynalazku jest produkt zbożowy, który zmienia lub traci kolor po dodaniu wodnej cieczy, przy czym taki produkt zawiera:

a/ zbożową bazę w postaci sferycznych kulek;

b/ co najmniej jedną zewnętrzną powłokę dostarczającą rozpuszczalnego koloru, który szybko lub łatwo rozpuszcza się w wodnej cieczy, i c/ wewnętrzną powłokę między zbożową bazą a co najmniej jedną zewnętrzną powłoką, wewnętrzna powłoka jest syropem cukrowym zawierającym 60-80% cukru i 20-40% wody, a stosunek wagowy zbożowej bazy do syropu wewnętrznej powłoki jest w zakresie 1:1 do 3:1.

Korzystnie zbożowa baza zawiera co najmniej 40% wagowych mąki ryżowej i/lub kukurydzianej.

Korzystnie zbożowa baza jest wytłaczanym produktem zbożowym.

Korzystnie w produkcie według wynalazku zewnętrzna powłoka nadaje rozpuszczalny kolor, a wewnętrzna powłoka zapobiega przed bezpośrednim lub trwałym przywieraniem rozpuszczalnego koloru do zbożowej bazy.

Korzystnie zewnętrzną powłokę stanowi roztwór kakao cukier.

Korzystnie produkt według wynalazku jest brązowy/kakaowy i zmienia kolor po dodaniu wodnej cieczy na biały lub płowy.

Dalszym przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania produktu zbożowego, który obejmuje etapy powlekania zbożowej bazy, która jest w postaci sferycznych kulek, wewnętrzną, ochronną powłoką, a wewnętrzna powłoka jest syropem cukrowym zawierającym 60-80% cukru i 20-40% wody a stosunek wagowy zbożowej bazy do syropu wewnętrznej powłoki jest w zakresie 1:1 do 3:1, suszePL 211 389 B1 nia powlekanych płatków śniadaniowych do uzyskania zawartości wody poniżej 10% wagowych, i powlekania powleczonych płatków śniadaniowych zewnętrzną powłoką, która jest szybko rozpuszczalna w wodnej cieczy.

Korzystnie w takim sposobie zewnętrzną powłokę stanowi powłoka kakao/cukier.

Dalszym przedmiotem wynalazku są płatki śniadaniowe zawierające przynajmniej dwa rodzaje produktów zbożowych, przy czym jeden rodzaj produktu zbożowego stanowi wyżej określony produkt zbożowy.

Opisane rozwiązanie dotyczy zastosowania zmiany koloru w płatkach śniadaniowych. Jest to stosowanie przynajmniej jednej powłoki na produkcie zbożowym, służącej do uzyskania płatków śniadaniowych, które zmieniają lub tracą kolor po dodaniu wodnej cieczy.

Zaletą opisanego rozwiązania jest to, że uzyskuje się produkt zbożowy, który oferuje inne wrażenia i działanie na konsumenta niż znane dotychczas produkty. Produkt zbożowy według wynalazku może wzbudzać ciekawość konsumenta, czyniąc ze śniadania nieoczekiwane wydarzenie, lub interesującą przygodę.

Inną zaletą wynalazku jest to, że jeśli jest to pożądane efekt zmiany koloru w produktach zbożowych można uzyskać z wykorzystaniem standardowego wyposażenia technicznego i na bazie naturalnych źródeł żywności.

Inną zaletą wynalazku jest to, że dostarcza się produktu, który zmienia kolor po dodaniu wodnej cieczy, takiej jak np. mleko.

W kontekście niniejszego opisu słowo zawiera oznacza zawiera między innymi, i nie ma być rozumiane jako składa się tylko z.

W kontekście wynalazku okreś lenie produkt zbożowy ma obejmować takie produkty jak znane jako płatki śniadaniowe i spożywane po dodaniu wody, mleka, soku lub ogólnie wodnych cieczy. Jednak produkty według wynalazku nie są ograniczone tylko do produktów przeznaczonych do konsumowania na śniadanie, ale mogą być spożywane w dowolnym czasie w ciągu dnia, np. w postaci łatwej do przyrządzenia przekąski między głównymi posiłkami.

W kontekście wynalazku określenie kolor oznacza także kolor czarny lub biały. Dlatego zmianę koloru uzyskuje się także wtedy, gdy kakaowo-brązowy produkt zbożowy staje się biały w wyniku całkowitego spłukania kakao.

W kontekście wynalazku rozróżnia się między rozpuszczalnym lub pierwszym kolorem a kolorem drugim lub wewnętrznym. Kolor rozpuszczalny lub pierwszy odnosi się do takiego koloru produktu zbożowego jaki jest widoczny w trakcie przechowywania albo w opakowaniu, przed dodaniem wodnej cieczy. Kolor drugi jest kolorem, który staje się widoczny po rozpuszczeniu koloru rozpuszczalnego po dodaniu cieczy. Kolor drugi staje się widoczny tylko w momencie przyrządzania produktu zbożowego tj. po dodaniu wodnej cieczy jak np. mleka.

Określenia zmiana koloru, zmiana lub utrata koloru dotyczą efektu wizualnego, który należy odróżnić od okoliczności, gdy po prostu część powłoki ulega rozpuszczeniu np. po dodaniu mleka. Wiele znanych płatków śniadaniowych ma powłokę z kakao, która ulega częściowemu rozpuszczeniu np. w mleku. Jednak w przypadku takich płatków śniadaniowych nie uzyskuje się wyraźnie widocznej zmiany koloru, gdyż zasadnicza część powłoki przylega lub pozostaje na płatkach śniadaniowych. Zmiana koloru w kontekście niniejszego wynalazku stanowi zmianę, którą konsument wyraźnie zauważa jako zmianę koloru. Przykładowo, najpierw kolor brązowy później biały, najpierw brązowy później żółty lub płowy, i tym podobnie.

W kontekście wynalazku produkt zboż owy ma być produktem zawierającym przynajmniej 50%, korzystnie przynajmniej 70%, bardziej korzystniej przynajmniej 80-90% zbóż, liczone wagowo względem suchej masy, substancji otrzymanej ze zbóż lub przetworzonych zbóż np. mąki zbożowej.

Wodna ciecz w kontekście niniejszego wynalazku stanowi ciecz zawierającą wodę, którą zwykle dodaje się do płatków śniadaniowych dla przygotowania posiłku. Przykładami są mleko, mleko odtwarzane, sok, woda lub inne ciecze zwykle pozostawiane do wyboru konsumenta.

Wartości procentowe w kontekście wynalazku stanowią procentowe zawartości składników liczone w stosunku wagowym. W danym składniku znajdować się mogą różne ilości wody, co będzie wyraźnie podane w przypadku konieczności opisania produktu lub sposobu jego otrzymywania.

Produkt zbożowy według wynalazku zawiera zbożową bazę i przynajmniej jedną zewnętrzną powłokę dającą rozpuszczalną barwę, która jest szybko lub łatwo, rozpuszczalna w wodnej cieczy, oraz ochronną wewnętrzną powłokę między zbożową bazą a przynajmniej jedną zewnętrzną powłoką.

PL 211 389 B1

Korzystnie zbożowa baza zawiera przynajmniej 40% mąki ryżowej.

Korzystnie zbożową bazę stanowi wytłaczane /ekstrudowane/ zboże, np. gotowane-wytłaczane /ekstrudowane z gotowaniem/ zboże. Korzystnie jest to gotowane-wytłaczane-spulchniane zboże /cooked-extruded-expanded/.

Korzystnie w produkcie zbożowym według wynalazku zewnętrzna powłoka nadaje rozpuszczalny kolor a wewnętrzna powłoka chroni ów rozpuszczalny kolor przed bezpośrednim lub trwałym przylgnięciem do zbożowej bazy.

Korzystnie zewnętrzną powłokę stanowi roztwór kakao i cukru i/lub wewnętrzną powłokę stanowi roztwór cukru. Przykładowo, roztwór kakao i cukru może zawierać w procentach wagowych 50-75% cukru, 5-20% proszku kakao i 10-30% wody. Roztwór cukru może przykładowo zawierać 50-90% cukru i 50-10% wody.

Przykładowo produkt zbożowy jest brązowy/kakaowy, a po dodaniu wodnej cieczy zmienia się na biały lub płowy.

Przykładowo wewnętrzną powłokę stanowi powłoka cukrowa, a zewnętrzną powłokę stanowi powłoka kakao/cukier.

W wykonaniu płatków śniadaniowych według wynalazku zawierających przynajmniej dwa rodzaje produktów zbożowych, takie przynajmniej dwa rodzaje produktów zbożowych mają podobny kształt i kolor, przy czym kolor jest rozpuszczalny tylko w przypadku jednego z tych rodzajów.

W innym wykonaniu pł atków ś niadaniowych wspomniane przynajmniej dwa rodzaje produktów zbożowych mają różne kształty i różne rozpuszczalne kolory.

W jeszcze innym wykonaniu róż ne rodzaje pł atków ś niadaniowych mają róż ne kształ ty i rozpuszczalne kolory. Ewentualnie, płatki śniadaniowe mają różne kształty i różne drugie kolory, ale podobny rozpuszczalny kolor.

Zmianę lub utratę koloru można zgodnie z wynalazkiem uzyskać zgodnie z poniższymi zasadami.

Zbożową bazę o określonym wewnętrznym kolorze np. płatki śniadaniowe, powleka się zewnętrzną powłoką nadającą łatwo rozpuszczalny kolor, co sprawia np. że produkt zbożowy ujawnia konsumentowi rozpuszczalny kolor.

Po dodaniu wodnej cieczy i jeżeli jest to niezbędne lekkim wymieszaniu, zewnętrzna powłoka ulega wymyciu lub rozpuszczeniu, odsłaniając konsumentowi zbożową bazę z wewnętrznym kolorem. Odpowiada to przykładowemu wykonaniu wynalazku.

Należy jednak zwrócić uwagę na to, że zewnętrzna powłoka może przylegać do zbożowej bazy o wewnętrznym kolorze tak mocno, że dodatek wodnej cieczy może wymywać lub rozpuszczać nałożony rozpuszczalny kolor w stopniu niewystarczającym. Innymi słowy, wtedy nie uzyska się wyraźnej czy całkowitej zmiany koloru, nawet po lekkim mieszaniu, gdyż zbożowa baza zatrzymuje miejsca zewnętrznej powłoki nadające rozpuszczalny kolor.

Przykładowo, przyleganie lub sklejanie się zewnętrznej powłoki można zauważyć, gdy w zewnętrznej powłoce stosuje się kakaowy proszek nadający kolor brązowy jako kolor rozpuszczalny. Jeżeli powłokę zawierającą kakaowy proszek, lub powłokę o podobnych właściwościach, nanosi się bezpośrednio na zbożową bazę to można nie uzyskać całkowitego wymycia lub rozpuszczenia. W praktyce może to często występować wtedy, gdy jest zapotrzebowanie by część kakaowej powłoki rozpuściła się w mleku, nadając specyficzny kolor i smak także mleku. Jednak w takich sytuacjach znaczna część powłoki pozostaje przylgnięta do zbożowej bazy, co sprawia, że nie uzyska się rzeczywistej zmiany koloru w sensie rozwiązania według wynalazku. Przykład płatków śniadaniowych zawierających czekoladową lub kakaową powłokę podano w publikacji EP - 1 051 922 A1.

Gdy obserwuje się przywieranie zewnętrznej powłoki do zbożowej bazy to nanosi się wewnętrzną powłokę między zbożową bazą a zewnętrzną powłoką, która będzie zapobiegać przyklejaniu się bądź przywieraniu zewnętrznej powłoki bezpośrednio do zbożowej bazy. Wtedy zbożowa baza zawiera wewnętrzną i zewnętrzną powłokę, a wewnętrzna powłoka chroni zewnętrzną powłokę przed przywieraniem do zbożowej bazy.

Wewnętrzną powłokę można zdefiniować jako ochronną powłokę, chroniącą zewnętrzną powłokę przed przywieraniem do zbożowej bazy. Wewnętrzna powłoka może być zdefiniowana także pod względem funkcji polegającej na łatwym wymywaniu zewnętrznej powłoki. Dlatego też wewnętrzna powłoka może odznaczać się właściwościami, które zapobiegają nieodwracalnemu lub intensywnemu przywieraniu do niej zewnętrznej powłoki. Jeżeli produkt zbożowy według wynalazku zostanie wystawiony na działanie wodnej cieczy, to zewnętrzna powłoka, która nadaje specyficzny kolor ulega naPL 211 389 B1 tychmiastowemu wymyciu, gdyż nie przylega ani nie przywiera do wewnętrznej powłoki, dzięki właściwościom wewnętrznej powłoki w stosunku do zewnętrznej powłoki.

W odmianie produktu zbożowa baza może mieć pierwszą powłokę nadającą wewnętrzny kolor i inną powłokę nadającą rozpuszczalny kolor, przy czym tylko rozpuszczalna powłoka/kolor jest wymywana lub rozpuszczana po dodaniu wodnej cieczy.

W innej odmianie wynalazku zbożowa baza może zawierać więcej niż dwie powłoki. Przykładowo,

- pierwszą powł okę nadają c ą wewnę trzny, drugi kolor,

- drugą powłokę zapobiegającą wymywaniu/rozpuszczaniu pierwszej powłoki, i

- trzecią powł okę nadają c ą pierwszy, rozpuszczalny kolor, który jest zmywany po dodaniu wodnej cieczy.

Pożądany efekt można także osiągnąć wybierając lub modyfikując podstawowy materiał powłoki nadającej dany kolor, który jest łatwo rozpuszczalny w wodnej cieczy, np. mleku, po naniesieniu na produkt zbożowy. Rozwiązanie takie pozwoli na uniknięcie konieczności stosowania ochronnej wewnętrznej powłoki. Przykładowo może to być powłoka, która tylko słabo przylega do płatków śniadaniowych i dzięki temu jest łatwo wymywana po dodaniu, np. mleka.

Dla realizacji wynalazku najpierw można przygotować odpowiedni produkt zbożowy lub nabyć go komercyjnie. W zasadzie przydatny jest dowolny produkt zbożowy, który nadaje się do stosowania w charakterze płatków śniadaniowych. Podobnie, wykorzystać można dowolną przekąskę, przygotowywaną przez dodanie mleka lub soku.

Zbożami mogą być pszenica, kukurydza, jęczmień, owies, ryż, proso i inne. Do przykładów przydatnych zbożowych baz należą chrupki, płatki, ziarna dmuchane (w piecu lub z działa), wytłaczane, gotowane-wytłaczane i/lub zboża wytłaczane-gotowane-spulchniane. Stąd też zbożowe bazy obejmują, np. chrupki ryżowe lub kukurydziane, dmuchany ryż lub owies, dowolny rodzaj płatków, ziarna prażone lub prasowane i łuszczone, ziarna opiekane i tym podobnie.

Specjalista ma wiedzę na temat tego, jak można otrzymać różne zbożowe bazy, jak np. płatki, chrupki oraz inne wytłaczane ziarna. W książce Breakfast Cereals and how they are made, wydanej przez Fast and Caldwell, drugie wydanie 2000, opublikowanej przez American Association of Cereal Chemists, Inc. St. Paul, USA, można znaleźć opis wytwarzania wszystkich podstawowych płatków śniadaniowych. Poniżej podano liczne dokumenty patentowe ujawniające różne rodzaje zbożowych baz.

Przydatne zbożowe bazy mogą mieć dowolną postać. Duży wybór kształtów można uzyskać, np. dla ziaren gotowanych-wytłaczanych-spulchnianych, kiedy kształt matrycy w mniejszym lub większym stopniu określa końcowy kształt zbożowej bazy. Zgodnie z tym można, np. otrzymać zbożowe bazy w postaci kulek, kostek, pierścieni, gwiazdek, zwierząt, przedmiotów, liter.

Korzystnie zbożowa baza zawiera, w procentach wagowych, przynajmniej 40%, korzystniej przynajmniej 50%, jeszcze korzystniej przynajmniej 60%, 70% lub 80% mąki ryżowej. Przykładowo zbożowa baza zawiera 60-75% mąki ryżowej. Przy wyborze mąki ryżowej w charakterze zasadniczego składnika zbożowej bazy, uzyskuje się zasadniczo białą lub jasną zbożową podstawę. Daje to taką możliwość, iż pierwszy kolor zbożowej bazy, ukazujący się konsumentowi po zmyciu zewnętrznej powłoki po dodaniu wodnej cieczy, będzie biały.

Inną zaletą mąki ryżowej stosowanej w charakterze głównego składnika zbożowej bazy jest to, że może być z łatwością zabarwiona barwnikami spożywczymi nadającymi szczególny wewnętrzny kolor, zależnie od potrzeb. Przykładowo, dzięki dodaniu barwnika w odpowiednim momencie w trakcie procesu wytwarzania zbożowej bazy, można uzyskać kolor niebieski, czerwony, pomarańczowy, żółty lub zielony. Dodając proszek kakao (3-10% wagowych) do suchej mieszanki, można otrzymać wytłaczaną zbożową bazę o brązowym wewnętrznym kolorze.

Barwniki można dodawać do mieszanki przed wytłaczaniem. Można dodawać dowolne barwniki spożywcze, które przetrwają warunki wytłaczania-gotowania, lub inny sposób wytwarzania zbożowej bazy. Przykładowe barwniki spożywcze odpowiednie dla procesu wytłaczania to annato, karmel, wyciąg papryki, a także kurkuma. Przepisy prawne obowiązujące w różnych krajach pozwalają na stosowanie większej lub mniejszej liczby barwników w produktach wytwarzanych w procesie wytłaczania z gotowaniem.

Korzystnie zbożową bazę może stanowić wytłaczane z gotowaniem zboże zawierające mąkę ryżową. Tego rodzaju zbożową bazę można otrzymać np. przez zmieszanie suchych składników, w procentach wagowych: 90-99% m ą ki zboż owej, okoł o 1% soli i okoł o 0,5% dodatków wspomagających, uzupełniając do 100% suchej mieszanki. Można także ewentualnie dodać sacharozę w ilości

1,5-20%, korzystnie 2-15%, jeszcze korzystniej 3-9%. Mąka zbożowa może zawierać przynajmniej 40%

PL 211 389 B1 i do 100% mąki ryżowej. Korzystnie, zawiera ona przynajmniej 60%, jeszcze korzystniej przynajmniej

80% mąki ryżowej, przy czym większa ilość mąki ryżowej nadaje wytłaczanej zbożowej bazie jaśniejszą biel.

Z suchą mieszanką moż na zmieszać od około 2 do około 7% oleju i od około 10 do około 15% wody, licząc względem całkowitej masy suchej mieszanki, przed wprowadzeniem gotowej mieszanki do wytłaczarki. Gotowa mieszanka może zawierać wodę w ilości od około 10 do około 15%, korzystnie od około 11 do około 13%.

Można stosować dowolną przydatną wytłaczarkę, np. dwuślimakową wytłaczarkę typu BC-72 Clextral o średnicy ślimaka 88 mm i długości ślimaka 1200 mm.

Wytłaczanie z gotowaniem można prowadzić w temperaturze 100-200°C, pod ciśnieniem

2-20-MPa (20-200 bar), z dwoma współpracującymi ślimakami obracającymi się np. z prędkościami 200-400 obr/min, korzystnie 240-370 obr/min. Następnie ugotowaną termoplastyczną masę można wytłaczać przez matrycę mającą 1-50, np. sześć okrągłych otworów wylotowych, lub dysz, o średnicy około 0,5-4,0, korzystnie 1-3,5 mm. Termoplastyczna masa może być np. wytłaczana bezpośrednio do otaczającego powietrza i bezpośrednio cięta nożem obracającym się w sąsiedztwie otworu wylotowego z prędkością 2500-6000 obr/min, np. 5000-5300 obr/min.

Parametry procesu wytłaczania, matrycy i cięcia mogą być modyfikowane, co powoduje zmiany właściwości np. tekstury, kształtu i tak dalej, wytłaczanej zbożowej bazy. Innymi słowy, do otrzymania wytłaczanej zbożowej bazy zawierającej mąkę ryżową można stosować dowolną wytłaczarkę, matrycę lub urządzenie tnące.

Jeżeli wytłaczana zbożowa baza ma mieć kolor inny niż biały, to można do suchej mieszanki dodać barwniki nadające się do wytłaczania, przed doprowadzeniem gotowej mieszanki do wytłaczarki. W ten sposób można otrzymać czerwone, zielone, niebieskie, pomarańczowe, brązowe zabarwienie wytłaczanych zbożowych baz. Prawidłowa ilość barwnika dodana do suchej mieszanki zależy od siły barwiącej barwnika. Zazwyczaj wystarczają bardzo małe ilości (poniżej 5%, korzystnie poniżej 2% wagowych), ale może powstać konieczność ustalania ilości w trakcie rutynowych eksperymentów dla każdego barwnika.

Wytłaczana zbożowa baza może mieć dowolny kształt możliwy do uzyskania w procesie wytłaczania, np. w najprostszym przypadku kulek. Także można otrzymywać bardziej złożone i trzywymiarowe kształty, np. stosując matrycę wytłaczającą i sposób z publikacji patentowej EP-A-0898890. Przykłady produktów zbożowych ogólnie w kształcie stykających się kulek ujawniono w EP 1051 922 A1, w kształcie (i kolorze) kwiatu lub maliny ujawniono w WO 9849902, zaś w EP 0898890 A1 opisano produkt zbożowy o różnych kształtach otoczonych pierścieniem, który był współwytłaczany. Wszystkie takie produkty zbożowe, a nawet więcej, można wybrać do realizacji wynalazku.

Przed powlekaniem zbożowej bazy wewnętrzną powłoką i zewnętrzną powłoką, korzystnie suszy się ją do zawartości wilgoci (w % wagowych) nie większej niż 7%, korzystnie od 1 do 5%, a korzystniej od 1 do 4%, jeśli jest to konieczne.

Zewnętrzna powłoka nadająca drugi kolor może zawierać dowolny materiał lub mieszankę składników przydatnych do nadania specyficznego koloru i wymywaną lub rozpuszczaną po dodaniu wodnej cieczy.

Jeżeli istnieje potrzeba stosowania naturalnych składników, to zewnętrzna powłoka może zawierać np. proszek kakaowy dla nadania drugiego koloru, który jest brązowy. W takim przypadku bardziej wyraźną zmianę koloru uzyska się gdy zbożową bazę najpierw powleka się ochronną wewnętrzną powłoką, gdyż w przeciwnym razie kakao przywierałoby do zbożowej bazy lub nawet wchodziło do jej wnętrza, a przez to zewnętrzna powłoka (kakao) może nie być całkowicie zmywana lub rozpuszczana.

Prostym, ale funkcjonalnym przykładem wewnętrznej powłoki chroniącej zewnętrzną powłokę przed przywieraniem do zbożowej bazy, jest powłoka na bazie syropu. Zgodnie z tym co podano, 60-80%, korzystnie 5-75% cukru oraz 20-40%, korzystnie 25-35% wody miesza się dla wytworzenia syropu. Ewentualnie do syropu można dodawać inne składniki poprawiające właściwości powłoki, lub środki zapachowe. Przykładowo, do syropu dodać można do 12%, korzystnie do 8% węglanu wapnia i do 6%, korzystnie do 4% waniliny. Te dwa ostatnie składniki poprawiają odżywcze i organoleptyczne właściwości końcowego produktu. Mogą one być zastąpione lub uzupełnione dowolnym innym składnikiem modyfikującym smak, teksturę lub właściwości odżywcze produktu. Następnie, syrop można natryskiwać z użyciem dysz natryskujących w obracającym się nieprzerwanie bębnie lub oblekarce, na zbożową bazę dla wytworzenia wewnętrznej powłoki.

PL 211 389 B1

Można stosować dowolny cukier, np. sacharozę, dekstrozę, fruktozę, cukier inwertowany, glukozę, w postaci syropu lub w innej postaci. Powłoki na bazie cukru są bardzo odpowiednie, ale można przewidzieć ochronną powłokę na bazie innych składników. W charakterze funkcjonalnego ekwiwalentu można stosować dowolny składnik spożywczy, o ile tworzy on wystarczającą ochronną powłokę zapobiegającą przywieraniu kolorowej zewnętrznej powłoki do zbożowej bazy.

Stosunek wagowy zbożowej bazy do syropu wewnętrznej powłoki zależy od powierzchni zbożowej bazy i może być dobrany tak aby cała powierzchnia zbożowej bazy została pokryta w wystarczającym stopniu. Jeżeli zbożowa baza ma postać kulek, to stosunek wagowy zbożowej bazy do syropu wewnętrznej powłoki może być od 1/1 do 3/1 (np. 50:50 do około 70:30).

Po nałożeniu pierwszej powłoki konieczny będzie ogólnie biorąc etap suszenia, dla uzyskania powlekanej wytłaczanej zbożowej bazy o zawartości wody nie większej niż 12%, korzystnie nie więcej niż 8%, np. około 2-4%. Można, np. zastosować dowolną komercyjnie dostępną suszarkę taśmową.

Zaletą ochronnej wewnętrznej powłoki na bazie cukru jest to, że jest ona przeźroczysta lub biała. Można rozważyć dodanie do syropu barwników spożywczych, gdyż pierwsza powłoka nadaje zbożowej bazie pierwszy kolor.

Zgodnie z tym, co podano powyżej, zewnętrzna powłoka może zawierać proszek kakao, nadając drugi kolor, który jest brązowy. Zewnętrzna powłoka może zawierać np. 50-70%, korzystnie 55-65% cukru, 5-20%, korzystnie 10-15% proszku kakao, 5-20%, korzystnie 7-15% dekstrozy, do 3% karmelizowanego syropu cukrowego, do 1% waniliny oraz 10-20% wody. Składniki mogą być mieszane i nanoszone np. z użyciem natryskujących dysz w obracającym się nieprzerwanie bębnie lub oblekarce porcjowej. Jednak można stosować dowolne odpowiednie urządzenie znane specjalistom.

Ponownie stosunek wagowy zbożowej bazy (zawierającej wewnętrzną powłokę) do syropu zewnętrznej powłoki zależy od powierzchni zbożowej bazy i może być dobrany tak aby cała powierzchnia zbożowej bazy była w wystarczającym stopniu pokryta zewnętrzną powłoką. Jeżeli zbożowa baza ma postać sferycznych kulek i stosuje się opisany wyżej syrop zawierający proszek kakao, to stosunek wagowy zbożowej bazy do syropu zewnętrznej powłoki może być, np. w zakresie od 1/1 do 3/1.

Dla uzyskania produktu stabilnego w czasie przechowywania po naniesieniu zewnętrznej powłoki może być konieczne stosowanie dalszego suszenia. Ma to zwykle miejsce, np. w przypadku płatków śniadaniowych. Dlatego zbożową bazę zawierającą wewnętrzną powłokę i zewnętrzną powłokę, można suszyć do zawartości wody nie większej niż 5%, korzystnie nie większej niż 3%.

Produkt zbożowy według wynalazku można pakować w takim stanie w jakim jest, lub można go zmieszać z innymi produktami zbożowymi. Przykładowo, można wytworzyć produkt zbożowy w postaci płatków śniadaniowych razem z innymi płatkami śniadaniowymi, tj. mieszankę różnych płatków śniadaniowych zawierającą produkt zbożowy według wynalazku.

Przykładowo można oferować konsumentowi płatki śniadaniowe zawierające produkt zbożowy według wynalazku, zmieszany z produktem zbożowym o identycznym kształcie, wielkości i barwie, co produkt zbożowy według wynalazku, ale nie zmieniającym/nie tracącym koloru po dodaniu wody. Dzięki temu uzyskuje się szczególny efekt wizualny.

Przykładowo można otrzymać wytłaczany produkt zbożowy o barwie kakaowej/czekoladowej, nie zmieniający/nie tracący koloru, przez wytłaczanie z gotowaniem surowców zbożowych, zgodnie z tym co opisano powyż ej (zawierają cy np. mą k ę ryżową i/lub kukurydzianą i/lub mą ki z innych zbóż), gdzie proszek kakao (3-10%, korzystnie 2-7%, jeszcze korzystniej 3-5%) dodaje się do mieszanki przed wytłaczaniem z gotowaniem, wtedy wytłaczany produkt ma brązową barwę kakao lub czekolady, która nie może być zmyta po dodaniu wodnej cieczy, jak np. mleko.

Wytłaczany produkt można zmieszać i pakować z produktem zbożowym według wynalazku w dowolnych ilościach dla wytworzenia płatków śniadaniowych według wynalazku. Przykładowo, płatki śniadaniowe mogą zawierać dwa rodzaje produktów zbożowych w stosunku od 1:9 do 9:1. Przykładowo ilość produktu zbożowego w zapakowanych płatkach śniadaniowych, podana w procentach wagowych, wynosi 5-50%, korzystnie 10-40%, jeszcze korzystniej 15-30%.

Poniżej podano przykłady wyłącznie w celu zilustrowania i w żadnym razie nie stanowią ograniczenia przedmiotu wynalazku. Wartości procentowe i części podane są w stosunku wagowym chyba, że podano inaczej.

P r z y k ł a d 1: Przygotowanie białej zbożowej bazy otrzymanej przez wytłaczanie z gotowaniem

W celu wytworzenia zbożowej bazy przygotowano mieszankę o składzie (w częściach, z wyjątkiem dodanej wody):

PL 211 389 B1

	W częściach	W % wagowo wszystkich składników (także cieczy)
Mąka ryżowa	92,7	79,2
Cukier	5	4,3
Węglan wapnia	1	0,8
Sól	0,8	0,7
Dodatek wspomagający obróbkę	0,5	0,4
Olej	5	4,3
Woda	12	10,3
Suma	117	100

Dla przygotowania mieszanki proszki zmieszano w mikserze Prodima S.A. dla utworzenia suchej mieszanki. Następnie w wytłaczarce wymieszano razem: suchą mieszankę, olej i wodę. Otrzymana mieszanka była produktem gotowanym-wytłaczanym-spulchnianym w dwuślimakowej wytłaczarce BC-72 Clextral o średnicy ślimaków 88 mm i długości ślimaków 1200 mm.

Wytłaczanie z gotowaniem prowadzono w temperaturze 155°C pod ciśnieniem 12 MPa (120 barów). Oba współpracujące ślimaki obracały się z szybkością 320 obr/min. Tak otrzymaną gotowaną termoplastyczną masę wytłaczano przez matrycę o sześciu okrągłych otworach wylotowych lub dyszach o średnicach około 2,8 mm.

Termoplastyczną masę wytłaczano do powietrza atmosferycznego i natychmiast cięto czteroostrzową głowicą nożową obracającą się w sąsiedztwie otworu wylotowego z prędkością 5200 obr/min.

Po cięciu otrzymane okrągłe kulki spulchniano, dzięki czemu miały średnice około 10 mm. Miały zawartość wody około 5% i ciężarem właściwym około 105 g/l.

Podstawowy produkt następnie wysuszono w gorącym powietrzu we fluidyzacyjnej suszarce do zawartości wody 2,5%. Zbożowa baza miała kolor biały.

P r z y k ł a d 2: Powlekanie zbożowej bazy wewnę trzną powłoką służącą do ochrony i zewnętrzną powłoką nadającą kolor.

Produkt z Przykładu 1 pokryto wewnętrzną i zewnętrzną powłoką. Przygotowano zawiesinę powłoki o składzie (% wagowo):

Sacharoza 70

Węglan wapnia 2,0

Wanilina 0,1

Dodano wodę do 100% wagowych (całkowita zawartość substancji stałej około 70% wagowych).

Dla przygotowania zawiesiny składniki zmieszano w zbiorniku z płaszczem grzewczym, podgrzewając jednocześnie do temperatury około 80°C.

Zawiesinę nanoszono w bębnie powlekającym o średnicy 70 cm i długości 150 cm, stosując 5 dysz natryskują cych w stanie rozgrzanym, z szybkoś cią 235 kg/godz. dla bazy i 87,5 kg/godz. dla zawiesiny.

Następnie świeżo powleczony produkt suszono gorącym powietrzem na suszarce taśmowej (dwutaśmowa suszarka Comessa) do resztkowej zawartości wody w przybliżeniu 3%.

Przygotowano zawiesinę drugiej powłoki o składzie (% wagowych):

Sacharoza 61

Proszek kakao 12,5

Dekstroza 9

Karmelizowany syrop 1

Wanilina 0,2

PL 211 389 B1

Dodano wodę, do całkowitej zawartości substancji stałej około 80% wagowych.

Dla przygotowania zawiesiny składniki wymieszano w zbiorniku z płaszczem grzewczym podgrzewając do temperatury około 80°C.

Zawiesinę nanoszono w bębnie o średnicy 70 cm i długości 150 cm, stosowano 5 dysz, wciąż w stanie rozgrzanym, z szybkoś cią 200 kg/godz. dla bazy i 80 kg/godz. dla zawiesiny.

Świeżo powleczony produkt wysuszono gorącym powietrzem na suszarce taśmowej do resztkowej zawartości wody 2,2%.

Powleczony produkt miał ciężar właściwy około 180 g/l. Produkt miał kształt okrągły, ciemnobrązowy wygląd i chrupką teksturę.

Sumarycznie produkt miał następujący skład w g/100 g
Białko	4,3
Przyswajalne węglowodany	84,7
Tłuszcz	5,1
Włókna dietetyczne	1,5
Popiół	2,2
Woda	2,2
Po dodaniu wodnej cieczy do produktu, zewnętrzna powłoka o barwie kakao z łatwością ulegnie

całkowitemu rozpuszczeniu w wodnej cieczy i widoczny stanie się biały kolor pierwotnej zbożowej bazy (Przykład 1).

Claims (9)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Produkt zbożowy, znamienny tym, że zmienia lub traci kolor po dodaniu wodnej cieczy, przy czym produkt zawiera:

   a/ zbożową bazę w postaci sferycznych kulek;

   b/ co najmniej jedną zewnętrzną powłokę dostarczającą rozpuszczalnego koloru, który szybko lub łatwo rozpuszcza się w wodnej cieczy, i c/ wewnętrzną powłokę między zbożową bazą a co najmniej jedną zewnętrzną powłoką, wewnętrzna powłoka jest syropem cukrowym zawierającym 60-80% cukru i 20-40% wody, a stosunek wagowy zbożowej bazy do syropu wewnętrznej powłoki jest w zakresie 1:1 do 3:1.
2. 2. Produkt według zastrz. 1, znamienny tym, że zbożowa baza zawiera co najmniej 40% wagowych mąki ryżowej i/lub kukurydzianej.
3. 3. Produkt według zastrz. 1, znamienny tym, że zbożowa baza jest wytłaczanym produktem zbożowym.
4. 4. Produkt według zastrz. 1, znamienny tym, że zewnętrzna powłoka nadaje rozpuszczalny kolor, a wewnętrzna powłoka zapobiega przed bezpośrednim lub trwałym przywieraniem rozpuszczalnego koloru do zbożowej bazy.
5. 5. Produkt według zastrz. 1, znamienny tym, że zewnętrzną powłokę stanowi roztwór kakao cukier.
6. 6. Produkt według zastrz. 1, znamienny tym, że jest brązowy/kakaowy i zmienia kolor po dodaniu wodnej cieczy na biały lub płowy.
7. 7. Sposób wytwarzania produktu zbożowego, znamienny tym, że obejmuje etapy powlekania zbożowej bazy, która jest w postaci sferycznych kulek, wewnętrzną, ochronną powłoką, a wewnętrzna powłoka jest syropem cukrowym zawierającym 60-80% cukru i 20-40% wody a stosunek wagowy zbożowej bazy do syropu wewnętrznej powłoki jest w zakresie 1:1 do 3:1, suszenia powlekanych płatków śniadaniowych do uzyskania zawartości wody poniżej 10% wagowych, i powlekania powleczonych płatków śniadaniowych zewnętrzną powłoką, która jest szybko rozpuszczalna w wodnej cieczy.
8. 8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że zewnętrzną powłokę stanowi powłoka kakao/cukier.
9. 9. Płatki śniadaniowe zawierające przynajmniej dwa rodzaje produktów zbożowych, znamienne tym, że jeden rodzaj produktu zbożowego stanowi produkt zbożowy jak określony w dowolnym z zastrz. 1-6.