Przedmiotem wynalazku jest srodek ochrony ro¬ slin o dzialaniu roztoczo-, owado- i grzybobójczym do stosowania w rolnictwie. Srodek wedlug wyna¬ lazku przydatny jest do zwalczania roztocza, owa¬ dów i grzybów na zaatakowanych nimi winoros¬ lach, drzewach owocowych, warzywach, roslinach kwietnikowych i w uprawach polowych.Srodek wedlug wynalazku zawiera jako sub¬ stancje czynna jeden lub kilka nowych N-alkil/ /en/O-N-/10,0-diipodstawionych tiofoisiforylo/-N', N'- ^drijpadistawionych glieynoamidów o wzorze ogól¬ nym li, w którym Rj i R2 jednalkowe lub rózne oz¬ naczaja grupe alkilowa o 1—4 atomach wegla ewen¬ tualnie podstawiona jednym lub kilkoma atomami chlorowców, grupe alkenylowa o 2—6 atomach wegla, cykloalkilowa o 3—6 atomach wegla, feny¬ lowa lub nizsza grupe alkoksyalkilowa. R3 ozna¬ cza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla lub gru¬ pe alkenylowa o 2—6 atomach wegla, R4 i R5 jed¬ nakowe lub rózne oznaczaja atom wodoru, grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, alkenylowa o 2— 6 atomach wegla, cykloalkilowa o 3—6 atomach wegla, fenylowa, benzylowa, fenylowa podstawiona jedna lub kilkoma grujpami alkilowymi o 1—3 atomach wegla i/lub jednym lub kilkoma ato¬ mami chlorowców, nizsza grupe ailkdksyallikilowa, grupe o wzorze -/CH2/n-R6 w którym n jest rów¬ ne 0-^-3 a R6 oznacza 3—7 czlonowy nasycony lub nienasycony pierscien zawierajacy 1—3 heteroato¬ mów takich jak azot i/Lub tlen i/lub siarka badz 2 R4 i R5 wraz z przyleglym atomem azotu tworza grupe heksametylenoiminowa oraz co najmniej je¬ den nosnik. Srodek moze zawierac dwa nosniki, z których co najmniej jeden jest srodkiem poWierz- 5 chniowoczynnym.Wiadomo, ze w uprawach owocowych np. jablo¬ niach, wisniach, sliwach oraz w pewnych uprawa- wach warzywnych np. papryce, pomidorach, po¬ wazne szkody powoduje przedziorek (Tefcranychus 10 telarius) oraz rózne owady np. mszyce, gasienice, roslinozerne owady dwuskrzydle, mole. Wielkie szkody powodowane sa równiez przez rózne rodza¬ je grzybów np. przez szara plesn i maczniaka rze¬ komego. w Rosliny spryskuje sie zazwyczaj róznymi prepa¬ ratami przeciwko roztoczu. Szeroko znanymi i sta¬ sowanymi preparatami sa np. Omite 57E zawie¬ rajacy jako skladnik aktywny 57% preparatu [siar¬ czyn 2- /p-t^butylotfenoiio/cykloheksylo-2-propiny- 20 lu] opisanego w belgijskim opisie patentowym m 511234 i w niemieckim opisie patentowym nr 705037 lub preparat Rospin 25EC zawierajacy jako skladnik aktywny 2S°/o cMoropropylanu [estru izo¬ propylowego kwasu 4,4'dichlorobenzylowego] opi- 25 sanego w amerykanskich opisach patentowych nr 3272854 i nr_3463859. Omite moze byc stosowany do ochrony jablek zimowych, owoców pestkowych i winogron wylacznie po kwitnieniu w dawce 1— 2 litrów/ha, przeciw przedziorkowi w dawce 1— 30 1,5 litra/ha, przeciwko roztoczu (Polyphagotarso- 146 5973 146 597 4 nemus latus) na papryce w dawce 1,8—2 litrów/ /ha. Rospin jest skuteczny przeciwko ruchomym postaciom przedziorka w sadach i winnicach w igawce 2,5—4,5 litra/ha.Oba preparaty moga nisizczyc przedziorki, które sa odporne na zwiazki fosforawe typu estrowego, ze,.skutecznoscia 70—100"%.J^Wada ~tyeh preparatów jest to, ze musza byc stosowane w stosunkowo duzych dawkach i nde niszcza innych szkodników lub grzybów w sadach.Owady bedace szkodnikami owoców sadowni¬ czych i jagodowych, winorosli, warzyw i upraw polowych niszczone sa za pomoca pochodnych estrów kwasu fosforawego. Stosuje sie na przy¬ klad preparat Anthio 33EC zawierajacy jako sub¬ stancje aktywna 33 /N-metj^OnNKformyilo-karbamoilometyilo/-di)tiotfos(fo- ranu] opisanego w amerykanskich opisach paten¬ towych nr 3176 035 i nr 3 178 337 lub Phosphothion 50BC zawierajacy jako substancje aktywna 50% malathionu [0,0-d'irnetykHS-/1,2-dikarhoetoksy- etylo/-ditiofosforanu] opisanego w amerykanskim opisie patentowym nr 2 578 652. Oba preparaty sto¬ suje sie przeciw mszycom, gasienicom roslinozer¬ nym, owadom dwuskrzydlym i przedziorkom w dawce 2,8^3,2 litra/ha i 1,2—1,5 litra/ha, odpo¬ wiednio. Wada tych preparatów jest to, ze musza byc stosowane w stosunkowo wysokich dawkach, ze sa toksyczne dla pszczól i ryb, ze przedziorki sa na nie odporne i na przyklad pomidory i sli¬ wy nie moga byc traktowane tymi zwiazkami.Szara plesn, która jest szkodliwa dla róznych upraw moze byc z powodzeniem niszczona przez Sumilex 50WP zawierajacy jako substancje ak¬ tywna 50*/» - procymidonulN-ZS^-^diclhlorofenylo/- l^dinietylocykiqpropa.no^l^-'dikarboksyiniidu] opi¬ sanego w brytyjskim- opisie patentowym nr 1298 261 oraz amerykanskim opisie patentowym nr 3 903 090, w dawce 1,2—1,5 kg/ha.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze czesc nowych N-alki!/en/o-N-/0,OHdipodstawionych - tiofosforylo/ /-N',N'-ipodstewioinych glicynoamidów posiada znaczace dzialanie roztoczobójcze, podczas gdy in¬ ne posiadaja znaczna aktywnosc owabobójcza i grzybobójcza. Korzyscia stosowania zwiazków o wzorze 1 jest to, ze moga byc uzywane w wiek¬ szej liczbie upraw, ze sa skuteczne w zasadniczo -mniejszych dawkach, ze moga doskonale niszczyc przedziorki i inne szkodliwe owady np. pluskwia¬ ki, owady dwuskrzydle, moOe, odporne na zwliazki kwasu fosforawego typu estrów, a ponadto wyka¬ zuja doskonale dzialanie przeciwgrzybowe.Srodek wedfliug wynalazku o dzialaniu roztoczo-, owado- i/lub grzybobójczym zawiera zwiazek o wzorze 1 zdefiniowany powyzej, w polaczeniu z co najmniej jednym nosnikiem, sposób sporzadzania tego srodka polega na zmieszaniu zwiazku o wzo¬ rze 1, zdefiniowanego,, powyzej, z co najmniej jed¬ nym nosnikiem. Srodek wedjue wynalazku zawie¬ ra jeden lub kilka zwiazków o wzorze 1 w ilosci 5—9610/* wagowych.Nosnikiem w srodku wedlug wynalazku moze byc dowolny material, który zmieszany z substan¬ cja aktywna ulatwia stosowanie preparatu w traktowanych miejscach, którymi moga byc na przyklad rosliny, nasiona lub gleba, lub ulatwia magazynowanie, transport i manipulowanie. Nos¬ nik moze byc staly lub ciekly w tym moze byc substancja normalnie gazowa, ale sprezona do po¬ staci cieklej oraz moze byc dowolnym nosnikiem normalnie stosowanym w preparatach szkodniko- bójczych i grzybobójczych.Odpowiednimi stalymi nosnikami sa krzemia¬ ny syntetyczne, ziemia okrzemkowa, talk.Odpowiednimi cieklymi nosnikami sa ewentual¬ nie chlorowane weglowodory, weglowodory aro¬ matyczne, dimetyloformamid.Preparaty dla rolnictwa czesto sa sporzadzane i transportowane w postaci koncentratów, które na¬ stepnie uzytkownik rozciencza przed uzyciem.Obecnosc niewielkiej ilosci nosnika takiego jak srodek, powierzchniowp-czynny ulatwia ten pro¬ ces.Srodkiem powierzchniowo-czynnym . moze byc srodek emulgujacy, dyspergujacy lub zwilzajacy, niejonowy luj? jonowy.Srodek wedlug wynalazku moze byc sporzadzo¬ ny w postaci proszków zawiesinowych, pylów, granulek, roztworów, koncentratów do emulgowa¬ nia, emulsji, zawiesin, koncentratów zawiesino¬ wych. Korzystne sa koncentraty do emulgowania, proszki zawiesinowe i pyly.Ponizsze przyklady wyjasniaja blizej wynalazek nie ograniczajac jego zakresu..Przyklad I. Koncentrat do emulgowania (10EC) , Do kolby okraglodennej wyposazonej w mie¬ szadlo zaladowano 10 czesci wagowych N-etylo-N-/ /lOjO-idietylotiofosfonyloiZ-N-etylo-N^enyloglicynoa- midu, 60 czesci wagowych ksylenu, 22 czesci wago¬ we dime/tyloformamidiu, 5 czesci wagowych eteru o- ktylofenoiilopoiligl,iikoLowego (Teinisdkfix AS) oraz 3 czesci wagowe eteru nonyllotfenoiopoliglikoiowego i(Teinsiofix IS). Roztwór mieszano az stal sie kia- - równy, zhomogenizowany, po czym przesaczono, o- trzymano preparat zawierajacy 10»/o skladnika ak¬ tywnego.Trwalosc emulsji (w wodzie o °dH 19,2 w steze¬ niu 1%) jest trwala po 2 godzinach. Po 24 godzi¬ nach pojawila sie odwrócona sedymentacja.Przyklad II. Koncentrat do emulgowania (80 EC) 50 Do wyposazenia wedlug przykladu I zaladowa¬ no 50 czesci wagowych N-etylo-N-/0,0-dietylotio- fosforylo/-N' ,N'-dialkiloglicynoaimidu jako sub¬ stancji aktywnej, 12 czesci wagowych dichlorome¬ tanu, 4 czesci wagowe eteru oktylofenoiopoligliko- 55 wego (Tensiof ix AS) i 4 czesci wagowe eteru nonylofe- "nolopoliglikolowego (Tensiofix IS) i postepowano dalej tak jak w przykladzie I. Otrzymano prepa¬ rat EC o zawartosci skladnika aktywnego 80°/ Trwalosc emulsji /w wodzie o °dH 19,2 i ste- «o zeniu l10/*/ po 2 godzinach: trwala po 24 godzinach: odwrócona sedymentacja.Przyklad III. Koncentrat do emulgowania /50EC7 Do wyposazenia wedlug przykladu I zaladowa- 65 no 80 czesci wagowych N-etyloJN-/0O-dietylotio- 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60146 597 fosforylo/-N',N'-di^npropyloglicynoamidu jako skladnika aktywnego, 42 czesci wagowych ksylenu, 5,6 czesci wagowych eteru alkilofenolo poligliko- lowego /(Emulsogen IP-400/ oraz 2,4 czesci wago¬ we eteru arylofenolopoliglikolowego /Emuilsogen EC-400/ i postepowano dalej tak jak w przykla¬ dzie I. Otrzymano preparat EC o zawartosci sklad¬ nika aktywnego 50%.Trwalosc emulsji: /w wodzie o °dH 19,2 i ste¬ zeniu 1%/ po 2 godzinach: trwala po 24 godzinach: minimalna sedymentacja odwró¬ cona Przyklad IV. Proszek do rozpylania /GD/ W mieszarce na 20 czesci wagowych syntetycz¬ nego krzemianu jako nosnika o wielkosci ziaren <40 /u /Zeolex 444/ rozpylono 5 czesci wagowych N-allilo-N- /0,Q-di-izopropylotiofosforylo/^N'-allilo- glicyhoamidu jako skladnika aktywnego. Nastep¬ nie dodano 55 czesci wagowych zmielonego dolomi¬ tu i 20 czesci wagowych zmielonego talku, i mie¬ szanine proszków zhomogenizowano- Otrzymano proszek do rozpylania o zawartosci skladnika ak¬ tywnego 5%. Pozostalosc na sicie DIN 100 wyno¬ sila 1,2%.Przyklad V. Proszek do rozpylania /10D/ W mieszarce, podczas mieszania na 20 czesci wagowych syntetycznego krzemianu jako nosnika o duzej powierzchni wlasciwej /Wessalon S/ roz¬ pylono 10 czesci wagowych N-metylo-N-/0,0^dliety- lo-tiofosforyloy-N^-di-n-propyloglicynoamidu ja¬ ko skladnika aktywnego. Nastepnie dodano 50 cze¬ sci wagowych zmielonej ziemi okrzemkowej i 20 czesci zmielonego talku, po czym mieszanine prosz¬ ków zhomogenizowano. Otrzymano proszek do roz¬ pylania o zawartosci 10% skladnika aktywnego.Pozostalosc na sicie 100 DIN wynosila 0,96%.Przyklad VI. Proszek zawiesinowy /25WP/ W mieszarce podczas mieszania,na 25 czesci wa¬ gowych syntetycznego krzemianu jako nosnika, ma¬ jacego duza powienzcihinie wlasciwa, rozpylono 25 czesci wagowych N-allilo-N-/J0,0-dietylotiofosforylo/ /-N'-alliloglicynoamidu jako skladnika aktywne¬ go. 37 czesci wagowych ziemi okrzemkowej zhomo¬ genizowano z 2 czesciami wagowymi soli sodowej alifatycznego kwasu sulfonowego- /Netzer IS/ jako srodka zwilzajacego, po czym mieszanine pylista mialko zmielono w mlynie Alpine 100 LN typu Ultraplex. Otrzymana w ten sposób, zmielona mie¬ szanine, zhomogenizowano z poprzednio przygoto¬ wana zhomogenizowana mieszanina zaabsorbowa¬ nego skladnika aktywnego. Otrzymano proszek za¬ wiesinowy o zawartosci skladnika aktywnego 25%.Zdolnosc flotacji: /w stezeniu 1% w wodzie o °dH 19,2 po 3b minutach/: 82,7%.Przyklad VII. Proszek zawiesinowy /50WP/ W mieszarce, na 45 czesci wagowych syntetycz¬ nego krzemianu jako nosnika o duzej powierzchni wlasciwej /Wessalon 50/! rozpylono 50 ,czesci wago¬ wych N-allilo-N-/0,0-dietylo-tiafasforylo/-N',N'-di- -n-propyloglicynoamidu jako skladnika aktywnego.Nastepnie dodano 2 czesci wagowe soli sodowej oleinowo-metylotauryriowej jako srodka zwilzaja- 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 cego /Arkopon T7 i 3 czesci wagowe kondensatu krezolowo-formaldehydowego jako srodka dysper¬ gujacego /Dispergmittel 1494/ i mieszanine zho¬ mogenizowano w mieszarce. Otrzymano kompozy¬ cje proszku zawiesinowego o zawartosci skladnika aktywnego 50%.Zdolnosc flotacji /w stezeniu 1% w wodzie o °dH 19,2 po 30 minutach/i 84,2%.Przyklad VIII. Koncentrat do emulgowania o konsystencji majonezu /5 ME/ 73 czesci wagowe olejai wazelinowego i 5 czesci wagowych N-etylo^N- [0,0di/chloroetylo/-tiofosfory- lo]-N/,N'^di-nHpropyloglicynoamidu jako skladnika aktywnego zhomogenizowano przez mieszanie.W 20 czesciach wagowych wody rozpuszczono 2 czesci wagowe eteru otrzymanego z alkohoiki tlusz¬ czowego i poliglikolu, jako emulgatora /Cemopol X-080/ i bardzo powoli, w warunkach intensyw¬ nego mieszania wkroplono skladnik aktywny roz¬ cienczony olejem. Otrzymano koncentrat typu ma¬ jonezu o zawartosci skladnika aktywnego 5%, któ¬ ry mozna rozcienczac woda.Gejstosc: 0,942 g/ml.Skutecznosc srodków wedlug wynalazku zawie¬ rajacych glicynoamidy i wzorze 1 porównano z do¬ stepnymi w handlu preparatami roztoczobójczymi /Omite 57E, Rospin 25BC/I, owadobójczymi /An- thic 33EC, Phosphothion 50EC/ oraz grzybobójczy¬ mi /Sumilex 50WP/, w róznych uprawach i prze¬ ciw róznym szkodliwym owadom, roztoczu i grzy¬ bom. Stwierdzono, ze nowe glicynoamidy moga byc z powodzeniem stosowane dla wszystkich tych trzech celów, a icli skutecznosc jest taka sama jak produktów handlowych. Ponadto w kilku przy¬ padkach ich skutecznosc byla wieksza niz pro¬ duktów handlowych.Przyklad A. Dzialanie roztoczobójcze przeciw przedziorkowi /Tetranychus urticae/ ' Rosliny fasoli zainfekowane przedziorkiem pobu¬ dzono do uschniecia i w sasiedztwie usychajacych roslin umieszczono swieze rosliny fasoli. Zdolne do zycia roztocza przenioslo sie na swieza fasole w ciagu jednego dnia. Roztocze to wykorzystano w testach.Infekcja: Z 4-tygodniowej fasoli odcieto piaty i szósty lisc o krótkim ogonku, po czym na spodniej powierzchni liscia otoczono kwadrat 4X4 cm paskiem przylepca z dodatkiem masci. Na wydzie¬ lona powierzchnie liscia (nalozono 40^50 przedzior- ków ze swiezo zainfekowanych roslin fasoli.Przeprowadzenie próby: szalki Petriego q sred¬ nicy 10 cm wylozono krazkiem sztucznej bawelny i nasycono woda.Rozpylanie: Kompozycje rozcienczono do stezenia skladnika aktywnego 0,5% i 0,1% i spryskano li¬ scie tymi roztworami czterokrotnie.Rozpylanie prowadzono za pomoca rozpylacza laboratoryjnego pracujacego na sprezonym powie¬ trzu. Traktowane liscie umieszczono natychmiast na wyzej wymienionych szalkach Petriego wylozo¬ nych zwilzona sztuczna bawelna.Ocena wyników: % smiertelnosci obliczono 48 godzin po traktowaniu. Brano równiez pod uwa-146 597 ge, jako korekte % smiertelnosci z próby kontrol¬ nej nie traktowanej.Czas traktowania: 14 luty 1983 Czas oceny: 16 luty 1983 Przecietna temperatura powietrza 20°C przy prze¬ cietnej wilgotnosci wzglednej 75% Wyniki: Przecietne wyniki z prób cztery-cztery podano w tablicy 2.Tablica 2 19 nr zwiazku 1 smiertelnosc w % w stezeniu w stezeniu 1000 ppm 5000 ppm 2 3 próba kontrolna 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 0 17 27 100 31 100 29 53 95 88 100 100 81 100 100 100 38 100 20 100 17 100 100 100 100 100 55 20 90 100 100 100 100 100 95 0 30 36 100 65 100 34 71 100 100 100 100 98 100 100 100 85 100 57 100 24 100 100 100 100 100 75 32 100 100 100 100 100 100 100 20 25 30 35 40 45 50 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 Rospin 25EC 60 100 100 100 50 92 95 100 87 33 50 73 100 100 98 90 100 100 97 62 80 100 85 95 100 100 83 100 100 100 70 98 100 100 91 70 80 100 100 100 100 95 100 100 100 93 98 100 97 100 100 100 Jak widac z danych podanych powyzej w tabli¬ cy 2, 43 z 59 pochodnych glicynoamidu jest tak samo skutecznych w obu dawkach jak szeroko znany i stosowany Rospin 2i5EC, 9 jest prawie tak samo skutecznych jak Rospin 25EC, natomiast tyl¬ ko 7 jest mniej skutecznych niz Rospin 25EC. Jed¬ nakze tych 7 zwiazków ma znaczna aktywnosc o- wadobójcza lub grzybobójcza /patrz przyklady F, G, H/, podczas gdy w preparacie porównawczym Rospin 25EC nie wykazuje takiego dzialania.Przyklad B. Dawka w ocenie dzialania roz- toczoibójczetgo.Prowadzono próbe wedlug przykladu A, ale roz¬ twory rozcienczono do 1000—25 ppm.Czas traktowania: 26 styczen 1984 Czas oceny: 28 styczen 1984 Przecietna temperatura powietrza wynosila 22°C a przecietna wilgotnosc w trakcie próby wynosila 75%.Wyniki: Numery badanych skladników aktyw¬ nych, stezenie rozpylanych roztworów i % smier¬ telnosci przedziorków podano w tablicy 3. Nume¬ ry zwiazków^ odpowiadaja numerom w tablicy 1.Tablica 3 % smiertelnosci JNl zwiazku 1 1000 ppm 2 500 ppm 3 150 125 ippm ppm' 4 5 100 ppm 6 50 ppm 7 25 ppm 8 3 13 14 100 100 100 100 100 100 100 98 100 100 98 100 100 96 100 96 95 100 92 94 96146 597 10 Tablica 3 c.d. 1 15 17 21 22 23 24 29 30 31 32 33 36 37 , 38 42 Rospin 25EC Omite 57E 2 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 3 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 4 100 100 100 98 100 96 99 98 100 96 98 100 100 100 97 100 100 5 100 100 99 96 . 93 94 97 95 100 93 96 96 100 100 95 _ 100 100 6 100 100 98 93 92 88 94 93 100 89 92 90 100 100 93 100 100 7 98 100 95 90 90 85 92 90 ilOO 86 90 85 100 100 90 96 15 8 98 100 71 85 90 70 90 88 98 75 87 80 100 100 90 68 12 Jak widac z danych zamieszczonych w powyz¬ szej tablicy, najnizsze skuteczne stezenie szeroko znanego i stosowanego preparatu Omite 57E, któ¬ re powoduje zniszczenie przedziorków w 100% wy¬ nosi 100 ppm, natomiast w stezeniu 50 i 25 ppm preparat jest nieskuteczny. W przeciwienstwie do tego zastosowanie zwiazków o wzorze 1 powoduje 70—100% smiertelnosc, nawet w tak niskich daw¬ kach. Dzialanie roztoczobójcze zwiazków stosowa¬ nych w srodku wedlug wynalazku jest takie samo lub lepsze niz szeroko znanego i stosowanego pre¬ paratu Rospin 25EC.Przyklad C. Dzialanie roztoczobójcze w upra¬ wach jabloni przeciw przedziorkowi /Panonychus uiimi KOH/.Próby prowadzono w sadzie jabloniowym z od¬ miana Jonathan zasadzona w 1963 r. na obszarze 6 X 4 m, w celu ustalenia skutecznosci przeciw roztoczu srodka wedlug wynalazku w uprawach jabloni.Próby powtórzono czterokrotnie. Traktowanie przeprowadzono 29 lipca 1983 w ilosci 1660 litrów/ /ha rozpylanego preparatu o stezeniu 0,1% lub 0,2%.W czasie traktowania temperatura wynosila 25°C, wilgotnosc 55%, sila wiatru 0°Ba zachmurzenie 0%. Oceny dokonane 1 sierpnia 1983. Ocene prze¬ prowadzono przez policzenie osobników, roztocza na kazdej dzialce na 5 X 20 lisciach majacych prawie taka sama powierzchnie. Skutecznosc obli¬ czono ze wzoru Hendersona-Tiltana /skutecznosc = = % smiertelnosci/: Ta • Cb % smiertelnosci = 100 • /l — /, Tb • Ca w którym Ta oznacza liczbe zywych osobników roztocza w czasie przeprowadzania oceny /po trak¬ towaniu /l, Tb — liczbe zywych osobników roztocza przed traktowaniem, Ca — liczbe zywych osobni¬ ków roztocza na nietraktowanych lisciach próby kontrolnej w czasie przeprowadzania oceny, Cb — 20 25 30 35 40 45 50 liczbe zywych osobników roztocza na nietraktowa¬ nych lisciach próby kontrolnej na poczatku pró¬ by.Srodki i wynik prób zestawiono w tablicy 4.Numer zwiazku odpowiada podanemu w tabli¬ cy 1.Tablica 4 65 Nr i dawka zwiazku 1 11. 35EC oprysk zeniu 0,1% 11. 35EC oprysk zeniu 0,2% 17. 35EC oprysk zeniu 0,1% 17. 35EC oprysk zeniu 0,2% 25. 35EC oprysk zeniu 0,1% 25. 35EC oprysk zeniu 0,2% 28. 35EC oprysk zeniu 0,1% 28. 35EC oprysk zeniu 0,2% 34. 35EC oprysk zeniu 0,1% 34. 35EC oprysk zeniu 0,2% 38. 35-EC oprysk zeniu 0,1% 38. 35EC oprysk zeniu 0,2% 40. 35EC oprysk zeniu 0,1% w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- w ste- Liczba : roztocza zywych osobników na lisciach 5 X 20 przed po traktowaniu 2 1106 -- 1234 1172 1093 1025 1086 1100 1027 1053 1108 1201 ."' . 1076 1098 3 699 242 70 45 646 195 69 46 47 — 649 174 642 smier¬ telnosc tyo 4 29,8 78,2 93,4 • . 95,4 30 80 93 95 95 100 40 82 35146 597 U 12 Tablica 4 c.d. 1 40. 3óEC oprysk w ste¬ zeniu 0,2% 41. 35EC oprysk w ste¬ zeniu 0,1% 42. 35EC oprysk w ste¬ zeniu 0,2% Anthio 33EC oprysk w stezeniu 0,2% Nietraktowana próba kontrolna 2 1113 1250 1236 1098 1131 3 150 34 — 225 1019 4 85 97 100 77,2 — Z danych przedstawionych w jasno wynika, ze zwiazki 11, 25, sze dzialanie roztoczobójcze w szeroko znanego i stosowanego 33EC w tym samym stezeniu, 17, 28, 34 i 41 wykazuja lepsze bójcze /ponad 93%/ w nizszych powyzszej tablicy 38 i 40 maja lep- stezeniu 0,2% od preparatu Anthio natomiast zwiazki dzialanie roztoczo- stezeniach. 10 15 20 Wyniki: Wyniki prób zestawiono w tablicy 5.Numery zwiazków odpowiadaja numerom poda¬ nym w tablicy 1.Z danych przedstawionych w tablicy wynika, ze pochodne glicynoamidów otrzymane sposobem we¬ dlug wynalazku wykazuja lepsze dzialanie rozto¬ czobójcze niz dobrze znany i szeroko stosowany preparat Anthio 33EC.Przyklad E. Dzialanie roztoczobójcze na mo¬ reli przeciw roztoczu Vasiates sp.Przeprowadzono podobna próbe do opisanej w przykladzie C, z tym, ze preperat zawierajacy ja¬ ko skladnik aktywny zwiazek o wzorze 1 nie byl rozpylany na drzewa, ale glebe wokól drzew pod¬ lewano roztworem srodka wg wynalazku. W ten sam sposób stosowano preparat Rospin 25EC.Próbe powtórzono czterokrotnie. Skladnik ak¬ tywny stosowano w róznych stezeniach Skutecz¬ nosc obliczano ze wzoru Abbota C — T skutecznosc % = ; • 100, Vi w którym C oznacza liczbe zywych osobników roz- Tablica 5 Nr zwiazku 17 19 24 28 32 33 43 Anthio 33EC Nietraktowana - próba kontrolna Liczba zywych osobników roztocza przed trakto¬ waniem 1190 1254 1097 1125 1086 1138, 1179 1160 1259 trzeciego dnia po traktowaniu 30 0 10 92 0 0 81 133 862 na lisciach 5X20 siódmego dnia po' traktowaniu " 26 0 0 63 0 0 49 111 i 880 Skutecznosc /%/ trzeciego dnia 96,3 100 100 88,3 100 100 90,0 83,2 ¦ — siódmego dnia 96,8 100 100 92,0 100 100 94,0 86,2 — Przyklad D. Dzialanie roztoczobójcze na sli¬ wach przeciw przedziorkowi.Przeprowadzono podobne doswiadczenie jak w przykladzie C na sliwach posadzonych w 1963 r. na obszarze 9 X 5 m, w celu oznaczenia skutecz- 50 nosci oprysku przeciw preedtzdorkowi srodkiem we¬ dlug wynalazku.Preparaty 35EC rozcienczono do zawartosci sklad¬ nika aktywnego 0,2%. Preparat Anthio rozpylano w dawce 890 litrów/ha. Traktowanie prowadzono 53 30 sierpnia 1983. Warunki pogodowe byly nastepu¬ jace: temperatura 21°C, wilgotnosc 61®/% sila wia¬ tru 0°B, zachmurzenie 0%.Ocene przeprowadzono 30 sierpnia /przed trak¬ towaniem/ 2 wrzesnia /trzeciego dnia po oprysku/ 60 i 6 wrzesnia /siódmego dnia po oprysku/l Ocene prowadzono przez policzenie zywych osobników roztocza na kazdej dzialce, na 5 X 20 lisciach o powierzchni zblizonej skutecznosc obliczano z rów¬ nania Hendesnsona-Tilltona. * .,.. ^ tocz* .na nietraktowanycih roslinach w czasie prze¬ prowadzania oceny, l — liczbe zywych osobników roztocza na traktowanych roslinach, w czasie prze¬ prowadzania oceny.Sposród zwiazków o wzorze i N-etylo-N-/0,0-die- tylotiofosforylo/-N^N'-di-n^propyloglicyno-amid /zwiazek nr 1.7/ stosowany byl w innych dawkach.Wyniki prób zestawiono w tablicy 6.Jak mozna- zobaczyc z danych zawartych w tabLicy, sanodek wedlug wynalazku wyka¬ zuje zasadniczo wyzsza aktywnosc roztoczobójcza, nawet w stezeniu 50 ppm niz dobrze znany i sze¬ roko stosowany preparat Rospin 25EC. Dana te równiez potwierdzaja, ze srodek wedlug wynalaz¬ ku posiada nie tylko doskonale dzialanie kontakto^ we, ale równiez doskonale dzialanie systemiczne.Przyklad F. Dzialanie owadobójcze przeciw owocówce sllJiwkóweczce.Dzialanie owadobójcze srodka wedlug wynalazku13 146 597 14 Nr zwiazku 17. 25EC 17. 25EC 17. 25EC Rospin 25EC Rospin 25EC N^etraktowana pró¬ ba kontrolna Tablica 6 Stezenie zwiazku . 50 ppm 100 ppm 500 ppm 50 ppm 100 ppm —¦ Infekcja P/o 5,4 0,4 0,4 13,6 1,8 31 Skutecz¬ nosc (°/a 82,6 98,7 98,7 56,1 94,2 — 24 24 23 25 22 56 67 65 45 55 0—1 0 0 0 0 0 20 0 0 0 Nr zwiazku 4. 35EC 11. 35EC 17. 35EC 18. 35EC 19. 35EC 20. 35EC 26. 35EC 27. 35EC 39. 35EC 40. 35EC 43. 35EC Anthio 33EC Ta Nietraktowana próba kontrolna bl i c a 7 Infekcja, Vc 0,8 3,0 1,5 2,4 1,4 1,0 0 2,1 0,5 1,2 0 2,7 16,2 Skutecznosc, °/o 95,0 81,5 90,7 85,1 91,4 93,8 100,0 88,3 96,5 92,8 100,0 83,3 — 10 badano na sliwach zasadzonych w 1963 r. na ob¬ szarze 8 X 4 m przeciw owocówce sliwkóweczce.Na kazdej dzialce byly 3 drzewa. Drzewa opryski¬ wano preparatem skladnika aktywnego o stezeniu 0,2% w ilosci 780 litrów/ha. Czas i warunki po¬ godowe byly nastepujace: Tempe- Wilgot- Sila Zachmu- Czas - ratura nosc Wiatru rzenie °C ty, B° M 1983 17 maj 8 czerwiec 6 lipiec ~ 27 lipiec 9 sierpien Na dzien traktowania wybrano dzien rojenia Czas oceny: 26 sierpien 1983 Skutecznosc srodka wedlug wynalazku obliczano ze wzoru Abbota.Wyniki. Badano zwiazki o podanych numerach i w podanym stezeniu. °/o infekcji sliw i % sku¬ tecznosci traktowania zestawiono w tablicy 7. Nu¬ mery zwiazków odpowiadaja numerom z tablicy 1. 20 25 30 35 40 Dane z tablicy wykazuja, ze w tej samej dawce- aktywne zwiazki srodka wedlug wynalazku maja lepsze dzialanie owadobójcze niz dobrze znany i szeroko stosowany preparat Anthio 33EC.Przyklad G. Dzialanie owadobójcze przeciw muchom i pluskwiakom.Dzialanie owadobójcze zwiazków aktywnych srod¬ ka wedlug wynalazku badano w warunkach labo¬ ratoryjnych przeciw muchom /INusca domestica/ i pluskwiakowi /Dysderous cyngutatus/.Zwiazki aktywne stosowane w stezeniu 0,1°/©. Na krazku szklanym o srednicy 85 mm rozpylono 0,2 ml^kompozycji. Jako próbe kontrolna stosowa¬ no Phosphothion 50EC.Po osuszeniu krazków szklanych umieszczono je na szalkach Petriego, a nastepnie do kazdej szalki wprowadzono badane owady, po 10 sztuk na kazda szalke. Smiertelnosc oznaczano w 24 godziny po rozpoczeciu próby. Przecietna temperatura powie¬ trza wynosila 20°C, zas przecietna wilgotnosc 75 Wyniki: Numery badanych skladników aktyw¬ nych i °/e smiertelnosci /wartosc przecietna obliczo¬ na na podstawie 4 prób/ zestawiono w tablicy 8.Numery zwiazków odpowiadaja numerom poda¬ nym w tablicy 1.Tablica 8 Smiertelnosc, °/o Nr zwiazku pluskwiaki muchy 2 26 8 100 11 35 16 100 17 40 26 100 27 30 34 100 35 90 41 60 43 100 45 Phosphothion 50EC 100 62 100 64 100 100 100 65 100 100 87 100 100 Jak wynika z danych zawartych w tablicy dzia¬ lanie owadobójcze zwiazków aktywnych srodka, 50 wedlug wynalazku jest podobne lub takie same jak szeroko stosowanego preparatu Phosphotion 50EC zastosowanego w takich samych warunkach.Przyklad H. Dzialania grzybobójcze.Dzialanie grzybobójcze srodka wedlug wynalaz- 55 ku badano w szklarni. Do badan uzyto nastepuja¬ ce grzyJpy i rosliny: Phytophtora infestans na pomidorach Botritis cynerea na fasoli staozkiowej Podosphera leucoticha na nasionach jablek 60 Uromyces appendiculatus na fasoli . Colletotrichum leguminosarum na ogórkach Erwinia caraptuvora na pokrajanych ziemniakach Erysiphe graminia na jeczmieniu jarym Doswiadczenie przeprowadzono 26 stycznia 1984 r. 65 Powyzsze rosliny zapobiegawczo traktowano146 597 15 srodkiem wedlug wynalazku zawierajacym 1000 ppm skladnika aktywnego a nastepnie zakazano je wy¬ zej wymienionymi grzybami. Dzialanie grzybobój¬ cze oceniono 5—9 dnia liczac od dnia zakazenia.Oceniano wedlug nastepujacej skali: 0 = 0—25% dzialania grzybobójczego 1 = 25—50°/o dzialania grzybobójczego 2 = 50^75% dzialania grzybobójczego 3 = 75—90% dzialania grzybobójczego 16 Przyklad I. Dzialanie roztoczobójcze na drze¬ wach przeciw przedziorkowi.Powtórzono próby wedlug przykladów C, F w sadzie zasadzonych w 1963 na gruszach, brzoskwi¬ niach i jabloniach, Jonathan. Polowe drzew spry¬ skano, a druga czesc zroszono srodkiem wedlug wynalazku o stezeniu 0,2% i 150 ppm odpowie¬ dnio.Skutecznosc obliczono ze wzoru Abbota Grzyb Phytophtora infestans Botritis cynerea Podosphera leucotricha Uromyces oppendiculatus Colletotriehum leguminosarum Erwinia caraptuvora Erysiphe graminis 4 25WP 0 4 4 2 0 2 3 7 5D 2 2 3 0 3 0 4 12 10D 0 2 4 2 2 1 4 Tabli c a 9 Dzialanie 17 50WP 1 3 3 4 3 2 3 21 50WP 2 3 3 3 4 1 3 grzybobój( 26 25WP 2 2 3 0 2 1 1 :ze 27 50WP • 0 4 3 3 0 1 2 135 80EC 1 2 2 2 3 1 2 39 80EC 0 2 2 1 2 0 0 Sumilex 50WP 0 4- 1 0 3 1 1 4 = 90—100% dzialania grzybobójczego Skale ustalono biorac pod uwage schniecie lisci, gnicie lisci, %. (pokrycia lisci grzybem i stosunek tworzonych wyniesien /thalluses/.Typ zastosowanego preparatu, numer zwiazku aktywnego i liczbe charakteryzujaca dzialanie grzy¬ bobójcze zestawiono w tablicy 9. Numery zwiaz¬ ków w tablicy 9 odpowiadaja numerom podanym w tablicy 1.Z danych zamieszczonych w tablicy & widac, ze srodek wedlug wynalazku wykazuje znaczace dzia¬ lanie grzybobójcze, w wiekszosci przypadków prze¬ kraczajace aktywnosc grzybobójcza znanego i sze¬ roko stosowanego preparatu Sumilex 50WP. 35 40 45 Stosowany srodek, o/0-infekcji i % skutecznosci ze¬ stawiono w tablicy 10.Jak wykazuja dane z tablicy 10 srodek wedlug wynalazku wykazuje znaczace dzialanie roztoczo- bójcze zarówno kontaktowe jak i systemiczne w przypadku wszystkich tych trzech rodzajów drzew owocowych.Przyklad J. Dzialanie roztoczobójcze przeciw roztoczu winorosli //Calepitriimerus vitii's/.Próby prowadzono na winogronach Oporto. Ro¬ sliny traktowano w czasie paczkowania /1(8 kwie¬ cien 1985/ i w stadium 2—6 liscia /9 maj 1985/.Srodek wedlug wynalazku stosowano na rosliny w 1000 l/ha wody w dawce 1,2 l/ha i 1,8 l/ha.Ner 17. 25. 29. 36. 42.Zwiazek stezenie 25EC 150 ppm 0,2% oprysk 25EC 150 ppm 0,2% oprysk 25EC 150 ppm 0,2% oprysk 25EC 150 ppm 0,2% oprysk 25EC 150 ppm 0,2% oprysk Tablica 10 Grusza infekcja % 0,4 0 0,5 0,3 0,5 0,1 0,3 0 0,6 0 skutecznosc „ % 97 100 92 96 90 99 98 100 95 100 Jablon infekcja % 0,4 0 1,0 0,8 0,9 0,4 0,4 0 0,7 0 skutecznosc 1% 98 100 93 95 94 98 97 100 93 100 Brzoskwinia infekcja % 0,4 0 1,4 0 1 0,6 0,5 0,7 0 0 0 skutecznosc % 98 100 91 100 95 96 94 100 100 10017 146 597 18 Jako porównawczy preparat zastosowano Plictran 25WP zawierajacy 25(0/a cyheksatyny [tricyklohek- sylo-wodorotlenek cyny/1V7] w dawce 1,8 feg/lha.Ocene przeprowadzono przed kwitnieniem wino¬ gron /27 maja 1985/ na 4 X 5 pedach. Kazdy lisc na pedzie oceniano wedlug nastepujacej skali licz¬ bowej: 0 =' brak infekcji 1 = 0—20'% infekcji /li—5 plamek na lisciach/ 2 = 21—401)/o /5—15 plamek na lisciach, rozpocze- czecie odksztalcenia lisci/ 3 =.41—60'% /15—25 plamek na lisciach, zwiek¬ szone odksztalcenie lisci/ 4 = 61—80% 725^50 plamek na lisciach, duze odksztalcenie lisci, rozpoczecie opóz¬ nienia rozwoju/ 5 = 81—100B/o /wiecej niz 50 plamek na lisciach, rozwój pedów bardzo opózniony/.Wskaznik zainfekowania na podstawie powyzszych wartosci obliczano nastepujaco: Fi = aiXfi gdzie: zas: n — liczbe wszystkich badanych lisci Zarejestrowano dane przedstawiono w tablicy 11.Jednoczesnie z ocena w próbach polowych zbiera¬ no próbki do prób laboratoryjnych. Obcieto piec lisci liczac od góry rosliny. Roztocze splukano w laboratorium z zebranych 25 lisci przy uzyciu 0,l°/o roztworu Nonitu, a nastepnie roztwór przesaczono przez bibule filtracyjna a roztocze policzono pod mikroskopem.Skutecznosc obdiczairuo ze wzoru Abboita a wyni¬ ki i liczbe osobników roztocza podano w tablicy 11. Numery zwiazków odpowiadaja numerom w tablicy 1.Nr zwiazku 17 17 22 22 50 50 55 55 Plictran 25WP Nietrakto- wana próba kontrolna Tabl Dawka zwiazku 1,2 l/ha 1,8 l/ha 1,2 l/ha 1,8 l/ha 1,2 l/ha 1,8 l/ha 1,2 l/ha 1,8 l/ha 1,8 kg/ha ica 11 Wskaz¬ nik infekcji Fi 0,96 0,43 0,12 0,08 0,2 0,05^ 0,73 0,4 ¦1,14 2,4 Liczba zywych osobni¬ ków roz¬ tocza na 25 lis¬ ciach 22 0 15 0 0 0 21 6 . 42 291 Skutecz¬ nosc 92 100 95 100 100 100 93 98 85 — 10 15 a! oznacza wartosci wedlug powyzszej 25 skali, fi czestotliwosc wystepowania jednej wartosci skali 30 35 40 45 50 55 Jak przedstawiaja dane w powyzszej tablicy zwiazki otrzymane sposobem wedlug wynalazku w obu dawkach wykazuja lepsze dzialanie roztoczo- bójcze, niz szeroko znany i stosowany preparat Plictran 25WP.Przyklad K. Dzialanie roztoczobójcze przeciw innemu przedzionkowi tzw. dwukropkowemu.Rosliny winorosli Oiporto traktowano srodkiem wedlug wynalazku 14 maja 1985. Stosowano 700 l/ha oprysku w dawce 1,8 litra/ha. Jako! preparat porównawczy stosowano Plictran 25WP w tej sa¬ mej dawce.Biologiczne dzialanie preparatów oceniano trze¬ ciego i siódmego dnia po traktowaniu biorac za podstawe infekcje na lisciach traktowanych i nie- traktowainych. Infekcje roztoczem z zebranych 5 X 20 lisci oznaczono za pomoca mechanicznej szczoteczki do zbierania roztocza przed traktowa¬ niem i na trzeci i siódmy dzien po traktowaniu. % skutecznosci obliczono ze wzoru Hendersona- -Tiltona i zestawiono w tablicy 12. Numery zwiaz¬ ków odpowiadaja numerom w tablicy 1.Tablica 12 Nr zwiazku Skutecznosc, % trzeciego dnia siódmego dnia 17 22 29 30 37 50 - 55 Plictran 100 93 96 100 99 100 100 88,4 100 95 100 100 08 97 100 91,9 Z danych przedstawionych w powyzszej tablicy widac, ze srodek wedlug wynalazku jest bardziej skuteczny nie tylko przeciw roztoczu na lisciach, ale równiez przeciw przedziorkowi tzw. dwukrop¬ kowemu, niz szeroko znany i stosowany Plictran 25WP.Przyklad L. Dzialanie roztoczobójcze przeciw Pculyphagotarsonemus latus.Roztocze to przede wszystkim powoduje szko¬ dy w uprawach papryki, opadanie kwiatów, znie¬ ksztalcenie lisci i pedów, owoce zwezaja sie, cza¬ sami pekaja, naskórek korkowacieje i owoców nie mozna dostarczac na rynek. Zatem bardzo wazne jest chronienie roslin przeciwko zaatakowaniu przez to roztocze.Rosliny papryki „H2" o przyspieszonym wzroscie /zasadzonej w .szklarni 1<0 listopada 1984/ 6,6 ro¬ slin na 1 m2 traktowano srodkiem wedlug wy¬ nalazku w dniu 8 marca 1985.Oprysk prowadzono stosujac 1000 l/ha wody ste¬ zenie skladnika aktywnego w oprysku wynosilo 0,2%. Jako preparat. porównawczy stosowano pre¬ parat Danitol 10F zawierajacy jako skladnik ak-- tywny 1010/* fenopropatriuim . /a-cyjano-3-fenoksy-19 146 597 20 -benzylo-2,2,3,3-tetrametylocyklopropanokarboksyla- nu/. Stezenie roztworu stosowanego do oprysku wynosilo 0,05% przy tej samej dawce. W trakcie prowadzonej próby temperatura powietrza wynosi¬ la 27°C a wilgotnosc 60%.Przed traktowaniem oraz trzeciego i siódmego dnia po oprysku l;czono roztocze na 3 X 25 li¬ sciach. Skutecznosc obliczano ze wzoru Henderso- na-Tiltona.Numery skladników -aktywnych, liczbe zywych osobników roztocza /przecietna z 3 prób/ oraz sku¬ tecznosc zestawiono w tablicy 13. Numery zwiaz¬ ków odpowiadaja numerom w tablicy 1.Jak wykazuja dane przedstawione w tablicy 13 dzialanie roztoczobójcze aktywnych zwiazków srod¬ ka wedlug wynalazku znacznie przekracza dziala¬ nie szeroko znanego i stosowanego preparatu Dani¬ tol 10F.Wyniki przeprowadzonej dnia siódmego oceny pokazuja, ze czas dzialania srodka jest równiez do- / skonaly, poniewaz czas zycia roztocza jest bardzo krótki /I4-h5 dni/.Glówna czesc roztocza znajduje sie na spodniej stronie lisci, które przy kazdym sposobie prowa¬ dzenia opryskoi moiga byc pokryte opryskiem. Do¬ bre wyoiki skutecznosci wskazuja równiez na od¬ powiednia absorpcje skladnika aktywnego.Przyklad L. Dzialanie roztoczobójcze przeciw roztoczu lisci pomidora /Aculops lycopersici/ na pomidorach.Roztocze lisci pomidora uszkadza rosliny nale¬ zace do rodziny solanaceae. Wysysa ono liscie, lo¬ dygi i owoce pomidora. Uszkodzony lisc staje sie zóltobrazowy, spodnia powierzchnia liscia na po¬ czatku staje sie blyszczaca jak srebro a nastep¬ nie liscie usychaja. Ten rodzaj^ roztocza jest no¬ wym pasozytem a zatem nie bylo mozliwosci za-- pobiezenia powodowanym stratom.Pomidory „Belcanto" o przyspieszonym wzroscie /zasadzone w szklarni 20 stycznia 1985/ /3,5 rosli¬ ny/m2/ traktowano srodkiem wedlug wynalazku 21 marca 1985. Oprysk prowadzono za pomoca recznego rozpylacza stosujac 1000 litrów/ha 0,2% roztworu wodnego srodka wedlug wynalazku. Ja- 5 ko preparat porównawczy stosowano Danitol 10F /ipatrz przyklad L. w stezeniu 0,05% w tej samej 121,52 dawce/. W czasie oprysku temperatura wynosila 25°C.Przed traktowaniem i 24 godziny oraz 3 dni po traktowaniu policzono ilosc zywych osobników roztocza na 5 X 5 lisciach na kazdej dzialce i obliczono skutecznosc ze wzoru Hendersona-Til- tona.Numery zwiazków, liczbe zywych osobników roz¬ tocza /przecietna z 3 powtórzen/ i % skutecznosci zestawiono w tablicy 14. Numery zwiazków od¬ powiadaja numerom w tablicy 1.Jak pokazuja dane zawarte w tablicy 14 dzia¬ lanie roztoczobójcze srodka wedlug wynalazku przeciw roztoczu lisci pomidora jest tak samo do¬ bre lub lepsze niz preparatu porównawczego Da¬ nitol 10F. Odnosnie do czasokresu dzialania, wy¬ niki trzeciego dnia nalezy uwazac /a sa one bar¬ dzo dobre/ za okres zycia tej odmiany roztocza, który jest bardzo krótki /2i—3 dni/.Przyklad M. Dzialanie roztoczobójcze na ogórkach przeciw przedziorkowi tzw. dwukropko- wemu /Tetranychus telarius/ Ogórki „Tosca 69". zasadzone w szklarni 15 lu¬ tego 1985 traktowano 12 marca 1985 gdy rosliny wyrosly do 1 m,. na poczatku kwitnienia. Na obsza¬ rze 1 m2 zasadzono 1,2^ rosliny, caly obszar wy¬ nosil 10 m2. Oprysk prowadzono stosujac 1000 li¬ trów/iha 0,025—0,4% wodnego roztworu zwiazku nr 17. Jako preparat porównawczy stosowano Plic- tran 25WP /patrz przyklad J/ i Danitol 10F /patrz przyklad L/ w róznych dawkach. W czasie opry¬ sku temperatura wynosila 22°C a wilgotnosc 7'5%.Przed traktowaniem, trzeciego, siódmego, czter¬ nastego i dwudziestego pierwszego dnia po trak¬ towaniu badano 5X1 liscia z kazdej dzialki przez Nr zwiazku 17 30 37 44 46 50 55 57 58 10F Liczba zywych na lisciu przed traktowaniem 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 Tablica 13 osobników roztocza po oprysku trzeciego dnia 0,16 0,02 8 2,97 0,48 0,88 0 .' S#4 0 4,20 • siódmego dnia 0,28 0 0 12,2 4,37 8,75 2,5 4,62 0 9,02 Skutecznosc trzeciego dnia 99,46 99,93 100,0 90,2 98,4 97,1 100,0 98,7 100,0 • 85,96 siódmego dnia 99,76 100,0 100,0 85,0 96,5- 93,0 98,0 96,3 100,0 92,57 17 30 37 44 46 50 55 57 58 Danitol 10F Nietraktowana próba kon¬ trolna 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 38,59 99,46 99,93 100,0 90,2 98,4 97,1 100,0 98,7 100,0 85,96 99,76 100,0 100,0 85,0 96,5- 93,0 98,0 96,3 100,0 92,57 29,93 35 40 45 50 55 5521 146 597 22 mikroskop binokularny. Liczbe zywych osobników roztocza policzono i ze wzoru Hendersona-Tiltona obliczona tyo skutecznosci. dzialania wysoce przekracza aktywnosc prepara¬ tów Plictran 25WP i Danitol 10F.Przyklad N. Dzialanie roztoczobójcze na soji - Nr zwiazku 17 29 39 42 44 46 50 53 55 66 57 Danitol 10F Nietraktowana kontrolna * próba Tablica 14 Liczba zywych osobników przed traktowa¬ niem ilosc osobników roztocza/lisc 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 299,3 po traktowaniu 24 godziny ilosc osobników roztocza/lisc 3,46 0 22,5 0 40,38 8,65 6,53 0 3,46 0 3,61 9,53 376,66 3 drii ilosc osobników roztocza/lisc 10,0 0 23,53 0 52,5 7,14 11,78 0 7,5 0 6,78 15,33 356,86 ^ Skutecznosc po 24 godzinach 99,08 100,0 94,15 100,0 89,5 97,75 98,3 100,0 99,1 100,0 99,06 97,46 — 3 dniach 97,19 100,0 93,40 100,0 85,3 98,0 96,7 100,0 97,9 100,0 98,1 95,70 — Tablica. 15 Ilosc zywych osobników roztocza/lisc Skutecznosc, % Nr zwiazku Dawka przed zwiazku trakto¬ waniem po traktowaniu po traktowaniu 3 dnia 7 dnia 14 dnia 21 dnia 3 dnia 7 dnia 14 dnia 21 dnia 17 Plictran Danitol .Nietraktowana próba kontrolna 0,025 0,05 0,1 0,2 0,4 . 0,05 0,10 0,40 0,05 0,1 457 469 396 111 42 159 41 14 137 312 115 338 352 303 43 17 124 24 5 91 202 110 651 24 207 0 0 195 7 0 136 183 910 745 346 90 0 0 549 29 39 419 191 975 1155 826 82 1 0 195 210 16 323 412 942 22,68 21,54 20,04 59,51 57,69 18,47 38,81 62,67 30,56 32,32 — 82,0 99,36 93,4 100 100 84,67 97,95 100,0 87,46 92,59 ¦— 80,78 91,30 97,32 100 100 40,72 91,66 67,15 63,93 92,78 — 69,15 78,59 97,48 99,9 100 . 84,67 37,48 86,05 71,22 82,71 — Uzyte srodki i -ich dawki, ilosc roztoczy i %r skutecznosci zsumowano w tablicy 15. Numery zwiazków odpowiadaja numerom w tablicy 1.Dane przedstawione w tablicy 15 wykazuja, ze srodek wedlug wynalazku zawierajacy zwiazek nr 17 jako skladnik aktywny ma tak dobre i dlugo¬ trwale dzialanie roztoczobójcze nawet w dawce 0,05 kg/ha jak dobrze znane i szeroko stosowane dwa inne preparaty w dawce 0,1—0,4 kg/ha.Jesli srodek wedlug wynalazku zawierajacy zwiazek nr 17 jako skladnik aktywny zastosuje sie w wyzszych dawkach, jego aktywnosc i czas 55 60 65 przeciw przedziorkowi /Tetranychus urticae KOHC/ na róznych etapach rozwoju.W prowadzonych próbach stosowano szczep roz¬ tocza otrzymanego z gozdzika. Zgodnia. z poprzed¬ nimi próbami szczep jest odporny na dimetonian i chloropropylen a wrazliwe na amitroze, dieno- chlor i cyheksatyne. W trakcie obserwacji badano 3366 ruszajacych sie postaci roztocza, 2234 samic, 251 deutonimf, 390 larw i 4031 jaj.Zwykle przedziorki legly sie na roslinach soji.Paski lisci zainfekpwane badanym szczepem roz¬ tocza umieszczono na roslinach niezainfekowanych.146 597 23 24 Roztocze szybko przenioslo sie na swieze liscie soji. ^ Tak zainfekowane liscie soji trzymano w komo¬ rze przez 24 godziny. Zapewniono stale oswietle¬ nie, temperature 25±2°C i wilgotnosc 90—95*°/o w celu zainicjowania skladania jaj i wylegania.Po zlozeniu jaj, liscie odcieto od roslin i usunieto z nich za pomoca szczoteczki kazda postac, rozto¬ cza z wyjatkiem jaj. Tak wiec, jaja na lisciach sa w tym samym wieku. Szalki Petriego umiesz¬ czono w komorze a nastepnie liscie, na których znajdowaly sie protonimfy, umieszczono na swie¬ zych lisciach. Do osiagniecia dojrzalosci plciowej roztocze chowano na zywych roslinach. Przyjmu¬ jac za dlzien pierwszy dzien zlozenia pierwszych jaj do próby uzyto dojrzale 3—5 dniowe samice.Roztworem srodka wedlug wynalazku zawiera¬ jacym zwiazek nr 17 traktowano w róznych daw¬ kach 10 dniowe deutonimfy, 8 dniowe protonim¬ fy, larwy po 6 i jaja po 115 dniach od zlozenia jaj.W przypadku form ruchomych paski- zainfeko¬ wanych lisci umieszczono na swiezych lisciach i traktowanie srodkiem roztoczobójczym przeprowa¬ dzono 2^3 godziny po przeniesieniu sie roztocza na swieze liscie.Gdy badano jaja samice usuwano przed trak¬ towaniem.Do oceny odpornosci sposród metod sugerowa¬ nych przez FAO /Busvine, 19S0/I posluzono sie me¬ toda zanurzania lisci. Zgodnie z ta metoda sporza¬ dzono sizesc roztworów /o stezeniu 0,£tiPfa, 0/14Vo, 0,07*/o, 0,036w/», 0,017 i 0,00875*/©/ roztoczobójcze- go skladnika aktywnego. W trakcie badania za¬ wsze najpierw stosowano roztwór kontrolny zlozo¬ ny tylko z wody destylowanej nastepnie roztwór najbardziej rozcienczony, zas najbardziej stezony roztwór stosowano jako ostatni. Traktowanie pro¬ wadzono w temperaturze pokojowej w przyblize¬ niu 25°C. Zainfekowane i pociete liscie zanurzono na 10 sekund w roztworze o temperaturze 22°C ostroznie mieszajac. Nastepnie liscie ostroznie strzepywano w celu usuniecia duzych kropelek po czym umieszczono na szalkach Petriego na wilgot¬ nej sztucznej bawelnie i konce liscia smarowano lanolina, aby zapobiec rozchodzeniu sie roztocza.Po wyschnieciu skladnika aktywnego na lisciach, 5 szalki Petriego umieszczono w komorze, która ogrzano do temperatury 24±2°C. Szalki byly o- swietlone przez 16 godzin na dzien swiatlem o in¬ tensywnosci 800 luksów. Wilgotnosc wzgledna w komorze wynosila 90—95%i Ocene prowadzono pod 10 stereomikroskopem przez policzenie roztocza zywe¬ go i martwego. Badano 3—5 dniowe samice pierw¬ szego, trzeciego i siódmego dnia po traktowaniu, deutonimfy, protonimfy i larwy badano pierwsze¬ go, trzeciego dnia po traktowaniu. Gdy oceniano dzialanie jajobójcze oddzielono stosunek larw /zy¬ wych i martwych/ wyleglych z jaj i stosunek pro- to- i deutonimf.. Gdy badano pozostalosc aktywnosci kontaktowej srodka liscie soji zanurzono w roztocze 0,23°/o zwiazku nr 17. W 4, 12, 24 i 48 godzin po trakto¬ waniu 3—5 dniowe samice umieszczano-na lisciach.Ocene przeprowadzano co 7 dni.Uwzgledniono równiez padle roztocze kontrolne traktowane woda destylowana. Smiertelnosc obli¬ czono ze wzoru Hendersona-Tiltona. Aktywnosc przeciw róznym formom roztocza zestawiono w ta¬ blicach 16, 17 i 18.Jak przedstawiaja dane w powyzszych tablicach srodek wedlug wynalazku zawierajacy zwiazek nr 17, który jest bardzo szybko i skutecznie dzialaja¬ cym skladnikiem jest zdolny do niszczenia róznych postaci T^feinychus urticae, przy czym jego dzia¬ lanie kontaktowe jest równiez doskonale.Przyklad O. Dzialanie roztoczobójcze przeciw roztoczu tzw; truskawkowemu /Tarsonemus palldus BANKS/ na roslinach ozdobnych.- Pierwsze pojawienie sie roztocza na truskawkach zaobserwowano na Wegrzech w 1968, dzisiaj jest to najwiekszy szkodnik truskawek. Od polowy lat 70-tych niszczy on równiez rosliny ozdobne, szkody wzrastaja z roku na rok. Niszczenie tego szkodnika ma ogromne znaczenie. 15 20 ^5 30 35 40 Tablica 16 Aktywnosc zwiazku nr 17 przeciw ruchomym postaciom Tetranychus Urticae na róznych etapach rozwoju Stezenie Dzien oceny samice 3—5 dniowe Etap rozwoju deutonimfy protonimfy larwy smier- zywe telnosc (°/o smier- zywe telnosc 1% smier- zywe telnosc f/o smier-. zywe telnosc P/o 1 próba kontrolna B 1 3 7 3 245 245 245 4 224 174 76 5 6 19 19 7 18 18 8 9 195 195 10 167 165 11 12 55 55 13 31 50 14 0,00875% 1 3 7 280 280 280 98 57 30 62 71 65 97 97 3 0 97 100 381 381 2 0 99 100 186 186 3 0 98 100146 597 25 26 1 0,0175% 0,035% 0,07% 0,14% 0,28% 2 1 3 7 1 3 7 1 3 7 1 3 7 1 3 7 3 298 298 298 299 299 299 431 431 431 381 381 381 396 396 396 4 17 5 0 7 1 1 2 1 0 0 0 0 0 0 0 5 94 98 100 98 99 100 99 99 100 100 100 100 100 100 100 6 75 75 60 60 80 80 70 70 85 85 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 9 75 75 211 211 154 154 65 65 50 50 ,10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 11 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 12 149 149 50 50 25 25 50 50 30 30 Tablica 13 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 16 c.d. 14 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Tablica iU7 Aktywnosc zwiazku nr 17 przeciw jajom Tetranychus Urticae Stezenie Ilosc Ilosc 1 ,, Prze- Czas traktowania osobni- ™Y V Ilosc w^g zycie ków fyCh ™ch P/o % larw 1 2 6 próba kontrolna pierwszy dzien po zlozeniu jaj w dniu przed wy¬ legiem 542 502 487 414 408 406 0,00875% pierwszy dzien po zlozeniu jaj w dniu przed wy¬ legiem 235 89 820 200 73 41 25 35 0,01751% pierwszy dzien po zlozeniu jaj 115 16 w dniu przed wy¬ legiem 905 205 11 15 23 11 0,035% 0,07% pierwszy dzien po zlozeniu jaj w dinioi przed wy¬ legiem pierwszy dzien po zlozeniu jaj w dniu przed wy¬ legiem 326 19 400 80 277 230 32 20 15 0,14% pierwszy dzien po zlozeniu jaj 397 11 w dniu przed wy¬ legiem 150 6 0 4 00,28*/a 146 597 27 2 pierwszy dzien po zlozeniu jaj 326 w dniu przed wy¬ legiem 196 28 Tablica 17 c.d.Tablica -18 Pozostalosc aktywnosci kontaktowej zwiazku nr 17 przeciw samicom? Tetranychus Urticae w roztworze o stezeniu 0,28°/o Umieszczenie ra traktowa¬ nych lisciach 4 godziny po traktowaniu 12 godzin po traktowaniu ' 24 godziny po traktowaniu 48 godzin po traktowaniu Czas oceny /dni/ 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 Ilosc osobni¬ ków 100 100 100 100 100 100 100 - 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Osobniki zywe 8 3 0 0 0 0 0 28 10 5 2 1 1 1 60 39 28 15 15 , 15 ' 15 88 69 46 34 34 34 34 Smier¬ telnosc 92 97 100 100 100 100 100 - 72 90 95 98 99 99 99 40 61 72 85 * 85 85 85 12 31 54 66 66 66 66 Próby prowadzono w szklarniach Miejskiego O- grodu Botanicznego. Srodek wedlug wynalazku rozpylano za pomoca rozpylacza Prskalica typ K- -12 w dawce 2,8 litra/ha. W czasie oprysku tem¬ peratura w szklarni wynosila 21°C. Traktowano nastepujace rosliny.Saintpaulia ionantha /na roslinach mozna bylo zaobserwowac wczesne objawy wystepowania roz¬ tocza truskawkowego), 15 20 25 30 35 40 50 55 65 Saxifraga sarmentosa /mlode liscie byly bardzo znieksztalcone/, Fittonia versohaffeltii /liscie bardzo znieksztal¬ cone/.Ocene przeprowadzono trzeciego i siódmego dnia liczac od dnia traktowania. W obu przypadkach 5—5 najmlodszych lisci odcieto od badanych ro¬ slin i policzono zywe i martwe osobndki rucho¬ mych postaci roztocza /samice, samce, larwy/, pod stereomikroskopem w laboratorium. Roztocze tru¬ skawkowe uszkadza tylko mlode liscie i nie moze zjadac lisci starszych. °/< smiertelnosci obliczono na podstawie rozto¬ cza zywego i martwego. Wyniki zestawiono w ta¬ blicy 19. Numery zwiazków odpowiadaja podanym w tablicy 1.Jak wynika z danych zawartych w tablicy 19 srodek wedlug wynalazku jest skuteczni równiez przeciw roztoczu truskawkowemu.Przyklad P. Fitotoksycznosc zwiazku nr 17 na roslinach ozdobnych.Badanie fitotoksycznosci srodków grzybo- i szkodnikoDojczych ma duze znaczenie w odniesie¬ niu do rosnacych roslin ozdobnych. Powodem te¬ go z jednej strony jest to, ze rosliny ozdobne sta¬ nowia bardzo zróznicowane gatunki i odmiany oraz ich wrazliwosc na chemikalia jest wysoce zróznicowana a z drugiej strony warunki cieplar¬ niane bardzo sprzyjaja rozwojowi szkodników, za¬ tem moga sie one rozmnazac ze znacznie wieksza szybkoscia a szkody powodowane przez nie moga znacznie przekraczac szkody wystepujace w o- twartym polu. Aby uniknac tych strat rosliny ozdobne sa traktowane wiecej razy niz rosliny w otwartym polu. Znane sa takie rodzaje roslin ozdobnych, jak np. gozdzik czy gerbera, które sa traktowane srodkiem roztoczo- lub owadobójczym dwa razy w tygodniu. Uprawy roslin ozdobnych sa na ogól bardzo cenne, a zatem stosuje sie sto¬ sunkowo duza ilosc srodków szkodnikobójczych biorac pod uwage stosunkowo maly obszar. Rosli¬ ny .moga byc uszkodzone na skutek dzialania zwiazków chemicznych, a zatem wydaje sie celo¬ we przebadanie dzialania fitotoksycznego zwiaz¬ ków aktywnych srodka wedlug wynalazku /zwiaz¬ ku nr 17/.Badania prowadzono w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu „Fotvosdarand" i na plantacji Ra- kosvólgy Miejskiego Przedsiebiorstwa Ogrodnicze¬ go.W ogrodzie botanicznym badano fitotoksycznosc zwiazku nr 17 na 90 róznych rodzajach roslin w dwóch szklarniach o duzej przestrzeni, wyposazo¬ nych 'w oslony. Przeprowadzono dwa traktowania.29 146 597 Tablica 19 30 Roslina Ilosc osobników roztocza 3 dnia Nr zwiazku 7 dnia mar- smier" mar- smier" zywych twych telnosc, zywych twych telnosc, % % Saintpaulia ionantha Fittonia verschaffeltii 17 24 32 17 19 33 5 4 0 2 0 7 385 403 390 220 .374 456 98,72 99,0 100 99,0 100 98,49 1 0 1 0 0 0 250 270 198 370 396 365 99,6 100 99,4 100 100 100 Saxifraga sarmentosa 17 14 309 95,66 6 271 97,83 44 2 59 96,72 6 112 95,73 57 6 214 97,27 12 351 96,70 25 Pierwsze traktowanie prowadzono 31 maja, kiep dy to oznaczony lisc wybranych roslin traktowa¬ no 0,3% emulsja 50EC zwiazku 17. Traktowanie prowadzono rozpylaczem recznym i uzywano du¬ za ilosc wody. Czesc rosliny, której nie chciano traktowac zaslaniano. W czasie traktowania tem¬ peratura powietrza wynosila 23°C a wilgotnosc so wzgledna 80% zas temperatura wody stosowanej do rozpylania 20,5°C.Efekt traktowania oceniano po 2 dniach a na¬ stepnie codziennie. Traktowane liscie porównywa¬ no z innymi czesciami rosliny i nietraktowanymi roslinami tego samego gatunku.Drugie traktowanie przeprowadzono 5 czerwca, kiedy to wybrane rosliny spryskano duza iloscia srodka a otaczajace Fosliny przykryto, aby unik¬ nac opryskania ich przez srodek. Temperatura i wilgotnosc w szklarni w chwili oprysku wynosily odpowiednio 29°€ i 63%. Efekt traktowania ob¬ serwowano kontrolujac rosliny co 2 dni. Gatunki badanych roslin i dane dotyczace fitotoksycznosci zestawiono w tablicy 20.W szklarniach Miejs'kiego Przedsiebiorstwa O- grodniczego badania prowadzono na roslinach wrazliwych na zaatakowanie przedziorkiem np. na gozdziku amerykanskim, gerberze, kalii /Zantade- chia etiopica/ "i cyklamenie czesto niszczonych przez roztocze cyklamenowe /Tarsonemus palli- dus/.Gozdzik amerykanski i gerbera kwitly w czasie traktowania. Trzy odmiany gozdzika amerykan¬ skiego /Scania-czerwony, Vanessa-fiolet, Pallas- -zólty/ traktowano na obszarze 5 m2. W próbie bralo udzial okolo 200 roslin.Traktowanie prowadzono w temperaturze 30°C w szklarni wolnej od oslon, w swietle slonecznym, eo Traktowano dwie odmiany gerbery /B-6, Elegans- -zólta, E-10K:zerwona i Symphonii-biala/.Traktowanie prowadzono w szklarni zaopatrzo¬ nej w oslone dachowa, na obszarze 4 m2 na 80 roslinach kazdej odmiany. Na traKtowanych rosli- 65 35 40 45 50 55 nach byly jednoczesnie paczki, mlode i stare kwia¬ ty. W trakcie próby temperatura powietrza wy¬ nosila 31°C a wilgotnosc wzgledna 52%.Cyklameny i kalie traktowano na obszarze 1— 1 m2 odpowiednio. Temperatura i wilgotnosc byly takie same jak w przypadku szklarni z gerbera¬ mi.Wybrane rosliny traktowano 4 czerwca 0,3% roztworem zwiazku nr 17 /preparat pOECA Tem¬ peratura wody stosowanej w próbie wynosila 17°C.Efekt traktowania obserwowano przez 7 dni od dnia traktowania. Wybrane rosliny porównano z roslinami na sasiadujacej dzialce nietraktowanej.W czasie prowadzonej próby nie obcinano kwia¬ tów, azeby móc zaobserwowac takze ewentualne objawy fitotoksycznego dzialania na platkach.Badane' gatunki i dane dotyczace fitotoksyczno¬ sci zestawiono w tablicy 20. Znak „—" oznacza, ze nie wystapily objawy fitotoksycznosci, zas „+." wskazuje wystapienie objawów fitotoksycznosci.Tablica 20 Roslina Rodzina gatunek, odmiana Wy- Wy¬ niki niki " trak- trak¬ towa- towa- nia nia lisci roslin dnia 7 dnia Araceae Bromeliaceae Polypodiaceae Aspidiaceae Urticaceae Nytaginaceae Maranthaceae Acanthacea 23 róznych rodzajów 6 róznych rodzajów 4 róznych rodzajów 2 róznych rodzajów Dryopteris sp.Pilea cadieri Pisonia brunoniana 6 róznych rodzajów 5 róznych rodzajów + + + +31 146 597 32 — — 5 — 10 1 Fuphorbiaceae Aralicaeae Rubiaceae Verbenaceae Compositae Passifloraceae Moraceae Gesneriaceae Piperacasa Oxalidaceae Caricaceae Palmae Uliaceae Amaryllidaceae Agavaceae Zingiberaceae Lauraceae Malvaceae Balsamineceae Pandanaceae 2 4 rózne rodzaje 5 róznych rodzajów Hoffmania gisbrechtii Damiana Ca/mara 2 rózne rodzaje Passiflora warminglii 4 rózne rodzaje Streptocarpus sp.Peperomia feli Oxalis sp.Carica papaya 3 rózne rodzaje 4 rózne rodzaje Aistroemeria aurantiaca 4 rózne rodzaje - Hedychium gardnerianuz Persea atmericana 2 rózne rodzaje Impatieris valeriana 2 rózne rodzaje 3 — — — — — — — — — — + — — — — — — — — — 4 — — — — — — — — — + + r— — * — — — 20 — — 25 Z 90 gatunków lub odmian roslin nalezacych do 28 rodzin 7 gatunków wykazalo objawy fitotok¬ sycznosci. Najbardziej podejrzane objawy mozna bylo zaobserwowac na niektórych gatunkach pa¬ proci np. na gatunkach Nephvolepis, Dryopteris i Asplenium midus.W przypadku tych roslin na poczatku pojasnialy brzegi lisci i wkrótce uschly.Wkrótce po traktowaniu mozna bylo zaobser¬ wowac objawy fitotoksycznosci na brzegach i gó¬ rze liscia Carica papaya. Pojawily sie przezroczy¬ ste obrzeki a wkrótce obrzekle miejsca staly sie biale i uschly. 30 35 40 Gdy traktowano cala rosline mozna bylo rów¬ niez zaobserwowac te objawy. W przypadku Oxa- lis sp. oprysk lisci nie spowodowal wystepowania objawów fitotoksycznosci, natomiast po 7 dniach po traktowaniu calej rosliny brzegi lisci staly sie obrzekle, przezroczyste i uschly.Zakres objawów fitotoksycznosci nie byl jednak¬ ze na tyle wysoki, aby mógl narazic dch dalszy rozwój nawet w przypadku roslin wrazliwych.Jesli na spryskanych lisciach mozna bylo za¬ obserwowac wypalenie — o ile wogóle wystapi¬ lo — dotyczylo tylko spryskanego liscia. Dzialanie fitotoksyczne nie rozszerzylo sie na liscie starsze ani na liscie mlodsze.Rosliny w tablicy, które wykazaly objawy fito¬ toksycznosci nie sa roslinnymi zywicielami prze- dziorka /Tetranychius urtóoae/.W trakcie traktowania prowadzonego na plan¬ tacjach Miejskiego Przedsiebiorstwa Ogrodniczego badane odmiany gozdzika amerykanskiego nie wy¬ kazaly objawów fitotoksycznosci ani na lisciach ani na kwiatach. Dotyczy to równiez kalii /Zan- tadeschia etiopica/ i cyklamenu /Cyclamen persi- cum/. Liscie traktowanych czterech odmian ger¬ bery nie wykazaly zadnych objawów fitotoksycz¬ nosci. Jednakze na starych, przerosnietych kwia¬ tach odmiany E-10 /czerwony kwiat/ i Symphonii /bialy . kwiat/. mozna bylo zaobserwowac lekkie objawy fitotoksycznosci. Znaczy to, ze brzegi lub powierzchnia platków nieznacznie zzólkly.Za zmiana barwy nie nastapilo tworzenie sie u- szkodzen i martwicy. Mlode kwiaty nie wykazaly tych objawów.Mozna stwierdzic, ze srodek wedlug wynalaz¬ ku zawierajacy zwiazek nr 17 moze byc z powo¬ dzeniem stosowany dla roslin ozdobnych przeciw odmianom szkodliwego roztocza.W poszczególnych przykladach stosowano zwiaz¬ ki o wzorze 1. wyszczególnione w tablicy 1.Nr 1 Ri 2 Rj 3 Tablica 1 Podstawniki Rs R4 4 5 R5 6 Stale fizyczne t.t. °C\ nD20 7 8 1 etyl 2 etyl 3 etyl 4 etyl 5 metyl 6 chloroetyl 7 izopropyl 8 etyl 9 etyl 10 etyl 11 etyl 12 etyl 13 etyl 14 etyl 15 etyl 16 etyl etyl etyl etyl etyl metyl chloroetyl izopropyl . etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl allil alli^ allil allil etyl etyl etyl etyl metyl n-propyl izopropyl n-butyl izobutyl fenyl fenyl fenyl allil allil allil allil 2,6^dietylO'fenyl 2,6-dimetylofenyl 2-mietylo-6-etylofe- nyl allil .n-propyl n-propyl n-propyl n-propyl n-propyl metyl etyl izopropyl wodór wodór wodór wodór wodór wodór wodór allil n-propyl n-propyl n-propyl n-propyl n-propyl 1,5254 1,5200 1,5212 1,5273 1,5198 1,5228 1,5317 1,5250 1,5264 1,5280 1,4964 1,4838 1,4852 1,4844 1,4865 1,486833 146 597 34 Tablica 1 c-d. 1 "rT 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 2 etyl : metyl chloroetyl izopropyl etyl etyl etyl etyl n-butyl izobutyl n-propyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl allil fenyl cykloheksyl metoksyetyl etoksyetyl etyl etyl etyl etyl c-propyl 3 etyl " metyl /chloroetyl izopropyl etyl etyl etyl etyl n-butyl izobutyl n-propyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl allil fenyl cykloheksyl metoksyetyl etoksyetyl etyl etyl etyl . etyl c-propyl dichloro-mety1 dlchi ocro-me tyl n-propyl bromoetyl allil etylen metoksymetyl metyl allil fenyl etyl metyl etoksymetyl c-heksyl etyl n-pentyl n-propyl brcmoetyl allil etylen metoksymetyl metyl allil feryl etyl metyl etoksymetyl c-heksyl etyl n-pentyl 4 etyl ~ . etyl etyl etyl allil etyl etyl etyl etyl allil etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl etyl c-propyl etyl metyl allil n-heksyl allil metyl n-pentyl etyl metyl etylen n-pentyl metyl metyl n-pentyl etyl 5 n-propyl n-propyl n-propyl n-propyl n-propyl cykloheksyl heksametylen 3-chlorofenyl allil allil allil 3,4-dichlorofenyl cykloheksyl benzyl n-butyl 4-bromofenyl 4-fluorofenyl 4-metylofenyl allil Rnpropyl allil allil n-propyl 2,6-dietylofenyl 2,6-dietylofenyl 2-metylo-6-etylofe- nyl 2,6-dimetylofenyl c-propyl H benzyl allil metyl allU benzyl metyl etyl metyl H benzyl etyl n-butyl nnpentyl etyl 6 7 8 n-propyl 34—35 n-propyl n-propyl n-propyl n-propyl wodór wodór allil allil allil wodór metyl wodór n-butyl wodór wodór wodór allil n-propyl allil allil n-propyl etoksymetyl metoksymetyl etoksymetyl 1,2,4-triazolil 2-furyl 2-furfuryl 2-tienyl 2-tienyl pirolidynyl piranyl pirydyl 2-imidazolil 2-imidazoltin- 4-yl oksazolil tiadiazolil piperydyl morfolinyl wzór 2 wzór 3 wzór 4 1,5340 1,5298 1,5380 1,4952 1,5120 1,5335 1,5410 1,5128 1,4632 1,5294 1,5482 1,5224 1,5612 1,5545 1,4948 1,4712 1,4832 1,6012 1,5535 ,1£i6i12 1,5382 1,5410 1,5317 1,5408 1,5322 1,5802 1,5324 1,5296 1,5304 1,5172 1,6103 1,6182 1,5407 1,5148 1,5193 1,5521 1,5119 1,5026 1,5607 1,6057 1,48T5 1,5132 Zastrzezenia patentowe 1. Srodek ochrony roslin o dzialaniu roztoczo-, owado- i grzybobójczym, znamienny tym, ze jako 55 substancje czynna zawiera jeden lub kilka nowych N-alkilo/en/0-N- /0,0-dtipodstawnyeh tiofosforylo/- -N',N%dipodstawionych glicynoamidów o wzorze ogólnym 1, w którym R± i Rj sa takie same lub rózne i oznaczaja grupe allkenylowa o 2—6 atomach 60 wegla, cykloalkilowa o 3—6 atomach wegla, feny¬ lowa lub nizsza grupe alkoksyalkilowa, R, ozna¬ cza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla lub al- kenylowa o 2—6 atomach wegla, R4 i Rs sa takie same lub rózne i oznaczaja atom wodoru, grupe 65 alkilowa o l—6 atomach wegla, alkenylowa o 2—6 atomach wegla, cykloalkilowa o 3—6 atomach we¬ gla, fenylowa, benzylowa, fenylowa podstawdona jedna lub kilkoma grupami alkilowymi o 1—3 a- tomach wegla i/lub jednym lub kilkoma atomami chlorowców, nizsza grupe alkoksyalkilowa, lub grupe o wzorze -/CH2/n-R6, w którym n jest rów¬ ne 0—3 a R6 oznacza 3—7 czlonowy nasycony lub nienasycony pierscien zawierajacy 1—3 hetero¬ atomów takich jak azot i/lub tlen i/lub siarka badz R4 i R5 razem z atomem azotu, do którego sa przylaczone, tworza grupe heksametylenoimino- wa oraz co najmniej jeden* nosnik. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera co najmniej dwa nosniki, z których co146 597 35 najmniej jeden jest srodkiem powierzchniowo-' czynnym. 3. Srodek ochrony roslin o dzialaniu roztocze-, owado- i grzybobójczym, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera jeden lub kilka nowych N-alkilo/en/O-N/0,O-dipodstawionych tiofosforylo/- -N^N^dipodstawionych glicynoamidów o wzorze ogólnym 1, w którym Rt i R2 jednakowe lub róz¬ ne oznaczaja grupe alkilowa o 1—4 atomach we¬ gla ewentualnie podstawiona jednym lub kilkoma atomami chlorowców, R, oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla lub alkenylowa o 2—6 ato¬ mach wegla, R4 i R5 takie same lub rózne ozna- 36 czaja atom wodoru, grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, alkenylowa o 2—6 atomach wegla, cyklo- alkilowa o 3—6 atomach wegla, fenylowa, benzy¬ lowa lub fenylowa podstawiona jednym lub kil¬ koma atomami chlorowców badz R4 i R5 razem z atomem azotu, z którym sa zwiazane, tworza grupe heksametylenoiiminowa oraz co najmniej jeden nosnik. 4. Srodek wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze zawiera co najmniej dwa nosniki, z których co najmniej jeden jest srodkiem powierzchniowoczyn- nym.RA R20' ;p-n-ch_-on; II I c- U S R. O R/ Rr WZÓR NH , WZ0R 2 Q- WZÓR 3 0- WZOR 4 DN-3, zam. M/18 Cena 400 zl PL PL PL