PL145731B1 - Control device for an internal combustion engine with exhaust gas propelled supercharging turbocompressor - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie sterujace do silnika spalinowego z turbospre¬ zarka doladowujaca na gazy spalinowe, skladajaca sie z umieszczonych na wspólnym wale tur¬ biny spalinowej i sprezarki, napedzanej silnikiem elektrycznym, które przy nadmiarze mocy w spalinach przestawia silnik elektryczny z pracy jako silnik na prace Jako pradnica i dostarcza energie elektryczna poprzez przeksztaltnik pradu do urzadzenia gromadzacego te energie elektryczna, przy czym do urzadzenia sterujacego doprowadza sie z czujnika pomia¬ rowego zmierzona wielkosc obrotów spalinowej turbosprezarki doladowujacej, z czujnika po¬ miarowego zmierzona wielkosc napiecia urzadzenia gromadzacego te energie elektryczna i z nadajnika wielkosc sygnalu przyspieszenia, a urzadzenie sterujace tworzy z doprowadzonych wielkosci i sygnalów wielkosci sterowania dla przeksztaltnika pradu, przy których, przy pracy silnika elektrycznego Jako. silnik nastawia sie szybkie przyspieszenie silnika spa¬ linowego, a przy pracy silnika elektrycznego jako pradnica przeksztalca sie energie dos¬ tarczona z silnika elektrycznego.Tego rodzaju urzadzenie sterujace jest znane z EP-A 0079100. V tym znanym urzadze¬ niu sterujacym dostarcza sie energie silnika elektrycznego, przy pracy Jako pradnica, do zasobnika elektrycznego utworzonego w postaci baterii, azeby miec te energie ponownie do dyspozycji dla nastepnego procesu przyspieszenia spalinowej turbosprezarki doladowujacej.Przelaczenie z pracy Jako silnik na prace Jako pradnica i w odwrotnym kierunku, przepro¬ wadza sie za pomoca mechanicznego lub elektronicznego przekaznika przestawiajacego, w za¬ leznosci od wielkosci liczby obrotów spalinowej torbosprezarki doladowujacej, wielkosci napiecia baterii oraz wielkosci sygnalu przyspieszenia, przy czym przy pracy Jako pradni-2 145 731 ca energia jest dostarczana do baterii poprzez nie sterowany mostek prostujacy, a przy pra¬ cy Jako silnik energia Jest wprowadzana z baterii do uzwojenia statora silnika elektrycz- nego poprzez przemiennik czestotliwosci sterowany urzadzeniem sterujacym. Mostek prostuja¬ cy oraz przemiennik czestotliwosci moga byc przy tym zastapione przeksztaltnikiem, który moze byc napedzany w dwóch kierunkach. fbprzez znany sposób pracy mozna wprawdzie uzyskac szybkie przyspieszenie silnika spalinowego, jednak przy tym nie mozna uzyskac spalania z wytwarzaniem malej ilosci dymu, jak równiez korzystniejszego zuzycia paliwa, a to z nastepujacych przyczyn: paliwo jest doprowadzane do silnika spalinowego w odpowiedniej ilosci wprost proporcjonalnej do syg¬ nalu danego przez nadajnik przyspieszania. Ta doprowadzona ilosc paliwa wymagana Jest dla spalania, bez wytwarzania duzej ilosci dymu, a wiec przy optymalnym stosunku ilosci pali¬ wa do ilosci powietrza, calkowicie okreslonej ilosci powietrza do spalania. Jednak w zna¬ nym przypadku spaliny moga byc wytworzone z nadmierna energia, a jest to wtedy mozliwe, gdy zostanie znacznie zwiekszone doprowadzenie paliwa do silnika spalinowego, co przymu¬ sowo prowadzi do niekorzystnego dla spalania stosunku ilosci paliwa do ilosci powietrza i przez to do zmetnienia spalin* Nie sa pozadane do wytworzenia nadmiernej energii spalin, która moznaby w dalszym ciagu wykorzystac, ani to znacznie zwiekszone doprowadzenie pali¬ wa, ani tez wynikajacy z tego stosunek ilosci paliwa do ilosci powietrza. Zwiekszona ilosc paliwa podwyzsza koszty ruchu* Pogorszony sklad spalin jest z reguly niedopuszczal¬ ny, szczególnie ze wzgledu na obowiazujace przepisy o spalinach.V znanym z opisu patentowego RFN nr DE-OS 2 206 450 w tego rodzaju urzadzeniu ste¬ rujacym jest zastosowany Regulowany silnik elektryczny, który dzieki odpowiedniemu stero¬ waniu utrzymuje stala predkosc obrotowa odlaczonej turbosprezarki doladowujacej na gazy wydechowe w calym zakresie obciazen silnika spalinowego. Oznacza to, ze sprezarka turbo¬ sprezarki doladowujacej ma zawsze, to znaczy niezaleznie od kazdorazowego obciazenia sil¬ nika spalinowego, stala wydajnosc, czego nastepstwem jest dostarczanie do silnika spali¬ nowego zawsze takiej samej ilosci powietrza o stalym cisnieniu doladowania. Gdy np. sil¬ nik spalinowy ma byc przyspieszony z biegu jalowego, to nadmiar powietrza, wystepujacy w dolnej i srodkowej czesci zakresu obciazen, wywoluje zwiekszony doplyw paliwa celem za¬ pewnienia wymaganego w silniku spalinowym stosunku ilosci paliwa do powietrza.Stosownie do innego kryterium urzadzenie sterujace jest w znanym urzadzeniu roz¬ wiazane tak, ze przy nadwyzce mocy w turbinie silnik elektryczny daje sie przelaczac na prace w roli pradnicy i wtedy energie elektryczna mozna dostarczac do sieci zasilanej ze zródla energii. Pod warunkiem, ze silnik elektryczny przy pracy jako taki napedza turbo¬ sprezarke doladowujaca w calym zakresie obciazen silnika spalinowego ze stala predkoscia obrotowa, to znaczy ze stalym cisnieniem doladowania i stala iloscia powietrza doladowy¬ wanego, taki nadmiar mocy w spalinach, doprowadzanych do turbiny na gazy wydechowe, powo¬ dujacy przelaczenie silnika elektrycznego z pracy w roli silnika na prace w roli pradnicy, moze byc osiagniety tylko przez zawyzenie doprowadzanej ilosci paliwa.Zadaniem wynalazku jest zatem, w przeciwienstwie do tego, zbudowanie urzadzenia sterujacego w polaczeniu z turbosprezarka doladowujaca na gazy wydechowe w taki sposób, azeby bylo mozliwe, przy mniejszym zuzyciu paliwa w porównaniu ze znanym wykonaniem, za¬ równo lepsze przyspieszanie w zakresie czesciowego obciazenia silnika spalinowego, w szczególnosci przy rozruchu i w dolnej czesci zakresu obciazen, jak i przetwarzanie energii spalin w energie elektryczna.Zadanie to rozwiazuje sie wedlug wynalazku w urzadzeniu sterujacym rodzaju okreslo¬ nego na wstepie w taki sposób, ze silnik elektryczny jest polaczony z siecia przez prze¬ ksztaltnik, ze urzadzenie regulacyjne ma postac urzadzenia liczacego, do którego doprowa¬ dza sie: jako wielkosc zadana - wielkosc przewodnia doprowadzona do regulatora silnika spalinowego, jako wielkosci zmierzone - predkosc obrotowa turboladowarki na gazy wydecho¬ we i/lub cisnienie doladowania, z czujnika pomiarowego, oraz wielkosc napiecia l/lub czes¬ totliwosc sieci, z czujnika pomiarowego, ze urzadzenie liczace wylicza z doprowadzonych145731 3 don wartosci zadanych i zmierzonych oraz wartosci zmagazynowanych, w szczególnosci prze¬ biegu cisnienia doladowania lub przebiegu mocy zasilanego z sieci silnika elektrycznego w funkcji mocy silnika spalinowego, takie wartosci sterujace dla ukladu sterowania prze¬ ksztaltnika, przy których podczas pracy silnika elektrycznego w roli silnika otrzymuje sie mozliwie najwieksze przyspieszenie silnika spalinowego przy optymalnym stosunku ilosci powietrza do spalania dla spalania z mala iloscia dymu, a przy pracy silnika elektrycznego Jako pradnicy maksimum nadmiaru energii spalin w postaci energii elektrycz¬ nej przekazuje sie do sieci albo mozna doprowadzac do odbiornika niezaleznego od sieci oraz ze przelaczanie z pracy w roli silnika na prace w roli pradnicy i odwrotnie Jest sterowane w zaleznosci od zadanej z góry lub wyliczonej przez urzadzenie liczace wartos¬ ci cisnienia doladowania albo tez mocy silnika spalinowego, W taki sposób mozna przy optymalnym stosunku ilosci powietrza niezbednego do spa¬ lania osiagnac kazde dowolne przyspieszenie, dostosowane do zadanego sposobu eksploatacji* Ponadto dzieki stosunkowi ilosci powietrza niezbednego do spalania, który zgodnie z wy¬ nalazkiem jest zawsze optymalny, uzyskuje sie godne uwagi zmniejszenie zuzycia paliwa* Równiez przy pracy w roli pradnicy zostaje dzieki lepszemu wykorzystaniu energii zawartej w spalinach polepszona sprawnosc calego ukladu, gdyz nawet w zakresie wiekszych predkos¬ ci obrotowych dany jest zawsze najkorzystniejszy stosunek ilosci powietrza niezbednego do spalania* Szczególnie korzystne warunki otrzymuje sie przy zastosowaniu urzadzenia steruja¬ cego w polaczeniu z turbosprezarka doladowujaca wykorzystujaca gazy wydechowe, majaca wskutek optymalnego zaprojektowania lopatek sprezarki i turbiny taka sprawnosc, ze do dostarczenia ilosci powietrza, niezbednej w górnej czesci zakresu obciazen silnika spa¬ linowego i zapewnienia cisnienia ladowania stosuje sie nie cala rozporzadzalna energie spalin, a nadwyzka tej energii, uzyskiwana bez zwiekszenia doplywu paliwa, moze byc wy¬ korzystana do przetworzenia w energie elektryczna.Przyklad wykonania wynalazku przedstawiono schematycznie na rysunku* Na rysunku liczba 1 oznaczono silnik spalinowy, bedacy na przyklad silnikiem wysokopreznym, któremu jest przyporzadkowana turbosprezarka doladowujaca 2 wykorzystujaca gazy wydechowe, zlo¬ zona z umieszczonych na Jednym wale 3 turbiny 4 napedzanej gazami wydechowymi i sprezar¬ ki 5. Turbosprezarka jest napedzana silnikiem elektrycznym 6, laczonym z walem 3 za po¬ moca sprzegla 7* Silnik spalinowy 1 Jest wyposazony w regulator 24 do regulacji doplywu paliwa przez uklad wtryskiwania 25* Noc silnika jest zadana jako wielkosc wiodaca przez nadajnik wielkosci zadanej 26* Silnik elektryczny 6, sterowany przez wlasne urzadzenie regulacyjne, jest przez przeksztaltnik 8 polaczony z siecia 9, która Jest zasilana przez zespoly pradotwórcze z silnikami wysokopreznymi 10, 11. Do sieci 9 sa dolaczone odbior¬ niki 12, na przyklad ogrzewanie, urzadzenia klimatyzacyjne, transformatory, oswietlenie itp.Urzadzenie regulacyjne silnika elektrycznego 6 ma postac urzadzenia liczacego 13, do którego jako wartosc zadana doprowadza sie wielkosc wiodaca, doprowadzana do regula¬ tora 24 silnika spalinowego* Urzadzenie liczace 13 otrzymuje oprócz tego wielkosci ste¬ rujace z czujników pomiarowych, a mianowioie z czujnika 14, majacego np. postac pradnicy tachometrycznej, wielkosc proporcjonalna do predkosci obrotowej turbosprezarki 2 Jako wartosci zmierzonej i/lub z czujnika pomiarowego 13 wielkosc proporcjonalna do cisnienia doladowania powietrza PL Jako wartosc zmierzona* Ponadto do urzadzenia liczacego 13 do¬ prowadza sie z czujnika pomiarowego 16 wartosc zmierzona, proporcjonalna do napiecia i/lub czestotliwosci sieci 9* Urzadzenie liczace 13 wylicza z doprowadzonych wielkosci zadanych 1 zmierzonych oraz z wielkosci zmagazynowanych, w szczególnosci z przebiegu olsnienia doladowania lub przebiegu mocy pobieranej silnika elektrycznego 6 w funkcji mocy silnika spalinowego 1, wielkosci sterujace dla zespolu sterujacego S przeksztaltnika 8, które, przy pracy sil-4 145 731 nlka elektrycznego 6 w roli silnika, zapewniaja uzyskanie mozliwie najszybszego przyspie¬ szenia silnika spalinowego 1 przy, pomimo tego, optymalnym stosunku ilosci powietrza do spalania X dla spalania z mala iloscia dymu* Wielkosci sterujace, doprowadzane do przek¬ sztaltnika przez zespól sterujacy S9 wyznaczaja moc i tym samym predkosc obrotowa silni¬ ka elekztyrcznego 6* Przy nadwyfcce mocy w spalinach silnik elektryczny zostaje wskutek odpowiedniego przesterowania przeksztaltnika przelaczony z pracy w roli silnika na prace w roli pradnicy• Przeksztaltnik 8 ma celowo postac falownika napiecia z obwodem posrednim pradu stalego i zawiera falownik 17 prowadzony napieciem maszyny, który Jest przez obwód pra¬ du stalego 18 polaczony z prowadzonym siecia przeksztaltnikiem 19. Falownik 17 Jest ste¬ rowany przez urzadzenie sterujace 20, do którego doprowadza sie odpowiednie wartosci ste¬ rujace z urzadzenia liczacego 13* V pdobny sposób Jest do prowadzonego siecia przeksz¬ taltnika 19 przyporzadkowane urzadzenie sterujace 21, które otrzymuje z urzadzenia licza¬ cego odpowiednie wartosci sterujace, a od sieci 9 wartosci odniesienia.Przy pracy silnika elektrycznego 6 jako pradnicy mozna maksimum nadmiaru energii spalin kierowac w postaci energii elektrycznej do sieci 9 lub do odbiornika 27 niezalez¬ nego od sieci* Przelaczaniem z pracy w roli silnika na prace w roli pradnicy i odwrotnie steruje sie w zaleznosci od wielkosci, jaka moze byc zadana, albo tez zaleznie od wiel¬ kosci cisnienia doladowania powietrza lub mocy silnika spalinowego 1, wyliczonej przez urzadzenie liczace 13* Przy tym wielkosci sterujace, doprowadzane do przeksztaltnika 8, wyznaczaja wielkosc mocy oddawanej przez silnik elektryczny 6, pracujacy w roli pradnicy.Szczególne korzysci uzyskuje sie przez zastosowanie urzadzenia sterujacego w pola¬ czeniu z turbosprezarka doladowujaca na gazy wydechowe 2, majaca wskutek optymalnego za¬ projektowania lopatek turbiny 4 i sprezarki 5 taka sprawnosc, ze do dostarczenia ilosci powietrza, niezbednej w górnej czesci zakresu obciazen silnika spalinowego i zapewnienia cisnienia ladowania stosuje sie nie cala rozporzadzalna energie spalin, a nadwyzka tej energii, uzyskiwana bez zwiekszania doplywu paliwa, moze byc wykorzystana do przetworze¬ nia w energie elektryczna. Optymalizacje osiaga sie np. przez zastosowanie wirników sprezarki z lopatkami zakrzywionymi do tylu i/lub przestawnych kierownic.V zaleznosci od mocy lub liczby cylindrów silnika spalinowego 1 mozna stosowac kilka turbosprezarek doladowujacych na gazy wydechowe. W danym przypadku silnikowi spa¬ linowemu 1 przyporzadkowano oprócz turbosprezarki 2 dalsze turbosprezarki 22, 23, które sa razem sterowane przez urzadzenie liczace 13 i których silniki elektryczne 6 sa na¬ pedzane via wspólny przeksztaltnik 8. W przypadku, gdy silniki elektryczne 6 sa silnika¬ mi asynchronicznymi, to przy zmianach napiecia i czestotliwosci zachowuja sie one jak maszyny konwencjonalne we wspólnej sieci. Silniki elektryczne 6 moga byc równiez maszy¬ nami synchronicznymi, zwlaszcza o trwalym wzbudzeniu. Celowe jest wyposazenie silnika elektrycznego 6 w rozpryskowe chlodzenie olejowe. Osiaga sie dzieki temu jego zwarta budowe oraz umozliwione zostaje wbudowanie go np. w tlumik zasysania turbosprezarki 2 wzglednie turbosprezarki 22, wzglednie turbosprezarki 23.Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie sterujace do silnika spalinowego z turbosprezarka doladowujaca na gazy wydechowe, skladajaca sie z umieszczonych na wspólnym wale turbiny spalinowej i sprezarki, napedzanej silnikiem elektrycznym, która przy nadwyzce mocy w spalinach przes¬ tawia silnik elektryczny z silnika pobierajacego energie na silnik stanowiacy pradnice, dostarczajaca energie elektryczna poprzez przeksztaltnik pradu do urzadzenia gromadzace¬ go te energie elektryczna, przy czym do urzadzenia sterujacego doprowadza sie z czujnika pomiarowego zmierzona wielkosc obrotów turbosprezarki doladowujacej, z czujnika pomiaro¬ wego wielkosc napiecia urzadzenia gromadzacego energie elektryczna, zas z nadajnika145 731 5 wielkosc sygnalu przyspieszenia, a urzadzenie sterujace tworzy z doprowadzonych wielkos¬ ci sygnalów wielkosci sterowania dla przeksztaltnika pradu, przy których to wielkosciach sygnalów przy pracy silnika elektrycznego jako silnika pobierajacego energie wystepuje szybkie przyspieszenie, a przy pracy silnika jako pradnicy przeksztalca sie energie elek¬ tryczna dostarczona przez silnik elektryczny, znamienne tym, ie urzadzenie gromadzace energie elektryczna jest utworzone przez siec elektryczna, korzystnie siec pokladowa (9), a urzadzenie sterujace jest urzadzeniem regulujacym w postaci maszyny li¬ czacej (13), do której doprowadza sie Jako wielkosc zadana wielkosc przewodnia doprowa¬ dzona do regulatora (24) silnika spalinowego (1) jako wielkosc sygnalu przyspieszenia i dodatkowo z czujnika pomiarowego (15) cisnienie doladowania jako wielkosc zmierzona, a z czujnika pomiarowego (16) wielkosc czestotliwosci sieci (9) Jako wielkosc zmierzona, przy czym maszyna liczaca (13) wylicza z doprowadzonych don wartosci zadanych i zmierzo¬ nych oraz wartosci utrwalonych w pamieci, w szczególnosci przebiegu cisnienia doladowa¬ nia lub przebiegu mocy zasilanego z sieci silnika elektrycznego (6) w funkcji mocy sil¬ nika spalinowego (1), takie wartosci sterujace dla zespolu sterowania (S) przeksztaltni¬ ka (8), przy których podczas pracy silnika elektrycznego (6) jako silnika pobierajacego energie otrzymuje sie mozliwie najwieksze przyspieszenie silnika spalinowego (1), przy optymalnym stosunku (A) ilosci powietrza doprowadzonego do ilosci powietrza spalonego z wytworzeniem mozliwie malej ilosci dymu, a przy pracy silnika elektrycznego (6), jako pradnicy, doprowadza sie najwieksza ilosc nadmiaru energii spalin jako energie elektrycz¬ na do sieci albo innego niezaleznego od sieci odbiornika (27), ze przelaczenie silnika elektrycznego z jego pracy przy pobieraniu energii na prace Jako pradnicy, i w odwrotnym kierunku, jest sterowane w zaleznosci od z góry zalozonej wielkosci, albo wyliczonej przez maszyne liczaca (13) - cisnienia powietrza doladowania lub mocy silnika spalinowe¬ go (1), oraz ze urzadzenie sterujace jest stosowane w polaczeniu z turbosprezarka dola¬ dowujaca, która dzieki optymalnemu zaprojektowaniu lopatek trubiny (4) na gazy wydechowe i sprezarki (5) posiada tak wielka sprawnosc, ze dla wytworzenia ilosci powietrza o wy¬ maganym optymalnym stosunku (A), niezbednej w górnym zakresie obciazenia silnika spali¬ nowego (1), zapewnia cisnienie doladowania, stosujac cala rozporzadzalna energie spalin, a nadwyzka tej energii, uzyskiwana bez zwiekszenia doplywu paliwa, Jest wykorzystywana dla przetworzenia w energie elektryczna, 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze silnik elektrycz¬ ny (6) Jest wykonany Jako maszyna asynchroniczna. 3. Urzadzenie wedlug zastrz, 1, znamienne tym, ze silnik elektrycz¬ ny (6) jest wykonany jako maszyna synchroniczna, korzystnie jako maszyna synchroniczna o stalym wzbudzeniu.145 731 Pr^S 1 as cm n.^ P^w^S i CSI CSI 11.^ i *L.j? Efe- ii ©- -^! tgra- 3 UL-RT: 8 -£L:fi3H3- TTff c^ Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 400 zl PL PL

Claims (3)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie sterujace do silnika spalinowego z turbosprezarka doladowujaca na gazy wydechowe, skladajaca sie z umieszczonych na wspólnym wale turbiny spalinowej i sprezarki, napedzanej silnikiem elektrycznym, która przy nadwyzce mocy w spalinach przes¬ tawia silnik elektryczny z silnika pobierajacego energie na silnik stanowiacy pradnice, dostarczajaca energie elektryczna poprzez przeksztaltnik pradu do urzadzenia gromadzace¬ go te energie elektryczna, przy czym do urzadzenia sterujacego doprowadza sie z czujnika pomiarowego zmierzona wielkosc obrotów turbosprezarki doladowujacej, z czujnika pomiaro¬ wego wielkosc napiecia urzadzenia gromadzacego energie elektryczna, zas z nadajnika145 731 5 wielkosc sygnalu przyspieszenia, a urzadzenie sterujace tworzy z doprowadzonych wielkos¬ ci sygnalów wielkosci sterowania dla przeksztaltnika pradu, przy których to wielkosciach sygnalów przy pracy silnika elektrycznego jako silnika pobierajacego energie wystepuje szybkie przyspieszenie, a przy pracy silnika jako pradnicy przeksztalca sie energie elek¬ tryczna dostarczona przez silnik elektryczny, znamienne tym, ie urzadzenie gromadzace energie elektryczna jest utworzone przez siec elektryczna, korzystnie siec pokladowa (9), a urzadzenie sterujace jest urzadzeniem regulujacym w postaci maszyny li¬ czacej (13), do której doprowadza sie Jako wielkosc zadana wielkosc przewodnia doprowa¬ dzona do regulatora (24) silnika spalinowego (1) jako wielkosc sygnalu przyspieszenia i dodatkowo z czujnika pomiarowego (15) cisnienie doladowania jako wielkosc zmierzona, a z czujnika pomiarowego (16) wielkosc czestotliwosci sieci (9) Jako wielkosc zmierzona, przy czym maszyna liczaca (13) wylicza z doprowadzonych don wartosci zadanych i zmierzo¬ nych oraz wartosci utrwalonych w pamieci, w szczególnosci przebiegu cisnienia doladowa¬ nia lub przebiegu mocy zasilanego z sieci silnika elektrycznego (6) w funkcji mocy sil¬ nika spalinowego (1), takie wartosci sterujace dla zespolu sterowania (S) przeksztaltni¬ ka (8), przy których podczas pracy silnika elektrycznego (6) jako silnika pobierajacego energie otrzymuje sie mozliwie najwieksze przyspieszenie silnika spalinowego (1), przy optymalnym stosunku (A) ilosci powietrza doprowadzonego do ilosci powietrza spalonego z wytworzeniem mozliwie malej ilosci dymu, a przy pracy silnika elektrycznego (6), jako pradnicy, doprowadza sie najwieksza ilosc nadmiaru energii spalin jako energie elektrycz¬ na do sieci albo innego niezaleznego od sieci odbiornika (27), ze przelaczenie silnika elektrycznego z jego pracy przy pobieraniu energii na prace Jako pradnicy, i w odwrotnym kierunku, jest sterowane w zaleznosci od z góry zalozonej wielkosci, albo wyliczonej przez maszyne liczaca (13) - cisnienia powietrza doladowania lub mocy silnika spalinowe¬ go (1), oraz ze urzadzenie sterujace jest stosowane w polaczeniu z turbosprezarka dola¬ dowujaca, która dzieki optymalnemu zaprojektowaniu lopatek trubiny (4) na gazy wydechowe i sprezarki (5) posiada tak wielka sprawnosc, ze dla wytworzenia ilosci powietrza o wy¬ maganym optymalnym stosunku (A), niezbednej w górnym zakresie obciazenia silnika spali¬ nowego (1), zapewnia cisnienie doladowania, stosujac cala rozporzadzalna energie spalin, a nadwyzka tej energii, uzyskiwana bez zwiekszenia doplywu paliwa, Jest wykorzystywana dla przetworzenia w energie elektryczna,

2. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze silnik elektrycz¬ ny (6) Jest wykonany Jako maszyna asynchroniczna.

3. Urzadzenie wedlug zastrz, 1, znamienne tym, ze silnik elektrycz¬ ny (6) jest wykonany jako maszyna synchroniczna, korzystnie jako maszyna synchroniczna o stalym wzbudzeniu.145 731 Pr^S 1 as cm n.^ P^w^S i CSI CSI 11.^ i *L.j? Efe- ii ©- -^! tgra- 3 UL-RT: 8 -£L:fi3H3- TTff c^ Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz. Cena 400 zl PL PL