Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowego krystalicznego chlorowodorku lub bromowodorku 7)8-[2-/2-amino-4-tiazolilo/-2-metoksyiminoacetamido]-3-cefemokarboksylanu- 4 piwaloiloksymetylowego. 7/3-[2-/2-amino-4-tiazolilo/-2-metoksyiminoacetamido]-3-cefemokarboksylan-4 piwaloilo- ksymetylowy jest znany. Zwiazek ten i jego sole, zwlaszcza sole wyzej wspomniane, sa cennymi substancjami antybiotycznie czynnymi, które mozna stosowac zwlaszcza jako antybiotyki przeciwbakteryjne.Tenester piwaloiloksymetylowy, zarówno w postaci zasadyjak i w postaci chlorowodorku lub bromowodorku, wykazuje w porównaniu z równiez znana sola sodowa kwasu 7/J-[2-/2-amino-4- tiazolilo/-2-metoksyiminoacetamido]-3-cefemokarboksylowego-4 te zalete, ze u zwierzat doswiadczalnych, np. u szczurów, po podaniu doustnym wyraznie lepiej resorbuje sie z przewodu pokarmowego i dlatego jest bardziej skuteczny w chemotereupetycznych próbach po zaaplikowa¬ niu doustnym. Przykladowo ten ester piwaloiloksymetylowy w postaci wolnej zasady w przypadku dwukrotnego doustnego zaaplikowania myszom wykazuje przeciwko Gram-dodatnim ziarenkow- com, takim jak Staphylococcus aureus 108 i Streptococcus pyogenes aronson, wartosc EDso rzedu 0,7-30 mg/kg, przeciwko enterobakteriom, np. Escherichia coli 205, Escherichia coli 2018, Esche- richia coli 205 R±tem, Klebsiella pneumoniae 327, Proteus mirabilis 774, Salmonella Stanley i Proteus morganii 2359, wartosc ED50 okolo <0,1-12 mg/kg, i przeciwko Pseudomonas sp., takim jak Pseudomonas aeruginosa, wartosc ED50OOO mg/kg. Nowe sole tego estru w porównaniu z wolna zasada resorbuja sie calkowicie i odpowiednio w kilku przypadkach chlorowodorek np. przeciwko Streptococcus pyogenes Aronson, Escherichia coli 205 i 218, Klebsiella pneumoniae 327, Proteus morganii 2359 i Pseudomonas aeruginosa ATCC 12055 wykazuje silniejsza czynnosc chemoteraupetyczna.Jedna z wad tego estru piwaloiloksymetylowego jest to, ze ester ten jest trudny do oczyszcze¬ nia. I tak dotychczas nie udawalo sie go ujac w postaci krystalicznej. Z powodu amorficznej i zanieczyszczonej postaci wykazuje on nieznaczna stabilnosc, która w nastepstwie jest niekorzystna podczas skladowania i podczas wytlaczania tabletek.2 125899 W przypadku przetwarzania do postaci tabletek i w przypadku napelniania ampulek jego stosunkowo nieznaczna zwilzalnosc staje sie nieprzyjemnie zauwazalna. Niska rozpuszczalnosc tego estru w wodzie powoduje niejednolita resorpcje po zaaplikowaniu doustnym.Dotychczas znany tylko w postaci wolnej zasady, ten ester piwaloiloksymetylowy ma zatem pewne wlasciwosci, które sa niepozadane dla leków, gdyz utrudniaja one sporzadzanie i stosowanie z nich sporzadzonych farmaceutycznych postaci leków. Powstalo przeto zapotrzebowanie na pochodne, które bylyby odpowiedniejsze dla omawianych celów.Poszukujac odpowiednich pochodnych stwierdzono nieoczekiwanie, ze nowy chlorowodorek i bromowodorek 7/J[-2-/2-amino-4-tiazolilo/ -2-metoksyiminoacetamido]-3-cefemokarboksyla- nu-4 piwaloiloksymetylowego, wystepujace w postaci krystalicznej, wykazuja wymagane dla leków \ylasciwosci w znacznie szerszym zakresie.Sole te, z powodu ich zdolnosci krystalizacji mozna znacznie latwiej i dokladniej oczyszczac niz wolna zasade. Dalsza zaletajest ich podwyzszona stabilnosc i skladowalnosc, oraz ich latwiejsze przetwarzanie do farmaceutycznej postaci leku. Zwlaszcza mozna je latwiej suszyc i, ze wzgledu na ich podwyzszona trwalosc w wysokiej temperaturze pod wysokim cisnieniem, takze latwiej wytla¬ czac z nich tabletki. Z powodu wiekszej zwilzalnosci mozna nimi napelniac kapsulki lub fiolki.Podwyzszona rozpuszczalnosc w wodzie powoduje w przewodzie pokarmowym bardziej jedno¬ rodne rozproszenie i calkowita resorpcje. W porównaniu z wolnymi zasadami istnieja zatem, zwlaszcza w przypadku podawania doustnego, wyrazne zalety.Nowe sole wytwarza sie analogicznie do znanych sposobów. Sposób wytwarzania nowego krystalicznego chlorowodorku lub bromowodorku 7/3-[2-/2-amino-4-tiazolilo/-2-metoksyimino- acetamido] -3-cefemokarboksylanu-4 piwaloiloksymetylowego polega wedlug wynalazku na tym, ze 7/3-[2-/2-amino-4-tiazolilo/ -2-metoksyiminoacetomido] -3-cefemokarboksylan-4 piwaloilo¬ ksymetylowy traktujac chlorowodorem lub bromowodorem przeprowadza sie w chlorowodorek lub bromowodorek, a otrzymana sól doprowadza sie do krystalizacji.Wolna zasade mozna wprowadzic w postaci surowej lub oczyszczczonej. Chlorowodór lub bromowodór wprowadza sie w postaci wodnej lub korzystnie w postaci bezwodnej i to zwlaszcza w ilosci prawie równowaznikowej, tzn. w zaleznosci od stopnia czastosci wprowadzonej zasady stosuje sie okolo 0,8-1,2, korzystnie 1-1,1 równowazników molowych, chlorowodoru lub bromo¬ wodór. Tworzenie soli przeprowadza sie korzystnie w rozpuszczalniku, takim jak woda, w rozpu¬ szczalniku organicznym lub w ich mieszaninie.Jako rozpuszczalnik organiczny dla tej zasady mozna stosowac przykladowo alkohole, takie jak metanol, etanol, n-propanol, izopropanol, butanol, izobutanol, ketony, takie jak aceton lub metyloetyloketon, nitryle, takie jak acetonitryl, etery, takie jak czterowodorofuran, dioksan, eter etylowy lub wyzsze etery, sulfotlenki, takie jak sulfotlenek dwumetylowy, amidy, takie jak forma¬ mid, N,N-dwumetyloformamid lub N,N-dwumetyloacetamid, estry takie jak octan etylowy, octan /J-metoksyetylowy, lub chlorowcowane weglowodory, np. chlorek metylu, chloform lub inne podobne. Najlepiej postepuje sie tak, ze chlorowodór lub bromowodór równiez rozpuszcza sie w tym rozpuszczalniku i dodaje sie do roztworu aminy. Chlorowodór mozna tez w postaci gazu wprowadzic do roztworu aminy. Roztwór chlorowodoru lub bromowodoru mozna stosowac w postaci nasyconej lub nienasyconej az do rozcienczonej. Zasade te rozpuszcza sie korzystnie w chlorku metylenu, i dodaje sie obliczona ilosc roztworu chlorowodoru lub bromowodoru w rozpuszczalniku organicznym, korzystnie równiez w chlorku metylenu, albo tez w bromku etylenu lub w eterze etylowym.Po dodaniu chlorowodoru lub bromowodoru roztwór, zawierajacy sól, zateza sie droga odparowania rozpuszczalnika i/lub zadaje niepolarnym rozpuszczalnikiem, np. eterem etylowym lub weglowodorem, takim jak pentan lub heksan, po czym po przekroczeniu granicy rozpuszczal¬ nosci produktu wytraca sie chlorowodorek lub bromowodorek. W zaleznosci od stopnia czystosci stosowanego substratu wytracaja sie sole w postaci amorficznej lub juz w krastylicznej. Ochladza¬ jac roztwór straceniowy mozna wytracanie doprowadzic do zakonczenia.Tworzenie soli przeprowadza sie w temperaturze od okolo -10°C do +40°C, korzystnie w temperaturze okolo 0-30°C. Wysokich temparatur i nadmiaru chlorowodoru lub bromowodoru nalezy unikac, gdyz w tych przypadkach moze wystapic rozklad. Wytracona sól wyodrebnia sie125 899 3 droga zwyklych metod rozdzielania, przykladowo na drodze saczenia lub odwirowania, i prze¬ mywa niepolarnym rozpuszczalnikiem, w którym krysztaly sa nierozpuszczalne lub trudnorozpu- szczalne. Jesli jakosc tego osadu pod wzgledem stopnia czystosci i postaci krystalicznej jest jeszcze niezadowalajaca, to mozna ja polepszyc przez rozpuszczenie i powtórne stracanie z jednego lub wiecej rozpuszczalników omówionych wyzej. Pierwszy osad tej soli oczyszcza sie korzystnie prze? przekrystalizowanie z chlorku metylenu. O ile amorficzne sole, zwlaszcza w temperaturze pokój wej lub wobec slabego ogrzewania, sa latwo rozpuszczalne w chlorku metylenu, to postaci krastali- czne sa praktycznie nierozpuszczalne. Powstaja one podczas pozostawienia, zwlaszcza w niskiej temperaturze, np. w temperaturze 0-5°C. W razie potrzeby proces przekrystalizowywania powta¬ rza sie az do otrzymania soli o stopniu czystosci czysty do analizy.Suszenie preparatu prowadzi sie korzystnie w wysokiej prózni w temparaturze od okolo pokojowej do okolo 30°C, ewentualnie w obecnosci znanego srodka osuszajacego.Zwiazki 2-aminotia7olowe omawianego rodzaju moga, jak wiadomo, ewentualnie wystepo¬ wac w swej tautomerycznej postaci 2-iminotiazoliny. Wedlug widma MRJ nowy chlorowodorek w DMSO. d6 wystepuje w postaci 2-amoniotiazolowej. W innym rozpuszczalniku moze on jednak tworzyc równiez postac 2-iminiotiazolowa.Nowe sole krystaliczne mozna stosowac do sporzadzania preparatów farmaceutycznych, zawierajacych skuteczna ilosc substancji czynnej ewentulanie w mieszaninie z nieorganicznymi lub organicznymi, stalymi lub cieklymi, farmakologicznie dopuszczalnymi nosnikami, nadajacymi sie zwlaszcza do podawania doustnego.W celu podawania doustnego stosuje sie tabletki, kapsulki zamykane lub kapsulki zelatynowe, zawierajace substancje czynna razem z rozcienczalnikami, takimi jak laktoza, D-glikoza, sacha¬ roza, mannit, sorbit, celuloza i/lub glicyna, i srodkami smarnymi, takimi jak ziemia okrzemkowa, talk, kwas stearynowy lub jego sole, np. stearynian magnezu lub wapnia, i/lub glikol polietyle¬ nowy. Tabletki zawieraja równiez lepiszcza, np. glinokrzemian magnezowy, skrobie, takie jak skrobia kukurydziana, skrobia przeniczna, skrobia ryzowa lub skrobia ze strzalki wodnej, zela¬ tyny, tragakant, metyloceluloze, sól sodowa karboksy-metylocelulozyi/lub poliwinylopirolidon, a w razie zyczenia srodki rozkruszajace, np. skrobie, agar, kwas alginowy lub jego sole, takie jak alginian sodowy, i/lub mieszanki musujace, albo absorbenty, barwniki, substancje smakowe i slodzace. Czopkami sa przede wszystkim emulsje w tluszczach lub zawiesiny.Preparaty farmaceutyczne moga byc wyjalowione i/lub zawierac substancje pomocnicze, np. substancje konserwujace, stabilizujace, zwilzajace i/lub emulgujace, srodki wspomagajace rozpu¬ szczalnosc i/lub substancje buforowe. Nowe preparaty farmaucetyczne, które w razie zyczenia moga zawierac dalsze cenne substancje farmakologicznie czynne, sporzadza sie w znany sposób, np. za pomoca konwencjonalnych sposobów mieszania, rozpuszczania lub liofilizowania, a zawie¬ raja one okolo 0,1%-100%, zwlaszcza okolo 1-50% substancji czynnej, zas liofilizaty az do 100% substancji czynnej. W zaleznosci od rodzaju i stopnia ciezkosci zakazenia oraz od stanu zakazo¬ nego organizmu stosuje sie dzienne dawki okolo 0,5-5 g doustnie w leczeniu stalocieplnych o ciezarze okolo 70 kg.Podane nizej przyklady objasniaja blizek wynalazek. Temparature podano w stopniach Celsjusza. Dane wspólczynnika Rf w chromatografii cienkowarstwowej: na gotowych plytkach z zelu krzemionkowego o nazwie Silikagel-Fertigplatten SL 254 — produkt firmy Antec z Birsfelden.Przyklad I. Do ochlodzonego do temperatury 0° roztworu 4,97 g 7/3-[2-/2-amino-4- tiazolilo/-2-metoksyiminoacetamido] -3-cefemokarboksylanu-4 piwaloiloksymetylowego (wolna zasada) w 50 ml CH2CL2 dodaje sie 61 ml 0,18 M roztworu HCL w CH2CL2 (1,1 równowaznika molowego, wytworzonego przez wprowadzenie bezwodnego gazowego chlorowodoru do bezwod¬ nego CH2CL2). Po 10-minutowym mieszaniu roztwór zadaje sie eterem etylowym, przy czym wytraca sie osad. Mieszanine te miesza sie nadal w ciagu 0,5 godziny w temperaturze 0°, osad odsacza sie, przemywa eterem etylowym i suszy pod próznia w temperaturze 30°. Otrzymuje sie tak surowy chlorowodorek w postaci jasnobezowego proszku, który rozpuszcza sie w okolo 50 ml CH2CL2, nieco zateza i pozostawia w ciagu nocy w temperaturze okolo + 5°. Wykrystalizowany zwiazek odsacza sie, przemywa niewielka iloscia CH2CL2 i eterem etylowym i suszy jak poprzednio.Otrzymuje sie bezbarwny chlorowodorek 7)8-[2-/2-amino-4-tiazolilo/-2-metoksyiminoacetamido]4 125 899 -3-cefemokarboksylanu-4 piwaloiloksymetylowego o temperaturze topnienia 187-191°ioskrecal- nosci wlasciwej [a]20D = +82± 1° (c = 0,689% w metanolu).Dalsze badania wykazuja: Chromatografia cienkowarstwowa: Rr~0,29 (zel krzemionkowy, octan etylowy); widmo w nadfiolecie (EtOH): maksima przy 235(e= 16600), 245(sh) i 296(sh) mu; widmo w podczerwieni (nujol): pasma absorpcji przy 3240, 1778, 1757, 1750, 1738, 1658, 1626, 1590, 1665 cm _1; widmo magnetycznego rezonansu jadrowego (DMSO. d6): 100 MHz: 5= 1,18 s, 9H /-C(CH3)3/, 5=3,70 m, 2H (H-2), 6=3,98 s, 3H (OCH3), 5=5,19 2H, d, 1 = 4,5 (H-6), 5 = 5,96m, 3H (H-7 i -OCH20-), 6=6,63 t, 1H (H-3), 6=6,97 s, 1H (tiazol-H), 6= 9,56 b, 3H (-NH3^), 5 = 9,83 d, 1H, 1 = 8 (CONH).Mikroanaliza: znaleziono: C 42,79% H 4,44% N 13,30% S 11,71% Cl 6,51% obliczono: C 42,74% H 4,53% N 13,12%S 12.01% Cl 6,64% Rentgenowska analiza proszkowa: próbka jest krystaliczna.Przyklad II. Do ochlodzonego na lazni lodowej roztworu 497 mg 7/?-[2-/2-amino-4- tiazolilo/-2-metoksyiminoacetamido] -3-cefemokarboksylanu-4 piwaloiloksymetylowego (wolna zasada) w 5 ml CH2CI2 mieszajac dodaje sie 2,72 ml 0,46M roztworu HBr w CH2CI2 (—1,25 równowaznika molowego). Po 10-minutowym mieszaniu roztwór zadaje sie 35 ml eteru etylowego, przy czym wytraca sie osad. Mieszanine te miesza sie nadal w ciagu 0,5 godziny w temperaturze 0°, osad odsacza sie, przemywa eterem etylowym i suszy na nuczy. Otrzymany lekko pamaranczowo zabarwiony proszek rozpuszcza siew 2,5 ml CH2CI3, po czym produkt ponownie wykrystalizowuje sie.Po dodaniu 5 ml CH2CI2 chlodzac na lazni lodowej miesza sie w ciagu 1 godziny. W wyniku odsaczenia, przemycia otrzymanych krysztalów za pomoca CH2CI2 i eteru etylowego oraz suszenia w wysokiej prózni otrzymuje sie bromowodorek 7 /3-[2-/2-amino-4-tiazolilo/-2-metoksyiminoace- tamido]-3-cefemokarboksylanu-4 piwaloiloksymetylowego o temperaturze topnienia 215° (z rozkladem).Dalsze badania wykazuja: chromatografia cienkowarstwowa: Rr~0,31 (zel krzemionkowy: octan etylowy); widmo w nadfiolecie (EtOH): maksima przy 225(e= 17520), 231(6=16920), 237 (e= 16240), 243(6= 15600) i 249 (e = 14420) m/x; widmo w podczerwieni (nujol); pasma absorp¬ cji przy 3245, 1776, 1757, 1750, 1738, 1658, 1628, 1590, 1570, 1560 cm"1; widmo magnetycznego rezonansu jadrowego (DMSO.dó): 100 MHz: 6=l,18s, 9H/-C/CH3/3/, 6=3,70m, 2H/H-2/, 6=3,99s, 3H/OCH3/, 5=5,20d, 2H; 1 = 5,0; /H-6/, 6=5,86m, 3H/H-7i -0-CH2-0-/,5=6,65t, 1H/H-3/, 6 = 9,07b, 3H/-NH37, 6 = 9,84d, 1H I = 8/CONH/.Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania nowego krystalicznego chlorowodorku lub bromowodorku 7/J-[2-/2- amino-4-tiazolilo/ -2-metoksyiminoacetamido]-3-cefemokarboksylanu-4 piwaloiloksymetylo¬ wego, znamienny tym, ze 7/J-[2-/2-amino-4-tiazolilo/ -2-metoksyiminoacetamido]-3-cefemokar- boksylan-4 piwaloiloksymetylowy traktujac chlorowodorem lub bromowodorem przeprowadza sie w chlorowodorek lub bromowodorek i krystalizuje.Pracownia Poligraficzni UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl PL PL