Przedmiotem wynalazku sa wodne preparaty barwników nierozpuszczalnych lub trudno rozpusz¬ czalnych w wodzie. Preparaty te stosuje sie do sporzadzania past drukarskich uzywanych do dru¬ kowania materialów nosnikowych do druku trans¬ ferowego, a zwlaszcza do drukowania lub barwie¬ nia materialów tekstylnych.Znane sa zarówno ciekle jak i proszkowe, hand¬ lowe postacie nierozpuszczalnych lub trudno roz¬ puszczalnych w wodzie barwników. Wada postaci proszkowych jest to, ze przed uzyciem musza byc zdyspergowane w wodzie, natomiast wada znanych preparatów cieklych jest wysoka zawartosc srod¬ ka dyspergujacego, zwykle powyzej 30P/o wagowych, przy zawartosci jedynie okolo 20P/o wagowych barwnika.Z opisu patentowego RFN DOS nr 2 520 527 wia¬ domo, ze trwale w skladowaniu, ciekle preparaty o wysokim stezeniu barwnika mozna otrzymac sto¬ sujac wybrane anionowe srodki dyspergujace lacz¬ nie z dyspergujacymi srodkami niejonowymi i srodkami hydrotropowymi zwlaszcza mocznikiem.Stosowanie srodków ' hydrotropowych w wielu parrzyrpiadkaich jestt olbarcizjoine wajdairnd. Preparatów zawierajacych jonowe srodki hydrotropowe, z po¬ wodu zbyt wysokiej zawartosci w nich elektrolitu, nie mozna stosowac w srodkach wrazliwych na elektrolity, np. zawierajacych zageszczacze polia- krylanowe. Preparaty zawierajace jako srodek hyd- rotropowy mocznik przy dluzszym skladowaniu zmieniaja wartosc pH, wskutek wydzielania mocz¬ nika, co moze prowadzic do czesciowego rozkladu barwników wrazliwych na dzialanie zasad. Dalszym skutkiem wydzielania mocznika jest powstawanie 5 dodatkowych ilosci elektrolitu. W przypadku wielu srodków zageszczajacych obecnosc mocznika stwa¬ rza niebezpieczenstwo ich zbrunatnienia lub utwar¬ dzenia, wskutek czego staja sie one trudno wymy- walne. W przypadku hermetycznie zamknietych na- io czyn z preparatami, wywiazywanie amoniaku moze wywolywac niebezpieczne nadcisnienie.Obecnie stwierdzono, ze trwalosc barwników we¬ dlug opisu patentowego RFN DOS nr. 2 520 527 mozna w decydujacy sposób polepszyc, stosujac j-ako niejonogenny srodek dyspergujacy wybrane kopolimery tlenku etylenu z innym tlenkiem ole- finy, o co najmniej G5P/» (wagowo) udziale tlenku etylenu i ciezarze czasteczkowymi powyzej 12 000.Nieoczekiwanie okazalo sie, ze przy stosowaniu po¬ wyzszego niejonogennego srodka dyspergujacego dodatek srodka hydrrotropowego nie jest konieczny, a wiec zostaja wyeliminowane wady zwiazane ze stosowaniem tego srodka.Wynalazek dotyczy wiec nowych, wodnych pre¬ paratów barwników nierozpuszczalnych lub trudno rozpuszczalnych w wodzie, o czastkach ponizej 10 pm, korzystnie ponizej 2 nim, zawierajacych co naj¬ mniej lOrtyt wagowych wody, 10 do 60, korzystnie 25 do 60f/» wagowych wysoce zdyspergowanego, nierozpuszczalnego lub trudno rozpuszczalnego w 15 20 112 568112 568 wodzie barwnika, 04 do 5% wagowych co najmniej jednego anionowo czynnego srodka dysperguja¬ cego, 0,5 do 51% wagowych niejonogennego kopo¬ limeru tlenku etylenu z innym tlenkiem olefiny, o co najmniej 65% {wagowo) udziale tlenku ety¬ lenu i ciezarze czasteczkowym powyzej 12 000 oraz ewentualnie dalsze dodatki.Jako nierozpuszczalne lub trudno rozpuszczalne w wodzie barwniki wchodza w rachube przede wszystkim barwniki zawiesinowe i barwniki ka¬ dziowe róznych klas; w przypadku barwników za¬ wiesinowych np. barwniki nitrowe, aminoketono- we, ketoiminowe, metinowe, nitrofenyloaminowe, chinolinowe, aminonaftochinonowe, koimarynowe, a zwlaszcza antrachinonowe i azowe, jak monoazo- we i disazowe. Sposród barwników kadziowych zastosowanie znajduja przykladowo barwniki indy- goidowe, antrachinoidowe, jak indantren oraz barw¬ niki siarkowe i leukobarwniki kadziowe typu est¬ rowego.Za barwniki nalezy równiez uwazac rozjasniacze optyczne. W rachube wchodza np. nierozpuszczalne lub slabo rozpuszczalne w wodzie rozjasniacze na¬ stepujacych klas: "stylbeny, kumaryny, benzoku- maryny, pireny, pirazyny, pirazoliny, oksazyny, zwiazki mono- lub dwubenzoksazolilo- lub -imida- zolinowe, potihodne arylotriazolu i 1,2,3-triazolu oraz imidy kwasu naftalowego.Rozumie sie, ze typ barwnika jest w znacznym stopniu okreslony pozadanym zabarwieniem i dzie¬ dzina stosowania wodnego preparatu barwnika we¬ dlug wynalazku. Jezeli preparat ma sluzyc np. do sporzadzania past drukarskich, dalej stosowanych w druku transferowym, to jako nierozpuszczalne lub trudno rozpuszczalne w wodzie barwniki sto¬ sowac sie bedzie takie, które nadaja sie do druku transferowego, zwlaszcza barwniki zawiesinowe, kltóre pod ciisnieniem atmosferycznym, w 150 do 220°C, w co najmniej 60% przechodza w stan pary w czasie krótszym niz 60 sekund, sa odporne na dzialanie ciepla i moga byc przenoszone w stanie nie rozlozonym.Do sporzadzania past drukarskich do drukowania materialów tekstylnych technika drukowania bez¬ posredniego, stanowiacego korzystna dziedzine sto¬ sowania preparatów wedlug wynalazku lufo do spo¬ rzadzania kapieli farbiarskich do farbowania mate- , cialów tekstylnych, stosuje sie barwniki zawiesino¬ we o dobrych wlasciwosciach wybarwiania i utrwa¬ lania, dajace barwy odporne na wilgoc, subMma- cje i dzialanie swiatla.Mozliwe jest równiez wprowadzanie do wodnych preparatów mieszanin barwników i rozjasniaczy optycznych, jednakowego lub róznych typów, w ra¬ mach podanej definicji. Preparaty wedlug wyna¬ lazku korzystnie zawieraja barwnik lub rozjasniacz optyczny w ilosci 35 do 50% wagowych.Jako anionoaktywne srodki dyspergujace wcho¬ dza w rachube przede wszystkim lignosulfoniany, np. uzyskiwane w metodzie siarczynowej lub w procesie Krafta. Korzystne sa produkty czesciowo zil^ydroflozoiwane, utlenione Jiulb dejsiulM-anoiwiaine i zna¬ nymi sposobami frakcjonowane, np. wedlug cie¬ zaru czasteczkowego lub stopnia sulfonowania. Od¬ powiednie sa równiez mieszaniny lignosulfonianów 10 15 25 3Q 35 40 45 V 65 siarczynowych z lignosulfonianami z procesu Kraf¬ ta. Szczególnie korzystne sa lignosulfoniany o srednim ciezarze czasteczkowym 1000 do 80 000 i zawartosci czynnego lignosulfonianu co najmniej 801% i niskiej zawartosci wielowantosciowych ka¬ tionów. Stopien sulfonowania moze zmieniac sie w szerokim zakresie. Stosunek wegla do organicz¬ nej siarki lezy przykladowo w zakresie od 9:1 do 55 :1.Sposród materialów powyzszego typu szczegól¬ nie korzystne sa: a) lignosulfonian Krafta, w którym 80% czastek ma ciezar czasteczkowy 6 000 do 50 000, o stosun¬ ku wegla do organicznie zwiazanej siarki okolo 33 :1, b) lignosulfonian siarczynowy, w którym 80% czasteczek ma ciezar czasteczkowy 10 000 do 50 000, o stosunku wegla organicznie zwiazanej siarki okolo 24,5 :1, c) lignosulfonian siarczynowy, w którym 10% czasteczek ma ciezar czasteczkowy ponizej 10 000, 25% czasteczek ma ciezar czasteczkowy 10 000 do 40 000, a 65% ciezar czasteczkowy powyzej 40 000, o stosunku wegla do organicznie zwiazanej siarki okolo 23:1, d) lignosulfonian Krafta, w którym 80% czaste¬ czek ma ciezar czasteczkowy 2 000 do 30 000, o sto¬ sunku wegla do organicznie zwiazanej siarki okolo 46:1 oraz e) mieszanina lignosulfonianów Krafta i siarczy¬ nowego, w której 15 do 20% czasteczek ma ciezar czasteczkowy ponizej 10 000, 33 do 45% czasteczek ma ciezar czasteczkowy 10 000 do 30 000, a 35 do 52% czasteczek ma ciezar czasteczkowy powyzej 30 000, o stosunku wegla do organicznie zwiazanej siarki 31 : 1^39: 1.Równie dobrze nadaja sie do stosowania w pre¬ paratach wedlug wynalazku sulfonowane produk¬ ty kondensacji, jak przedstawione w opisie paten¬ towym RFN DOS nr. 2353 691, zwlaszcza zwiazki powstale przez dzialanie ,na naftalen, ewentualnie podstawiony grupa wodorotlenowa, atomem chloru lub rodnikiem metylowym, zwiazkiem o wzorze 1, w którym X oznacza bezposrednie wiazanie lub atom tlenu, Hal oznacza atom chloru lub bromu, a n oznacza liczbe 1 do 4 i sulfonowanie i ewen¬ tualna dalsza kondensacje produktu reakcji z for¬ maldehydem lub zwiazkami oddajacymi formalde¬ hyd.Odpowiednimi do stosowania w preparatach we¬ dlug wynalazku sa równiez produkty kondensacji aromatycznych kwasów sulfonowych z formalde¬ hydem, np. produkty kondensacji formaldehydu i kwasu naftalenosulfionowego; formaldehydu, kwasu naftalenosulfonowego i kwasu benzenosulfonowe- go albo surowego krezolu, formaldehydu i kiwaisu nafltalenosulfonowego.Dalszymi odpowiednimi anionowymi srodkami dyspergujacymi sa zwiazki o wzorze R—X—QCllz— —CR1—Y)a-n(CH2—CR2-^Z)h—H, przedstawione w opisach patentowych St. Zjedn. Ameryki nr. nr. 3498942^ 3600466, 3498943, 3 772382, 3668230, 3 776 874 i 3 839 405, zwlaszcza sole potasowe tych zwiazków, o ciezarze czasteczkowym okolo 1200 do 1500 (Polywet KX-3, KX-4 i KX-5).iii m Powyzsze anionowe srodki dys^pelrgujacfef maja zwykle postac soli metali alkalicznych, amonowych lub rozpuszczalnych w wodziie soli amoniowych.Korzystne jest wprowadzanie jakosci ubogich w elektrolity obce. Mozliwe jest równiez stosowanie mieszanin wyzej podanych anionowych srodków dyspergujacych.Ilosc anionowego srodka dyspergujacego wynosi 04 do 5, zwlaszcza 0,5 do 2% wagowych, w od¬ niesieniu do preparaihi lub 2 do 10, korzystnie 4 do 8% wagowych, w odniesieniu do barwnika.Oprócz anionowych srodków dyspergujacych, pre¬ paraty wedlug wynalazku zawieraja 0,5 do 5, ko¬ rzystnie 1 do 3% wagowych, w odniesieniu do pre¬ paratu lub 3 do 15, korzystnie 6 do 13% wagowych, w odniesieniu do barwnika, niejonogennego kopoli¬ meru tlenku etylenu z innym tlenkiem olefiny, o udziale tlenku etylenu co najmniej 65, korzystnie co najmniej 80% wagowych.Jako tlenek olefiny wchodzi w rachube np. 1,2- hib 2,3-ftlenek butylenu, tlenek styrenu, 2,3-epoksy- heksan, 1,2-epoksyheksan, 1,2-epoksyoktan, mono- tlenek butadienu, monotlenek cykloheksanu, a zwlaszcza tlenek propylenu.Korzystne sa kopolimery tlenku etylenu z tlen¬ kiem propylenu o wzorze 2, w którym a i c ozna¬ czaja liczby, których suma wynosi co najmniej 150, korzystnie 200 do 400, a b oznacza liczbe 20 do 100, korzystnie 30 do 80. Sposród powyzszych, szczególnie odpowiednimi w wynalazku okazaly sie nastepujace: a) kopolimery o wzorze 2, w którym suma a i c wynosi 200 do 225, a wartosc b wynosi 60 do 80, b) kopolimery o wzorze 2, w którym suma a i c wynosi 280 do 320, a wartosc b wynosi 50 do 60 oraz c) kopolimery o wzorze 2, w którym suma a i c wynosi 220 do 280, a wartosc b wynosi 40 do 55.Jezeli to jest pozadane, preparaty wedlug wyna¬ lazku moga zawierac dalsze dodatki poprawiajace ich wlasciwosci, jak np. srodki htigroskopdjne i ob¬ nizajace temperature krzepniecia, np. poliole, gli¬ kol etylenowy, glikol ropylenowy, glikol dwuetyle- nowy, gliceryne, sorbit i inne lub formamid; srod¬ ki bakteriobójcze, srodki grzybobójcze, np. wodne roztwory formaliny, srodki przeciwpianowe i srod¬ ki polepszajace lepkosc.Celowe okazalo sie wprowadzanie do preparatów, jako dalszego dodatku, zwiazków kompleksujacych, zwlaszcza polifosforanów, w ilosci 0,1 do 5, zwlasz¬ cza 0,5 do 2%, w odniesieniu do wagi preparatu.Szczególnie trwale w skladowaniu okazaly sie preparaty zawierajace co najmniej 20% wagowych wody, 25 do 60, zwlaszcza 35 do 60% wagowych wysoce zdyspergowanego barwnika zawiesinowego, 04 do 5, zwlaszcza 0,5 do 2% wagowych liignosulfo- nianu, 0,5 do 5, zwlaszcza 1 do 3% wagowych ko¬ polimeru tlenku etylenu z tlenkiem propylenu o co najmniej 65% (wagowo) udziale tlenku etylenu oraz ewentualnie 0,1 do 5, korzystnie 0,5 do 2% wagowych polifosforanów i/lub dalsze dodatki.Korzystne sa preparaty barwników o nasepuja- cym skladzie: 1) 35—45% fioletowego barwnika o wzorze-3; 15—25% glikolu propylenowego; 2—5% niejonogen¬ nego produktu polikondensacji okolo 201% tlenku propylenu z okolo 80°/© tlenku etylenu, o ciezarze czasteczkowym^ okolo 16 500; 1—3% sulfonowanej, frakcjonowanej ligniny Krafta, o' stosunku wegla 5 do organicznie zwiazanej siarki okolo 33: f, skla¬ dajacej sie w 80% z czasteczek o ciezarze czastecz¬ kowym 6 000 do 50 000; 0,5—1% srodka bakterio¬ bójczego; 0,1—0,5% srodka przeciwpianowego; 30— 401% wody, W 2) 35-^50% zóltego barwnika o wzorze 4; 15^25% glikolu propylenowego; a—5i°/o niejonogenneigo pro¬ duktu polikondensacji okolo 20% tlenku propyle¬ nu z okolo 801% tlenku etylenu, o ciezarze czastecz¬ kowym okolo 16 500; 1—3% sulfonowanej, frakcjo- 15 nowanej ligniny Krafta, o stosunku wegla do or¬ ganicznie zwiazanej siarki okolo 33:1, skladaja¬ cej sie w 80% z czasteczek o ciezarze czasteczko¬ wym 6 000 do 50 000; 0,5—1% srodka bakteriobój¬ czego; 0,1—0,5% srodka przeciwpianowego; 30^40% * wody v 3) 30—40% zóltego barwnika o wzorze 5, mie¬ szaniny 1:1 dwóch skladników o podstawnikach R = GH3 i R = C2H5; 15—25% glikolu propyleno¬ wego; 2—5% niejonogennego produktu polikonden- *5 sacji okolo 20% tlenku propylenu z okolo 80% tlenku etylenu, o ciezarze czasteczkowym okolo 16 5O0; 1^3% sulfonowanej, frakcjonowanej ligni¬ ny Krafta, o stosunku wegla do organicznie zwia¬ zanej siarki okolo 33:1, skaldajacej sie w 80% z M czasteczek o ciezarze czasteczkowym 6 000 do 50 000; 0,5—1% srodka bakteriobójczego; 0,1^5% srodka przeciwpianowego; 30—40% wody 4) 30—40% granatowego barwnika, mieszaniny 1:3 zwiazków o wzorach 6 i 7; 15—25F/J glikolu 85 propylenowego; 2—3% niejonogennego produktu polikondensacji okolo 200/© tlenku propylenu z oko¬ lo 80% tlenku etylenu, o ciezarze czasteczkowym okolo 16 500; 1—3% sulfonowanej, frakcjonowanej ligniny Krafta, o stosunku wegla do organicznie 40 zwiazanej siarki okolo 33:1, skladajacej sie w 80% z czasteczek o ciezarze czasteczkowym 6 000 do 50 000; 0,5—1% srodka bakteriobójczego; 0,1— 0,5% srodka przeciwpianowego; 30—45% wody 5) 30—40% rózowego barwnika o wzorze' 8; 15— « 25% glikolu propylenowego; 2—5% niejonowego produktu polikondensacji okolo" 20% tlenku propy¬ lenu z okolo 80% tlenku etylenu, o ciezarze cza¬ steczkowym okolo 16 500, 1^3% sulfonowanej, frak¬ cjonowanej ligniny Krafta, o stosunku wegla dó M organicznie zwiazanej siarki okolo 33:1, sklada¬ jacej sie w 80% z czasteczek o ciezarze czastecz¬ kowym 6 000 do 50 000; 0,5—1% srodka bakterio¬ bójczego; 0,1—0,9% srodka przeciwpianowego; 30— 40% wody 55 6) 25—351% czerwonego barwnika o wzorze 9; 15— 25% glikolu propylenowego; 2—5% niejonowego produktu polikondensacji okolo 20% tlenku propy¬ lenu z okolo 80% tlenku etylenu, o ciezarze czas¬ teczkowym okolo 16 500; 1—31% sulfonowanej, frak- 60 cjónowanej ligniny Krafta, o stosunku wegla do organicznie zwiazanej siarki okolo 33:1, skladaja¬ cej sie w 801°/* z czasteczek o ciezarze czasteczko¬ wym 6 000 do 50 000; 0,5—1% srodka bakteriobój¬ czego; 0,1—0^5% srodka przeciwpianowego; 40—50% w wody112 568 7) 20—30% zóltego barwnika o wzorze 10; 15— 25% glikolu propylenowego; 2—5% niejonowego produktu polakondensacji okolo 20°/© tlenku pro¬ pylenu z okolo 80*/© tlenku etylenu, o ciezarze cza¬ steczkowym okolo 16 500; 1—3% sulfonowanej, frakcjonowanej ligniny Krafta, o stosunku wegla do organicznie zwiazanej siarki okolo 33:1, skla¬ dajacej sie w 80% z czasteczek o ciezarze czastecz¬ kowym 6 000 do 50 000; 0,5-^1% srodka bakterio- b6jczego; 0,1—0y5% srodka przeciwpianowego; 40— GO*/* wody 8) 10—20% zóltego barwnika o wzorze 10; 5— 15% glikolu propylenowego; 1—3% niejonogennego produktu polikondensacji okolo 201% tlenku propy¬ lenu z okolo 80% tlenku etylenu, o ciezarze cza¬ steczkowym okolo 16 500; 0,5—2% sulfonowanej, frafkciloooiwiainieij ligniny Rrafita, o stosunku wegila do organicznie zwiazanej siarki okolo 33:1, skla¬ dajacej sie w 80*/© z czasteczek o ciezarze cza¬ steczkowym 6 000 do 50 000; 0,3—0,6% srodka bak- teriobóijczego; 0,1—0,5% srodka przeciwpianowego; 6O-h80% wody 9) 35—40% szkarlatnego barwnika o wzorze 11; 15—25% glikolu propylenowego; 2—5% niejonogen¬ nego produktu polikondensacji okolo 201% tlenku propylenu z okolo 80% tlenku etylenu, o ciezarze czasteczkowym okolo 16 500; 1—3% sulfonowanej, frakcjonowanej ligniny Krafta, o stosunku wegla do organicznie zwiazanej siarki okolo 33:1, skla¬ dajacej sie w 80% z czasteczek o ciezarze czastecz¬ kowym 6 000 do 50 000; 0,5—1,0% srodka bakterio¬ bójczego; 0,1—0,5% srodka przeciwpianowego; 30— 40% wody 10) 35—40% zóltego barwnika o wzorze 12; 15— 25% glikolu propylenowego; 2—5% niejonogennego produktu polikondensacji okolo 20% tlenku pro¬ pylenu z okolo 80% tlenku etylenu, o ciezarze cza¬ steczkowym okolo 16 500; l1—3% sulfonowanej, frakcjonowanej ligniny Krafta, o stosunku wegla do organicznie zwiazanej siarki okolo 33:1, sklada¬ jacej sie w 80% z czasteczek o ciezarze czastecz¬ kowym 6 0O0 do 50 000; 0,5-^1% srodka bakterio¬ bójczego; 0,1—0,5% srodka przeciwpianowego; 30.— 40% wofly 11) 40—45% pomaranczowego barwnika o wzo¬ rze 13; 1<5—25% glikolu propylenowego; 2—5% nie¬ jonogennego produktu polikondensacji okolo 20% tlenku propylenu z okolo 801% tlenku etylenu, o ciezarze czasteczkowym okolo 16 500; 1—3P/* sul¬ fonowanej, frakcjonowanej ligniny Krafta, o sto¬ sunku wegla do organicznie zwiazanej siadu okolo 33:1, skladajacej sie w 80% z czasteczek o cie¬ zarze czasteczkowym 6 000 do 50 000; 0,5^1% srod¬ ka bakteriobójczego; 0,1—0,5% srodka przeciwpia¬ nowego; 30—40% wody 12) 25—30% niebieskiego barwnika, zwiazku o wzorze 14, w którym R = NU- z mala domieszka zwiazku o wzorze 14, w którym R =^0; 15—25% glikolu propylenowego; 1—3% sulfonowanej, frak¬ cjonowanej ligniny o stosunku wegla do organicz¬ nie zwiazanej siarki okolo 33:1, skladajacej sie w 80% z czasteczek o ciezarze czasteczkowym O 000 do 50 000; 0,5-^1% srodka bakteriobójczego; 0,1^0,5% srodka przeciwpianowego; 40-^50% wody.Nowe wodne preparaty barwników wytwarza sie 10 15 20 30 4Q 45 90 55 65 np. przez zmieszanie i zmielenie barwnika z woda i co najmniej jednym z wyzej wymienionych aniio- nowoczynnyich srodków dyspergujacych i/lub nie- jonogennych kopolimerów tlenku etylenu z innym tlenkiem olefiny, np. w mlynie kulowym lub pias¬ kowym i dodanie pozostalych skladników, przed lub po procesie mielenia. Mielenie prowadzi sie do otrzymania czastek wielkosci ponizej 10 urn, ko¬ rzystnie ponizej 2 jjim.Poniewaz preparaty wedlug wynalazku sa ubo¬ gie w elektrolity, w przeciwienstwie do konwen¬ cjonalnych, handlowych preparatów barwników zawiesinowych, do sporzadzania past drukarskich z ich udzialem mozna stosowac grodki zageszczaja¬ ce wrazliwe na elektrolity. Szczególnie odpowied¬ nimi do tych celów sa srodki zageszczajace na ba¬ zie poliakrylanów. Ich lepkosc nie ulega istotne¬ mu zmniejszeniu pod wplywem preparatów we¬ dlug wynalazku, co w praktyce ma decydujace zna¬ czenie.Nowe preparaty barwników sa ciekle, ubogie w srodki dyspergujace i elektrolity, wysoce zdysper- gowane i o trwalym zdyspergowaniu, tj. nie agre¬ gujace i zawieraja barwnik w wysokim stezeniu, a przy tym pozostaja trwale przy dluzszym skla¬ dowaniu w 25—30°C, a w 60°C w ciagu kilku ty¬ godni, zachowujac praktycznie nie zmieniona, niska lepkosc i latwa przesaczalnosc. Stopien dyspersji barwnika przy skladowaniu praktycznie nie ulega zmianie. W drukowym farbowaniu materialów tek¬ stylnych nowe preparaty sa rozprowadzalne przy uzyciu wszelkich konwencjonalnych srodków za¬ geszczajacych. W przypadku bezposredniego druko¬ wania na materiale poliestrowym, druk jest w wy¬ sokim stopniu utrwalony, bez koniecznosci stoso¬ wania przyspieszaczy utrwalania.Ustotna zaleta stosowania nowych preparatów w bezposrednim drukowaniu na materiale tekstyl¬ nym jest to, ze nie jest wymagane lub wymagane jest jedynie jednokrotne plukanie ufarbowanego majteriailu mala ojbijeitoscia wody. Jest to wynikiem malej zawartosci srodka dyspergujacego, mozliwos¬ cia stosowania zageszczacza syntetycznego na ba¬ zie poliakrylanu i wysokim stopniem utrwalenia.W przypadku przeprowadzania plukania, zamiast wody mozna uzyc czterochloroetylenu, korzystnie w 20—25°C. Celowe jest dodanie do czterochloro¬ etylenu malych ilosci srodków czyszczacych, jak sole czteroalkiloaimoniowe, np. chlorek dwumetylo- dwudodecyloamoniowy, metanofosfonian dwumety- lu lub szescoometylotrójamid kwasu fosforowego, w ilosci 1—10, korzystnie 2—5 g/litr.Dostepne dotychczas preparaty barwnUkóiw za¬ wiesinowych zawieraja zwykle mala ilosc barwni¬ ka, przy duzej ilosci srodków dyspergujacych, któ¬ re po utrwaleniu barwnika musza byc wyplukana powodujac silne obciazenie scieków.Nowe, wodne preparaty barwnikowi znajduja za¬ stosowanie do sporzadzania wodnych, wodno-orga- nicznyeh lub organicznych kapieli farbiarskich, tu¬ szów drukarskich lub preparatów typu emulsji „woda w oleju", nadajacych sie do farbowania lub drukowania materialu organicznego, zwlaszcza syn¬ tetycznych materialów tekstylnych, np. z trójoctanu celulozy, syntetycznych poliamidów, a zwlaszcza112 568 9 10 poliestrów, w sposób ciagly lub nieciagly. Stosuje sie przy tym dodatki zwykle stosowane przy na¬ noszeniu barwników zawiesinowych na materialy syntetyczne. Barwic mozna materialy w najrózniej¬ szych stadiach obróbki.Do farbowania w sposób ciagly tkanin miesza¬ nych z poliestru i materialu celulozowego zwykle stosuje sie barwniki zawiesinowe, farbujace sklad¬ nik poliestrowy i barwniki reaktywne, farbujace skladnik celulozowy, wyjednej kapieli, a farbowa¬ nie przeprowadza sie w jednej operacji. Zachodza przy tym niepozadane reakcje miedzy anionowymi dyspergatorami w barwniku zawiesinowym, a barwnikiem reaktywnym, stwarzajace problemy po¬ wtarzalnosci wyfarbowania i zwiekszenia obciaze¬ nia scieków. Powyzsze problemy eliminuje lub w znacznej mierze ogranicza uzycie preparatów barw¬ ników zawiesinowych wedlug wynalazku.Preparaty barwników wedlug wynalazku moga byc równiez stosowane do drukowania plaskich powierzchni wedlug zasady druku transferowego.Drukowanie transferowe jest ogólnie znane, a szczególowo przedstawiaja je np, francuskie opisy patentowe nr. nr. 1223 330, 133482& i'1-585 110. W sposobie tym stosuje sie tzw. nosniki pomocnicze, które nadrukowuje sie odpowiednimi tuszami dru¬ karskimi i wprowadza w scisly kontakt z zadru¬ kowanym substratem; pod dzialaniem ciepla i e- wentualnie cisnienia nastepuje przeniesienie barw¬ nika z nosnika na substrat.Jako nosniki pomocnicze wchodza w rachube od¬ porne na dzialanie ciepla, przestrzennie trwale, pla¬ skie przedmioty, korzystnie o gladkiej powierzchni, z papieru, celofanu, folii metalowej itp. znane z brytyjskiego opisu patentowego nr. 1100 883. Ko¬ rzystny jest papier.Sklad tuszu drukarskiego dobiera sie w zalez¬ nosci od substratu, sposobu drukowania, materialu nosnika.i innych czynników. Do uzytku nadaja sie zarówno tusze na bazie wody, jak i tusze na bazie rozpuszczalników organicznych, zwlaszcza alkoho¬ lowych. Tusze skladaja sie ogólnie z sublimujace- go barwnika, srodka wiazacego, wody iAub roz¬ puszczalnika, ewentualnie srodka zageszczajacego i/lub wypelniacza i/lub srodka dyspergujacego.Wodne preparaty wedlug wynalazku transfero- walriych barwników zawiesinowych wykazuja te godna uwagi wlasciwosc, ze bez agregowania i w sposób trwaly daja sie dyspergowac zarówno w czysto wodnych jak i w wodno-alkdholowych tu¬ szach drukarskich.Transferu dokonuje sie zwykle dzialaniem ciep¬ la. Nasycone barwnikiem materialy nosnikowe kon¬ taktuje sie z drukowanym materialem tekstylnym, w 120—01O°C, w czasie wystarczajacym do prze¬ niesienia barwnika z nosnika na substrat. Wystar¬ czajacym czasem kontaktu jest zwykle 5 do 60 se¬ kund.Po zakonczeniu obróbki cieplnej zadrukowany material oddziela sie od nosnika. Dalsza obróbka zwykle nie jest konieczna; ewentualnie dla utrwa¬ lenia barwnika dziala sie para wodna lub dla po¬ prawienia trwalosci wybarwienia przeprowadza jeszcze plukanie.Odpowiednimi substratami do druku transfero¬ wego sa przede wszystkim struktury plaskie, jak runo, filc, dywany, a przede wszystkim tkaniny i dzianiny z wlókien sztucznych.Nowe preparaty zawierajace rozjasniacz optycz- 5 ny znajduja zastosowanie do optycznego rozjasnia¬ nia materialów tekstylnych, np. z operacji wy¬ ciagania, wyciagania wysokotemperaturowego i ob¬ róbki termicznej Foudarda. Dla utrwalenia kapieli i/lub uzyskania efektów nosnikowych mozna ewen- 10 tualnie dodac dalszych odpowiednich srodków dy¬ spergujacych i innych srodków pomocniczych.Preparaty wedlug wynalazku z rozjasniaczami optycznymi mozna rófwniez stosowac do rozjasnia¬ nia masy przedzalniczej. 15 Wynalazek jest ilustrowany ponizszymi przykla¬ dami, nie ograniczajacymi jego zakresu. Czesci o- znaczaja czesci wagowe, a procenty, procenty wa¬ gowe. Temperature podano w stopniach Celsiusza.Jezeli nie zaznaczono inaczej, lepkosc mierzono w 20 20°C wiskozymetrem Brookfielda typ RVT z trzpie¬ niem 3, przy 50 obrotach na minute. Przesaczalnosc barwnika oznaczano w nastepujacej próbie: Do odwazonej ilosci mielonego materialu dodaje sie 200 ml zmiekczonej wody i .miesza w ciagu M minuty. Ilosc mielonego materialu dobiera sie tak, by próbna zawiesina zawierala barwnik — sub¬ stancje czynna w ilosci 1 promille. Rozcienczona zawiesine przesacza sie przez nucze porcelanowa z saczkiem o srednicy 7 cm z twardej bibuly (Fil- M ter 597 Schleicher & Schuell), pod cisnieniem oko¬ lo 3325 Pa. Przez saczek 597 swobodnie przechodza czastki wielkosci ponizej 5. mikrometrów.Przyklad I. 400 czesci barwnika dyspersyjne¬ go o wzorze 15, w postaci surowej, w znacznym w stopniu oczyszczonego z elektrolitów i wysuszone¬ go; 10 czesci sulfonowanej, frakcjonowanej ligni¬ ny Krafta, o stosunku wegla do organicznie zwia¬ zanej siarki 46:1, skladajacej sie w 8(P/» z cza¬ steczek o ciezarze czasteczkowym 2 000 do 30 000 40 oraz 20 czesci niejonogennego produktu poWkon- densacji 20*/* tlenku propylenu z 80% tlenku ety¬ lenu, o ciezarze czasteczkowym okolo 16 500, mie¬ sza sie w srodowisku dyspergujacym, skladajacym sie w 398 czesciach z wody, w 170 czesciach z 1,2- « -propylenoglikolu i w 2 czesciach ze srodka kon serwujacego — chlorku l-(3-chloroallilo)^3,5,7-tria- zo-azonio-adamantanu.Zawiesine miele sie w mieszalniku-mlyrrie z ele¬ mentami mielacymi z tlenku cyrkonu, do rozdrob- W nienia barwnika w takim stopniu, ze znaczna wiekszosc jego czastek ma wymiary ponizej 5 fum.Zmielony material oddziela sie od elementów mie¬ lacych i odpowietrza. Zawiesina wykazuje lepkosc 0,12 Pa*s. Przez dodanie '6,1—0v2P/t wagowych gumy w ksamtanowej i kilkugodzinne mieszanie podwyzsza sie lepkosc do 0y5^1 Pa*s. Wartosc pH wynosi 9,4.Otrzymuje sie ciekly preparat barwnika, latwo da¬ jacy sie saczyc, którego lepkosc i stopien dys¬ persji w ciagu kilkutygodniowego skladowania w 60 60° lub kilkumiesiecznego przechowywania w zmiennej temperaturze pokojowej ulegaja jedynie nieznacznym zmianom. Takie same wyniki uzys¬ kuje sie mfiedajc zawiesine iw mlynie perelkowym lub piaskowym. • «» Otrzymany preparat barwnika nadaje sie przede112 5 11 wszystkim do sporzadzania wodnych i czesciowo wodnych farb drukarskich do drukowania nosni¬ ków pomocniczych w druku transferowym.Postepujac dokladnie jak wyzej opisano, lecz za¬ stepujac 10 czesci sulfonowanej ligniny Krafta i 20 8 czesci niejonogennego produktu polikondensacji 30 czesciami sulfonowanej ligniny Krafta otrzymuje sie preparat barwnika, którego lepkosc wzrasta juz po trzydniowym przechowywaniu w tempera¬ turze pokojowej i który w temperaturze powyzej 10 40° juz w ciagu 12 godzin przechodzi w zel.Postepujac dokladnie jak wyzej opasano, lecz za¬ stepujac 10 czesci sulfonowanej ligniny Krafta i 20 czesci niejonogennego produktu polikondensacji 30 czesciami niejonogennego produktu polikondehsa- u cji otrzymuje sie preparat barwnika, który poczat¬ kowo ma takie same wlasciwosci. Jednakze po kilku tygodniach przechowywania w temperaturze pokojowej, a zwlaszcza po kilku dniach przecho¬ wywania w 60°C, wskutek tworzenia agregatów 20 nastepuje wyrazne pogorszenie przesaczalnosci i wytraca sie lepki osad.Przyklady II—XIII. Stosujac zamiast sulfo¬ nowanej ligniny Krafta z przykladu I takie same ilosci podanej w ponizszej tablicy sulfonowanej, w frakcjonowanej ligniny Krafta (przyklady II—V), dodatkowo sulfonowanej, frakcjonowanej ligniny siarczynowej (przyklady VI—X) lub ich mieszaniny (przyklady XI—XIII) i postepujac jak opisano; w przykladzie I, otrzymuje sie preparaty barwników 30 o wlasciwosciach analogicznych do wykazywanych przez preparat z przykladu I, zwlaszcza o równie wysokiej trwalosci przy skladowaniu.Przyklad II III IV V VI VII VIII IX . lx 1 XI XII XIII Ciezar czasteczkowy* 6000— 50 000 1 000— 36 000 1600— 10 0000 7 000^120 000 10 000— 50 000 10P/»< 10000 25M 10 000—40 000 65 40 000 4 000—50 000 4000—50 000 5 000—36 000 201% < 10 000 4&k 10 000—30 000 35M3O0OO 15% < 10 000 40P/f 10 000—30 000 45M 30 000 15% < 10 000 33% 10 000-^30 000 52% 30 000 Stopien sulfonowania C : S** 33:1 15:1 9,6: 1 21:1 24,5:1 23:1 18:1 17:1 17 :1 20:1 20:1 23:1 * Jezeli, nie podano inaczej, ciezar czasteczkowy w da¬ nym zakresie wykazuje 80*/« czasteczek.** Stopien sulfonowania dotyczy siarki zwiazanej z jed¬ nostkami fenylopropanowyrai. W 12 Przyklady XIV—XIX. Stosujac zamiast uzy¬ tych w przykladach I—XIII lignosulfonianów Kraf¬ ta lub siarczynowego takie same ilosci podanej: w ponizszej tablicy sulfonowanej ligniny Krafta (przyklady XIV—XVII), dodatkowo sulfonowanej, frakcjonowanej ligniny siarczynowej' (przyklad XVIII) lub mieszaniny frakcjonowanych lignosul¬ fonianów Krafta i siarczynowego, dodatkowo hyd- roKzowanych, utlenianych i desulfonowanych (przyklad XIX) i mieszajac te anionowe dysperga- tory z 5 czesciami polifosforanu (Calgon) i poste¬ pujac poza tym dokladnie jak podano w przykla¬ dzie I, z tym, ze dodaje sie 5 czesci wody mniej, otrzymuje sie ciekle preparaty o analogicznych wlasciwosciach, zwlaszcza jednakowo niskiej lep¬ kosci i podobnie dobrej trwalosci skladowania jak wykazywane przez preparaty barwników z przyk¬ ladów I—XV. Przy tych lignosulfonianach obec¬ nosc Calgonu wyraznie polepsza efekt stabilizujacy.Przyklad XIV XV XVI XVII XVIII XIX Ciezar czasteczkowy* 5 000—50 000 2 000—40 000 1 000—30 000 1000^-30000 4 000—5O0O0 10°/o < 10 000 2&*/t 10 000—30 000 62M 30 000 Stopien sulfonowania C:S** ' 19:1 12,4: 1 23:1 11,5:1 55 :1 .54:1 * Jezeli nie podano inaczej, ciezar czasteczkowy w da¬ nym zakresie wykazuje 80V« czasteczek.** Stopien sulfonowania dotyczy siarki zwiazanej z Jed¬ nostkami fenylopropanowymi.Przyklad XX. 450 czesci barwnika zawiesi¬ nowego, mieszaniny 1:1. zwiazków o wzorze 16, w którym R = CH3 lub C2H5, w postaci surowej, zubozonej w elektrolit, 10 czesci sulfonowanej lig¬ niny Krafta z przykladu II i 20 czesci niejono¬ gennego produktu polikondensacji z przykladu I miesza sie w srodowisku dyspergujaeym, zlozo¬ nym z 368 czesci wody, 150 czesci gliceryny i 2 czesci srodka konserwujacego z przykladu I, a na¬ stepnie miele w mlynie piaskowym, za pomoca piasku Ottawa, do rozdrobnienia podanego w przyk¬ ladzie I.Uzyskujecie preparat o lepkosci 0,2 Pa*s (wisko¬ zymetr Brookfielda, trzpien 2,20°, 30 obrotów na minuite). Przez domieszanie 0,15P/» gumy ksantano- wej doprowadza sie preparat do lepkosci 0,86 Pa «s.Otrzymuje sie ciekly preparat barwnika, zachowu¬ jacy znakomita przesaczamosc po 7 dnriach prze¬ chowywania w zamknietym naczyniu w 60° lub po kilkumiesiecznym skladowaniu w temperaturze pokojowej. Domieszanie tego preparatu do zagesz¬ czacza na bazde kwasu poliakryloweigo daja paste drukarska, której lepkosc po uplywie 3 miesiecy pozostaje praktycznie nie zamieniona. '112 568 13 14 Jezeli natomiast do zageszczacza drukarskiego Carbopol doda sie sporzadzonego w znany sposób barwnika o skladzie: 17,5 czesci surowego barwni¬ ka o wyzej podanym wzorze; 11,3 czesci mieszaniny okolo 8,2 czesci ligniny siarczynowej z przykladu IX i okolo 3,1 czesci sulfonowanej ligniny Kraflta o stosunku wegla do organicznie zwiazanej siarki 23:1, skladajacej sie w 80»/o z czasteczek o cie¬ zarze czasteczkowym 1000 do 30 000; 7,8 czesci pro¬ duktu kondensacji kwasu naftalenosulfonowego z formaldehydem; 20,0 czesci glikolu etylenowego; 0,1 czesci srodka konserwujacego; 0,2 czesci guimy ksantanowej; 43,1 czesci wody; w takiej ilosci, by uzyskac takie samo stezenie pigmentu w pascie drukarskiej, to lepkosc pasty drukarskiej z Car- bopolem ulega takiemu obnizeniu, ze staje sie ona praktycznie nie do uzytku.Jezeli natomiast postepuje sie dokladnie jak wy¬ zej opisano, lecz w miejsce mieszaniny 10 czesci sulfonowanej ligniny Krafta i 20 czesci niejono¬ gennego produktu polikondensacji wprowadzi sie 30 czesci sulfonowanej ligniny Krafta, to otrzymuje sie preparat barwnika, który po zmieleniu ma lep¬ kosc 0,53 Pa*s. Preparat ten po krótkim staniu w temperaturze pokojowej zaczyna zelowac. Po 11 godzinach lepkosc wynosi 2,2 Pa*s, a po siedmio¬ dniowym skladowaniu w 60° preparat jest nie¬ odwracalnie zzelowany i nie nadaje sie do uzytku.Postepujac dokladnie jak wyzej opisano, lecz zastepujac mieszanine 10 czesci sulfonowanej lig¬ niny Krafta i 20 czesci niejonogennego produktu polikondensiacji 30 czesciami tego samego niejono¬ gennego produktu polikondensacji otrzymuje sie preparat barwnika, który po zmieleniu wykazuje lepkosc 0,55 Pa*s. Po siedmiodniowym skladowa¬ niu w 60° lepkosc wynosi jeszcze 0,19 Pa«s, przy czym powstaje bardzo ciagliwy osad. Po jego zmie¬ szaniu poczatkowo dobrze przesaczalna zawiesina staje sie nieprzesaczalna (próba saczenia jak wy¬ zej opisano).Przyklad XXI. 440 czesci barwnika zawiesi¬ nowego o wzorze 4, w postaci wysuszonego (ponizej 0,5*/o wody), ubogiego w elektrolit placka filtracyj¬ nego, lacznie z 20 czesciami sulfonowanej ligniny Krafta z przykladu II i 20 czesciami niejonogen¬ nego produktu polikondensacji z przykladu I, w srodowisku dyspergujacym, zlozonym ze 170 czes¬ ci glikolu 1,2-propylenowego, 348 czesci wody i 2 czesci srodka konserwujacego z przykladu I, mie¬ sza sie i miele w mlynie perelkowym z kulkami z silikwarcytu o srednicy 1 mm, do uzyskania roz¬ drobnienia podanego w przykladzie I. Uzyskuje sie zawiesine o lepkosci 0,54 Pa*s. Po kilkumiesiecz¬ nym skladowaniu w zmiennej temperaturze poko¬ jowej lub pieciotygodniowym przechowywaniu w 60° nie obserwuje sie pogorszenia bardzo dobrej przesaczalnosci.Preparat barwnika nadaje sie szczególnie do sto¬ sowania w pastach do bezposredniego drukowania na materiale poliestrowym.Postepujac dokladnie jak wyzej opisano, lecz sto¬ sujac zamiast 10 czesci sulfonowanej ligniny Kraf¬ ta i 20 czesci niejonogennego produktu polikonden¬ sacji, sama sulfonowana lignine Krafta, w ilosci 30 czesci, lub te sama ilosc samego niejonogennego 10 15 30 35 40 45 60 65 produktu polikondensacji, otrzymuje sie preparat, który majac takie same cechy, po siedmiodniowym utrzymywaniu w 60° przestaje byc przesaczamy (próba saczenia jak wyzej opisano) i w zwiazku z tym nie nadaje sie do uzycia.Preparat sporzadzony przy uzyciu samej tylko ligniny Krafta szybko zeluje i w zwyklych za¬ geszczaczach drukarskich tworzy agregaty.Przyklad XXII. 450 czesci barwnika zawiesi¬ nowego ó wzorze 12, w postaci ubogiego w elektro¬ lit, przemytego i wysuszonego placka filtracyjne¬ go, lacznie z 10 czesciami sulfonowanej ligniny Krafta z przykladu II i 20 czesciami niejonogen¬ nego produktu polikondensacji z przykladu I, w srodowisku dyspergujacym, zlozonym ze 170 czesci glikolu etylenowego, 5 czesci 35l°/« roztworu for¬ maldehydu i 345 czesci wody, miesza sie i miele w mlynie kulowym z elementami mielacymi .z tlen¬ ku cyrkonu, do uzyskania rozdrobnienia podanego w przykladzie I.Otrzymuje sie zawiesine o lepkosci 0,05 Pa*s.Wartosc ta pozostaje niezmieniona po 14 dniowym utrzymywaniu w 60°. Zageszczony 0,2P/© gumy ksantanowej preparat pozostaje niezmiennie ciekly po 7 miesiacach skladowania w temperaturze po¬ kojowej i nie wypada z niego ciagliwy osad. Rów¬ niez przesaczalnosc nie ulega zmianie. Po wprowa¬ dzeniu preparatu do konwencjonalnych srodków zageszczajacych, stosowanych w drukowaniu, srod¬ ki te pozostaja w pelni wolne od zzelowan.Postepujac dokladnie jak wyzej opisano, lecz stosujac zamiast 10 czesci sulfonowanej ligniny Krafta i 20 czesci niejonogennego produktu poli¬ kondensacji 20 czesci samej tylko sulfonowanej lig¬ niny Krafta lub samego niejonogennego produktu polikondensacji, otrzymuje sie preparaty barwni¬ ków, które przy skladowaniu zeluja, a w zagesz¬ czaczach drukarskich powoduja powstawanie agre¬ gatów.Przyklady XXIII—XXX. Mieszajac podane w kolumnie 2 ponizszej tablicy barwniki w postaci surowej, ubogiej w elektrolit, w podanych w ko¬ lumnie 3 ilosciach, z jedna czescia sulfonowanej ligniny Krafta z przykladu I, podana w kolumnie 4 iloscia niejonogennego produktu polikondensacji z przykladu I, 17 czesciami glikolu 1,2-propyleno¬ wego, 2 czesciami srodka konserwujacego z przyk^ ladu I i podana w kolumnie 5 iloscia wody i mie¬ lac powyzsza zawiesine w zamknietym mlynie ku¬ lowym z kulami z silikwarcytu o srednicy 1 mm, do doprowadzenia przewazajacej ilosci czastek do wielkosci ponizej 5 \um i uzyskania pelnej przesa¬ czalnosci w wyzej opisanej próbie saczenia, otrzy¬ muje sie zawiesiny barwnika, ktÓTe po doprowa¬ dzeniu lepkosci do ^0,3 < 0,6 Pa*s, domieszaniem 0,1—0,2M gumy ksantanowej z przykladu XVI, oka¬ zuja sie wysoce trwale w skladowaniu. Po 3 ty¬ godniach przechowywania w 60° i nastepnym skla¬ dowaniu w ciagu 5 miesiecy w temperaturze po¬ kojowej, lepkosc i przesaczalnosc powyzszych za¬ wiesin barwnika ulegaja jedynie nieznacznym zmianom.Powyzsze preparaty nadaja sie szczególnie do wytwarzania alkoholowych tuszów drukarskich do wkleslodruku i fleksodruku oraz do drukowania112 568 15 16 nosników posrednich w termodruku transferowym i do wodnego wkleslodruku lub filmodruku rota¬ cyjnego. cd XXIII XXIV xxv XXVI XXVII XXVIII XXIX xxx Barwnik zawiesinowy Czesci wagowe zawiesiny cd o o. s §1 W) ^ © 2 II cd 3-oksychinoftalon 1-amino-2-fenoksy- -4-oksyantrachinon 4jnitro-4'-oksyetylo- amino-iaz obenzen 2-ichloro-4-nitro-4'- -oksyetyloetyloami- noazofoenzen 1,4-dwuamino-2^me- toksy-antrachinon 1,4-dwu-monome- tylo-aminoantrachi- non l-amino-4-anilido- antrachinon 1 joksy-4-p-toluidy- no-antrachinon 46 50 43 45 42 48 45 40 2 2 2 2 2 2 2 3 32 30 37 35 33 32 35 40 Przyklady XXXI—XXXVI. Mieszajac podane w kolumnie 2 ponizszej tablicy barwniki, w po¬ staci surowej, ubogiej w elektrolit, w podanych w kolumnie 3 ilosciach, z podana w kolumnie 4 ilos¬ cia sulfonowanej ligniny Krafta z przykladu I, podana w kolumnie 5 iloscia niejonogennego pro¬ duktu polikondensacji z przykladu I, 17 czesciami 10 15 20 25 90 glikolu 1,2-propylenowego, 2 czesciami srodka kon¬ serwujacego z przykladu I i podana w kolumnie 6 iloscia wody i mieszajac powyzsza zawiesine w zamknietym mlynie kulowym z kulami o sredni¬ cy 1 mm, z silikakwarcu, lub w pionowym mlynie piaskowym (Suessmeyer) z piaskiem Ottawa, do doprowadzenia wiekszosci czastek do wymiarów ponizej 50 ^m lub swobodnej przesaczalnosci w wyzej opisanej próbie saczenia, otrzymuje sie za¬ wiesiny barwników, które równiez przy dluzszym skladowaniu w 60° pozostaja ciekle i swobodnie przesaczalne i nadaja sie szczególnie do bezposred¬ niego drukowania na poliestrze, w pastach zawie¬ rajacych syntetyczne, wrazliwe na elektrolity srod¬ ki zageszczajace.Przyklady XXXVII—XLI. Postepujac jak o- pisano w przykladzie I w obu pierwszych odcin¬ kach, lecz stosujac zamiast 10 czesci sulfonowanej ligniny Krafta takie same ilosci podanych w po¬ nizszej tablicy anionoczynnych srodków dyspergu¬ jacych, lacznie z 20 czesciami niejonogennego pro¬ duktu polikondensacji z przykladu I, otrzymuje sie preparaty barwników o analogicznych wlasciwos¬ ciach, zwlaszcza równie dobrej trwalosci w skla¬ dowaniu, jak wykazywane przez preparat z przyk¬ ladu I.Przyk¬ lad XXXVII XXXVIII XXXIX XL XLI Anionowoczynny srodek dyspergujacy produkt kondensacji formaldehydu z kwasem naftalenosulfonowym (sól Na) wysokoczasteczkowy produkt konden¬ sacji formaldehydu z kwasem nafta¬ lenosulfonowym (sól Na) sól Na polimeryzowanych kwasów alkilonafitalenosrulfonowych 4-sulfonaftylo-x-sulfofenylodiokso- metan sulfonowany polichlorometylodwufe- nyl, sporzadzony wedlug opisu pa¬ tentowego RFN DOS nr. 2 353 691 Przyklad XXXI XXXII XXXIII XXXIV XXXV XXXVI Barwnik zawiesinowy 3-(2/-;benzim,idazolilo)-7-dwumetyloaminokumaryna mieszanina N-(3- aminoantrachinonodwukarboksylowego-2,3 i 3-N-<3- -metoksypropylo)imidu kwasu 1,4-dwuaminoantrachino- nodwukarboksylowego-1,4 1-hydroksy-4-(4/-metanosulfonylo)fenyloantrachinon 2-chloro-4-nitro-4/-cyjanoetylo-cyjanoetylo-oksyetylo- amino-azo-benzen 4-nitro-4/-cyjanoetylo-cyjanoe(tylooksyetyloamino- -azobanzen 2,5^dwawAloro-4-nitro-2/^chloro-4/-dioksyetyloamin<- -azobenzen Czesci wagowe zawiesiny barwnik 35 35 45 38 42 ' 40 sulfono¬ wana lignina Krafta 2 1 2 2 2 1 niejonogenny produkt po¬ likondensacji 3 2,5 3 2 2 & woda 43 44,5 33 41 36 40 117 112 568 18 Przyklady XLII i XLIII. Postepujac jak opi¬ sano w przykladzie I w obu pierwszych ustepach, lecz stosujac zamiast 20 czesci niejonogennego pro¬ duktu polikondensacji takie same ilosci podanych w ponizszej tablicy niejonogennych kopolimerów, lacznie z 10 czesciami stosowanej w przykladzie I sulfonowanej ligniny Krafta, otrzymuje sie pre¬ parat barwnika o analogicznych wlasciwosciach, zwlaszcza równie dobrej trwalosci w skladowaniu, równiez w 60°, jak wykazywane przez preparat z przykladu I.Przyk¬ lad XLII XLIII Niejonogenny kopolimer kopolimer 20% tlenku polipropylenu i 80% tlenku polietylenu o ciezarze czasteczkowym okolo 13 500 kopolimer 30% tlenku polipropylenu i 70% tlenku polietylenu o ciezarze czasteczkowym okolo 13 500 Postepujac w wyzej opisany sposób, lecz sto¬ sujac jako niejonogenny kopolimer a) kopolimer 20*/* tlenku polipropylenu i 90% tlenku polietylenu o ciezarze czasteczkowym okolo 8 750, b) kopolimer 90% tlenku polipropylenu i 10% tlenku polietylenu o ciezarze czasteczkowym okolo 8 750, c) produkt addycji 9—10 moli tlenku etylenu do izooktylofenólu, wedlug opisu patentowego St. Zjedn.Ameryki nr. 3 067 053, otrzymuje sie preparaty barwników nie nadajace sie do uzytku. Preparaty otrzymane wedlug a) po krótkim skladowaniu w 60° staja sie nieprzesaczalne, otrzymane wedlug b) juz w trakcie mielenia staja sie tak lepkie, ze ko¬ nieczne staje sie przerwanie mielenia, a preparaty otrzymane wedlug c) po oddzieleniu elementów mielacych zeluja.Przyklad XLIV. Tkanine 67% poliestru i 33% bawelny fularduje sie 60% nalozeniem z kapieli o skladzie: 80 g/litr preparatu barwnika otrzymane¬ go wedlug przykladu XXII, 10 g/litr barwnika o wzorze 17, 6 g/litr barwnika o weorze 18, 20 g/litr wodoroweglanu sodu, 100 g/litr mocznika, 5 g/litr boraksu i 10 g/litr handlowego inhibitora migracji na bazie kopolimeru kwas akrylowy-akrylamid, w ciagu minuty suszy w 120° i w ciagu minuty u- trwala w 210°.Zmydlenie w temeperaturze wrzenia w kapieli zawierajacej w litrze 1 g produktu addycji tlenku etylenu do stearyloaminy i 2 g weglanu sodu po¬ woduje usuniecie z wlókna nie utrwalonego barw¬ nika. Woda pluczna zawiera jedynie niewielka ilosc barwnika i srodka dyspergujacego.Otrzymuje sie zólto zabarwiona tkanine, wyróz¬ niajaca sie spokojniyim, równym wyiglajdem, aprze¬ de wszystkim jednakowa tonacja wybarwienia.Postepujac dokladnie jak wyzej opisano, lecz sto¬ sujac zamiast 80 g/litr preparatu barwnika otrzy¬ manego wedlug przykladu XXII preparat sformu¬ lowany konwencjonalnie, zawierajacy te sama ilosc barwnika, lecz zamiast 0,8 g 36 g tego samego anionowego srodka pomocniczego i nie zawierajace¬ go niejonogennego produktu polikondensacji, o- trzymuje sie wyraznie jasniejsze wybarwienie, z niezadowalajaca jednorodnoscia tonacji, poniewaz • reakcja miedzy dyspergatorem barwnika zawiesi¬ nowego a barwnikiem reaktywnym powoduje, ze skladnik bawelnowy jest wyraznie jasniej -zabar¬ wiony od skladnika poliestrowego. Woda pluczna jest znacznie silniej zabarwiona barwnikiem 'reak¬ tywnym zwiazanym z dyspergatorem.Przyklad XLV. W 970 czesciach 0,25% roztwo¬ ru wysokoczasteczkowego kwasu poliakrylowego w wodzie destylowanej, doprowadzonego wodorotlen¬ kiem sodu do pH 6,8, miesza sie i dokladnie homo¬ genizuje 30 czesci preparatu barwnika otrzymane¬ go wedlug przykladu XXXII. Otrzymuje sie paste drukarska o lepkosci 28 Pa*s N(wiskozymetr Brook- fielda RVT, trzpien 4, 6 obrotów na minute, 20°C).Na rotacyjnej maszynie do wkleslodruku, powyz¬ sza pasta drukuje sie tkanine poliestrowa, która nastepnie suszy sie w 100—140° i w ciagu 8 mi¬ nut utrwala w 180° w przegrzanej parze wodnej.Zamiast powyzszego tzw. utrwalania HTS mozna z jednakowym skutkiem przeprowadzic utrwalanie na sucho, w ciagu minuty w 200—210°.Po zabiegu utrwalania towar nadaje sie do uzy¬ cia. Otrzymuje sie druki poliestrowe o miekkim chwycie, wysokim polysku i optymalnej sile wy¬ barwienia. Plukanie drukowanej i utrwalonej tka¬ niny nie jest konieczne, poniewaz uzyskany chwyt i trwalosc wybarwienia calkowicie odpowiadaja wymaganiom stawianym w praktyce.Stosujac zamiast wyzej wymienionego barwnika taka sama ilosc zóltego barwnika sformulowanego wedlug przykladu XXII i postepujac poza tym jak wyzej opisano, otrzymuje sie zólty druk o równie dobrym stopniu utrwalenia (90%). Lepkosc pasty drukarskiej wynosi 2i6,5 Pa«s.Wyzej wymienione barwniki zawiesinowe, nie¬ bieski i zólty, sformulowane konwencjonalnie, tj. w sposób analogiczny do podanego w przykladzie XX, ustep drugi, nie nadaja sie do uzycia w wyzej opisanej operacji, poniewaz zbyt silnie obnizaja lepkosc ukladu zageszczajacego «0,1 Pa*s).Przyklad XLVI. W 950 czesciach 0,3% roz¬ tworu wyisokoczasteczkowego kwasu poliakrylowe¬ go w wodzie destylowanej, doprowadzonego do pH 6,8, za pomoca wodorotlenku sodu, miesza sie i dokladnie homogenizuje 50 czesci fioletowego barw¬ nika otrzymanego w przykladzie XXXIII. Otrzy¬ muje sie paste drukarska o lepkosci 33 Pa*s (wi¬ skozymetr BffocMielida RVT, tmzpden 4, <6 obrotów na minute, 20°).Na rotacyjnej maszynie do filmodruku, powyzsza pasta drukarska drukuje sie tkanine lub dzianine poliestrowa, a zadrukowana wstepnie suszy w 100— 140° i w ciagu 8 minut utrwala w 160° w prze¬ grzanej parze wodnej. Zamiast wysokotemperaturo¬ wej obróbki para mozna przeprowadzic utrwalanie na sucho, w ciagu minuty w 200—210°.Po utrwaleniu, pasmo tkaniny poddaje sie je¬ dynie krótkotrwalemu plukaniu w kadzi z moto- widlem lub w urzadzeniu do plukania ciaglego, w 20^50°. Minimalna ilosc wprowadzonego syntetycz¬ nego zageszczacza i bardzo mala czesc nie utrwa- 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60112 568 19 lanego barwnika, dzieki dobrej rozpuszczalnosci srodka zageszczajacego latwo i szybko daja sie wyplukac z tkaniny zimna lub letnia woda.Otrzymuje sie blyszczace, silne, fioletowe odcie¬ nie o dobrych wlasciwosciach pralniczych i wy¬ sokiej odpornosci na wode i tarcie. Stopien utrwa¬ lenia barwnika wynosi powyzej 98%.Powyzszy barwnik sformulowany konwencjonal¬ nie, tj. z iloscia anionowego srodka dyspergujace¬ go odpowiadajaca mniej wiecej ilosci barwnika — substancji czynnej, nie moze byc stosowany w wy¬ zej opisanym drukowaniu bezposrednim, poniewaz wskutek wprowadzenia zbyt wielkiej ilosci elektro¬ litu, lepkosc pasty drukarskiej zmniejsza sie do <0,1 Pa»is, co powoduje calkowita jej nieuzytecz- nosc i niemoznosc doprowadzenia do wymaganej lepkosci dodaniem wiekszej ilosci kwasu poliwiny- lokarboksylowego.Zamiast preparatu barwnika otrzymanego wedlug przykladu XXXIII, mozna w wyzej opisanej ope¬ racji zastosowac preparaty otrzymane wedlug przykladów XXXI, XXXII i XXXIV—XXXVI.Równiez i w takim przypadku otrzymuje sie silne wybarwienie druku, o podobnie wysokiej odpornos¬ ci, wymagajace jednokrotnego tylko plukania w ni¬ skiej temperaturze i/lub mala objetoscia kapieli.Stosujac w powyzszym przykladzie zamiast 950 czesci 0,3% wysokoczasteczkowego kwasu poliakry- lowego taka sama ilosc. 0,7% roztworu kopolimeru etylenJbezwodnik kwasu maleinowego, doprowadzo¬ nego za pomoca wodorotlenku sodu do pH 6,8, w takim samym postepowaniu otrzymuje sie druk o podobnie dobrych wlasciwosciach.Przyklad XLVII. Sporzadza sie paste dru¬ karska, mieszajac 7,5 czesci wodnego preparatu barwnika sporzadzonego wedlug przykladów I— XIII z 92,5 czesciami srodka zageszczajacego za¬ wierajacego 0,4% roztwór wodny wysoko spolime- ryzowanego kwasu akrylowego, doprowadzony a- moniakiem do pH 7,1. Wprowadzenie preparatu barwnika zmienia lepkosc srodka zageszczajacego z 30 Pa»s do 18—21 Pa*s (wiskozymetr Brookfielda, trzpien 4, 12 obrotów na imnute), tzn. do wartosci, która moze byc dopuszczona w praktyce.Powyzsza paste nanosi na papier w urzadzeniu do wkleslodruku lub w filmodruku plaskim lub rotacyjnym. Zadrukowany papier mozna stosowac w drukowaniu transferowym na materialach tek¬ stylnych, np. poliestrze. Otrzymuje sie ostre, rów¬ ne druki o duzej glebokosci wybarwieniia.Z podobnie dobrymi wynikami mozna do powyz¬ szego zageszczacza dodac otrzymanych wedlug przykladów XXIII—XXX preparatów sutolimuja- cych barwników, w stezeniu dd 80 g/kg, Mie&zajafc z powyzszym zagejszfezalczeim preparat zawierajacy barwnik z przykladu I w sformulo¬ waniu konwencjonalnym, tj. zawierajacy 50^100% anionowego srodka dyspergujacego (lignosulfonian i/lub kondensat naftalen-formaldehyd lub inne zwykle anionowe srodki dyspergujace), otrzymuje sie roztwór nienadajacy sie do drukowania, wyka¬ zujacy lepkosc obnizona do 0,07—0,08 Pa»s (wisko¬ zymetr Brookfielda, trzpien 2, 30 obrotów na mi¬ nute). 20 10 1* 20 25 30 35 40 45 50 35 Przyklady XLVIII—LXIII. Zastepujac prepa¬ rat barwnika z przykladu I i zageszczacz z przyk¬ ladu XLVII przedstawionymi w ponizszej tablicy, w podanych w tejze tablicy ilosciach, otrzymuje sie pasty drukarskie, które równiez nadaja sie do stosowania w filmodruku plaskim, filmodruku ro¬ tacyjnym, wkleslodruku, druku reliefowym lub w innych operacjach, jak napylanie, natryskiwanie, powlekanie itp., na papierze lub innych odpowied¬ nich nosnikach. «• 1 Przyk¬ lad XLVIII IL L LI LII LIII ' - '¦ UV LV LVI LVII LVIII :.Preparat barwnika 15 czesci wedlug przykladu I 15 czesci wedlug przykladu XX 15 czesci wedlug przykladu XXI 15 czesci wedlug przykladu XXII 15 czesci wedlug przykladu XXIII 15 czesci wedlug XXIV 15 czesci wedlug przykladu XXV 15 czesci wedlug przykladu XXVI 15 czesci wedlug przykladu XXVII 15 czesci wedlug przykladu xxvai 15 czesci wedlug przykladu XXIX Srodek 1 zageszczajacy i 85 czesci 2,5% wodne¬ go roztworu, slabo za¬ sadowego, anionowej pochodnej maki zbo¬ zowej 85 czesci 2% wodnego roztworu obojetnej, niejonogennej, zdepoli- meryzowanej maki gu- arowej 85 czesci 2!% wodnego roztworu obojetnej, niejonogennej, hydro- ksyetylowanej maki ziarna chleba swieto¬ janskiego 85 czesci emulsji olej w wodzie z 1,5% ete¬ ru maki zbozowej 85 czesci 8% wodnego roztworu niejonogen- nego, obojetnego za¬ geszczacza z eteru ma¬ ki zbozowej 85 czesci 2,5% wodne¬ go roztworu anionowe¬ go, zasadowego zagesz¬ czacza z eteru maki zbozowej 85 czesci 3,5% wodne¬ go roztworu mieszani¬ ny eteru maki zbozo¬ wej i eteru skrobi 85 czesci 5% wodnego roztworu anionowego, slabozasadowego eteru skrobi 85 czesci 2% wodnego roztworu karboksyme- tylocelulozy 85 czesci 1,25% wod¬ nego roztworu hydro- ksyetylocelulozy 85 czesci 0,8% wodne¬ go roztworu wysoko spolimeryzowanego kwasu poliakrylowegoii 112 56S 22 Przyk¬ lad.LIX LX LXI LXII LXIII Preparat barwnika 15 czesci wedlug przykladu XXX 15 czesci wedlug przykladu I 15 czesci wedlug przykladu XX 15 czesci wedlug przykladu XXI 15 czesci wedlug przykladu XXII Srodek zageszczajacy 85 czesci 8% wodnego roztworu samosieciu- jacego, gestniejacego ciasta na bazie akry¬ lanu 85 czesci 0% wodnego roztworu ciasta z mtie- szanego polimeru na bazie kwasu maleino¬ wego 85 czesci 61°/© wodnego roztworu eteru maki zbozowej z koloidalna krzemionka 85 czesci 10% wodne¬ go roztworu zawiera- jacej lignine kanbo- | kisymetylocelulozy 1 85 czesci emulsji woda w oleju, z alginianem Na jako koloidem ochronnym Przyklad LXIV. 30 czesci sformulowanego wedlug przykladu XXX, cieklego, 40% preparatu barwnika miesza sie i homogenizuje z 500 czescia¬ mi srodka zageszczajacego o skladzie: 15 czesci za¬ geszczacza na bazie alginianu sodu, 259 czesci wo¬ dy, 1 czesc formaliny, 150 czesci 20% wodnego roz¬ tworu alkoholu poliwinylowego, zawierajacego jako skladnik kopolimerowy 10—17% polioctanu winylu i 75 czesci 10% wodnego roztworu srodka zwilza¬ jacego i preeciwpiennego (zawierajacego siarczan eteru nonylofenylowego dwuglikolu), po czym roz¬ ciencza woda do nadania lepkosci, mierzonej flui- dymetrem Lefranca, okolo 15.Za pomoca maszyny do wkleslodruku, powyzsza farbe drukarska nanosi sie z szybkoscia druku 60 m/minute na odpowiednia tasme papierowa i su¬ szy.Po kalandrowaniu na goraco w ciagu 35 sekund w 210°, w kontakcie z tkanina lub dzianina polie¬ strowa, otrzymuje sie druk o zabarwieniu inten¬ sywnie niebieskim, z silnym odcieniem czerwonym, o znakomitych wlasciwosciach ogólnych.Przyklad LXV. 15 czesci sformulowanego we¬ dlug przykladu XXIII 48% preparatu barwnika rozciencza sie mieszanina 1 • 1 odsolonej wody i denaturowanego alkoholu i przy intensywnym mie¬ szaniu szybkoobrotowym mieszadlem dodaje sie 78 czesci denaturowanego alkoholu, 24 czesci wody z rozpuszczonymi w niej 3,6 czesciami hydroksy- propylocelulozy oraz 14,4 czesci 301% wodnego roz¬ tworu mieszanego polimeru na bazie winylopiroli- donu.Otrzymany szybkoschnacy, wodno^alkoholowy tusz drukarski wykazuje lepkosc 26" (Fordbecher nr. 4), jest wolny od klaczków i ma bardzo dobre wlasciwosci reologiczne.Iruk na papierze, otrzymany z powyzszego tu¬ szu przy uzyciu maszyny do wkleslodruku z autó- typowo trawionym cylindrem, przy glebokosci gra¬ werowania 30 mikrometrów, jest nienaganny, tj. szybko i wiazaco z podlozem schnacy i wolny od 5 pecherzy.Przez nalozenie druku strona zadrukowana na tkanine poliestrowo-satynowa i obróbke w prasie w ciagu 30 sekund w 210° otrzymuje sie silnie wybarwiony, zólty druk o ostrych konturach, wy- 10 kazujacy dobre wlasciwosci ogólne.Przyklad LXVI. Postepujac jak opisano w przykladzie LXV, lecz stosujac 30 czesci preparatu sformulowanego wedlug przykladu XXVI, rozcien¬ czonego 10 czesciami wody i 10 czesciami etanolu 15 i laczac powyzsza mieszanine ze 100 czesciami standardowego srodka zageszczajacego, otrzymuje sie druk na poliestrze o intensywnym, rubinowo- -czerwonym zabarwieniu i bardzo dobrej odpor¬ nosci na wilgoc. 20 Przyklad LXVII. Metoda fleksodruku zadru- kowuje sie tasme papierowa tuszem skladajacym sie z 10 czesci preparatu barwnika otrzymanego wedlug przykladu XXV, 5 czesci wody, 3 czesci zywicy mocanikowo-formaldehydowej, 60 czesci M 15% etanolowego roztworu zywicy poliwinylobuty- ralowej i 22 czesci alkoholu etylowego.Preparat barwnika rozciencza sie woda i przy intensywnym mieszaniu wprowadza sie do etano¬ lowego roztworu zywicy mocznikowo-foinmaldehy- 30 dówej i poliwinylobatyralowej, a calosc staran¬ nie homogenizuje.Przy uzyciu powyzszej farby fleksodrtikowej o- trzymuje sie na papierze do druku transferowego druk odporny na scieranie, który za pomoca ka- 35 landru transferowego, w 200—210°, w czasie kon¬ taktu 30 do 35 sekund Idaje sie przenosic na tka¬ nine lub dzianine poliestrowa, z bardzo wysoka wydajnoscia barwienia. Druk jest intensywnej bar¬ wy pomaranczowej z odcieniem czerwonym. Wlas¬ no ciwosci uzytkowe transferowanego deseniu sa bar¬ dzo dobre.Przyklad LXVIII. Pasta drukarska, zawie¬ rajaca w 1 kilogramie 2,4 g barwnika o wzorze 6, 7,2 g barwnika o wzorze 7, 1 g niejonowego pro- *5 duktu kondensacji z przykladu I, 0,4 g lignosul- fonianu z przykladu II, 6 g glikolu monopropyle- nowego, 3,75 g rozgalezionego polimeru karboksy- polimetylenowego o ciezarze czasteczkowym okolo 4 000 000, 1,25 g liniowego polimeru karboksypoli- 50 metylenowego o ciezarze czasteczkowym okolo 1000 000 i 978 g wody, za pomoca maszyny do filmodruku plaskiego nadrukowuje sie na tkanine poliestrowa.Drukowana tkanine suszy sie w ciagu 8 minut 55 w 180°) w atmosferze przegrzanej pary wodnej. Po utrwaleniu, pasmo tkaniny plucze sie trzykrotnie po 2 minuty w czterochloroetylenie, prowadzac za¬ bieg w instalacji do plukania, w 20—25°. Dzieki dobrej rozpuszczalnosci w czterochloroetylenie, ma- *o la ilosc nie utrwalonego barwnika szybko daje sie usunac z tkaniny. Po wysuszeniu otrzymuje sie tkaniny o druku gleboko granatowej barwy, o dob¬ rej odpornosci na scieranie i dzialanie wilgoci, miekkim chwycie i dobrej bieli tla.M Pasta drukarska z barwników zawierajacych23 112568 24 naturalnych sordków zageszczajacych i wody daje po wyzej opisanym plukaniu druk zamazany i nie¬ odporny na scieranie. Otrzymany druk nie nadaje sie do uzytku.Przyklad LXIX. Postepujac jak opisano w przykladzie LXVIII, z tym, ze drukowanie prze¬ prowadza sie na maszynie do filmodruku plaskie¬ go, na maszynie drukarskiej Rouleaux lub na ma¬ szynie do filmodruku rotacyjnego, równiez otrzy¬ muje sie druk odporny na scieranie i wilgoc, o miekkim ohwycie i dobrej bieli.Przyklad LXX. Postepuje sie jak opisano w przykladzie LXVIII, z tym, ze jako barwnik za¬ wiesinowy stosuje sie barwnik zólty z przykladu XXI i barwnik niebieski z przykladu XXXII, o- trzymujac odporny na scieranie i wilgoc zielony druk o miekkim chwycie i dobrej bieli tla.Przyklad LXXI. Postepuje sie jak w przykla¬ dzie LXVIII, z tym, ze druk utrwala sie w ciagu minuty w 200° goracym powietrzem lub w ciagu 20 minut w 132° para wodna pod cisnieniem 2*105 Pa. Uzyskane wyniki sa podobnie dobre.Przyklad LXXII. Pasta drukarska, zawiera- rajaca w 1 kilogramie 6 g barwnika o wzorze 19, 0,6 g niejonowego produktu polikondensacji z przykladu I, 0,3 g lignosulfonianu z przykladu II, 4 g glikolu monopropylenowego, 3,75 g rozgalezio¬ nego polimeru z przykladu LXVIII, 1,25 g linio¬ wego polimeru z przykladu LXVIII i 984,1 g wody drukuje sie na maszynie do filmodruku plaskiego tkanine poliestrowa, która nastepnie suszy sie w 100°, a wysuszona w ciagu 8 minut utrwala w atmosferze przegrzanej pary wodnej, w 180°.Po utrwaleniu tasme tkaniny plucze sie w in¬ stalacji plucznej w ciagu 5 sekund w czystym czterochloroetylenie w 20—25°* w ciagu 2 minut w czterochloroetylenie zawierajacym zwiazek o wzorze 20 w stezeniu 2 g/litr, w 20-^25° i w ciagu 5 sekund w czystym czterochloroetylenie, w 20— 25°. Nie uitirwalony barwnik szybko daje sie wy¬ plukac z tkaniny. Po wysuszeniu otrzymuje sie tkanine o glebokim, czerwonym druku i dobrej trwalosci.Przyklady LXXIII—LXXVIII. Postepuje sie jak opisano w przykladzie LXXII, z tym, ze drugie plukanie przeprowadza sie w kapieli zawierajacej, w ilosci 2 g/Liitr, srodek pomocniczy o skladzie podanym w ponizszej tablicy.Przyklad LXXIII 1 lxxiv LXXV LXXVI LXXVII LXXVIII Zwiazek pomocniczy zwiazek o wzorze 21 R = Cie (palmityl) 29*/© R = Cis (stearyl) 23*/t R = Cm i(oleil) 37*/» zwiazek o wzorze 21 R = Cis zwiazek o wzorze 22 zwiazek o wzorze 23 zwiazek o wzorze 21 R=C»H45 R = rodnik oleju zwiazek o wzorze 21 R = rodnik oleju kokosowego Przyklad LXXIX. 300 czesci rozjasniacza op¬ tycznego o wzorze 24 dodaje sie do roztworu 20 czesci anionowego dyspergatora o wzorze 25, w którym m, n i p oznaczaja liczby, których suma 5 wynosi okolo 50 i 30 czesai niejonowego srodka dyspergujacego w mieszaninie 170 czesci glikolu monopropylenowego, 470 czesci wody i 10 czesci 37P/o formaldehydu i calosc w ciagu okolo 4 go¬ dzin miele w mlynie z perelkami szklanymi o *• srednicy 1 mm.Otrzymuje sie zawiesine czastek, z których wiek¬ szosc ma wymiary ponizej 3 |xm. Ewentualnie do¬ daje sie srodka przecdwpianowego. Po rozladowa¬ niu mlyna otrzymuje sie preparat o bardzo malej W lepkosci «0,1 Pa«s/20°C). Zaleca sie dodanie 1—3 czesci gumy ksantanowej, co zwieksza lepkosc do 0,5—0,8 Pa-s i w znacznym stopniu zapobiega wy¬ dzielaniu czastek nawet po kilkumiesiecznym skla¬ dowaniu.» Przyklady LXXX—LXXXIII. Postepuje sie jak opisano w przykladzie LXXIX, z tym, ze za¬ miast podanego w tym przykladzie rozjasniacza optycznego, do anionoczynnego i niejonogennego dyspergatora dodaje sie, w takiej samej ilosci, 25 skladników podanych w ponizszej tablicy.Otrzymuje sie trwala w skladowaniu, ciekla wodna zawiesine rozjasniacza optycznego o ana¬ logicznych wlasciwosciach. Zawartosc substancji czynnej i czas mielenia zaleza od tekstury optycz¬ no nego rozjasniacza, typu mlyna i rodzaju elemen¬ tów mielacych i wynosza 25—50*/q wagowych i 3— 15 godzin.Przyklad LXXX LXXXI LXXXII 1 LXXXII.Rodzaj rozjasniacza optycznego zwiazek o wzorze 26 zwiazek o wzorze 27 zwiazek o wzorze 28 zwiazek o wzorze 29 Srodek dyspergujacy anionowy jak w przykr ladzie LXXIX jak w przyk¬ ladzie LXXIX jak w przyk¬ ladzie XL jak w przyk¬ ladzie XLI niejonowy jak w przyk¬ ladzie XLII jak w przykr ladzie XLIII jak w przyk¬ ladzie I jak w przyk¬ ladzie I W Przyklad LXXXIV. 500 czesci wysuszonego, zóltego barwnika kadziowego o wzorze 30 miesza sie w roztworze zawierajacym 300 czesci wody, 150 czesci gliceryny, 30 czesci niejonogennego srod¬ ka dyspergujacego z przykladu I i ,20 czesci anio- •• nowego srodka dyspergujacego z przykladu 2pLI, a ciekla breje miele w mieszalniku-mlynie z kul¬ kami szklanymi o srednicy 1 mm, do czastek wiel¬ kosci ponizej 2 iim, z nielicznymi czastkami powy¬ zej 5 iim, co osiaga sie po 20 godzinach mielenia. w Zawiesina oddzielona od elementów mielacych i27 112 568 28 Przyklad XCIV. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 34,8% granatowego barwnika, mieszaniny 1:3 zwiazków o wzorach 6 i 7, 20,01% glikolu l,2H?ropylenowego, 3,5% niejonogennego produktu polikondenisacji z przykladu I, 1,3% lignosulfonianu z przykladu II, 0,2!°/© heksaimetafosforanu sodu, 0,8% srodka bak¬ teriobójczego, 0,2!% srodka przeciwpianowego, 0,2!% srodka zageszczajacego i 38,01% wody.Przyklad XCV. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w ¦ przykladach XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 35,01% rózowego barwnika o wzorze 8, 20,0% glikolu 1,2- -propylenowego, 3,01% niejonogennego produktu po- Likiondensaicji z przykladu I, 1,5% lignosulfonianu z przykladu II, 0,7!% srodka bakteriobójczego, 0,2% srodka przeciwpianowego i 39,6% wody.Przyklad XCVI. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 30,0% czerwonego barwnika o wzorze 9, 21,0% glikolu l,i2ipropylenoiwego, 3,0% niej'onogennego produktu polikondensacji z przykladu I, 1,5%. lignosulfonianu z przykladu II, 0,7% srodka bakteriobójczego, 0,2% srodka przeciwpianowego i 43,0% wody.Przyklad XCVII. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 27,0% zóltego barwnika o wzorze 10, 22,21% glikolu 1,2- -propytonowego, 3,0% niejonogennego produktu po¬ likondensacji z przykladu I, 2,0% lignosulfonianu z przykladu II, 0,9% srodka bakteriobójczego, 0,5% srodka przeciwpianowego i 44,4% wody.Przyklad XCVIII. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 21,6% barwnika z przykladu XCVII, 17,8% glikolu 1,2- -propylenowego, 2,41% niejonogennego produktu po¬ likondensacji z przykladu I, 1,6% lignosulfonianu z przykladu II, 0,7% srodka bakteriobójczego, 0,4% srodka przeciwpianowego i 55,5% wody.Przyklad IC. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 16,2% barwnika z przykladu XCVII, 13,3% glikolu 1,2- -prapylenowego, 1,8% niejonogennego produktu po¬ likondensacji z przykladu I, 1,2% lignosulfonianu z przykladu II, 0,5% srodka bakteriobójczego, 0,2% srodka przeciwpianowego i 66,8% wody.Przyklad C. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 10,8% barwnika z przykladu XCVII, 8,9% glikolu 1,2-pro¬ pylenowego, 1,21% niejonogennego produktu poli¬ kondensacji z przykladu I, 0,8% lignosulfonianu z przykladu II, 0,4% srodka bakteriobójczego, 0,21% srodka przeciwpianowego i 77,7% wody.Przyklad CI. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach XLV i XLVI preparat -barwnika zawierajacy 38,2% szkarlatnego barwnika o wzorze 11, 18,3% glikolu 1,2-propylenowego, 3,0% niejonogennego produktu polikonderiisacji z przykladu I, 2,0% lignosulfonia¬ nu z przykladu II, 0,9% srodka bakteriobójczego, 0,2% srodka zageszczajacego (karboksyimetylocelu- lozy), 0,1% srodka przeciwpianowego i 37,3P/* wody.Przyklad CII. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach 5 XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 38,9% zóltego barwnika o wzorze 12, 18,6%' glikolu 1,2- -propylenowego, 3,0% niejonogennego produktu po¬ likondensacji z przykladu I, 2,0% lignosulfonianu z przykladu II, 0,5% srodka przeciwpianowego, 10 0,2% srodka bakteriobójczego i 36,8% wody.Przyklad CIII. Równie dobrze nadaje sie do drukowania sposobami podanymi w przykladach XLV i XLVI preparat barwnika zawierajacy 41,0% pomaranczowego barwnika o wzorze 11, 17,5% gli- 15 kolu 1,2-propylenowego, 3,0% niejonogennego pro¬ duktu polikondensacji z przykladu I, 2,0% ligno¬ sulfonianu z przykladu II, 0,9% srodka bakterio¬ bójczego, 0,5 PL PL PL