PL106064B1 - Srodek szkodnikobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek szkodnikobójczy stosowany w rolnictwie o dzialaniu grzybobójczym, bakteriostatycznym i roztocrobójczym.

Z opisów patentowych RFN nr nr 888032, 1161725 i 1745784 znane sa srodki szkodnikobójcze, zawieraja¬ ce jako substancje czynna pochodne benzimidazolu. Jednakze zwiekszenie asortymentu srodków szkodnikobój- czych jest pozadane, zwlaszcza z uwagi na odpornosc wielu gatunków szkodników wzgledem znanych srodków szkodnikobójczyeh. Tak wiec konieczne jest wprowadzanie nowych srodków. W przykladzie VI opisu podano badania porównawcze srodka wedlug wynalazku ze znanym srodkiem o nazwie FundazolR, którego substancja czynna jest znana pochodna benzimidazolu. Stwierdzono, ze nowe pochodne benzimidazolu wykazuja dzialanie szkodnikobójcze.

Srodek szkodnikobójczy wedlug wynalazku zawiera jako substancje czynna nowe pochodne benzimidazolu o ogólnym wzorze 1, w którym R1 oznacza wodór, grupe o ogólnym wzorze 2 lub grupe o ogólnym wzorze 3, przy czym R2 i R3 oznaczaja wodór lub grupe alkilowa, R4 oznacza ewentualnie podstawiona grupe arylowa, alkilowa albo cykloalkilowa; R5 oznacza grupe alkoksykarbonylowa lub grupe o ogólnym wzorze 2, pod warunkiem, ze przynajmniej jeden z symboli R1 i R5 oznacza grupe o ogólnym wzorze 2 albo ich sole.

Okreslenie „grupa alkilowa" oznacza grupy alkilowe o lancuchu prostym lub rozgalezionym o 1—6 atomach wegla, takie jak grupa metylowa, etylowa, n-propylowa, izopropylowa, izobutylowa itd.

Okreslenie „grupa arylowa', oznacza grupy aromatyczne o 7—10 atomach wegla np. grupe fenylowa, naftylowa, które ewentualnie sa podstawione atomami chlorowca, grupami alkoksylowymi lub alkilowymi.

Korzystnymi podstawionymi grupami arylowymi sa grupy 3-chlorofenylowe i 3-dwuchlorofenylowa.

Okreslenie „grupa cykloalkilowa" oznacza grupy alicykliczne zawierajace 3—6 atomów wegla, takie jak grupa cyklopropylowa, cyklobutyIowa, cyklopentylowa i cykloheksylowa.

Sole zwiazków o wzorze 1 tworzy sie z kwasami organicznymi lub nieorganicznymi, np. sole z kwasem solnym, siarkowym, octowym, mrówkowym, mlekowym, winowym itd.2 106 064 Zwiazki o wzorze 1 i ich sole sa przede wszystkim znakomitymi srodkami grzybobójczymi.

Szczególnie korzystnymi zwiazkami o wzorze 1 sa nastepujace zwiazki: 1-(5-nitrofurylo-2-karbonylo)-karbometoksyaminobenzimidazol o temperaturze topnienia 175°C (rozklad), amid kwasu N-(2'-benzimidazolilo)-5-nitro-2-furanokarboksylowego o temperaturze topnienia 240-242°C; 1-(3,4-dwuchlorofenylokarbamylo)-2- (5'-nitrofurylo-2'-karbonyloamino)-benzimidazol o temperaturze topnienia 235-237°C. 1-cykloheksylokarbamylo-2-(5'-nitrofurylo-2'-karbonyloamino)- benzimidazol o temperaturze topnienia 208-213°C 1-n-butylokarbamylo-2-(5'-nitrofurylo-2-karbamyloamino)-benzimidazol o temperaturze topnienia 258-259°C; 1 fenylokarbamylo-2-(5'-nitrofurylo-2'-karbonyloamino)-benzimidazol o temperaturze topnienia 253-255°C. | : l-n-propylokarbamylo-2-(5'-nitrofurylo-2'-karbonyloamino)-benzimidazol o temperaturze topnienia 260—£62 ii0f"'1 *¦"•» 1-(3'-chlorofenylokarbamylo)-2-(5'-nitrofurylo-2'—karbonyloamino)-benzimidazol o temperaturze topnie¬ nia 259-260°C; 1-metylokarbamylo-2-(5'-nitrofurylo-2'-karbonyloamino)-benzimidazol o temperaturze topnienia 267-269°C.

Zwiazki o wzorze 1 wytwarza sie w reakcji (2-karbalkoksyamino)i-benzimidazolu lub 2-aminobenzimida- zolu z reaktywna pochodna kwasu zawierajaca grupe o wzorze 2, w którym R2 LR?/maja wyzej podane znaczenie.

Zwiazki o wzorze 1 wytwarza sie równiez w reakcji pochodnej amidu kwasu N-(2'-benzimidazolilo)-5-nitro- furanokarboksylowego z reaktywna pochodna kwasu, zawierajaca grupe o wzorze 3, w którym R4 ma wyzej podane znaczenie, korzystnie z izocyjanianem.

Srodek wedlug wynalazku zawiera co najmniej jeden zwiazek o wzorze 1 lub jego sól w polaczeniu z odpowiednim obojetnym stalym lub cieklym nosnikiem lub rozcienczalnikiem.

Srodek formuluje sie w preparaty takie jak proszki do opylania, opryskiwania, granule, koncentraty do wytwarzania emulsji itd. Preparaty moga równiez zawierac srodki powierzchniowo-czynne lub inne dodatki.

Preparaty zawieraja nowe zwiazki benzimidazolowe w ilosci co najmniej 0,001%. Zawartosc substancji czynnej w preparacie moze wynosic okolo 0,001—95%. Preparaty nadajace sie do bezposredniego uzycia (srodki do opryskiwania, mieszanki proszkowe) zawieraja korzystnie 0,001—1% substancji czynnej, podczas gdy zawartosc substancji czynnej w preparatach nadajacych sie do skladowania i transportu wynosi 20—80%.

Srodki wedlug wynalazku odznaczaja sie szczególnie dobra skutecznoscia przeciwko szczepom Fusarium, Basidiomycetes wzglednie Helminthosporium. Szczególnie wyrazne jest dzialanie przeciwko Tillethis tritici na uprawach pszenicy lub przeciwko Fusarium nivale na uprawach zyta albo przeciwko Gercospora beticola na burakach cukrowych. Preparaty mozna bardzo korzystnie stosowac jako srodki zaprawowe ziarna.

. Wskaznik chemoterapeutyczny srodka wedlug wynalazku jest korzystny. Preparat stosuje sie przede wszystkim jak srodek grzybobójczy, lecz wykazuje on równiez aktywnosc bakteriostatyczna i roztoczobójcza.

Wywoluje zarodnikowanie patogennych grzybów i wykazuje efekt systemiczny.

Srodek wedlug wynalazku jest skuteczny przeciw nastepujacym gatunkom: I. Ascomycetae: Podosphaera; P. leucoticha, Erysiphe, E. graminis, E. cichoracearum, Uncinula necatox, Endostigme, Ederotinie, Sclerotium rolfsii, Setryotinia; Botrytis cinexea, Helminthosporium.

II. BaskJiomycetae: Tilletricea e, Alternaria sp., Uromyces appendiculatus, Rhizoctenia solani, Cercospora heticola, C. apii, Fusarium nivale.

III. Phycomycetae: Peronospoxaceae;Plasmopare viticola IV. Fungi imperecti; Septoria, Verticillus, Aspergillus itd.

Agrobiologiczne znaczenie srodka wedlug wynalazku potwierdza fakt, ze hamuje on aktywnosc najwazniej¬ szych patogenów atakujacych uprawy zbozowe rosliny okopowe (ziemniaki, buraki cukrowe), owoce, warzywa i uprawy roslin ozdobnych oraz zwalczaja zaburzenia rozwoju lisci, lodyg i korzeni.

Srodek jest równiez skuteczny w zwalczaniu patogennych grzybów obecnych w warunkach ogrodów i plantacji podtropikalnych (sródziemnomorskich), np. przeciwko Verticillium dohliae u bawelny, chorobie Sigatoka, chorobach przechowywania np. Gloesporium, Fusarium u bananów, Elsinoe favcetii, Diplodie u drzew cytrusowych. Rhizoctonia solanii, Thielaviopsis basicola u tytoniu oraz przeciwko róznym chorobom trzciny cukrowej.

Ponizsze przyklady ilustruja wynalazek, bez ograniczenia jego zakresu.

Przyklad I. Test dla Erysiphe graminis.

Okreslenie aktywnosci preparatów zawierajacych 1-(3\4'-dwuchlorofenylokarbamyk))-2-(5'-nitrofurylokar- bonyloamio -benzimidazol jako substancje czynna przeciwko Erysiphe graminis metoda ciaglej infekcji w cieplar¬ ni.106 064 3 Rosnace w doniczkach rosliny pszenicy (Bezostaja I) o wysokosci 12—14 cm# spryskano preparatem za pomoca recznego rozpylacza i umieszczono nad nimi doniczki z pszenica silnie zakazona sproszkowana plesnia.

Zarodnikowanie konieczne do zakazenia ulatwiono przez wytrzasanie. Oceny dokonano na podstawie wskaznika zakazenia roslin w dwa tygodnie po zakazeniu.

Wskaznik zakazenia okreslono przez obliczenie sredniej wyników uzyskanych na 100 lisci pszenicy. Dla oceny poszczególnych lisci stosowano nastepujaca skale: 0 - brakzakazenia 3- 40-60% zakazenia 1 - do 20%zakazenia 4- 60-80% zakazenia 2 - 20-40%zakazenia 5 -80-100% zakazenia Wyniki podano w tablicy I.

Ta Stezenie substancji czynnej (% wagowe) 0,01 0,06 0,10 0.20 kontrola (próbka nietraktowana) b li c a I Wskaznik zakazenia 3^3 2.28 126 TJ01 4,76 Wyniki wskazuja, ze rosliny kontrolne wykazuja prawie 80% zakazenia, natomiast rosliny opryskane srodkiem w stezeniu 0,1—0,2% wagowych ulegaja zakazeniu okolo 20%.

Przyklad II. Testdla Sclerotimia scelerotiorum.

Próba ta ma na celu wykazanie dzialania systemicznego preparatu z przykladu I przeciw Sderotinia Sclerotiorum.

Próba skutecznosci przenoszenia na bryle marchwi. Górna powierzchnie sterylnej bryly marchwi o wyso¬ kosci 15 mm zanurzonej w roztworze preparatu, zarazono grzybnia Sderotonia sclerotiorum. Po osmiu dniowym okresie inkubacji wyniki oceniono na podstawie nastepujacej skali: 1 — brak skutku, masa grzybni tworzy„czape" : ] 2 — slaby skutek powierzchnia jest pokryta warstwa grzybni 3 - umiarkowany skutek, wzrost grzybni jest juz zahamowany, pokrywa mniej niz 50% powierzchni 4 — dobry skutek, wzrost grzybni silnie zahamowany — znakomity efekt systemlczny, wzrost grzybni jest calkowicie zahamowany Wyniki podano w tablicy 11 Tablica II Stezenie (% wagowe substancji < kontrola 0,01 0,05 0,10 0,20 (próbka nietraktowana) czynnej) Wzrost grzybni (wartosci empiryczne) 1,0 3,4 4,8 5X> ¦ 1,0 Przy stezeniu 0,2% wagowych substancji czynnej nastepuje calkowite zahamowanie wzrostu grzybni.

Przyklad III. Testdla Aspergillus flavus Próba ta sluzy do okreslenia aktywnosci 1-(3/-chk>rofenylokarbamylo)-2*(5,-nitrofurylO'2'* -karbonyloami- no) benzimkJazolu przeciw Aspergillus flavus, metoda dyfuzji agarowej przy zastosowaniu krazka bibuly filtracyjnej. Stosowano plytki Petrfego o srednicy 10 cm. Dla kazdego stezenia wykazywano równolegle 5 pomiarów.

Zawiesina zarodników spryskano plytke ziemniaka i umieszczono na niej krazki bibuly filtracyjnej o srednicy 1 cm. zaimpregnowane preparatami o róznym stezeniu. Po szesciodniowym okresie inkubacji dokona-4 106 064 no oceny na podstawie srednicy strefy zahamowania. Teoretycznie srednica strefy zahamowania odpowiadajaca calkowitemu zahamowaniu wynosi 100 mm i moze byc uzyskana przez zapewnienie odpowiednich warunków stezenia i dyfuzji.

Wyniki podano w tablicy III.

Tablica III Stezenie (% wagowe substancji czynnej) 0,01 0,05 0,10 0^0 Kontrola (próbka njetraktowana) Srednica strefy zahamowania (mm) ,0i U (brak zahamowania) 14,7 ± 1,1 23,0 ± 1,8 31,2 ±3,0 ,0 ± 0 (brak zahamowania) Przyklad IV. Testdla Fusarium Oxisporum Próba ta sluzy do okreslenia aktywnosci preparatu z przykladu I przeciw Fusarium oxisporum, metoda dyfuzji agarowej z preparatem wstrzyknietym do hodowli.

Plytki o znanym stezeniu substancji czynnej pokrywano plesnia w hodowli kukurydzi^no-agarowej.

Z hodowli o tym samym wieku transplantowano plytki o srednicy 1—1 cm. Po szesciodniowym okresie inkubacji okreslano wyniki na podstawie srednicy grzybni. Wyniki podano w tablicy IV.

TablicalV Stezenie substancji czynnej (% wagowe) Srednica grzybni , (mm) 0,01 0,05 0,10 0,20 Kontrola (próbka ntetraktowana) ,2 ±1,6 ,0 brak wzrostu ,0 brak wzrostu ,0 brak wzrostu * 38,6 ± 6,2 Wyniki wskazuja, ze przy stezeniu substancji czynnej od 0,05% wagowych wzwyz nastepuje calkowite zahamowanie wzrostu grzybni.

P r z y k l a d, V. Okreslenie aktywnosci grzybobójczej srodka wedlug wynalazku (tabiica V).

Metody: a/ badania laboratoryjne (in vitro): stezenie badanych zwiazków w pozywce wynosilo 100 ppm. Jako organizmy testowe badano nastepujace grzyby: Botrytis cinerea, Fusarium oxysporum, Stemphylium radicinum, Helminthosporium turcicum, Alternaria tenuis, Rhizoctonia solani.

Wzrost zahamowania aktywnosci próbek obserwowano na agarze Czapka, zmieszanym ze srodowiskiem fermentacyjnym. Po 72 godzinach inkubowania w temperaturze 22-24°C mierzono srednice hodowli. Próbe powtarzano trzykrotnie. b/ badanie in vivo dzialania kontaktowego. Badane rosliny natryskuje sie roztworem o stezeniu 1000 ppm substanqi czynnej i nastepnie zakaza. Badania przeprowadzono na nastepujacych organizmach: Erysiphe graminis —na pszenicy. Sphaerotheca fuliginae — na ogórkach, Phytophthora infestans —na pomidorach, Uromyces appendiculatus — na fasoli.

Badania przeprowadzano w cieplarni, czterokrotnie. W kazdym doswiadczeniu badano jedna doniczke.

W trakcie badan pszenicy pokrytej nalotem plesni, sadzono w kazdej doniczce 10 roslin o dwóch lisciach kazda. Inkubowanie prowadzono w temperaturze 25-28°C, w cieplarni o wilgotnosci wzglednej 60—70%. Ocene wyników prowadzono 12-tego dnia po inkubacji.

W trakcie badan ogórka pokrytego nalotem plesni, w kazdej doniczce badano dwie rosliny o dwóch lisciach kazda. Inkubowanie prowadzono jak przy pszenicy. Wyniki oceniano 14-tego dnia po traktowaniu.

Badania Phytophthora infestans prowadzono w doniczkach majacych jedna rosline pomidora o 3—4 lisciach. Wyniki oceniano po uplywie 6 dni od traktowania. Inkubowanie prowadzono w temperaurze 17°C wciagu 48 godzin, a nastepnie w temperaturze 20—22°C wciagu 24 godzin, po czym rosliny umieszczano w cieplarni gdzie przebywaly do oceny wyników.106 064 5 / Badania Uromyces appendiculatus prowadzono na fasoli„Pinto". Kazda doniczka miala dwie rosliny o 2 lisciach. Inkubowanie prowadzono w temperaturze 20—21°C w ciagu 24 godzin, a nastepnie rosliny przebywaly do 14-tego dnia w cieplarni, do oceny wyników.

Okreslano zakres zakazenia i z otrzymanych wyliczano procent hamowania. c/ Oprócz tego sprawdzono na pszenicy oddzialywanie systemiczne Erysiphe graminis, przez skraplanie gleby.

Wyniki badan aktywnosci grzybobójczej zestawiono w ponizszej tablicy. Skutecznosc badanych zwiazków okreslono wedlug nastepujacej skali: 0 = 0 - 25% hamowania 3 = 76 - 99% hamowania 1 = 26 — 50% hamowania *i *« 2 = 51-75% hamowania 4 = 100% hamowania Badano nastepujace zwiazki A = 2-(5'-nitro-furylo-2'-karbonyloamino)-benzimidazol B = 1-(3',4'-dwuchlorofenylokarbamylo)-2-(5'-nitrofurylo-2'-karbonyloamino)-benzimidazol C = 1-(cykloheksylokarbamylo)-2-(5'-nitrofenylo-2'-karbonyloamino)-benzimidazol D= 1-metylokarbamylo)-2-(5'-nitrofenylo-2'-karbonyloamino)-benzimidazoh Ta a b I i c a V Zwiazki Organizmy badane a/ Botrytis cinerea Fusarium oxysporum Stemphylium radicinum Helminthosporium turcicum Alternaria tenuis Rhizoctonia solani b/Erysiphe greminis.

Sphaerotheca fuliginea Phytophtora infestans Uromyeesappendiculatus c/Erysiphe graminis A 1 2 4 2 3 - 0 0 1 2 2 B 0 2 3 3 3 - 0 0 0 1 0 c 3 1 0 2 i 2 0 1 0 0 0 D 3 2 0 V 1 2 0 0 0 0 .0 Przyklad VI. Badania porównawcze srodków wedlug wynalazku z FundazolemR (metylo-1-(butyloka- rbamylo)-2-benzimidazolokarbaminian).

Badano zwiazki A—D jak w przykladzie V.

Metoda badania: in vitro badanie hamowania wzrostu (okres inkubacji: 16 dni).

Badane grzyby: I = Borytis cinerea, II = Helminthosporium turcicum, III = Cladosporium cucumerinum Tablica VI Stezenie(ppm) 500 250 100 50 10 Badanegrzyby I II III I II III I II III I II III I II III Zwiazki A x B C D Fundazol" 4 4 4 3 1 4 1 1 4 1 4 4 4 4 4 4 4 3 4 4 4 1 2 1 1 4 3 3 3 2 4 1 1 2 1 3 1 0 1 0 4 3 3 1 0 4 1 1 1 1 0 0 1 0 1 4 1 0 0 0 2 1 1 1 1 0 0 0 0 0 4

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek szkódnikobójczy, w sklad którego wchodzi substancja czynna, stanowiaca pochodna benzimidazolu z polaczeniu z obojetnymi, stalymi lub cieklymi nosnikami lub rozcienczalnikami, znamienny tym, ze6 106 064 jako substancje czynna zawiera nowe pochodne benzimidazolu o ogólnym wzorze 1, w którym R1 oznacza wodór, grupe o ogólnym wzorze 2 lub grupe o ogólnym wzorze 3, przy czym R2 i Ra oznaczaja wodór lub grupe alkilowa, R4 oznacza ewentualnie podstawiona grupe aryIowa, alkilowa albo cykloalkilowa, R5 oznacza grupe alkoksykarbonylowa lub grupe o ogólnym wzorze 2, pod warunkiem, ze przynajmniej jeden z podstawników R1 i R5 oznacza grupe o ogólnym wzorze 2 albo ich sole. Gcl . A' Wzór 1 R2 Xfc -CKT 0 ^N02 Wzór 2 -CO-NH-R4 Wzór 3 Prac. Poligraf. UP PRL. Naklad 120 + 18 Cena 45 zl