NL8801330A - Fosfor bevattende remmers van hmg-coa reductase, nieuwe tussenprodukten en werkwijze voor het toepassen daarvan. - Google Patents

Description

- 1 -I

\ *

Fosfor bevattende remmers van HMG-CoA reductase, nieuwe tussenprodukten en werkwijze voor het toepassen daarvan.

Deze uitvinding betreft nieuwe, fosfor bevattende verbindingen die de werking van 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coenzym A-reduetase remmen en dus nuttig zijn voor het remmen van de biosynthese van cholesterol; verder betreft de uitvin-5 ding hypercholesterolemische preparaten die dergelijke verbin dingen bevatten, nieuwe produkten die bij de bereiding van deze verbindingen ontstaan, en een werkwijze voor het toepassen van deze verbindingen voor die doeleinden.

F.M. Singer c.s. beschrijven in Proc. Soc. Exper.

10 Biol. Med. 102 (1959) 370 en F.H. Hulcher in Arch. Biochem.

Biophys. 146 (1971) 422 dat bepaalde mevalonaat-derivaten de biosynthese van cholesterol remmen.

Endo c.s. vermelden in de Amerikaanse octrooi-schriften 4.049.495, 4.137.322 en 3.983.140 een fermentatie-15 produkt dat werkzaam is bij het remmen van de cholesterol- biosynthese. Dat produkt wordt "compactine" genoemd en Brown c.s. vermelden in J. Chem. Soc. Perkin I (1976) 1165 dat het een ingewikkelde mevalonolacton-structuur heeft.

GB 1.586,152 beschrijft een groep van synthetische 20 verbindingen volgens formule 1, waarin E een directe binding, een ^-alkyleen-brug of een vinyleenbrug voorstelt en de diverse R'en uiteenlopende substituenten voorstellen. De in dit Britse octrooischrift genoemde werking is zwakker dan 1 % van die van compactine.

25 Het Amerikaanse octrooischrift 4.375.475 beschrijft hypocholesterolemische en hypolipemische verbindingen volgens formule 2, waarin A H of methyl is, E een directe binding, -CH2-, -CH2-CH2-, -CH2-CH2-CH2- of -CH=CH- is, R^, R2 en R3 onafhankelijk van elkaar H, halogeen, ^-alkyl, C^_^-halogeen-30 alkyl, fenyl, met halogeen gesubstitueerd fenyl, C^_^-alkoxy, C2 g-alkanoyloxy, ^-alkyl of ^-halogeenalkyl zijn of OR^ waarbij R^ H, C2 g-alkanoyl, benzoyl, fenyl, halogeen-fenyl, feny1-C^_3~alky1, Cj_g-alkyl, cinnamyl, C^_^-halogeen- r 8 801330 i •s - 2 - f-

H

alkyl, allyl, cycloalkyl-C^_^-alkyl, adamantyl-C^ ^-alkyl of gesubstitueerd fenyl-Cj^-alkyl voorstelt waarbij de substitu-enten gekozen worden onder halogeen, G^_^-alkoxy, ^-alkyl en ^-halogeenalkyl, alsmede de overeenkomstige dihydroxyzuren 5 die ontstaan bij hydrolytische opening van de lacton-ring, en de farmaceutisch aanvaardbare zouten van die zuren, en de met fenyl, dimethylamino of acetylamino gesubstitueerde ^-alkyl-esters der dihydroxyzuren; in al deze verbindingen heeft het tetrahydropyran-gedeelte de 4R-configuratie, 10 WO 84/02131 (PCT/EP83/00308) (op basis van de

Amerikaanse octrooiaanvragen no.'s 443.668 en 548.850 van respectievelijk 22 november 1982 en 4 november 1983) ten name van Sandoz AG beschrijven heterocyclische analoga van mevalono-lacton en derivaten daarvan volgens formule 3, waarin 15 van R en Rq er één een met R^, R^ en gesubstitueerde fenyl- groep is en de andere primair of secundair C. ,-alkyl, C0 i—o 3—0 cycloalkyl of fenyl-(CEL,^-, waarbij R^ waterstof, ^-alkyl, ^-alkoxy (behalve t-butoxy), trifluormethyl, fluor, chloor, fenoxy of benzyloxy 20 is, R,. waterstof, ^-aDayl, ^-alkoxy, trifluormethyl, fluor, chloor, fenoxy of benzyloxy is, R^& waterstof, 2-alkyl, 2-alkoxy, fluor of chloor is en waarbij m 1, 2 of 3 is, met de beperkingen dat R,. en R,.^ beide waterstof moeten zijn 25 indien R^ waterstof is, R^a waterstof moet zijn indien R,. wa terstof is, van R^ en R,. er niet meer dan één trifluormethyl, fenoxy of benzyloxy is, waarin R2 waterstof, ^-alkyl, g-cycloalkyl, ^,-alkoxy (behalve t-butoxy), trifluormethyl, fluor, chloor, fenoxy of 30 benzyloxy is,

Rg waterstof, ^-alkyl, ^-alkoxy, trifluormethyl, fluor, chloor, fenoxy of benzyloxy is, met de beperkingen dat R^ waterstof moet zijn indien R2 waterstof is, en dat er van R2 en R^ niet meer dan één trifluormethyl, fenoxy of benzyloxy is, 35 waarin X -(CH_) - of -CH=CH- is (n = 0, 1, 2 of 3), Z n Z een groep volgens formule 4 is, waarbij Rg waterstof of C^^-alkyl is, in de vorm van het vrije zuur of van een fysiologisch hydrolyseerbare en aanvaardbare ester of in de vorm van een δ-lacton of in de vorm van een zout.

=8801330 - 3 - GB 2.162.179-Α en DE 3.525.256-Α beschrijven naftyl-analoga van mevalolacton die nuttig zijn als remmers van de cholesterol-biosynthese, met de structuur volgens formule 5, waarin C^_g-alkyl en Z een groep volgens formule 5 6a of 6b is, waarbij waterstof of een hydrolyseerbare ester- groep of een kation voorstelt.

De Europese octrooiaanvrage no. 164.698-A beschrijft de bereiding van lactonen volgens formule 7, die nuttig zijn als middelen tegen hypercholesterolemie, door behandeling van 10 een amide volgens formule 8 met een organisch sulfonylhalo- genide Rj-SC^X en het vervolgens verwijderen van de beschermende groep Pr, in welke formules X halogeen , Pr een carbinol beschermende groep en R^ H of CH3 is, 15 Rg en H, C^_g-alkyl of fenyl~(C^ g-alkyl) zijn, welke fenyl eventueel gesubstitueerd is door C^_g-alkyl, g-alkoxy of halogeen, waarin R3 een groep volgens formule 9a of 9b is, waarbij de \ stippellijnen tussen A en B en tussen C en D eventuele dubbele 20 bindingen aangeven, Q een koolstofatoom is dat eventueel een hydroxy- of methyl-substituent draagt, R H of CHg is, R-, fenyl of benzyloxy is waarvan de ring eventueel met Cj_g-alkyl of halogeen gesubstitueerd is, Rg en Rg C^_g-alkyl en/of halogeen zijn, Rg C^_3~alkyl, fenyl of êén- of tweemaal met Cj_g-25 alkyl gesubstitueerd fenyl is en X een halogeenatoom voorstelt.

WO 8402-903 (op basis van de Amerikaanse octrooiaanvrage no. 460.600 van 24 januari 1983) van Sandoz AG noemt mevalolacton-analoga die nuttig zijn als middelen welke het gehalte aan lipoprotexenen verlagen, met een structuur volgens 30 formule 10, waarin de twee groepen Rq samen een tetramethyleen- brug of een brug volgens formule 11 vormen, waarbij Rg waterstof, Cj_^-alkyl, C^_^-alkoxy (behalve t-butoxy), trifluormethyl, fluor, chloor, fenoxy of benzyloxy en Rg waterstof, g-alkyl, C^_g-alkoxy, trifluormethyl, 35 fluor, chloor, fenoxy of benzyloxy is, met de beperkingen dat van R2 en Rg er niet meer dan één trifluormethyl, fenoxy of benzyloxy is, waarin Rj waterstof, g-alkyl, fluor, chloor of benzyloxy is, R^ waterstof, Cj__^-alkyl, ^-alkoxy (behalve t-butoxy), .8801330 % - 4 - trifluormethyl, fluor, chloor, fenoxy of benzyloxy is, R,. waterstof, Cj^-alkyl, Cj^-^koxy, trifluormethyl, fluor, chloor, fenoxy of benzyloxy is, R^a waterstof, 2~alkyl, C^_2-alkoxy, fluor of chloor is, 5 met de beperkingen dat van R^ en R^ er niet meer dan één trifluor methyl, fenoxy of benzyloxy is, waarin X -(CH„) - of trans-(CH„) -CH-CH-(CH0) - is, waarbij l η L q / q n 0, 1, 2 of 3 is en van beide q’s er één 0 en de andere 1 is, waarin Z een groep volgens formule 12 is, waarbij R^ waterstof 10 of Cj^-alkyl voorstelt, met de algemene beperking dat -X-Z en de fenyl-groep die R^ draagt ortho ten opzichte van elkaar staan, in de vorm van het vrije zuur of van een fysiologisch hydrolyseer-bare en aanvaardbare ester of δ-lacton of in de vorm van een 15 zout.

De Europese octrooiaanvrage no. 127-848 van Merck & Co. Ine. beschrijft derivaten van 3-hydroxy-5-thia-(o-aryl-alkaanzuren volgens formule 13, waarin X waterstof, een ^“alhyl-groep, een alkalimetaal-kation of 20 het ammonium-ion is, n 0, 1 of 2 is, e -ch2-, -ch2-ch2-, -ch2-ch2-ch2-, -ch=ch-ch2- of -ch2-ch=ch- XS j Z een eventueel met 1, 2 of 3 substituenten gesubstitueerde 25 fenyl-groep of een eventueel op plaatsen 2, 4 en/of 7 gesubstitu eerde α-naftyl-groep is.

Deze verbindingen werken tegen hypercholesterolemie doordat zij HMG-CoA-reductase kunnen remmen en ook werken ze tegen schimmels.

30 De Franse octrooiaanvrage no. 2.596.393 A van 1 april 1986 beschrijft 3-carboxy-2-hydroxypropaanfosfonzuur-derivaten, waaronder de zouten daarvan, die als hypolipemische middelen nuttig zijn, volgens formule 14, waarin R^, R2, R^ en R^ waterstof, lagere alkyl en eventueel gesubstitueerd aral-35 kyl kunnen zijn en R^ en R^ bovendien gesubstitueerd aryl kun nen zijn. Deze verbindingen worden gezegd de gehalten aan cholesterol, triglyceriden en fosfolipiden sterker te verlagen dan het meglutol.

De Europese octrooiaanvrage no. 142.146 beschrijft .8801330 - 5 - *

mevinolien-achtige verbindingen volgens formule 15, waarin R^ bijvoorbeeld waterstof of C^_^-alkyl en E ethyleen, poly-methyleen of vinyleen is, en waarin Z

1) een groep volgens formule 16 is waarbij X -0- of -NR^- is, 5 waarbij waterstof of Cj_^-alkyl voorstelt, R^ C2_g-alkyl en Rg H of GHg is, of 2) een eventueel met 1, 2 of 3 substituenten gesubstitueerde fenyl-groep of 3) een eventueel gesubstitueerde a-naftyl-groep is.

10 Deze verbindingen zijn remmers van HMG-CoA-reductase.

Deze uitvinding verschaft nu fosfor bevattende verbindingen die het enzym 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coënzym A-reductase (HMG-CoA-reductase) remmen en dus nuttig zijn als hypocholesterolemische middelen en die gekenmerkt worden door 15 de groep volgens formule 17 waarin X -0- of -NH-, η 1 of 2 en Z een "hydrofoob anker" is.

De hier gebruikte term "hydrofoob anker" staat voor een lipofiele groep die, indien door een geëigende ("X") aan de HMG-achtige kerngroep verbonden, zorgt voor binding 20 aan een hydrofobe kuil in het enzym die niet benut wordt voor het binden van het substraat HMG-CoA, wat, vergeleken met verbindingen waarin Z=H,leidt tot verbindingen met versterkte hechting.

In bevoorkeurde uitvoeringsvormen zijn de verbin-25 dingen volgens de uitvinding volgens formule 18, waarin R OH, lager alkoxy of lager alkyl is, Εχ H of lager alkyl is, X -0- of -NH- is, η 1 of 2 is en 30 Z een hydrofoob anker is, en ze omvatten ook de farmaceutisch aanvaardbare zouten daarvan.

De term "zout" betreft hier zouten met anorganische en organische basen. Daartoe behoren de ammonium-, alkalimetaal-35 en aardalkalimetaal-zouten (waaronder de bevoorkeurde lithium-, natrium- en kalium-zouten) en de zouten van organische basen zoals van dicyclohexylamine, benzathine, N-methyl-D-glucamine, hydrabamine en van aminozuren zoals arginine, lysine e.d.

De niet-toxische, farmaceutisch aanvaardbare zouten hebben de c 8801330 - 6 - voorkeur, hoewel andere zouten soms ook nuttig zijn, bijvoorbeeld bij het isoleren of zuiveren van het produkt.

Voorbeelden van hydrofobe ankers die volgens deze uitvinding kunnen optreden zijn (geen uitputtende opsomming) 5 groepen volgens formules 19, 20 en 21, waarin de stippellijnen eventueel aanwezige dubbele bindingen voorstellen, dus bijvoorbeeld groepen volgens formules 21a, 21b, 21c, 21d, 21e, 21f of 21g, waarbij R^, R2, R2a en onafhankelijk van elkaar waterstof, halogeen, lager alkyl, halogeenalkyl, fenyl, gesubsti-10 tueerd fenyl of 0Ry zijn, waarbij R^ waterstof, lager alkyl, halogeenalkyl, allyl, cycloalkyl-lager alkyl, alkanoyl, benzoyl, fenyl, halogeenfenyl, fenyl-lager alkyl, gesubstitueerd fenyl-lager alkyl, cinnamyl of adamantyl-lager alkyl is.

Indien Z een groep volgens formule 21 is zijn R,. en 15 R,.' onafhankelijk van elkaar waterstof, lager alkyl of hydroxy, is R, lager alkanoyl, bijvoorbeeld CH0-CH„-C(CH„) (R_)-C0- of o 3 z 3 / arylmethyl met voor R^ waterstof of lager alkyl, en is q 0, 1, 2 of 3.

De verbindingen volgens formule 18 omvatten dus 20 die volgens formule 18a en die volgens formule 18b.

In deze beschrijving betreffen "alkyl" en "lager alkyl" zowel vertakte als onvertakte koolwaterstof-ketens, zoals methyl, ethyl, propyl, isopropyl, butyl, t-butyl, isobutyl, pentyl, hexyl, isohexyl, heptyl, 4,4-dimethylpentyl, 25 octyl, 2,2,4-trimethylpentyl, nonyl, decyl, undecyl en dode- cyl, de diverse vertakte isomeren daarvan, alsmede deze groepen met de halogeen-substituenten F, Br, Cl, J en CF^, de alkoxy-, aryl-, alkylaryl-, halogeenaryl-, cycloalkyl-, alkylcycloalkyl-, hydroxy-, alkylamino-, alkanoylamino-, 30 arylcarbonylamino-, nitro-, cyaan-, thiol en alkylthio- substituenten.

De hier opzich of als onderdeel van een andere groep gebruikte term "cycloalkyl" betreft verzadigde cyclische koolwaterstof-groepen met 3 tot 12, bij voorkeur 3 tot 8 kool-35 stofatomen, waaronder cyclopropyl, cyclobutyl, cyclopentyl, cyclohexyl, cycloheptyl, cyclooctyl, cyclodecyl en cyclodode-cyl, die alle gesubstitueerd kunnen zijn met 1 of 2 halogenen, 1 of 2 lagere alkyl-groepen, 1 of 2 lagere alkoxy-groepen, 1 of 2 hydroxy-groepen, 1 of 2 alkylamino-groepen, 1 of 2 f8801330 - 7 - é alkanoylamino-groepen, 1 of 2 arylcarbonylamino-groepen, 1 of 2 amino-groepen, 1 of 2 nitro-groepen, 1 of 2 cyaan-groepen, 1 of 2 thiol-groepen en/of 1 of 2 alkylthio-groepen.

De hier gebruikte termen "aryl" en "Ar" betreffen 5 monoeyclische en bicyclische aromatische groepen met 6 tot 10 koolstofatomen in de ring, zoals fenyl, naftyl, gesubstitueerd fenyl en gesubstitueerd naftyl, waarvan de substituenten zowel aan fenyl als aan naftyl 1, 2 of 3 lagere alkyl-groepen zijn halogeenatomen (Cl, Br en F), 1, 2 of 3 lagere alkoxy-groepen, 10 1, 2 of 3 hydroxy-groepen, 1, 2 of 3 fenyl-groepen, 1, 2 of 3 alkanoyloxygroepen, 1, 2 of 3 benzoyloxy-groepen, 1, 2 of 3 halogeenalkyl-groepen, 1, 2 of 3 halogeenfenyl-groepen, 1, 2 of 3 allyl-groepen, 1, 2 of 3 cycloalkylalkyl-groepen, 1, 2 of 3 adamantylalkyl-groepen, 1, 2 of 3 alkylamino-groepen, 1, 2 15 of 3 alkanoylamino-groepen, 1, 2 of 3 arylcarbonylamino-groepen, 1, 2 of 3 amino-groepen, 1, 2 of 3 nitro-groepen, 1, 2 of 3 cyaan-groepen, 1, 2 of 3 thiol-groepen en/of 1, 2 of 3 alkylthio-groepen, met voorkeur voor een aryl-groep die drie substituenten heeft.

20 De termen "aralkyl", "arylalkyl" en "aryl-lager alkyl", opzich of als onderdelen van andere groepen, betreffen hier lagere alkyl-groepen zoals hierboven besproken en met een aryl-substituent zoals benzyl.

De termen "lager alkoxy", "alkoxy", "aryloxy" en 25 "aralkoxy", opzich of als onderdelen van andere groepen, betref fen hier de bovengenoemde alkyl-, aryl- en aralkyl-groepen die aan een zuurstofatoom zitten.

De termen "lager alkylthio", "alkylthio", "aryl-thio" en "aralkylthio", opzich of als onderdelen van andere t 30 groepen, betreffen hier de bovengenoemde alkyl-, aralkyl- en aryl-groepen die aan een zwavelatoom zitten.

De termen "lager alkylamino", "alkylamino", "arylamino" en "arylalkylamino", opzich of als onderdelen van andere groepen, betreffen hier de bovengenoemde alkyl-, aryl-35 en arylalkyl-groepen die aan een stikstofatoom zitten.

De term "alkanoyl", op'zich of als onderdeel van i een andere groep, betreft hier een lagere alkyl-groep die aan een carbonyl-groep zit.

De term "halogeen" betreft hier chloor, broom, ,8801330 - 8 - fluor, jodium en trifluormethyl, met voorkeur voor chloor en fluor.

Bevoorkeurd zijn d© verbindingen volgens formule 18 waarin n = 1, R OH of OLi en R Li of H is, en waarin Z een x 5 groep volgens formule 22 is waarin fenyl is met eventueel een alkyl- en/of halogeen-substituent of benzyloxy met eventueel een halogeen-substituent, en waarin R2 en R2a onderling gelijk zijn en voor halogeen of lager alkyl staan. Z kan ook met voorkeur een groep volgens formule 23 zijn, waarin R^ en R2 10 de zo juist gegeven betekenissen hebben of een groep volgens formule 24 waarin R,. H, CH^ of OH is en R^ een groep volgens formule 25 of gesubstitueerd benzyl, waarbij R^ voor H of CH^ staat.

De verbindingen volgens de uitvinding kunnen be-15 reid worden met de volgende reeks van reacties, waarvan nu een beschrijving volgt.

Fosfonzuur-ester (27) v /ηολ (26) Δ, Arbuzov-reactie * (Z8> 20 1. (CH„)„SiBr in 0Η„01„ <28> 57wSiT-—-► (29) (29a) R ’ ** lager alkyl indien R lager alkyl was

cl cL

(29b) R 1 = OH indien R lager alkoxy was cl cl <»» g5SL<30> > 1. (0001)2 (vorming van -C0C1) ^3^ 2. (32), Et-N, DMAP (koppeling) ^ ^33^

30 J

1. (n-C,H ).NF, CH C00H, THF

2. OH' in dioxaan (hydrolyse) > ^3^

Zoals men ziet kunnen verbindingen volgens for-35 mule 18 bereid worden door het jodide volgens formule 26 aan de

Arbuzov-reactie te onderwerpen door het jodide (26) te verhitten met het fosfoniet of fosfiet (27), waarin R lager alkyl cl of lager alkoxy is, onder toepassing van standaard Arbuzov-omstandigheden en -methodieken, waardoor het fosfinaat of fos- c 880133 0 « - 9 - * fonaat (28) ontstaat.

Fosfinaten en fosfonaten (28) zijn nieuwe verbindingen en maken als zodanig deel van deze uitvinding uit.

Het fosfinaat of fosfonaat (28) ondergaat dan een 5 fosforzuur-estersplitsing door een oplossing van verbinding (28) in een inert organisch oplosmiddel zoals methyleenchloride, onder een inerte atmosfeer zoals argon achtereenvolgens te behandelen met bis(trimethylsilyl)trifluoraceetamide (BSTFA) en trimethylsilylbromide, waardoor het fosfinezuur (29a) ontstaat 10 indien R in (28) lager alkyl was, of anders fosfonzuur (29b) & indien R in (28) lager alkoxy was.

Verbindingen volgens formule 29 zijn nieuwe tussen-produkten en maken als zodanig deel van deze uitvinding uit.

Als een fosfonzuur (29a) verkregen wordt wordt het 15 veresterd door het in droog pyridine met een alkohol R^OH

(formule 30, R^ = lager alkyl) en dicyclohexylcarbodiimide te behandelen en het dan verkregen reactiemengsel onder inerte atmosfeer zoals argon te roeren, waardoor een fosfonzuur-monoalkylester volgens formule 31 ontstaat.

20 De ester (31) wordt dan in een inert organisch oplosmiddel zoals methyleenchloride, benzeen of tetrahydrofuran opgelost en onder inerte atmosfeer (zoals argon) met trimethyl-silyldiethylamine geroerd; het mengsel wordt drooggedampt en het residu in methyleenchloride (of ander geëigend inert or-25 ganisch oplosmiddel) opgenomen. De verkregen oplossing wordt afgekoeld tot een temperatuur tussen 0° en 25°C, met oxalyl-chloride behandeld en dan drooggedampt, wat het ruwe fosfono-chloridaat geeft. Het fosfonochloridaat wordt in een inert oplosmiddel zoals methyleenchloride, benzeen, pyridine of tetra-30 hydrofuran opgelost en de oplossing Wordt tot tussen -20° en 0°C afgekoeld en met een verbinding volgens formule 32 behandeld, met een molverhouding van (31) of (29a) tot (32) tussen 0,5:1 en 3:1 en bij voorkeur tussen 1:1 en 2:1, gevolgd door behandeling met triethylamine en wat katalytisch 4-dimethylamino-35 pyridine (DMAP) waardoor het adduct volgens formule 33 ontstaat, waarin Rc lager alkyl of lager alkoxy is.

Verbinding (33) wordt dan onderworpen aan een silyl-ethersplitsing door (33) in een organisch oplosmiddel zoals tetrahydrofuran, met ijsazijn en tetrabutylammonium- « 880 1330 - 10 - fluoride te behandelen, waardoor de ester volgens formule 34 ontstaat, waarin Rx alkyl is.

De ester (34) kan dan tot het overeenkomstige alka-limetaal-zout of het zuur gehydrolyseerd worden door behande-5 ling met een sterke base zoals LiOH in dioxaan, tetrahydrofuran of ander inert organisch oplosmiddel, onder een inerte atmosfeer zoals argon en bij 20°C, met een molverhouding van base tot ester (34) tussen 1:1 en ongeveer 1,1:1, waarbij het overeenkomstige alkalimetaal-zout volgens formule 34 ontstaat, 10 waarin R lager alkyl of lager alkoxy en R alkalimetaal is. Dit

X

zout kan dan met een sterk zuur zoals HC1 behandeld worden, waardoor het overeenkomstige zuur ontstaat.

De ester (34) waarin R lager alkoxy is kan in het overeenkomstige dialkalimetaal-zout omgezet worden door ze 15 bij 50-60°C met een sterke base te behandelen met een molver houding van base tot ester tussen 2:1 en 4:1, waardoor een zout volgens formule 34 ontstaat waarin R en Rx beide alkalimetaal zijn. Ook dit dialkalimetaal-zout (34) kan door behandeling met een sterk zuur zoals HC1 in het overeenkomstige 20 vrije zuur omgezet worden.

De uitgangsstof,het jodide volgens formule 26 kan bereid worden uitgaande van het bromide volgens formule 35 (dat zelf verkregen kan worden zoals beschreven in Tetrahedron Letters (1985) 2951) dat samen met imidazool en 4-dimethyl-25 aminopyridine in dimethylformamide opgelost wordt, waarna de oplossing onder inerte atmosfeer met t-butyldifenylsilyl-chloride behandeld wordt, zodat de silyl-ether volgens formule 36 ontstaat. Een oplossing van de silyl-ether (36) in een inert organisch oplosmiddel zoals butanon of DMF wordt onder 30 een inerte atmosfeer zoals argon met natriumjodide behandeld, zodat het jodide volgens formule 26 ontstaat.

De uitgangsstof volgens formule 32 kan bereid worden zoals hierna beschreven wordt, afhankelijk van de betekenissen van Z en X.

35 Zo kunnen verbindingen volgens formule 32 waarin Z een groep volgens formule 19 en X 0 is, dus verbindingen volgens formule 37, bereid worden door het aldehyd volgens formule 38 met een reductiemlddel zoals lithiumaluminiumhydride of natriumboorhydride te behandelen.

.8601330 - 11 -

Verbindingen volgens formule 32 waarin Z een groep volgens formule 19 en X NH is, dus verbindingen volgens formule 39, kunnen bereid worden door het aldehyd (38) te oxyderen, bijvoorbeeld met het reagens van Jones, zodat het zuur volgens for-5 mule 40 ontstaat dat, in methyleenchloride gesuspendeerd, met oxalylchloride behandeld wordt zodat het overeenkomstige zuur-chloride ontstaat, dat, opgelost in een inerte organische vloeistof zoals tetrahydrofuran, met een mengsel van geconcentreerde ammonia en tetrahydrofuran behandeld wordt, zodat een amide 10 volgens formule 41 ontstaat. Dit amide wordt dan met een reduc- tiemiddel zoals lithiumaluminiumhydride tot het overeenkomstige amine (39) gereduceerd.

Uitgangsstoffen volgens formule 32 waarin Z een groep volgens formule 21 en X -0- is, dus verbindingen volgens 15 formule 42 met X = 0, zijn door C.H. Heathcock c.s. beschreven in J. Org. Chem. 50 (1985) 1190. Verbindingen volgens formule 42 waarin X = NH kunnen bereid worden door reductieve arnine-ring van een verbinding volgens formule 43 (zelf bereid zoals beschreven door C.H. Heathcock,loc. cit.) Door dit aldehyd 20 in aanwezigheid van een alkohol-oplosmiddel zoals methanol met ammoniumacetaat en natriumcyaanboorhydride te behandelen.

Uitgangsstoffen volgens formule 32 waarin Z een groep volgens formule 20 en X -0- is, dus verbindingen volgens formule 44> zijn beschreven in WO 8402-903-A en GB 2.162.179-A, 25 beide ten name van Sandoz.

Uitgangsstoffen volgens formule 32 waarin Z een groep volgens formule 20 en X -NH- is, dus verbindingen volgens formule 45, kunnen bereid worden door reductieve amine-ring van het aldehyd volgens formule 46, door dat aldehyd in 30 aanwezigheid van een alkohol-oplosmiddel zoals methanol met ammoniumacetaat en natriumcyaanboorhydride te behandelen.

De verbindingen volgens de uitvinding kunnen als racemische mengsels ontstaan en die kunnen gesplitst worden, zodat men het bevoorkeurde S-isomeer verkrijgt. Maar de ver-35 bindingen volgens de uitvinding kunnen ook direct in de vorm van S-isomeren verkregen worden, zoals hierna nog toegelicht zal worden.

De verbindingen volgens de uitvinding zijn remmers van het 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coënzym A-reductase en zijn 40 dus nuttig voor het remmen van de biosynthese van cholesterol, wat uit de volgende proeven blijkt.

.8801330 - 12 - 1) HMG-CoA-reductase uit de rattenlever

De werking van het HMG-CoA-reductase uit de rattenlever werd gemeten met een modificatie van de door Edwards beschreven methode (P.A. Edwards c.s. in J. Lipid. Res. 20 5 (1979) 40). Rattenlevermicrosomen werden als bron van enzym gebruikt en de enzym-werking werd bepaald door de omzetting van 14 14 C-HMG-CoA in C-mevalonzuur te meten.

a. Bereiding der microsomen

Levers werden na onthoofden verwijderd uit 2 tot 10 4 met cholesterylamine gevoede Sprague-Dawley-ratten en gehomo geniseerd in fosfaatbuffer A (0,04 M kaliumfosfaat (pH = 7,2), 0,05 M KC1, 0,1 M saccharose, 0,03 M EDTA en 500 KI-eenheden/ml aprotinine). Het homogenaat werd 15 minuten bij 4°C op 16.000 g gecentrifugeerd. De bovenstaande vloeistof werd verwijderd en 15 onder dezelfde omstandigheden een tweede maal gecentrifugeerd.

Deze tweede bovenstaande vloeistof werd toen 70 minuten bij 4°C op 100.000 g gecentrifugeerd. De gesedimenteerde microsomen werden in een minimum volume van buffer A (3-5 ml per lever) gesuspendeerd en in een glas/glas-homogenisator gehomogeniseerd.

20 Er werd 10 mM dithiotreïtol toegevoegd, en bekende gedeelten van het preparaat werden snel in aceton/koolzuur ingevroren en bij -80°C bewaard, De specifieke activiteit van het eerste microsomenpreparaat was 0,68 nmol mevalonzuur per mg eiwit per minuut.

25 b. Enzym-bepaling

Het reductase werd bepaald in 0,25 ml vloeistof die de volgende bestanddelen bevatte met de aangegeven eind-concentraties: 0,04 M kaliumfosfaat, pH = 7,0 30 0,05 M KC1 0,10 M Saccharose

0,03 M EDTA

0,01 M Dithiothreïtol 3,5 mM NaCl 35 1 % Dimethylsulfoxyde 50-200 jig Microsomaal eiwit 100 ^iM 14C-/~DL_7hMG-CoA (0,05 ^ïCi, 30-60 mCi/mmol) 2,7 mM NADPH (nicotitiamide-adenine dinucleotide- fosfaat) 8801330 - 13 - s

De reactiemengsels werden bij 37°C geïncubeêrd.

Onder de beschreven omstandigheden neemt de enzym-werking recht met de hoeveelheid eiwit toe, tot 300 jig microsomaal eiwit per reactiemengsel, en de omzetting is ook gedurende ten minste 30 5 minuten evenredig met de tijd. De voor dit onderzoek gekozen standaard-incubatie-tijd was 20 minuten, wat tot 12-15 % omzetting van het substraat in het produkt mevalonzuur leidt.

Het substraat (DL-)HMG-CoA werd gebruikt in lOO^uM, tweemaal de concentratie nodig om het enzym onder de beschreven omstan-10 dagheden te verzadigen. NADPH werd in overmaat gebruikt, 2,7 maal de concentratie nodig om de maximale enzymsnelheid te bereiken.

Standaardproeven voor het evalueren van de rem- stoffen gebeurden als volgt. Microsomen-enzym werd 15 minuten 15 in aanwezigheid van NADPH bij 37°C geïncubeerd. Het DMSO, met of zonder proefstof, werd toegevoegd en dan werd het mengsel nog 15 minuten bij 37°C geïncubeerd. De enzym-proef begon met 14 het toevoegen van het substraat C-HMG-CoA. Na 20 minuten op 37°C werd de reactie gestopt door 25 ul 33 % KOH toe te voegen.

3 20 Er werd 0,05 yaCi H-mevalonzuur toegevoegd en men liet het reactiemengsel 30 minuten op kamertemperatuur staan. Dan werd 50 ^il 5N HCl toegevoegd om het mevalonzuur te lactoniseren. Broomfenolblauw werd als pH-indicator toegevoegd om het dalen van de pH te kunnen volgen. Hen liet het lactoniseren 30 minu-25 ten bij kamertemperatuur verlopen. De reactiemengsels werden dan 15 minuten op 2800 rpm gecentrifugeerd. De bovenstaande vloeistoffen werden op 2 g anionenwisselaar AG 1-X8 gebracht (van Biorad, in de formiaat-vorm) en dat werd in glazen kolommen van 0,7 cm binnendoorsnede gegoten en met 2,0 ml water ge-30 elueerd. De eerste 0,5 ml werd weggedaan en de volgende 1,5 ml werd opgevangen en in 10,0 ml scintillatievloeistof "Opti-fluor" werden daarvan zowel tritium als C14 geteld. Hieruit berekende men het in 20 minuten gevormde mevalonzuur (in nanomol) met een correctie tot 100 % terugvinden van het 35 tritium. Uit de samengestelde dosis/respons-gegevens werden de effecten der proefstoffen berekend als ED^Q-waarden (concentratie van de stof die de enzymwerking voor 50 7* remt) met daarbij de 95 % betrouwbaarheidsgrenzen.

Omzetten van de proefstoffen uit de lacton-vorm in ,8801330 - 14 - hun natrium-zouten gebeurde door het lacton in DMSO te solubi-liseren, een 10-voudige overmaat NaOH toe te voegen en het re-actiemengsel 15 minuten op kamertemperatuur te laten staan.

Het reactiemengsel werd dan met IN HC1 gedeeltelijk geneutrali-5 seerd (tot pH = 7,5-8,0) en in het enzym-reactiemengsel Ver dund.

2) Cholesterol-synthese in vers geïsoleerde rattenhepatocyten

Verbindingen die remmende werking op het HMG-CoA- reductase vertoonden werden geëvalueerd op hun vermogen in 10 vers geïsoleerde rattenhepatocyt-suspensies het inhouwen van 14 C-acetaat in cholesterol te remmen, met methoden die aanvankelijk door Capuzzi c.s. beschreven zijn (d.M. Capuzzi en S. Margolis in Lipids 6 (1971) 602).

a. Het isoleren van rattenhepatocyten 15 Sprague-Dawley-ratten van 180-220 gram werden met 50 mg/kg Nembutal verdoofd. De buikholte werd geopend en de eerste tak van de poortader werd afgebonden. In de holle ader van de buik werden direct 100-200 eenheden heparine geïnji-ceerd. Eén enkele afdichtende hechting werd geplaatst op het 20 distale eind van de poortader en tussen die hechting en de eerste aftakkende ader werd in de poortader een kanule geplaatst. De lever werd doorgespoeld met 20 ml/min op 37°C voorverwarmde, met zuurstof beluchte buffer A (HBSS zonder calcium of magnesium maar met 0,5 mM EDTA) nadat de holle ader 25 losgesneden was om afvoer van het effluent mogelijk te maken.

Bovendien werd de lever doorgespoeld met 200 ml voorverwarmde buffer B (HBSS met 0,05 % bacterieel collagenase). Na de per-fusie met buffer B werd de lever er uit gesneden en in 60 ml medium van Waymouth ontkapseld zodat vrije cellen in het me-30 dium konden dispergeren. Hepatocyten werden geïsoleerd door 3 minuten bij kamertemperatuur op lage snelheid te centrifugeren, d.i. op 50 g. De gesedimenteerde hepatocyten werden éénmaal met het medium van Waymouth gewassen, geteld en met trypanblauw op levensvatbaarheid onderzocht (dat moet er bui-35 ten blijven). Deze aan hepatocyten verrijkte celsuspensies vertoonden als routine een levenskracht van 70-90 %.

14 b. Inbouw van C-acetaat in cholesterol Hepatocyten werden tot een concentratie van 5 x 10^ cellen per 2,0 ml gesuspendeerd in incubatiemedium (IM) (0,02 ,8801330 - 15 - M Tris.HCl (pH = 7,4), 0,1 M KC1, 3,3 mM natriumcitraat, 6,7 mM nicotinamide, 0,23 mM NADP, 1,7 mM glucose-6-fosfaat).

Als routine werden de proefstoffen in DMSO of DMSO/water 1:3 opgelost en aan het IM toegevoegd. De eind-5 concentratie van het DMSO in het IM was < 1,0 %, en dat heeft geen significante invloed op de cholesterol-synthese.

14

De incubatie werd ingezet door C-acetaat toe te voegen (58 mCi/mmol, 2 ^iCi/ml) en 2,0 ml celsuspensie 2,0 uur in weefselkweekschalen van 35 mm op 37°C te houden. Na de incu-10 batie werden de celsuspensies in glazen centrifugebüizen over gebracht en 3 minuten op kamertemperatuur op 50 g afgedraaid.

De gesedimenteerde cellen werden opnieuw gesuspendeerd en met 1,0 ml water tot lysis gebracht en dan in een ijsbad geplaatst.

Het extraheren der lipiden gebeurde in hoofdzaak 15 zoals door E.G. Bligh en W.J. Dyer beschreven in Can. J.

Biochem. and Physiol. _37 (1959) 911. De lagere, organische fase werd verwijderd en met een stroom stikstof gedroogd en het residu werd weer in 100 ^il chloroform/methanol 2:1 gesuspendeerd. Het totale monster werd op dunlaagplaten van silieagel (LK6D) 20 gebracht en met hexaan/diethylether/azijnzuur 75:25:1 ontwik keld. De platen werden automatisch afgetast en geteld met een BioScan-apparaat. De radioactiviteit van de cholesterol-piek (Rp =* 0,28) werd gemeten en uitgedrukt in totale telling per piek en als procent van het merk in het totale lipidenextract.

25 Als routine bevatten de cholesterol-pieken van de blanco proe ven 800-1000 cpm en 9-20 % van het totale merk van het lipidenextract, resultaten die vergelijkbaar zijn met die van Capuzzi c.s., ca 9 % van de radioactiviteit in het cholesterol.

Effecten der proefstoffen (% remming van de choles-30 terol-synthese) werden bepaald door % van de radioactiviteit in cholesterol te bepalen bij met proefstof behandelde en blanco incubaties. Uit de cijfers van twee of meer onderzoeken werden dosis/respons-krommen opgesteld en hieruit berekende men de ED^-waarden met 95 % betrouwbaarheidsgrenzen.

35 3) Cholesterol-synthese in fibroblasten uit de menselijke huid

Selectiviteit van een stof met meer remming van het leverweefsel zal een gunstig attribuut van een remmer van de cholesterol-synthese zijn. Daarom werden deze verbindingen < 8801330 - 16 - niet alleen op remming van de cholesterol-synthese in hepato-cyten onderzocht maar ook in kweken van fibroblasten.

a. Kweken van menselijke huidfibroblasten

Fibroblasten uit menselijke huid (generaties 5 7-27) werden gekweekt in het minimale essentiele medium van

Eagles (EM) dat 10 % foetaal kalverserum bevatte. Voor iedere proef werden voorraadkweken getrypsoniseerd om de monolaag der cellen te dispergeren en werden de cellen geteld en uit-geplaat in weefselkweekplaten van 35 mm (5 x 10^ cellen in 10 2,0 ml). De kweken werden 18 uur bij 37°C geïncubeerd onder een mengsel van 5 % en 95 % bevochtigde omgevingslucht.

De enzymen van de cholesterol-biosynthese werden geïnduceerd door het serum bevattende medium te verwijderen, de cel-mono-lagen uit te wassen en. 1,0 ml EM toe te voegen dat 1,0 % van 15 vetzuur bevrijd runderserumalbumine bevatte en dan nog 24 uur verder te kweken.

14 b. Inbouw van C-acetaat in cholesterol

FrM~RM

Geïnduceerde fibroblastenkweken werden met 100 (minimaal essentieel medium van Earle) gewassen. De proefstof-20 fen werden in DMSO of in DMS0/EM 1:3 opgelost (eindconcentra- tie in DMSO in de celkweken <1,0 %) en zo aan de kweken toegevoegd, en die werden 30 minuten bij 37°C voorgeïncubeerd onder een mengsel van 5 % C0„ en 95 1 bevochtigde omgevings- 1 - 14 v lucht. Na de voorincubatie met de proefstof werd / 1- C /Na- 25 acetaat toegevoegd (2,0 yuCi/ml, 58 mCi/mgmol) en de kweken werden nog 4 uur geïncubeerd. Daarna werd het kweekmedium verwijderd en werd de monolaag der cellen (200 ^ig cel-eiwit per kweek) afgeschrapt en in 1,0 ml water gesuspendeerd. De lipiden werden uit de gelyseerde cel-suspensies geëxtraheerd met 30 chloroform/methanol zoals beschreven voor de hepatocyten- suspensies. De organische fase werd met stikstof gedroogd en het residu opnieuw gesuspendeerd in 100 ƒ11 chloroform/methanol 2:1, en het totale monster werd op dunlaagplaten van silica-gel (LK6D) gebracht en op dezelfde wijze geanalyseerd als bij 35 de hepatocyten.

Remming van de cholesterol-synthese werd bepaald door de percentages radioactiviteit in de cholesterol-piek van blanco en proefkweken te vergelijken. De uitkomsten zijn uitgedrukt in de ED^-waarden, welke afgeleid werden uit dosis-res-40 pons-krommen uit twee of meer proeven. Hieruit werden ook de .8801330 s - 17 - 95 % betrouwbaarheidsgrenzen berekend.

Een ander aspect van deze uitvinding is een farmaceutisch produkt dat ten minste één verbinding volgens formule 5 18 bevat in combinatie met een farmaceutische drager of ver- dunningsmiddel. Het farmaceutische preparaat kan met de gebruikelijke vaste en vloeibare dragers en verdunningsmiddelen en farmaceutische hulpstoffen geformuleerd worden, al naar de aard van de beoogde wijze van toedienen. De verbindingen kun-10 nen oraal toegediend worden, bijvoorbeeld in de vorm van ta bletten, capsules, korrels en poeders, maar ook parenteraal in de vorm van injiceerbare preparaten, welke vormen 1 tot 2000 mg werkzame stof per eenheidsdosis bevatten. De toe te dienen dosis is afhankelijk van de symptomen, de leeftijd en 15 het lichaamsgewicht van de patiënt.

De verbindingen volgens formule 18 kunnen op een zelfde wijze toegediend worden als bekende verbindingen die voor het remmen van de cholesterol-biosynthese voorgesteld zijn, zoals lovastatine, aan zoogdieren waaronder mensen, 20 honden, katten en dergelijke. Zo kunnen de verbindingen vol gens de uitvinding toegediend worden in één enkele dosis van 4 tot 2000 mg of in meerdere doses die 1 tot 4 maal per dag toegediend worden, bij voorkeur 4 tot 200 mg over afzonderlijke doses van 1 tot 100 mg, geschikt 0,5 tot 50 mg in 2 tot 4 25 afzonderlijke doses, of anders in een vorm met vertraagde werking.

De volgende voorbeelden geven bevoorkeurde uitvoeringsvormen van deze uitvinding weer. Tenzij anders aangegeven zijn alle temperaturen in °C. Chromatografie gebeurde 30 over silicagel "Merck 60" of "Whatmann LPS-1". Omgekeerde fase-chromatografie gebeurde over het gel "CHP-20-MCI" van de firma Mitsubishi Ltd.

35

Voorbeeld 1 (S)-4-/* [ L 4T-fluor-3,31,5-trimethylbifenylyl-2 _7methoxy J-methoxyfosfinyl J-3-hydroxyboterzuur, monolithium-zout A. N-(2,4-dimethylbenzylideen)aniline 40 Zie blz. 39 van het Amerikaanse octrooischrift no. 4.375.475.

.8801330 - 18 -

Een oplossing van 6,97 ml (50 mgmol) vers gedestilleerd 2,4-dimethylbenzaldehyd (van Aldrich) en 4,56 ml (50 mgmol) gedestilleerd aniline (ook van Aldrich) in 80 ml droog tolueen werd 3 uur onder argon onder terugvloeikoeling 5 gekookt in een kolf die van een watervang volgens Dean en Stark voorzien was. Het mengsel werd afgekoeld en onder vacuum tot een gele olie ingedampt. De ruwe olie werd gezuiverd door destillatie door een Kugelrohr (0,5 mm Hg, 160-180°C) wat 8,172 g (78,1 %) van het gewenste benzalaniline gaf als lichtgele olie 10 die bij bewaren kristalliseerde tot een laag smeltende vaste stof. DLC met hexaan/aceton 4:1 gaf R^, = 0,67 en 0,77 (geometrische isomeren). UV-spectrum en ^-verbruik klopten.

B. Palladium-derivaat (volgens formule 46)

Zie blz. 39 van het Amerikaanse octrooischrift 4.375.475.

15 Een mengsel van 6,0 g (28,7 mgmol) benzalaniline van deel A en 144 ml ijsazijn werd behandeld met 6,44 g (28,7 mgmol) palladium(II)acetaat en de heldere, rode, homogene oplossing werd 1 uur onder argon en terugvloeikoeling gekookt.

Het ontstane troebele mengsel werd warm gefiltreerd door 13 mm 20 Celiet en het filtraat viel in 900 ml water. De neerslaande oranje vaste stof werd door filtreren verzameld en 16 uur onder vacuum bij 65°C boven 1^5 gedroogd, wat 10,627 g (85,5 %) van het gewenste palladium-derivaat gaf, een oranje stof met smp. 194-196°C (literatuur-smeltpunt van een herkristalliseerd 25 analytisch monster: 203-205°C).

C. 4'-fluor-2-formyl-3,31,5-trimethylbifenyl (1) (4-fluor-3-methylfenyl)magnesiumbromide

Zie blz. 37 en 38 van het Amerikaanse octrooischrift 4.375.475. Het in de titel genoemde Grignard-reagens werd 30 bereid door 22,5 g (60,9 mgmol) 5-broom-2-fluortolueen (van de Fairfield Chemical Co.) onder roeren aan 1,35 g (55,4 mgmol) magnesiumkrullen in 70 ml droog toe te voegen, in een tempo snel genoeg om het mengsel kokende te houden. De reactie werd ingeleid met een ultrasoon apparaat. Nadat al het bromide toe-35 gevoegd was werd het mengsel nog 1 uur bij kamertemperatuur onder argon geroerd, 15 minuten gekookt en dan weer tot kamertemperatuur afgekoeld.

(2) 4,-fluor-2-formyl-3,3l,5-trimethylbifenyl

In een tweede kolf werd een mengsel van 3,0 g .8801330 - 19 -

A

(6,92 mgmol) dipalladium-verbinding en 14,52 g (55,4 mgmol) trifenylfosfine in 100 ml droog benzeen 30 minuten bij kamertemperatuur onder argon geroerd. Het vers aangemaakte en door een prop glaswol gefiltreerde Grignard-reagens van C(l) werd 5 toen ineens via een kanule toegevoegd en het mengsel werd li uur bij kamertemperatuur onder argon geroerd. Nadat 35 ml 6,0 N HCl toegevoegd was werd het mengsel nog een uur bij kamertemperatuur geroerd en toen door 13 mm Celiet gefiltreerd.

Het filtraat werd met 250 ml Εί£θ uitgetrokken en het extract 10 met 2 x 100 ml pekel gewassen, op MgSO^ gedroogd en onder vacuum drooggedampt, wat 13,35 g viskeuze oranje olie gaf die bij bewaren kristalliseerde, De ruwe oranje vaste stof werd gezuiverd door chromatografie over 700 g silicagel, eerst met hexaan en daarna met hexaan/Et20 95:5. De produkt-fracties wer-15 den gecombineerd en drooggedampt, wat 1,507 g (89,9 %) van het gewenste aldehyd gaf, een lichtgele stof met smp. 72-75°.

(In de literatuur smp. 73-74°C). DLC met hexaan/Et20 95:5:

Rp * 0,40, UV en PMA .

D. ^-fluor-S^1,5-trimethylbifenyl-2)methanol 20 In 15,0 ml droog Et2Ü bracht men 259 mg (6,82

mgmol, 0,55 eq.) LiAlH^ en bij 0°C druppelde men over 15 minuten 3,0 g (12,4 mgmol) aldehyd van deel C in 15 ml Et2Ó bij deze grijze suspensie. Het mengsel werd 30 minuten onder argon bij kamertemperatuur geroerd, toen weer tot 0°C afgekoeld en 25 geblust door er achtereenvolgens 260 ^il ^0, 260 jil 15 % NaOH

en 780 ƒ11 ^0 aan toe te voegen. De suspensie werd met EtOAc verdund, door Na2S0^ op 13 mm Celiet gefiltreerd en het kleurloze filtraat werd onder vacuum drooggedampt, wat 2,99 g (98,8 Z) witte stof gaf. Oproeren van de ruwe stof met koud 30 hexaan en drogen onder vacuum gaf 2,467 g (81,6 Z) van het gewenste alkohol als witte stof met smp, 102-103°C. DLC met hexaan/EtOAc 9:1: R^, 0,24, UV en PMA * E. methylester van (S)-3-jT t-butyldifenylsilyloxy 7~4-(hy-droxymethoxyfosfinyl)boterzuur 35 (1) Methylester van (S)-4-broom-3-hydroxyboterzuur.

(l)(a) Calcium-zout, hydraat van [ R-(R*,R*) J-2,3,4-tri-hydroxyboterzuur

Zie Carbohydrate Research 72 (1979) 301-304.

Aan een suspensie van 44,0 g (250 mgmol) D-iso- .8801330 it - 20 - ascorbinezuur in 625 ml water werd 50 g calciumcarbonaat toe-gevoegd en de suspensie werd in een ijsbad tot 0°C afgekoeld en toen bij porties behandeld met 100 ml 30 % 1^2. Het mengsel werd 30 minuten op 30-40°C geroerd (oliebad). Er werd 10 g 5 Darco toegevoegd en de zwarte suspensie werd op een stoombad verhit totdat de 02~ontwikkeling ophield. De suspensie werd door Celiet gefiltreerd, onder vacuum drooggedampt (badtem-peratuur 40°C). Het residu werd opgenomen in 50 ml water en op een stoombad verwarmd en methanol werd toegevoegd totdat de 10 oplossing troebel was. Het gomachtige neerslag werd door fil treren verzameld en aan de lucht gedroogd, wat 30,836 g (75,2 %) van het gewenste calcium-zout als wit vast poeder gaf. DLC met iPrOH-NH^OH-^O 7:2:1: = 0,19, PMA.

(1) (b) Methyl-ester van C S-(R*,S*) J-2,4-dibroom-3-hydroxy-15 boterzuur

Zie K. Bock c.s. in Acta Scandinavica (B) ^7 (1983) 341-344.

In 210 ml 30-32 % HBr in azijnzuur werd 30 g calcium-zout van deel (l)(a) opgelost en dat werd 24 uur bij kamertemperatuur geroerd. Aan de bruine oplossing werd 990 ml 20 methanol toegevoegd en dat werd overnacht geroerd. Het mengsel werd tot een oranje olie ingedampt, welke in 75 ml methanol opgenomen werd en dat werd 2 uur onder terugvloeikoeling gekookt en weer drooggedampt. Het residu werd verdeeld over 100 ml EtOAc en water en de organische fase werd tweemaal met water 25 en dan met pekel gewassen en op Na2S0^ gedroogd en droogge dampt, wat 22,83 g (90,5 %) ruw dibromide als lichtoranje olie gaf. DLC met EtOAc/hexaan 1:1: R = 0,69, UV en PMA.

Γ (l)(c) Methyl-ester van (S)-4-broom-3-hydroxyboterzuur Zelfde literatuur als voor afdeling (l)(b).

30 Aan een met argon uitgespoelde oplossing van 20,80 g (75,4 mgmol) dibromide en van 21,0 g watervrij NaOAc in 370 ml EtOAc en 37 ml HOAc werd 1,30 g 5 % Pd/C toegevoegd en de zwarte suspensie werd met 1 atmosfeer waterstof geroerd terwijl men het gasverbruik volgde. Na 2,0 uur was de waterstof-35 opname compleet. Het mengsel werd door Celiet gefiltreerd en het filtraat met verzadigde NaHCO^ en pekel gewassen en toen op MgSO^ gedroogd en drooggedampt, wat de ruwe dibroomester als bruine olie gaf. De ruwe olie werd gecombineerd met een andere partij (uit 36,77 g dibromide) en onder vacuum gedes- .8801330 - 21 - tilleerd wat 25,77 g (61,3 %) van de gewenste broomester volgens de titel gaf; een heldere olie met kp. = 79-80° bij 1,0 mm Hg. DLC met EtOAc-Hex R^, = 0,44. PMA.

Element-analyse: C 29,76, H 4,50, Br 39,86 %; 5 Berekend voor C^HgO^Br: C 30,48, H 4,60, Br 40,56 %.

(2) Methylester van (S)-4-broom-3-(t-butyldifenylsilyloxy)-boterzuur

Aan een oplossing van 4,0 g (20,4 mgmol) broom-hydrien van deel E(l), 6,94 g (5,0 eq.) imidazool en 12 mg 10 (0,005 eq.) 4-dimethylaminopyridine (DMAP) in 40 ml droog DMF

werd 5,84 ml (1,1 eq.) t-butyldifenylsllylchloride toegevoegd, en het homogene mengsel werd een nacht onder argon bij kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd verdeeld over 5 % KHSO^-oplossing en EtOAc, de organische fase werd met water en pekel 15 gewassen, op Na2S0^ gedroogd en drooggedampt, wat 9,32 g (100 %) van de ruwe silyl-ether als heldere, viskeuze olie gaf. DLC met Hex/EtOAc 3:1: Rp = 0,75, UV en PMA.

(3) Methylester van (S)-4-iood-3-(t-butyldifenylsilyloxy)-boterzuur 20 Aan een oplossing van 9,32 g (201 mgmol) ruw bromide van deel E(2) in 60 ml butanon (dat over een molecuul-zeef van 4 X gedroogd was) werd 15,06 g (100,5 mgmol, 5,0 eq.) natriumjodide toegevoegd en de gele suspensie werd 5 uur onder argon en terugvloeikoeling gekookt. Het mengsel 25 werd afgekoeld, met EtOAc verdund en gefiltreerd, en het fil- traat werd met verdunde NaHSO^-oplossing (tot kleurloos) en pekel gewassen en dan op Na^SO^ gedroogd en onder vacuum drooggedampt, wat 10,17 g gele olie gaf. De ruwe olie werd gezuiverd door chromatografie met hexaan/CH^Cl^ 3:1 over 600 g silicagel. 30 De produktfracties werden gecombineerd en drooggedampt, wat 7,691 g (in totaal 74,2 % over beide stappen) van het gewenste jodide gaf als een heldere, kleurloze, viskeuze olie. DLC met hexaan/EtOAc 3:1: = 0,75, UV en PMA.

(NB: jodide en uitgangsbromide gaven bij DLC de zelfde vlek).

35 (4) Methylester van (S)-4-(diethoxyfosfinyl-3-(t-butyldifenyl- silyloxy)boterzuur

Een oplossing van 7,691 g van het jodide in 20 ml triethylfosfiet werd 3J uur in een oliebad onder argon op 155°C verhit. Het mengsel werd afgekoeld en de overmaat fosfiet ,8801330 4 - 22 - onder vacuum afgedestilleerd (0,5 mm Hg, 75°C) waarbij -*8,0 g gele olie achterbleef. De ruwe olie werd gezuiverd door chromatografie over 400 g silicagel met hexaan/aceton 4:1 als loopvloeistof. De produktfracties werden samen drooggedampt, 5 wat 3,222 g (41,1 %) van het gewenste fosfonaat gaf, een kleur loze heldere, viskeuze olie. Bij DLC met hexaan/aceton 1:1:

Rp = 0,51j UV en PMA. Bovendien werd nog 2,519 g (61,1 % na correctie) van het uitgangsjodide van deel (3) teruggewonnen.

(5) Methylester van (S)-3-(t-butyldifenylsilyloxy)-4-fosfono- 10 boterzuur

Aan een oplossing van 9,85 g (20,0 mgmol) fosfonaat van deel E(4) in 60 ml droog C^C^ werden achtereenvolgens 5,31 ml (32,0 mgmol, 1,6 eq.) bistrimethylsilyltrifluoraceet-amide (BSTFA) en 6,60 ml (50,0 mgmol, 2,5 eq.) trimethyl-15 silylbromide (TMSBr) toegevoegd en het heldere mengsel werd overnacht bij kamertemperatuur onder argon geroerd. Er werd 80 ml 5 % KHSO^ toegevoegd en dat mengsel werd met EtOAc uitgetrokken. De waterfase werd aan NaCl verzadigd en nogeens met EtOAc uitgetrokken. De organische fasen werden samen met pekel 20 gewassen, op Na2S0^ gedroogd en onder vacuum drooggedampt, wat het ruwe fosfonzuur van de titel als een viskeuze olie gaf.

Bij DLC met iPrOH-NH^OH-^O 7:2:1: Rp = 0,30, UV en PMA.

(6) Methylester van (S)-3-(t-butyldifenylsllyloxy)-4-(hydroxy-methoxyfosfinyl)boterzuur 25 Aan het ruwe fosfonzuur van deel E(5) (“20,0 mgmol) in 25 ml droog pyridine werden 1,62 ml (40,0 mgmol, 2,0 eq.) over molecuulzeef van 3 & gedroogd methanol en 4,54 g (22,0 mgmol, 1,10 eq.) dicyclohexylcarbodiimide (DCC) toegevoegd en deze suspensie werd overnacht bij kamertemperatuur 30 onder argon geroerd. Pyridine werd onder vacuum verwijderd en het residu werd tweemaal met 15 ml benzeen geazeotroopt. De overgehouden olie werd in EtOAc opgelost, gefiltreerd en met 1,0 N HC1 en met pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en weer onder vacuum drooggedampt, wat 8,272 g ruwe ester volgens de 35 titel gaf, een olie die een klein beetje neergeslagen dicyclo- hexylureum bevatte. Bij DLC met iPrOH-NH^OH-^O 7:2:1: R^ = 0,60. UV en PMA.

F. Methylester van (S)-4-/T (4,-fluor-3,3,,5-trimethylbifeny-lyl-2)methoxyfosfinylJ-3-(t-butyldifenylsilyloxy)-40 boterzuur v 880 1330 - 23 -

Aan 6,595 g («Ί4,7 mgmol) van de ruwe fosfonzuur-monomethylester van deel E, opgelost in 30 ml droog CH^C^j werd 5,60 ml (29,4 mgmol, 2,0 eq.) trimethylsilyldiethylamine toegevoegd en dat werd 1 uur onder argon bij kamertemperatuur 5 geroerd. Het mengsel werd onder vacuum drooggedampt, eenmaal met 30 ml benzeen geazeotroopt en onder vacuum gedroogd. De lichtgele, viskeuze olie werd opgelost in 30 ml droog met twee druppels DMF (dat op molecuulzeef van 4 % gedroogd was). De heldere oplossing werd met een zout/ijs-bad tot -10° 10 afgekoeld en druppelsgewijs werd er met een injectiespuit 1,41 ml (16,2 mgmol, 1,1 eq.) gedestilleerd oxalylchloride aan toegevoegd. Er was duidelijk een hevige gasontwikkeling en de oplossing werd dieper geel van kleur. Onder argon werd het mengsel 15 minuten op -10°C geroerd en daarna 1 uur op kamer-15 temperatuur. Het mengsel werd onder vacuum drooggedampt, een maal met 30 ml benzeen geazeotroopt en onder vacuum gedroogd, wat de ruwe chloorfosfonzuurester als gele olie gaf.

Bij een oplossing van de ruwe chloorfosfonester (*Ί4,7 mgmol) in 10 ml droog CE^C^ werd een oplossing van 20 2,06 g(8,43 mgmol) bifenylalkohol van deel D in 15 ml droog pyridine gedruppeld en dat mengsel werd 16 uur onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd drooggedampt en het residu over 5 Z KHSO^-oplossing en EtOAc verdeeld. De organische fase werd met verzadigd NaHCO^ en met pekel gewassen en op 25 Na^SO^ gedroogd en onder vacuum drooggedampt, wat 8,290 g bruine olie gaf. Het ruwe produkt werd gezuiverd door chromatografie met hexaan/aceton 7:3 over 370 g silicagel. De produktfracties werden samen drooggedampt, wat 3,681 g (66 Z) van het gewenste fosfonaat als bleekgele olie gaf. Bij DLC met hexaan/aceton 3:2, 30 Rj, « 0,59, UV en PMA.

G. Methylester van (S)-4-£~ (4t-fluor-3,31^,5-trimethyldifenylyl-2)methoxyfosfinylJ-3-hydroxyboterzuur

Aan een mengsel van 1,103 g (1,66 mgmol) silyl-ether van deel F in 20,0 ml droog THF werden 380 jxl (6,64 mgmol, 35 4,0 eq.) ijsazijn en 4,98 ml 1,0 M (4,98 mgmol, 3,0 eq.) tetra- butylammoniumfluoride toegevoegd en de heldergele oplossing werd een nacht bij kamertemperatuur onder argon geroerd. Het mengsel werd over koud water en EtOAc verdeeld, de organische fase werd met verzadigd NaHCO^ en pekel gewassen, op ^£80^ . 8801330 - 24 - 4 gedroogd en drooggedampt tot 1,174 g viskeuze gele olie, De ruwe olie werd gezuiverd door chromatografie met C^C^/ace-ton 85:15 over 47 g silicagel. De produktfracties werden samen verdampt wat 679 mg (93,1 %) van de gewenste alkohol als hel-5 dere viskeuze olie gaf. DLC met hexaan/aceton 1:1: R^ = 0,41, UV en PMA.

H. Monolithium-zout van (S)-4-£~(4,-ί1ϋθΓ-3,3ι,5-trimethyl-bifenylyl-2)methoxy )methoxyfosfinylJ-3-hydroxyboterzuur

Aan een oplossing van 184 mg (0,420 mgmol) methyl-10 ester van deel G in 5,0 ml dioxaan werd 0,50 ml 1,0 N (1,2 eq.)

LiOH toegevoegd en het mengsel werd 3 uur bij kamertemperatuur onder argon geroerd. Het mengsel werd met water verdund, door een polycarbonaat-membraan van 0,4 yam gefiltreerd en onder vacuum drooggedampt. Het residu werd in 75 ml water opgelost, 15 ingevroren en gevriesdroogd. Het ruwe zuur werd opgenomen in een minimum hoeveelheid water en gechromatografeerd over een bed van 100 ml hars CHP-20, onder elutie met een lineaire gradiënt van water/acetonitril. De produktfracties werden samen drooggedampt en het residu opgenomen in 50 ml water. Dit 20 werd door een polycarbonaat-membraan van 0,4 ^im gefiltreerd en gevriesdroogd, wat 174 mg (89,1 %, berekend als hydraat) van het gewenste monolithium-zout gaf, een witte stof. DLC met iPrOH-NH.OH-H-O 7:2:1: R = 0,58, UV en PMA.

4 z F

Element-analyse: C 54,19, H 6,21, F 4,29, P 6,43 % 25 Berekend voor C^H^OgPFLi + 1,95 mol H20 (MG = 465,46): C 54,19, H 6,26, F 4,08, P 6,65 %.

^-NMR (400 HMz): δ = 1,74-2,08 ppm (2H, m, -P0(0CH3)CH2-) 2,30 (3H, s, aromatisch methyl) 30 2,32 (3H, d, aromatisch a-methyl tot fluor, Jrf2,2 Hz) 2,35-2,62 (2H, m, -CH2C02Li) 2,46 (3H, s, aromatisch methyl) 3,57 & 35 3,63 (3H, 2 doubletten, -0P(0CH3)-, 2 diastereomeren, JTT = 10,3 Hz) H-p 4,28 (1H, m, -CH2CH(0H)CH2C02Li) 4,97 (2H, m, PhCH20P(0)(0CH3)R-) 6,87-7,25 (5H, m, aromatische H's).

___________________ .8801330 λ - 25 - j»

Voorbeeld II

Dilithium-zout van (S)-4-CC (4,-ί1αοΓ-3,3ι,5-trimethylbifeny-lyl-2)methoxy Jhydroxyf osf iny1J-3-hydroxyboterzuur

Aan een oplossing van 374 mg (0,853 mgmol) di-5 ester van voorbeeld 1 in 8,0 ml dioxaan werd 2,6 ml 1,0 N

(3,0 eq.) LiOH toegevoegd en dat werd 5 uur onder argon op een oliebad op 50°C verhit. Duidelijk was er een wit neerslag. Het mengsel werd met water verdund en gefiltreerd. De waterige oplossing werd éénmaal met diethylether uitgetrokken, door een 10 polycarbonaat-membraan van 0,4 ^im gefiltreerd en onder vacuum geconcentreerd. Het ruwe produkt werd over 100 ml hars "CHP-20" gechromatografeerd, met elutie met een lineaire gradient van water naar acetonitril. De produktfracties werden samen onder vacuum drooggedampt en het residu werd opgenomen 15 in 50 ml water, door een polycarbonaat-membraan van 0,4 ^m gefiltreerd en gevriesdroogd, wat 260 mg (67,1 %,berekend als hydraat) van het gewenste dilithium-zout gaf, een witte stof.

Bij DLC met Pr0H-NH40H-H20 7:2:1 Rp = 0,47, DV en PMA.

Element-analyse: C 52,88, H 5,26, F 4,24, P 6,43 %; 20 Berekend voor C^H^OgPFI^ + 1,77 mol ^0: C 52,88, H 5,67, F 4,18, P 6,82 %.

1H-NMR (400 MHz in CD30D): δ — 1,69 ppm (2H, m, -0P(0)CH2CH(0H)- 2,26-2,42 (2H, m, CE^O^i) 25 2,30 (3H, s, aromatisch methyl) 2,31 (3H, d, aromatisch a-methyl tot F, JHp = 1,9 Hz) 2,38 (3H, s, aromatisch methyl) 4,22 (1H, m, -CH(0H)CH2-) 30 4,75 (2H, m, PhCH20P(0)- 6,86-7,23 (5H, m, aromatische protonen).

Voorbeeld III

Monolithlum-zout van (3S)-4-/“ C (4f-fluor-3,3',5-trimethyl-1,1t-bifenylyl-2)methoxyJmethylfosfinyl^-3-hydroxyboterzuur 35 A. Methylester van (S)-4-Z~(chloor)methylfosfinyl^-3-(t-butyl- difenylsilyloxy)boterzuur

Deze chloorfosfine-verbinding werd bereid zoals beschreven in voorbeeld VI, deel B de eerste drie paragrafen.

.8801330 Λ - 26 - Β. Methylester van (3S) —4—C (V-fluor-S^' ,5-trimethyl-bifenylyl-2)methoxy Jmethylfosfinyl 7-3-(t-butyldifenyl-silyloxy)boterzuur

Aan een met een ijsbad tot 0°C afgekoelde oplossing 5 van «2,2 mol fosfinylchloride volgens deel A en 429 mg (2,2

mgmol, 1,0 eq.) bifenylalkohol vaivoorbeeld I deel C(2) in 10 ml droog werden 425 ƒ11 (3,04 mgmol, 1,4 eq.) Et^N

en 27 mg (0,22 mgmol) 4-DMAP toegevoegd en de oranje oplossing werd overnacht onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het 10 mengsel werd verdeeld over 5 % KHSO^-oplossing en EtOAc en de organische laag werd met pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en drooggedampt, wat 1,1 g oranje olie gaf. De ruwe olie werd gezuiverd door chromatografie met EtOAc/hexaan 1:1 over 44 g silicagel LPS-1. De produktfracties werden samen drooggedampt, 15 wat 298 mg (21 %) van het gewenste titelprodukt als bleekgele olie gaf. Ook werd er nog 460 mg (67 % na correctie) bifenylyl-alkohol volgens voorbeeld I deel C(2) teruggewonnen. DLC met EtOAc/hexaan 1:1: R^, = 0,18, UV en PMA.

G. Methylester van (3S)-4-/“ C (4l-fluor-3,31,5-trimethyl-20 bifenylyl-2)methoxy Jmethylfosfinyl J-3-hydroxyboterzuur

Aan een oplossing van 298 mg (0,46 mgmol) silyl-ether van deel B in 6,0 ml droog THF werden 110 ƒ11 (1,84 mgmol, 4,0 eq.) ijsazijn en 1,43 ml 1,0 M (3,1 eq.) tetra-butylammoniumfluoride in THF toegevoegd en die oplossing werd 25 overnacht onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd over koud water en EtOAc verdeeld en de organische fase werd met verzadigde NaHCO^-oplossing en pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en drooggedampt tot 273 mg gele olie. De ruwe olie werd gezuiverd door chromatografie met hexaan/aceton 3:2 30 over 11 g silicagel LPS-1. De produktfracties werden samen drooggedampt wat 150 mg (80 %) van de gewenste alkohol als viskeuze olie gaf. DLC met hexaan/aceton 1:1: = 0,23, UV en PMA.

D. Monolithium-zout van (35)-4-/- C (4,-fluor-3,3t ^-trime1-35 thylyl-2)methoxy Jmethylfosfinyl 7-3-hydroxyboterzuur

Aan een oplossing van 150 mg (0,367 mgmol) methylester van deel C in 3,0 ml dioxaan werd 0,44 ml 1,0 N (1,2 eq.) LiOH toegevoegd en de ontstane witte suspensie werd 2 uur bij kamertemperatuur onder argon geroerd. Het mengsel werd met ,8801330 - 27 - water verdund, door een polycarbonaat-membraan van 0,4 ^im gefiltreerd en onder vacuum tot een kleurloos glas droogge-dampt.

Het ruwe produkt werd in een minimum hoeveelheid 5 water opgenomen en over een bed van 100 ml HP-20 gechromato- grafeerd, onder elutie met een lineaire gradiënt van water naar acetonitril. De produktfracties werden samen verdampt, in 50 ml water opgenomen, door een polycarbonaat-membraan van 0,4 jm gefiltreerd en gevriesdroogd tot 130 mg (79 %, berekend als 10 hydraat) van het gewenste lithium-zout als witte stof. DLC met m CH2C12/CH3OH/HOAc 8:1:1: Rp = 0,52, UV en PMA.

Element-analyse: C 56,67, H 6,36, F 4,31, P 7,43

Berekend voor C^^^O^FLiP + 1,73 mol H20 (MG = 445,49): C 56,61, H 6,44, F 4,26, P 6,95 %.

15 1H-HMR (400 MHz): δ = 1,49 ppm (3H, d, -0P(0)(CH3)-, JH_p=14,7 Hz) 1,83-2,0 (2H, m, P(0)-(CH3>CH2-) 2,27-2,40 (2H, m, CH2C02Li) 2,30 (6H, s, 2 aromatische methylen) 20 2,44 (3H, s, aromatisch methyl) 4,26 (1H, m, -CH2CH(0H)CH2C02Li) 4,87 (2H, m, ArCH20P(0)(CH3)- 6,90-7,20 (5H, m, aromatische H).

Voorbeeld IV

25 Monolithium-zout van (S)-4-/~ [ [ 2,4-dichloor-6-^‘ (4-fluor- fenyl)methoxy Jfenyl _7methoxy Jmethoxyfosfinyl _7-3-hydroxy-boterzuur A. 2,4-dichloor-6-(4-fluorfenylmethoxy)benzaldehyd (Zie J. Med. Chem. 29 (1986) 167).

30 Onder roeren werd aan een oplossing van 13,77 g (72,5 mgmol) 4,6-dichloor-2-hydroxybenzaldehyd in 100 ml DMF 12,02 g (87 mgmol) K2C03 toegevoegd. Dit mengsel werd 60 minuten op ca 70° verhit en toen werd 11,7 ml 4-fluorbenzyl-bromide toegevoegd. De ontstane oplossing werd 3i uur op 70°C 35 geroerd en dit werd in 1,5 liter ijswater uitgeschonken. Het neerslag werd afgefiltreerd, met water gewassen en uit diethyl-ether/petroleumether herkristalliseerd. Opbrengst 17,88 g (83 %) gebrokenwitte kristallen met smp. 107-108°C.

.8801330 - 28 - B. 2,4-dichloor-6-(4-fluorfenylmethoxy)benzylalkohol

In 10,0 ml droog Et2Ü werd bij 0°C (ijsbad) 158 mg (4,16 mgmol, 0,6 eq.) LiAlH^ opgenomen en bij de grijze suspensie werd een oplossing van 2,06 g (6,93 mgmol) aldehyd van 5 deel A in 10 ml droog THF gedruppeld. Het mengsel liet men tot kamertemperatuur opwarmen en werd nog een uur onder argon geroerd. Het mengsel werd weer tot 0°C afgekoeld (ijsbad) en geblust door er achtereenvolgens 160 jil water, 160 jil 15 %

NaOH en 475 ƒ£ water bij te druppelen, De neergeslagen zouten 10 werden verwijderd door filtreren over watervrij Na2SO^ op een 13 mm dik bed van Celiet. Het heldere filtraat werd droogge-dampt, wat 2,052 g (98,9 %) ruwe alkohol als witte kristallen gaf. Na oproeren met koud hexaan had men nog 1,892 g (91,2 %) van de zuivere titel-alkohol als een witte kristallijne stof 15 met smp. 72-73°C.

DLC met hexaan/aceton 4:1: R^, = 0,31, UV en PMA. Element-analyse: C 55,97, H 3,71, Cl 23,42, F 6,30 %;

Berekend voor C^H^j^C^F = 301,142): C 55,84, H 3,68, Cl 23,55, F 6,31 %.

20 C. Methylester van (S)-4-/~[ (2,4-dichloor-6-(4-fluorbenzyl- oxy)fenyl Jmethoxy Jmethoxyfosfinyl J-3-(t-butyldi-fenylsilyloxy)boterzuur

Aan een oplossing van de methylester van voorbeeld I deel E(6) (-3,84 mgmol) in 10 ml droog C^C^ werd 1,46 ml 25 (7,68 mgmol, 2,0 eq.) gedestilleerd trimethylsilyldiethyl- amine toegevoegd en dat mengsel werd 1 uur onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd onder vacuum droogge-dampt, eenmaal met 20 ml benzeen geazeotroopt en onder vacuum drooggedampt, wat de ruwe gesilyleerde fosfonzuur-monomethyl-30 ester als kleurloze olie gaf.

Een oplossing van -3,84 mgmol ruwe ester in 10 ml droog CH2Cl2 en één druppel droog DMF werd tot -10PC afgekoeld (zout-met-ijsbad) en hierbij werd 368 jil (4,22 mgmol, 1,1 eq.) gedestilleerd oxalylchloride gedruppeld. Gasontwikke-35 ling uit het heldergele mengsel was duidelijk te zien. Het mengsel werd 1 uur onder argon bij kamertemperatuur geroerd, onder vacuum drooggedampt en tweemaal met 20 ml benzeen geazeotroopt, wat het ruwe fosfonzuurchloride als een viskeuze gele olie gaf.

.8801330 ' - 29 - *

Aan die ca 3,84 mgmol ruw fosfonylchloride in 10 ml droog CH^C^ werd bij 0°G 1,15 g (3,84 mgmol, 1,0 eq.) alkohol van deel B toegevoegd, gevolgd door 805 jsl (5,76 mgmol, 1,5 eq.) droog Et^N en 47 mg (0,384 mgmol, 0,1 eq.) 4-DMAP, en het 5 bruine mengsel werd overnacht op kamertemperatuur onder argon geroerd. Het mengsel werd nu over 5 % KHSO^-oplossing en EtOAc verdeeld en de organische fase werd met pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en drooggedampt, wat 3,197 g donkerbruine olie gaf. Het ruwe produkt werd gezuiverd door chromatografie met 10 hexaan/EtOAc 7:3 over 160 g silicagel. De produktfracties werden gecombineerd en drooggedampt, wat 594 mg (21,1 %) van het gewenste fosfonaat als een gele olie gaf. Bovendien werd nog 688 mg (52,4 % na correctie) van de uitgangsalkohol van deel B teruggewonnen. DLC met hexaan/aceton 1:1: R^, = 0,29, UV en PMA.

15 D. Methylester van (5)-4-^ C (2,4-dichloor-6-(4-flxuorbenzyl- oxy)fenyl ^methoxy JmethoxyfosfinylJ-3-hydroxyboterzuur

Aan een oplossing van 578 mg (0,788 mgmol) silyl-ester van deel C in 8 ml droog THF werd eerst 180 ^il (3,2 mgmol, 4,0 eq.) ijsazijn toegevoegd, en vervolgens 2,36 ml 1,0 M 20 (2,36 mgmol, 3,0 eq.) n-Bu^NF in THF en de ontstane heldergele oplossing werd een nacht onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd in koud water uitgeschonken en tweemaal met ethylacetaat uitgetrokken. De organische fasen werden met verzadigde NaHCO^ en pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en 25 drooggedampt, wat 625 rag gele olie gaf. Het ruwe produkt werd gezuiverd door chromatografie met hexaan/aceton 7:3 over 31 g silicagel. De produktfracties werden samen drooggedampt, wat 339 mg (86,9 %) van de gewenste alkohol gaf, een heldere, kleurloze, viskeuze olie. DLC met hexaan/aceton 1:1: R^ = 0,25j 30 UV en PMA.

E. Monolithium-zout van (S)-4-/~ [ (2,4-dichloor-6-(4-fluor-benzyloxy)fenyl Jmethoxy .JmethoxyfosfinylJ-3-hydroxy-boterzuur

Aan een oplossing van 132 mg (0,267 mgmol) fosfo-35 naat van deel D in 2,5 ml dioxaan werd 0,32 ml 1,0 N (1,2 eq.)

LiOH toegevoegd en dat mengsel werd 4 uur bij kamertemperatuur onder argon geroerd. Een wit neerslag werd opgemerkt. Het mengsel werd met water verdund en gefiltreerd en het filtraat werd onder vacuum drooggedampt. Het residu werd gechromatografeerd t8801330 - 30 - over 100 ml hars HP-20 onder elutie met een lineaire gradient van water naar acetonitril. De produktfracties werden samen drooggedampt en het residu opgenomen in water, gefiltreerd door een polycarbonaat-membraan van 0,4 ^im en gevriesdroogd, 5 wat 108 mg (79 %, berekend als hydraat) van het gewenste lithium-zout als witte stof gaf.

DLC met CH2C12/CH30H/H0Ac: 20:1:1: Rp = 0,41, UV en PMA. Element-analyse: C 44,22, H 4,09, Cl 13,91, F 3,72, P 6,11 %; 10 Berekend voor C^H^g02Cl2FLi2P + 1,42 mol H20 (MG = 511,72): C 44,59, H 4,10, Cl 13,86, F 3,71, P 6,05 %.

^-NMR (400 MHz): 6=1,98-2,11 ppm (2H, m, 0P(0)(OCH3)CH2CH(OH)-15 2,26-2,45 ppm (2H, m, -CH(0H)CH2C02Li) 3,63 en 3,62 (3H, 2 doubletten, 2 diastereomeren, 0P(0)(0CH3)CH2-, JRp-ll Hz) 4,23 (1H, m, (-CH2CH(0H)CH2C02Li) 5,16 (2H, s, F-PhCH20) 20 5,24 (2H, d, ArCH20P, JHp= 6,2 Hz) 7,13-7,53 (6H, m, aromatische H).

Voorbeeld V

Dilithium-zout van (3S)-4-[ L [ 2,4-dlchloor-6-(4-fluor-benzyloxy)fenyl Jmethoxy 7hydroxyfosfinyl 7-3-hydroxy-25 boterzuur

Aan een mengsel van 210 mg (0,424 mgmol) diëster van voorbeeld IV deel D in 4,0 ml dioxaan werd 1,30 ml 1,0 N (3,0 eq.) LiOH toegevoegd en de kleurloze oplossing werd 3i uur onder argon op 50°C verhit (oliebad). Na 15 minuten was 30 een wit neerslag duidelijk te zien. Het mengsel werd met water verdund en gefiltreerd en het filtraat onder vacuum drooggedampt. Het residu werd in een minimum hoeveelheid water opgenomen en over een bed van 100 ml hars HP-20 gechromatografeerd onder elutie met een lineaire gradiënt van water naar aceto-35 nitril. De produktfracties werden samen drooggedampt. Het residu werd in 50 ml water opgenomen, door een polycarbonaat-membraan van 0,4 jim gefiltreerd en gevriesdroogd, wat 175 mg (81 %, berekend als hydraat) van het gewenste dilithium-zout als witte stof gaf. DLC met CH2Cl2/CH30H/H0Ac 8:1:1: Rp = 0,07^ UV en PMA.

.8801330 - 31 - *

Element-analyse: G 42,46, H 3,90, F 3,93, Cl 13,42, P 5,66 %;

Berekend voor C^gH^gO^C^FIó^P + 1,70 mol H^O (MG = 509,62): C 42,42, H 3,84, F 3,73, Cl 13,91, P 6,08 %.

1H-NMR (400 MHz): 5 δs.1,73-1,92 ppm (2H, m, -0P(0)(0Li)-CH2CH(0H)- 2,27 (1H, dd, -CH(0H)CH2C02Li, J -8,8 Hz) 2,39 (1H, dd, -CH(0H)CH2C02Li, JHH=4,4 Hz) 4,26 (1H, m, CH2CH(0H)CH2C02U) 5,08 (2H, s, F-Ph-CH2OAr) 10 7,03-7,53 (6H, m, aromatische H).

Voorbeeld VI

Methylester van (3S)-4~Z* C 2,4-dichloor-6-(4-fluorbenzyloxy)-fenyl Jmethoxy Jmethylfosfinyl-3-hydroxyboterzuur A. Methylester van (S)-3-(t-butyldifenylsilyloxy)-4-(ethoxy- 15 methylfosfinyl)bote.rzuur

Een mengsel van 4,68 g (9,18 mgmol) jodide van voorbeeld 1, deel E(3) en 5,0 g (36,7 mgmol) methyldiethoxy-fosfine (van Strem Chemicals) werd onder argon 2\ uur op 100°C verhit (oliebad) en daarna nog 3 uur op 150°C. Langzaam ont-20 stond er in de gele oplossing een wit neerslag. De overmaat

fosfine werd onder vacuum (0,5 mm Hg) afgedestilleerd en het ruwe produkt gezuiverd door chromatografie met hexaan/aceton 65:35 over silicagel. De produktfracties werden samen droogge-dampt wat 1,590 g (38 %) van de gewenste fosfinezuur-ester gaf 25 (mengsel van diastereomeren) als heldere, viskeuze olie. DLC

met hexaan/aceton 3:2: R = 0,19 en 0,22 (twee diastereomeren).

* Γ UV en PMA.

B. Methylester van (3S)-4-/* C 2,4-dichloor-6-(4-fluorbenzyloxy)-fenyl .Jmethoxy_7methylfosfxnyl-3-(t-butyldifenylsilyloxy)- 30 boterzuur

Aan een oplossing van 605 mg (1,3 mgmol) fosfinezuur-ester van deel A in 6,0 ml droog CH2C12 werden 280 ƒ11 (1,05 mgmol, 0,8 eq.) bis(trimethylsilyl)trifluoraceetamide (BSTFA) en 210 ƒ11 (1,57 mgmol, 1,2 eq.) trimethylsilylbromide 35 (TMSBr) toegevoegd en die oplossing werd een nacht onder argon op kamertemperatuur geroerd. Nu werd 15 ml 5 % KHSO^-oplossing toegevoegd en het mengsel met EtOAc uitgetrokken. De organische fase werd met pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en onder vacuum drooggedampt, wat het ruwe fosfinezuur als kleurloze .8801330 - 32 - olie gaf.

Aan een oplossing van ca 1,3 mgmol ruw fosfine-zuur in 6,0 ml droog C^Cl^ werd 270 ƒx1 (1,44 mgmol, 1,1 eq.) gedestilleerd trimethylsilyldiethylamine toegevoegd en het 5 heldere mengsel werd 1 uur onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd onder vacuum drooggedampt, éénmaal met 15 ml benzeen geazeotroopt en onder vacuum gedroogd.

Bij een tot 0°C (ijsbad) afgekoelde oplossing van het ruwe gesilyleerde fosfinezuur («1,3 mgmol) in 6,0 ml droog 10 en één druppel DMF werd via een injectiespuit 130 ƒ£ (1,44 mgmol, 1,1 eq.) gedestilleerd oxalylchloride gedruppeld. Gasontwikkeling was duidelijk te zien. Het mengsel werd 1 uur onder argon op kamertemperatuur geroerd en dan onder vacuum drooggedampt, tweemaal met 15 ml benzeen geazeotroopt en onder 15 vacuum gedroogd, wat het ruwe fosfinylchloride als gele olie gaf.

Aan een tot 0°C afgekoelde (ijsbad) oplossing van de ca 1,3 mgmol fosfinezuurchloride en 392 mg (1,3 mgmol) alkohol van voorbeeld I deel E(6) in 6,0 ml droog CR^Cl^ wer-20 den 275 jil (1,97 mgmol, 1,5 eq.) Et^N en 16 mg (0,13 mgmol, 0,1 eq.) 4-DMAP toegevoegd en dit gele mengsel werd overnacht onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd verdeeld over 5 % KHSO^-oplossing en EtOAc en de organische fase werd met pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en droogge-25 dampt, wat 908 mg ruw produkt gaf, een donkergele olie. Het ruwe produkt werd gezuiverd door chromatografie met hexaan/

EtOAc 3:2 over 45 g silicagel. De produktfracties werden samen drooggedampt, wat 266 mg (28,3 %) van het gewenste titel-produkt als een heldere, kleurloze olie gaf. Ook werd 197 mg 30 (57 X na correctie) van de uitgangsalkohol teruggewonnen.

C. Methylester van (3S)-4-/~ C2,4-dichloor-6-(4-fluorbenzyloxy)-fenyl Jmethoxy _7methylfosfinyl-3-hydroxyboterzuur

Aan een oplossing van 275 mg (0,38 mgmol) silyl-ester van deel B in 6,0 ml droog THF werden 90 ^il (1,53 mgmol, 35 4,0 eq.) ijsazijn en 1,2 ml 1,0 M (3,1 eq.) tetrabutylammonium- fluoride in THF toegevoegd. De ontstane oplossing werd overnacht onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd over koud water en EtOAc verdeeld en de organische fase werd met verzadigd NaHCO^ en pekel gewassen, op Na2S0^, ge- v8801330 - 33 - droogd en drooggedampt, wat 258 mg gele olie gaf. Het ruwe produkt werd gezuiverd door chromatografie met hexaan/aceton 1:1 over 8 g silicagel LPS-1. De produktfracties werden samen drooggedampt, wat 142 mg (77 %) van de gewenste hydroxyester 5 gaf, een heldere, kleurloze olie. DLC met hexaan/aceton 1:1:

Rp = 0,20, ÜV en PMA.

D. Monolithium-zout van (3S)-4-/~j 2,4-dichloor-6-(4-fluor-benzyloxy)fenyl Jmethoxy .Jmethylfosfinyl-3-hydroxyboterzuur Aan een oplossing van 142 mg (0,296 mgmol) methyΙ-ΙΟ ester van deel C in 3,0 ml dioxaan werd 0,36 ml 1,0 N (1,2 eq.)

LiOH toegevoegd en de ontstane witte suspensie werd 2 uur onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd met water verdund en door een polycarbonaat-membraan van 0,4 ^im gefiltreerd, en het filtraat werd onder vacuum drooggedampt.

15 Het ruwe produkt werd opgenomen in een minimum hoe veelheid water en op een bed van 100 ml hars HP-20 gebracht; dit werd geëlueerd met een lineaire gradiënt van water naar aceto-nitril. De produktfracties werden samen drooggedampt. Het residu werd in water opgenomen, door een polycarbonaat-20 membraan gefiltreerd en gevriesdroogd, wat 93 mg (63 % berekend als hydraat) van het gewenste lithium-zout als witte stof gaf. DLC met CH2C12/CH30H/H0Ac 8:1:1: Rp = 0,51, UV en PMA. Element-analyse: C 46,10, H 4,49, F 3,82, Cl 14,32, P 6,43 %;

Berekend voor C^gH^O^C^FLiP + 1,38 mol H20 (MG = 495,94): 25 C 46,01, H 4,42, F 3,83, Cl 14,30, P 6,24 %.

1H-NMR (400 MHz) δ =. 1,53 in dpm (3H, d, -0P(0)(CH3)CH2-, J0__p = 14,6 Hz) 1,87-2,10 (2H, m, -OP(O)(0CH3)CH2-) 2,27 (1H, dd, -CH(0H)CH2C02Li, 30 JH-H=8’4 Hz’ JH_p=1*1 Hz> 2,38 (1H, dd, -CH(0H)CH2C02Li,

Jjj_U=4,7 Hz, Jjj_p=l, 1 Hz) 4,29 (1H, m, -CH2CH(0H)CH2C02Li) 5,16+5,18 (4H, m, ArCH^P en F-PhCH20)-) 35 7,11-7,52 (6H, m, aromatisch).

Voorbeeld VII

Monolithium-zout van (S)-4-/* £CC 4'-fluor-3,3T,5-trimethyl- 1,1,-bifenylyl-2)methyl Jamino_7methoxyfosfinyl^-3-hy-droxyboterzuur .8801330 - 34 - A. 4^11103:-3,31 ,5-trimethyibifenyl-2-carbonzuur

Een oplossing van 1,0 g (4,13 mgmol) aldehyd van voorbeeld I deel C(2) in 10,0 ml aceton werd bij 0°C (ijs-bad) druppelsgewijs behandeld met 4,1 ml 8,0 N reagens van 5 Jones (een overmaat) en de ontstane bruingroene suspensie werd een nacht onder argon op kamertemperatuur geroerd. De overmaat oxydatiemiddel werd vernietigd door 10 ml isopropanol toe te voegen en de neergeslagen chroom-zouten werden verwijderd door filtreren over een laag van 6 mm Celiet. Het filtraat 10 werd drooggedampt en het residu opgenomen in EtOAc, tweemaal met 1,0 N HC1, tweemaal met verzadigde NH^Cl-oplossing en éénmaal met pekel gewassen en dan op Na2S0^ gedroogd en drooggedampt, wat 1,011 g groene stof gaf met smp. 153-154°C.

Het ruwe Zuur werd via het dicyclohexylammonium-15 zout gezuiverd. Aan een oplossing van het ruwe zuur in 5,0 ml

EtOAc werd 823 ynl (1,0 eq.) dicyclohexylamine (DCHA) toegevoegd. De oplossing werd met hexaan verdund en het neergeslagen kristallijne zout opgevangen, wat 997 mg (55 %, betrokken op aldehyd) van het gewenste produkt gaf, het gebroken-20 witte kristallijne DCHA-zout met smp. 181-183°C.

Het vrije zuur werd uit het DCHA-zout vrijgemaakt door het zout te verdelen over 5 % KHSO^-oplossing en EtOAc.

De organische fase werd met pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en onder vacuum drooggedampt, wat 554 mg (52 %, betrokken op 25 aldehyd) van het gewenste zuur gaf. DLC met C^C^/CH^OH 9:1:

Rp = 0,37. UV en PMA.

B. 41-fluor-3,31,5-trimethylbifenyl-2-carbonamide

Aan een suspensie van 454 mg (2,14 mgmol) zuur van deel A in 6,0 ml droog en één druppel droog DMF

30 werd bij 0°C (ijsbad) druppelsgewijs uit een injectiespuit 205 jil (2,35 mgmol, 1,1 eq.) gedestilleerd oxalylchloride toegevoegd en de heldergele oplossing werd 1 uur onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd onder vacuum drooggedampt , tweemaal met benzeen geazeotroopt en onder vacuum 35 gedroogd, wat het ruwe zuurchloride als een gele olie gaf.

Bij een tot 0°C afgekoeld (ijsbad) mengsel van 3,0 ml THF en 2,0 ml geconcentreerde ammonia (een overmaat) werd een oplossing van het ruwe zuurchloride in 3,0 ml THF gedruppeld en de heldere oranje oplossing werd 1 uur onder argon ,8801330 - 35 - op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd over water en EtOAc verdeeld en de organische fase werd met verzadigde NaHCO^j met water en met pekel gewassen, dan op Na2S0^ gedroogd en drooggedampt, wat 528 mg (96,1 Z) van het ruwe amide als 5 lichtoranje stof gaf. Eén herkristallisatie uit EtOAc/hexaan gaf 435 mg (79,1 Z) van het gezuiverde amide als bleekgele naalden met smp. 197-198°C. DLC met diethylether/aceton 1:1:

Rp = 0,83. UV en PMA.

C. 2-(aminomethyl)-4’-fluor-3,31,5-trimethylbifenyl 10 In 5,0 ml tot 0°C afgekoeld THF (ijsbad) werd 125 mg (3,3 mgmol) vast LiAlH^ opgenomen en bij de grijze suspensie werd over 5 minuten de oplossing van 424 mg amide van deel B in 5,0 ml THF gedruppeld. De ontstane suspensie werd 1\ uur onder argon op kamertemperatuur geroerd en daarna 45 15 minuten onder terugvloeikoeling gekookt. Het mengsel werd tot 0°C afgekoeld (ijsbad) en geblust door achtereenvolgens 125 jil water, 125 ƒ11 15 % NaOH en 375 ƒ11 water toe te voegen. De neergeslagen aluminium-zouten werden verwijderd door filtreren over Na^SO^ dat op een laagje Celiet lag. Het heldere filtraat 20 werd onder vacuum drooggedampt, wat het ruwe amine als een heldere olie gaf. DLC met diethylether/aceton 7:3: = 0,60.

UV en PMA.

Het amine werd als HCl-zout gezuiverd. Aan een oplossing van het ruwe amine (~1,65 mgmol) in 8,0 ml absoluut 25 ethanol werd 125 ƒx1 (1,82 mgmol) geconcentreerd HC1 toegevoegd en het mengsel werd 15 minuten onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd onder vacuum tot een witte kristallijne stof drooggedampt. Deze stof werd met koude ether opgeroerd, door filtreren verzameld en onder vacuum gedroogd, 30 wat 426 mg (92,4 %) van het titel-amine-HCl als fijne witte kristallen gaf.

D. Methylester van (S)-4-/~ C (4,-fluor-3,3,,5-trimethylbi-fenylyl-2)methylamino Jmethoxyfosfinyl J-3-(t-butyl-difenylsilyloxy)boterzuur 35 Aan een oplossing van ca 2,0 mgmol methylester van voorbeeld I deel E(6) in 5,0 ml droog werd 758 ƒx1 (4,0 mgmol, 2,0 eq.) gedestilleerd trimethylsilyldiethylamine toegevoegd en het heldere mengsel werd 1 uur onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd onder vacuum droog- .8801330 - 36 - gedampt en het residu éénmaal met 15 ml benzeen geazeotroopt en onder vacuum gedroogd.

Bij een tot 0°C afgekoelde oplossing van het ruwe silylfosfonaat in 7,0 ml droog CE^C^ en één druppel DMF 5 werd 192 ^a.1 (2,2 mgmol, 1,1 eq.) gedestilleerd oxalylchloride gedruppeld. Gasontwikkeling uit het heldergele mengsel was duidelijk te zien. De oplossing werd 1 uur op kamertemperatuur geroerd en onder vacuum drooggedampt, het residu werd met 2 x 15 ml benzeen geazeotroopt en onder vacuum gedroogd, wat 10 het ruwe fosfonzuurchloride als een gele, viskeuze olie gaf.

Aan een tot 0°C afgekoelde oplossing van het fosfonzuurchloride en 416 mg (1,49 mgmol) bifenylamine.HCl van deel C in 10 ml droog Cï^C^ werden 641 ƒx1 (4,6 mgmol, 2,3 eq.) Et^N en 24 mg (0,2 mgmol, 0,1 eq.) 4-DMAP toegevoegd en het 15 heldere gele mengsel werd overnacht onder argon op kamertem peratuur geroerd. Het mengsel werd over 5 % KHSO^-oplossing en EtOAc verdeeld en de organische fase werd met pekel gewassen, op Na2S0^ gedroogd en onder vacuum drooggedampt, wat 1,19 g gele olie gaf. Het ruwe produkt werd gezuiverd door chromato-20 grafie met hexaan/aceton 7:3 over 60 g silicagel. De produkt- fracties werden samen drooggedampt, wat 588 mg (59,5 %) van het gewenste fosfonamide als bleekgele viskeuze olie gaf.

DLC met hexaan/aceton 7:3: R„ = 0,20, UV en PMA.

Γ E. Methylester van (5)-4-^ [ (A’-fluor-S^* ,5-trimethylbi-25 fenylyl-2)methylamino Jmethoxyfosfinyl _7-3-hydroxy- boterzuur

Aan een oplossing van 588 mg (0,888 mgmol) silyl-ether van deel D in 10,0 ml droog THF werden 203 ƒ11 (3,55 mgmol, 4,0 eq.) ijsazijn en 2,66 ml 1,0 M (2,66 mgmol, 3,0 eq.) 30 tetrabutylammoniumfluoride in THF toegevoegd en de ontstane oplossing werd een nacht onder argon op kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd in koud water uitgegoten en met EtOAc uitgetrokken. De organische fase werd met verzadigd NaHCO^ en met pekel uitgewassen, op Na^SO^ gedroogd en onder vacuum 35 drooggedampt, wat 605 mg oranje olie gaf. Het ruwe produkt werd gezuiverd door chromatografie met hexaan/aceton 1:1 over 36 g silicagel. De produktfracties werden samen drooggedampt, wat 196 mg (50,4 %) van de gewenste alkohol als een licht oranje olie gaf. DLC met hexaan/aceton 1:1: = 0,16.

40 UV en PMA.

.8801330 - 37 -

A

F. Monolithium-zout van (S)-4-Z* C (4 *-fluor-3,3',5-tri-methylbifenylyl-2)methylamino _7methoxyfosfinyl 7-3-hydroxyboterzuur

Aan een oplossing van 105 mg (0,240 mgmol) di-5 ester van deel E in 2,0 ml dioxaan werd 288 1,0 N (1,2 eq.)

LiOH toegevoegd en de witte suspensie werd 4,0 uur onder argon bij kamertemperatuur geroerd. Het mengsel werd met water verdund en gefiltreerd en het filtraat onder vacuum droogge-dampt. Het residu werd over een bed van 100 ml HP-20 gechroma-10 tografeerd onder elutie met een lineaire gradiënt van water naar acetonitril. De produktfracties werden samen drooggedampt.

Het residu werd in 50 ml water opgenomen, door een polycarbo-naat-membraan van 0,4 ^im gefiltreerd en gevriesdroogd, wat 70 mg (62,7 %, berekend als hydraat) van het gewenste lithium-15 zout als witte stof gaf. DLC met CH^l^/CH^OH/HOAc 20:1:1:

Rj. = 0,19, UV en PMA.

Element-analyse: C 53,35, H 6,52, N 2,98, F 4,05, F 6,59 %;

Berekend voor c2iH26N05PFLi + 2,41 mol H20 (MG = 472,75): C 53,35, H 6,57, N 2,96, F 4,02, P 6,55 %.

20 1H-NMR (400 MHz): 6=1,79-1,97 ppm (2H, m, -P(0)(OCH2)CH2-) 2,26-2,44 ppm (2H, m, -CH2C02Li) 2,29 (3H, s, aromatisch methyl) 2,31 (3H, d, aromatisch a-methyl tot 25 fluor, Jjjp=l ,4 Hz) 2,47 (3H, aromatisch methyl) * 3,46 & 3,50 (3H, 2 doubletten, 2 diastereomeren, JHp=10,5 Hz) 3,96 (2Η, m, -PhCH2NHP(0)(0CH3)-) 30 4,17 (1H, m, (-CH2CH(0H)CH2C02Li) 6,84-7,21 (5H, m, aromatische protonen)

Voorbeelden VIII t/m XX

Met de eerder geschetste methoden zoals beschreven in de voorafgaande voorbeelden kunnen ook de volgende verbin-35 dingen bereid worden: .8801330 * - 38 -

Verbindingen volgens formule 18

Vb. R Z η X Rx no.

5 VIII OH 2-benzyloxy-4-chloor-6- 1 0 H

methylfenyl IX 2-fenyl-4-methylfenyl 2 NH CH^ X C„H7 6-ethyl-2-(3-chloor-4-methyl- 1 0 Li fenyl)-4-chloorfenyl

10 XI CH3O l-benzyloxy-3-methylnaftyl-2 2 NH H

XII OH 1,3-difenylnaftyl-2 2 0 H

XIII C^HgO l-benzyloxy-3-ethylnaftyl-2 * 1 0 Li XIV (LH..,. 8-benzyloxy-2-ethyl-l,2,4a, 1 NH CH„ 5,6,7,8,8a-octahydronaftyl-1

15 XV KO 2,6-dimethyl-8-(2-methylbuty- 2 O K

ryloxy)-1,2,3,4,6,7,8,8a-octa-hydronaftyl-1

XVI NaO 8-(4-fluorbenzyloxy)-2-methyl)- 2 O H

1,2,4a,5,6,7,8,8a-octahydro-20 naftyl-1

XVII CH„0 8-(4-fluorbenzyloxy)-2-methyl- 1 NH H

6-hydroxy-l,2,6,7,8,8a-hexa-hydronaftyl-1

XVIII CH_ 8-(2,2-dimethylpropionyloxy)- 1 0 H

25 2-methyl-6-hydroxy-l,2,4a, 5,6,7,8,8a-octahydronaftyl-1 XIX HO fenyl 2 O Li

XX CH30 2,4,6-trifenylfenyl 1 NH H

30

Voorbeeld XXI

Hethylester van (S)-4-(diisopropyloxyfosfinyl)-3-(t-butyl-difenylsilyloxy)boterzuur

Van het jodide van voorbeeld I deel E(3) werd 35 21,70 g (45,1 mgmol) 30 minuten onder hoog vacuum geroerd.

Nu werd er in één portie 113,37 ml (93,92 g, 451 mgmol) vers gedestilleerd triisopropylfosfiet aan toegevoegd en het reactie-mengsel werd 16 i uur onder roeren en onder argon in een olie-bad op 155°C verhit. Het mengsel werd toen tot kamertempera-40 tuur afgekoeld en overmaat triisopropylfosfiet en de vluchtige reactieprodukten werden door een korte weg-destillatie (10 mm Hg) verwijderd, gevolgd door destillatie door een Kugelrohr (8 uur onder 0,50 mm Hg, 100°C). Het produkt werd verder ge- t 8801330 - 39 - zuiverd door chromatografie door een kolom van 15 cm lengte en 95 mm inwendige doorsnede, gevuld met silicagel van Merck. Met een snelheid van 5 cm per minuut werd er hexaan/aceton/tolueen 6:3:1 doorgeleid, en er werden fracties van 50 ml opgevangen.

5 Aldus verkreeg men 17,68 g (33,96 mgmol, 75 % opbrengst) van het in de titel genoemde isopropylfosfonaat als een heldere viskeuze olie.

DLC met hexaan/aceton/tolueen 6:3:1 over silicagel: R_ =0,32.

1 F HNMR: (270 MHz in CDCl3) 10 6a 7,70-7,65 (m, 4H) 7,45-7,35 (m, 6H) 4,57-4,44 (m, 3H) 3,59 (s, 3H) 2,94 en 2,88 (2xd, 1H J=3,7 Hz) 15 2,65 en 2,60 (2xd, 1H J=7,4 Hz) 2,24-1,87 (serie van m'n, 2H) 1,19 en 1,12 (2xd, 12H J=6,3 Hz) 1,01 (s, 9H)

Voorbeeld XXII

20 Dicyclohexylammonium (1:1) zout van de methylester van (S)-4-(hydroxymethoxyfosfihyl)-3-(t-butyldifenylsilyloxy)-boterzuur

Van het isopropylfosfonaat van voorbeeld XXX werd 10,66 g (30,5 mgmol) opgenomen in 80 ml droog CE^Cl^. Onder 25 roeren en onder argon werd er bij kamertemperatuur eerst over 5 minuten 8,71 ml (8,44 g, 32,8 mgmol) bis(trimethylsilyl)-trifluoraceetamide (BSTFA) bijgedruppeld, en vervolgens over 10 minuten 6,75 ml (7,84 g, 51,3 mgmol) trimethylsilylbromide (TMSBr). Na 20 uur roeren op kamertemperatuur werd het reactie-30 mengsel geblust met 200 ml 5 % KHSO^-oplossing en werd er 15 minuten hevig geroerd. De waterlaag werd driemaal met ethyl-acetaat uitgetrokken. De organische extracten werden gecombineerd, éénmaal met pekel gewassen, op gedroogd en onder vacuum geconcentreerd. Het residu werd tweemaal met 50 ml 35 tolueen geazeotroopt. Het neerslag dat zich nu in het tolueen vormde werd afgefiltreerd. Het filtraat werd geconcentreerd en het azeotropen en filtreren werden herhaald. Het nu verkregen filtraat werd onder vacuum goed drooggedampt en 5 uur onder hoog vacuum gehouden. De viskeuze, heldere olie die men nu 40 overhield werd onder argon bij kamertemperatuur in 50 ml droog . 880f330

V

- 40 - » pyridine geroerd. Aan deze oplossing werd in één portie 4,65 g (22,6 mgmol) dicyclohexylcarbodiimide toegevoegd en daarna 1,67 ml (1,31 g, 41,0 mgmol) methanol. Na 20 uur roeren op kamertemperatuur werd het reactiemengsel door een laag Celiet 5 in een filter van gesinterd glas gefiltreerd. Het Celiet werd met ethylacetaat uitgewassen en de filtraten werden samen onder vacuum drooggedampt. Het residu werd weer in ethylacetaat opgenomen en tweemaal met 5 % waterig KHSO^ gewassen en éénmaal met pekel. Het organische extract werd op Na2S0^ gedroogd, 10 gefiltreerd en geconcentreerd; het residu werd tweemaal met tolueen geazeotroopt, weer in tolueen gesuspendeerd en gefiltreerd. Het nu verkregen filtraat werd opnieuw geconcentreerd, geazeotroopt, gefiltreerd en onder vacuum drooggedampt en dat werd 6 uur onder hoog vacuum gehouden, waardoor men 10,2 g 15 (>100 % opbrengst) fosfonaat-monoëster als heldere, viskeuze olie kreeg. DLC met nPrOH/NH^OH/water 7:2:1: = 0,50.

Van deze fosfonaat-monoëster werd 1,21 g 4 uur onder hoog vacuum gehouden, waardoor men er 1,16 g (2,57 mgmol) van overhield, welke in 10 ml droge diethylether opgenomen werd; 20 hierbij druppelde men 0,528 ml (0,481 g, 2,65 mgmol) dicyclo- hexylamine. De homogene oplossing liet men 7 uur op kamertemperatuur staan, wat tot de vorming van een belangrijke hoeveelheid kristallen leidde. Het mengsel werd daarna 16 uur op -20°C gehouden, en na opwarmen tot kamertemperatuur gefil-25 treerd. De kristallen werden met koude droge diethylether uitgewassen en 18 uur boven onder hoog vacuum gehouden. De kristallen werden vervolgens 4 uur bij 45°C onder hoog vacuum gehouden. Aldus verkreeg men 1,25 g (1,98 mgmol, 77 % opbrengst) van het in de titel genoemde dicyclohexylammonium-zout als een 30 wit poeder met smp. 155-156°.

DLC met 20 % MeOH in CH2C12: - 0,57.

1H-NMR: (270 MHz, in CDC13) δ = 7,71-7,65 (m, 4H) 7,40-7,32 (m, 6H) 35 4,02 (m, 1H) 3,52 (s, 3H) 3,28 en 3,22 (m, 1H) 3,11 (d, 3H >11 Hz) 2,77-2,64 (m, 2H) ,8801350 - 41 - * 2,62-2,56 (m, 1H) 1,92-1,08 (serie m'n, 22H) 1,00 (s, 9H)

Massaspectrum: (FAB 632 (M&H)"*" 5 IR: (in KBr) 3466-3457 (breed) 3046, 3016, 2997, 2937, 2858, 2836, 2798, 2721, 2704, 2633, 2533, 2447, 1736, 1449, 1435, 1426, 1379, 1243, 1231, 1191, 1107, 1074, 1061, 1051, 820 cm-1.

Element-analyse: C 64,51 %, H 8,49 %, N 2,18 %; 10 Berekend voor C00H010,PSi.C., „H„0N: 22 31 6 12 23 C 64,63 %, H 8,61 %, N 2,22 Z.

, 8801330

Claims (11)

1. Verbinding nuttig voor het remmen van het enzym 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coënzym A-reductase met een 5 groep volgens formule 17, waarin X -0- of -NH- is, η 1 of 2 en Z een hydrofoob anker is.

2. De verbinding volgens conclusie 1, waarvan het hydrofobe anker een lipofiele groep is die, indien door een geëigende brug "X" aan de HMG-achtige kerngroep verbonden, 10 zorgt voor binding aan een hydrofobe kuil in het enzym die niet benut wordt voor het binden van het substraat HMG-CoA, wat, vergeleken met verbindingen waarin Z = H, tot verbindingen met versterkte hechting leidt.

3. Verbinding volgens conclusie 1, met de struc- 15 tuur volgens formule 18, en de zouten daarvan, in welke for mule R hydroxy, lager alkoxy of lager alkyl en R waterstof X of lager alkyl is, X -0- of -NH- en η 1 of 2 is, en waarin Z een hydrofoob anker volgens formule 19, 20 of 21 is, waarin de stippellijnen eventuele dubbele bindingen voorstellen, waarin 20 R^, R^, R2a en R^^ onafhankelijk van elkaar waterstof, halo geen, lager alkyl, halogeenalkyl, fenyl, gesubstitueerd fenyl of ORy zijn, waarbij R^ lager alkyl, halogeenalkyl, allyl, cycloalkyl-lager alkyl, alkanoyl, benzoyl, fenyl, halogeen-fenyl, fenyl-lager alkyl, gesubstitueerd fenyl-lager alkyl, 25 cinnamyl of adamantyl-lager alkyl is, of waarin Z een groep volgens formule 21 is waarin R,. en R^' onafhankelijk van elkaar waterstof, lager alkyl of hydroxy zijn of er van R^ en R,.’ één aanwezig is als de koolstof waaraan het gebonden is aan een dubbele binding deelneemt, waarin 30 Rg alkylcarbonyl of arylmethyl, R^ lager alkyl, hydroxy, oxo of halogeen en q 0, 1, 2 of 3 is, en waarin R waterstof of X lager alkyl of een fysiologisch hydrolyseerbare en aanvaardbare ester-groep is.

4. Verbinding volgens conclusie 3, waarin X -0-, 35. alkoxy en Z een groep volgens formule 19 is.

5. Verbinding volgens conclusie 3 waarin X -NH-, R alkoxy en is, en waarin Z een groep volgens for mule 19 is.

6. De verbinding volgens conclusie 4 die de methyl- .8801330 -ΊΙ- £ ester van (S)-4-/ / (41-fluor-3,3’,5-trimethylbifenylyl-2)methoxy 7methoxyfosfinyl 7-3-hydroxyboterzuur of het monolithium-zout daarvan is, of dilithium-zout van (S)-4-/ / (41-fluor-3,3',5-trifluor-5 methylbifenylyl-27methoxy 7hydroxyfosfinyl)-3-hydroxyboterzuur, of het monolithium-zout van (38)-4-/ / (4'-fluor-3,3',5-trimethylbifenylyl-2 )methoxy 7methylfosfinyl 7-3-hydroxy-boterzuur, of het monolithium-zout van (S)-4-/ / (2,4-dichloor-6-(4-fluor-10 benzyloxy)fenyl 7methoxy 7methoxyfosfinyl/-3-hydroxyboterzuur, of het dilithium-zout van (3S)-4-/ / 2,4-dichloor-6-(4-fluor-benzyloxy)fenyl 7methoxy 7hydroxyfosfinyl /-3-hydroxyboter-zuur, of de methylester van (3S)—4—/ / 2,4-dichloor-6-(4-fluorbenzyl-15 oxy)fenyl /methoxy 7methylfosfinyl /-3-hydroxyboterzuur, of het monolithium-zout van (S)—4—/ / (4,-fluor-3,3I,5-trimethyl-bifenylyl-2)methylamino 7methoxyfosfiny1_7-3-hydroxyboterzuur.

7. Preparaat met verlagende werking op de bloed-gehalten aan cholesterol en/of lipiden, dat een verbinding 20 zoals gedefinieerd in conclusie 3 en een farmaceutisch aan vaardbare drager daarvoor bevat.

8. Verbinding volgens formule 28, waarin R een 3 lagere alkyl- of alkoxy-groep is, inclusief alle stereoisomeren daarvan.

9. Verbinding volgens formule 28, waarin R een cL lagere alkyl- of hydroxy-groep is, inclusief alle stereoisomeren daarvan.

10. Gebruik van een verbinding zoals gedefinieerd in conclusie 3 voor het remmen van de biosynthese van choles- 30 terol.

11. Nieuwe verbinding die in deze beschrijving beschreven is. 35 -o-o-o-o-o-o- .880 1.330