NL8403247A

NL8403247A - Velmateriaal van met vezels versterkt cement.

Info

Publication number: NL8403247A
Application number: NL8403247A
Authority: NL
Original assignee: Pilkington Brothers Plc
Priority date: 1983-10-31
Filing date: 1984-10-25
Publication date: 1985-05-17
Also published as: AU3443084A; FI844239A0; ES537240A0; DK519184A; FR2559760B1; GB8426002D0; DE3439813A1; PT79433A; PH20044A; DK519184D0; NO844294L; GB2148871B; CA1226589A; IT8468082A0; ES8702219A1; FR2559760A1; LU85619A1; BR8405520A; PT79433B; FI844239L

Description

d

Velmateriaal van met vezels versterkt cement.

De uitvinding heeft betrekking op velmateriaal van met vezels versterkt cement, dat vlak kan zijn of een geprofileerde dwarsdoorsnede, bijvoorbeeld een geribde (gegolfde) dwarsdoorsnede, kan bezitten. Dergelijk materiaal 5 is geschikt voor gébruik als bouwplaten, bijvoorbeeld als dakbedekkingsmateriaal. Het vlakke materiaal is bijzonder geschikt voor gebruik als dak-leien.

Velmaterialen van cement, versterkt met asbestvezels, zijn reeds gedurende vele jaren bekend en voorzien 10 in een lichtgewicht-dakbedékkingsmateriaal, dat zowel weer bestendig als brand-bestendig is. Het is nu noodzakelijk asbest als een component van dergelijke materialen te vervangen, maar het als resultaat van een dergelijke vervanging verkregen produkt moet voor wat betreft alle wenselijke eigen-15 schappen daarvan nagenoeg gelijkwaardig zijn aan de bestaande asbest-cement-materialen. De materialen moeten eveneens op de bestaande asbest-cement-apparaten kunnen worden vervaardigd teneinde de kapitaalinvestering van het vervangen of een drastisch wijzigen van een dergelijke apparatuur te vermij-20 den.

De toepassing van glasvezels als vervangingsmiddel voor asbestvezels bij een dergelijke apparatuur is het onderwerp geweest van omvangrijke onderzoekingen gedurende de afgelopen 10-15 jaren. De zich aanvankelijk aandienende 25 moeilijkheden, die bijvoorbeeld zijn beschreven in het Britse octrooischrift 1.543.951, zijn in zodanige mate ondervangen, dat het nu mogelijk is glasvezel-bevattende cement-suspensies te recepteren, die op asbest-ceraent-machines kunnen worden gebruikt, bijvoorbeeld door de in het Britse octrooischrift 30 1.543.951 beschreven maatregelen. Deze mogelijkheid gaat niet noodzakelijkerwijze gepaard met de vorming van een produkt 8403247 r '* - 2 - met geschikte eigenschappen voor een speciaal doel.

Voor vellen of platen voor toepassing in de bouw wordt in het algemeen vereist dat zij een gemiddelde -2 breekmodulus (buigsterkte) van ten minste 16 N.mm en een 5 dichtheid van ten minste 1,3 g.cm ^ bezitten. Voor dakbe-dekkingsleien zijn de eisen nog stringenter. De momenteel beschikbare asbest-cement-dakbedekkingsleien, ook bekend als samengeperste asbest-cement-leien, bezitten een glad oppervlak, dat in het algemeen een acryl-bekleding met de gewenste 10 kleur draagt, en moeten op grond van de huidige U.K. standaardspecificaties een gemiddelde minimale middel-breekmodulus _2 (MOR) van 22,5 N.mm bezitten. Een minimale dichtheid van -3 1,8 g.cm is raadzaam ter vermijding van porositeit, die zou kunnen resulteren in een vorst-beschadiging bij dakbedek-15 kingsleien.

Een eenvoudige vervanging van het asbest-gehalte van asbest-cement-velmaterialen door glasvezels in gehakte streng-vorm geeft geen materialen met een gelijkwaardig uiterlijk, omdat de gehakte strengen de neiging vertonen zicht-20 baar te zijn in of uit te steken uit het oppervlak, hetgeen resulteert in een oppervlakte-afwerking, die ofwel onaanvaardbaar is wanneer de gebruikelijke hoeveelheid bekleding is aan-gébracht ofwel zoveel decoratie-materiaal voor de vorming van een aanvaardbare bekleding vereist, dat een onaanvaardbare 25 verhoging van de kosten wordt veroorzaakt. Verder maakt een dergelijke eenvoudige vervanging van de asbest door gehakte streng-glasvezels het niet mogelijk equivalente sterkte te verkrijgen met economische hoeveelheden glasvezels als gevolg van een ongelijkmatige verdeling van de glasvezels in het 30 cement en een aantasting van de glasvezels door alkalische materialen in het cement. In het Britse octrooischrift 1.543.951 is een werkwijze beschreven voor de vervaardiging van een asbest-vrij vezel-versterkt samengesteld cement-mate-riaal uit een waterige cement-suspensie, die zowel gehakte 35 strengen van glasvezels als enkelvoudige filamenten van anorganisch niet-kristallijn materiaal bevat, welk laatste ma- •o .................

8403247 * « - 3 - teriaal kan worden gevormd uit uit continue filamenten bestaande gebakte glasvezel-strengen, die zich scheiden of in filamenten uiteenvallen (filamentiseren) bij contact met de cement-suspensie. Indien glasvezel in een dergelijke enkel-5 voudige filament-vorm, verkregen uit gefilamentiseerde gehakte strengen, als de enige vezelachtige versterking wordt gebruikt kan een gladde oppervlakte-afwerking worden verkregen.

De moeilijkheden met betrekking tot de sterkte worden echter verergerd omdat de enkelvoudige filamenten openstaan voor 10 aantasting door de alkalische materialen in het cement, terwijl eveneens moeilijkheden optreden bij het verkrijgen van een geschikte binding (hechting) tussen de vezel en de matrix.

Ter verbetering van de sterkte van met glas-vezelversterkte cementprodukten zijn verscheidene voorstellen 15 gedaan voor de opneming van reactief siliciumoxyde in verschillende vormen. Zo heeft bijvoorbeeld het Britse octrooi-schrift 1.402.555 (N.R.D.C.) betrekking op een met glasvezel versterkt "pozzolanisch" cementprodukt, omvattende een cement-matrix, bevattende tenminste 10 gew.% van een pzzolana (dat 20 een glasachtig silicaat-materiaal is, dat met calciumhydroxy-de kan reageren en daardoor hardttot een hard sterk materiaal) , en vezels van een alkali-bestendig siliciumoxyde/ zirkoniumoxyde-glas, bevattende ten minste 6 mol.% ZrC^- Het genoemde Britse octrooischrift vermeldt dat een zeer wense-25 lijke toeneming in de sterkte van de samenstellen kan worden verkregen door een gecontroleerde warmte-béhandeling, die het bereiken van stabiele eigenschappen en de uiteindelijke sterkte versnelt en die de vorm kan aannemen van het ten minste 2 dagen onder water houden bij een temperatuur van bij-30 voorbeeld 60-80°C. Eén van de beschreven bevoorkeurde pozzo-lana's is verpoederde brandstof-as (PFA), dat gébruikt wordt in hoeveelheden van 15-40 gew.%. Het Britse octrooischrift 1.421.556 (TAC Construction Materials Limited) beschrijft de vervaardiging van cement-plaat-produkten, versterkt met een 35 mengsel van lange en korte alkali-bestendige glasachtige sta-pelvezels, bijvoorbeeld gehakte glasvezel-strengen en gemalen 840 324 7 & $ - 4 - minerale vezels, met cellulose-vezels en voldoende silicium-oxyde, bijvoorbeeld in de vorm van diatomiet, teneinde te reageren met de vrije kalk, vrijgemaakt gedurende de hydratering van het cement. De plaat-produkten worden in een autoclaaf 5 behandeld teneinde de reactie te bevorderen. De Europese octrooiaanvrage 68.742 (Cape Boards & Panels Limited) heeft betrekking op gevormde voorwerpen, zoals platen en vellen voor bekledings- en dakbedekkingsdoeleinden, en beschrijft een vervaardigingswerkwijze onder gebruikmaking van een wate-10 rige suspensie, bevattende op droge gewichtsbasis 50-90 % cement, 5-40 % in hoge mate reactief pozzolanisch silicium-oxyde en 5-15 % cellulose-vezels. Door harding aan de lucht treedt een reactie op tussen het cement en het siliciumoxyde.

De genoemde octrooiliteratuuf vermeldt dat mengsels van in 15 hoge mate reactieve pozzolanische siliciumoxyden, bijvoorbeeld vervluchtigd siliciumoxyde en diatomiet, kunnen worden, gebruikt en dat glasvezels kunnen worden opgenomen naast de cellulose-vezels. Het Britse octrooischrift. 2.048.330b (Rockwool International A/S) beschrijft een werkwijze voor de 20 bereiding van een met vezels versterkte cementhoudende plaat uit een waterige suspensie van cement en vezels, gekozen uit de groep van synthetische minerale vezels, natuurlijke organische vezels en mengsels daarvan, waarbij een fijn materiaal (meer in het bijzonder een filter-stofmateriaal, verkregen 25 als bijprödukt bij de bereiding van silicium of silicium- legeringen door een elektrothermisch proces en in hoofdzaak bestaande uit vervluchtigd siliciumoxyde) met een gemiddelde deeltjesgrootte, lager dan die van de cement-deeltjes, in de suspensie wordt opgenomen teneinde het verlies van fijne 30 cement-deeltjes te verminderen en de alkalische produkten in het mengsel te neutraliseren, waardoor aldus de alkalische afbraak van de minerale vezels wordt voorkomen. Vermeld wordt dat de hoeveelheid fijne deeltjes bij voorkeur niet groter moet zijn dan 15 gew.%, gebaseerd op het gewicht van het 35 cement, omdat hoge concentraties van fijne deeltjes de snel heid, waarmee de overmaat water uit de suspensie wordt ver- 840 324 7 % .................

« -5- wijderd, verminderen. Tenslotte is in het Britse octrooi-schrift 1.565.823 de toepassing beschreven van reactief siliciumoxyde in de vorm van verpoederde brandstof-as (PFA) of een fijne siliciumoxyde-bloem, zoals diatomiet of ELKEM 5 siliciumoxyde, dat een vervluchtigd siliciumoxyde is, die een synergistisch effect bleken te hebben met de speciale afwerkingspreparaten (appretteerpreparaten), die in dit Britse octrooischrift zijn beschreven voor de aanbrenging op alkali-bestendige glasvezels voor de versterking van cement. Hoeveel-10 heden van 10-40 % van het reactieve siliciumoxyde bleken een verdere verbetering te bewerkstelligen in de duurzaamheid van de in het cement opgenomen geappretteerde glasvezelstren-gen. Gemeend wordt dat het reactieve siliciumoxyde behulpzaam is bij het hechten van de glasvezels in de cement-matrix zo-15 wel als bij de reactie met de alkalische materialen in de matrix.

Uit eigen recente onderzoekingen is gebleken dat de variërende vormen van reactief siliciumoxyde verschillende effecten hébben op de aanvankelijke (vroege) sterkte 20 en op de sterkte op lange termijn van de samengestelde materialen. Dit is in het bijzonder het geval wanneer glasvezel in een enkelvoudige filament-vorm voor de versterking wordt gébruikt. Uit eigen onderzoekingen is gebleken dat indien men gebruik maakt van gefilamentiseerde dispergeerbare glasvezel-25 strengen als het enige vezelachtige versterkingsmateriaal het essentieel is een mengsel te gebruiken van twee verschillende reactieve siliciumoxyden, namelijk verpoederde brandstof-as en vervluchtigd siliciumoxyde, binnen specifieke trajecten, teneinde een vlak vel-materiaal te kunnen vervaar-30 digen, geschikt voor toepassing als bouwplaten, op de bestaande asbest-cement-machinerie, met zowel een goede begin-sterkte als een goede duurzaamheid op lange termijn, die zelfs gepaard kan gaan met een vergroting van de sterkte tot boven de begin-sterkte. De toepassing van het vervluchtigde 35 siliciumoxyde zonder de verpoederde brandstof-as geeft een goede begin-sterkte, maar bij de blootstelling aan nagebootste <· 8403247 « i » - 6 - verouderingsproeven vertoont het materiaal een uitgesproken daling in de sterkte. Verpoederde brandstof-as op zichzelf zonder het vervluchtigde siliciumoxyde geeft een goede begin-sterkte en een slechte totale matrix-sterkte.

5 Volgens de uitvinding wordt daarom voorzien in een velmateriaal, gevormd uit een met vezel versterkt cement-produkt, bevattende in gewichtspercentages van de vaste stoffen:

Gewone Portland-cement 50-71 % 10 Verpoederde brandstof-as 14-40 %

Vervluchtigd siliciumoxyde 5-12 % (bevattende ten minste 86 gew.% SiC^) Gefilamentiseerde gehakte glas- 2- 7 % vezelstrengen 15 waarbij deze componenten ten minste 90 gew.% van de vaste bestanddelen van het produkt vormen en waarbij, wanneer het cement-produkt minder dan 8 gew.% vervluchtigd siliciumoxyde bevat, het vervluchtigde siliciumoxyde van een kwaliteit is, die meer dan 86 gew.% SiC>2 bevat, en wanneer het cement-20 produkt slechts 5 gew.% vervluchtigd siliciumoxyde bevat, het vervluchtigde siliciumoxyde van een kwaliteit is, die ten minste 94 gew.% Si00 bevat, waarbij het velmateriaal een mini- -2 male gemiddelde breekmodulus van 16 N.mm en een minimale -3 dichtheid van 1,3 g.cm bezit.

25 De combinatie van verpoederde brands tof-as en vervluchtigd siliciumoxyde in de hierboven aangegeven hoeveelheden (verhoudingen) resulteert in een produkt met een bevredigende begin-sterkte en een duurzaamheid op lange termijn, gepaard gaande met een vergroting van de sterkte tot 30 boven de begin-sterkte na de harding. De toepassing van gefil amentiseerde glasvezels geeft een glad oppervlak, zoals vereist wanneer een bekleding moet worden aangebracht, doordat het optreden van uitstekende streng-uiteinden wordt voorkomen, zoals zou geschieden indien integrale gehakte strengen zouden 35 worden gébruikt.

De uitdrukking "vervluchtigd siliciumoxyde" 8403247 - 7 - * %> wordt hier gébruikt ter aanduiding van het materiaal (ook bekend als micro-siliciumoxyde of rook-siliciumoxyde), dat in de techniek gevormd wordt als bijprodukt gedurende de bereiding van silicium of silicium/metaal-legeringen via een elek-5 tro-metallurgisch proces. De chemische samenstelling daarvan kan enigszins variëren al naar gelang de eigenschappen van het proces en van het hoofdprodukt, maar het bevat gewoonlijk tenminste 86 gew.% Si02 en 0,1-0,7 % SiC. Kwaliteiten met lagere zuiverheid zijn niet geschikt voor toepassing bij de onder-10 havige uitvinding, omdat de dan benodigde hoeveelheid moeilijkheden veroorzaakt bij de ontwatering van het cement-vel-materiaal. Zuiverder kwaliteiten van betrekkelijk koolstof-vrij vervluchtigd siliciumoxyde, bevattende ten minste 94 %

Si02 en ongeveer 0,1 % SiC, zijn verkrijgbaar. Gebleken is 15 dat deze meer zuivere kwaliteiten een hogere oppervlakte-activiteit bezitten en dus in kleinere hoeveelheden dan de normale kwaliteiten bij de onderhavige uitvinding kunnen worden gébruikt. Indien de hoeveelheid vervluchtigd siliciumoxyde, gebruikt in het velmateriaal volgens de uitvinding, 20 minder is dan 8 gew.% moet het vervluchtigde siliciumoxyde daarom van een kwaliteit zijn, die meer dan 86 gew.% Sio2 bevat en wanneer de minimale hoeveelheid van 5 % vervluchtigd siliciumoxyde wordt gebruikt moet dit laatste materiaal 94 gew.% Si02 bevatten.

25 Het voorkeurspercentage van de gefilamenti- seerde gehakte glasvezelstrengen in het velmateriaal is 3-4 %. Hoewel het percentage slechts 2 % kan bedragen kunnen zich in dit geval moeilijkheden voordoen bij de hantering van het groene (dat wil zeggen ongéharde) vel. Bij percentages tussen 30 4 % en 7 % kunnen moeilijkheden worden ondervonden bij het verzekeren van een uniforme dispergering vein de glasvezels in de cement-matrix.

De rest van het produkt kan tot 4 gew.% cellulose-pulp omvatten, dat wordt opgenomen als proces-hulp-35 middel teneinde de drainage te bevorderen. Tot 5 gew.% van een plastificeermiddel (weekmaker), bijvoorbeeld kogel-klei, 8403247 * 9 * - 8 - bentoniet of talk, kunnen eveneens worden opgenomen ter verbetering van de plasticiteit van het materiaal alvorens dit wordt gehard. Kleine hoeveelheden van gebruikelijke disper-geer- en vlokkingsmiddelen kunnen eveneens worden gebruikt.

5 De gefilamentiseerde strengen worden bij voor keur vervaardigd uit een alkali-bestendig glasmengsel, bevattende ten minste 6 mol.% ZrC>2· Bijvoorbeeld kunnen de glas-vezelstrengen zijn van het type, dat beschreven en geclaimd is in het Britse octrooischrift 1.290.528 en dat in de handel 10 wordt gebracht door Fibreglass Limited onder het handelsmerk

Cem-FIL, en de samenstelling daarvan in mol.% kan nagenoeg zijn:

Si02 69 %

Zr02 9 % 15 Na20 15,5 %

CaO 6,5 %

De uitvinding voorziet verder in een vlak vel-materiaal, geschikt voor gebruik als dakbedekkingsleien, gevormd uit een met vezels versterkt cement-produkt, bevattende 20 in gewichtspercentages vaste stoffen:

Gewone Portland-cement 50-70 %

Verpoederde brandstof-as 20-40 %

Vervluchtigd siliciumoxyde 8-12 % (bevattende ten minste 86 gew.% Si02) 25 Gefilamentiseerde gehakte glas- 2- 5 % vezelstrengen waarbij deze componenten ten minste 98 gew.% van de vaste bestanddelen van het produkt \ormen, terwijl de rest (indien aanwezig) bestaat uit verenigbare bestanddelen, waarbij het 30 velmateriaal een minimale gemiddelde breekmodulus van 20 -2 -3 N.mm en een minimale dichtheid van 1,8 g.cm bezit, en een glad oppervlak heeft voor het ontvangen van een bekleding.

Uit proeven op dakbedekkingsleien, vervaardigd uit dergelijk materiaal, is gebleken dat zij een aan-35 zienlijk betere bestendigheid tegen een herhaaldelijke vrie- zing en ontdooiing en in het algemeen tegen weersomstandighe- 8403247 « * - 9 - den bezitten dan gebruikelijke asbest-cement-leien.

De uitvinding heeft eveneens betrekking op een werkwijze voor de vervaardiging van een velmateriaal van met vezels versterkt cement, omvattende de trappen van het mengen 5 van een waterige suspensie, waarvan het vastestofgehalte omvat: Gewone Portland-cement 50-70 %

Verpoederde brandstof-as 14-40 %

Vervluchtigd siliciumoxyde 5-12 % (bevattende ten minste 86 gew.% S102) 10 Dispergeerbare gehakte glasvezelstrengen 2- 7 % waarbij deze componenten ten minste 90 gew.% van het vaste-stofgehalte van de suspensie vormen en waarbij, wanneer de suspensie minder dan 8 gew.% vervluchtigd siliciumoxyde bevat, het vervluchtigde siliciumoxyde van een kwaliteit is, die meer 15 dan 86 gew.% SiC^ bevat, en wanneer de suspensie slechts 5 gew.% vervluchtigd siliciumoxyde bevat, het vervluchtigde siliciumoxyde van een kwaliteit is die ten minste 94 gew.%

Si02 bevat, waarbij het mengen zodanig wordt uitgevoerd, dat de gehakte glasvezelstrengen tot enkelvoudige filamenten wor-20 den gedispergeerd, het afzetten van een laag (lamina) vanuit de suspensie op een geperforeerd oppervlak, het boven op elkaar plaatsen van een veelheid van deze lagen (laminae) teneinde een vel van cementhoudend materiaal op te bouwen, en het harden van het vel.

25 Teneinde een mechanische beschadiging van de glasvezels gedurende de verwerking (behandeling) te voorkomen kan de suspensie-menging worden uitgevoerd door eerst het cement, de verpoederde brandstof-as en siliciumoxyde met water te mengen in een menger met een hoog afschuivingsvermogen 30 en vervolgens de dispergeerbare gehakte glasvezelstrengen toe te voegen onder omstandigheden van een lage afschuivingsmen-ging. Anderzijds kan de suspensie-menging worden uitgevoerd door eerst het cement en de verpoederde brandstof-as en eventueel een kleine hoeveelheid van het siliciumoxyde met water 35 te mengen in een menger met een hoog afschuivingsvermogen en vervolgens het siliciumoxyde of de rest van het siliciumoxyde 8403247 -10- h» of de rest van het siliciumoxyde met de dispergeerbare gehakte glasvezelstrengen toe te voegen onder omstandigheden van een lage afschuivingsmenging.

De afzetting van de lamina en de opbouw van 5 het vel kan worden uitgevoerd op een asbest-cement-machine van het Bell of Hatschek type.

Het vel kan, alvorens te worden gehard, worden gevormd tot een gewenst dwarsdoorsnede-profiel, bijvoorbeeld teneinde dit te voorzien van aangrenzende of op een zekere 10 afstand van elkaar aanwezige ribbels (rimpels). Het vel kan bijvoorbeeld tot een vorm worden gevormd door toepassing van een vacuum-profileringskop van een bekend type, of door het te plaatsen op een vormer-plaat, waarvan het bovenoppervlak het gewenste dwarsdoorsnede-profiel bezit, en het vel te 15 laten inzakken in contact met dit oppervlak. In het laatste geval kan een tweede vormer-plaat op het vel worden geplaatst teneinde de vormgeving te voltooien.

Het vel kan worden gehard bij een temperatuur in het traject van 60-90°C en bij voorkeur 70-80°C gedurende 20 24 uren en vervolgens worden opgeslagen bij omgevingstempera tuur gedurende ten minste 7 dagen teneinde de harding te voltooien. Een dergelijke begin-harding bij hoge temperatuur is bevorderlijk voor het verzekeren van de duurzaamheid van het afgewerkte produkt op lange termijn, terwijl de aanwezig-25 heid van de verpoederde brandstof-as en het vervluchtigde siliciumoxyde het mogelijk maakt dat de gefilamentiseerde glasvezels de harding in een voldoende hoeveelheid overleven om te voorzien in een geschikte versterking.

Het vel kan worden samengeperst teneinde dit 30 te ontwateren alvorens de harding te bewerkstelligen, bij voorbeeld door een stapel van dergelijke vellen met tussengevoegde platen in een pers te plaatsen en de stapel bloot te stellen aan een druk teneinde het water uit te drijven.

Voor de vervaardiging van dakbedekkingsleien 35 worden de vormen van de dakbedekkingsleien bij voorkeur uit het vel gestampt alvorens de samenpersing en harding te be- 8403247 * - 11 - werkstelligen en worden de leien na de harding van elkaar»· gescheiden.

Specifieke uitvoeringsvormen van de uitvinding zullen bijwijze van voorbeeld nu meer uitvoerig worden be-5 schreven.

Velmateriaal volgens de uitvinding, geschikt voor de vervaardiging van dakbedekkingsleien, kan worden vervaardigd op gebruikelijke asbest-cement-machines van ofwel het Bell-type, zoals beschreven in de gepubliceerde Britse 10 octrooiaanvrage 2.059.867A, ofwel het algemeen bekende

Hatschek-type. In deze beide machines worden verscheidene lagen (laminae) (typisch acht) op elkaar geplaatst onder vorming van een vel van met glasvezel versterkt cement met een dikte van 4-5 mm na de samenpersing. In het geval van de 15 Bell-machine wordt een glasvezel-bevattende waterige cement- suspensie via een afstrijkrolsysteem overgebracht op een bewegende baan of band, waarop deze door af zuiging wordt ontwaterd tot een watergehalte van ongeveer 25 %. De aldus gevormde laag (lamina) wordt vanaf de band overgebracht op een 20 roterende trommel. Wanneer voldoende lagen (laminae) op de trommel op elkaar zijn aangebracht voor de opbouw van een vel met de gewenste dikte wordt het vel van de trommel af gesneden. In het geval van de Hatschek-machine wordt de laag (lamina) afgezet op een roterende zeef en vervolgens overgebracht op 25 een band en van daaraf op een trommel. Het vel wordt weer van de trommel afgesneden wanneer eenmaal een voldoende aantal lagen op elkaar zijn aangebracht voor de opbouw van de gewenste dikte.

De daarna volgende behandeling (verwerking) 30 is in elk van de gevallen nagenoeg dezelfde. Een snijmachine wordt gebruikt voor het uitstampen van de vorm van verscheidene vlakke rechthoekige dakbedekkingsleien met hun bevesti-gingsopeningen op het vel. De leien kunnen standaardafmetingen van bijvoorbeeld 600 x 300 mm of 500 x 250 mm bezitten. Het 35 vel wordt geplaatst op een stalen tussenvoegingsplaat en over-gébracht naar een stapel van analoge vellen. Wanneer een vol- 840 324 7 « - 12 -

doende aantal uitgestampte vellen zich in de stapel heeft opgéhoopt wordt deze geleid naar een pers, waarin de vellen onder druk verder worden ontwaterd tot een eind-watergehalte van ongeveer 20 %. De tussenvoegingsplaten worden vervolgens 5 verwijderd en de vellen worden gedurende 24 uren bij 80°C

gehard en tenslotte gedurende 7 dagen bij omgevingstemperatuur opgeslagen. De afzonderlijke dakbedekkingsleien kunnen vervolgens van elkaar worden losgemaakt en zijn desgewenst gereed voor een bekleding.

10 De volgende specifieke voorbeelden I en II

hebben betrekking op de vervaardiging van dakbedekkingsleien op de boven beschreven wijze in een Bell-machine.

Voorbeeld I

Een waterige suspensie werd gerecepteerd met 15 de volgende samenstelling, uitgedrukt als gewichtsdelen vaste stof:

Gewone Portland-cement 61 %

Verpoederde brandstof-as 25 %

Vervluchtigd siliciumoxyde (86 gew.% SiC^) 9 % 20 Gefilamentiseerde gehakte strengen van 3 % alkali-bestendige glasvezel als verkocht onder het handelsmerk "Cem-FIL" door Fibreglass Limited

Cellulose-pulp 2 % 25 Gebruikelijke dispergeermiddelen, vlokkings- middelen, etc., kunnen eveneens in kleine hoeveelheden (minder dan 0,1 %) op bekende wijze worden opgenomen.

De glasvezelstrengen bezaten een lengte van nagenoeg 3 mm, waren opgebouwd uit filamenten met een diameter 30 van nagenoeg 20 ji en waren geïmpregneerd met een appretteer-preparaat, dat zodanig was samengesteld dat verzekerd werd dat de strengen in contact met de suspensie dispergeren of filamentiseren. Voorbeelden van dergelijke appretteermiddelen zijn vermeld in het Amerikaanse octrooischrift 3.948.673.

35 De samenstelling van de glasvezel was in mol.%: 840 324 7 « % - 13 -

Si02 69 %

Zr02 9 % Ν&20 15,5 %

CaO 6,5 % 5 Na een harding als hierboven beschreven bij 80°C gedurende 24 uren en een opslag gedurende 7 dagen bij omgevingstemperatuur werden de leien onderzocht ter bepaling van hun buigsterkten in zowel de lengterichting als de dwars-richting met betrekking tot de bewegingsrichting van de band 10 van de Bell-machine; zij werden eveneens onderzocht op de schoksterkte. Verdere monster-leien werden blootgesteld aan een versnelde veroudering door een volledige onderdompeling in water bij 70°C gedurende 16 dagen, waardoor bij benadering 30 jaren natuurlijke weersomstandigheden worden nagébootst, 15 waarna de leien opnieuw werden onderzocht. De verkregen resul taten zijn hieronder aangegeveni

Tabel 1

Lengte.- Dwars- Gemiddeld 20__richting richting__

Onmiddellijk Evenredigheids- _2 grens (N.mm ) 22,9 12,6

Breekmodulus na (N.mm 25,8 15,1 20,5 25 Schoksterkte _2 harding (Nmm.mrn ) - - 3,2

Evenredigheids-

Na grens (N.mm 28,7 16,0 30 Breekmodulus versnelde (N.mm 29,7 17,3 23,5

Schoksterkte _2 veroudering (Nmm.mrn ) - - 2,4 1 -3 8403247

Dichtheid van leien: 1,95 g.cm - 14 -

Het blijkt dat de gemiddelde breukmodulus -2

groter was dan 20 N.mm en toenam na een veroudering. Voorbeeld IX

Dakbedekkingsleien werden op de boven besche-5 ven wijze vervaardigd uit een waterige cement-suspensie met de volgende samenstelling, uitgedrukt als gewichtspercentages van het vastestofgehalte:

Gewone Portland-cement 61 %

Verpoederde brandstof-as 24,5 % 10 Vervluchtigd siliciumoxyde 9 % (86 gew.% SiOj)

Gefilamentiseerde gehakte glas- 3,5 % vezelstrengen (als in voorbeeld I)

Cellulose-pulp 2 % 15 Dispergeermiddelen, vlokkingsmiddelen, etc. <0,1 %

De verkregen leien werden op de in voorbeeld I beschreven wijze onderzocht, waarbij de volgende resultaten werden verkregen: 20 Tabel 2

Lengte- Dwars- Gemiddeld ___richting richting_

Evenredigheids- -2 25 Onmiddellijk grens (N.mm ) 24,6 15,9

Breekmodulus -2 na (N.mm ) 25,8 16,5 21,2

Schoksterkte _2 harding (Nmm.mm ) - - 2,9 30 ___ -3

Dichtheid van leien: 1,90 g.cm Voorbeeld III

Dakbedekkingsleien werden op de in voorbeelden I en IX beschreven wijze vervaardigd uit een waterige suspen-35 sie met de volgende vastestofgehalten (in gew.%) : 840 324 7 - 15 -

Gewone Portland-cement 70 %

Verpoederde brandstof-as 14 %

Vervluchtigd siliciumoxyde (86 gew.% SiC^) 11 % Gefilamentiseerde gehakte glasvezel- 3,5 % 5 strengen (als in voorbeeld I)

Verwerkingshulpmiddelen (cellulose- 1,5 % pulp, dispergeermiddel, vlokkings- middel)

10 Vergelijkingsvoorbeeld IV

Ter vergelijking werd een verder stel leien vervaardigd uit een suspensie, bereid als beschreven in voorbeeld III, waarbij echter de verpoederde brandstof-as was vervangen door kalksteenbloem (CaCO^).

15 Vergelijkingsvoorbeeld V

Ter verdere vergelijking werden dakbedekkings-leien vervaardigd uit een suspensie met het volgende vaste-stofgehalte (in gew.%):

Gewone Portland-c ement 69 % 20 Verpoederde brandstof-as 6 %

Vervluchtigd siliciumoxyde (86 gew.% SiC^) 20 %

Gefilamentiseerde gehakte glasvezel- 3 % strengen (als in voorbeeld I)

Verwerkingshulpmiddelen (cellulose- 2 % 25 pulp, dispergeermiddel, vlokkingsmiddel)

De resultaten van de proeven op de dakbedek-kingsleien van voorbeeld III en vergelijkingsvoorbeelden IV en V zijn hieronder aangegeven: 1 8403247 - 16 -Tabel 4

Dicht- LOP MOR Schok Specifieke _heid _MOR_ III Onmiddellijk na de 5 harding 1,7 12,3 15,1 3,8 8,9

Na een versnelde veroudering 1,7 16,0 17,0 2,7 10,1 10 IV OnmiddeHijk na de harding 1,7 12,6 15,4 4,0 9,1

Na een versnelde ver- 15 oudering 1,7 11,1 11,4 1,0 6,7 V Onmiddellijk na de harding 1,5 8,7 11,8 8,0 7,9 20 ______________

Het blijkt dat de vervanging van de verpoeder-de brandstof-as door kalksteenbloem in voorbeeld IV een aanzienlijk verminderde sterkte gaf na de veroudering, terwijl voorbeeld V met te veel siliciumoxyde en onvoldoende verpoe-25 derde brandstof-as een slechte sterkte gaf, zelfs onmiddel lijk na de harding.

Voorbeeld VI

Dit voorbeeld heeft betrekking op de vervaardiging van een vlak vel van met glasvezel versterkt ce-30 ment op een Hatschek-machine ten gebruike als een bouwplaat, voor welke een minimale gemiddelde breekmodulus (MOR) van —2 —3 16 N.mm en een minimale dichtheid van 1,3 g.cm kan worden gespecificeerd.

De waterige suspensie bezat de volgende samen-35 stelling in gew.dln: 8403247 ¢- - 17 -

Gewone Portland-cement 60,5 %

Verpoederde brandstof-as 24,5 %

Vervluchtigd siliciumoxyde 8,0 % (86 gew.% Si02) 5 Dispergeerbare gehakte glas- 3,5 % vezelstrengen

Verwerkingshulpmiddelen (cellu- 3,5 % lose-pulp, dispergeermiddel, vlokkingsmiddel) 10 De glasvezelstrengen waren die welke hier boven uitvoerig zijn beschreven in voorbeeld I.

Vellen werden op een gebruiktelijke wijze gevormd op de Hatschek-machine. Enkele van deze vellen werden geprofileerd (dat wil zeggen gegolfd) onder toepassing van 15 een gebruikelijke profileringskop en af gezet op een vormer- plaat met een overeenkomstige vorm voor de harding. Andere vellen werden samengeperst teneinde deze te ontwateren tot een watergehalte van 20 % alvorens de harding te bewerkstelligen. In elk van de gevallen werd het vel vervolgens 20 gehard bij 80°C gedurende 24 uren en daarna gedurende 7 dagen opgeslagen bij omgevingstemperatuur. Monsters, gesneden uit het vel, werden op de hierboven beschreven wijze onderzocht ter bepaling van hun buigsterkten in zowel de lengterichting als de dwarsrichting met betrekking tot de beweging van de 25 cilindrische zeef en band van de Hatschek-machine. Zij wer den eveneens onderzocht op de schoksterkte. De verkregen resultaten zijn hieronder aangegeven.

Tabel 4 1 2 3 4 5 6 8403247

Geprofileerd niet-samengeperst vel: Droge dichtheid 1,4 g.cm ^ 2

Lengterichting Dwarsrichting Gemiddeld LOP 13,8 12,6 13,2 3 MOR 22,4 16,7 19,6 4

Schok - - 3,7 5 .....-.....- -- ---- — — -—-3 - 6

Samengeperst vlak vel. Droge dichtheid 1,7 g.cm

Lengterichting Dwarsrichting Gemiddeld LOP 18,7 16,9 17,8 MOR 31,8 19,8 25,8 _Schok_- _-_3,5 - 18 -

Verdere proeven werden in het laboratorium uitgevoerd teneinde het traject van mogelijke samenstellingen voor het velmateriaal voor de vervaardiging van dakbedek-kingsleien te onderzoeken. Bij dergelijke laboratoriumproe-5 ven met normale apparatuur is het moeilijk een even dim pro- dukt als op de machines voor de vervaardiging op technische schaal te verkrijgen en is het niet mogelijk de leien op te bouwen als een reeks van lagen (laminae) of dezelfde pro-dukt-dichtheid te verkrijgen. De -verkregen resultaten zijn 10 in vergelijkende zin bruikbaar, hoewel de verkregen absolute waarden niet direct kunnen worden vertaald in waarden, die verkregen zouden worden bij toepassing van analoge recepten bij de uitvoering op technische schaal op een Bell- of Hatschek-machine. De laboratoriumproeven werden uitgevoerd; 15 door vorming van een lei van 30 cm in het vierkant en 8 mm dik en ontwatering daarvan door een gelijktijdige toepassing van een druk en zuiging. De lei werd vervolgens gedurende 24 uren bij 60°C gehard en de sterkten werden bepaald als beschreven in de voorgaande voorbeelden. De resultaten zijn 20 aangegeven in tabel 5, welke tabel eveneens vermeldt de samen stelling van elke lei, de lengte van de gebruikte glasfilamenten en een waarde voor de breukmodulus, gecorrigeerd voor de lagere dichtheid van de lei in tegenstelling tot die welke moet worden verwacht voor een lei, verkregen uit dezelfde 25 samenstelling bij een uitvoering of technische schaal. In al deze voorbeelden werd vervluchtigd siliciumoxyde met een Si02-gehalte van ten minste 86 gew.% gebruikt. 1 8403247 i - 19 - <u ( •i <u -2? m ό jj— oocor^oi’-itNcnr^va'a· r\ u Lj Lj Lj cl Ti — ** — — * *· - — ^ ^ <1)(1)0ίΜ<ϋθυΉ Γ- ΟΙ *-· Γ- O O <X> 0> O' O' D|Tl O O 0) O -Η φ ** τ4 *4 mms o θ' > ϋ Λ

< I

'n’H m^Of^fnint^cTi'sj'CM

r*(|) y 4_s <D csrr>^i'tNnoor?Tj'mcn to a u rtffinl/lC0>iflC0^Ol «γ» *%%**^^·»**^ 5 n^oo<Niam«)mvfl^p g *-i»-ICS*-4'-'’-,',",T-i'rH'^ ησ'η^Ρ'ϊη^^^® n. *«,*>.***^»«>

0 t'^ooriinwinn^N

^ -| H tri τ—1 τ—1 rt t-i ri W ^

Ij X* irt COC'JCMCJiVO'^'t^f’ICOin tjm \Qt"r^in\ov£>vovQv0in •H fl) ---------- Q X* «-f»-l«rt»-lT-4r-lT-lT-<T-I»-< - U l a) ai - w m <u c &> c o o» <u G <u w Η M i-H -H ι-l - nl 3 dl ® Ü φ _ ,?*? ri ΟιΌ ü Ό · inintnininininintno -p i _.

j m irt η τι n ---------- G m G

^ m m J3 -.-1 μ^ι^ι«-4^^-ι^-ι »-ι<μι0 SP® 0 tJ S > S * fraai

O Φ G

, I G 0) ê s fi $ 1 ® J Jfl g H G q ^ *0 ^ fe η vo vonmmmnmvom φ 5* Ή • M s s s !

Is 8 & S i > # o > h m m inintnooominino nu nu rH cnrofnmMnmniNfn ολ:λ«

° cu fa O O

O ft i4 S

OJ 3 Ό t> ^

II I

ho* m in o in m

b-H - - - » - <D

,_| 0^^^10505^^^0 'O

<1) f-i T-( -r-i r-t T-ι -rl G

> 01 t

•P

m m ui in ö

gt* * +, ·* (U

fa# m^^n^oir-N^o > 2 MrtrlNNClOlnH 0 Λ

G

O w CU dP φφφ'ΓΊΝΓ'-Γ'-ΓΊ»-»*-* O ^o\ovovD\omininc^co

P

Φ

4J

05 wCVlPOTfinvOP-OO-CVO

G ^ ê 84 0 32 4 7 - 20 -

Van de tien onderzochte monsters zijn monsters 1 en 10 slechts opgenomen als vergelijkende monsters, die buiten het raam van de uitvinding vallen, omdat zij respectievelijk geen vervluchtigd siliciumoxyde of verpoederde 5 brandstof-as bevatten. Monster 4 ligt eveneens buiten het raam van de uitvinding, omdat het gehalte aan vervluchtigd siliciumoxyde te laag is voor het gebruik van een materiaal met een SiC^-gehalte van slechts 86 gew.%. De verkregen sterkten konden worden verhoogd door verhoging van de hardings-10 temperatuur en zouden zeker worden verhoogd bij de uitvoering op technische schaal als gevolg van de betere verdeling van de glasvezels, die resulteert uit de vorming van afzonderlijke lagen (laminae) op de Bell- en Hatschek-machines. ,

Uit tabel 5 blijkt dat indien het vervluchtig-15 de siliciumoxyde niet aanwezig is (monster 1) de totale sterkte van de matrix slecht is in vergelijking met die van de monsters, die meer dan 8 % van het vervluchtigde siliciumoxyde bevatten. Uit monster 10 blijkt dat bij afwezigheid van verpoederde brandstof-as de begin-sterkte laag is in 20 vergelijking met die van monsters, die equivalente hoeveelheden vervluchtigd siliciumoxyde bevatten; de uit een dergelijke samenstelling vervaardigde produkten vertonen, wanneer zij aan een kunstmatige veroudering worden blootgesteld, een verdere daling in de sterkte. De sterkte van monster 4 25 zou aanzienlijk worden vergroot indien vervluchtigd siliciumoxyde met een SiC^-gehalte van 94 % volgens de uitvinding zou worden gébruikt.

Teneinde het belang van de toepassing van vervluchtigd siliciumoxyde met een SiC>2-gehalte van 94 % 30 in plaats van een SiC^-gehalte van 86 %, waarbij de hoeveelheid vervluchtigd siliciumoxyde in het materiaal betrekkelijk laag is, aan te tonen werd in het laboratorium een reeks monsters vervaardigd, die slechts verschillen in het type en de hoeveelheid vervluchtigd siliciumoxyde, en werden deze 35 onderzocht op de LOP en MOR, waarbij de hieronder aangegeven resultaten werden verkregen. Twee kwaliteiten vervluchtigd 8403247 - 21 - siliciukoxyde, bevattende 86 % SiC>2, en één kwaliteit, bevattende 94 % Si02, in de tabellen aangeduid als kwaliteiten 1, 2 en 3, werden gebruikt.

Tabel 6A

5 _

_LOP MOR

81 % Vervluchtigd siliciumoxyde (86 % Si02) (kwaliteit 1) 12,6 15,3 61 % " " ” " 11,1 13,4 10 51 % _^_" _10,4 12,4

Tabel 6B

81 % Vervluchtigd siliciumoxyde (86 % Si02) (kwaliteit 1) 10,6 13,2 15 81 % " " " (kwaliteit 2) 10,8 13,6 61 % " " " 10,3 12,5 51 % _”_" _8,6 11,4

Tabel 6C

20 _ 81 % Vervluchtigd siliciumoxyde (86 % SiC^) (kwaliteit 1) 10,6 12,2 81 % " " " (kwaliteit 3) 9,6 12,5 25 61 % " " 9,4 12,0 51 % __" _9,5 12,0

Uit de verkregen resultaten blijkt dat de vermindering van het siliciumoxyde-gehalte van 8,5 % tot 5,5 % 30 gepaard ging met een aanzienlijk verlies in sterkte wanneer vervluchtigd silic iumoxyde met een Si02-gehalte van 86 % werd gebruikt, maar dat de toepassing van vervluchtigd siliciumoxyde met een Si02-gehalte van 94 % niet resulteerde in een aanzienlijk verlies van de sterkte.

8403247

Claims

1. Een velmateriaal, gevormd uit een met vezels versterkt cementprodukt, met het kenmerk, dat het produkt, in gewichtspercentages van de vaste stoffen, omvat:

2. Een velmateriaal volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het gewichtspercentage van de gefilamen-teerde gehakte glasvezelstrengen 3-4 % bedraagt.

3. Een velmateriaal volgens conclusies 1 of 2, 25 met het kenmerk, dat de rest van het produkt tot 4 gew.% cellulose-pulp omvat.

4. Een velmateriaal volgens een of meer der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de gefilamentiseerde gehakte glasvezelstrengen zijn vervaardigd uit een alkali- 30 bestendig glasmengsel, dat ten minste 6 mol.& Zr02 bevat.

5. Een velmateriaal volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat de samenstelling van de glasvezel strengen in mol.% nagenoeg bedraagt: Si02 69 %

35 Zr02 9 % Na20 15,5 % CaO 6,5 %. 8403247 ♦ - 23 -

5 Gewoon Portland-cement 50-71 % Verpoederde brandstof-as 14-40 % Vervluchtigd siliciumoxyde (bevattende 5-12 % ten minste 86 gew.% Si02) Gefilamentiseerde gehakte glas- 2- 7 % 10 vezelstrengen waarbij deze componenten ten minste 90 gew.% van de vaste bestanddelen van het produkt vormen en waarbij, wanneer het cementprodukt minder dan 8 gew.% vervluchtigd siliciumoxyde bevat, het vervluchtigde siliciumoxyde van een kwaliteit is, 15 die meer dan 86 gew.% SiO^ bevat, en wanneer het cementpro dukt slechts 5 gew.% vervluchtigd siliciumoxyde bevat, het vervluchtigde siliciumoxyde van een kwaliteit is, die ten minste 94 gew.% Si09 bevat, en waarbij het velmateriaal een ά _2 minimale gemiddelde breukmodulus van 16 N.ram en een mini- -3 20 male dichtheid van 1,3 g.cm bezit.

6. Een vlak velmateriaal, geschikt voor gébruik als dakbedekkingsleien, gevormd uit een met vezels versterkt cementprodukt, met het kenmerk, dat het produkt in gewichts-percentages van vaste stoffen omvat; 5 gewone Portland-cement 50-70 % verpoederde brandstof-as 20-40 % vervluchtigd siliciumoxyde (bevatten- 8-12 % de ten minste 86 gew.% SiOj) gefilamentiseerde gehakte glasvezel- 2- 5 % 10 strengen waarbij deze componenten ten minste 98 gew.% van de vaste bestanddelen van het produkt vormen, de rest (indien aanwezig) bestaat uit verenigbare bestanddelen, en het velmateriaal -2 een minimale gemiddelde breekmodulus van 20 N.mm en een -3 15 minimale dichtheid van 1,8 g.cm bezit, en een glad oppervlak heeft voor het ontvangen van een bekleding.

7. Werkwijze ter vervaardiging van een velmateriaal van met vezels versterkt cement, met het kenmerk, dat deze werkwijze omvat de trappen van het mengen van een 20 waterige suspensie, waarvan de vastestof-géhalten omvatten; gewone Portland-cement 50-71 % verpoederde brandstof-as 14-40 % vervluchtigd siliciumoxyde (bevatten- 5-12 % de ten minste 86 gew.% SiC^) 25 dispergeerbare gehakte glasvezel- 2- 7 % strengen waarbij deze componenten ten minste 90 gew.% van de vastestof-gehalten van de suspensie vormen en waarbij, wanneer de suspensie minder dan 8 gew.% vervluchtigd siliciumoxyde bevat, 30 het vervluchtigde siliciumoxyde van een kwaliteit is, die meer dan 86 gew.& Si02 bevat, en wanneer de suspensie slechts 5 gew.% vervluchtigd siliciumoxyde bevat, het vervluchtigde siliciumoxyde van een kwaliteit is, die ten minste 94 gew.% SiC^ bevat, waarbij de menging zodanig wordt uitgevoerd dat 35 de gehakte glasvezelstrengen dispergeren tot enkelvoudige filamenten, het afzetten van een laag (lamina) uit de suspen- 8403247 Jf - 24 - n sie op een geperforeerd oppervlak, het op elkaar plaatsen van een veelheid van deze lagen teneinde een vel van cementhoudend materiaal op te bouwen en het harden van het vel.

8. Werkwijze volgens conclusie 7, met het 5 kenmerk, dat het mengen van de suspensie wordt uitgevoerd door eerst het cement, de verpoederde brandstof-as en het siliciumoxyde met water te mengen in een menger met hoog afschuivingsvermogen en vervolgens de dispergeerbare gehakte glasvezelstrengen toe te voegen onder menging onder omstan-10 digheden van een lage afschuiving.

9. Werkwijze volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat het mengen van de suspensie wordt uitgevoerd door eerst het cement en de verpoederde brandstof-as en eventueel een kleine hoeveelheid van het siliciumoxyde met water 15 te mengen in een menger met hoog afschuivingsvermogen en vervolgens het siliciumoxyde of de rest van het siliciumoxyde met de dispergeerbare gehakte glasvezelstrengen toe te voegen onder menging onder omstandigheden van een lage afschuiving.

10. Werkwijze volgens conclusies 7-9, met het 20 kenmerk, dat de afzetting van de lagen en de opbouw van het vel worden uitgevoerd op een asbest-cement-machine van het Bell- of Hatschek-type.

11. Werkwijze volgens conclusies 7-10, met het kenmerk, dat het vel tot een gewenst dwarsdoorsnede-profiel 25 wordt gevormd alvorens de harding wordt bewerkstelligd.

12. Werkwijze volgens conclusie 11, met het kenmerk, dat het vel tot een vorm wordt gevormd door aanbrenging van een vacuum-profileringskop van een bekend type.

13. Werkwijze volgens conclusie 11, met het 30 kenmerk, dat het vel tot een vorm wordt gevormd door dit te plaatsen op een vormer-plaat, waarvan het bovenoppervlak het gewenste dwarsdoorsnede-profiel bezit, en het vel te laten ineenzakken in contact met dit oppervlak.

14. Werkwijze volgens conclusie 13, met het 35 kenmerk, dat een tweede vormer-plaat met het genoemde profiel boven dit vel wordt geplaatst. 840 324 7 J - 25 -

15. Werkwijze volgens conclusies 7-14, met het kenmerk, dat het vel bij een temperatuur in het traject van 60-90°C gedurende 24 uren wordt gehard en vervolgens bij omgevingstemperatuur gedurende 7 dagen wordt opgeslagen ten- 5 einde de harding te voltooien.

16. Werkwijze volgens conclusie 15, met het kenmerk,dat het vel wordt gehard bij een temperatuur in het traject van 70-80eC.

17. Werkwijze volgens conclusies 7-16, met het 10 kenmerk, dat het vel wordt samengeperst teneinde dit te ontwateren alvorens de harding te bewerkstelligen.

18. Werkwijze volgens conclusie 17 ter vervaardiging van dakbedekkingsleien, met het kenmerk, dat de vormen van de dakbedekkingsleien uit het vel worden gestampt 15 alvorens dit wordt samengeperst en gehard en de leien na de harding van elkaar worden gescheiden. 1 8403247