PL98904B1 - Srodek chwastobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek chwasto¬ bójczy, zawierajacy jako substancje czynna no¬ we N-i/1perifluoin)iacylo/^-fos^no wzorze 1, w którym R oznacza atóim wodoru lub grupe CnF2n+iCO, a n oznacza liczbe calkowita 1—4.N-acylo-N-fosfonometyloglicyny sa zwiazkami znanymi. Stosuje sie je do zwalczania chwastów po wzejsciu' roslin. Ich czynnosc jest stosunkowo sla¬ ba, co prawdopodobnie jest .spowodowane deza- fctywujacym w|plywem cdipomych na hydrolize grup acylowych zastepujacych w N-iosfonamety- loglicynie atiam wodoru przy altoimie azotu. Wyka- izanio, ze N-fbemzoilo, N^formylo i N-acetylo po¬ chodne Nnfosdionometyfloglicyny nie ulegaja w wo¬ dzie wykrywalnej hydrolizie, natomiast pochodne perfluoroaeylowe ulegaja pelnej hydrolizie w cia¬ gu 24 godzin.Zwiazki o wzorze 1 otrzymuje sie mieszajac N- -ifiosfonometyloglicyne z kwasem perflluoroallkiano- kiariboksyloiwym, dodajac do mieszaniny bezwodni¬ ka tego kiwasu i utrzymujac calosc w tempera¬ turze dostatecznie wysokiej dla przebiegu reakcji N-fosfctoometyloglicyny z bezwodnika, prowadza¬ cej do zwiazku o wzorze 2, w którym n oznacza liczbe calkowita 1—4. Kwas perfluoroalkanokar- boksyllowy spelnia w tej reakcji role rozpuszczal¬ nika. Ze zwiazku o wzorze 2 mozna nastepnie, dzialajac woda, hydroliftycznie cdisizozepic gmipe perfiluoroacylowa zwiazana z grupa —P08, otrzy- mujac zwiazek o wzorze 1, w którym R oznacza atom wodoru.Korzystnymii zwiazkami stanowiacymi substancje czynna srodka wedlug wynalazku sa: biis/N^O^sie- dimiofluoiroibuJtyny1loi/-N-[fiois(fonomeitylog(licyna o wzo¬ rze 4, bis/N,0^rójifluioiroacetylo/^N-fO'sfonomettyilo- iglicynia o wzorze 3 i .N^tirójffluoroacety/lo^-diasfo- nometyloiglliicynia.Zwiazki o wzorze 1 korzystnie stosuje sie jako srodki chwastobójcze po wzejsciu roslin. Maksy¬ malna skutecznosc przejawiaja one przy trakto¬ waniu roslin w 'stadium co najmniej drugiego lis¬ cia. Stwierdzono, ze poprzez wystajaca ponad po¬ wierzchnie gruntu lub wody czesc rosliny stoso¬ wane w odpowiednich dawkach preparaty chwa¬ stobójcze wedlug wynalazku przechodza do czesci podziemnej lub podwodnej, powodujac obumiera¬ nie tych czesci.Srodek wedlug wynalazku w postaci fitotoksy- cznych preparatów jak równiez koncentratów, wy¬ magajacych przed uzyciem rozcienczenia, zawiema co najmniej jeden czynny zwiazek o wzorze 1, czyili N^penfluoroacyloZ-N-ifiosfononietyloglicyne o- raz ciekly lub staly nosnik. Preparaty te otrzy¬ muje sie przez zmieszanie czynnego skladnika z nosnikiem i ewentualnie rozcienczalnikiem oraz czynnikiem kocidycjonujacym i przetworzenie na dokladnie rozdrobniony proisizek, roztwór, zawie¬ sine lufo emulsje. Nosnikiem moze byc sproszko¬ wane cialo stale, ciecz pochodzenia organicznego 9890498904 3 lub woda. Czynnikiem komdycjonujacymi moze byc czynnik zwilzajacy, czynnik rozpraszajacy, e- muligator lub ich mieszaniny. Z punktu widzenia ekonomtti i dogodnosci, korzystnym rozcienczal¬ nikiem, zwlaszcza wysoce rozpuszczalnych w niej soli glicyny, jak sole metali alkalicznych, amono¬ we i amoniowe, jest woda. W przypadku tych zwiazków mozliwe jest sporzadzanie roztworów wodnych o stezeniu 0,6 kg skladnika czynnego w litrze lufb wyzszyim.Wodne koncentraty preparatów chwastobójczych wedlug wynalazku zawieraja zwykle w 100 czes¬ ciach wagowych 5—60 ozesoi skladnika czynnego, 0,6—ilO czesci skladnika powierzchniowo czynne¬ go i 50—05 ozesci wody. Bezposrednio przed uzy¬ ciem koncentraty te rozciencza sie woda do od- powiednieigo stezenia.Eitotoksyczne preparaty wedlulg wynalazku ko¬ rzystnie jako czynnik kondycjonujacy zawieraja jeden lub wiejksza liczbe czynników powierzchnio¬ wo czynnych, nadajacych im latwa rozpuszczalnosc w wodzie. Wprowadzenie do preparatu czynnika powierzchniowo czynnego znacznie zwieksza jego skutecznosc. Terminem ,^czynnik powierzchniowo czynny" okresla sie substancje zwilzajaca, rozpra¬ szajace, utrwalajace zawiesine i emulgujace. W preparatach wedlug wynalazku mozna z jedna¬ kowa skutecznoscia stosowac czynniki anionowe, kationowe i niejonowe.Korzystnymi czynnikami zwilzajacymi sa estry alkilowe kwasów benzeno- i naftalenioisulfonowych, siarczanowane alkohole alifatyczne, aminy lub a- midy kwasowe, sole sodowe estrów kwasów sul- fobursztynowego, siarczanowane lub sulfonowane estiry kwasów tluszczowych, sulfonowane produkty naftowe, sulfonowane oleje roslinne, glikole ace¬ tylenowe, polioksyetylenowe pochodne alkilofenoli (izwlaszcza izooktylofenolu i nonylofeoolu) oraz ,po- lioksyetylenowe pochodne wyzszych monoalkilo- wych estrów bezwodników heksytoli (nip. sorbito- lu). Korzystnym czynnikiem rozpraszajacym jest metyloceluloza, alkohol poliwinylowy, sole sodo¬ we sulfonowanej ligniny, polimeryczne natftale- nosulfoniany alkilowe, sole sodowe kwasów naf- talenosulrfionowych, bisnaftalenosulfoinian polimety- lenu, sól sodowa NHmetylo-N^rodndk dlugolancu- chowelgo kwasu/ tauryny, aVC12-itfMkilo-Q-hydro- ksypoH/okisyeitylen/, w którym zawartosc poiioksy- etylenu wynosi 3—00 moli, a-/p^aJlkilotfenyilo/-Q-hy- droteyfpelii^olkByteityien/ — produkt kondensacji 1 mola alkilofenolu z 6 molami tlenku etylenu, (C8-is) alkilosiarozany amonu, wapnia, maigmezu, potasu, sodu i cynku, a-wodoiró-Q-hydroksypol'V /otosyetylen/ o ciezarze czasteczkowym 200—3500, a^pnnonylofenyflio/-0-hydroksypoli/oksyetylen/ — produkt kondensacji 1 mola nonylotfenolu z 4—1(4 lub 30—90 molami tlenku etylenu, a-/ip-nonylofte- ny(lo/-Q^hydroksypoliA3ksyetylen/ o ,przeciejtnej za- wairtosci 4—(14 moli polioksyeltylenu, mieszaniny mono- i dwuestrów kwasu fosforowego i soli a- monowych, wapniowych, magnezowych, monoeta- noloaminowych, potasowych, sodowych i cynko¬ wych tych estrów, sole amoniowe kwasów (Cg-^) alkilobenzienosulfionowych, butyloamina, dwumety- 40 45 50 55 60 65 loaminoprojpyloamina, mono- i dwuiizopropyloami- na oraz mono-,- dwu- i trójetanoloaniilna.Rozpraszalme w wodzie proszki moga zawie¬ rac jeden lub wieksza liczbe skladników czyn¬ nych, obojetny staly nosnik i jeden lub wieksza liczbe czynników zwilzajacych i rozpraszajacych.Obojetny stiaJy nosnik jest zwykle pochodzenia mineralnego. Mioze nim byc naturalna glinka, zie¬ mia okrzemkowa lub syntetyczne mineraly krze¬ mianowe iltp. Przykladami odpowiednich nosników sa kiaolinity, attapulgit i syntetyczny krzelmian magnezu. Rozjpuszczalne w wodzie proszki we¬ dlug wynalazku zawieraja zwykle 5—$5 czesci skladnika czynnego, 0,2(5—25 czesci czynnika zwil¬ zajacego, 0,25—25 czesci czynnika rozpuszczajace¬ go i 4,5—04,5 czesci obojetnego stalego nosnika (wagowo). Jezeli to jest pozadane, Oyl—2,0 ozesci obojejtnelgo stalego nosnika mozna zastajpic inhilbi- torem korozji, czynnikiem przeciwpiennytm lub o- boma tymi skladnikami.Srodki wedlug wynalazku moga zawierac rów¬ niez inne dodaitki, jak przykladowo nawozy mine¬ ralne, czynniki fitotoklsylczne i regulatory wzrostu, pestycydy i podobne, spelniajace role adjuwentów lub w polaczeniu z jakimkolwiek z wyzej opisa¬ nych adjuwantów. Jednak maksymalny skutek zwiazków o wzorze 1 przejawia sie przy sekwen¬ cyjnym stosowaniu ich z innymi czynnikami' tCi- totoksycznymi, nawozami mineralnymi itip. Przy¬ kladowo, srodek wedlug wynalazku mozna roz¬ siac na polu przed lub po rozsianiu nawozów, in¬ nych czynników fitotioksycznych itp. Mozna go rów¬ niez zmieszac z innymi materialami, np. nawozami mineralnymi, innymi czynnikami flitotoksycznymi itp. i naniesc mieszanine w jednym' zaibtiejgu. Zwiaz¬ kami chemicznymi uzytecznymi w polaczeniu z ak¬ tywnymi zwiazkami o wzorze 1, przy stosowaniu lacznym i kolejnym, sa przykladowo titiazyny, moczniki, karbaminiany, acetiamidy, acetanilidy, u- racyle, kwaisy octowe, fenole, tiolokarbaminiany, triazole, kwasy benzoesowe, nitryle i podobne, jak kwas 3-amiino,2,5-dwuchloroben'zoesowy, 3Hamlino- -l,2,4Htriazol, 2-met'Olksy-4^ylioammo^6-izo|propylo- anuin-o-s-triazyna, 2-chloro-4^yloammo-6-izopropy- loamino-sHtriazyna, 2HChloro-N^"-dwualliloaceta,- imlid, 2nc^oroaOilodwuetyllodiwu^iokarbani^ N'- ^-.chlorofenoksyl/fenylo-NjiNHdwiunietylomopzinik, dwuchlorek lyl'^dwumetylo-4,4,-dwupirydyiriiowy, 3- -cMoTiofenylokarbalminian izopropylu, kwas 2,2- -dwuchloropropionowy, S-2l3-dwMcMoroalliiloHN^N'- -dwuizopropylotiololkairbaminlian, kwas 2-tmetoksy- -3,i6-dwuchlorobenzoesowy, 2^^wuchlon»bencDon!i- tryl, N^^wumetylOH2^Hdw^itfenyloaceta^ sol 6,7^wuwodorodwulpirydoy|l^Hai n 2^,1'ncyipirazydynio- wa, 3-/3,4^wucMorofenylo/^lJl^ 4,6-dwuniitro-o-IlHrzjbutylofenol, 2-metylo^4,6^dwiu- niltrofenol, N,N-dwupropylotiblióilgarbajminian etylu, kwas 2,3,6-trójichlorofenylooctowy, 543romo-34zo- propylo-6- nmeiiofcsy-ttHmetylomoezniik, kwas 2Hmetylo-4HChlo- rofenotesyoctowy, 3^p-chlorofenylo/TiyiHdwunieftylo- mocznik, 14?utylo^H/l3,4Hdwuchloro^ lomocznik, kwas Nnl-nailtyiloftajlaminowy, sól l,!'- HdwumetyOo^^dwupirydyniowa, 2^cMoro-4,6-dwu/ /iizopr.c)pyloamdno/-s^triiazyna, 2ncMoix-4j6^wWefcy-5 98904 6 loamiino/ns-triazyna, eter 2,4 dwuchloroifetoylo-4-ni- trofenylowy, a, ,a, a-trójfluoro-2,6-dwunitro-N,N- -diwujpro(pyilOHp4oiLuidyinia, Snproipylodwuiprioipylotio- lokarbaminian, kwas 2,4Hdwuchlarafenoksyoctowy, N-izo(pix)|pylo-2^lhloa:ioaicetaiiiilid, 2/,6/-idwii'e'tylo-N- -metoikisyimeitylo^2Hchloroaceta[riiliid, metanoansonian monosodowy, metanoarsonian dwusodowy, N-ll^ -dwumetyloipropynylo/-3J5^wuchto^ i gi- berelina.Uzytecznym w lacznym uzyciu z aktywnym zwiazkiem o wzorze 1 nawozem mineralnym jest przykladowo azotan amonu, mocznik, weglan po¬ tasu i supertfiasfat. . Srodek wedlug wynalazku zawierajacy N-/iper- fluoiroiacy[10(/-N^foiS!fonoimeltylo!glicyny podaje sie na naziemne czesci roslin. Efektywne dawki srodka nanosi sie sposobami konwencjonalnymi, przy uzy¬ ciu aparatów do rozpylania cieczy lub proszków.Dzieki skutecznosci w malych dawkach mozna je rozjpylac równiez iz saimolotów. W stosunku do roslin wodnych stosowanie polega na opryskaniu tych roslin, w obszarze, gdzie pozadane jest ich zniszczenie.Stosowanie skutecznych dawek jest istotne. Do¬ kladna ilosc czynnego skladnika jest zalezna od pozadanego stopnia zniszczenia roslin, takich czyn¬ ników jak gatunek rosliny i stopien jej rozwoju, ilosci opadu i stosowanego zwiazku. Przy opryski¬ waniu listowia stosuje sie 0,0112—25 lub wiecej skladnika czynnego na hektar. Do niszczenia ro¬ slinnosci wodnej stosuje sie zwiazek czynny w ste¬ zeniu 0,0il—1000 czesci na milion w odniesieniu do objetosci zbiornika wodnego. Skuteczna dawka skladnika czynnego jest dawka dajaca calkowfity lub selektywny skutek fitotoksyczny lub chwastom bójczy. Informacje pozwalajace na dobór skutecz¬ nej dawki sa przedstawione w przykladzie.Wynalazek jest ilustrowany ponizszym nie o- graniczajacym jego zakresu przykladem. Jezeli nie zaznaczono inaczej, czesci i procenty oznaczaja czesci i procenty wagowe.Przyklad. Zwiazki stanowiace substancje czynna srodka wedlug wynalazku przebadano na 40 czynnosc chwastobójcza przy stosowaniu po wzejs- c!iu roslin. Opryskiwano irosliny róznych rodzajów w wieku 14 lub 21 dni. Do opryskiwania stoso¬ wano roztwór wodny lulb roztwór w mieszaninie organicznego rozpuszczalnika z woda, zawiera¬ jacy skladnik czynny i czynnik powierzchniowo czynny (35 czesci soli butyloaminowej kwasu do- decylobenzenosuilEfoniowegO' i G5 czesci oleju talowe¬ go skondensowanego z tlenkiem etylu w proporcji 11 moli tlenku etylenu na mol oleju talowego). Ro¬ sliny spryskiwane preparatem w róznej dawce u- .miesizicziono w cieplarni. Ocene skutecznosci zabie¬ gu przeprowadzono po uplywie 2 lub 4 tygodni.Wymiki przedstawione w tablicy 1.Czynnosc chwastobójcza badanych zwiazków o- ceniono wedlulg nastepujacej skali: 0 — brak uszkodzen 1 — nieznaczne uszkodzenia 2 — umiarkowane uszkodzenia 3 — ciezkie uszkodzenia 4 — obumarcie roslin Stosowane w badaniach rosliny oznaczono na¬ stepujacymi symtoolaimli: R — burak cukirowy C — pszenica D — ryz E — sorgo F — rzepien G — dzika gryka H — ipowój I — konopie Sesbania J — komoisa biala . K — irdest ostrogorzki L — klasówka M — stoklosa dachowa (N — proso O — chwaistnica jednostronna P — ipalusiznik krwawy R — ostrzen polny S — cibora T — perz wlasciwy U — trawa Johnsona (Soirghum halepense) Zwiazek I I I I I I I • II II Dawka kig/hia 0,224 1,12 1,12 4,48 4,48 11,2 11,2 Zwiazek I=c 11,2 11,2 Zwiazek II =N Tablica 1 ABCDEFGHIJKLMNOP 1000010000 — 0 0000 1110000101 — 1 1011 0210111102 — 12223 13301112 12 — 2 1423 143 1322213 — 3 3 4 34 23 3 33312 23 — 3 3444 34443323 24 — 4 4444 iwu^,04irójcEluo(rloacetyloi/-N^foscfonometyllQiglicyna RFLHJKSTUMO 1112 2 110 0 1 2 2 333342123 3 ^rójiffluoTOacetylo^^osfonometyloglicyna Czas do 'oceny tygodni 2 2 4 4 2 4 2 4 2 |7 98904 8 PL

Claims (4)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy zawierajacy dopuszczal¬ ny skladnik powierzchniowo czynny i obojetny nosnik, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera nowy zwiazek o wzorze 1, w którymi R oznacza atom wodoru lub grape CnF2n+1CO, a n o- znacza liczbe calkowita 1—4.
2. 2. srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera bis/NjO-siiedmio- fluoirobutyryilo/-fN-foisfonoimetyloglicyne.
3. 3. Srodek wedlug zas-trz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera bis-/N,0^trójflu- oroacetylo/^N-fosfonometyilogLicyne.
4. 4. Sirodek wedlug zas-trz. 1, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera N^trójfluoroace- tylo^N-foisfoniometyloglicyne. o u C F -C-N" n 2n+1 0 II CH2-C-0H 0 II CH - P-OH OR Wzór 1 0 CnF2n+rC-N 0 II OL-C-OH 0 0 n n CH -P-0C C F. . 2 j n2rn1 OH Wzó r 2 CF3CN 0 II CH C-OH 0 0 li II CH P-OC CF 2, 3 OH Wzór 3 0 Cf3CI2CF2CN 0 II CH C-OH 0 0 II II CH2P-OCCF2CF2CF3 OH Wzór 4 Drukarnia Narodowa Zaklad Nr 6, zam. 365/78 Cena 45 zl PL